Υγείας Όραμα: Κομπίτσι, 49100 Κέρκυρα, Τηλ.: 26610 22551, www.ygeiasorama.gr, E-mail: info@ygeiasorama.gr

ΤΡΙΜΗΝΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗΣ & ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ISSN 1792-1953

Tεύχος 14AΠΡ. - ΙΟΥΝ. 2013

ΕΚΔΟΣΕΙΣ:ΥΓΕΙΑΣ ΟΡΑΜΑ

ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙΔΩΡΕΑΝ

Διαβάστε ακόμη σ’ αυτό το τεύχος:

• Η Ομοιοπαθητική προσφέρει ελπίδα

• ΙΠΠΟΦΑΕΣ: Το …πολυεργαλείο της Φύσης

• Σημύδα, Ένα …Super Ίαμα

• Η Αναπαραγωγή της Ομορφιάς

• Η δύναμη της Βιομηχανίας Σποροπαραγωγής

• Άγρια Φαγώσιμα Χόρτα της Ελλάδας

• Ετοιμάζοντας τον Κήπο του Καλοκαιριού

• Γιατί η Ελλάδα; Και γιατί τα Ελληνικά;

• Εκεί όπου η Ιατρική συναντά τη Μουσική

• Ζεστά βότσαλα στην... πλάτη!

• Λιώνουν οι πάγοι, «μετακομίζει» το κλίμα

• Athens Art Παράθυρο στον Κόσμο

• Διατροφολογία

Και άλλα ενδιαφέροντα θέματα...

Ο Μ Ο Ι Ο Π Α Θ Η Τ Ι Κ Η

Κατάθλιψη & Oμοιοπαθητική ΑποκατάστασηΓράφει: Χρήστος Κόντης, Ομοιοπαθητικός (www.kethe.gr, E-mail: olistic@otenet.gr)

Κατάθλιψη, η μάστιγα του 21ου αιώνα!Ένας στους τρεις κατοίκους στο δυτικό"πολιτισμένο" κόσμο πάσχει από κατά-θλιψη. Την ώρα που οι προτάσεις τηςσυμβατικής ιατρικής εγκλωβίζουν τουςασθενείς στην εσαεί κατανάλωση χημι-κών φαρμάκων και τα επακόλουθά τους,υπάρχουν εναλλακτικές προτάσεις όπωςη Ομοιοπαθητική που όχι μόνο δεν υπο-λείπεται σε θεραπευτικά μέσα αλλάσυμβάλει ενισχυτικά στο σύνολο τουοργανισμού, αποκαθιστώντας τη διατα-ραγμένη ισορροπία του. Το βασικότεροπλεονέκτημα, το πιο ενθαρρυντικό κίνη-τρο, είναι το θεραπευτικό αποτέλεσμα και

όχι η καταστολή η οποία "ωθεί" βαθύ-τερα την ασθένεια, προσβάλλοντας τονοητικό περιβάλλον, η διαταραχή τουοποίου προκαλεί τον πλήρη αποσυντονι-σμό του ατόμου αλλά και του περιβάλ-λοντος του!

Η περίπτωση του ΔημήτρηΟ Δημήτρης ήταν 38 ετών όταν επισκέφτηκετην Ομοιοπαθητική την Άνοιξη του 2010. Ήτανμια περίπτωση κατάθλιψης και μάλιστα «βαριά»σύμφωνα με τη διάγνωση του ψυχίατρου πουτον παρακολουθούσε. Τα τελευταία 7 χρόνιαείχε τρεις φορές έξαρση παρότι του χορηγούν-ταν ισχυρά ...συνέχεια σελ. 4

Η πορεία προς την εξατομίκευσηκαι την αυτο-ανα-κάλυψη.

Γράφει: Κωνσταντίνος Φυτόπουλος (Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής - Ομοιοπαθητικός)

Το αντίθετο εσωτερικό φύλοΌταν κάποιος, κατά την πορεία της εξατομίκευσής του,συναντήσει και έρθει αντιμέτωπος με τη σκιά του (πουσημειωτέον είναι έργο ζωής), αργά ή γρήγορα θα βρεθείμπροστά σ’ ένα άλλο αρχέτυπο του προσωπικού του ασυ-νείδητου. Θα συναντήσει την εσωτερική γυναίκα αν είναιάντρας ή τον εσωτερικό άντρα αν είναι γυναίκα….Η λειτουργία του ασυνείδητου σε σχέση με το συνειδητό είναι αν-τισταθμιστική.Οπότε, επειδή στο συνειδητό ενός ατόμου επικρατούν τα χαρα-

κτηριστικά του φύλου του, στο υποσυνείδητο του επικρατούν αυτά του αντίθετουφύλου.«Στο ασυνείδητο κάθε άντρα βρίσκεται κρυμμένη μια γυναικεία προσωπικότητα και σεαυτό κάθε γυναίκας μια αντρική προσωπικότητα» έγραφε ο Γιουνγκ και ονόμασε τιςκρυμμένες προσωπικότητες Άνιμα και Άνιμους αντίστοιχα.Τα αρχέτυπα του Άνιμους και της Άνιμα εμφανίζονται στο συνειδητό είτε με προβολήείτε με ταύτιση. Όταν προβάλλονται σε κάποιο υπαρκτό πρόσωπο του άλλου φύλουέχουμε τον αποκαλούμενο κεραυνοβόλο έρωτα. Η Άνιμα ...συνέχεια σελ. 6

ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΑπό το ομώνυμο βιβλίο του Πιοτρ Αλεξέγιεβιτς Κροπότκιν

Πρόθεση μας είναι να αντιπαρατεθούμε δη-μιουργικά και με φαντασία στην παγκόσμιαχίμαιρα που απειλεί τόσο το είδος όσο καιολόκληρο τον πλανήτη. Η αναζήτηση και πα-ρουσίαση των άρθρων εστιάζει σε αφηγη-ματικές, ποιητικές και οπωσδήποτετεκμηριωμένες επιστημονικές καταθέσεις,ιδέες και προτάσεις που διακατέχονται απόανθρωπιστικά αισθήματα και σέβονται το πε-ριβάλλον. Οι πληροφορίες που αναζητούμεείναι άχρονες, και για του λόγου το αληθέςόσο παλαιότερα τις αναζητούμε τόσο ευκο-λότερα τις βρίσκουμε, πράγμα που επιβεβαι-ώνει και το αδιέξοδο της εποχής μας.Προτάσεις για καλύτερη κοινωνία με τα ση-

μερινά δεδομένα προφανώς δεν υπάρχουν. Ο άνθρωπος, ο απλός άνθρω-πος, βρίσκετε σε αδιέξοδο. Οι προτάσεις των τεχνοκρατών και τωνκυβερνητικών επιτελείων επικεντρώνονται μόνο στη διαιώνιση του οικο-νομικού αδιεξόδου και όχι στην ανεύρεση λύσεων που να αντανακλά τις αν-θρώπινες ανάγκες και αξίες. Η κοινή συμμετοχή μπορεί να είναι η απάντηση,αλλά μόνο εφόσον υπάρχει κοινή συνειδητοποίηση ...συνέχεια σελ.12

Γράμμα από τον εκδότη

Ανεξάρτητη τρίμηνη έκδοση των ΕναλλακτικώνΘεραπευτικών Προσεγγίσεων, Πρόληψης καιΠροτάσεων Ζωής.

