คมอการใชโปรแกรมค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก

จากการจดการขยะมลฝอยโดยใชวธการประเมนวฏจกรชวต

ภายใตโครงการการตรวจวด รายงานผล และการทวนสอบ (MRV) ส าหรบ การพฒนาแบบคารบอนต าในเอเชย

ดร. Nirmala Menikpura และ

ดร.จรรยา แสงอรณ

Sustainable Consumption and Production (SCP) Group, Institute for Global Environmental Strategies (IGES)

ตลาคม 2556

จดแปลโดย

องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก (องคการมหาชน)

หนา ก

User Manual

Estimation Tool for Greenhouse Gas (GHG) Emissions

from Municipal Solid Waste (MSW) Management in a

Life Cycle Perspective

Nirmala Menikpura

Janya Sang-Arun

This tool is developed under the project of Measurement, Reporting and

Verification (MRV) for low carbon development in Asia (FY2013)

Version II -Simulation User Guide

หนา ข

บนทกถงผใช คมอฉบบนอธบายวธใชงานโปรแกรมค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมการจดการขยะ

มลฝอย version 2 ซง Institute for Global Environmental Strategies (IGES) ประเทศญปน พฒนาขนเพอใชในการจดประชมเชงปฏบตการเพอเสรมสรางศกยภาพของเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนของประเทศเขมรและประเทศไทยในป พ.ศ.2556 โปรแกรม version 2 ไดเพมเตมการค านวณปรมาณกาซเรอนกระจกจากการเผาขยะมลฝอยโดยเตาเผาและการเผาในทโลง และปรบปรงตามความเหนของผใชงาน

IGES นอมรบความเหนของผใชทกทานเพอปรบปรงโปรแกรมใหเหมาะสมกบความตองการของเจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถนและผใชอนในการจดการขยะมลฝอยอยางยงยนเพอลดผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โปรดสงความเหนของทานไปยง ดร. Nirmala Menikpura (menikpura@iges.or.jp) และ ดร.จรรยา แสงอรณ (sang-arun@iges.or.jp)

ลขสทธของโปรแกรมนเปนของ IGES อยางไรกตาม IGES ไดเปดกวางใหผใชสามารถน าโปรแกรมไปพฒนาตอได (opens this calculator to all for the purposes of development) หากไมมการน าไปจ าหนายหรอน าไปใชประโยชนทางการคา โดยโปรดระบชอของ IGES ในกตตกรรมประกาศดวย

ผใหการสนบสนนทางการเงน

กระทรวงสงแวดลอม ประเทศญปน

หนา ค

ค ำน ำของผแปล ดร. Nirmala Menikpura และ ดร.จรรยา แสงอรณ นกวจยของ Institute for Global Environmental

Strategies (IGES) ประเทศญปน ไดจดท าคมอฉบบนขนโดยไดรบการสนบสนนทางการเงนจากกระทรวงสงแวดลอม ประเทศญปน เพออธบายวธการใชงานโปรแกรมค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมการจดการขยะมลฝอยซงเปนสวนหนงของการพฒนาระบบการตรวจวด รายงานผล และการทวนสอบ (Measurement, Reporting, Verification: MRV) ส าหรบการพฒนาแบบคารบอนต า ผเขยนใชวธการประเมนวฏจกรชวต (life cycle) ซงค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมการจดการขยะมลฝอยตงแตแหลงก าเนดจนถงขนตอนสดทายของการก าจด ผใชงานโปรแกรมเพยงแคท าความเขาใจกบคมอและจดเตรยมขอมลใหสอดคลองกบขอก าหนดของโปรแกรม หลงจากปอนขอมลในแผนงานกสามารถดผลลพธจากการค านวณได โดยไมตองเสยเวลากบการค านวณซงคอนขางซบซอน

องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก (องคการมหาชน) (อบก.) เลงเหนวาคมอการใชงานโปรแกรมฉบบนจะเปนประโยชนอยางยงในการสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมการจดการขยะมลฝอยโดยใชวธทมอยในปจจบน และพยากรณคาในอนาคต ซงจะชวยใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถวางแผนการจดการขยะมลฝอยทชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกไดดยงขน

พฤศจกายน 2556

ปวณา พาณชยพเชฐ

องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก (องคการมหาชน)

หนา ง

บทสรปส ำหรบผบรหำร

การปลอยกาซเรอนกระจกจากภาคการจดการขยะมลฝอยนบเปนปญหาสงแวดลอมทส าคญ และเปนสาเหตหนงของปญหาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ กาซมเทน (CH4) ซงเกดจากกระบวนการยอยสลายสารอนทรยในขยะมลฝอยแบบไมใชออกซเจนถอเปนกาซเรอนกระจกหลกทส าคญ โดยพบวาวธการก าจดขยะมลฝอยโดยการ เทกองและการฝงกลบกอใหเกดการปลอยกาซมเทนมากเปนอนดบทสามของการปลอยกาซมเทนทเกดจากการกจกรรมของมนษย และวธการก าจดขยะมลฝอยโดยการเผาในทโลงซงใชกนมากในประเทศก าลงพฒนานอกจากจะท าใหเกดกาซเรอนกระจกแลวยงท าใหเกดอนภาคหรอผงเขมาทเรยกวา Black carbon ซงเปนมลสารทท าใหอณหภมของโลกเพมขนเปนอนดบท 2 รองจากกาซคารบอนไดออกไซด นอกจากนยงมกาซเรอนกระจกอนๆ ทเกดขนจาก ภาคการจดขยะมลฝอย ไดแก กาซคารบอนไดออกไซด (CO2) และกาซไนตรสออกไซด (N2O) ซงเกดจากการการใชเชอเพลงฟอสซลในเครองจกรทใชในการรวบรวม การคดแยกและการขนสงขยะมลฝอย ดงนน จงจ าเปนอยางยงทองคกรปกครองสวนทองถนซงเปนหนวยงานทรบผดชอบดานการจดการขยะมลฝอยจะตองท าความเขาใจเกยวกบการจดการขยะมลฝอยและความเชอมโยงกบปญหาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ในป 2554 กลมงาน Sustainable Consumption and Production (SCP) ของ Institute for Global Environmental Strategies (IGES) ประเทศญปน ไดรวมกบหนวยงานของประเทศไทย กมพชา และลาวไดจดการประชมเชงปฏบตการเพอเสรมสรางศกยภาพของเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนในการจดการขยะมลฝอยเพอชวยลดปญหาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยใหความรเกยวกบวธการค านวณปรมาณการปลอย กาซเรอนกระจกจากกจกรรมการจดการขยะมลฝอย ทงน IGES พบวา เปนเรองยากส าหรบผเขารวมอบรมในการท าความเขาใจสตรทตองใชในการค านวณ ดงนนจงไดพฒนาโปรแกรมการค านวณอยางงายขน เพอใหผใชสามารถ ปอนขอมลในแผนงาน และสามารถดผลลพธจากการค านวณไดเลย ซงจะชวยใหผมอ านาจตดสนใจของ องคกรปกครองสวนทองถนสามารถเลอกวธทเหมาะสมในการจดการขยะมลฝอยและออกแบบระบบการจดการ ขยะมลฝอยทชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกของทองถน และประเมนความส าเรจ/ความกาวหนาในการด าเนนงานลดการปลอยกาซเรอนกระจกของทองถน

โปรแกรมท IGES พฒนาขนนสามารถใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงจากการจดการขยะมลฝอยแตละวธ และจากระบบการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสาน โดยโปรแกรมใชวธการประเมนวฏจกรชวต (Life cycle approach: LCA) ซงท าใหผใชงานโปรแกรมสามารถค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกโดยตรง (direct emission) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก และปรมาณกาซเรอนกระจกสทธของแตละวธ ผใชสามารถใชโปรแกรมนในการค านวณคาของประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเชยแปซฟก โดยเลอกหรอปอนคาเฉพาะของประเทศ โปรแกรมประกอบดวยแผนงาน (spread sheet) จ านวน 10 แผน ไดแก “ค าแนะน า” “หนาหลก” “การขนสง” “การฝงกลบ” “การหมกท าปย” “การหมกแบบไรอากาศ” (การหมกกาซชวภาพ) “การบ าบด ขยะมลฝอยแบบเชงกลและชวภาพ (Mechanical Biological Treatment: MBT)” “การแปรรปใชใหม” “การเผาโดยใชเตาเผา” และ “การเผาในทโลง” ผใชงานโปรแกรมตองปอนขอมลและเลอกเงอนไขทสอดคลองสภาวการณของทองถนในแผนงานทเกยวของทกแผน

หนา จ

โปรแกรมนอางองหลกการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการขยะมลฝอยและขอมลตามทระบไวใน 2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories, Volume 5 Waste (IPCC, 2549) ซงจดท าโดยคณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Intergovernmental Panel on Climate Change: IPCC) ซงประเทศไทยจะตองใชในการจดท าบญชกาซเรอนกระจกเสนอตอ ส านกเลขาธการอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทงนหากมการใชขอมลจากแหลงอนจะตองมการระบทมาแหลงขอมลทน ามาใชในการค านวณ ส าหรบโปรแกรมทจดท าขนนใชวธการท าบญช กาซเรอนกระจกแบบ bottom-up โดยผกสตรค านวนไวในเซลลของแผนงาน ผใชสามารถอานรายละเอยดของ สตรการค านวณไดจากคมอฉบบน ในกรณทใชโปรแกรมค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากระบบจดการ ขยะมลฝอยแบบผสมผสาน จะตองรวมปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธของแตละวธเขาดวยกนซงปรมาณ กาซเรอนกระจกจะขนอยกบปรมาณขยะมลฝอยทจดการในแตละวธ แตไมคดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการ ฝงกลบขยะอนทรย ทงนเพอไมใหเกดการนบซ า (double counting) คาปรมาณกาซเรอนกระจกสทธทค านวณไดของแตละวธจะเปนเครองสะทอนถงผลดหรอผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของวธนน ๆ ซงสามารถใชเปนขอมลประกอบการตดสนใจหรอการก าหนดนโยบายได

อยางไรกตาม สงส าคญซงอาจเปนขอจ ากดในการใชงานโปรแกรมน กคอ ผใชตองมขอมลกจกรรมการจดการขยะมลฝอยตงแตแหลงก าเนดจนถงขนตอนสดทายของการก าจด เนองจากโปรแกรมใชวธการประเมนวฏจกรชวตในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก (ดรายละเอยดในภาคผนวก ก) นอกจากนยงมการก าหนดสมมตฐานหลายขอซงมผลตอความถกตองของผลลพธทได เชน ใชขอมลจากบญชกาซเรอนกระจกของประเทศในการค านวณปรมาณกาซเรอนกระจกจากกจกรรมการแปรรปใชใหมเนองจากขาดขอมลเกยวกบการแปรรปใชใหมในระดบทองถน ในอนาคต IGES จะพฒนาโปรแกรมค านวณทสามารถแกปญหาเหลานไดและมขอมลเฉพาะเจาะจงส าหรบทองถน

หนา ฉ

สำรบญ บทน า.............................................................................................................................................................................1

แผนงาน “แนะน าการใชงาน”......................................................................................................................................2

แผนงาน “หนาหลก”.....................................................................................................................................................3

แผนงาน “การขนสง”....................................................................................................................................................4

แผนงาน “การฝงกลบ”..................................................................................................................................................6

แผนงาน “การหมกท าปย”..........................................................................................................................................11

แผนงาน “การหมกแบบไรอากาศ” (การหมกกาซชวภาพ).........................................................................................14

แผนงาน “การบ าบดขยะมลฝอยแบบเชงกลและชวภาพ” (MBT)..............................................................................18

แผนงาน “การแปรรปใชใหม”.....................................................................................................................................22

แผนงาน “การเผาโดยใชเตาเผา”................................................................................................................................26

แผนงาน “การเผาในทโลง”.........................................................................................................................................29

การประเมนการปลอยกาซเรอนกระจกจากระบบการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสาน...........................................31

