Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

download Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

of 13

Transcript of Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    1/13

    Letr

    asGale

    gas2014

    LETRAS GALEGAS 31Diario de Ferrol WWW.DIARIODEFERROL .COMSBADO, 17DE MAYO DE 2014

    O verme e a estrela

    Esta sede infinita de pureza/

    ausoluta, esta sede de xustiza/que nos queima, esta sede debeleza.../baixo as alas de pedra da preguiza/e a paga do pecado en cada esquina/e a herbia sobre a foia e a runa...

    Esta sede de lus, mentres o vento/da morte za darredor das cousas/que estn no noso corazn, cincento/sopro que arrinca os das, queima aschousas/mis ntimas, e brreas coma agoa...!/

    A lus do mundo a que arde nunhabgoa.

    Xos Ma Da Castr

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    2/13

    Referente da poesagalega do sculo XX

    XOS MARA DAZ CASTRO

    Xos Mara Daz Castro (Guitiriz,

    1914-1990), poeta e tradutor, envida publicou Nimbos (1961),

    abondo para convertelo nunhadas figuras referenciais da poesa

    galega do sculo XX. A sa obra moi extensa ainda que a maior

    parte est espallada por revistase xornais e moita permaneceu

    indita.Ao longo da sa vida estivo re-

    lacionado con moitos persoeirosdo mundo da cultura e das letras

    como Aquilino Iglesia Alvario,Ricardo Carballo Calero, Xos

    Daz Jcome, Francisco Fernn-dez del Riego, Ramn Pieiro ou

    Manuel Mara, entre outros.

    PRIMEIROS ANOS

    O poeta Xos Mara Daz Castro

    naceu na parroquia lucense dos

    Vilares no 1914, nunha familialabrega cun certo nivel econmi-co formada polos pais, unha ta

    celibata con moita actividade re-lixiosa naquel tempo, e os catro

    irmns: Antonio, Jos, Mara eSerafn.

    O seu primeiro mestre ofi-cial e o de todos os seus vecios

    dos Vilares foi Manuel Cordeiro,que viva na sa casa, cando s

    tia sete anos, antes de construra Escola da Conchada. O seu pri-

    meiro texto foi o Libro de Juani-to. Axia salientou coma decla-

    mador e gaou un concurso denarracin para celebrar a fazaa

    da travesa do Plus Ultra de Ra-mn Franco ata Bos Aires, en

    1926. Tamn lle mandaron lerun sado na inauguracin da

    Ponte Cancela entre Os Vilares eGuitiriz. Entre os nove e os dez

    anos xa faca versos.Infludo pola familia decide ir

    ao Seminario, e antes vai a clasesde latn Reitoral do Buriz. O

    poeta gustaba de perderse nosmontes da serra de Montouto,

    que foron o teln de fondo da savida, e cada camiada, ida e vol-

    ta, mergullbase nas criaturasque va. Os animais, sobre todo

    as aves, as plantas, as penas...,todo o faca vibrar e espertaba a

    sa curiosidade: as flores, un in-secto, unha pedra caprichosa...,

    estudbaos e xa na aldea ou na

    casa preguntaba aos mis vellosos seus nomes, e anda acuda aolibro correspondente para am-

    pliar os seus coecementos sobreaquela criatura. Adicaralles poe-

    sas cando s tia doce anos, quedespois publicara en El Progre-

    so Villalbs (1931), coma Elmenhir solitario.

    O SEMINARIO

    Cando tia 15 anos (1929) in-

    gresou no Seminario de Mondo-edo, onde estudou sete anos.

    Axia puxronlle o alcume de OPoeta, segua a escribir versos,

    mesmo encartou algns deles endous cadernos: Follas verdes e

    Follas aire, que quixo conser-var inditos.

    Cando a de vacacins de ve-rn recollase na Chousa da Fon-

    te deixndose levar polas musase compoendo versos e versos...

    No Seminario gusta de parti-cipar en veladas e festas litera-

    rias. Afeccionase ao coecemen-to dos idiomas, primeiro as

    linguas clsicas e despois o fran-cs, ingls, alemn Escribe con

    irona e humor.Un dos seus amigos nos pri-

    meiros tempos do Seminario oescritor Aquilino Iglesia Alvari-

    o, que lle falou doutros poetas

    da Terra Ch: Noriega Varela,Crecente Vega, Xos ChaoLedo, todos exalumnos do Se-

    REDACCINA Corua

    Daz Castro explicara o seu sentido da poesa: Creo que a poesa unhaactividade puramente artstica, que constite a forma mis perfecta deexpresin dos seres humanos e as sas relacins. Isto implica sempre beleza

    e emocin esttica: estes dous conceptos son esenciais. Poido afirmar que apoesa marcou a mia vida como forma mis viva e fermosa de expresin,como aficin entusiasta, e se me lcito dicilo- como vocacin, ler poesa para min un gozo insuperable Hai moitos xneros de poesa, pero pensoque a poesa lrica, digamos, non tal se non ten algo de transcendencia, dicir, pensamento filosfico. Un concepto do mundo e do drama do destinohumn Penso que a mia poesa, preferiblemente simblica sempre, faireferencia, directa ou indirectamente, home como ser caracteristicamentedramtico; o home o ser mis meu que ningunha outra realidade.

    minario de Mondoedo e escri-tores que cantaron as esencias

    desta comarca. Tamn no Semi-nario estivo a xermolar a amiza-

    de cun mozo da cidade, XosDaz Jcome (1910-1998), que

    durara moitos anos.Nas vacacins o poeta, xa

    mozo feito, participaba da vidados Vilares e da comarca. Nal-

    gns verns vai pasar semanasde vacacins cuns tos en Neda, e

    sobre todo en Betanzos, onde sesinte atrado pola paisaxe daque-

    la ra.Prepara o caderno Follas ver-

    des, cun subttulo: Cantares eromances de Jos M. Daz Cas-

    tro. Na Repblica segue a escri-bir, sobre todo en galego, os dous

    cadernos ben preparados e moi-tos dos poemas aparecidos nos

    medios. Son anos de fervenza

    cultural e social que se reflictenunha ampla variedade de pu-blicacins que estn a abrollar en

    cidades e vilas galegas. P-chase no casteln naquelas

    composicins mis devocio-nais e relixiosas en con-

    sonancia co afastamen-

    to do galego da igrexaoficial. Xa na guerra e na

    posguerra o casteln do-minara a sa escrita.

    Prepara un segundo ca-derno: Follas aire e incle

    versos de 1932 a 1935, outrodos libros perdidos.

    Hai un cambio no esti-lo deste indito, moi-

    to mis intimista eexistencial con re-

    milgos relixiosos efilosficos, fronte

    dimensin misdescritiva e cos-

    tumista, s vecesdemasiado rea-

    lista, do cader-no anterior,

    Fol las ver -des.