Εκδότης – ιδιοκτήτης:Χρήστος ΚόντηςISSN 1792-1953Έδρα: Κομπίτσι, Κέρκυρα, τ.κ.49100, Τηλ. 2661022551www.ygeiasorama.gre-mail: info@ygeiasorama.grΥπεύθυνος Ύλης: Χρήστος Κόντης

Διευθυντής:Χρήστος Κόντης

Επιμέλεια διόρθωση κειμένων:Αλέξανδρος Λαχανάς

Δημιουργικό:Ελισάβετ Μπεράτη “ΟΚ Graphics”, τηλ. 2661047632e-mail: okgraphi@otenet.gr

Εκτύπωση:Artio Stamp, Αγ. Δημητρίου 116 & Πελοπίδα 21,Αγ. Δημήτριος Αττικής

Σε αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν:Τάκις Αλεξίου, Κωνσταντίνος Φυτόπυλος, ΙωάνναΜαρή, Σπύρος Μπαλής, Φωτεινή Σγούρου, Σταμα-τέλα Σγούρου, Χριστίνα Νικολούζου, Σοφία Μητρο-πούλου, Βάσω Κανελοπούλου.

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή ολική ήπεριληπτική, η κατά παράφραση ή διασκευή απόδοσητου περιεχομένου του παρόντος εντύπου με οποιοδή-ποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκ-δότη, αλλά υπόκειται στον (Ν.2121/1993) και τουςκανόνες διεθνούς δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

Οι απόψεις όσων αρθρογραφούν δεν αποτελούν κατ’ανάγκη και τις θέσεις του εκδότη. Οι πληροφορίες πουπαρέχονται δεν συνιστούμε να εφαρμόζονται αυτοβού-λως ή να θεωρούνται ως πανάκεια. Σε καμία περίπτωσητα κριτικά σχόλια δεν πρέπει να θεωρηθούν ότι καταδι-κάζουν την συμβατική ιατρική επιστήμη. Αφορούν επι-σημάνσεις που αξίζουν την προσοχή και την διερεύνησηαπό την Παγκόσμια Επιστημονική Ιατρική Κοινότητα γιατην καλύτερη αντιμετώπιση του κοινού μας στόχου, τηνεξάλειψη της προδιάθεσης προς την ασθένεια.

Το επόμενο φύλλο θα κυκλοφορήσει τονΙούνιο στην Κέρκυρα, ΒορειοδυτικήΕλλάδα και στην Αθήνα.

2

Πίστη είναι να πιστεύεις σε αυτό που δεν βλέπεις ακόμα, και η ανταμοιβή σου γι αυτή τηνπίστη είναι να δεις αυτό που πιστεύεις. Άγιος Αυγουστίνος

Aγαπητοί αναγνώστες,Είμαστε εδώ και στεκόμαστε ακόμη όρθιοι, σε μια κοινωνία που έχει καταρρεύσει από καιρό ηθικά και πνευματικά, καιπρόσφατα οικονομικά. Υπάρχουν, όμως, ακόμα άνθρωποι που δεν το βάζουν κάτω, αγωνίζονται για την δικαίωση τηςύπαρξης τους. Αυτούς τους ανθρώπους δεν τους φοβίζει τίποτε γιατί γνωρίζουν ότι δεν είχαν ποτέ τίποτε δικό τους ναχάσουν, το μόνο που προσπαθούν είναι να αγγίξουν το όνειρο της αδελφοσύνης. Άνθρωπος με άνθρωπο. Αυτοί οιάνθρωποι είναι υγιείς και αν ακόμη έχει αγγίξει κάποιους από αυτούς η αρρώστια και πλησιάζει ο θάνατος, κι αυτό τοβλέπουν σαν μια ευκαιρία να Ζήσουν Αξιοπρεπώς. Θυμάμαι την πρόσφατη ιστορία του Δημήτρη που νοσηλευόταν εναναμονή του τρίτου χειρουργείου για καρκινικό όγκο στον εγκέφαλο. «Πρώτα η υγεία Δημήτρη» του είπε ένας φίλοςπου τον επισκέφτηκε, για να ξορκίσει το κακό που τον βρήκε. «Μην το λες αυτό» του απάντησε ο Δημητρης από τοκρεβάτι του πόνου «μέσα απ την αρρώστια έμαθα τόσα πράγματα που δεν θα τα μάθαινα ποτέ αν είχα την υγεία μου».Αυτοί οι άνθρωποι δεν φοβούνται το θάνατο, πεθαίνουν όρθιοι και ας κείτεται το σώμα τους στο στρώμα. Θα ήτανευτύχημα αν όσοι από εμάς πιστεύουμε ότι στεκόμαστε όρθιοι απλώς επειδή λικνιζόμαστε με έπαρση στα δυο μαςπόδια, αν αντιλαμβανόμαστε πως οι δυνάμεις που το κάνουν αυτό δεν είναι δικές μας, τουλάχιστον στο βαθμό πουπιστεύουμε ότι αυτό συμβαίνει με «δική μας» πρωτοβουλία και με τα «δικά μας» ενεργειακά αποθέματα.«Αποφεύγουμε τον θάνατο σε μικρές δόσεις, / Όταν θυμόμαστε πάντοτε ότι για να είσαι ζωντανός /Χρειάζεται μια προσπάθεια πολύ μεγαλύτερη / Από το απλό γεγονός της αναπνοής». (Pablo Neruda)Αν υπήρχαν περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους, τούτος ο πολύπαθος πλανήτης θα ήταν περήφανος που κρα-τάει στους ώμους του τόσο ευγενή πλάσματα, θα ήταν περήφανος για τη ζωή που βγαίνει από τα σωθικά του, ζεσταί-νεται από τον ήλιο και ομορφαίνει την επιφάνεια του με την αδελφοσύνη τους. Τώρα σωπαίνει καρτερικά, γιατί ξέρειπως η ώρα που θα τελειώσει όλη αυτή η ματαιότητα δεν είναι μακριά. Όπως ο πλανήτης, έτσι και κάθε σκεπτόμενοςευγενής άνθρωπος γνωρίζει πως η ανθρώπινη λογική λειτουργεί σε έναν παράλληλο κόσμο και είναι σαν ένα κακόόνειρο που ανακουφίζεσαι όταν ξυπνάς από τη λαχτάρα που πέρασες. Αλλά αυτό εδώ, δεν είναι όνειρο, είναι το όνει-δος όλων μας, το δικό μου, το δικό σου, του διπλανού, όλων μας. Και αυτών που μας κυβερνούν, αυτών που αγω-νίζονται για τις προσωπικές τους φιλοδοξίες και οράματα, αυτών που ανταγωνίζονται μέσα στη βουλή των Ελλήνων,την δική μας βουλή, δημιουργώντας φασιστικά αποκυήματα τα οποία ξορκίζουν σαν αντιδημοκρατικά στοιχεία. Τί υπο-κρισία! Και πόσο έχουμε ξεπέσει σαν άνθρωποι όλοι μας, που τα βλέπουμε και μπορούμε ακόμα και κοιμόμαστε ήσυ-χοι! και παραμένουμε αμέτοχοι, και ανεχόμαστε αυτή την παραπλάνηση. Σ΄ αυτό τον τόπο που γεννήθηκε η Δημοκρατία,σ΄αυτό τον τόπο αφήνει στις μέρες μας την τελευταία της πνοή, στο όνομα ενός ψεύτικου, απάνθρωπου και αντιπερι-βαλλοντικού οράματος, που λανσάρεται ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί με το χρήμα. Πόσο ακόμα θα βυθιστούμε στηνπαρακμή και την εξαθλίωση, για πόσο ακόμα θα πιστεύουμε πως η ελπίδα βρίσκεται σε μια Ευρώπη που σπαράσσε-ται από απουσία ηθικής και ανθρώπινων αξιών; Τα πάντα σήμερα αντανακλούν την ασθένεια σε όλο της το εύρος καισε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Αν δεν το αναγνωρίζουμε είναι γιατί το χαρακτηριστικό αυτής τις ασθένειας είναι οφόβος της αποδοχής της.

