Brasis Revelados

download Brasis Revelados

of 33

Transcript of Brasis Revelados

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    1/33

    Br Rv50 anos do CentRo naCional de FolCloRe e CultuRa PoPulaR

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    2/33

    Hmm brq

    F Cr nzr.

    Bm, Pa, 2004.

    F Frcc Mrr

    C. acrv CnFCP

    apr grp

    mmbq Cgr-

    irc Fcr

    ibrpr, s P,

    1954. C R tvr

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    3/33

    BraRva50 ANos do CeNtRo NACioNAl de FolCloRe e CultuRA PoPulAR

    exp 18 mbr 2008 a 29 mar 2009

    Gara Mr Van M Fcr en Carnr

    Cnr Nacna Fcr Cra Ppar

    MiNistRo dA CultuRA

    JuCA FeRReiRA

    PResideNte do iNstituto

    do PAtRiMNio HistRiCo

    e ARtstiCo NACioNAl

    luiz FeRNANdo de AlMeidA

    diRetoRA do dePARtAMeNto

    de PAtRiMNio iMAteRiAl

    MRCiA sANtANNA

    diRetoRA do CeNtRo NACioNAl

    de FolCloRe e CultuRA PoPulAR

    ClAudiA MARCiA FeRReiRA

    diViso tCNiCA

    luCiA YuNes

    CooRdeNAdoR do setoR de

    PesquisA

    RiCARdo GoMes liMA

    CooRdeNAdoRA do Museu

    de FolCloRe edisoN CARNeiRo

    VNiA doloRes esteVAM de

    oliVeiRA

    CooRdeNAdoRA dA BiBlioteCA

    AMAdeu AMARAl

    MARisA ColNAGo CoelHo

    CooRdeNAdoRA do setoR

    de diFuso CultuRAl

    luCilA silVA telles

    diViso AdMiNistRAtiVA

    ARlete RoCHA CARVAlHo

    luiz otVio MoNteiRo

    2008

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    4/33

    4

    eXPosio

    CoNCePo, PesquisA e teXtos

    GuACiRA WAldeCk

    AssessoRiA NA CoNCePo;

    ideNtiFiCAo e seleo de ACeRVo

    elizABetH BitteNCouRt PAiVA PouGY

    desiGN dA eXPosio

    luiz CARlos FeRReiRA

    edio e ReViso de teXtos

    luCilA silVA telles

    ANA ClARA dAs Vestes (estAGiRiA)

    PRoduo e MoNtAGeM

    FolGuedo PRodues

    CeNoGRAFiA

    ClAudiA AleNCAR e JeAN CARNeiRo

    PRoGRAMAo VisuAl

    LiLian DoyLe /HibriDa

    iluMiNAo

    HeNRique leiNeR

    AssisteNte de CeNoGRAFiA

    GustAVo MoNteiRo

    PRoduo

    lARA leiNeR

    CoNseRVAo do ACeRVo

    JoYCe BARReto de s ABBAde

    MAGdA BeAtRiz VilelA

    JuliANA VieiRA BeRNARdo (estAGiRiA)

    PRoduo iNteRNA

    leilA teles

    APoio loGstiCo

    PAulo AlVes

    edio eM dVd-Vdeo de iMAGeNs do

    ACeRVo CNFCP

    AleXANdRe CoelHo

    ACeRVos FotoGRFiCos

    ARquiVo NoRoNHA sANtos/iPHAN

    BiBlioteCA AMAdeu AMARAl/CNFCP

    Coleo RossiNi tAVARes de liMA/

    seCRetARiA MuNiCiPAl de CultuRA

    de so PAulo

    iNstituto MoReiRA sAlles

    Museus CAstRo MAYA/iPHANACeRVo MuseoGRFiCo

    Museu de FolCloRe edisoN

    CARNeiRo/CNFCP

    FilMe CHiCo ANtNio, HeRi CoM

    CARteR, de eduARdo esCoRel

    AGRAdeCiMeNtos:

    AdliA BoRGes, PelA suGesto de

    ACeRVo FotoGRFiCo;

    WAlteR PiRes, diRetoR do dePARtAMeNto

    de PAtRiMNio HistRiCo/seCRetARiA

    MuNiCiPAl de CultuRA de so PAulo

    CAPA: RodA VidA. Gto GeRAldo teles

    de oliVeiRA. ACeRVo MFeC/CNFCP. Foto

    ReNAto soARes

    Rcarna Prra a sva, na Ca, n ambara m Cr Paraga.Maraggp, BA. F l san. Acrv iphan

    sambara Rcncav baan, parmn mara a hmana, 2005

    Bra rva: 50 an Cnr Nacna Fcr CraPpar / pa x Gacra Wac. R Janr: iPHAN, CNFCP, 2008.

    isBN

    Cag a xp raaa n pr 18 mbr 2008 a 29 mar 2009.

    1. in cra Bra. 2. Cnr Nacna Fcr Cra Ppar Bra Hra. i. Wac, Gacra, rg.

    B823

    Cdu 06181

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    5/33

    6 7

    M c ncnaa Cnr Nacna Fcr

    Cra Ppar. am cmmran cm a xp

    Bra Rva.

    ia n prm cnar cnhcmn, aprnr cm a x

    prnca, rar par a rajra, ganhar mara nrnar a

    m a cnmprn.

    o CNFCP rabaha hj m rn prpcva cm bjv

    anr a mana ca ccam n camp aa a

    cra ppar. uma ra cmpxa ncrpra vra xpr

    arca cra, prpn nrc cm amp

    ar ca ar, mc, cmpr, canar, cra,

    brncan.

    o rabah ncna nvv m rn ar nha

    ragca aa, nm rramnam a pa,

    a cmna, a ap mn pr a

    rn agn.

    Pr m vr prgrama, prj, a rv pbc a

    n bca ampar racr a m n m va

    nvvmn ca, paa n rp rna n r

    cra.

    Hj Cnr m rcnhcmn rn parcr gmn

    p rabah raa, ja na pa, n aca a nv

    ga carr ngrc para a saa Ara Ppar, n Cr

    lvr Fcr n Cncr sv Rmr mngraa na,

    ja na cmna, rcbn crca 100 m van a an,

    nra m a mpran c r v M F

    cr en Carnr a Bbca Ama Amara. s r

    ampam acrv pnbam nrma caa v ma a

    caa, angn m pbc xra ma 60 .000 ac m ,

    ana pr m a pnba a prgrama

    cav, cra na caa 80 rrnca na ra. s a nr

    ra bcam, m ar ca, acar camp aa

    ncna rvrm m vara rcnhcmn a

    xpr cra ppar ar ca.