    El Progre-so Villalbs

    ser o que re-colla mis

    poemas deDaz Castro

    e os primei-ros impresos

    en galegon o s s e u s

    anos de Se-

    Concep

    to

    DENDE MOI NOVO

    ENTRE OS NOVE E OSDEZ ANOS XA FACAVERSOS E AOS DOCEADICBALLESPOEMAS SCRIATURAS DANATUREZA

    LETRAS GALEGAS Diario de Ferrol WWW. DIARIODEFERROL .COMSBADO, 17DE MAYO DE 201432

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    3/13

    O poeta de Guitiriz so sacou luz un libro en vida, Nimbos, ainda que publicou moito en revistas e xornais

    Obra literaria

    minario, feitos cando tia 16 e17 anos de idade.

    A GUERRA CIVIL

    Xa estoupara a Guerra Civil eDaz Castro, da quinta do 35,

    destinado ao Corpo de SanidadeMilitar na Corua. No comezo

    da guerra pediu ir voluntario,exercendo de camillero e practi-

    cante, a un posto de socorro nafronte de Asturias. Quera saber

    como era aquela situacin que seestaba a vivir, pero horrorizado

    s aguantou unha semana, osmesmos xefes convencrono de

    que poda ser mis til pola saformacin como sanitario nun

    centro de sade galego, e foi des-tinado Clnica Militar do Gran

    Hospital de Pontevedra onde es-tara dous anos e medio.

    Nestes meses de conflito es-

    crbelle unha madria de gue-rra, unha moza de Urretxu, tele-fonista, que quere animar coas

    sas cartas a aqueles mozos. EraTeresita, a que sera a sa dona.

    Rematada a guerra volve aoSeminario, s uns meses, obriga-

    do polo seu pai que quera querematase a carreira eclesistica.

    Pero definitivamente abandona.O seu amigo Iglesia Alvario

    chmao para dar clases no Co-lexio Len XIII de Vilagarca de

    Arousa , onde ensina latn , in-gls E segue a estudar idiomas.

    Tamn convalida os seus estudos

    eclesisticos, fai as probas e aca-da o ttulo de bacharel no Insti-

    tuto de Pontevedra (1945).Unha das obras que adicou

    mis tempo en Vilagarca foi un

    longo poema Medioda, 443

    versos en cas teln. Esta obrapotica tia un esprito mstico

    no que proxectou o amor natu-reza e o amor humano, pero sem-

    pre cunha emocin contida.Abandona Vilagarca no 1947.

    O seu amigo dende o Seminario,Xavier Armada, fornceo de di-

    cionarios e gramticas do hn-garo e doutras linguas Dubida

    na eleccin profesional, ser mes-tre de escola, xornalista ou, fin,

    seguir mergullndose nos idio-mas. Nestes anos, aguilloado

    polo seu amigo Iglesia Alvario,escribe poemas e participa en va-

    rios certames coma os Xogos Flo-rais de Betanzos onde gaa, aos

    32 anos, no 1946, os primeirospremios nos dous idiomas.

    PROFESIN

    Foi chamado a traballar comotradutor no Ministerio de Gober-nacin en Madrid. Tivo que tra-

    ducir segredos de Estado, que lleobrigaban a unha grande pru-

    dencia e sixilo no seu traballo.Comeza o curso e tamn a sa

    dedicacin docencia en Madridcomo profesor de linguas clsi-

    cas e modernas (francs, ingls ealemn) en tres centros ou aca-

    demias: unha actividade quedesenvolvera durante tres anos.

    No 1952 principia a traballarno Instituto de Cultura Hispni-

    ca e mis tarde no Instituto doFrio do Consello Superior de In-

    vestigacins Cientficas. No Ins-tituto de Cultura Hispnica tra-

    balla ata 1966, como encargadode servizos de traducin para os

    Editorial Galaxia, 1961.

    Os trinta e dous poemas desta

    obra ofrecen un grande abano

    temtico: a relacin entre o

    Home e Deus, a reflexin

    autopotica, a presenza do

    paso do Tempo e da Historia

    ou o simbolismo de Galicia.

    Nimbos

    Editorial Galaxia, 2014.

    Ed. de Armando Requeixo

    Do estudo e edicin desta

    obra encargouse o crtico

    literario e profesor Armando

    Requeixo, quen neste libro

    achega toda esa producin

    aos lectores.

    Poesa galegacompleta

    Editorial Eneida, 2014.

    Esta obra rene o mis

    destacado da sa producin

    en casteln coa intencin de

    presentar a un autor marxe

    de modas, poseedor dunha

    voz inconfundible que se

    interroga polos sentidos.

    Sombras radiantes yotros poemas

    Poema

    Cando eu estea sobras

    rbores,/sobros pxaros i as estrelas,/pediri a Deus algunhastardes/me descolgue sobor da terra/

    para volver a percorreros/vellos camios da miaaldea.

    paisano, un tal Antn do Foxo e

    firmado co pseudnimo de Cas-telo e, en 1959 participa na

    Festa da Poesa que convocabaBen-Cho-Shey no Centro Galego

    de Madrid, o nico recital quefixo da sa poesa xunto co que

    convocara Xermolos na sa te-rra en 1984. No vern de 1959 a

    prestixiosa revista Insula deMadrid adica un nmero dobre

    realidade literaria e artstica deGalicia no que aparece todo o

    universo das nosas letras, in-cluido Daz Castro.

    No 1961 Galaxia publica o seunico libro: Nimbos. A pesares

    de ser poemas de varias pocas,agora editados con modifica-

    cins lxicas, morfolxicas ou

    ortogrficas, toda unha lia ben

    ensamblada percorre o libro.Daz Castro tamn estrutura

    en Madrid un poemario en caste-ln: Sombras radiantes que a

    pesar das presins endexamaisquixo publicar, e no que fai o

    mesmo que adoita no poemariogalego de cribar poemas de moi-

    tos anos anteriores.Despois de varios cambios de

    datas debido s incidencias quesufriu a sa sade, Xermolos pui-

    do celebrar a homenaxe ao poetaen abril de 1990. Xa no mes de

    setembro tivo que ser ingresadono Hospital Xeral de Lugo duran-

    te quince das, morrendo o 2 deoutubro de 1990 cando tia 76

    anos, e foi soterrado en Guitiriz.