Καλή ανάγνωση

Εκ’ μέρους του Υγείας Όραμα, ένα μεγάλο ευ-χαριστώ στο δημιουργικό τμήμα και την Ελι-σάβετ Μπεράτη και τον Αλέξανδρο Λαχανάπου ανέλαβε την επιμέλεια των κειμένων. Όλοιοι συνεργάτες μας συμμετέχουν εθελοντικάκαι στην βοήθεια που παρέχουν, οφείλεταικατά κύριο λόγο η διατήρηση του ΥγείαςΌραμα. Τους ευχαριστώ από την καρδιά μου.

Ο εκδότης

Σώπα μη μιλάςΣώπα, μη μιλάς, είναι ντροπή / κόψ' τη φωνή σου / σώπασε επιτέλους / κι αν ο λόγος είναι αργυρός / η σιωπή είναι χρυσός.

Τα πρώτα λόγια που άκουσα από παιδί / έκλαιγα, γέλαγα, έπαιζα μου λέγανε: "σώπα".

Στο σχολείο μού κρύψαν την αλήθεια τη μισή, / μου λέγανε: "εσένα τι σε νοιάζει; Σώπα!"

Με φιλούσε το πρώτο κορίτσι που ερωτεύτηκα και μου λέγανε: / "κοίτα μην πεις τίποτα, σσσσ... σώπα!"

Κόψε τη φωνή σου και μη μιλάς, σώπαινε. / Κι αυτό βάσταξε μέχρι τα είκοσι μου χρόνια.

Ο λόγος του μεγάλου / η σιωπή του μικρού.

Έβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο, / "Τι σε νοιάζει εσένα;", μου λέγανε, / "θα βρεις το μπελά σου, σώπα".

Αργότερα φωνάζανε οι προϊστάμενοι / "Μη χώνεις τη μύτη σου παντού,/κάνε πως δεν καταλαβαίνεις, σώπα"

Παντρεύτηκα, έκανα παιδιά, / η γυναίκα μου ήταν τίμια κι εργατική και / ήξερε να σωπαίνει. / Είχε μάνα συνετή, που τηςέλεγε "σώπα".

Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες με συμβουλεύανε: / "Μην ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα" /Μπορεί να μην είχαμε με δαύτους γνωριμίες ζηλευτές, με τους γείτονες, μας ένωνε, όμως, το Σώπα.

Σώπα ο ένας, σώπα ο άλλος, σώπα οι επάνω, σώπα οι κάτω, / σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο. / Σώπα οιδρόμοι οι κάθετοι και οι δρόμοι οι παράλληλοι. / Κατάπιαμε τη γλώσσα μας. / Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε. /Φτιάξαμε το σύλλογο του "Σώπα". / και μαζευτήκαμε πολλοί, / μία πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη, αλλά μουγκή!

Πετύχαμε πολλά, φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα, / τα πάντα κι όλα πολύ. / Εύκολα, μόνο με το Σώπα. / Μεγάλητέχνη αυτό το "Σώπα".

Μάθε το στη γυναίκα σου, στο παιδί σου, στην πεθερά σου / κι όταν νιώσεις ανάγκη να μιλήσεις, ξερίζωσε τη γλωσσά σου /και κάν'την να σωπάσει. /Κόψ' την σύρριζα. / Πέτα την στα σκυλιά. / Το μόνο άχρηστο όργανο από τη στιγμή που δεν τομεταχειρίζεσαι σωστά.

Δεν θα έχεις έτσι εφιάλτες, τύψεις κι αμφιβολίες. /Δε θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου και θα γλιτώσεις από το βραχνά ναμιλάς, / χωρίς να μιλάς να λες "έχετε δίκιο, είμαι σαν κι εσάς" / Αχ! Πόσο θα 'θελα να μιλήσω ο κερατάς.

Και δεν θα μιλάς, / θα γίνεις φαφλατάς, / θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς.

Κόψε τη γλώσσα σου, κόψ'την αμέσως. / Δεν έχεις περιθώρια. / Γίνε μουγκός. / Αφού δε θα μιλήσεις, καλύτερα να τοτολμήσεις. Κόψε τη γλώσσα σου.

Για να είσαι τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου / ανάμεσα σε λυγμούς και σε παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσαμου, / γιατί νομίζω πως θα' ρθει η στιγμή που δεν θα αντέξω / και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω / καικάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο, / με έναν ψίθυρο, με ένα τραύλισμα, με μια κραυγή που θα μου λέει:

Mίλα! Του Αζίζ Νεσίν

3

O Γάλλος Νομπελίστας γιατρός Luc Montagnier,ερευνητής του εργαστηρίου Pasteur και σήμερα κα-θηγητής στο πανεπιστήμιο της Shangai, δώρισε τοβραβείο του στους πάσχοντες από Aids. Ο ίδιοςπροέβλεψε ότι θα υπάρξει ένα «θεραπευτικό εμβό-λιο» για την πανδημία του ιού. Ο Montagnier μοι-ράστηκε το βραβείο Νόμπελ με την συνεργάτιδά τουFrancoise Barre-Snoussi, όταν μαζί ανακάλυψαντον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV),που προκαλεί το AIDS καταστρέφοντας τα κύτταρατου ανοσοποιητικού μας συστήματος, μία από τιςμάστιγες της σύγχρονης εποχής.Από καιρού εις καιρό, κάποιοι στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ισχυρίζονται ψευδώς, πωςυπάρχουν λίγες η και καθόλου ενδείξεις που να υποστηρίζουν την επιστήμη της ομοι-οπαθητικής. Το κάνουν αυτό είτε επιλέγοντας τις πηγές τους κατά το δοκούν -όπως οTimothy Caulfield στο National Post- ή βάζοντας στο ίδιο «τσουβάλι» την ομοιοπαθη-τική, με λιγότερο καθιερωμένες και μη τυποποιημένες θεραπευτικές πρακτικές όπως τη«θεραπεία μέσω πίστης», ή «διάφορες ενεργειακές θεραπείες», υπαινισσόμενοι πως ησπουδαιότητά της είναι πολύ λιγότερη.Αυτό που οι περισσότεροι Καναδοί δεν γνωρίζουν είναι η πραγματική θέση της ομοι-οπαθητικής παγκοσμίως, και επίσης το πόσο γρήγορα κερδίζει την αποδοχή τόσο στονΚαναδά όσο και στο εξωτερικό.Την ομοιοπαθητική την εμπιστεύονται τόσοι πολλοί, ώστε χρησιμοποιείταιαπό 300 εκατομμύρια ασθενείς σε περισσότερες από 80 χώρες. Σε χώρεςόπως το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Βραζιλία, πολλά μέρη της Ινδίας, το Μεξικόκαι την Κούβα, η ομοιοπαθητική έχει ενσωματωθεί στο σύστημα υγείας καικαλύπτεται από τη δημόσια υγειονομική ασφάλιση. Στην Ευρώπη, τρειςστους τέσσερις ανθρώπους είναι εξοικειωμένοι με την ομοιοπαθητική. ΣτηνΚούβα, χορηγούνται ομοιοπαθητικά φάρμακα από το δημόσιο σύστημαυγείας προληπτικά για τον έλεγχο των επιδημιών. Ένα από τα πιο δημοφιλήφάρμακα κατά της γρίπης, το Oscillococcinum, είναι από τα πιο ευρέως δια-δεδομένα ομοιοπαθητικά φάρμακα.Η ομοιοπαθητική είναι αναμφισβήτητα το ταχύτερα αναπτυσσόμενο σύστηματης ιατρικής στον κόσμο. Οι επιμελητές εμπορίου και η βιομηχανίας της Ιν-δίας ανέφεραν ότι τον Μάρτιο του 2011, η αγορά της Ινδίας ξόδεψε για ταομοιοπαθητικά φάρμακα περίπου 5,35 δις $ και αυξάνεται κατά περίπου30% ετησίως. Στις ΗΠΑ, όπου η FDA αναγνωρίζει από το 1938 την Αμερι-κάνικη Ομοιοπαθητική Φαρμακοποιία ως την επίσημη πηγή στοιχείων πουδιέπει την παρασκευή των ομοιοπαθητικών φαρμάκων, η χρήση τους έχειπενταπλασιαστεί από το 1990. Η ομοιοπαθητική είναι τώρα ένα νομοθετικάκατοχυρωμένο επάγγελμα υγείας στο Οντάριο, και τα ομοιοπαθητικά φάρ-μακα είναι επίσημα αναγνωρισμένα από το υπουργείο Υγείας του Καναδά.Μια μεγάλη μελέτη που δείχνει πως η ομοιοπαθητική είναι ή πιο επωφελήςσε ό,τι αφορά τις δαπάνες και την αποτελεσματικότητα από οποιαδήποτεάλλη μορφή παραδοσιακής ή εναλλακτικής ιατρικής, δημοσιεύτηκε από τηνκυβέρνηση της Ελβετίας το 2011. Ίσως θα πρέπει να το λάβουν σοβαράυπόψη και άλλες κυβερνήσεις που αγωνίζονται με τις συνεχώς αυξανόμε-νες δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης.Υπάρχουν στην πραγματικότητα πολλές υποσχόμενες μελέτες σχετικά με την ομοιοπα-θητική, σε ένα ευρύ φάσμα τομέων. Η πλειοψηφία των ευρημάτων από τις μετά-ανα-λύσεις (μελέτες που εξετάζουν τον αριθμό και τα αποτελέσματα των υπαρχόντωνμελετών-ερευνών) τα αποτελέσματα των οποίων έχουν δημοσιευθεί, δείχνει αρκετάελπιδοφόρα ώστε να συστήνεται περαιτέρω έρευνα στον τομέα αυτό.Η μεγαλύτερη ενιαία μελέτη για την αποτελεσματικότητα της ομοιοπαθητικής που έχειδημοσιευτεί ποτέ, διενεργήθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας της Κούβας το2007. Στους πληθυσμούς τριών επαρχιών της Κούβας -συνολικά 2,3 εκατομμύριαάτομα- που απειλούνταν περισσότερο από την «πυροδοτούμενη» από την επέλαση τωντυφώνων ασθένεια της λεπτοσπείρωσης, δόθηκαν -σε όλους-προληπτικά δυο δόσειςαπό ένα ενδεδειγμένο ομοιοπαθητικό φάρμακο. Το αποτέλεσμα: «Η ομοιοπαθητικήπροσέγγιση συνδέθηκε με μια μεγάλη μείωση εμφάνισης της νόσου και έλεγχο της επι-δημίας».