    A cncp a mra na a m rmna rcr, mar

    can a nnca a pr agn nca na cnrAa cn a Campanha da Fcr Brar, 1958. Acrv CNFCP

    in: rra crrn nca ca bca, cm carr rava prmannca ncv p var cg cna...dcnr Ar

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    6/33

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    7/33

    Fa s Bn, 1953. C Rn tavar lmaRa, Aaga. F Marc Gahr. Acrv CNFCP

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    8/33

    12 13

    Bra rva50 an Cnr Nacna Fcr Cra Ppar

    Gacra Wac

    uma xp crca , br,a m vr ma c n mn mgc.Cca Mr cr abrra a exp inramrcana Ar tcnca Ppar s Pa, 10.09.1954

    ea xp cbra 50 an Cnr Nacna Fcr

    Cra Ppar CNFCP , cm Campanha da Fcr

    Brar, cra m 1958. A ranrma a Campanha m in

    Nacna Fcr n ma a na a Fnar m

    marc na ncnaa Cnr, , 2003, ngra

    in Parmn Hrc Arc Nacna iphan.

    A rajra a n v, m par, a nca

    prjaram n pv a ama a na manavam a rgnca, a m

    mp, ncar prgr cnravam a vra xpr

    pv cm nrmn a cnca. N n, xpr c

    ana marcavam canr a v n aram

    mpmn agaran para m a arm a mbra rm va

    aa cm cr, cra ppar parmn, ma cnram

    cm ra a ma prca mb ca nvv a ava

    nca ara, br a parr an 1920 Cr, 1994;

    Gnav, 1994; 2007.

    um nr , b rn prpcva, cnag nca

    cm sv Rmr 18511914, Ama Amara 18751929, Gbr

    Fryr 19001987, Mar Anra 18931945, Jam Rb

    r, Cmara Cac 18981986, Cca Mr 19011964, Rna

    Ama 18951981, en Carnr 19121973, Man dg Jr.

    19121991, l Hr Crra Av 19051992, nr ana

    gra prmnn na hra nca.

    o Cnr Nacna Fcr Cra Ppar m a ra m ma

    a vrn a vga ganha v n na an 1940, cm

    anaa anrpg l R Vhna m Prj m: mv

    mn crc brar 19471964, ngrc bm

    cap, na crrpnnca Rna Ama, a mba:

    mvmn crc brar rm , a parr a pa anr

    pg, pa a ngrar a cagra a am cm ma.

    o mvmn crc brar mn a parr 1947, n cnx

    nrnacna m mn ana b mpac a sgna Grra.

    Na amra vnraba crna an a rm a

    cva, a unc, craa m 1946, cncam pa mmbr a

    rmarm cm. N Bra, rg, n, a Cm Nacna

    Fcr, naaa n in Brar eca Cra iBeCC,

    n R Janr, vncaa a Mnr a Ra exrr. Cap

    anaa p mrna Rna Ama, mcg baan, ncnr

    carrra iamaray, a Cm arc m pa ma r

    nca, crr, ara, prr gra prj ca

    cngrgavam m cm aa Vhna, 1997.

    uma xp cmmrava cramn xar nmra acna, p,

    m prncp, parc ara cnrv ar cna amp pcr

    xpr a cra ppar a caram pa. sra ncr prcrrr rgr ram a ra

    ra ra, a v ppar, a canra pja, ar aca

    amna ca, ca cm crp m rn a

    a va, nr an r ma.

    Am n, a p abcr m rcr m prc mar,

    , a ava ara, bm cm agma nca

    va ncna n n cnr cr cm m camp

    , nvv, paraamn, a ca a cra acrv.

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    9/33

    14 15

    Ra mrna

    Pr pap. e n m var canar. N h

    rca. A ca m mbra, avmn, prgr

    m Fr para bax hr. N p

    manarh graa a rra amrv. d ana h

    a vr a c para vc ranj a va

    ma m. e na pa... A ma janar na

    mn 30 pa. o cra, var, angr, gn

    ra crar ra cam rn... e na a! e a pr

    a. qana ca na...s vc v a vn canar

    a hra var... e cgarr paha a ga ca cm rapara Carry?... H ar rx char. um

    ar n n mac . Pn a a rga v ar...

    e n ar V. a. qana ca mV. ar ana. Abra

    pam. d l a Cmara Cac. c. 04. 09.1925 MA.

    C CPl 1779. ieB usP ap Bynn, 2000

    o rm cr, ana m 1846 p ng Wam Jhn thm para

    gnar camp rrn a abr pv, a ambm

    pr nca r n nrvram a va ac para a cn

    ma a na Cavacan a, 1992; Vhna, 1997; Mra,

    1983, , cm prcnava, prncpamn, Mar Anra, ma pc

    nc, maraprma rra a ar ra a armara

    m axan acamcm ra rpa, rnvana, abra ran

    a a parr n ppar.

    A a pv cm pr a ama a na rmna a ma nnca

    rmanm, m nca abraaram a ca cm mprav

    para prgr cnravam ar m rc aparcmn m

    crrnca avan a mrna prgr. o hrar P

    r Br 1999, a anaar nmnara a mrna cbra

    pv, anaa a ra ma nvn crc r para

    a a cagra pv, mbra can a paavra Hrr, ... n

    a rba a ra, nnca cana nm cmp, ma gra ma.

    Para cbrr, a cagra ngbava ma na cva ma

    prxma a ra a nara pamn manvra nac

    cm, cn, ba, can, m va, nm prc

    nvvra ra a n rma nn. da v marca

    a pa nca m pv mrg cm aa hmgna,

    cmnra, annma, avam xc, pran, haban pbr

    mpbrc a agmra rbana. o pv ra, br,

    a hmn ncnram ma pr a nara, rpaan

    abr pa para h, nma ra marcaamn ra.

    N Bra, m pa rcn, rma ma, rn ar a

    naam a c 19 pv v cm n ara a r

    pra. A rnnca a vangara rpa nr nca nan 20 prmv, nr nca ar a, anhamn a mv

    mn arc rp. A smana Ar Mrna 1922, m s

    Pa, cnraa mbma r pra aaa,

    acr cm ear Jarm M ra 1983. e ar

    x ma gna a a parr 1924, an c paa a r, n,

    a ngara, a nca car prrvar mb n

    gram Bra cm m pa nc an a na a cvaa.

    A vagn rnaram m cn a bca; para a caravana pa

    a na ca mnra rcnhca, prrmn, cm ca

    hrca, a cbra cn cm ma pc pr

    ar para a na ra. um prnagn prp ar c

    Mar Anra, rnara m vrar baar na bca m

    prna ar ma ama a Bra, cm m ma a cara n

    raa a pa Car drmmn Anra. Cm prp,mprn m rr m rg Nr a cara Cac

    rra cnv , n an 1928 1929, cnvran, can

    an a ma pr ana, ar mca, xpr

    a ppar.

    Para a xp, nc abrangn, cnam a mn a

    ncnr pa mrna cm ca Chc Ann, n engnh

    Bm Jarm, n R Gran Nr. e aparc m m mmn pr

    vga, m , cm anaa a anrpga eabh trava 1997,

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    10/33

    16

    xpra a n nr annma arb cra ppar

    m m Jacb Grmm a mxma pv cra a cra nva.

    m pg a ma/ pnha a n camnh/ ina n

    pg ma/ Cm paarnh, Vja !... Pppp/

    M rm!

    sgn Mar Anra, Chc Ann

    n ab va ma a Car.Vm a rra, cana pr

    canar, pr ma cachaa, pr ca nnhma paa ma n

    canan m paraa. J 23 hra a 19 cana.

    o cc cm ra pa v rm . v cr

    n cng rpnr na hra rr cr. Chc Ann

    pga a mbaa, paa p n pa vra cc.