    idiomas: francs, ingls, alemn,italiano, portugus, holands e

    linguas escandinavas.Casou aos 40 anos, en 1954,

    con Mara Teresa Zubizarreta,coa que tivo tres fillos Jos Mari,

    Maite e Iigo. A pesar de estarmoi atarefado na sa vida coti

    adicaba moito tempo s seus fi-llos, sobre todo na sa nenez e

    foi o seu primeiro mestre.Publica poemas en revistas

    como Alba e Fernndez del Rie-go seleccinao na Escolma de

    Poesa Galega. Daz Castro publi-ca en La Noche en 1947 varios

    poemas en casteln. Segue a pu-blicar en La Hoja del Lunes da

    Corua o seu Anecdotario Hu-morstico protagonizado por un

    LETRAS GALEGAS 33Diario de FerrolWWW.DIARIODEFERROL .COMSBADO, 17DE MAYO DE 2014

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    4/13

    LETRAS GALEGASDiario de Ferrol WWW. DIARIODEFERROL .COM

    SBADO, 17DE MAYO DE 201434

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    5/13

    Daz Castro,un homeferido pola luze a beleza

    XOS MARA DAZ CASTRO

    Este ano de 2014, celbrase o Dadas Letras Galegas dedicado me-moria de Xos M Daz Castro(1914-1990), un dos poetas misrelevantes da poesa do sculo XX.Mndez Ferrn escribiu del que foiun dos cumios lricos da nosa lin-gua. Cando apareceu o seu libroNimbos(Galaxia, 1961), eran tem-pos nos que se editaban escasos li-bros en galego, pero dunha calida-de extraordinaria e un deles foieste, que tivo una recepcin entu-siasta, loado por Otero Pedrayo,

    lvaro Cunqueiro e Risco. Lmbro-me ben que foi Ramn Pieiroquen mo emprestou e eloxioumopola fondura metafsica. A medida

    que o fun lendo descubrn ademaisa concisa e nidia sobriedade dos

    versos e a forza das sas imaxes.Creo que a poesa do lugus foi xer-molo da renovacin posterior quese operou na nosa lrica no referen-te tanto distanciamento e trata-mento de Galicia sen caer en tpi-cos como tema, as como canto

    vigor e forza potica da linguaxenesa reinvidicacin rotunda da Te-rra.

    Carba l loCaleros ina laque o vi-

    XAVIER CARRO talismo, o culturalismo e maila re-lixiosidade son os tres eixes smi-cos que vertebran e configuran apoesa de Nimbos. Penso que apoesa do poeta de Guitiriz fon-damente relixiosa. A cosmovisinque sostn o seu universo potico a dun crente enraizado na viven-cia da Fe, esa misteriosa lucia queestrelece os recnditos currunchosda alma, sobrepondose razniluminando o vivir en procura daVerdade. Nos seus versos alenta afidelidade Ser profundo que le-vamos dentro como escribe Gar-ca-Sabell. A palabra Luz e as queconlevan ese mesmo sema confi-guran unha constelacin altamen-te significativa vinculada viven-cia do crente. Mndez Ferrn

    estuda o campo semntico do quefalamos. Pero non podemos botaren esquecemento o valor que a luzten para un cristin como o eraDaz Castro, pois Xess Luz domundo ( Xn. 8, 12). Ademais desimbolizar a vida, a salvacin emaila felicidade acordadas porDeus, o profeta Isaas recrdanosque a claridade de Deus penetra edisipa as tebras e abre os ollos sque vi-

    mone Weil, con Cristo. Nos seusversos atopamos a palabra espidae lmpida, desprovista de retricas,que s ten o tremor esencial do que

    vn do corazn. A poesa e maliaoracin son das ponlas da mesmarbore que medra buscando a luz;ese home interior, que foi Daz Cas-tro, procurou desde a sinxelezaunha linguaxe que traslocese aCasa do Ser. Unha poesa que foseespello desa Unidade, Harmona eBeleza inmanentes de Deus. Apro-

    veito para recomendar lector oesplndido ensaio teolxico de Se-gundo Prez Lpez que fai da obra

    No local da asociacin Xermolos, nos anos 80, en Guitiriz CEDIDA

    do autor do que nos ocupamos.Xos Mara Daz Castro inscr-

    bese nese longa nmina de poetasque longo do pasado sculodeixaron nos seus versos a pegadada Transcendencia.

    En especial Rilke, G.M. Hop-kins, Ch. Peguy e Paul Claudel. Ta-mn compre lembrar que, nesesanos, en Espaa tivemos altisimoscultivadores da poesa relixiosacomo Salvador Espriu en linguacatalana, Blas de Otero e Jose LuisHidalgo, en casteln. Os dous pri-meros foron logo a voz rexa, rein-vindicativa e cvica do pobo silen-ciado.

    A poesa de Daz Castro recolleesas das dimensins da existenciahumana, a de enriba, a Transcen-dente, na mia opinin, esencial emis numerosa, e a de abaixo, a te-rreal, onde destacamos uns poe-mas cvicos, slidamente constru-dos, onde emprega o versculo,conxugando emocin e rte poti-ca. Poemas de gran perfeccin queteen grande semellanza coa escri-ta de G.M. Hopkins, poeta que in-fluiu de xeito decisivo, na miaopinin, no seu labor potico.

    Xos M Daz Castro, un homeferido de Luz e Beleza legounosNimbos. Un libro de versos huma-

    nos, cheos de Deus e de fonda e ru-tilante fermosura, versos nos quese escoita a msica do mundo.Pr

    esentacin Na imaxe da

    esquerda, a

    aparicin en prensa

    do anuncio da

    publicacin, por

    parte da editorial

    Galaxia, da

    primeira edicin de

    Nimbos; dereita,

    capa do ano 1961

    LETRAS GALEGAS 35Diario de Ferrol WWW.DIARIODEFERROL .COMSBADO, 17DE MAYO DE 2014

    ven na escuridade( Is. 60,1-2 //42-7), porque l mesmo Luz. Ans intersanos o home interior, sehome que se trasloce ferido de Luze Beleza e que fala a linguaxe me-dida coas slabas do amor, slabasque veen dun poeta que buscaperpetuarse no resplandor da Eter-nidade.

    No seu universo potico, encon-tramos outros temas vinculados presencia do diario existir. Poetizadesde a humildade, se queremos,franciscn, a realidade campesia,e o mundo mis prximo e fami-liar, artellado, como afirmaba Si-

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    6/13

    LETRAS GALEGASDiario de Ferrol WWW. DIARIODEFERROL .COM

    SBADO, 17DE MAYO DE 201436

    Nimbos, dominio da elexa

    XOS MARA DAZ CASTRO

    A lingua de poesa nos intres mellores,cando se retrae aticismo da sobrie-dade, avara de palabras, para expresarxusto e ben asentado, aquilo que o au-tor quere, tal sucede en Coma unhainsua, catro hendecaslabos ben es-candidos (dialefa no verso un, sinalefasucesiva no verso dous), unha soa es-trofa asonantada nos pares, para lo-grar a totalidade exacta do poema. Odemais o silencio do que non se di.