Δεν υπάρχει μαγεία στην ομοιοπαθητική. Οποιοσδήποτε από κάθε θρη-σκευτική ή πνευματική παράδοση, ακόμα και αν είναι «άθεος», μπορεί να τηνασκήσει εφ’ όσον εκπαιδευτεί και δεν είναι απαραίτητοο ασθενής να πι-στεύει σ' αυτή για να έχει αποτελέσματα (αλλιώς δεν θα είχε επιρροή σταβρέφη, τα ζώα και τα μικρόβια). Στην ομοιοπαθητική, τα θετικά αποτελέ-σματα απαιτούν τη χρήση τυποποιημένων και επαναλαμβανόμενων διαδι-κασιών, που βασίζονται σε σταθερές αρχές, οι οποίες αποτελούν τον πυρήνατων σπουδών των ομοιοπαθητικών κολλεγίων.Το μεγάλο εμπόδιο για την αποδοχή της Ομοιοπαθητικής είναι ότι τα φάρμακα της αραι-ώνονται τόσο πολύ, που οι άνθρωποι που δεν ασχολούνται με αυτή, δεν είναι σε θέσηνα καταλάβουν πώς μπορεί ενδεχομένως να είναι αποτελεσματική. Υπάρχουν, ωστόσο,πολλοί επιστήμονες οι οποίοι ασχολούνται με την εξιχνίαση του φαινομένου αυτού.Τόσοι πολλοί που έχουν ένα ολόκληρο περιοδικό αφιερωμένο στον τομέα αυτό (In-ternational Journal of high dilution research). Και φαίνεται πως πλησιάζουν όλο καιπερισσότερο στο να παρέχουν οριστικές απαντήσεις.Οι αντίπαλοι της ομοιοπαθητικής υποστηρίζουν ότι τα ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι«απλά νερό» χωρίς φαρμακευτικές ιδιότητες. Όμως, ο αυξανόμενος αριθμός των επι-στημονικών ευρημάτων καθιστά πλέον δύσκολο να διατηρηθεί αυτή η άποψη. Μια με-λέτη διαπίστωσε ότι τα φάρμακα που παρασκευάζονται με τον παραδοσιακόομοιοπαθητικό τρόπο -με επανειλημμένες αραιώσεις και μηχανική ανακίνηση- διαθέ-τουν ιδιότητες διαφορετικές από αυτές του σκέτου νερού, που σχετίζονται με την αρ-χικά διαλυμένη ουσία. Μια άλλη μελέτη δείχνει ότι τα ομοιοπαθητικά διαλύματα έχουνεπίδραση (επιδρούν) σε ζωντανά κύτταρα in vitro (σε συνθήκες εργαστηρίου). Ακόμημία άλλη μελέτη δείχνει ότι τα ομοιοπαθητικά διαλύματα μπορούν να διακριθούν το ένααπό το άλλο, με τη χρήση κατάλληλου εξοπλισμού, που προσδιορίζει το περιεχόμενοτους. Και νέες έρευνες δείχνουν ότι τα ομοιοπαθητικά διαλύματα περιέχουν στην πραγ-ματικότητα νανοσωματίδια του αρχικά διαλυμένου υλικού.Ούτε είναι τυχαίοι ή απατεώνες, οι επιστήμονες που ερευνούν τις υψηλές αραιώσεις. Οβραβευμένος με Νόμπελ Luc Montagnier που ανακάλυψε τον ιό της αν-θρώπινης ανοσοανεπάρκειας, μίλησε στο εθνικό Αμερικάνικο Ομοιοπαθη-τικό συνέδριο πέρυσι, παρουσιάζοντας την εργασία του σχετικά με τηνικανότητα του DNA να εκπέμπει ηλεκτρομαγνητικά κύματα σε υψηλές αραι-ώσεις .Το ερώτημα είναι: Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ένα πολλά υποσχό-μενο φαινόμενο που όμως δείχνει να αψηφά την αντίληψη μας για τηνπραγματικότητα; Η επιστημονική διαδικασία ξέρει πώς: Δοκιμάστε το, ερευ-νήστε το, μετρήστε το με τα πιο εξελιγμένα εργαλεία, έχοντας υπόψη ότι καιη πιο ευρέως διαδεδομένη έννοια της πραγματικότητας μπορεί να αποδειχ-θεί λάθος. Ο πυρήνας της επιστήμης, συνίσταται στο να είμαστε πάντα ανοι-χτόμυαλοι, όντας διατεθειμένοι να εγκαταλείψουμε τις προκαταλήψεις μαςόταν έρχονται σε αντίθεση με τις αποδείξεις.Και αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο εμείς οι υπόλοιποι πρέπει να προ-σεγγίσουμε αυτό το ζήτημα, αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί σχετικά με τηχρήση κάθε διαθέσιμης επιλογής για την ανακούφιση της ανθρώπινης ασθέ-νειας στο σύστημα της υγείας μας.