ขอจ ากดในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกและแนวทางในการพฒนา................................................32

เอกสารอางอง..............................................................................................................................................................33

ภาคผนวก ก: รายการขอมลทตองใชในการค านวณ....................................................................................................34

หนา 1

บทน ำ การปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการขยะมลฝอยในภมภาคเอเชยแปซฟกเปนสวนหนงทท าใหปญหา

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพมมากขน เนองจากวธการทวไปทใชในการก าจดขยะมลฝอย คอ การ เทกองและการฝงกลบกอใหเกดการปลอยกาซมเทนมากเปนอนดบทสามของการปลอยกาซมเทนทเกดจากการกจกรรมของมนษย นอกจากกาซเรอนกระจกทเกดจากการเทกองและการฝงกลบขยะมลฝอยแลว ขนตอนในการจดการขยะมลฝอยตงแตการรวบรวม การคดแยก และการขนสงขยะมลฝอยกกอใหเกดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) จากการเผาไหมของเชอเพลงฟอสซลในเครองจกร หากมการจดการขยะมลฝอยอยางถกวธจะสามารถลดการปลอยกาซเรอนกระจกลงได เชน การแปรรปขยะมลฝอยเพอน าวสดกลบมาใชใหม การผลตพลงงานจากกาซชวภาพทไดจากการหมกขยะอนทรยหรอการเผาขยะมลฝอย ดงนน จงเปนเรองส าคญทองคกรปกครองสวนทองถนซงรบผดชอบเรองการจดการขยะมลฝอยตองเขาใจความเชอมโยงระหวางการจดการขยะมลฝอยและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

กลมงาน Sustainable Consumption and Production (SCP) ของ Institute for Global Environmental Strategies (IGES) ประเทศญปน ไดรวมกบหนวยงานในประเทศตาง ๆ จดประชมเชงปฏบตการเพอเสรมสรางศกยภาพของเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนในการใชประโยชนจากขยะมลฝอยเพอลดผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในประเทศไทย กมพชา และลาว โดยจดการอบรมเรองการค านวณปรมาณกาซเรอนกระจกจากการจดการขยะมลฝอย IGES พบวา ผเขารวมอบรมไมเขาใจสตรและรายการค านวณซงมความซบซอน จงไดพฒนาโปรแกรมค านวณอยางงายขน เพอชวยใหบคลากรขององคกรปกครองสวนทองถนสามารถค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการขยะมลฝอยของทองถนซงจะชวยสนบสนนการท าบญชกาซเรอนกระจกของประเทศแบบ bottom-up

โปรแกรมนสามารถค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการขยะมลฝอยประเภทตาง ๆ และจากระบบการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสาน โดยใชวธการประเมนวฏจกรชวต (Life cycle approach: LCA) ผใชงานโปรแกรมสามารถค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกโดยตรง (direct emission) ซงใชส าหรบการท าบญชกาซเรอนกระจกและคดคารบอนเครดตเพอขายในตลาดคารบอน และเปนขอมลประกอบการตดสนใจของผบรหารเลอกวธทเหมาะสมในการจดการขยะมลฝอยและชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกของทองถน ประเมนความกาวหนาในการด าเนนงานลดการปลอยกาซเรอนกระจก นอกจากน โปรแกรมยงสามารถค านวณคาของประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเชยแปซฟก โดยผใชงานโปรแกรมสามารถเลอกหรอปอนคาเฉพาะของประเทศได

โปรแกรมประกอบดวยแผนงาน (spread sheet) จ านวน 10 แผน ไดแก “ค าแนะน า” แสดงรายละเอยดเกยวกบวธการใชงานโปรแกรม “หนาหลก” แสดงผลลพธจากการค านวณ “การขนสง”ใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการขนสง และแผนงานทใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการขยะมลฝอยแตละวธ ไดแก “การฝงกลบ” “การหมกท าปย” “การหมกแบบไรอากาศ” “การบ าบดขยะมลฝอยแบบเชงกลและชวภาพ” (Mechanical Biological Treatment: MBT) “การแปรรปใชใหม” “การเผาโดยใชเตาเผา” และ “การเผาในทโลง” ผใชงานโปรแกรมตองจดเตรยมขอมลน าเขาส าหรบแตละแผนงานตามวธการทใชในการจดการขยะมลฝอย ปอนขอมลและเลอกเงอนไขทสอดคลองกบสภาวการณของทองถน รายละเอยดการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการขยะมลฝอยแตละวธซงปรากฎอยในแตละแผนงานของโปรแกรมมรายละเอยด ดงน

หนา 2

แผนงำน “แนะน ำกำรใชงำน”

แผนงานนแสดงรายละเอยดเกยวกบวตถประสงคของโปรแกรมและค าแนะน าในการใชงาน ประเภทของขอมลทตองใชในการค านวณปรมาณการปลอย/การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการขยะมลฝอย รายละเอยดดงรปท 1

รปท 1 แผนงาน “ค าแนะน า” อธบายรายละเอยดในการใชงานโปรแกรม

หนา 3

แผนงำน “หนำหลก”

ผใชงานโปรแกรมตองเลอกประเทศและสภาพภมอากาศของประเทศจาก drop-down list ดงแสดงใน รปท 2 เพอใหโปรแกรมเลอกใชคาเฉพาะของประเทศไทย ไดแก คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาของประเทศไทย และคาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกของเชอเพลงฟอสซล และใชคานในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากขนตอนตาง ๆ ของวฏจกรชวต

แผนงานนจะสรปผลการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการขยะมลฝอยดวยวธการตาง ๆ ขององคกรปกครองสวนทองถน เมอผใชงานโปรแกรมปอนขอมลในแผนงานตามวธการทองคกรปกครองสวน-ทองถนใชในการจดการขยะมลฝอยจนครบถวน ผลการค านวณประกอบดวย ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกโดยตรง (ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล การยอยสลายของขยะอนทรย การเผาไหมขยะมลฝอยทมฟอสซลเปนองคประกอบ ฯลฯ) ปรมาณกาซเรอนกระจกทลดได (การลดการปลอยกาซเรอนกระจกโดยการน าวสดและพลงงานกลบมาใชใหมและการลดการฝงกลบขยะอนทรย ) ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากการจดการขยะมลฝอยแตละวธและคารวมของทกวธ และปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอนขององคกรปกครองสวนทองถน

รปท 2 แผนงาน “หนาหลก” สรปผลการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก จากการจดการขยะมลฝอยดวยวธการตาง ๆ ขององคกรปกครองสวนทองถน

หนา 4

แผนงำน “กำรขนสง”

การขนสงขยะมลฝอยท าใหเกดการปลอยกาซเรอนกระจกจ านวนมากจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล เชอเพลงหลกทใชในการขนสงขยะมลฝอยในเอเชย ไดแก น ามนดเซลและกาซธรรมชาต ผใชงานโปรแกรมตองปอนขอมลปรมาณขยะทท าการขนสงและปรมาณเชอเพลงทใชในแตละเดอน ดงแสดงในรปท 3

รปท 3 แผนงานทใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการขนสงขยะมลฝอย

โปรแกรมนคดเฉพาะปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมของเชอเพลงทใชในการขนสงขยะมลฝอย โดยไมคดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการส ารวจและขดเจาะน ามน การขนสงและกระบวนการกลนน ามนเนองจากมคานอยมากจนไมมนยส าคญ (Menikpura 2554) และไมคดปรมาณการปลอยกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล

ปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมของเชอเพลงทใชในการขนสงขยะมลฝอย สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

)/2()/()(

)(MJkgCOEFunitMJEnergy

tonnesWaste

unitsFuelEmissionsT

โดยท EmissionsT การปลอยกาซเรอนกระจกจากการขนสง (กโลกรมคารบอนไดออกไซดตอตนขยะมลฝอยทขนสง) Fuel ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในการขนสงตอเดอน (ลตร/กโลกรม) Waste ปรมาณขยะมลฝอยทขนสงตอเดอน (ตนขยะมลฝอยตอเดอน) Energy คาความรอนสทธของเชอเพลงฟอสซล (เมกกะจลตอลตร/กโลกรม) EF คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกของเชอเพลงฟอสซล

(กโลกรมคารบอนไดออกไซดตอเมกกะจล)

หนา 5

ประเภทของเชอเพลง หนวย คำควำมรอนสทธ คำสมประสทธกำรปลอยกำซเรอนกระจก

น ามนดเซล ลตร 36.42 เมกกะจล/ลตร 0.074 กโลกรมคารบอนไดออกไซด/เมกกะจล กาซธรรมชาต กโลกรม 37.92 เมกกะจล/กโลกรม 0.056 กโลกรมคารบอนไดออกไซด/เมกกะจล

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอนจากการขนสงขยะมลฝอย สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอน (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอเดอน) = ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกตอตนขยะมลฝอย (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอตนขยะมลฝอย) ×

ปรมาณขยะมลฝอยทขนสงทงหมด (ตนขยะมลฝอยตอเดอน)

องคกรปกครองสวนทองถนหลายแหงในเอเชยไดเปลยนไปใชกาซธรรมชาตแทนน ามนดเซลเพอลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการขนสงขยะมลฝอย หากองคกรปกครองสวนทองถนมการใชเชอพลงทงสองชนดจะตองคดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกตามปรมาณเชอเพลงแตละประเภททใชในขนสง

หนา 6

แผนงำน “กำรฝงกลบ”

การฝงกลบเปนวธการจดการขยะมลฝอยททวโลกใชมากทสด และมการพฒนาเทคโนโลยอยางมากในชวง 2-3 ทศวรรษทผานมาแตยงไมมการเผยแพรความรมากนก (Manfred และคณะ 2552) ประเทศก าลงพฒนาในเอเชยสวนใหญยงคงจดการขยะมลฝอยโดยการเทกองและฝงกลบซงจะเกดกระบวนการหมกขยะอนทรยแบบไรอากาศ (anaerobic decomposition) ท าใหเกดกาซในหลมฝงกลบทเรยกวา landfill gas (LFG) ซงองคประกอบหลกประกอบดวยกาซมเทนรอยละ 60 และกาซคารบอนไดออกไซดรอยละ 40 โปรแกรมนจะคดเฉพาะกาซมเทนวาเปนกาซเรอนกระจกทท าใหเกดปรากฎการณโลกรอนเพมขน แตไมนบรวมกาซคารบอนไดออกไซดเนองจากเกดจากแหลงชวภาพ (CRA, 2553) ในขณะทรฐบาลสงเสรมใหท าการฝงกลบขยะมลฝอยอยางถกหลกสขาภบาล (sanitary landfill) แตขยะมลฝอยสวนมากยงคงถกเทกองไมมการปดทบและขาดระบบรวบรวม LFG ท าใหเกดการปลอยกาซเรอนกระจกออกสบรรยากาศและจดเปนกจกรรมของมนษยทปลอยกาซมเทนมากทสดเปนอนดบทสาม (IPCC, 2550)

ปรมาณกาซมเทนทเกดขนในหลมฝงกลบขนอยกบหลายปจจย เชน ปรมาณและองคประกอบของ ขยะมลฝอย ความชน ความเปนกรด-ดาง และวธการจดการ โดยทวไปปรมาณการเกดกาซมเทนจะเพมขนเมอมปรมาณสารอนทรยและความชนเพมขน ดงนน หลมฝงกลบขยะมลฝอยอยางถกหลกสขาภบาลมศกยภาพในการผลตกาซมเทนมากกวาหลมฝงกลบทไมมการจดการ (เทกอง) เนองจากขยะทอยดานบนสวนใหญเกดการยอยสลายแบบใชอากาศ หลมฝงกลบทไมมการจดการทมความลกมากจะเกดกาซมเทนมากกวาหลมฝงกลบทไมมการจดการซงมความลกนอยกวา