    Coma unha insua foi repescadopara Nimbosporque Daz Castro as oquixo, dunha versin anterior castel:De la ausencia. o penltimo, brev-simo, no poemario.

    Teo especial devezo pola xoamnima na que o poeta se volve a si, seu dentro, para atoparse, no ntimoda sa propia nai: regazo, quentor,acougo, presenza ordenada como de-cote, como de sempre, e non esta au-sencia de agora cando el se foi, quenon ela, a figura materna remanece noseu fondo, case que sen sabelo, paraquedar no desvalemento e desamparoimprevistos, se cadra impredecibles,

    LUS COCHN coma a noite que debeu estar riba dens, lonxe, sen que tivera que descol-garse sobre un, por dentro e por fra,na total escuridade para non atinar ennada, na tebra.

    Houbo algn momento naquelavida en lume, algo que debeu tronzarpolo p, arela e esperanza, proxecto elaboro, angueira, horizonte de luz.Algo que o poeta viviu traxicamentena derruba, pedra sobre pedra, senazos ata o mis xordo abatimento.Non sabemos cal foi ese algo que tanfondo o marcou. Algo debeu perder nocamio cara a si propio, perda quedeixa soo poeta, enviso. Toda ca-tstrofe envlvese de si e do pasado,cega para o despois. Ser esa carenciado despois a que orixina o poema, osentimento de perda, que non vn caso, fora cal fora, talvez un desenga-no de amor que o poeta fixo seu, e ex-presouno na diccin potica, deixn-doo a para sempre, escura e nocturna,nesta elexa. Hase saber que o territo-rio da elexa, o seu mbito, adoita sernoitarego:Pro veu a noite derrubandotodo!

    Importa poder revolverse no escu-ro, poder ver na noite de escuridade,como Atenea, a deusa de ollos glaucosde curuxa para descifrar os misteriosda noite e buscarlle sada. o momen-to preciso de atopar ncora ou baaonde amarrar e aquecer amparo dotemporal. Sabemos que `ncora e`baa (ou bada) procede De catro acatrode Manuel Antonio, no mesmomar de Arousa. Precisamente Vilagar-ca pode ser o sitio desta historia, nosprimeiros anos da dcada dos corenta,cando o poeta Daz Castro viviu al dedocente de linguas clsicas e moder-nas (outras pegadas do rianxeiro p-dense atopar doadas en Nimbos):E eu sedento dunha ncora oubaa

    Se o eu lricodo poema o eu doautor, este andara polos trinta anos.Para volver nai non hai cedo nin tar-de: acontece ser. Ansia e sede, apela-cin, chamada. O poeta sabe que an-da ten nai. E por veces nas cartasocrreselle algn aceno para ela, unrecordo. Acrdase dela, mam. Cantasveces a chamou dese modo, son reite-rado. Canto tera chamado a sa aten-

    cin na procura doutros nomes paradesignala:Dinme a buscar teus cen perdi-

    dos nomesNon debe haber en lingua ningun-

    ha tal polionomasia apelativa. Hai, si,centos de tonalidades afectivas paradicir mam, por milleiros. Poida que opoeta nese seu volver casa da infan-cia, nimbe de luz a figura materna, econ ela, o entorno natural no que a re-lacin do fillo coa nai se desenvolveu:a casa e despois todo val, cliz fer-vendo!. Tamn o ro, os ros, que pre-cisan ponte para ir mis al. Os prediosda sega, a devesa, a fraga, os homes,os bois, as lebres que se riron do meucan, os ventos que veen da Corda,que por veces irrompen ou perturbana existencia. Tdalas cousas que tiannome que saber. Por iso o neno confi-gura, pouco a pouco, a sa estatura, tempo que lle medra ese saber de cou-sas para poder falar delas, como sem-pre se fixo: un cdigo de lingua que llefoi dado. O neno na aldea, por das eanos, foi coecendo ese tesouro de pa-labras coas que sinalar sen dbida, en-tre tantos paxaros, o paporroibo; entreas rbores, o budio; entre as flores, achorima. E aquela estrela, e os pxa-gos. A ese territorio aquecido con-vertido xa para sempre no lugar docanto volve algun posudo do don

    de poesa:pra te chamar, ouh nai, ouh in-sua mia!

    A dimensin apelativa da lingua,tan importante. a nica vez, en Nim-bos, que se produce esa chamada:nai. Nai de mam chamaba polo fillo.(No sentido de matria: Chora a terradesterrada,/ terra arada,naiperdidaaparece no final de Terra sucada).Ouh nai, enfatizada polo `ouh ex-clamativo, e concernido pola tonalida-de admirativa, ergueita no verso decerre.Ouh insua mia. Tamn pa-samos aqu de nai a matria.

    Territorio da seardade, feito me-dida do poeta: insua. Insua, mesmoinsua, nome de lugar, topnimo.Aquela insua do ro que estou a ver canto precisa o creador, o home poeta,como territorio de seu. Naquel outromar onde o escritor est, hai illa ouillas (mesmo illotes), por iso necesita ainsua do seu ro natal, na que situar anai propia: territorio da tenrura. A de-rradeira palabra do poema: mia.Ese xenitivo de propiedade, posesin epertenza, aplicado nai e insua queacaban por ser unha soa. Xa sabemospolo menos dous dos nomes cos quechamaba pola nai. Non lle chamabainsua, chamballe nai. E por riba detodo, chamballe mia. Sempre, eagora que a ten ausente, mis mia.

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    7/13

    LETRAS GALEGAS 37Diario de FerrolWWW.DIARIODEFERROL .COMSBADO, 17DE MAYO DE 2014

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    8/13

    LETRAS GALEGAS Diario de Ferrol WWW. DIARIODEFERROL .COMSBADO, 17DE MAYO DE 201438

    Un ano mis(ou talvez menos)

    XOS MARA DAZ CASTRO

    O mellor, para moitos, os cativos

    os que mis poisque sempre lem-brarn tal da como de festa,

    que o 17 de Maio estea adicadoao lecer. Este ano, ao cadrar en

    sbado, non tanto. E anda assemella cousa boa que o Da das

    Letras Galegas vencelle libroscon alegra festeira. Que a litera-

    tura galega tea cada vez peoracollida, que os libreiros (xnero

    en perigo de extincin, dgasetamn) non a poan nos escapa-

    rates ou nas tboas de novida-des, que os compradores patri-

    ticos esteamos en abertaretirada (por estrictas razns

    cronolxicas) a parte mis ne-gativa do choio. Igualmente que

    os que manexan o cotarro, oufan como que o manexan, anden

    a repartir o bacallau entre os pa-niaguados tampouco axuda

    moito. Se cadra isto ten que vercoa circunstancia de que un bo

    nmero dos escritores galegosactuais opten pola literatura en

    lingua espaola. E que aqu ocaldo est moi mal repartido. As

    culleradas boas para os que mischoran e, consecuentemente,

    maman. O resto para os que an-dan por a co consabido saco de

    cinza, que dira Celso Emilio Fe-rreiro, s costas. E hai quen can-

    sa xa de facer de mariachi paraproveito de xentia que tam-

    pouco que tea descuberto aplvora.