Ο Karen Wehrstein είναι ο εκτελεστικός δι-ευθυντής του Καναδικού ΚέντρουΚαταναλωτών για την Ομοιοπαθητική(homeocentre.ca), μια οργάνωση πουσχηματίστηκε το 2011 για να εκπαιδεύσειτο κοινό για την ομοιοπαθητική, είναι επί-σης και συνήγορος για την ελευθερία τηςεπιλογής στην περίθαλψη.http://fullcomment.nationalpost.com/2013/01/28/karen-wehrstein-homeopathy-offers-hope/

Πηγή: National Post

Η Ομοιοπαθητική προσφέρει ελπίδαΜετάφραση: Μάρκου Έφη, Επιμέλεια Μετάφρασης: Δρακόπουλος Αθανάσιος

Ο άνθρωπος που δεν γνωρίζει κάτι βρίσκεται στον δρόμο που θα του επιτρέψει ναγνωρίσει κάτι. Jean- Claude Carriere

Κομπίτσι49100 Κέρκυραinfo@ygeiasorama.grolistic@otenet.gr

Μπορείτε να λαμβάνετε το Υγείας Όραμα στο χώρο σας, μόνο με 10 ευρώ το χρόνο. Με αυτή τη συμβολική συνδρομή εξασφαλί-ζετε το τεύχος σας χωρίς να φοβάστε μήπως εξαντληθεί, και προσφέρετε μία πολύτιμη ενίσχυση στην αφιλοκερδή προσπάθειά μας.Βοηθήστε και εσείς να διαδοθεί μία άλλη άποψη ζωής και το όραμά μας για μία υγιή κοινωνία.

Πληρωμές μπορούν να γίνουν με επιταγή στα στοιχεία του εκδότη στηνAlpha Bank 680002101319495 ηλεκτρονικά (ΙΒΑΝ m-Βanking 181458864 721506), στο όνομα Χρήστος Κόντης.Για περισσότερες πληροφορίες τηλ. 2661022551 / 6945316911 ή στο e-mail: info@ygeiasorama.gr & olistic@otenet.gr

4

Ο μέσος άνθρωπος δεν μπορεί να φαντασθεί τον πλούτο και τη δύναμη των φαρμακευτικών εταιριών που μεγαλώνουν ακόμα πε-ρισσότερο με κάθε νέο κέρδος που επιτυγχάνουν. Ισχυρίζονται ότι τα δισεκατομμύρια δολάρια του κέρδους επιστρέφονται στην κοι-νωνία μέσο της έρευνας. Πότε, άραγε, μια μεγάλη φαρμακοβιομηχανία διέθεσε σημαντικό ποσό χρημάτων για την προώθηση

Κατάθλιψη, η μάστιγα του 21ου αιώνα! Έναςστους τρεις κατοίκους στο δυτικό "πολιτισμένο"κόσμο θα νοσήσει από κατάθλιψη στα επόμεναχρόνια, τοποθετόντας την νόσο στη 2η θέση. Τηνώρα που οι προτάσεις της συμβατικής ιατρικής εγ-κλωβίζουν τους ασθενείς στην εσαεί κατανάλωσηχημικών φαρμάκων, υπάρχουν εναλλακτικές προ-τάσεις όπως η Ομοιοπαθητική που όχι μόνο δενυπολείπεται σε θεραπευτικά μέσα αλλά συμβάλειενισχυτικά στο σύνολο του οργανισμού, αποκα-θιστώντας τη διαταραγμένη ισορροπία του. Το βα-σικότερο πλεονέκτημα, το πιο ενθαρρυντικόκίνητρο, είναι το θεραπευτικό αποτέλεσμα και όχιη καταστολή η οποία "ωθεί" βαθύτερα την ασθέ-νεια, προσβάλλοντας το νοητικό περιβάλλον, ηδιαταραχή του οποίου προκαλεί τον πλήρη απο-συντονισμό του ατόμου αλλά και του περιβάλ-λοντος του!

Η περίπτωση του ΔημήτρηΟ Δημήτρης ήταν 38 ετών όταν επισκέφτηκε την Ομοι-

οπαθητική την Άνοιξη του 2010. Ήταν μια περίπτωση κα-τάθλιψης και μάλιστα «βαριά» σύμφωνα με τη διάγνωσητου ψυχίατρου που τον παρακολουθούσε. Τα τελευταία 7χρόνια είχε τρεις φορές έξαρση παρότι του χορηγούντανισχυρά αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Πριν ένα χρόνο, ο ψυ-χίατρος διέκοψε την φαρμακευτική του αγωγή. Τους τε-λευταίους δύο μήνες όμως παρουσιάζει και πάλι έντονοάγχος.Η εκ νέου υποτροπή άρχισε όταν η αδελφή του -η οποίαέπασχε επίσης από βαριά κατάθλιψη με αυτοκτονικές τά-σεις- υποτροπίασε και κρίθηκε απαραίτητη από τον ιατρότης η νοσηλεία σε ψυχιατρική κλινική. Μετά από αυτό τογεγονός ο Δημήτρης λαμβάνει καθημερινά πρωί καιβράδυ από ένα Xanax 1mg. Παρόλη την αγωγή του εξα-κολουθούν να τον κυριεύουν άσχημες σκέψεις και πα-ρορμήσεις, νοιώθει έντονα την ανάγκη να εκτονωθείχτυπώντας γροθιές την πόρτα και τους τοίχους.Το πρόβλημα χειροτερεύει όταν πέφτει στο κρεβάτι, τότεαισθάνεται έντονη την ανησυχία και το μυαλό του κατα-κλύζεται από ανήσυχες σκέψεις. Τον κυριεύει φόβοςμήπως χάσει τον έλεγχο και κάνει κακό στη σύντροφότου που κοιμάται δίπλα του. Γι’ αυτό το λόγο, τον τελευ-ταίο καιρό φοβάται να πάει στο κρεβάτι και κοιμάται στοσαλόνι. Φοβάται να πάει για κυνήγι μήπως χάσει τονέλεγχο και σκοτώσει κανέναν άνθρωπο. Είναι απελπι-σμένος, θέλει να κλάψει αλλά δεν μπορεί, νοιώθει εγ-κλωβισμένος και αβοήθητος. Η σύζυγος λέει πως όταν

δεν είναι καλά αποσύρεται, κλείνεται στον εαυτό του.Σημαντικό είναι το γεγονός πως όταν υπάρχει κάποιοπρόβλημα στο περιβάλλον του -στο σπίτι ή τη δουλειά-ακόμη και όταν καταβάλλεται από άγχος οι φοβίες υπο-χωρούν, αποκτά θάρρος και το αντιμετωπίζει με αποτε-λεσματικότητα. Όταν οι ρυθμοί της ζωής του κυλάνεομαλά τότε είναι που η κατάστασή του επιδεινώνεται.Η ταλαιπωρία του άρχισε πριν 8 χρόνια μετά από από-πειρα αυτοκτονίας που έκανε η αδελφή του. Τότε, τηνώρα που κοιμόταν, δυο τρεις ώρες μετά τα μεσάνυχτα,χτύπησε το τηλέφωνο, το σήκωσε τρομαγμένος καιάκουσε την πανικόβλητη μητέρα του να τον καλεί να τρέ-ξει γρήγορα στο σπίτι της γιατί η αδελφή του πεθαίνει. Πά-γωσε, δεν ήξερε πώς να αντιδράσει, του «κόπηκαν ταπόδια» όπως χαρακτηριστικά είπε. Κάλεσε ασθενοφόροκαι έφυγε σαν τρελός για το σπίτι των γονιών του. Μόλιςέφτασε βρήκε τη αδελφή του αναίσθητη και την μητέρατου με κρίση πανικού να κλαίει και να οδύρεται. Για μέρεςείχε την αίσθηση ότι όλο αυτό ήταν ένα άσχημο όνειρο,ακόμη και σήμερα το θυμάται σαν ένα κακό όνειρο. Ήτανμία από τις χειρότερες εμπειρίες της ζωής του που τον