แบบจ าลองของเสยของ IPCC (2549) สามารถค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากหลมฝงกลบขยะมลฝอยไดหลายประเภท โดยใชคา default ทไดจากขอมลเฉพาะขององคประกอบของขยะมลฝอยและสภาพภมอากาศของประเทศหรอภมภาคนน และใชสมการ First Order Decay (FOD) ซงสะทอนอตราการยอยสลายของขยะมลฝอยในหลมฝงกลบในการค านวณ

สมการพนฐานของ First Order Decay (FOD) คอ

(1) (0) x e-kt

(0) สารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายได (DDOC) ในชวงตนของปฏกรยา (t = 0) และ e-kt= 1

k คอ คาคงทของปฏกรยา

t คอ เวลาใด ๆ ในปนน

สารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายได (DDOC) ณ เวลาใด ๆ

จากสมการ (1) จะเหนไดวาเมอสนปท 1 ปรมาณ DDOC ทยงไมยอยสลายในหลมฝงกลบ มคาเทากบ

(2) ( ) (0) x e-k

ปรมาณ DDOC ทเกดการยอยสลายเปนกาซมเทนและกาซคารบอนไดออกไซด มคาเทากบ

(3) (1) (0) x (1-e-k)

ส าหรบปฏกรยาแบบ first order นนปรมาณสารอนทรยคารบอนทยอยสลายแลวเปนสดสวนกบปรมาณสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายไดไมวาจะฝงกลบสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายไดเมอไรกตาม ดงนน เมอทราบปรมาณสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายไดทสะสมในหลมฝงกลบและปรมาณของปลาสดจะสามารถค านวณปรมาณการเกดกาซมเทนไดโดยคดวาปรมาณสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายไดของแตละป

หนา 7

เปนปท 1 ในการค านวณแบบอนกรมเวลา (time series) และใชสมการ (2) และ (3) ในการค านวณ โดยก าหนดสมมตฐานวาจะเรมเกดกาซมเทนจากขยะมลฝอยทน ามาฝงกลบในวนท 1 มกราคม ของปถดไป เนองจากในชวงแรกการยอยสลายจะเปนแบบใชอากาศ อยางไรกตาม หากตองการคดปรมาณการเกดกาซมเทนจากการยอยสลายแบบไรอากาศกอนครบ 1 ป จะตองแยกการค านวณคาส าหรบปแรกออกตางหาก

ปรมาณสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายได (DDOCm) จากปรมาณขยะมลฝอย (W) สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

(4) ( )

ปรมาณสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายได (DDOCm) ทยงไมยอยสลาย ณ สนปท T มคาเทากบ

(5) ( ) ( ) x e(-k * ((13-M)/12))

ปรมาณสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายได (DDOCm) ทยอยสลายระหวางปท T มคาเทากบ

(6) ( ) ( ) x (1-e(-k * ((13-M)/12)))

ปรมาณสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายได (DDOCm) ทสะสมอยในหลมฝงกลบ ณ สนปท T มคาเทากบ

(7) ( ) ( ) +(DDOCma(T-1)x e-k)

ปรมาณสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายได (DDOCm) ทงหมดทยอยสลายในปท T มคาเทากบ

(8) ( ) ( ) ( - x (1-e-k))

ปรมาณกาซมเทนทเกดจากการยอยสลายของ DOC มคาเทากบ

(9) CH4 generated(T) = DDOCmdecomp(T) × F × 16/12

ปรมาณกาซมเทนทปลอยจากหลมฝงกลบ มคาเทากบ

(10) CH4 emitted in year T = (ΣCH4 generated X, (T) – R(T)) × (1- OX(T)) x โดยท

T ปทท าบญชกาซเรอนกระจก x สดสวนของวสด/ ประเภทของของเสย W(T) ปรมาณขยะมลฝอยทฝงกลบในปท T MCF คาปรบแกมเทน (Methane Correction Factor) DOC ปรมาณสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายได (Degradable organic carbon) ภายใตสภาพทมอากาศ DOCf สดสวนของสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายไดภายใตสภาพไรอากาศ มคาตงแต 0.0 ถง 1.0 DDOC ปรมาณสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายได (Decomposable Degradable Organic Carbon) ภายใตสภาพไรอากาศ DDOCmd(T) ปรมาณ DDOC ทฝงกลบในปท T DDOCmrem(T) ปรมาณ DDOC ทฝงกลบในปท T และยงไมยอยสลาย ณ สนปท T DDOCmdec(T) ปรมาณ DDOC ทฝงกลบในปท T และยอยสลายระหวางปท T DDOCma(T) ปรมาณ DDOC ทงหมดทยงไมยอยสลาย ณ สนปท T

หนา 8

DDOCma(T-1) ปรมาณ DDOC ทงหมดทยงไมยอยสลาย ณ สนปท T-1 DDOCmdecomp(T) ปรมาณ DDOC ทงหมดทยอยสลายในปท T CH4 generated(T) ปรมาณกาซมเทนทเกดขนในปท T F สดสวนของกาซมเทนตอปรมาตรของกาซทงหมดทเกดในหลมฝงกลบ มคาตงแต 0.0 ถง 1.0 16/12 สดสวนของน าหนกโมเลกลระหวางกาซมเทนและธาตคารบอน (CH4/C) R(T) กาซมเทนทรวบรวมไดในปท T OX(T) สดสวนของกาซมเทนทถกออกซไดซในปท T k คาคงทอตราการเกดกาซมเทน M เดอนทเรมเกดปฏกรยา (= เวลาหนวง (delay time) + 7)

การค านวณปรมาณการปลอยกาซมเทนจากหลมฝงกลบหรอลานเทกองจ าเปนตองใชคา default หลายคา ซงสงผลตอความถกตองของคาปรมาณการเกดกาซมเทน รายละเอยดของคา default ทตองใชในการค านวณแสดงดงตารางท 1

ตารางท 1 คาสดสวนตาง ๆ และคา default ท IPCC 2006 waste model ใชในการค านวณ

คำ หนวย วธกำรค ำนวณ ปรมาณขยะมลฝอยทฝงกลบ ตน/เดอน ปรมาณ/ รายละเอยด ปรมาณขยะมลฝอยทฝงกลบ จกะกรม/ป ปรมาณขยะทฝงกลบ (ตน/เดอน) ×12/1000

ปรมาณสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายได (Degradable Organic Carbon)

DOC

ไดจากคา default ของ IPCC DOCขยะมลฝอย = % ของขยะมลฝอยประเภทอาหาร × 0.15+ % ของขยะมลฝอยประเภทกงไมและใบไม × 0.43 + % ของขยะมลฝอยประเภทกระดาษ × 0.4 + % ของขยะมลฝอยประเภทสงทอ × 0.24

สดสวนของสารอนทรยคารบอนทสามารถยอยสลายไดภายใตสภาพไรอากาศ (DOCf)

DOCf คา default ของ IPCC คอ 0.5

คาคงทอตราการเกดกาซมเทน

(Methane generation rate constant) k

คาขนอยกบองคประกอบของขยะมลฝอยและทตงของหลมฝงกลบ kMSW = % ของขยะมลฝอยประเภทอาหาร × 0.4 + % ของขยะมลฝอยประเภทกงไมและใบไมจากสวน × 0.17 + % ของขยะมลฝอยประเภทกระดาษ × 0.07 + % ของขยะมลฝอยประเภทสงทอ × 0.07 + % ของผาออมทน ามาฝงกลบ × 0.17 + % ของขยะมลฝอยประเภทไมและฟาง × 0.035

เวลาทใชในการสลายตวเหลอครงหนงของทมอยเดม (Half- life time (t1/2, years)

h = In(2)/k

ค านวณไดจากคา k

คาเอกซโปเนนเชยล (exp1) exp(-k) ค านวณไดจากคา k เดอนทเรมเกดการยอยสลาย M คาท IPCC แนะน า คอ หลงจากฝงกลบครบ 12 เดอน คาเอกซโปเนนเชยล (exp2) exp(-k((13-

M)/12)) ค านวณไดจากคา k และ M

หนา 9

ตารางท 1 คาสดสวนตาง ๆ และคา default ท IPCC 2006 waste model ใชในการค านวณ (ตอ)

คำ หนวย วธกำรค ำนวณ สดสวนของกาซมเทนตอปรมาตรของกาซทงหมดทเกดจากหลมฝงกลบ (Fraction to CH4)

F คาท IPCC แนะน าคอ 0.5

สดสวนของกาซมเทนทถกออกซไดซบนพนผวของหลมฝงกลบ (Methane Oxidation on Landfill cover)

OX

คาท IPCC แนะน ามรายละเอยด ดงน ประเภทของการก าจด คา

หลมฝงกลบอยางถกหลกสขาภบาล 0.1 ลานเทกอง 0

คาปรบแกมเทน (Methane Correction Factor) ส าหรบหลมฝงกลบ และลานเทกอง

MCF

คาแตกตางกนตามประเภทของหลมฝงกลบ คาท IPCC แนะน ามรายละเอยด ดงน

ประเภทของหลมฝงกลบ คา มระบบจดการ การคลมดน และระบบ กนซม

1

ไมมระบบจดการ (ลกมากกวา 5 เมตร) 0.8 ไมมระบบจดการ (ลกนอยกวา 5 เมตร) 0.4 จ าแนกไมได 0.6

ผใชงานโปรแกรมสามารถค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดจากหลมฝงกลบหรอลานเทกองไดโดยปอนขอมลเฉลยรายเดอน เชน ปรมาณขยะมลฝอยทฝงกลบ ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทเครองยนตใชในการฝงกลบ องคประกอบของขยะมลฝอยทน ามาฝงกลบ ผใชงานโปรแกรมตองเลอกประเภทของหลมฝงกลบจาก drop-down list ดงรปท 4 ขอควรระวงในการปอนขอมล ผลรวมของคารอยละขององคประกอบของขยะมลฝอยแตละประเภท ตองมคาเทากบ 100% มฉะนนโปรแกรมจะแสดงขอความเตอนใหทราบวาเกดขอผดพลาดขน ผใชงานโปรแกรมตองตรวจสอบและแกไขจนคาผลรวมมคาเทากบ 100% หนวยของปรมาณการเกดกาซมเทนตอตนขยะมลฝอยทเกดการยอยสลายของสารอนทรยตลอดวฏจกรชวต คอ กโลกรมของกาซมเทนตอตนขยะมลฝอย

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการฝงกลบขยะมลฝอย/การเทกอง สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการฝงกลบขยะ/การเทกอง (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอตนขยะมลฝอย) = การปลอยกาซมเทนตอตนขยะมลฝอย (กโลกรมมเทนตอตนขยะมลฝอย) × GWPCH4 +

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากกจกรรมการฝงกลบ (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอตนขยะมลฝอย)

โดยท

GWPCH4 คาศกยภาพในการท าใหโลกรอน (กาซมเทนมคา 21 เทาของกาซคารบอนไดออกไซดโดยคดชวงเวลา 100 ป)

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอนจากการฝงกลบขยะมลฝอย สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

หนา 10

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอน (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอเดอน) = ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกตอตนขยะมลฝอย (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอตนขยะมลฝอย) ×

ปรมาณขยะมลฝอยทฝงกลบทงหมดตอเดอน (ตนขยะมลฝอยตอเดอน)

รปท 4 แผนงานทใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการฝงกลบขยะมลฝอย

หนา 11

แผนงำน “กำรหมกท ำปย”

การหมกขยะอนทรยเปนกจกรรมททวความส าคญเพมขนในภมภาคเอเชยเพราะเปนกจกรรมทองคกร-ปกครองสวนทองถนสามารถด าเนนการไดงายและมตนทนต า การหมกท าปยท าใหเกดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการใชเชอเพลงฟอสซล (การใชไฟฟาและน ามนดเซล) ในการด าเนนงาน และการยอยสลายของขยะอนทรยแบบ ไรอากาศซงเกดขนบรเวณดานในของกองปย แตโดยทวไปกาซมเทนทเกดขนจะถกออกซไดซโดยอากาศในกองปยกลายเปนกาซคารบอนไดออกไซด ในขณะทขยะอนทรยสวนใหญในกองจะเกดการยอยสลายแบบใชอากาศซงสารอนทรยคารบอนซงจะถกเปลยนเปนกาซคารบอนไดออกไซด การหมกท าปยอาจท าใหเกดกาซไนตรสออกไซดจ านวนเลกนอยอกดวย IPCC ก าหนดคาสมประสทธการปลอยกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดจากการหมกท าปยเทากบ 4 กโลกรมมเทน/ตนขยะอนทรย (น าหนกเปยก) และ 0.3 กโลกรมไนตรสออกไซด/ตนขยะอนทรย (น าหนกเปยก) ตามล าดบ