    Todo isto se falamos do queson as Letras, co seu Da o 17 de

    maio, a conmemorar (como ar-chisabido) a publicacin, tal da

    de 1863 do Cantares gallegosde

    Rosala de Castro. E porque ni-hil novum sub sole Rosala, far-

    ta da estulticia dos amos do in-

    VICENTE ARAGUAS ven to (l itera rio ) en Ga licia,

    optara por mudar de sistema;non se empregaba este termo da-

    quela mais como se si. A tempoanda de aportar o libro de poe-

    sa mis importante da linguaespaola do Sculo XIX, En lasorillas del Sar.

    E a propsito de lingua com-

    pre non esquecer o obvio, quesen idioma non hai literatura.

    Home, pode haber recriacinseruditas, tamn intentos tan de-

    lirantes como inventar un artifi-cio cal ese esperanto do que se

    anuncia inmediato congreso, ouiso escoitaba das atrs no pro-

    grama de Radio Nacional que di-rixe o chamado Ciudadano Gar-

    ca. E escoitaba eu esa msicacelestial que tal paverada provo-

    ca ou convoca. E pensaba eu nareflexin aquela de Castelao se-

    gundo a que os burricos de Aus-tralia falan a mesma lingua que

    os do Alentejo (a cita non tex-tual mais a idea, si), no que se

    diferencian das persoas, quen decriar idiomas diferentes nas dife-

    rentes latitudes. De crialos, quesalvalos xa outra historia. E eu

    non sei se aqu, agora que haimedios e subsidios (e papatorias

    para a lgns con ta daLingua&Literatura Galegas), o

    idioma, conservado durante s-culos por aquela xente humilde

    que non reciba nada, senn des-prezos, a cambio dunha actitude

    tica (e esttica, poucas cousastan fermosas como unha lingua

    viva), segue a ter solucin. A pe-lota est cada vez mis nun alei-

    ro de seu esvaradizo.No intern debo volver ao meu

    plantexamento anual, unha dasrazns (hai mis, desde logo, al-

    gunhas veo de expoelas no ar-tigo) que me teen alporizado co N

    oresplendo

    rdoda

    chamado sistema literario gale-

    go, tamn coa RAG, a prol deCarvalho Calero. A lembrar unha

    vez mis a inxustiza que se co-

    mete cun dos maiores valedoresdas nosas Lingua e Literatura.

    Pasan os anos, o que ven vinte-cinco da morte de Don Ricardo,

    quince oportunidades xa quelogo de adicarlle o Da das Le-

    tras, e todo segue igual. Algunpensar que que mis ten. Outros

    cismarn en que tampouco acon-tecera nada se a lingua galega

    morrese. Que tean ou non ra-zn depende de ns. Que, en de-

    finitiva, somos os donos da pala-bra. Si.

    NON PODODEIXAR DERECORDAR CADAANO A INXUSTIZAQUE SE COMETE CONRICARDO CARVALHOCALERO, UN DOSNOSOS MAIORES

    VALEDORES DASNOSAS LINGUA ELITERATURA. PASANOS ANOS, O QUE VENVINTECINCO DAMORTE DE DONRICARDO, QUINCEOPORTUNIDADES XAQUE LOGO DEADICARLLE O DADAS LETRASGALEGAS, E TODOSEGUE IGUAL...

    Quero morrer de msica nunha

    tarde de pinos/sen sentir o martelo dun recordno sangue,/e caer amodio na sombra comoa la/enterra as sas cornas tras deArxn.

    Que o sol siga o seu rego deica omesmo cadullo,/a derradeira rella do tempo encarne viva,/que os paxaros non calen no ocoquente da tarde,/que non paren os bois de remoer.

    Que o meu carro se entorne cheode lume e soo/sen axotar as troitas nin as alasdormidas,/e que a Deus me encomenden osventos vagabundos,/as lebres que se riron do meucan,

    Os camios que andiven e asrbores con nios,/

    os ollos, inda cheos da lus deDeus, dos nenos,/as voces escondidas que termandeste mundo,/as bgoas puras que non veningun,

    namentras en falopas cai aimaxe do mundo/e as voces son adeuses de xenteno peirao/e eu estrela da noite que se perdeno da,/

    no resplendor do da que busquei.

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    9/13

    LETRAS GALEGAS 39Diario de FerrolWWW.DIARIODEFERROL .COMSBADO, 17DE MAYO DE 2014

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    10/13

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    11/13

    O poeta no seminariode Mondoedo

    XOS MARA DAZ CASTRO

    Discreto, afastado dos centros de

    influencia e decisin, Xos Mara

    Daz Castro legou esquiva pos-teridade un libro notable e un

    poema, Penlope, que sintetizaen versos maxistrais a decepcio-

    nante historia do noso pas: Unpaso adiante e outro atrs, Gali-

    za. Nese sentido, a traxectorialiteraria de Daz Castro, por de-

    baixo das expectativas e das pro-pias posibilidades, e a de Galiza,

    acomplexada e incapaz de aca-dar a plenitude soberana, coinci-

    den nunha mesma diagnose:frustracin. Ora, non sabemos se

    o pouso acedo de resignacin eabatemento, do poema, her-

    danza secular ou adquirido noSeminario de Mondoedo, un

    centro que mantivo vizosa activi-dade at os anos setenta.

    Pechadas as portas docen-cia, funciona agora como hospe-

    daxe. Gardan as nobles estanciaso ecoar dos pasos de centos de

    alumnos que pasaron polas sasaulas e converteron Mondoedo

    nunha cidade monacal trasega-da de rezos e sotanas. Revelador

    da decadencia inexorbel resultao campo de ftbol, convertido en

    pasteiro no que medra un herbe-dal de medio metro. Porn, os

    corredores, patios, pezas e de-pendencias mantense en bo

    estado e o lugar resulta moi axei-tado para un prudente retiro. Re-

    corda Felix Villares Mouteira queAntn Noriega Varela, Manuel

    Leiras Pulpeiro, Aquilino IglesiaAlvario e Xos Mara Daz Cas-

    tro, todos eles protagonistas doDa das Letras Galegas, naceron

    poesa entre eses muros.Anos mindonienses de Daz

    Castro salientados por Armando

    XULIO VALCRCEL

    Requeixo, compaeiro nestas

    pxinas e sen dbida, con Alfon-so Blanco Torrado e Xulio Xiz,

    principal especialista na vida ena obra do poeta dos Vilares.