    Cm ma haba maravha va rman a ma m

    , an a gn p rpar ra nramn, Chc

    Ann vr cc. 2002:244

    A paagm vm a rra, cana pr canar n xa vcar a cncp

    ma na bra na a a cra, ravaa an

    ar para ca a canr r enrc Car, an

    ncana cm vrm.

    Cnrm trava, Mar Anra prcra cncar a cra nva

    cm a hrana cva. o canar m ar, m rc cana m

    prv nvna, ma an cra m ancn nv. e ana,

    n n a nvn ma aa ..., ncnra x a bca

    gra, a cra. 1997:189190.

    N mm m, a prna Gbr Fryr m Rc m

    a a ra ra ppar, an rgr ea

    un, p r nrva m agma a ncava rvam m cr

    pnrm m cnrar, car, rganar ma agra ma

    r aana para m rcmchga a rr naa , cm ca a

    pbca lvr Nr, m 1925, m cmmra a cnnr

    Jrna Cmrc ra, pr xmp, ma a rna br, va

    b amaa xn v cncrrnca cm pr nra

    ira A ar a rna Nr, Francc Paa locca. lvr Nr

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    11/33

    18 19

    a. Rnm a c rna caa p Cnr, am cm

    m rch x acrcna p crr prnambcan na gna

    a vr, m 1979:

    Hv mpra cnra paam ara ch

    vr: pr ana xaa ca vha, an vr

    ra. Pgna nra br par bmbamb. exa

    a Fr Va. da ar a rna . da ar rr vh

    pr a varana Rc. d Fab a maa?

    A v m a mr pv nma paagm Man Rg

    naa 1926, pbca m 1952, prn mrar cm m

    ma m vga n a hj a nca vara abr

    mr racna j ava, cra rma, n hrn Fryr.

    qm chga a pv nr mr rna aprn, pr

    ma bachar m ar ja pr ma r m mcna.

    Cnn parmn m pa

    em a aa, an rr dparamn Cra mncp

    s Pa, Mar Anra cr a sca engraa Fcr

    1936, cn cm a cabra dna lvsra para ar aa

    ngraa prparar par para a ca pa camp.

    um bramn a sca a raa a M P

    a Fcrca a Nr Nr, m 1938, crnaa pr l saa,

    cm prp ncar car can ana racna. o ar paa va na vagn ma prna para rchr

    an ca ppar var arc cmnr saa, 1944,

    rprn, pr xmp, na caa Mrm, m Prnambc, p

    magr xv , mnh a a v ppar:

    Prcamn, ar aar a capa ncnr ma caba

    mara n prmr mmn jg raar ma

    par an rca. Ma, gn nrm ccrn mpr

    va, ra m magr. Rch.Magr, xv, prma.F Marc Gahr. Acrv CNFCP

    N a cnrava ar rga caca, ma m cra mgca p n

    cnamn ancamn m cm nmn ar ra

    cnca arngra pa rgm im.

    Cabrac ncna

    N m ca n n sphan, nvamn bra a

    prna Mar Anra, , m anmn ca mn

    r Gav Capanma, cncb rg, m 1936, anprj m

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    12/33

    20 21

    embarca, m Barra, R s Francc BA.Carranca Francc Bba Garany, 1956.F Marc Gahr. Acrv CNFCP

    nrv a cncp rmpr cm a rnra nr ppar

    r, grn m ncrpraa a a bra ar n

    apna xcpcna, arc.

    Na jcava g Rrg M Franc cra M

    Ar Apcaa tcnca inra, xava cara a cncp ar a

    haba cm ngnh hman a a ca, a cnca

    a , prpn naam, nma ncava carr paggc,

    m m cna a ava nvr racna pr

    agrca, arana nra.

    embra a a sphan nha marcaa pr ncava prvgaram,

    br, bn mv, cm mbamn ca marca

    ram a hra cna m ca mnra, na prca ncna, sphan,cm a cabra M Nacna, rg na pca pr Ha A

    br trr, cmp parmn ngrc a na ... cm

    bj [na c] n m nca cm ngna

    n prncm , cm rv a pa a anrpga Cara

    da 2005. Caca ncamn cm bj ranj, M

    Nacna cn a a c rgna cm a cmm, ,

    mn rabah cm ara ngrc 2005:219.

    N M Nacna, a caba barca carranca, caba pra

    ram ncrpraa C Hrmann kr am naraa bra

    r, cnraa p sphan para xp ngrca. A carranca xb

    a na xp prncm a acrv CNFCP rprnava

    a rama ra nma r ncna rna gnca.

    d carr cnmc, c, mgc, a gganca cra ma

    ra na pra a mbarca ncnavam para nca n rg

    va R s Francc. Graavamn ba a mbarca prranpr ma mrn, a rma a caba barca ambm

    mcaram, cnvra, a ng mp, m rn caa ma

    ra, m vnr bj cra nrr.

    expca, ra ccaN cncrn rn gnca bj , a mma

    manra a carranca na pra barc, nham crc prpr

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    13/33

    22

    ma ram rra para ngrarm, n rm Cara da, m

    acrv braa n cnx a c, n p mr a

    rnnca arba raa a xp Crmca Ppar Pr

    nambcana, m 1947, n R Janr, rganaa p ar a pc

    prnambcan Ag Rrg 19131993, n an gn

    nara a ecnha Ar Bra.

    ea xb cnraa, na rara Rrg, 1969; Fra, 2005;

    lma, Frrra, 1999; Macan, 2002; Wac, 1999, marc mbc

    a parr a xb cm ar brn, bnc ma

    gnra acra m barr, nham na ra ppar crc

    racna cmrcaa.

    enran, a xp Ag Rrg cnr ca

    a raaa m 1949, n MAsP, m s Pa, rga p aan Pr

    Mara Bar ap M. o jrna o ea s Pa 30 ja

    nr 1949, na Ar Ara, pbc arg Crmca

    ppar Prnambc n M Ar, n a nga Van,

    Carar, s vrn, tracnham.

    Va mncnar ncam a m ma mar

    Mar Anra nrnara m ra a ca Chc Ann,

    a v ngar nma ra cva. Man dg Jr. 19051965,

    ngran Mvmn crc brar, mncnava carr

    crc a bra Van: mava n barr ra ma

    xpr cva ..., a ar [ Van] prnc a m, a

    r m pa aa, cncn a a ar ppar gaa

    a ambn, r na a nnca, n cr, na axpr .... Van a ar m crmca, s Fcr

    Hra, Jrna dr Nca, 2 ag 1953.

    Na ncava Ag Rrg prcb ambm a r ra

    ca nr nca prnambcan, cm rva a a

    nara n cn cag a xp 194 7 pa, ngnhr

    caca rbana Jam Car 18971978, ar o crn

    Macambra, cmava rnar a ra nca cap

    anaa pr Gbr Fryr.

    Ng aran na na, Mr Van,1950. Acrv M Car Maya/iphan: Francc Mrra Ca.