ปยหมกทผลตไดสามารถน าไปใชในการเกษตรแทนการใชปยเคม จากการศกษาพบวา ปยหมกทผลตไดจ านวน 1 ตน มธาตอาหาร ไดแก ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรส (P2O5) และโปแตสเซยม (K2O) เทากบ 7.1 4.1 และ 5.4 กโลกรม ตามล าดบ (Patyk, 1996)1 โปรแกรมจะค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการหมกท าปยไดกตอเมอท าใหเกษตรกรลดการใชปยเคมเทานน นอกจากนการหมกท าปยยงชวยลดปรมาณขยะอนทรยทจะถกน าไปฝงกลบได

ผใชงานโปรแกรมตองปอนขอมลปรมาณขยะประเภทเศษอาหารและกงไม/ใบไมจากสวนทน ามาหมกท าปย ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในการด าเนนงานของโรงท าปยหมก ปรมาณปยหมกทผลตไดตอเดอน และรอยละของปยหมกทมการน าไปใชประโยชนทางการเกษตร ดงรปท 5

การปลอยกาซเรอนกระจกจากการใชเชอเพลงฟอสซลในการท ากจกรรมตาง ๆ ในการท าปยหมก สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน (โปรแกรมไมคดการปลอยกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซลเนองจากมปรมาณเลกนอยมาก)

)/2()/()(

)(MJkgCOEFLMJEnergy

tonnesWaste

LFuelEmissionsOperation

โดยท Emissionsoperation การปลอยกาซเรอนกระจกจากการท ากจกรรมตาง ๆ ของโรงท าปยหมก

(กโลกรมคารบอนไดออกไซด/ตนขยะน ามาท าปยหมก) Fuel ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในการท ากจกรรมตาง ๆ ของโรงท าปยหมกตอเดอน (ลตร) Waste ปรมาณขยะประเภทเศษอาหารและกงไม/ใบไมจากสวนทน ามาหมกท าปยตอเดอน (ตน) Energy คาความรอนสทธของเชอเพลงฟอสซล (น ามนดเซล มคาเทากบ 36.42 เมกกะจล/ลตร) EF คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกของเชอเพลงฟอสซล (น ามนดเซล มคาเทากบ

0.074 กโลกรมคารบอนไดออกไซด/เมกกะจล)

การปลอยกาซเรอนกระจกจากการยอยสลายของขยะอนทรยค านวณโดยใชสมการ ดงน

ONONCHCHnDegradatio GWPEGWPEEmission 2244

1 ผใชงานโปรแกรมสามารถเปลยนไปใชคาเฉพาะของโรงหมกปยได

หนา 12

โดยท EmissionsDegradation การปลอยกาซเรอนกระจกจากการยอยสลายของขยะอนทรย (กโลกรมคารบอนไดออกไซด/ตนขยะอนทรย) ECH4 การปลอยกาซมเทนจากการยอยสลายของขยะอนทรย (กโลกรมมเทน/ตนขยะอนทรย) โปรแกรมนใชคา default เทากบ 4 (คาเฉลยซงก าหนดโดย IPCC (IPCC, 2006)) ผใชงานโปรแกรมสามารถเปลยนไปใชคาเฉพาะของโรงหมกปยไดหากมขอมล GWPCH4 คาศกยภาพในการท าใหโลกรอน (กาซมเทนมคา 21 เทาของกาซคารบอนไดออกไซดโดย

คดชวงเวลา 100 ป) 2 EN2O การปลอยกาซไนตรสออกไซดจากการยอยสลายของขยะอนทรย

(กโลกรมไนตรสออกไซด/ตนขยะอนทรย) โปรแกรมนใชคา default เทากบ 0.3 (คาเฉลยซงก าหนดโดย IPCC (IPCC, 2006)) ผใชงานโปรแกรมสามารถเปลยนไปใชคาเฉพาะของโรงหมกปยไดหากมขอมล

GWPN2O คาศกยภาพในการท าใหโลกรอน (กาซไนตรสออกไซดมคา 310 เทาของกาซคารบอนไดออกไซดโดยคดชวงเวลา 100 ป)2

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดทเกดจากการหมกท าปยไดจากผลรวมของการปลอยกาซเรอนกระจกทเกดจากการใชเชอเพลงฟอสซลในการท ากจกรรมตาง ๆ ในการท าปยหมกและการยอยสลายของขยะอนทรย

ปรมาณกาซเรอนกระจกทงหมดทเกดจากการหมกท าปย = ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทเกดจากการใช เชอเพลงฟอสซลในการท าปยหมก + ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทเกดจากการการยอยสลายของขยะอนทรย

การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตปยเคมโดยเกษตรกรใชปยหมกทดแทนสามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

GHGeAgriculturCompost APCACAvoidedGHG

โดยท AvoidedGHGCompost ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตปยเคมอนเนองมาจากการใชปย

หมกทดแทน (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะอนทรย) AC ปรมาณปยหมกทผลตได (ตนปยหมก/ตนขยะอนทรย) PCAgriculture รอยละของปยหมกทมการน าไปใชประโยชนทางการเกษตรและท าสวน (%) AGHG ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตปยเคมเทยบเทากบปยหมก 1 ตน

(กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนปยหมก) หมายเหต: กรณทเกษตกรใชปยหมกโดยไมไดลดการใชปยเคมจะไมคดคา AvoidedGHGCompost

การผลตปยหมกชวยลดปรมาณขยะอนทรยทจะฝงกลบ ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการลดการฝงกลบขยะอนทรยสามารถค านวณไดโดยใชแบบจ าลองของ IPCC 2006 ผใชงานโปรแกรมสามารถดรายละเอยดของตวแปรทใชในการค านวณไดในแผนงาน “การฝงกลบ”

2 จากการทบทวนวรรณกรรม พบวา มคาศกยภาพในการท าใหโลกรอนของกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดหลายคา โปรแกรมนเลอกใชคา 21 และ 310 ส าหรบกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซด ตามล าดบ ตามทโครงการ CDM (ภายใต UNFCCC) เลอกใช โดยคดชวงเวลา 100 ป

หนา 13

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะอนทรย) = ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตปยเคมอนเนองมาจากการใชปยหมกทดแทน +

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการลดการฝงกลบขยะอนทรย

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากการหมกท าปย สามารถค านวณโดยใชสมการ

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากการหมกท าปย = ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด – ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด

กรณทปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากการหมกท าปยมคาเปนบวก (เชน มการใชเชอเพลงฟอสซลจ านวนมากหรอการใชปยหมกทผลตไดเพอการเกษตรหรอการท าสวนยงไมมประสทธภาพนก) ไมไดหมาย ความวาการหมกท าปยไมชวยลดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแตอาจตองมการปรบปรงระบบการผลตและใชปยหมกใหดขน หากคาเปนลบจะชใหเหนวาการหมกท าปยสามารถลดการปลอยกาซเรอนกระจกได

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอนจากการหมกท าปย สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอน (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอเดอน) = ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกตอตนขยะอนทรย (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอตนขยะอนทรย) ×

ปรมาณขยะอนทรยทน ามาท าปยหมกตอเดอน (ตนขยะอนทรยตอเดอน)

รปท 5 แผนงานทใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการหมกท าปย

หนา 14

แผนงำน “กำรหมกแบบไรอำกำศ” (กำรหมกกำซชวภำพ)

การหมกแบบไรอากาศเปนเทคโนโลยทมศกยภาพมากในการบ าบดขยะอนทรยส าหรบประเทศก าลงพฒนาในภมภาคเอเชยเพราะเปนวธทมประสทธผลดทสดเนองจากสามารถรวบรวมกาซชวภาพมาผลตพลงงานความรอนหรอไฟฟาไดและมผลกระทบตอสงแวดลอมนอย การค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการหมกแบบ ไรอากาศตองค านวณทงปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการใชเชอเพลงฟอสซล (ไฟฟาและน ามนดเซล) ในกจกรรมตาง ๆ ของการหมกแบบไรอากาศ และปรมาณการปลอยกาซมเทนจากการรวไหลของถงหมกแบบ ไรอากาศ (reactor) โดยใชคา default ของ IPCC (2006) ซงมคาเทากบ 2 กโลกรมมเทน/ตนขยะอนทรย ผใชงานโปรแกรมสามารถเปลยนไปใชคาเฉพาะของโครงการไดหากมขอมล

กาซชวภาพทไดจากการหมกแบบไรอากาศมคาความรอน (calorific value) อยในชวง 20-25 เมกกะจล/ลกบาศกเมตร จงสามารถใชเปนเชอเพลงในการผลตพลงงานความรอนหรอไฟฟาทดแทนการใชเชอเพลงฟอสซลและสามารถลดการปลอยกาซเรอนกระจกได เทคโนโลยในการผลตพลงงานมหลากหลายรปแบบ เชน การเผาไหมเพอผลตไฟฟาโดยใชเครองยนตขนาดเลก (นอยกวา 200 กโลวตต) หรอเครองยนตสนดาปภายในขนาดใหญ (ขนาดสงสด 1.5 เมกกะวตต) (Pöschl และคณะ 2553)

การหมกแบบไรอากาศชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการฝงกลบขยะอนทรย ในท านองเดยวกนกบการหมกท าปย โดยผใชงานโปรแกรมตองปอนขอมลรายเดอน เชน ปรมาณขยะอนทรย การใชเชอเพลงฟอสซลและไฟฟาของโรงหมกแบบไรอากาศ คาความชนโดยประมาณของของผสมทเขาสระบบ (ของผสมประกอบดวยขยะอนทรยและน า) ประเภทของผลผลตทไดจากการหมกแบบไรอากาศ (พลงงานไฟฟาหรอความรอน) ดงแสดงในรปท 6

การวเคราะหปรมาณความชนในของเหลวทเขาสระบบสามารถท าไดโดยอบตวอยางทอณหภม 105-110 องศาเซลเซยส เปนเวลา 24 ชวโมง การวเคราะหตวอยางเปนเรองยงยากส าหรบองคกรปกครองสวนทองถน ดงนน อาจใชคาประมาณการสดสวนของของขยะอนทรยตอน าแทน เชน ขยะเศษผก 1 ตน (คาความชน 60%) กบน า 1 ตน เมอน ามาผสมกนแลวจะมปรมาณน า 1.6 ตน คดเปนคาความชน 80%

รปท 6 แผนงานทใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการหมกแบบไรอากาศ

หนา 15

ผใชงานโปรแกรมตองเลอกประเภทการใชประโยชนกาซชวภาพทผลตไดวาใชในการผลตพลงงานไฟฟาหรอความรอน โปรแกรมจะค านวณปรมาณพลงงานทผลตได

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซลและการใชไฟฟา ในการด าเนนงานสามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน (โปรแกรมไมคดการปลอยกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซลเนองจากมปรมาณเลกนอยมาก)

)()( 2 elCOFFOperation EFECEFNCVFCEmissions

โดยท EmissionsOperation การปลอยกาซเรอนกระจกจากการด าเนนงาน (กโลกรมคารบอนไดออกไซด/ตนขยะ อนทรย) FC ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในการด าเนนงาน (มวล หรอปรมาตร/ ตนขยะอนทรย) NCVFF คาความรอนสทธของเชอเพลงฟอสซลทใช (เมกกะจล/หนวยมวลหรอปรมาตร) EFCO2 คาสมประสทธการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล (กโลกรม คารบอนไดออกไซด/เมกกะจล) EC ปรมาณไฟฟาทใชในการด าเนนงาน (เมกกะวตตชวโมง/ตนขยะอนทรย) EFel คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาของประเทศไทย (กโลกรม คารบอนไดออกไซดเทยบเทา/เมกกะวตตชวโมง)