    Daz Castro ingresa no Semina-rio con quince anos, alumno in-

    terno de Humanidades, no outo-no de 1929. Contina as un

    ronsel familiar: Na mia familiahaba unha tradicin, xa anter-

    ga, de curas, e unha granderelixiosidade. A constante con-

    fluencia acabou por determinar-me. Eu non saba se haba, ou

    non, vocacin, pero deixeimearrastrar polos carios familares.

    Penlope

    Un paso adiante e outro atrs,Galiza,/e a tea dos teus soos non se move./A espranza nos teus ollos seespreguiza./Aran os bois e chove.

    Un bruar de navos moi lonxanos/che estrolla o sono mol coma unhauva./Pro ti envlveste en sabas de milanos,/e en sonos volves a escoitar a chuva.

    Traguern os camios algn da/a xente que levaron. Deus omesmo./Suco vai, suco vn, Xess Mara!,/e toda cousa ha de pagar seu desmo.

    Desorballando os prados como sono,/o Tempo vai de Parga a Pastoriza./Vaise enterrando, suco a suco, oOutono./

    Un paso adiante e outro atrs,Galiza!

    Foi mis tarde, ben mis tarde,

    cando me din conta que aquelnon era o meu camio. Tradi-

    cin clerical que confirma RalRo Daz ao referirse a aldea na-

    tal, Vilario, tamn chamadoVilario dos cregos porque houbo

    un tempo en que neste lugar, en-tre tos e sobrios, haba nove

    cregos.No seminario permanecer

    Xos Mara unha longa tempada,cunha parntese na Guerra, re-

    querido para cumprir co Exrci-to. Destinado ao Corpo de Sani-

    dade militar da Corua, exerceucomo padioleiro e practicante na

    a Aquilino Iglesia Alvario, que o

    gaou para a causa galega e lleserviu de introdutor no mundio

    literario. Al redactou Follas ver-des e Follas aire, un total de

    cento vintenove poemas quecontrastan cos escasamente trin-

    ta de Nimbos. Al aprendeu aescribir.

    Estima Xulio Xiz que o tras-fondo relixioso, mstico, da poe-

    sa de Daz Castro procede desaetapa de estudo e reflexin: En-

    trei con el polo portaln do semi-nario, e pareca mis novo ao en-

    trar, como descargndose dosanos que andivo por fra. No pa-

    tio central sinalou unha fiestra,al estaba o seu cuarto; sinalou

    unha porta, al vin por primeiravez a Aquilino, que tanto influiu

    en min para que escribise en ga-lego. Entramos nunha aula

    contina a dicir Xulio Xiz e deuen ollar o chan e lembrar as ve-

    llas lastras, o encerado, as pare-des, os mobles. Aqu dbannos

    clases de historia.No seminario descubriuse

    poeta Daz Castro encetando oschanzos dun ascenso baseado

    nas humanidades e nos idiomas:Traduca case todas as linguas

    europeas, includo o euskera,polo que acadou unha praza de

    tradutor, primeiro no Ministerioda Gobernacin e despois, a par-

    tir de 1952, no Instituto de Cul-tura Hispnica e no Consello Su-

    per ior de Inves t igacinsCientficas comenta Ral Ro, o

    vecio que fixo o busto en pedrae o monolito que se ergue nos Vi-

    lares. Sobre a escultura chancea-ba Daz Castro dicindo que el

    non tia a cara tan dura.

    fronte de Asturias pasando des-pois Clnica militar do Hospital

    de Pontevedra. Estando en Astu-rias recibe Xos Mara unha carta

    inesperada do que daquela se co-eca como madrias de gue-

    rra, institucin de moda espe-cialmente en Euskalerra, desde

    as guerras carlistas. As madri-as escriban aos soldados dn-

    dolles nimos, rezaban por eles,

    mandbanlles roupa e comida eincluso os axudaban economica-

    mente: Yo tena una madrinaAy las madrinas de guerra! Con

    cinco agujas de plata, con cincohilos de seda, yo prend en mi co-

    razn su nombre de crueles le-tras di nuns versos que seme-

    llan mera licencia potica porquea realidade que esa madria de

    guerra, Teresa Zubizarreta Ben-goetxea, telefonista vasca de

    Urretxu, converterase na samuller andado o tempo, en 1954.

    Do matrimonio naceron tres fi-llos: Jos Mara, Maite e Iigo.

    Licenciado das miserias cas-trenses, retorna o poeta casa de

    Guitiriz e cavila na posibilidadede reingresar no seminario e re-

    matar o curso de teoloxa que llefaltaba. As o fai pero abandona

    ao pouco, definitivamente, enxaneiro de 1939.

    Non obstante, a estada no se-minario constite unha etapa

    transcendental na sa forma-cin: al memoriza prrafos en-

    teiros dos textos de Preceptiva,Retrica e Potica e recita a Vir-

    xilio en alta voz. Al fixo amiza-des, Jess Castro Prieto, Antoni-

    no Roca, Xabier Armada Abellaque nos informan do seu carc-

    ter e personalidade. Al coeceu

    LETRAS GALEGASDiario de Ferrol WWW.DIARIODEFERROL .COM

    SBADO, 17DE MAYO DE 201442

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    12/13

    A aurola do poeta chairego

    XOS MARA DAZ CASTRO

    Moito o camio que anda faltapara que a obra de Xos M DazCastro estea o suficientementedimensionada dentro do sistemaliterario galego. Tampouco foipoeta prdigo que se diga, xaque Nimbos, fra doutras com-posicins poticas inseridas enrevistas, ou o trptico Nascidadun sono, antllase na prcticacase que obra nica. O seu tra-ballo, mprobo sen dbida, detradutor multilinge para diver-sos organismos, aln de para pu-blicacins como o Readers Di-gest , ocuparon un tempoprecioso que lle impediu unhamaior proxeccin como poeta.Con anterioridade a isto, tras aGuerra Civil, e chamado porIglesia Alvario para traballarno colexio Len XIII de Vilagar-ca, acabara sendo o seu direc-tor e copropietario, dedicndose docencia e ao estudo exhausti-

    vo de linguas.De familia labrega acomoda-

    da e tradicin sacerdotal, estu-dou no Seminario de Mondoe-do, circunstancia que marcar

    profundamente o seu devir comocreador. O seu mentor dentro doseminario, algo mis vello ca el,foi Aquilino Iglesia Alvario. Asmesmo, grazas a el foille posbelcoecer en persoa a Noriega Va-rela. A tradicin grecolatina, osaudosismo portugus ou a poe-sa francesa do momento facanparte do cdigo xentico mindo-niense, ao que Daz Castro ta-mn acrecentar o interese pola

    HENRIQUE DACOSTA cultura inglesa e algo pola ale-m. O cal, postos adxudicacinde etiquetas, veno a colocarnesa escola de poetas ligada aoseminario de Mondoedo, e chamada Xeracin do 36, se-guindo o maxisterio de Ferrn.Con todo foi sacerdote fallido,no ltimo curso de Teoloxa de-cidiu non acabar os estudos, queseguira polo ambiente familiar eeducacional que chamaba por elcara ao sacerdocio.