ακολουθεί ολοζώντανη οκτώ χρόνια μετά. Εκείνο τον καιρόαντιμετώπιζε και έντονα προβλήματα με τη δουλειά του.Μετά από αυτό το γεγονός ο Δημήτρης είχε αϋ-πνίες, φοβόταν μήπως αυτό που συνέβη στηναδελφή του συμβεί και στον ίδιο. Σήμερα ακούειτο τηλέφωνο να χτυπάει και ταράζεται, γιατί στηνμνήμη του συνδύασε τον ήχο με το δυσάρεστοσυμβάν και το αναβιώνει με έντονη ανησυχία καιέντονες ταχυπαλμίες κάθε φορά.Επισκέφτηκε την Ομοιοπαθητική γιατί άκουσε από φίλοτου για την αποτελεσματικότητά της αλλά και γιατί φοβά-ται τα χημικά φάρμακα και την ενδεχόμενη αύξηση τουςόπως πιθανολογούσε ο γιατρός του. Ανησυχεί για τις πα-ρενέργειές τους, όσο καιρό ακολουθούσε αγωγή ένοι-ωθε νωθρός, ο χρόνος περνούσε και ένοιωθε σα να μηνσυμμετέχει. Όταν το πρόβλημα τείνει να χειροτερεύει αρ-χίζει με ένα αίσθημα άγχους που το νοιώθει στην περιοχήτου διαφράγματος. Νοιώθει έξαψη στο κεφάλι, σύγχυσηκαι αδυναμία να ελέγξει τις σκέψεις του. Πονάει έντοναστον αυχένα και ο πόνος επεκτείνεται σε όλο το κεφάλιμέχρι το μέτωπο και τα μάτια. Αισθάνεται μια βραδύτητανα τον κυριεύει και την ανάγκη να αποσυρθεί στο δωμά-τιό του. Δεν αντέχει την παρουσία άλλων κοντά του πολύπερισσότερο ενοχλείτε από τον θόρυβο και τις ομιλίες.Τον πιάνουν κράμπες και τινάγματα στο κρεβάτι κατά τιςπρωινές ώρες και έντονα σφυρίγματα στα αυτιά. Βλέπειέντονα και ανήσυχα όνειρα με τη δουλειά του. Συνήθως

κοιμάται στην αριστερή πλευρά. Τα μάτια του είναι κατα-κόκκινα και χειροτερεύουν με το φως και όταν κάνει μπά-νιο. Νοιώθει ζάλη στο λευκό φως που παράγουν οιλάμπες φθορίου αλλά και στο φως του ήλιου.Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η «εικόνα» του Δημήτρηπου σχετίζεται με το πρόβλημα που τον έφερε στην Ομοι-οπαθητική. Ο Ομοιοπαθητικός καλείται στη συνέχεια νααναζητήσει την ίδια «εικόνα» στις ενδείξεις ενός Ομοι-οπαθητικού φαρμάκου. Να βρει δηλαδή το φάρμακοεκείνο που είναι σε θέση να παράγει την ίδια παθολογικήκατάσταση σε έναν κατά συνθήκη υγιή οργανισμό. Τοφάρμακο που χορηγήθηκε ήταν το Gelsemium Sem-pervirens (κίτρινο γιασεμί της οικογένειας Λογανιώδη πουφύεται στις όχθες των ποταμών της βόρειας και νότιαςΑμερικής).Η κεντρική ιδέα της συνταγογράφησης καθορί-στηκε από τα αποτελέσματα του σοκ που υπέστημε το τηλεφώνημα και τα δυσάρεστα νέα που δέχ-θηκε και η συνταγογράφηση ήταν επιτυχής. Εκτόςαπό την εκδήλωση της βασικής ασθένειας πουπεριγράφηκε βελτιώθηκε ο ύπνος και τα όνειρατου. Μία εβδομάδα μετά την πρώτη συνταγογρά-φηση επισκέφτηκε τον ψυχίατρο και τον ενημέ-ρωσε για την ομοιοπαθητική αγωγή πουακολουθεί και εκείνος κρίνοντας από την βελ-τιωμένη του «εικόνα» διέκοψε τη φαρμακευτικήαγωγή. Σε σαράντα ημέρες χρειάστηκε να επα-ναληφθεί το φάρμακο και τρεις μήνες μετά ναλάβει μια υψηλότερη δυναμοποίηση. Από τότε(δύο χρόνια αργότερα) δεν έχει παρουσιάσει πρό-βλημα κατάθλιψης. Μέχρι πρότινος επισκεπτόταντον Ομοιοπαθητικό κάθε τρεις ή τέσσερεις μήνεςπροληπτικά.Σημείωση: Το όνομα Δημήτρης και μικρές λεπτομέρειεςσχετικά με το ιστορικό του, είναι παραλλαγμένα για τη δια-φύλαξη του απορρήτου και των προσωπικών δεδομένωντου ατόμου.

Η Ναταλία πριν 16 ημέρες γέννησε δίδυμα και έχει κατα-βληθεί από την επιλόχεια κατάθλιψη σύμφωνα με το για-τρό της. Είχε πολύ έντονο στρες και όλη την ώρα έκλαιγε.Ήταν ιδιαίτερα επιθετική με τον σύντροφό της, δεν ήθελενα την αγγίζει ούτε να μπερδεύεται στα πόδια της, ένοιωθεαδικαιολόγητο μίσος γι’ αυτόν χωρίς να της έχει κάνει τί-ποτε. Μια εβδομάδα πριν γεννήσει έπαθε αποκόλλησηπλακούντα και γέννησε με καισαρική, για την οποία υπέ-στη ολική νάρκωση. Τρόμαξε πολύ μήπως χάσει ταμωρά. Έχει ακόμα κολπική αιμορραγία αλλά ο γυναικο-λόγος της δεν ανησυχεί. Αφότου γέννησε δεν κατάφερεκαθόλου να ξεκουραστεί γιατί τα μωρά είναι ανήσυχακλαίνε συνέχεια, δεν μπορεί να τα ανεχτεί και νιώθει ενο-χές Το στήθος της δεν μεγάλωσε με την εγκυμοσύνη καιτο γάλα της είναι πολύ λίγο, δεν τους αρκεί και αναγκά-ζετε να τους δίνει συμπλήρωμα. Έχει χαμηλό αιματοκρίτηκαι της χορηγήθηκαν συμπληρώματα μαγνησίου και σι-δήρου. Έχει έντονες κρυάδες και νοιώθει «κομμένα» ταπόδια της από την αδυναμία, εξαντλείται εύκολα ότανανεβαίνει σκάλες ή ανηφόρες.Η Sepia ήταν το φάρμακο που βελτίωσε την γε-νικότερη κατάσταση της Ναταλίας. Η κατάθλιψηυποχώρησε από την πρώτη κιόλας ημέρα, η αι-μορραγία σταμάτησε, ο αιματοκρίτης ανέβηκε, τογάλα αυξήθηκε και η σχέση με τον σύζυγο τηςαποκαταστάθηκε. Τα μωρά λάβανε από ένα Lyco-podium σε μέτρια δυναμοποίηση, οι κολικοί υπο-χώρησαν και σταμάτησαν να κλαίνε. Μετά απότην αγωγή της η Ναταλία χαίρεται τα δύο μωράτης και ευγνωμονεί την Ομοιοπαθητική για ταανέλπιστα όπως είπε αποτελέσματά της.

