Aula Lagoa [Modo de Compatibilidade] · Inv (Ind) Importância Nacional(%) Importância Europeia(%)...

25
Lagoa de Óbidos Ó Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área de Paisagem Protegida de Âmbito Regional -Componente Vertebrados Terrestres – T rabalho realizado em 2005 por Raquel Ribeiro Orientadores Orientadores Prof. Doutor José Guerreiro (FCUL) Drª Maria de Jesus Fernandes (ICNB)

Transcript of Aula Lagoa [Modo de Compatibilidade] · Inv (Ind) Importância Nacional(%) Importância Europeia(%)...

Lagoa de Óbidos

ÓBases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área de Paisagem Protegida de Âmbito

Regional

-Componente Vertebrados Terrestres –

Trabalho realizado em 2005por

Raquel RibeiroOrientadoresOrientadores

Prof. Doutor José Guerreiro (FCUL)Drª Maria de Jesus Fernandes (ICNB)

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Área de 6,9 km2

Corpo de águaHabitatsSapal

Caniçal

Mata paraclimácica

Pinhal

Eucaliptal

Á í lÁreas agrícolas

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

• Biótopo Corine

I l íd t li i d Li t • Incluída na proposta preliminar da Lista Nacional de Sítios ao abrigo da Directiva Habitats, integrando o Sítio Peniche/Óbidos

• Processo de propor a classificação da Lagoa de Óbidos a Área de Paisagem Protegida de ÂÂmbito Regional

– Iniciou-se em Junho de 2004– Protocolo entre:

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Que bases para a classificação?

Formações lagunares costeiras são conhecidas Formações lagunares costeiras são conhecidas essencialmente pela ictiofauna e avifauna locais

Havia já alguns estudos de peixes, não havia de avifauna

Estudo dos vertebrados terrestres com especial Estudo dos vertebrados terrestres, com especial incidência na avifauna

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Objectivo geral :

Demonstrar a riqueza e potencial biológico Demonstrar a riqueza e potencial biológico PARA

fundamentar a proposta de criação de uma Área de Paisagem Protegida

Objectivos específicos• Inventariar as espécies de anfíbios, répteis, aves e mamíferos da

área de estudo;área de estudo;

• Identificar espécies cuja protecção tem carácter prioritário na região;

• Analisar a riqueza específica da área de estudo, estabelecendo comparações com áreas protegidas nacionais que sejam igualmente zonas húmidas;igualmente zonas húmidas;

• Estudar a comunidade avifaunística: aves comuns das margens da lagoa e aves aquáticas do corpo de água da Lagoa de Óbidos;

• Confrontar os resultados do estudo com critérios de protecção da biodiversidade nacionais e internacionais.

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Metodologias

Inventariação Espécies prioritárias

Monitorização de aves

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Metodologias Inventariação

Anfíbios-Farolada-Pit-fall

Répteis-AtropelamentosAtropelamentos-Obs. Ocasionais

Rapinas nocturnas1 Km -Farolada

Mamíferos-Médio porte – faroladaMédio porte farolada-Micromamíferos

-Sherman-Plumadas-Pit-fall acidental

-Quirópteros-Bibliog.

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Sherman e Plumadas

1 Km

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Metodologias Espécies prioritárias

Índice desenvolvido por Palmeirim, J., Moreira, F. & Beja, P., 1994 mas adaptado:

‐Separação de grupos faunísticos porque i f ã difinformação difere;

‐Usadas apenas algumas variáveis – aquelas que se conseguem sempre aplicar;que se conseguem sempre aplicar;

‐Selecção a priori das espécies a analisar‐Que se sabe ocorrerem na área de‐Que se sabe ocorrerem na área de estudo‐LVVP – CR, EN, VU, NT‐Dependentes dos habitats – zonasDependentes dos habitats  zonas húmidas, caniçal

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Metodologias Espécies prioritárias

Variáveis

Herpetofauna Avifauna Mamofauna

ÍNDICE BIOLÓGICO

Sensibilidade

TGlTGl

p

TGl

TPort

Conc

PR= Fec + 1ªM

PR= Fec

Hab

NTrof

TPort

Conc

PR= Fec

HabHab

NTrof

BiomHab

NTrof

Biom

RelevânciaDGl

DPort

POcorr

POcorrDPort

POcorr

ESTATUTO ACTUAL DE AMEAÇAÇLV Port

UICNLV Port LV Port

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Metodologias Espécies prioritárias

Sensibilidade (S)= média simples das variáveis usadas

R l â i (R) édi i l d iá i dRelevância (R)= média simples das variáveis usadas

Índice Biológico (IB)= (R+S)/2

Estatuto Actual de Ameaça (EAA)= média simples das variáveis usadasvariáveis usadas

Valor de Conservação = 0,75 x IB + 0,25 x EAA

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Metodologias Monitorização de aves

Aves comuns – método dos pontos de escuta

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Metodologias Monitorização de aves

Aves aquáticas – pontos de contagem

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Resultados Inventariação

1 – 10 Espécies

11 – 20 Espécies

21 – 30 Espécies

31 40 Espécies31 – 40 Espécies

41 – 50 Espécies

Zonas de maior riqueza específica:

Poça do Vau Grande Poça do Vau Grande

Aluvião do Rio Arnóia

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Resultados Espécies prioritárias

Ixobrychus minutusLocustella luscinioidesMergus serrator

Discoglossus galganoiEmys orbicularisAsio flammeus Mergus serrator

Numenius phaeopusNycticorax nycticoraxPhoenicopterus roseusPlatalea leucorodia

Asio flammeusAcrocephalus scirpaceusActitis hypoleucosAnas streperaAnser anser Platalea leucorodia

Podiceps nigricollisSterna albifronsSterna hirundoSterna sandvicensis

Anser anserArdea purpureaAythya ferinaCircus aeruginosusC lid i t Sterna sandvicensis

Tringa nebulariaTringa ochropusRhinolophus ferrumequinumMyotis nattereri

Calidris canutusCalidris ferrugineaCalidris maritimaEmberiza schoeniclusF li t Myotis nattereriFulica atraHaematopus ostralegus

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Resultados Monitorização de aves

A Lagoa de Óbidos não apresenta elevados efectivos populacionais

Porquê?