    Caso de calquera de ns pen-sar no legado textual de DazCastro, sera case imposbeldeixar de citar o seu arquicoe-cido poema Penlope. El s, naprctica, erxese na cima da saobra literaria. O movementopendular a que se alude, e queaboca a un trnsito reiterado notempo, suco vai, suco vn, sig-nifica o traballo secular e inva-ribel do labrador, que ao xeitodunha Penlope tece e destece oterrn para acabar decote nomesmo punto. O tempo detido, eretido nese espazo, que se presu-me montono, e que tamn traeo bruar dos navos que levaronhomes emigracin. Galiza en-

    vurull ada nunha saba, nunhabrtema de mil anos que impidecalquera mudanza. Vela est amensaxe clarividente. Mais apoesa de Daz Castro enmasc-rase tras a aparencia da mensaxesinxela, da composicin sen ex-cesos plurisignificativos. Nadamis lonxe da realidade porn,pois o efecto multiplicador decada texto, de cada lectura quedel se faga, fai cambalear esta

    MITOLOXAENNIMBOS, AINFLUENCIA CLSICAMESMO SE ABRE CRTICA SOCIAL NOCLSICO POEMAPENLOPE, ONDE OTTULO MITOLOXIZAUNHA VISIN CRTICADO ESTADO DO PAS EASEMADE, NONPECHA

    POSIBILIDADES DELECTURA...

    O poeta Daz Castro entre libros, aos que adicaba horas e horas

    plementarios. primeira per-tencera o devandito Penlope.

    A e speranza, no entanto , estcallada de innmeras limita-cins, que logo o milagre solu-cionar pola va da mmese. Oser materialzase no ro que d

    vida festa do Carmio e eclo-sin ltima de O berro das pe-dras, en que a historia espiritualde Galiza se debulla at a erec-

    cin da catedral de Compostela.Cos dous ltimos epgrafes,SOO e FERIDA, trnase com-plementariedade. A vida cons-grase como fluencia, como dor:Hase de amar a cousa hastraque sangre. A morte chega pero luz, Deus que est espera, e transcendencia no mundo quefica, pois a beleza que feriu opoeta Coma unha espada per-manece, pois achou a harmona

    dEl. Pese xnese fortementerelixiosa de Daz Castro, a sapoesa total. Total porque onimbo de luz que ha de alumarna escuridade, proxctao consuma certeza.

    Deus o elemento liberadorque ilumina o camio. Pero DazCastro tamn o dedo na chagaen Penlope: Un paso adiantei outro atrs, Galiza!. Simbolis-

    mo, platonismo, referentes his-tricos, Galiza-Mai, o homecomo sombra do pecado... xor-den en conxunto na vea poticado de Guitiriz. Pero sobre todo,sen dbida ningunha, de sa-lientar a coherencia absolutaadoptada polo poeta en obra e

    vida: Estes non son poe mas ,nin cimentos / de poemas si-quera. Son fragmentos / de minmesmo perdidos.

    LETRAS GALEGAS 43Diario de Ferrol WWW.DIARIODEFERROL .COMSBADO, 17DE MAYO DE 2014

    primeira impresin apurada eepidrmica.

    O seu nico poemario, Nim-bos, estrutrao so epgrafes condistintos nomes, ou lias temti-cas. No PRTICO xorden poe-mas declarativos. Explictase nela intencin que procurar cospoemas que temos diante. Opoema ... o nimbo que pon luzaos ollos cegos. Os dous seguin-

    tes, NOITE e LUZ, aparecencomo antitticos. Os ecos exis-tencialistas do primeiro, o cami-o trazado de tropezos que fancambalear o ser no tortuoso ca-mio (a vida), permiten entre-

    ver unha fsgoa de luz que aga-rrarse. E xorde logo a veafranciscana no cntico a unhasimple herbia, e a luz de Deustras a fin. A seguir, a ESPERAN-ZA e o MILAGRE, xlganse com-

  • 7/23/2019 Especial Letras Galegas 2014 Diario de Ferrol

    13/13

    Daz Castro e o mundo clsico.Un achegamento ntimo

    XOS MARA DAZ CASTRO

    Entre as presencias operativas exis-tentes na obra potica de Daz Cas-tro non menor a influencia domundo clsico, por mor da sa for-macin no Seminario de Mondo-edo. O propio Armando Requeixotense referido a esta institucineducativa coma verdadeira uni-

    versidade do norte, e xrmoloacadmico dunha serie de poetasmarcados en particular por un neo-

    virxilianismo de carcter francisca-nista en relacin visin potica danatureza. Elo pode verse en Norie-ga Varela, Crescente Vega, e en par-ticular, na esencial figura amicalque supuxo para Daz Castro Aqui-lino Iglesia Alvario.

    En Daz Castro a influenciaclsica est presente en mbitosmoi variados que en boa medidacontinan este neovirxilianismoque Flix Villares denominouescola potica do Seminario deMondoedo, pero que con todo,abren camios novos como os dacrtica social que sern prosegui-

    dos por xeracins poticas poste-riores. A descricin da naturezade Daz Castro parte do comen-tado franciscanismo virxiliano,mesmo de matices vencelladosao Idealismo, en poemas de xu-

    ventude coma Impresis dunhanoite de Outono(Armando Re-queixo, ed. Daz Castro, PoesaGalega Completa 226-7). Nelachamos tamn influencias doCurros de Nocturnio. Noutroscomo Primaveira(PGC 275-7),

    volvemos apreciar en pasaxesconcretas as devanditas influen-cias do bucolismo neovirxilianis-ta. Do mesmo xeito, en Follas aoaire, Aurora, poema XVI da lti-ma parte do libro, trasluce clarosecos non tanto das Buclicascoma dasXerxicas, sobre todo,na segunda e terceira estrofa,cando o eu potico trascenden-taliza a semente e a colleita, dexeitos similares ao expresado por

    Virxilio (Xeorx. I: 300 e ss)En Nimbos, a influencia clsi-

    ca mesmo se abre crtica socialno clsico poema Penlope, ondeo ttulo mitoloxiza unha visincrtica do estado do pas e ase-made, non pecha posiblidadesde lectura nas que a visin mito-lxica queda integrada no sina-lado trascendentalismo huma-

    nstico e relixioso. Anda as,cada verso do poema insire unhasignificatividade simblica arre-

    XOS ANTONIO LPEZ SILVA

    dor do ttulo, dende a metforada tea dos sonos (v.2) ata as re-ferencias marieiras e ao viaxei-ro, concretndose a medida quetranscurre o poema nunha deri-va local que fai que o mito quedeintegrado no pas e nas sas te-rras dun xeito profundamenteinnovador. O paratexto do ttulovenc llase cun f inal coti tular:Penlope-Galiza. O mito feito te-rra. A narracin convertida endescricin do actual.