Ο Μ Ο Ι Ο Π Α Θ Η Τ Ι Κ Η

Κατάθλιψη & Oμοιοπαθητική ΑποκατάστασηΓράφει: Χρήστος Κόντης, Ομοιοπαθητικός (www.kethe.gr, E-mail: olistic@otenet.gr)

Επιλόχειος κατάθλιψη

5

έρευνας σχετική με τα Εναλλακτικά Θεραπευτικά συστήματα; ...Η απληστία και η ανευθυνότητα δεν έχουν επηρεάσει τις φαρμα-κευτικές εταιρίες, τους διευθυντές και τους υποστηρικτές τους μόνο, αλλά το σύνολο της κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα, είτε συν-δέονται με την ιατρική είτε όχι. Γεώργιος Βυθούλκας «η Νέα Διάσταση στην Ιατρική»

«Γιατί επισκέφτηκα την Ομοιοπαθητική»Κάποιες φορές, όταν υπάρχει πρόβλημα, μια φωνή μέσα σου λέει ότι κάτι δεν πάει καλά(κι ας μην ξέρεις τι είναι αυτό). Έτσι έγινε όταν ο γιος μου, σχεδόν δυο χρονών τότε, μεαλλεργική βρογχίτιδα, κρίσεις βήχα και δύσπνοιας έπρεπε να κάνει 6-8 μήνες το χρόνομάσκες (τα γνωστά εισπνεόμενα). Σκεφτόμουν, δεν είναι δυνατόν ένα παιδάκι από δυοχρονών να παίρνει κορτιζόνη μέχρι τα 7-8 του χρόνια όπως μου είπε ο παιδίατρος, φάρ-μακα τα οποία μέσα στις παρενέργειές τους αναφέρονται πιθανότητες εμφάνισης άσθμα-τος, αλλεργίες κ.ο.κ μετά από χρόνια χρήση. Κάτι δεν πήγαινε καλά όντως και αφού τοσυζητούσα συνέχεια με φίλους και γνωστούς, μια φίλη μου είπε να δοκιμάσω ομοιοπα-θητική. Η ίδια και το παιδί της έκαναν χρόνια, και ήταν και είναι πολύ ευχαριστημένη.Δεν το σκέφτηκα πολύ έπρεπε να δοκιμάσω αφού υπήρχε πιθανότητα να αποφύγω ταεισπνεόμενα. Ούτε μια στιγμή δεν φοβήθηκα (όπως ακούω πολλές μαμάδες)που δεν θα άκουγα τον παιδίατρο. Από το τηλέφωνο (όταν πήρα να κλείσωραντεβού) ο ομοιοπαθητικός άκουσε το βήχα του μικρού και μου είπε μέχρινα έρθεις δώσε ένα antimonium tartaricum 1m στο παιδί. Έδωσα το φάρ-μακο που μου πρότεινε και μέσα σε μισή ώρα το παιδί ηρέμησε και δεν ξαναπα-ρουσίασε κρίσεις βήχα.Στο χρόνο πάνω, τα επεισόδια βρογχίτιδας μειώθηκαν σημαντικά και πάντα τα αντιμε-τώπιζα με την ομοιοπαθητική. Δε χρειάστηκε ούτε μια φορά να πάω στο νοσοκομείο γιατη δύσπνοια τις βραδινές ώρες. Τώρα, τρία χρόνια μετά, σταμάτησαν εντελώς οι δύ-σπνοιες, ο βήχας του, όταν συμβαίνει είναι πιο ήπιος και πάντα τον αντιμετωπίζουμε μεομοιοπαθητική.Παράλληλα με το γιο μου ξεκίνησα ομοιοπαθητική εγώ και η κόρη μου. Κάθε χρόνοέπαιρνα αντιβίωση για κολπικούς μύκητες, μάλιστα την τελευταία χρονιά (πριν την ομοι-οπαθητική) είχα πάρει τρεις φορές αφού η ίδια η αντιβίωση δημιουργούσε καινούριους.Με τη βοήθεια της ομοιοπαθητικής, σταμάτησαν οι μύκητες τρία χρόνια τώρα. Επίσηςυπέφερα από πόνους στον αυχένα και το ισχίο (λόγω δισκοκοίλης). Οι πόνοι έχουν μει-ωθεί σημαντικά και δεν έχω ξαναπάρει αντιφλεγμονώδη. Ξ. Δ.

«Γιατί επιλέγω ομοιοπαθητική»Ο γιός μου ήταν τριών χρονών όταν εμφάνισε σύνδρομο «Aspergers» μιαήπια μορφή αυτισμού. Ήταν κλεισμένος στον εαυτό του χωρίς να επικοινω-νεί και ο προφορικός του λόγος ήταν φτωχός. (Είναι δίγλωσσος και παρουσιά-ζει δυσκολία λόγου και στις δύο γλώσσες, ιδιαίτερα όμως στα ελληνικά). Απόφευγε τηναλληλεπίδραση με τον αδερφό του ή με άλλους γνωστούς και αντιμετώπιζε τους ξέ-νους με φόβο. Η μουσική και οι δυνατοί ήχοι τον ενοχλούσαν, επίσης τα φαγητά που δο-κίμαζε ήταν περιορισμένα. Είχε συγκεκριμένες ρουτίνες που έπρεπε να ακολουθήσουμεπολύ μεθοδικά, αλλιώς αγχωνόταν, νευρίαζε και ούρλιαζε. Αργότερα στο σχολείο πα-ρουσίασε διάσπαση προσοχής και ήταν συχνά θύμα «bullying». Όλα αυτά τα προβλήματαέφεραν κοινωνική απομόνωση, όχι μόνο για αυτόν αλλά για όλη την οικογένεια. Είχαμεαγανακτήσει, γιατί η κλασική ιατρική σηκώνει τα χέρια ψηλά, και δεν μπορεί να προ-σφέρει καμία βοήθεια. Όταν αναφέραμε στην παιδίατρό μας ότι σκεπτόμασταν να πάμεσε άλλη χώρα για αναζήτηση βοήθειας, περιορίστηκε να πει ότι «δεν θα βρούμε άκρη».Τότε είναι που σκεφτήκαμε να δοκιμάσουμε ομοιοπαθητική. Γνωρίζαμε ότι είναι μια τε-λείως φυσική μέθοδος θεραπείας χωρίς παρενέργειες. Τα φάρμακα είναι ασφαλή, μητοξικά και πολύ χαμηλά σε κόστος. Γνωρίζαμε επίσης πως η θεραπεία είναι μόνιμη, γιατίθεραπεύει όχι μόνο τα συμπτώματα αλλά ολόκληρο τον οργανισμό, σε ψυχικό και σω-ματικό επίπεδο.Στην πρώτη επίσκεψη ο ομοιοπαθητικός πήρε όλο το ιστορικό του γιού μου,αλλά και το δικό μας (γονιών). Συζητήσαμε για την φυσική του κατάσταση,την διατροφή του, τη συμπεριφορά του, αν έχει αλλεργίες, αν πίνει νερό καιπόσο, πώς κοιμάται, αν ιδρώνει και πολλά άλλα. Ενθάρρυνε το γιό μου ναμιλήσει παραπάνω για αυτά που σκέφτεται και τον απασχολούν. Μας είπε ότιθα επικοινωνούμε τακτικά στο τηλέφωνο και θα βρισκόμαστε στην αρχήκάθε ενάμιση με δύο μήνες.Οι αλλαγές που παρατηρήσαμε στον πρώτο χρόνο θεραπείας ήταν πολλές. Η δασκάλαείπε ότι δεν έχει πια την νωθρότητα που τον χαρακτήριζε. Άρχισε να συμμετέχει στο μά-θημα και να συγκεντρώνεται με μεγαλύτερη ευκολία. Το πιο σημαντικό είναι ότι άρχισενα δείχνει ενδιαφέρον για παρέες.Τώρα είναι 17 ετών και δείχνει ηρεμία και αυτοπεποίθηση. Οι βαθμοί τουστο σχολείο είναι ικανοποιητικοί. Μπήκε η μουσική πάλι στο σπίτι μας, αφούτώρα παίζει βιολί και πιάνο. Έχει λίγους αλλά σταθερούς φίλους και έχει φι-λοδοξίες για το μέλλον.Η ανατροφή ενός παιδιού με αυτισμό είναι μια εξαιρετικά δύσκολη εμπειρίαγια τους γονείς. Η ομοιοπαθητική έχει βοηθήσει όλη την οικογένεια. Μαςβοήθησε να αντιμετωπίζουμε καθημερινές προκλήσεις με ηρεμία και αισιο-δοξία. Τα παιδιά μου δεν αρρωσταίνουν συχνά και δεν έχουν πάρει ποτέ αν-τιβίωση από τότε που ξεκίνησαν ομοιοπαθητική. Με μια περίπτωσηουρολοίμωξης που είχα πρόσφατα, τα συμπτώματα υποχώρησαν μέσα σεδύο ώρες, μετά από το φάρμακο που μου χορηγήθηκε.Την ομοιοπαθητική την έχουμε υιοθετήσει πλέον σαν τρόπο ζωής. Νιώθουμεευγνωμοσύνη, γιατί ξέρουμε ότι κάθε πρόβλημα αντιμετωπίζεται με σιγουριάκαι ασφάλεια. Κ. Ε.