    Prc abmba, Mr Van, 1950.Acrv M Car Maya.F Francc Mrra a Ca.

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    14/33

    24 25

    Mr Van. F Marc Gahr. Acrv in Mrra sa

    svrn tracnham. F Marc Gahr.Acrv in Mrra sa

    N cag, n mncnaa ara a cra ram,

    ampc h mn a ara n x. Jam Car raa a

    prna, na vn, crama annm, nrpr a n

    ba ppar cva, ara pr na va ca

    nrr Nr brar.

    Na paavra Cca Mr aan n mvmn crc brar

    n na Ar ppar, pbca m 1952, na c Ar Pca

    Bra, rga pr Rrg M Franc Anra, n rr sphan.

    A prncp ram am ncn, n bchnh, ma m

    a, ma pna, aparcam pa ra nr

    , m ar cnhc, nravam crana ....

    Pr a ar ppar, vraramn annm, pr

    ncn a ma ra mana ..., brn

    nr acanaram, rpn, ma gran nra,

    an vajan ara rpararam n ram, na graa,

    na nvra cra pa.

    Fra taba, 1953.C Rn tavar lma

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    15/33

    26 27

    Nm m xa capar cra naga, a ara c cmnr

    rmm a rprr racna prrava na ra nrr

    cnr r, a gra ara a an ccnar ara,

    a cabraram para manv rnva cm a ncrpra

    ngv nv ma.

    tn m va , cm anaam vr ar, a cm krhn

    baGmb 1991, Cfr 1994, Gnav 1996; 2007, gnca

    cnm ma bj rn ra cn

    x rgm x Cca Mr n n n

    , n xa r n gan a marc mbc a cbra

    ar, m 1947, cnra a rva Van, gr ma xpr

    m barr, rnvava a parr ag crrr na va a crana

    Nr, cm aprvamn a bra barr a m cra

    para ar brn a rm vn na ra.

    Fra Pn, Aaga. F: Marc Gahr. Acrv in Mrra sa

    N gra, v a parcarm nc. N m ar

    a ngna, pr xmp, , m ab, m bj c ar, ma

    cna maa m barr ma cra vm

    capraa pnanamn agran a va crrn, mn

    vv a hra paa vam cnar, mbra a m

    ca nha m gran par amnaa rnvnaa ncanmn

    nm prc nvv ccnar, mrca rn ca m

    cr raar a nvnva rprnn a cn

    ccnam Wac, 1999; 2002.

    nran prcbr a rm raaa a xp

    , ma n R ra m s Pa, a na an 1940, n mp

    c a aa m nv ar a ppar a ra nrr Nr, xan vn cnx xb ra

    xp ngram mn var bm n.

    A ra ana, m ma caa pa, acncmn xra

    rnr, pn rca a ma vra, nm nn bc n

    vm prg a par. A, a pa vrm, cnvr

    am, cmm bbm nan crcam param na bannha a

    pr. Fncnam, nm, cm a ca a, n rm

    Marc Ma 1974.

    uma xp, mbra cnc racna nha mca br

    a parr an 1960, nvv a rraa bj cnx

    mnr para m cnr m prvac a cnmpa , cn

    nmn, a nca ma cra a par pcar.

    A ra, va mbrar, m gar prca mbca nvr a a xp

    , prnc, n rm cg amrcan Hwar Bcr

    1982, a pcaa mn m mn a ar, ,

    nvr arc n n ma r rm ngra mrn

    a, am par gara, cag, rva pcaaa mara

    ma vr a cnm a nvaa ara. Cm

    va nv pcaa nr prna par

    cpam, nma r nra ca cn cnn acrca a

    rnra mam ra n ar.

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    16/33

    28 29

    o nran prcbr a pcara m ma var m

    annma naa n x aprna Jam Car; n

    jrna paa, a vga vn 1949 anaa nm Van

    svrn. F m Van, crama ppar Nr, Rn Rbr,

    pbca m 1959, xa a ara nva, cm a nc nc

    bra arba a crama nrn, bm cm nca a

    rabah para m a brncara pa nva.

    e, va mbrar, mbra Man dg Jr. cmnga a cncp an

    nma, arb xpr ppar, prcb n prj ra

    a Campanha da Fcr Brar, m cm Crmca

    Ppar Nr, m cabra cm a Fna Jam Nabc, a

    prpa nvaar ncar ara ppar na ra

    cncnra ra Carar, tracnham, Canhnh Gana.

    oMvmn crc brar a Campanha da Fcr Brar

    Ma an hv a smana Ar Mrna, an

    Mrnm ma arma n Bra, m cnvnc

    n hava gar abamn n Bra para crr

    nra. N nham har ra Bra, n

    nham vr a rra. Caa m n, n bm,

    grp, caram a ma ava v ra

    nma cm pa. ea ava pra mm a mca. e

    cmc a ar a mca brara. dpmn Rna Ama, m 1969, Mis

    o m Mvmn crc brar aprna m a

    a m m grp n anava cm ma agna

    rvnca m gravam a rma ar pcaa

    cm rna cnca para mprnr a ca xpr

    a cra ppar, a a a n r camp

    cr cm cpna anma na nvr a a cra, m nv

    nacna, ma agnca p mpmnar a pr

    a cr brar 1997.

    A rgnaa mvmn, cm anaa Vhna 1997, cn m

    cngrgar nca para nr a na nacna cnravam

    ana rg, m prc cna aapa, b a amaa ncr

    cv a mrna prgr nm pa rma rcn. Cm

    prp, cm m pcar m m rgnca, a Cm

    Nacna, aa n R Janr, mbava a r rna cabrar m vra rg, cnvcaa para ar m camp cmnan,

    pan, prcran m prgr a xpr pm

    mnhar a mca a cnrb prg, n ngr

    na na a na.

    Na nna mba ma raga rmr, n rm

    Rna Ama , vgraram cngr, mana ncnr, ra

    cv r ap ppar rnam , prr,

    ara nca para ba rnr, aprna

    Rna Ama na xp Ar tcnca Ppar, Cngr inrnacna Fcr,Par ibrapra, s Pa, 1954. Acrv CNFCP

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    17/33

    30 31

    cnmpa xp aprna arca. Caa m

    ncnr xga rganar r rbra para r

    nr ma r xpr pm vcar pv in Vhna,

    1997.

    exp Ar tcnca Ppar, n Cngr inrnacna Fcr, Par ibrapra,s Pa, 1954. Acrv CNFCPda ra para a ra: Francc Man Bran, owa Anra Fh, Ann Jrgda, Cca Mr, onya Avarnga Rna Ama

    o nr prncpa , ra a pa n pr

    mna pr sv Rmr, mara cm Mr Anra

    cabrar para a mca. Cm a Cm Nacna

    Fcr a na ranr para g ppar.

    en Carnr, in A v cr n Bra

    Aprna ra Aaga, n Cngr inrnacna Fcr,ibrapra, s Pa, 1954. C R n tavar lma

    Fanang, n Cngr inrnacna Fcr, ibrapra, s Pa, 1954.C Rn tavar lma

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    18/33

    33

    tambr cra, Maranh [195]. F Marc Gahr. Acrv CNFCP

    pv prcbr a cn m, a rgana cn

    gr, mnagm xp abcmn cnvn para a

    raa pa a pc am nhan ma pc car

    graa, an, am, cm a, mca g paam am

    bm a r bj cnmpa.