ปรมาณการปลอยกาซมเทนจากการรวไหลของถงหมกแบบไรอากาศ สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

44 1000 CHCHTreatment GWPDMEEmissions

โดยท EmissionsTreatment การปลอยกาซเรอนกระจกจากการหมกขยะอนทรย (กโลกรมคารบอนไดออกไซด/ตน ขยะอนทรย) ECH4 การปลอยกาซมเทนจากการรวไหลของถงหมกแบบไรอากาศ (กโลกรมมเทน/กโลกรมขยะอนทรยแหง) DM เปอรเซนตของขยะอนทรยแหงในขยะอนทรยทน ามาหมก (%) (DM =100 – รอยละของน าในขยะอนทรยทน ามาหมก) 1000 คาการแปลงหนวยทใชในการค านวณปรมาณขยะอนทรยแหงตอขยะอนทรย GWPCH4 คาศกยภาพในการท าใหโลกรอน (กาซมเทนมคา 21 เทาของกาซคารบอนไดออกไซดโดยคด ชวงเวลา 100 ป)

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการหมกแบบไรอากาศสามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด = การปลอยกาซเรอนกระจกทเกดจากการด าเนนงาน + การปลอยกาซเรอนกระจกจากการรวไหลของถงหมกแบบไรอากาศ

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาโดยใชกาซชวภาพทไดจากการหมกแบบ ไรอากาศสามารถค านวณโดยใชสมการ

หนา 16

elPowerplant

Energy

CHCHBiogasyElectricit EFECF

EPCHGAvoidanceG 1

44

โดยท Avoidance GHGElectricty ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาโดยใชกาซชวภาพ (กโลกรม คารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะอนทรย) CBiogas ปรมาณกาซชวภาพทไดตอตนขยะอนทรย (ลกบาศกเมตร/ตนขยะอนทรย) PCH4 เปอรเซนตของมเทนในกาซชวภาพ (%) ECH4 ปรมาณพลงงานของกาซมเทน (เมกกะจล/ลกบาศกเมตร) CFEnergy คาการแปลงหนวยทใชในการแปลงพลงงานของกาซมเทนเปนไฟฟา (3.6 เมกกะจล/กโลวตตชวโมง) EPowerplant ประสทธภาพของโรงไฟฟา (%) EFel คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาของประเทศไทย (กโลกรม คารบอนไดออกไซดเทยบเทา/กโลวตตชวโมง) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตความรอนโดยใชกาซชวภาพทไดจากการหมกแบบไรอากาศ สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

244 COCHCHBiogasThermal EFEPCHGAvoidanceG

โดยท Avoidance GHGThermal ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตความรอนโดยใชกาซชวภาพ (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะอนทรย) CBiogas ปรมาณกาซชวภาพทไดตอตนขยะอนทรย (ลกบาศกเมตร/ตนขยะอนทรย) PCH4 เปอรเซนตของกาซมเทนในกาซชวภาพ (%) ECH4 ปรมาณพลงงานของกาซมเทน (เมกกะจล/ลกบาศกเมตร) EFCO2 คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกของกาซปโตรเลยมเหลว (LPG) (กโลกรม คารบอนไดออกไซด/เมกกะจล) (โปรแกรมค านวณโดยก าหนดสมมตฐานวาใชกาซชวภาพแทน LPG) ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการลดการฝงกลบขยะอนทรยสามารถค านวณไดโดยใชแบบจ าลองของ IPCC (2006) ผใชงานโปรแกรมสามารถดรายละเอยดของตวแปรทใชในการค านวณไดในแผนงาน “การฝงกลบ”สวนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดสามารถค านวณโดยใชสมการ

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะอนทรย) = ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตพลงงาน +

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการลดการฝงกลบขยะอนทรย

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากการหมกแบบไรอากาศสามารถค านวณโดยใชสมการ

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากการหมกแบบไรอากาศ (กโลกรมคารบอนไดออกไซดตอ ตนขยะอนทรย) = ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด – ปรมาณการลดกาซเรอนกระจกทงหมด

หนา 17

ในท านองเดยวกบการหมกท าปย หากปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธมคาเปนบวก จะหมายความวาการหมกแบบไรอากาศยงท าใหเกดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และตองปรบปรงประสทธภาพของการผลตพลงงานใหดขน หากคาเปนลบจะชใหเหนวาการหมกแบบไรอากาศสามารถลดการปลอยกาซเรอนกระจกได

ปรมาณการปลอย/การลดการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอนจากการหมกแบบไรอากาศ สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอย/การลดการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอน (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอเดอน) = ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกตอตนขยะอนทรย (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอตนขยะอนทรย) ×

ปรมาณขยะอนทรยทน ามาหมกแบบไรอากาศตอเดอน (ตนขยะมลฝอยตอเดอน)

หนา 18

แผนงำน “กำรบ ำบดขยะมลฝอยแบบเชงกลและชวภำพ” (MBT)

การบ าบดขยะมลฝอยแบบเชงกลและชวภาพ (MBT) เปนการบ าบดขนตนกอนท าการบ าบดตอดวย ความรอนหรอน าไปฝงกลบ ขนตอนการท า MBT เรมจากการโมขยะมลฝอยเพอท าใหขยะมลฝอยเขากนเปนเนอเดยว และน าขยะมลฝอยไปเทกองโดยใหอากาศและน าสามารถถายเทไดดซงเปนสภาวะทเหมาะสมทท าใหขยะอนทรยสามารถยอยสลายไดเรวขน MBT ชวยลดมวลของขยะมลฝอยโดยยอยสลายสารอนทรยกอนทจะน าไปฝงกลบไดถง 50% จงชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากหลมฝงกลบ ขยะมลฝอยทไดจาก MBT จะมความเสถยรและสามารถน าไปรอนเพอคดแยกพลาสตกออกมาผลต Refuse-derived fuel (RDF) หรอน ามนดบได สวนทเหลอประกอบดวยวสดซงมลกษณะคลายปยและวสดทมลกษณะคงทน (inert materials)

กจกรรมทท าใหเกดการปลอยกาซเรอนกระจกจาก MBT ไดแก การใชเชอเพลงฟอสซลและการใชไฟฟาเพอด าเนนการ และการยอยสลายของขยะอนทรย การจดการทดจะชวยใหขยะอนทรยเกดการยอยสลายภายใตสภาวะทมอากาศซงชวยลดการเกดกาซมเทน โดยกาซมเทนทเกดบรเวณดานลางของกองขยะมลฝอยจะถกออกซไดซโดยอากาศในกองขยะมลฝอยกลายเปนกาซคารบอนไดออกไซดซงจะไมถกนบในบญชกาซเรอนกระจกเนองจากมทมาจากแหลงชวภาพ ท าใหมโอกาสนอยมากทจะเกดการปลอยกาซมเทนสบรรยากาศจาก MBT ตามคมอของ IPCC กระบวนการ MBT อาจปลอยกาซไนตรสออกไซดปรมาณเลกนอย IPCC ก าหนดคาสมประสทธการปลอยกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดจากการหมกท าปยเทากบ 4 กโลกรมมเทน/ตนขยะอนทรย และ 0.3 กโลกรมไนตรส-ออกไซด/ตนขยะอนทรย (น าหนกเปยก) ตามล าดบ

MBT ชวยลดการฝงกลบขยะอนทรยและการปลอยกาซเรอนกระจกจากการยอยสลายของขยะอนทรยในหลมฝงกลบ การใชวสดซงไดจากการยอยสลายของขยะอนทรยจาก MBT ทดแทนปยเคมชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการใชปยเคมเชนเดยวกบการหมกท าปยหรอการหมกแบบไรอากาศ อยางไรกตาม วสดดงกลาวอาจมโลหะหนกปนเปอนเนองจากไมมการแยกขยะมลฝอยกอนทจะท า MBT จงจ าเปนตองมการตรวจวดปรมาณโลหะหนกกอนการน าไปใชเปนปย นอกจากนยงสามารถน าพลาสตกทไดหลงสนสดกระบวนการไปผลต RDF หรอผลตน ามนดบดวยวธการ pyrolysis ซงเปนทนยมมากขนถงแมวาจะตองใชพลงงานในกระบวนการผลตคอนขางมากแตกยงชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจก

ในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจาก MBT ผใชงานโปรแกรมตองปอนขอมลรายเดอนของกระบวนการ MBT เชน ปรมาณขยะมลฝอยทงหมดทน ามาบ าบดดวย MBT ปรมาณเชอเพลงฟอสซลและไฟฟาทใชในกจกรรมตาง ๆ ของระบบ MBT กรณทมการใชประโยชนวสดคลายปยหมกทผลตได ผใชงานโปรแกรมจะตองปอนขอมลเกยวกบการผลตและใชปยหมก ไดแก ความสามารถในการผลตวสดคลายปยหมกตอเดอน รอยละของการน าวสดคลายปยหมกทผลตไดไปใชประโยชนในการปรบสภาพดน และกรณทมการแยกพลาสตกเมอสนสดกระบวนการ MBT ผใชงานโปรแกรมตองเลอกวาน าพลาสตกทไดไปใชผลต RDF หรอน ามนดบ หากน าไปผลต RDF ตองปอนขอมลปรมาณพลาสตกซงน าไปผลต RDF ปรมาณน ามนดเซลและไฟฟาทใชในการผลต RDF ปรมาณ RDF ทผลตไดและเปอรเซนตของ RDF ทน าไปใชผลตพลงงาน หากน าขยะพลาสตกทแยกไดไปใชผลตน ามนดบ จะตองปอนปรมาณขยะ ปรมาณเชอเพลงฟอสซลและไฟฟาทใชในการผลตน ามนดบ ปรมาณน ามนดบทผลตได เปอรเซนตของน ามนดบทน าไปใชผลตพลงงาน ดงรปท 7

เมอผใชงานโปรแกรมปอนขอมลครบถวนแลว โปรแกรมจะค านวณปรมาณการใชประโยชนวสดคลาย ปยหมกและปรมาณของ RDF หรอน ามนดบทใชเปนพลงงานตอตนขยะมลฝอยทเขาสระบบ MBT และแสดงผลการค านวณในชอง “สงทได” และแสดงผลการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจก และปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธตอตนขยะมลฝอยจาก MBT

หนา 19

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซลและการใชไฟฟาในการด าเนนงานของระบบ MBT สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน (โปรแกรมไมคดการปลอยกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซลเนองจากมปรมาณเลกนอยมาก)

)()( 2 elCOFFOperation EFECEFNCVFCEmissions โดยท EmissionsOperation การปลอยกาซเรอนกระจกจากการด าเนนงาน (กโลกรมคารบอนไดออกไซด/ตนขยะมลฝอย) FC ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในการด าเนนงาน (มวล หรอปรมาตร/ ตนขยะมลฝอย) NCVFF คาความรอนสทธของเชอเพลงฟอสซลทใช (เมกกะจล/หนวยมวลหรอปรมาตร) EFCO2 คาสมประสทธการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล (กโลกรม คารบอนไดออกไซด/เมกกะจล) EC ปรมาณไฟฟาทใชในการด าเนนงาน (เมกกะวตตชวโมง/ตนขยะมลฝอย) EFel คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาของประเทศไทย (กโลกรม คารบอนไดออกไซดเทยบเทา/เมกกะวตตชวโมง)

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการยอยสลายของสารอนทรยในขยะมลฝอยสามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ONPercentageONCHPercentageCHnDegradatio GWPOWEGWPOWEEmission 2244

โดยท EmissionsDegradation การปลอยกาซเรอนกระจกจากการยอยสลายของสารอนทรยในขยะมลฝอย (กโลกรมคารบอนไดออกไซด/ตนขยะมลฝอย) ECH4 การปลอยกาซมเทนจากการยอยสลายของสารอนทรยในขยะมลฝอย (กโลกรมมเทน/