    Noutros textos de Nimbos, ainfluencia clsica s referencialcoma en Borrallo, e o seu inicialAve csar! (PGC 70). O mes-mo ocurre en poemarios comaFollas Verdes, na oposicin entrenatureza e humanidade en Dian-te do Vsubio(PGC 204-5). Sonalusins xerais, en todo caso;mis importante semella a in-fluencia clsica que se percibehipotextual no interior composi-tivo dalgns poemas. Hai textosnos que atopamos claros ecoshoracianos , as en NoitedInvrno. Mis clara anda odilogo que establece o poemaDedicatoriacon Catulo I, 1: Cuidono lepidum novum libellum.

    Resulta interesante porque asrimas humildes (v. 19) coasque denomina Daz Castro ao

    Xos Mara Daz Castro,Faro deVigo, 3-1-1988). de intereseclave a versin que Daz Castrorealiza do Carmen allegoricum(1945) que o profesor de latn, ede Retrica e Potica do Semina-rio Conciliar Francisco Fanego

    Losada (1887-1974) compuxoen honra de Jos Souto Vizoso cogallo do seu nomeamento comobispo auxiliar de Santiago e bis-po de Elona. O poema en tradu-cin soa virxiliano dende os seusinicios, remitndonos a travs deGarcilaso e San Juan de la Cruz BuclicaVII

    En el retiro umbroso del cam-po florecido

    que el ro fulgurante con len-guas de agua lame,

    tristsimo ora el viejo pastorentre suspiros

    Estes versos son un bo exem-plo de prctica potica que se in-sire na pedagoxa tradicional datraducin, pero tamn da com-posicin retrica en latn e encasteln, que converta linguado Lacio en elemento activo daprctica potica do Seminario deMondoedo. Non hai que esque-cer que Daz Castro ingresou nelen 1929, aos quince anos, e esti-

    vo nas sas aulas ata 1939, conparns ocasionais durante a gue-rra. Al obtivo varios premios emencins na asignatura de Lin-gua Latina. En calquera caso, aamizade e influencia de FanegoLosada, como sinalou (Alfonso

    Blanco Torrado,A ascensin dunpoeta, 1995) non remata nestatraducin, senn que contina

    O da da sa voda, en agosto do ano 1954

    na formacin xeral recibida easumida poticamente de xeitopreciso. Proba delo a conside-racin poemtica dos textos lati-nos titulados Si quis dixerit resfinitas e Si quis non confiteatur,que correctamente asume e ponde relevo Armando Requeixo,dado que os orixinais manuscri-tos ofrecen unha clara disposi-cin potica, a pesar de seren oscanons IV e V do Concilio Vatica-no I, de onde derivara a sa nu-meracin (Acta et Decreta sacro-sancti et cumenici ConciliiVaticani, etc., cum permissionesuperiorum, Friburgi Brisgovi,1871, Fasc. II. pp. 170179, and181187. I De Deo rerum om-nium Creatore.). A dogmticacristi era evidentemente moicoecida polo autor, que tia queestudiar manuais habituais detexto coma o Enchiridion Sym-bolorumde Denzinger e diferen-tes textos de Teoloxa Naturalbaseados precisamente nos re-sultados do devandito Concilio.Semella interesante ter en conta

    que os canons recollidos por DazCastro refrense ao rexeitamentodas herexas contrarias crea-cin ex nihilo e crenza na Trini-dade, amplamente extendidasentre os Maniqueos (Cf. Tefilode Antioquia,Ad Autolichum. II4, 10; San Ireneo, Adv. Haereses1, 22, I ou Tertuliano,Adv. Her-mogenemI), pero tamn entreos priscilianistas. Niso debe terseen conta asemade o parecidoparticular do canon IV recollidopor Daz Castro co quinto doConcilio de Braga de 561. A in-fluencia de Prisciliano no debateintelectual e galeguista dende fi-nais do XIX e principios do XX clave, e debe ser tida en conta dexeito xeral, mis anda nestespoetas cultos vencellados coadogmtica e a reflexin relixiosa.Con todo, consideramos que es-tes textos insisten na considera-cin da unicidade trinitaria deDeus e o feito de que home e na-tureza son obra da vontade eamor divinos, ambos os dous as-pecto esencial na expresin po-tica do Daz Castro. Vencelladosindubidablemente ao trascen-dentalismo relixioso, con todoquedan en boa medida expresa-dos, segundo vimos, a travs dainfluencia clsica do Virxilio, o

    que mostra a profunda coheren-cia temtica e formal do autordende os seus inicios poticos.

    conxunto do libro poden estable-cer un paralelo coas nugaecatu-lianas e o concepto de bagatelacomo definicin da autopoticae retrica do volume. Do mesmoxeito, en Primaveira, a repeti-cin do adverbio xa estableceunha clara conexin cos poemasque sobre esta estacin com-puxeron tanto Catulo (poemaXLVI) coma Horacio, (Odas IV, 4,e IV, 7). Asemade, nel, o carroinflamado de rsas (v. 2), xuntocoa descricin da cada da Pri-mavera sobre os montes resultaunha imaxe suxerente que lem-bra tanto ao propio Horaciocomo ao Lucrecio de De RerumNatura. O paratexto inicial, OPrimavera, giovent dellanno,remite a Gian Battista Guarini e oseu Il pastor fido(1590) e debeface situar as influencias clsicas,s veces, non separadas de fon-tes mis directas vencelladastanto literatura espaola comaitaliana. Iso aprciase en particu-lar na labor coma tradutor quedesempeou Daz Castro, que lconsiderou parte encetada direc-tamente co seu quefacer potico,alomenos na concepcin de re-

    creacin literaria do orixinal (cf.Alfonso Blanco Torrado, DazCastro poeta total. Conversa con

    LETRAS GALEGAS Diario de Ferrol WWW.DIARIODEFERROL .COMSBADO, 17DE MAYO DE 201444

    MITOLOXAENNIMBOS, AINFLUENCIA CLSICAMESMO SE ABRE CRTICA SOCIAL NOCLSICO POEMAPENLOPE, ONDE OTTULO MITOLOXIZAUNHA VISIN CRTICA

    DO ESTADO DO PAS EASEMADE, NONPECHAPOSIBILIDADES DELECTURA...