    sbr a xp, a xb rm bj nma prgrama m

    cmparcam ambm brncan g ppar, ncnavam

    cm marc mbc baan rvar a rv Mvmn

    crc brar aa a ra cr rpa

    amrcana, prvgavam a ra ra, ma vrn , n Bra,

    a a par cm Ama Amara sv Rmr.

    expr cm g mrcram pca an pr pa

    rcam a mmn prvga m a va ppar

    vara m a a pn cva, cmnra, aa va

    a, mra m nna rca cra nr grp ca vr, ,

    br, a, n namm m pa rma rcn m

    mra, aparan acman a parcara a rn

    ra cnm.

    um apc prbma , aa a cn pca

    Bra, n pr bmar, b pna pr m prg

    r, nvvmn pr acav. A,

    ma nca nacna, rv a mma mprnca

    para ram ava, ma , n camp cr

    p xar ar na a grp ana v hrgn,

    ga, cana , pran, cnrbr para a prmannca, rcmn a prpa g ppar. A c

    pra nr brncan, mnaa arav aca

    cv, prpcar rnamn jvn, aprmrar a prca

    mr nn, rmar ar amnrav , a

    na, crar ma ba cnmca v para g. e

    ranha, jaa, r, c, rar nhr para cr

    a ca. en Carnr, cmnca para a CNFl. iBeCC/

    CNFl/dc 312, 2.05.1955; c 312/5

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    19/33

    34 35

    A cn a Campanha da Fcr Brar, m 1958, r

    prn a cncra parca bjv cra, na ma

    m a vnha a ncnr m bjv prv na Cara

    Fcr Brar, vgaa m 1951, cran m rganm carr na

    cna na a parmn crc Bra pr

    a ar ppar.

    Cm ar xg rcr bm ca, a prmra ncava mn

    ram a rvnca a m pa 1959 a 1960, cm a Janr a,

    m Mna Gra M Jam Rbr, ra nr s Pa M

    Rn tavar, a Baxaa ana Cnrvar Mca san,

    cj ra ram a na C Fcr Brar.

    Marmba ambr,s sba, sP.M Rn tavar,19591960, Campanha da FcrBrar. Acrv CNFCP

    Cngaa, s sba, sP.M Rn tavar lma, 19591960.Campanha da Fcr Brar.Acrv CNFCP

    o prp a vagn vanamn a Janra, acr cm Jam

    Rbr 1970:17, ra ncar a va ppar m vara apc

    .... e rgan rgr m ma c cja rnra ngm

    a va mara a pra, aprnan a r a vra cra a

    rg. d a pa, r n ccnamn ambm ar

    mca, acam rgr grc a crmca, cra rma

    cna p ar, nc, na caa Cana, a crama

    abacm mrca cm a a pr pca rgna, cabn a

    hmn a ra ha.

    Crmca Cana, Janra, MG. M Jam Rbr, 19591960.Campanha da Fcr Brar. Acrv CNFCP

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    20/33

    36A Campanha n, m 1959, Cncr sv Rmr Mn

    graa br cr cra ppar, bm cm rpnv pa

    a Rva Brara Fcr pbcaa n pr 1961 a

    1976. embra a cra m m a n R Janr cn

    a a paarma, prj ra aa m ra a ana

    rcr hman nancr xga, n, n, cra apna m

    1968, m cnvn cm M Hrc Nacna. em nna cm

    prj arcar m nv nacna, a Campanha da Fcr

    Brar, m pan a, prra a m, xb

    cra m na capa a.

    incm n mm m, apna a ra, nrma

    caa br a Prmra exp Fcr, nagraa m 8

    mbr 1941, na a Aca Brara imprna, n

    R Janr. A na vn, n a 16 br, Jam Rbr

    nrgava a prn a rpbca G Varga m mmra cm

    hrc a Cm Pa Fcrca a a mara a

    1 exp Fcr n Bra p cra m M

    Pv lra, 1953:68; Arag, 2006.

    trn tmr, Janra, MG. M Jam Rbr, 19501960.Campanha da Fcr Brar. Acrv CNFCP

    Acrv M Car Maya/iphan

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    21/33

    38

    e m gran acanc cgc vra cncrrr rma ma

    pva para a rma pv brar, na Jam

    Rbr in lra, 1953:69. e vn rva a a parcpar

    cm, na rramn xv, aa rar

    rcr, n ra nramn ma nva, ampc parc r r

    prn Rna Ama, m 1946.

    Jn cm Mar Anra, Jam Rbr m gr a ra

    a vn , Mara lra l Hr Crra Av n

    gravam a Cm Pa Ppar, craa, m 1940, cm m

    nc a sca Amg dr Fra, n pra

    pr Raymn on Car Maya 18941968 m rn c

    gncava nv crama Carar, naamn MrVan, m 1950.

    Car Maya nanc a xp ca mara para xb.

    Mr Anra, n n R Janr, prmr prn a

    Cm a rrn, m 1941, para s Pa, ma prmanc

    mp cn para apar a g Jam Rbr para ncar

    a ava.

    Mar Anra ... rn n rabah, prn

    an rgana na Cm, ac Mara lra 1953:07. A

    ncava cn cm a cabra Rna Ama, aprn

    ma cnrnca br amba carca, nr r. Ana acr

    cm lra, n ncrramn cmparcram cnva hnra, cm

    anrpga nramrcan pr. Mv Hrv Arr R a

    m. l Hr Crra Av, m nrva a jrna o Gb, m12 jnh 1941, armara:

    eam rabahan avamn na ca mara para a

    exp cmprnr bj gnr,

    nrmn rabah a vha mcara carnava, ra

    ra cr, c mca ppar pcamn grava,

    nmnra agma pr, rabah mc, c.

    in lra, 1953.

    em cr n a nagra, Jam Rbr anaa, ana, a bj

    a vn, gn , m namn rnr p. c., p. 26:

    exp cr carca? Prvnra x cr carca?

    H cr na gran ca cm R?o cc, ca

    pa ra crca r, n acram , na gran

    ca, ambm xm ra ppar. p. 267.

    Mar Anra caa a Rna Ama. Acrv CNFCP

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    22/33

    40 41

    e argmna, arman

    hmn mgramvancng a a ra, an,

    a a pr ...; a ca prvca ncrm a ra

    . ... enan na rg rra, a ra nm a

    manrm paraa aa nr , n cnr rban, a

    , a rca, a nrrnca, nm, ncrm prvac

    cm a mxma n. p. 27.