ตนขยะมลฝอย) OWPercentage รอยละของสารอนทรยในขยะมลฝอย (%) GWPCH4 คาศกยภาพในการท าใหโลกรอน (กาซมเทนมคา 21 เทาของกาซคารบอนไดออกไซด โดยคดชวงเวลา 100 ป) EN2O การปลอยกาซไนตรสออกไซดจากการยอยสลายของของสารอนทรยในขยะมลฝอย (กโลกรมไนตรสออกไซด/ตนขยะมลฝอย) GWPN2O คาศกยภาพในการท าใหโลกรอน (กาซไนตรสออกไซดมคา 310 เทาของกาซคารบอนไดออกไซด โดยคดชวงเวลา 100 ป)

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดจาก MBT ค านวณไดจากผลรวมของการปลอยกาซเรอนกระจกทเกดจากการใชเชอเพลงฟอสซลและไฟฟาในการด าเนนงาน และการยอยสลายของสารอนทรยในขยะมลฝอย

ปรมาณกาซเรอนกระจกทงหมดทเกดจาก MBT = การปลอยกาซเรอนกระจกทเกดจากการใชเชอเพลง ฟอสซลและไฟฟาในการด าเนนงาน + การปลอยกาซเรอนกระจกทเกดจากการการยอยสลายของสารอนทรยในขยะ

หากมการน าพลาสตกทไดจากการแยกขยะมลฝอยเมอสนสดกระบวนการ MBT ไปใชผลต RDF หรอน ามนดบ ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการใชประโยชนพลาสตกสามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

หนา 20

)()( 2/ elCOFFproductioncrudeoilRDF EFECEFNCVFCEmissions

โดยท EmissionsRDF/crude oil production การปลอยกาซเรอนกระจกจากการท า RDF/ผลตน ามนดบ (กโลกรมคารบอนไดออกไซด/ตนขยะมลฝอย) FC ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในการด าเนนงาน (มวล หรอปรมาตร/ ตนขยะมลฝอย) NCVFF คาความรอนสทธของเชอเพลงฟอสซลทใช (เมกกะจล/หนวยมวลหรอปรมาตร) EFCO2 คาสมประสทธการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล (กโลกรม คารบอนไดออกไซด/เมกกะจล) EC ปรมาณไฟฟาทใชในการด าเนนงาน (เมกกะวตตชวโมง/ตนขยะมลฝอย) EFel คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาของประเทศไทย (กโลกรม คารบอนไดออกไซดเทยบเทา/เมกกะวตตชวโมง)

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการใชวสดคลายปยหมกทผลตไดในการปรบสภาพดนแทนการใชปยเคมสามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

GHGeAgriculturCompost APCACAvoidedGHG

โดยท AvoidedGHGCompost ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตปยเคมอนเนองมาจากการใชวสด

คลายปยหมกทผลตไดทดแทน (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะมลฝอย) AC ปรมาณปยหมกทผลตได (ตนปยหมก/ตนขยะมลฝอย) PCAgriculture รอยละของปยหมกทมการน าไปใชประโยชนทางการเกษตรและท าสวน (%) AGHG ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตปยเคมเทยบเทากบปยหมก 1 ตน

(กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนปยหมก)

นอกจากน MBT ยงชวยลดการฝงกลบขยะอนทรยจงลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการยอยสลายของสารอนทรยภายใตสภาวะไรอากาศ ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการลดการฝงกลบขยะอนทรยสามารถค านวณไดโดยใชแบบจ าลองของ IPCC (2006) ผใชงานโปรแกรมสามารถดรายละเอยดของตวแปรทใชในการค านวณไดในแผนงาน “การฝงกลบ”

การผลตพลงงานโดยใช RDF หรอน ามนดบทไดจาก MBT จดวาเปนการผลตพลงงานจากเชอเพลงฟอสซล (ขยะพลาสตกเปนผลตภณฑทไดจากน ามนดบ) ดงนน การปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาไหม RDF และน ามนดบจงเทยบเทากบการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล โปรแกรมนจงไมคดการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาไหม RDF หรอน ามนดบ แตคดการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทางออมจากสายโซการผลตเชอเพลง ไดแก การส ารวจและขดเจาะน ามน การขนสง และกระบวนการผลตน ามน

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดจาก MBT สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะมลฝอย) = การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตปยเคมอนเนองจากการใชปยหมกทดแทน +

การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการลดการฝงกลบขยะอนทรย + การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตเชอเพลงฟอสซล

หนา 21

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจาก MBT สามารถค านวณโดยใชสมการ

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจาก MBT = ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด – ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด

กรณทปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธมคาเปนบวก ไมไดหมายความวา MBT ไมชวยลดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพราะถงอยางไร MBT กเปนวธทปลอยกาซเรอนกระจกนอยกวาการฝงกลบ แตหากคาเปนลบจะชใหเหนวา MBT สามารถลดการปลอยกาซเรอนกระจกได

ปรมาณการปลอย/การลดการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอนจาก MBT สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอย/การลดการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอน (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอเดอน) = ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกตอตนขยะมลฝอย (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอตนขยะมลฝอย) ×

ปรมาณขยะมลฝอยทบ าบดดวย MBT ตอเดอน (ตนขยะมลฝอยตอเดอน)

รปท 7 แผนงานทใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจาก MBT

หนา 22

แผนงำน “กำรแปรรปใชใหม”

การแปรรปใชใหม (recycle) เปนทางเลอกในการจดการขยะมลฝอยทยงยนเพราะชวยใหมการน าวสดมคากลบมาใชใหมซงมผลดทงตอสงแวดลอม เศรษฐกจและสงคม และยงชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตวตถดบทใชท าวสดอกดวย ถงแมวากระบวนการแปรรปใชใหมจะปลอยกาซเรอนกระจกจากการใชพลงงานในขนตอนการคดแยก การขนสง และกระบวนการแปรรปใชใหม แตกชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจก

การค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปใชใหมใหครบทกกระบวนการในวงจรชวตเปนเรองยากเพราะตองอาศยขอมลจากผทเกยวของหลายภาคสวน การพฒนาฐานขอมลจงเปนเรองเรงดวนทประเทศก าลงพฒนาตองด าเนนการ และตองมการเกบขอมลในระดบองคกรปกครองสวนทองถน เชน ขอมลปรมาณและองคประกอบของวสดทสามารถแปรรปใชใหมไดในแตละเดอน ขอมลจากบรษทขนสงและโรงงานทท าการแปรรปวสดเพอใชใหม

วสดทไดจากการคดแยกจะถกขนสงไปยงโรงงานแปรรปวสดแตละประเภทซงอาจจะตงอยคนละจงหวด ดงนนจงเปนเรองยากในการเกบขอมลเฉพาะของโรงงานทท าการแปรรปวสดแตละประเภทเพอใชใหม เชน องคประกอบของวสดทแปรรปใชใหม ความสามารถในการแปรรปใชใหม ปรมาณวสดทไดจากการแปรรปใชใหม ปรมาณเชอเพลงฟอสซลและไฟฟาทใชในแตละขนตอนของการเตรยมวสด (การท าความสะอาด การยอยใหมขนาดเลกลง การบรรจหบหอ) และขนตอนการแปรรปใชใหม ระยะทางขนสงวสดทจะแปรรปใชใหมไปยงโรงงาน รวมทงคาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกของประเทศไทย ไดแก คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาของประเทศไทย

โปรแกรมนใชขอมลของประเทศไทยในการค านวณ โดยอางองผลการศกษาบญชกาซเรอนกระจกการแปรรปใชใหมและหวงโซกระบวนการผลตของวสดแตละประเภทของ Menikpura (2554) ซงไดจากการศกษาใน จงหวดนนทบร ซงคดระยะทางเฉลยในการขนสง เทากบ 30 กโลเมตร และอางองคาสมประสทธการปลอย กาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาของประเทศไทยซงประกาศโดยกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (2551) เทากบ 566 กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอเมกกะวตตชวโมง ผใชงานโปรแกรมตองปอนขอมลปรมาณและองคประกอบของขยะทน ามาแปรรปใชใหมไดตอเดอน ดงแสดงในรปท 8

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากกระบวนการแปรรปใชใหมค านวณไดจากปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซลและการใชไฟฟาของเครองจกรในโรงคดแยกและโรงงานทท าการแปรรปวสดเพอใชใหม โปรแกรมไมคดปรมาณการปลอยกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปใชใหมสามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

)()( 2Re elCOFFcycling EFECEFNCVFCEmissions

โดยท EmissionsRecycling การปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปใชใหม (กโลกรมคารบอนไดออกไซด/ตนขยะมลฝอยทน ามาแปรรปใชใหม) FC ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในการด าเนนงาน (มวล หรอปรมาตร/ ตนขยะทน ามาแปรรปใชใหม) NCVFF คาความรอนสทธของเชอเพลงฟอสซลทใช (เมกกะจล/หนวยมวลหรอปรมาตร) EFCO2 คาสมประสทธการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล (กโลกรม คารบอนไดออกไซด/เมกกะจล) EC ปรมาณไฟฟาทใชในการด าเนนงาน (เมกกะวตตชวโมง/ตนขยะทน ามาแปรรปใชใหม)

หนา 23

EFel คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาของประเทศไทย (กโลกรม คารบอนไดออกไซดเทยบเทา/เมกกะวตตชวโมง)

การค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปใชใหมจะตองค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปวสดแตละประเภทใชใหม โดยใชสมการ ดงน

ปรมาณวสดทแปรรปใชใหมได (กโลกรม/ตนขยะทน ามาแปรรปใชใหม) = ปรมาณวสดทน ามาแปรรปใชใหม (กโลกรม/ตนขยะทน ามาแปรรปใชใหม) * รอยละของวสดทแปรรปใชใหมได

จากการศกษาทผานมา พบวา วสดสวนใหญทไดจากการแปรรปใชใหม ไดแก กระดาษ พลาสตก อลมเนยม เหลก และแกว โดยคดเปนสดสวนรอยละ 90-95 การแปรรปใชใหมชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกเนองจากลดการผลตวตถดบ ลดการฝงกลบวสดทสามารถน ากลบมาใชใหมได และลดกาซมเทนซงเกดจากการยอยสลายของกระดาษซงเปนองคประกอบของขยะมลฝอยประเภทเดยวทยอยสลายได

โปรแกรมนค านวณโดยใชขอมลจากฐานขอมล Eco-invent และ SimaPro LCA ชวยในการค านวณ ไดแก ขอมลพนฐานเกยวกบพลงงานความรอน ไฟฟา และวตถดบทตองใชในกระบวนการแปรรปใชใหมของวสดแตละประเภท และปรบขอมลใหเหมาะสมกบสภาวการณของประเทศไทย เชน ประเภทของเชอเพลงทใชผลตพลงงานความรอนและไฟฟา ประสทธภาพของหวเผาและโรงไฟฟา

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (2551) รายงานวา 96.2% ของพลงงานความรอนทอตสาหกรรมกระดาษใชมาจากถานหนและผลตภณฑของถานหน และทเหลออก 3.8% มาจากน ามนเตาและน ามนดเซล โปรแกรมนใชขอมลการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซลตอน าหนกกระดาษทผลตไดของประเทศไทยแทนการใชขอมลจากฐานขอมล Eco-invent ซงอางองขอมลการใชพลงงานของยโรป การท าบญชกาซเรอนกระจกตองพจารณาปรมาณไฟฟาทตองใชในกระบวนการแปรรปใชใหม แหลงพลงงาน และการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาในระบบสายสงของประเทศ

โปรแกรมนใชแบบจ าลองของ IPCC 2006 ในการค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการฝงกลบกระดาษและใชขอมลของประเทศไทยทไดจากการศกษาของ Menikpura (2554) ไดแก ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปวสดแตละประเภทใชใหม และการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการลดการผลตวตถดบและการลดการฝงกลบขยะอนทรย (กระดาษ) ดงรายละเอยด ในตารางท 2

ตารางท 2: ปรมาณการปลอยและการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปใชใหม (ขอมลของประเทศไทย) วสด (ก) การปลอยกาซ

เรอนกระจกจากการแปรรปใชใหม

(ข) การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการลดการผลตวตถดบ

(ค) การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการฝงกลบวสด

(ง) ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธ

(ง) = (ก)-(ข)-(ค) กระดาษ 1,266 971 2,383 -2,088 พลาสตก 2,148 1,899 0 249 อลมเนยม 393 12,486 0 -12,093 เหลก 1,102 2,949 0 -1,847 แกว 569 1,024 0 -454

ทมา: Menikpura (2554)

หนา 24

รปท 8 แผนงานทใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปใชใหม

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดจากการแปรรปใชใหม สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปใชใหม (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะมลฝอยทน ามาแปรรปใชใหม) =

การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปกระดาษใชใหม x รอยละของขยะมลฝอยประเภทกระดาษ + การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปพลาสตกใชใหม x รอยละของขยะมลฝอยประเภทพลาสตก +

การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปแกวใชใหม x รอยละของขยะมลฝอยประเภทแกว + การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปอลมเนยมใชใหม x รอยละของขยะมลฝอยประเภทอลมเนยม +

การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปโลหะใชใหม x รอยละของขยะมลฝอยประเภทโลหะ

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากการแปรรปใชใหม สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากการแปรรปใชใหม (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะมลฝอยทน ามาแปรรปใชใหม) =

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด – ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด

กรณทปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธมคาเปนบวก ไมไดหมายความวาการแปรรปใชใหมไมชวยลดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ แตโดยมากปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธมกมคาเปนลบเพราะการแปรรปใชใหมชวยลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการลดการผลตวตถดบ

หนา 25

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธรายเดอนจากการแปรรปใชใหมตอตนขยะมลฝอยทน ามาแปรรปใชใหม สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอย/การลดการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอน (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอเดอน) = ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกตอตนขยะมลฝอยทน ามาแปรรปใชใหม (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา

ตอตนขยะมลฝอย) × ปรมาณขยะมลฝอยทน ามาแปรรปใชใหมตอเดอน (ตนขยะมลฝอยตอเดอน)

เมอเปรยบเทยบการแปรรปใชใหมกบเทคโนโลยการจดการขยะมลฝอยอนจะเหนไดวาการแปรรปใชใหมมศกยภาพในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกมาก จงควรเกบขอมลทจ าเปนตองใชประกอบในการค านวณ เพอใหทราบคาปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการแปรรปใชใหม

หนา 26

แผนงำน “กำรเผำโดยใชเตำเผำ”

การเผาขยะมลฝอยเปนวธการทชวยลดมวลและปรมาตรของขยะไดถง 75% และ 90% ตามล าดบ และยงสามารถผลตพลงงานไดอกดวยจงไดรบความสนใจจากประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเชยเปนอยางมาก การเผา ขยะมลฝอยชวยลดการเกดกาซมเทนจากการยอยสลายขยะอนทรยแบบไรอากาศในหลมฝงกลบซงเปนวธหลกทประเทศตาง ๆ ในภมภาคเอเชยใชในการจดการขยะมลฝอย นอกจากนยงสามารถผลตไฟฟาจากการเผาขยะมลฝอยไดซงจะชวยลดการผลตไฟฟาจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล

โดยทวไป เทคโนโลยการผลตพลงงานจากขยะมลฝอยจะถกออกแบบให เหมาะสมกบทองถนแตพบวามเตาเผาขยะมลฝอยบางแหงท างานไมมประสทธภาพหรอไมสามารถท างานไดเนองจากองคประกอบและความชนของขยะมลฝอย จากขอมลการด าเนนงานของเตาเผาขยะมลฝอยของจงหวดภเกต พบวา ถงแมจะมการพกขยะมลฝอยไวในหลมเพอระบายน าออกกอนท าการเผาแตขยะมลฝอยยงมความชนสงถง 40-42% ท าใหสนเปลองพลงงานในการเผาขยะมลฝอย นอกจากน ขยะอนทรยซงเปนองคประกอบหลกมคาความรอนต าท าใหประสทธภาพในการผลตไฟฟาต าและปลอยกาซเรอนกระจกจากกระบวนการเผาไหมมาก เตาเผาขยะมลฝอยแหงอนทตงอยในเขตรอนของภมภาคเอเชยกประสบปญหาในท านองเดยวกน

การประเมนปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากเตาเผาขยะมลฝอยจะตองทราบองคประกอบของ ขยะมลฝอยทน ามาเผา ปรมาณเชอเพลงฟอสซลและไฟฟาทตองใชในการด าเนนงานของเตาเผาและปรมาณไฟฟาและความรอนทผลตได นอกจากน การเผาขยะมลฝอยท าใหเกดกาซคารบอนไดออกไซดจากปฏกรยาออกซเดชนของคารบอนในขยะมลฝอย

ขยะมลฝอยขององคกรปกครองสวนทองถนเปนของผสมทไมเปนเนอเดยวกน ซงมทงทมาจากแหลงชวภาพและฟอสซล คมอของ IPCC (2006) แนะน าใหคดเฉพาะปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผา ขยะมลฝอยทมฟอสซลเปนองคประกอบ ดงนน ในการค านวณจะไมคดรวมกาซคารบอนไดออกไซดทมาจากแหลงชวภาพ ไดแก กระดาษ อาหาร และเศษไม แตจะนบเฉพาะฟอสซล ไดแก พลาสตก สงทอ ยาง ตวท าละลาย และน ามน คา default ของ IPCC ทตองใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก ไดแก น าหนกแหงของ ขยะมลฝอย ปรมาณคารบอนรวม สดสวนของคารบอนประเภทฟอสซล และคาออกซเดชนแฟกเตอร

กระบวนการเผาไหมขยะมลฝอยอาจปลอยกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดได ปรมาณการปลอยกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดขนอยกบประเภทของเตาเผาและวธการจดการ โปรแกรมจะใชคา default ของปรมาณการปลอยกาซมเทนและกาซไนตรสออกไซดตามประเภทของเตาเผาทผใชงานโปรแกรมเลอก

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซลและการใชไฟฟาในการเผาขยะมลฝอยสามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

)()( 2 elCOFFOperation EFECEFNCVFCEmissions

โดยท EmissionsOperation การปลอยกาซเรอนกระจกจากการด าเนนงาน (กโลกรมคารบอนไดออกไซด/ตนขยะทเผา) FC ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในการด าเนนงาน (มวล หรอปรมาตร/ ตนขยะทเผา) NCVFF คาความรอนสทธของเชอเพลงฟอสซลทใช (เมกกะจล/หนวยมวลหรอปรมาตร) EFCO2 คาสมประสทธการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล (กโลกรม คารบอนไดออกไซด/เมกกะจล) EC ปรมาณไฟฟาทใชในการด าเนนงาน (เมกกะวตตชวโมง/ตนขยะทเผา)

หนา 27

EFel คาสมประสทธการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาของประเทศไทย (กโลกรม คารบอนไดออกไซดเทยบเทา/เมกกะวตตชวโมง)

โปรแกรมนค านวณปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมฟอสซลในขยะเปยก โดยใช Tier 2 approach ตามท IPCC (2006) ก าหนด ซงตองใชขอมลเฉพาะของประเทศในการค านวณ

12

44)( iiii

i

i OFFCFCFdmSWCE

โดยท CE การปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาขยะมลฝอย (กโลกรมคารบอนไดออกไซด/ตนขยะทเผา) SWi ปรมาณขยะมลฝอยประเภท i (น าหนกเปยก) ทน ามาเผา (กโลกรม/ตนขยะมลฝอยทเผา) dmi ปรมาณขยะมลฝอยแหงในขยะมลฝอยทน ามาเผา CFi สดสวนของคารบอนในขยะมลฝอยแหง (ปรมาณคารบอนทงหมด) (คา 0.0-1.0) FCFi สดสวนของฟอสซลคารบอนในคารบอนทงหมด (คา 0.0-1.0) OFi คาออกซเดชนแฟคเตอร (คา 0.0-1.0) 44/12 ตวปรบคา C เปน CO2 i ประเภทของฟอสซลในขยะมลฝอยทน ามาเผา เชน สงทอ ยาง หนง พลาสตก

กระบวนการเผาไหมท าใหสารประกอบคารบอนสวนใหญในขยะมลฝอยเกดการออกซไดซกลายเปน กาซคารบอนไดออกไซด หากกระบวนการเผาไหมไมมประสทธภาพจะมสวนทไมถกออกซไดซหรอออกซไดซไมหมด อยางไรกตาม โปรแกรมนก าหนดสมมตฐานวาประสทธภาพการเผาขยะมลฝอยมคาใกลเคยง 100% และ คาออกซเดชนแฟคเตอร เทากบ 1

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาขยะมลฝอยสามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะมลฝอยทน ามาเผา) = การปลอยกาซเรอนกระจกจากการด าเนนงาน + การปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาขยะมลฝอย

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดจากการเผาขยะมลฝอย สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะมลฝอยทน ามาเผา) =

การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตไฟฟาจากการเผาขยะมลฝอย + การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการผลตความรอนจากการเผาขยะมลฝอย +

การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการฝงกลบขยะมลฝอย (BAU)

การฝงกลบขยะมลฝอยทด าเนนการอยทวไป (Business As Usual: BAU) ในประเทศก าลงพฒนาในเอเชย มกไมมระบบรวบรวมกาซในหลมฝงกลบ ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธ สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากการเผาขยะมลฝอย (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ ตนขยะมลฝอยทน ามาเผา) =

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด – ปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมด

หนา 28

เชนเดยวกบการจดการวธอน ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธมคาเปนบวก หมายความวาการเผาขยะมลฝอยไมชวยลดปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ แตหากคาเปนลบจะชใหเหนวาการเผาขยะมลฝอยและมการผลตไฟฟาหรอความรอนดวยนนสามารถลดการปลอยกาซเรอนกระจกได

ปรมาณการปลอย/การลดการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอนจากการเผาขยะมลฝอย สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอย/การลดการปลอยกาซเรอนกระจกรายเดอน (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอเดอน) = ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกตอตนขยะมลฝอย (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทาตอตนขยะมลฝอย

ทน ามาเผา (น าหนกเปยก)) × ปรมาณขยะมลฝอยทน ามาเผาตอเดอน (ตนขยะมลฝอยตอเดอน)

รปท 9 แผนงานทใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาขยะมลฝอยโดยใชเตาเผา

หนา 29

แผนงำน “กำรเผำในทโลง”

มแนวโนมวาการเผาขยะมลฝอยในลานเทกองหรอหลมฝงกลบซงเปนวธการจดการทสะดวกและมคาใชจายต าสดในการลดปรมาตรของขยะมลฝอยและชวยลดพนทฝงกลบขยะมลฝอยจะเพมมากขน อยางไรกตาม วธการนไมไดรบการยอมรบเนองจากสงผลกระทบตอสงแวดลอมและชมชนอยางรนแรงจงจ าเปนตองมการออกกฏ/ระเบยบหามการเผาขยะมลฝอยในทโลง การเผาในทโลงนอกจากจะปลอยกาซคารบอนไดออกไซดแลว กระบวนการเผาไหมทไมสมบรณจะท าใหเกดกาซพษ เชน กาซไฮโดรคารบอน ฝนละออง black carbon และกาซคารบอนมอนอกไซด จากผลการวจยชใหเหนวา black carbon เปนมลสารทท าใหอณหภมของโลกเพมขนเปนอนดบท 2 รองจากกาซคารบอนไดออกไซด ปจจบนยงไมมคา default ทใชในการค านวณผลกระทบของ black carbon โปรแกรมนจงค านวณเพยงปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาขยะมลฝอยประเภทฟอสซลในทโลง