Perturbação humana

Mas...- Parece fornecer condições para a ocorrência ç pdas diferentes espécies;

- As aves aquáticas beneficiam de um elevado número de zonas húmidasnúmero de zonas húmidas.

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Resultados Monitorização de aves

Maior riqueza AVES AQUÁTICAS - a montante da lagoa, principalmente junto à desembocadura do Rio Arnóia

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Local Anf Rept Mam Aves Total Protecção ha. spaves/ha.*Lagoa de 12 4 22 175 213 Corine 3000 0,029

Óbidos 88* 126*Paul 7 3 16 42 68 Res Natural 580 0 072Paul 7 3 16 42 68 Res. Natural 580 0,072de

ZPEArzila Sítio RamsarPaul do 11 8 23 39 81 Res. Natural 529 0,074,

Boquilobo Res. IntegralZPE

Res. da BiosferaSítio Ramsar

Estuário 9 8 32 94 143 Res. Natural 14192 0,007do Tejo Res. Integral

ZPESítio Ramsar

Estuário 8 10 30 74 122 Res Natural 23971 0 003Estuário 8 10 30 74 122 Res. Natural 23971 0,003do Sado ZPE

Sítio RamsarLagoa de 6 2 2 80 90 Res. Natural 3123 0,026

Santo André ZPESanto André ZPEe Sancha Sítio Ramsar

Ria 11 16 27 83 137 Parque Natural 17664 0,005Formosa ZPE

Sítio RamsarC. Marim 9 10 19 59 97 Res. Natural 2089 0,028e V. R. ZPE

Sto António Sítio Ramsar

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Comparação da riqueza específica e diversidade (Shannon-Wiener) entre a Lagoa de Óbidos e as áreas protegidasportuguesas que são igualmente zonas húmidas.

Local Arzila Boquilobo Sto André Sado Tejo C.

Marim Ria L. Obidos

Efectivo 1184 5074 3026 24704 51864 7063 17808 2254total 1184 5074 3026 24704 51864 7063 17808 2254

Riqueza específica 15 28 21 41 42 46 40 28

Diversidade Diversidade específica 1,822 3,331 1,338 3,736 3,068 3,754 3,237 3,272

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Efectivos das populações invernantes portuguesas e europeias (BirdLifeInternational, 2004) e percentagens calculadas para as populaçõesencontradas durante os trabalhos de campo do presente estudo, na Lagoad Óbid é i i i l d 1% dde Óbidos, para as espécies que aqui igualaram ou excederam 1% dapopulação nacional ou europeia (foi usado o maior valor registado duranteo trabalho de campo)

Pop.Nacional Inv (Ind)

Pop.Europeia Inv (Ind)

Importância Nacional(%)

Importância Europeia(%)

P.roseus 2 600 - 2 700 >110 000 1% -

C.hiaticula 1 800 - 6 000 >62 000 2 a 7 -

C.alexandrinus 1 000 - 4 400 >8 100 3 a 13.5 1,2

P.squatarola 4 120 - 9 100 >120 000 1 a 3 -

C.canutus 130 - 3 700 >470 000 1 a 31 -

C.alpina 28 000 –63 000 >1 300 000 1 a 3 -

C ferruginea 50 200 >50 1 a 4 4C.ferruginea 50 - 200 >50 1 a 4 4

T.nebularia 74 - 256 >2 600 7 a 26 -

L.lapponica 1 800 - 6 000 >120 000 2 -

S sandvicensis Não disponível >3 200 1 5S.sandvicensis Não disponível >3 200 - 1,5

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Considerações

O que a Lagoa de Óbidos tem:

- 213 espécies de vertebrados terrestres- 36 ameaçadas- 36 incluídas no anexo A-I da Directiva Aves (ZPE);

7 constam do anexo B II da Directiva Habitats (ZEC);- 7 constam do anexo B-II da Directiva Habitats (ZEC);- 13 surgem no anexo B-IV da Directiva Habitats (protecção rigorosa);- 114 no anexo II da C. de Berna (fauna estritamente protegida);- 58 aparecem no anexo II da Convenção de Bona (migradoras;p ç ( g ;

exigem acordos internacionais);- 4 são endemismos ibéricos.

As zonas de maior riqueza específica:- Fauna terrestre - aluvião do rio Arnóia e Poças do Vau;- Avifauna aquática – foz do Rio Arnóia.q

Espécies com maior necessidade de conservação - Como conservá-las?ã d h b d á f d- conservação dos seus habitats- corpos de água pouco profundos

e sem poluição, assim como extensas áreas de caniçal.

Bases para a classificação da Lagoa de Óbidos como Área Protegida

Considerações...

Comparação com outras AP - valores idênticos em termos deriqueza específica e diversidade específica

A lagoa apresentou importância a nível nacional para 11 e a níveléeuropeu para 3 espécies de aves invernantes.

Demonstrada a importância para a criação da ÁREA PROTEGIDA