    N pm a a cra a Cm Pa Ppar,

    na sca Amg R Janr. N acrv M Car

    Maya, m ma cara 5 ma 1941, ra anaa, nr r, pr Jam Rbr, Rna Ama l Hr Crra, xp

    c prp cnar a Cm: ... prj xp

    r nc M Fcr Carca, a vr ar carr

    prmann a a Cm Pa Ppar ACM/sARJ/P.66

    c 12.

    ora cara, a anaa pr Jam Rbr, 4 ma 1941

    ACM/sARJ/P.66/c 10, nraa a ch pca dr

    Fra can mara aprn a aa rg para a x

    p a r raaa, anaan n ramn ncrprar

    bj m m m ngrc; h, ana, a ra ga

    cm a vagn para a ca.

    nran prcbr a Cm Pa Ppar, pr na,

    va brvma, cnc cm a aa Mar Anra, n

    aaa, cm avn ea Nv, a ava n dpara

    mn Cra s Pa. ea ambm arca a r ra

    ma aan ncnrara an a cn a Cm Na

    cna Fcr. Va raar a prgna caa pca pa

    xb n xam rvar an a ncava x cmprr

    rca a rxa rnra m ra a cr, am

    racnr ma rcrrn nr a mprca mva cag

    ra pv. n n Jam Rbr v a v cc

    ca pa ra crca r.

    Parmn nangv

    N m, a nn aprnar, m nha gra, m pn n

    amna marcaram a rcn ampa a cagra parmn, ca

    an bn cra cnram cm parmn mara a

    parr prj nvv p CNFCP. Para aprnar ma, cam

    m rch rra m rar ava ana pr en Car

    nr, a n Campanha da Fcr Brar, m cnra

    cm a paavra A Magah.

    A nraa pa va rgan a pan cnr

    van a aparcmn m ar pr arana

    .... H vrar r ar cnca ppar

    prc rchr, prrvar br mrar ppa a

    vra rg pa. A na pa ca ambm n

    cnhcmn a prpra ca, prrc ng

    nh hman, a hrana arana n garam a gra

    paaa. en Carnr, in Pan Apca Rcr a

    Campanha da Fcr Brar, 1962

    o prgnc pma en Carnr xpr na a a

    aparcmn m ar pr arana magrara, , na

    caa 1970, nm cnr m nncavam ba acrca

    m a cagra parmn, a prngaram a na c

    prmancm na aaa, A Magah 19271982, n

    Cnr Nacna Rrnca Cra CNRC m 1975 pr,

    1979 a 1982 , n sphan, acava a vaa gama bn ana

    mna p pa:

    ... x vaa gama bn prcn br

    ar ppar pr arm nr na nmca vva

    can n cnra cm bn cra nm

    a na rma a pca cnmca cngca. N

    nan, a parr ar pnca, rcnhc

    a vca cbrm var ma an c ma

    nacnaa 1997:54.

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    23/33

    42 43

    Para en Carnr, a prra cna br m car xbr

    pr rc ngnh hman m a a a na

    pa. Para A Magah, ra prc cnrar a ra vva a

    na nacna, a ... a cx am an mn avana

    a cnga an mn a ra ppar, ar ara

    na in Fnca, 2000:65.

    o anrpg J Rgna Gnav 1996 a naa a narrava

    A Magah ma parc a m mrn anrpg ca

    cra, cja ara baaa nma r a a cra a ca

    ... m prj a raa prn, bn cra ...

    n cnx va a ppa, a nca cna r nr

    prna parmn a pp a ca, a vra cra n cnx ma cra brara ngraa p. 52.

    o paa, ana Gnav p. 52, nn cm m pnca para

    a cn acrv, banc a pm rr,

    cmnar cnhcmn racna amaa pr m mn , m

    prncp, nra para a hmgna.

    N argmn Carnr, bra rm r, a, n

    r ra acp, cnr Ha raa n gara

    ra, c bj prc, cnjn bn nara

    cra mprnca rcnhca; parmn. Pr a v, nr a

    vra acp, rm bm, rvnca pr A Magah, rm

    nja a cn a a br, mann, a apr

    mramn a prgr ma pa m mprnmn

    ma cva; ma bn ngra a parmn.

    o n garar p aparcr m a m en, ma m A

    ra, cm bm ana Gnav, a a mprnmn

    hman parmn. Na prpcva, Bra p prjar

    ngr n cnr nrnacna a parr a parcara,

    abr man pr cva g ra, amaa r pa m

    a m mpra xrr. A ngara, a cnga

    racna ana vva m cra rg pa, cm a cagm

    trng Mnr, paa a r c ngrc, cm na n

    abr cm pnca ranrma a cn va. sma a

    , A Magah na a a

    ... a prpra cmna a mhr gar

    parmnin Bm cra ar nvvmn,

    iphan, 4 jan/v 1980.

    Mar. A Mra, Carar, Pe, 2007. F Francc Mrra a Ca. Acrv CNFCP

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    24/33

    44 45

    iab Mn Cnha, Mr iab. sanana Araa, MG, 2002.F: Francc Mrra a Ca. Acrv CNFCP

    exp sbrra Rbr, Mr Rbr, cpn Arcanj a Nara. Va, MG, 2000.F Francc Mrra a Ca. Acrv CNFCP

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    25/33

    46 47

    nran prcbr ana nr a prpa A Magah

    prj ncna marca a g a anrpga, pa crca

    ar la Ch Fra, am a r n in Na

    cna Fcr, m 1982. drnmn cra aavam

    nm mmn na rnra nr cr cnca ca,

    ngr Fra crr nm mmn ncnaa a cpna

    acamca, cngra a rma p, a parr n, ngra

    a majraramn pr anrpg. N cnx, craa a saa

    Ara Ppar, prgrama n prna rrngr cnmpa

    vna bj vn a vra rg pa. s namn m

    , a ng an, ncar, par, anaar mrar a pbc

    cnx m pr bj, abr nv m

    a cnc crc , cm na n pragna

    prc nv, grp cva, cnx va v

    mn. o ar mca, a ar a a a brncara ppar,

    bj can ra, rprr a ar nm pa vr.

    A prna ara na abrra a mra, a cag

    br rabah, a pba arbrar br var bj

    prm a prpcva abrra nv nch mrca a parr

    m cnr rban cm R Janr par a prpa

    va br a ar ppar arana cra

    cn brvvnca para mr abr. A sAP

    rprna, ana, mpran n a acrv para M

    Fcr en Carnr MFeC para a Bbca Ama Amara BAA.

    daa a mma caa a aa Prgrama Ap a Cmna

    Arana, ambm vgn n a aa. impana m 1998, PACA vmaprnar a prpa vara nv prr cra,

    pr m a pbam a cnna a ava arana m

    cnx pr. A parr agnc g cm ar

    , na a a nvmn a rm mpmna, n

    m va a pcca ca gnca a ava arana n

    rn cnx a pr crca.

    uma nva pca n camp a cra ppar cn n an 2000,

    cm cr 3.551, cr a gra jrca parmn mara

    Prgrama Nacna Parmn imara, a ncnaava

    ava prv n Arg 216 a Cn 1988, abc a am

    pa a cagra parmn.

    em gra, rna cmpx xar m pn mar a parr a crp

    rca nv cnr m mrg a gra jrca parmn mara

    va cm ma cncp ma ampa, ncva, caa, br,

    prc gnca nv na prca ca mbca r

    cbrm nvr a xnca hmana a v, gar,

    abr, bj gnca nv na amna, ar mca,

    nr ana ra.