โปรแกรมนค านวณปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาไหมฟอสซลในขยะเปยกในทโลง โดยใช Tier 2 approach ตามท IPCC (2006) ก าหนด ซงตองใชขอมลเฉพาะของประเทศในการค านวณ และใชคา default เชนเดยวกบการเผาโดยใชเตาเผาเวนคาออกซเดชนแฟคเตอรเนองจากการเผาในทโลงเปนกระบวนการเผาไหมทไมสมบรณ โดยใหใชคาออกซเดชนแฟคเตอร 58%

12

44)( iiii

i

i OFFCFCFdmSWCE

โดยท CE การปลอยกาซเรอนกระจกจากการเผาขยะมลฝอย (กโลกรมคารบอนไดออกไซด/ตนขยะมลฝอยทเผา) SWi ปรมาณขยะมลฝอยประเภท i (น าหนกเปยก) ทน ามาเผา (กโลกรม/ตนขยะมลฝอยทเผา) dmi ปรมาณของขยะมลฝอยแหงในขยะมลฝอยทน ามาเผา CFi สดสวนของคารบอนในขยะมลฝอยแหง (ปรมาณคารบอนทงหมด) (คา 0.0-1.0) FCFi สดสวนของฟอสซลคารบอนในคารบอนทงหมด (คา 0.0-1.0) OFi คาออกซเดชนแฟคเตอร (คา 0.0-1.0) 44/12 ตวปรบคา C เปน CO2 i ประเภทของฟอสซลในขยะมลฝอยทน ามาเผา เชน สงทอ ยาง หนง พลาสตก

การเผาในทโลงไมมการใชเชอเพลงฟอสซลในการด าเนนงานและไมมกจกรรมทกอใหเกดการลดการปลอยกาซเรอนกระจก ดงนน ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกทงหมดจากการเผาขยะมลฝอยในทโลงกคอ ปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากการเผาขยะมลฝอยประเภทฟอสซล ในอนาคตจะปรบปรงโปรแกรมใหสามารถค านวณผลกระทบจากการปลอย black carbon เพอใหทราบผลกระทบทงหมดทเกดขนจากการเผาขยะมลฝอยในทโลง

หนา 30

รปท 10 แผนงานทใชในการค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากเผาขยะมลฝอยในทโลง

หนา 31

กำรประเมนกำรปลอยกำซเรอนกระจกจำกระบบกำรจดกำรขยะมลฝอยแบบผสมผสำน

โปรแกรมนสามารถประยกตใชเพอค านวณปรมาณการปลอย/การลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากวธการจดการขยะมลฝอยแตละวธและปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากวธการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสานซงเปนคารวมของทกวธคดตามสดสวนปรมาณขยะมลฝอยทจดการดวยวธนน ๆ โดยจะแสดงผลลพธในแผนงาน “หนาหลก” ดงแสดงในรปท 2

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากวธการจดการขยะมลฝอยทกวธ สามารถค านวณโดยใชสมการ ดงน

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากระบบกำรจดกำรขยะมลฝอยแบบผสมผสำน (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ตนขยะมลฝอยทเกบรวบรวมได) =

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากกำรฝงกลบ (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ ตนขยะมลฝอยทน ามาฝงกลบ) x รอยละของขยะมลฝอยทน ามาฝงกลบ +

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากกำรหมกท ำปย (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ ตนขยะอนทรย) x รอยละของขยะอนทรยทน ามาหมกท าปย +

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากกำรหมกแบบไรอำกำศ (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ ตนขยะอนทรย) x รอยละของขยะอนทรยทน ามาหมกแบบไรอากาศ) +

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจาก MBT (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ ตนขยะมลฝอย) x รอยละของขยะมลฝอยทจดการดวย MBT +

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากกำรแปรรปใชใหม (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ ตนขยะมลฝอยทแปรรปใชใหมได) x รอยละของขยะมลฝอยทน ามาแปรรปใชใหม +

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากการเผาโดยเตำเผำ (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ ตนขยะมลฝอย) x รอยละของขยะมลฝอยทน ามาเผา +

ปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกสทธจากกำรเผำในทโลง (กโลกรมคารบอนไดออกไซดเทยบเทา/ ตนขยะมลฝอย) x รอยละของขยะมลฝอยทน ามาเผา

การค านวณปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากระบบการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสานจะตองระวงเรองการนบซ า (double counting) เชน เมอคดปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากการจดการขยะมลฝอยจ านวนหนงดวยวธการหนงแลวจะตองไมน าไปคดดวยวธการอนอก

โปรแกรมนชวยใหผใชงานโปรแกรมสามารถค านวณปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกจากระบบการจดการขยะมลฝอยแบบผสมผสานและเปนขอมลประกอบในการตดสนใจของผบรหารในการเลอกเทคโนโลยในการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม

หนา 32

ขอจ ำกดของโปรแกรมและแนวทำงกำรพฒนำในอนำคต

การพฒนาหรอประยกตใชเครองมอในการประเมนวฏจกรชวตยงมขอจ ากดโดยเฉพาะในเรองขอมลทตองใชองคกรปกครองสวนทองถนมกไมมขอมลองคประกอบของขยะมลฝอย ขอมลทเกยวของกบการแปรรปใชใหมซงเปนวธการจดการขยะมลฝอยทลดการปลอยกาซเรอนกระจกไดมากเมอเทยบกบวธการอน จงจ าเปนตองท าการศกษาเพมเตมเพอใหไดขอมลของทองถนซงจะท าใหผลลพธทไดจากการค านวณมความแมนย ามากขน ถงแมโปรแกรมจะครอบคลมเทคโนโลยในการจดการขยะมลฝอยทกวธแตยงตองปรบปรงใหใชงานไดสะดวกขน

ในการเปรยบเทยบปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกจากวธการจดการขยะมลฝอยแตละวธ โปรแกรมใชการฝงกลบและการเทกองเปนกรณฐาน (base scenario) เนองจากเปนวธทใชกนมากในประเทศก าลงพฒนาสวนใหญในเอเชย อยางไรกตาม IGES จะปรบปรงโปรแกรมเพอใหรองรบกรณทองคกรปกครองสวนทองถนบางแหงใชวธการจดการแบบอนเปนกรณฐาน เชน การเผา หรอ MBT

IGES นอมรบความเหนและขอแนะน าของผใชงานโปรแกรมทกทานเพอปรบปรงโปรแกรมใหเหมาะสมมากยงขนตอไปในอนาคต

หนา 33

เอกสำรอำงอง

Conestoga-Rovers & Associates (CRA), 2010. Landfill gas management facilities design guidelines, Richmond, British Colombia. Available in http://www.env.gov.bc.ca/epd/mun-waste/waste-solid/landfills/pdf/Design-guidelines-final.pdf (accessed 20 August 2012).

DEDE (Department of Alternative Energy Development and Efficiency). 2008. Annual report, Ministry of Energy, Thailand .

IPCC, 2006. Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories, Prepared by the National Greenhouse Gas Inventories Programme, Eggleston HS Buendia L Miwa K Ngara T Tanabe, K (Eds.). Published: IGES, Japan.

IPCC, 2007. Contribution of Working Group III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. B. Metz, O.R. Davidson, P.R. Bosch, R. Dave, L.A. Meyer (eds) Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, USA.

Manfredi S., Tonini. D., Christensen, T.H. and Scharff, H. 2009. Landfilling of waste: accounting of greenhouse gases and global warming contributions. Waste Management & Research 27: 825–836.

Menikpura, S.N.M. 2011. Development Sustainability Indicators for Evaluating Municipal Solid Waste Management Systems- LCA Perspective, PhD thesis, The Joint Graduate School of Energy and Environment, King Mongkut’s University of Technology Thonburi, Bangkok, Thailand.

Patyk, A. 1996. Balance of Energy Consumption and Emissions of Fertilizer Production and Supply. Reprints from the International Conference of Life Cycle Assessment in Agriculture, Food and Non-Food Agro-Industry and Forestry: Achievements and Prospects, Brussels, Belgium, 4-5 April 1996.

Pöschl, M., Ward, S. and Owende, P, 2010. Evaluation of energy efficiency of various biogas production and utilization pathways. Applied Energy, 87, 11, pp. 3305-3321.

หนา 34

ภำคผนวก ก รำยกำรขอมลทตองใชในกำรค ำนวณ

ขนตอน/วธกำรจดกำร ขอมลทตองใช หนวย

กำรขนสง (Transportation)

ปรมาณขยะมลฝอยทขนสงโดยใชรถบรรทกทใชน ามนดเซลเปนเชอเพลง

ตน/เดอน

ปรมาณน ามนดเซลทใชในการขนสงขยะมลฝอยตอเดอน

ลตร/เดอน

ปรมาณขยะมลฝอยทขนสงโดยใชรถบรรทกทใชกาซธรรมชาตเปนเชอเพลง

ตน/เดอน

ปรมาณกาซธรรมชาตทใชในการขนสงขยะมลฝอยตอเดอน

กโลกรม/เดอน

กำรฝงกลบ (Mix waste landfilling)

ปรมาณขยะมลฝอยทน ามาฝงกลบ ตน/เดอน ปรมาณน ามนดเซลทใชในเครองยนตทท างานในหลมฝงกลบ

ลตร/เดอน

องคประกอบของขยะมลฝอย % กำรหมกท ำปย (Composting)

ปรมาณขยะประเภทเศษอาหาร กงไม/ใบไมจากสวนทน ามาหมกท าปย

ตน/เดอน

ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในกจกรรมตาง ๆ ลตร/เดอน ปรมาณปยหมกทงหมดทผลตได ตน/เดอน รอยละของการน าปยหมกทผลตไดไปใชประโยชนทางการเกษตร

%

กำรหมกแบบไรอำกำศ หรอกำรหมกกำซชวภำพ (Anaerobic digestion)

ปรมาณขยะอนทรยประเภทเศษอาหาร กงไม/ใบไมจากสวนทน ามาหมกแบบไรอากาศ

ตน/เดอน

ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในการด าเนนงาน ลตร/เดอน ปรมาณไฟฟาทใชในการด าเนนงาน กโลวตตชวโมง/เดอน คาความชนโดยประมาณของขยะอนทรยทเขาสระบบ

%

กำรบ ำบดขยะมลฝอยแบบเชงกลและชวภำพ (Mechanical Biological Treatment (MBT)

ปรมาณขยะมลฝอยทเขาระบบ MBT ตน/เดอน ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในการด าเนนงาน ลตร/เดอน ปรมาณไฟฟาทใชในการด าเนนงาน กโลวตตชวโมง/เดอน ปรมาณวสดคลายปยหมกทผลตได ตน/เดอน รอยละของการน าวสดคลายปยหมกทผลตไดไปใชปรบปรงดน

%

กำรแปรรปใชใหม (Recycling)

ปรมาณขยะมลฝอยทน ามาแปรรปใชใหม ตน/เดอน องคประกอบของขยะมลฝอยทน ามาแปรรปใชใหมได

%

หนา 35

ขนตอน/วธกำรจดกำร ขอมลทตองใช หนวย

กำรเผำ (Incineration)

ปรมาณขยะมลฝอยทเผาในเตาเผา ตน/เดอน ปรมาณเชอเพลงฟอสซลทใชในการด าเนนงาน ลตร/เดอน ปรมาณไฟฟาทใชในการด าเนนงาน กโลวตตชวโมง/เดอน องคประกอบของขยะมลฝอยทเผาได % ปรมาณไฟฟาทผลตได กโลวตตชวโมง/เดอน รอยละของไฟฟาทผลตไดทใชในการด าเนนงาน % ปรมาณความรอนทผลตได เมกกะจล/เดอน รอยละของความรอนทผลตไดทใชในการด าเนนงาน

%

กำรเผำในทโลง (Open Burning)

ปรมาณขยะมลฝอยทเผาในทโลง ตน/เดอน องคประกอบของขยะมลฝอย %