    N Bra, a gra ncava ma acaa m arg anprj

    Mr Anra a prca ncna A Magah va

    pr m cm rga anprj aa p pvan

    mrna ar Macnama.

    d a, gra cnx a n pm xpcar a mana. M

    ba cncra, cm a rvnca pa cm a Bva jn

    unc, m 1983, pa nc xpr a n ca n

    cnmpaa n nha cm parmn, an crcncr a ar

    c a hrc xcvamn; n pan nacna, m cnr

    Marn n Ga a Panra, Barr Gabra, Vra, es, 1996.F dc dan. Acrv CNFCP

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    26/33

    48 49

    dcna aan a pana p a ma. Gabra, Vra, es, 1996.F dc dan. Acrv CNFCP

    Pana na cama ma a c abr. Gabra, Vra, es. Acrv iphan

    abrra pca, cm a pr mvmn ca, m

    aar na nrnacnaa cnmca parc racnr a rrca

    a pra cagra Gnav 1996 a para anaar a nar

    rava cnm parmn , rn mr abr

    racna aparcm.

    N nv cnx, c a vra a na nm n

    pra, cm prra para a cmna xava prc

    abr ngar, bm cm para a ncava prjam pr

    rm an pr a rm.

    Nm cnx xprnca vra prcram crrpnr

    raa caa m pa abraaram a caa a ampa a

    gra jrca parmn, pv armar, cm anaa a anrp

    ga Barbara krhnbaGmb, a n vgr a ca, a

    gara a xb bj m n mgca cm m

    b pm cr narrava para rprnar pv cra

    an, cm avn parmn mara, cr paa a r

    prar cnhcmn racna, cnrm avga a unc.

    s ma va cm m , ma vv, prc

    ca, ana cnrm krhnbaGmb 2004.

    o cr 3.551, ag 2000, n a gra jrca rgr

    rrnca cra cm parmn mara, prv, m a ab

    ra, g cm nr abrar, m pan ava

    gara cj prp, m prncp, prprcnar m ncr

    para grp, nv, cva pam br m mara

    mbc, am jm, para a rpr.

    A cncp bjacn a nv nrmn pca ea

    acraa na cncp anrpgca rava a cra. o cr

    xa r n aa aa, pv, or crn a n

    a nacna mrna cnam nan aavam para

    a cra m rganm m nv nacna para a a a ra

    ppar. A cncp vgra cm a cn parmn

    mara a mpa na cnm nm pa

    cnra, m vvr ar vr manm

    ranrmam pr cva gra.

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    27/33

    50 51

    Aprna grp Jng Pnhra, 9 encnr jngr, na Fn Prgr, RJ, 2004. Francc Mrra a Ca. Acrv CNFCP

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    28/33

    52 53

    Cm ba na xprnca mnaa a cra cm Campanha

    da Fcr Brar, CNFCP acmpanh bra

    mn rc mgc a cpna cam a ma

    naamn a anrpga, , a parr 2002, cm nv nrmn

    Prgrama Nacna Parmn imara, abr prj

    Cbra abr a cra ppar, n a ram raa

    nvnr a arnha manca acac; crmca Cana

    MG R Ra BA; arana ca Bax Amana; m

    ar va 10 cra n A M s Francc MG; bmba

    mb Maranh.

    o nvnr c a baana acaraj, m savar, m

    ar vacch m Ma Gr Ma Gr s, jng ns ram rgra p iphan cm Parmn Cra Bra.

    pv armar na aaa rvvm, b r pn v

    a, a vga a cra ppar, para , cramn v

    r cabra a rcn cra nrmn jrc parmn

    mara.

    N cnx aa, a a mprna pa Campanha da

    Fcr Brar parcm ana ar c m ngn paa. R

    pam n cja marca ram xaa pa gra n an

    cram. o anrpg R Barr laraa 2004:14 mncna a

    ra agn par anrpg an n rgr

    parmn mara, argmnaram r vnham an h

    m mp. Am , aca , an , a pc rgr

    j ra a pr mnn cra.

    Cm ba vna, cm pr m, rnvnaram m gar para

    a xpr vam cm naga, cm mr pm

    apagar nramn, cm n, mar para ma ar ma cra

    nacna. d a, a ng a rajra, a n j hava acm

    a m ar , m par, nnava cm pr a v ma

    ampa parmn.

    s, cm pv prcbr n pr Mvmn crc bra

    r, a xp rnam xpr avam ma v gra

    inc sa Bran, inacnh, crrr mr na cnc a vacch.lar, Ms. F Francc Mrra a Ca. Acrv CNFCP

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    29/33

    54

    cr, cncan a na nacna a parr cnjn a

    xpr rgna, br a parr an 80 n in

    Nacna Fcr, hj Cnr Nacna Fcr Cra Pp

    ar, prvgava prar abrar m grp nv,

    m ara nva ma cva, nma vr vra pra

    a cra ppar pa.

    Mn ngrancr paa, ar, nm, acrv

    ma rrnca mpra pa marcar cnjn raa

    para a cnmpa van, a xp p r va cm

    ma pna mra, a xb ragmn m prj nca

    xg n ngajaram m r cnrv

    para crar m pa para a gara c, rma bbca pa para xp, a n ram xcv a nrma

    ca, xcpcna, arc. ea prn rvar ambm a a

    va pa xb marcaa pa mana, m nna cm

    bramn rc mgc cpna rna

    ram a ng mp prj ncna.

    A aa ncrra cag m rch a nrva Rna

    Ama para M a imagm sm, m 1969. qan h pr

    gnaram a rp a r cmpn Hra a mca bra

    ra, mrna cng n ar a mn an aam

    cra ma cnam cr cm camp

    cm m cnjn mb na nacna; va an

    m camp aargava xga nva pa. A mn a

    gran nmn cr rban rva a rgna a prj

    cra, prcravam ar cna m pa rma rcn,

    cm an Vhna 1997.

    d cra rma, av cnra a Ama m ma r a vr

    crrn vr cra cm prnagn ngc, apga

    a m paa rm cm rg, p camp nvga

    cr h parca, n, m mana, ag g, n mc,

    ngv, n pa r cnga n mp nm n pa:

    A gran ca v h r a . A par hra a mca

    c. apna ma aaa. dc, a par mca crca,

    mca ppar, br mca ppar. o n mam,

    n aprnm. e crv a m 1942, n ram prncpan, a

    a ana avam m vaga. N n abam bm, nm ra

    cr, a a vra. d m, hj m a ca

    aarga m, m j prja gran nmn cr rban,

    cm . prc ar ma ca aa, rabahar m pc.

    exp Carnava m branc RJ. saa Ara Ppar, 2008

    F Francc Mrra a Ca. Acrv CNFCP

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    30/33

    56 57

    Bbgraa

    AlMeidA, Rna. o amba carca cnrnca. in: liRA, Mara org.. 1

    exp Fcr n Bra: achga para a h ra cr n Bra.

    R Janr: lammr, 1953.

    _____. Aprna. in: BoRBA FilHo, Hrm; RodRiGues, Abar

    org.. Crmca ppar Nr. R Janr: Campanha da

    Fcr Brar, 1969.

    ANdRAde, Mr. o ra aprn. eabcmn x, nr

    na t Pr Ancna lp. B Hrn: iaaa, 2002.

    ARAGo, Pr Mra. l Hr Crra Av

    cr n Bra: an a rajra na eca Nacna Mca

    19321947. dra Mra eca Mca, unvra

    Fra R Janr, R Janr, 2005.

    AzeVedo, l Hr Crra . uma xp cr carca. in:

    liRA, Mara rg. 1 exp Fcr n Bra: achga para a hra

    cr n Bra. R Janr: lammr, 1953. enrva a jrna o

    Gb 12 jnh 1941.

    BeCkeR, Hwar. Ar wr. Bry: unvry Carna Pr, 1982.

    BuRke, Pr. Cra ppar na ia Mrna. s Pa: Cmpanha a

    lra, 1999.

    BYiNGtoN, sva. Pnmn mrna: a cr Bra na crr

    pnnca nr l a Cmara Cac Mr Anra. dra

    Mra Pnca unvra Caca, R Janr, 2000.

    CAVAlCANti, Mara lara a. e cr n Bra. in: seMi

    NRio FolCloRe e CultuRA PoPulAR, 1988, R Janr. smnr

    cr cra ppar: vra ac m ba. R Janr: iBAC,

    1992. encnr ; 1.

    CARNeiRo, en. Cara amba. R Janr: Campanha da

    Fcr Brar, 1962. [A cara ra 1 Cngr Nac

    na samba, raa n R Janr, m 1962.]

    CliFFoRd, Jam. Ccnan ar cra. Rva Parmn

    Hrc Arc Nacna. Braa: iPHAN, n. 23, 1994.

    diAs, Cara a Ca. d ranja a crca: a rajra a c

    rgna M Nacna. t dra M Nacna, unvr

    a Fra R Janr, 2005.

    FReYRe, Gbr org.. lvr Nr. Rc: Arv Pbc, 1979.

    e acmaa 1925.

    _____. Man Rgnaa. Mac:unvra Fra Aa

    ga, 1976.

    FRotA, la Ch. Mr Anra a sc a engraa F

    cr n dparamn Cra Mncp s Pa, 19361939.

    R Janr: Fnar, 1983.

    _____. Pn cnr a ar pv brar, c XX. R

    Janr: Arpan, 2005.

    GoNAlVes, J Rgna san. A rrca a pra: cr

    parmn cra n Bra. R Janr: uFRJ; Braa: iPHAN. 1996.

    _____. Anrpga bj: c, m parmn. R

    Janr: [.n.], 2007. M, mmra caana

    kiRsHeNBlAttGiMBlett, Brbara. objc hngraphy. in: kARP, i.lavn e.. exhb ng cr: h pc an pc mm pay.

    Wahngn, d.C.: smhnan inn Pr, 1991.

    _____. inangb hrag a macra prcn. Mm inrnac

    na. oxr: Bacw, v. 56, n. 12, 2004.

    lARAiA, R Barr. Parmn mara: cnc mpca.

    in: teiXeiRA, J Gabr l.C. a. org. Parmn mara, prr

    manc cra rracnaa. Braa: unB, iCs, 2004.

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    31/33

    58 59

    liMA, Rcar Gm; FeRReiRA, Caa Marca. o m cr a

    ar ppar. Rva Parmn Hrc Ar c Nacna. Bra

    a: iPHAN, n. 28, 1999. Nmr mc: Ar Cra Ppar. organa

    pr eabh trava.

    liRA, Mara org.. 1 exp Fcr n Bra: achga para a hra

    cr n Bra. R Janr: lammr, 1953.

    loNdRes, Cca. Parmn prrmanc: ma ra nran. in:

    teiXeiRA, J Gabr l.C. a. org.. Parmn mara, prrmanc

    cra rracnaa. Braa: unB, iCs, 2004.

    MAGAlHes, A. e trn? a bn cra n Bra. R Janr: Nva Frnra: Fna Rbr Marnh, 1997.

    MAsCelANi, nga. Ar ppar brara a cra a Caa Pna:

    m har anrpgc. dra Mra in Ba Ar,

    unvra Fra R Janr, R Janr, 1996.

    MAuss, Marc. ena br a va, rma ra a rca na c

    a arcaca. in: _____. scga anrpga. inr Ca

    lvsra. s Pa: ePu, 1974. v. 2.

    MeiReles, Cca. Ar ppar. R Janr: er, 1965. Ar

    pca n Bra. drga pr Rrg M. F. Anra.

    PeiRANo, Mara G. s. A cnca ca cr. in: seMi

    NRio FolCloRe e CultuRA PoPulAR, 1988, R Janr. smnr

    cr cra ppar: vra ac m ba. R Janr: iBAC,1992. encnr ; 1.

    RiBeiRo, Jam. dcr abrra. in: liRA, Mara org.. 1 exp

    Fcr n Bra: achga para a hra cr n Bra. R

    Janr: lammr, 1953.

    _____. Fcr Janra. Pa camp crnaa pr Jam

    Rbr. R Janr: Campanha da Fcr Brar, 1970.

    Fcr Brar

    RiBeiRo, Rn. Van: m crama ppar Nr. Rc: in

    Jam Nabc Pa sca, [195].

    sAiA, l. ecra ppar brara. s Pa: Gava, 1944.

    sANdRoNi, Car. q m rn amba ra. in:

    FAlCo, Anra org.. Rgr pca avagara para a cra

    ppar. R Janr: iPHAN, CNFCP,2005. encnr ; 6.

    sANtANNA, Mrca. Pca pbca avagara parmn ma

    ra. in: FAlCo, Anra org.. Rgr pca avagara para

    a cra ppar. R Janr: iPHAN, CNFCP, 2005. encnr

    ; 6.

    tRAVAssos, eabh. o manarn magr: ar ngraa m Ba

    Bar Mr Anra. R Janr: Fnar: J. zahar, 1997.

    _____. inr. Rva Parmn Hrc Arc Nacna.

    Braa: iPHAN, n. 28, 1999. Nmr mc: Ar Cra Ppar. or

    gana pr eabh trava.

    ViANNA, Hrman. o mr amba. R Janr: J. zahar:

    uFRJ, 1995.

    VilHeNA, l R. Prj m: mvmn crc brar

    19471964. R Janr: Fnar: Fna G Varga, 1997.

    WAldeCk, Gacra. exbn pv: nvn cmn? Rva

    Parmn Hrc Arc Nacna. Braa: iPHAN, n. 28, 1999.Nmr mc: Ar Cra Ppar. organa pr e abh trava

    .

    _____. Van cm cagra cra: m anrpgc br a

    caca a bra Van Prra san, Mr Van. d

    ra Mra unvra Fra R Janr, R Ja

    nr, 2002.

    WilliAMs, Raymn. Cra. 2. . R Janr: Pa trra, 2000.

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    32/33

    Procisso do Crio de nzr. Belm, Pa, 2004.

    Foto Frcisco Moreir d Cost. acervo CnFCP

  • 8/3/2019 Brasis Revelados

    33/33