Είναι πρωτοβουλία τις έκδοσης να μην κοινοποιούνται τα στοιχεία των ασθενών για την διαφύλαξητων προσωπικών τους δεδομένων και βρίσκονται στη διάθεση του περιοδικού. ΣτΕ

ΔιατροφολογίαΣεροτονίνη - O νευρομεταβιβαστης της χαράς

πως επηρεάζει η διατροφή τα επίπεδα τηςΓράφει η Κατερίνα Κρητικού, e-mail: aikaterinikritikouu@gmail.com

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος εκκρίνει πολλές ουσίες οι οποίες είναι ξεχωρι-στές και διαφοροποιούνται μεταξύ τους ως προς τον τρόπο λειτουργίας τουςκαι το σκοπό που επιτελούν. Οι ουσίες αυτές είναι γνωστές ως νευρομετα-βιβαστές. Μια από αυτές τις ουσίες είναι η σεροτονίνη, η οποία είναι υπεύ-θυνη για τη διάθεση μας και τη διατήρηση της συναισθηματικής σταθερότητας.Η σεροτονίνη όμως είναι παράγωγο μιας άλλης ουσίας, που λέγεται τρυ-πτοφάνη και χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσε να υφίσταται η σεροτονίνη. Τηντρυπτοφάνη την παίρνουμε μέσω των τροφών και μετά την αναγνωρίζει ο εγ-κέφαλος, την μετατρέπει σε σεροτονίνη, η οποία με τη σειρά της μας προ-σφέρει το βασικό της γνώρισμα, την καλή διάθεση!Θα πρέπει λοιπόν στο καθημερινό μας διαιτολόγιο να περιλαμβάνουμε τροφές, οι οποίεςπεριέχουν τρυπτοφάνη, αν θέλουμε να αυξήσουμε τα επίπεδα της σεροτονίνης στο σώμα

μας. Χαρακτηριστικές τροφές που περιέχουν τρυπτοφάνη είναι οι εξής: ψάρι, γαλοπούλα,κοτόπουλο, cottage cheese, αβοκάντο, μπανάνα και σιτάρι.Σε αυτό το σημείο είναι καλό να επισημάνουμε ότι έχει αποδειχτεί μετά από έρευνες πωςγια τις γυναίκες είναι πιο δύσκολο να σταθεροποιήσουν τα επίπεδα της σεροτονίνηςτους σε σχέση με τους άνδρες και αυτός μπορεί να είναι ένας βασικός λόγος που οδη-γεί τις γυναίκες στη μελαγχολία. Το φαινόμενο αυτό σχετίζεται με την αλληλεπίδραση με-ταξύ της σεροτονίνης και του γυναικείου ορμονικού κύκλου και εξηγεί και τιςσυναισθηματικές διαταραχές των γυναικών κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πουσυχνά εμφανίζεται με τη μορφή ευαισθησίας στο πόνο, ακεφιάς και ευερεθιστικότητας.

Έρευνες επίσης έχουν δείξειότι οι γυναίκες που έχουν χα-μηλά επίπεδα σεροτονίνης,δεν εξωτερικεύουν εύκολα τασυναισθήματα τους, τα κατευ-θύνουν όλα προς τα μέσα καιαυτό έχει σαν αποτέλεσμα ναπροκαλείται κατάθλιψη και αυ-τοκτονικές τάσεις.Εν αντιθέσει με τους άνδρες,οι οποίοι αν έχουν χαμηλά επί-πεδα σεροτονίνης τα εκδηλώ-

νουν εντελώς διαφορετικά, καθώς γίνονται βίαιοι και εμπλέκονται συχνά σεαξιόποινες πράξεις. Τέλος κάποιοι άλλοι παράγοντες που μειώνουν τα επί-πεδα σεροτονίνης είναι η κατάχρηση αλκοόλ κα φαρμάκων.Βλέπουμε λοιπόν πόσο καθοριστικό ρόλο παίζει η σεροτονίνη στη καλή μας διάθεση,για αυτό λοιπόν καλό είναι να φροντίζουμε και εμείς όσο μπορούμε να συμβάλουμε κα-θοριστικά στη παροχή σεροτονίνης στο σώμα μας, μέσω των σωστών διατροφικών μαςεπιλογών.

Η Κατερίνα Κρητικού γεννήθηκε στη Κέρκυρα το 1981. Σπούδασε Δια-τροφολογία στο Manchester Metropolitan University της Μεγάλης Βρε-τανίας. Έχει συμμετάσχει στο ερευνητικo πρόγραξμμα που διεξηγαγε τοΧαροκόπειο Πανεπιστήμιο, με θέμα Παιδική Παχυσαρκία. Έχει αρθρογρα-φήσει για τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Τα τελευταία 2 χρόνια διορ-γανώνει σεμινάρια Διατροφής, ένα από αυτά είχε σαν θέμα “Η Ψυχολογίατης Παχυσαρκίας, Σώμα και Συναίσθημα”. Τέλος έχει ενεργοποιηθεί σεδράσεις εναλλακτικής μάθησης και έχει διατελέσει γραμματέας στο Εναλ-λακτικό Πολιτιστικό Εργαστήριο Κέρκυρας.

MΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΣΘΕΝΩΝ

6

Ήσασταν της άποψης ότι το μυαλό σας λειτουργεί έτσι κι αλλιώς από μόνο του όπωςπρέπει; Τότε δυστυχώς γελαστήκατε. Prof. Gerald Hüther

Το αντίθετο εσωτερικό φύλοΌταν κάποιος, κατά την πορεία της εξατομίκευσήςτου, συναντήσει και έρθει αντιμέτωπος με τη σκιάτου (που σημειωτέον είναι έργο ζωής), αργά ήγρήγορα θα βρεθεί μπροστά σ’ ένα άλλο αρχέτυποτου προσωπικού του ασυνείδητου. Θα συναντήσειτην εσωτερική γυναίκα αν είναι άντρας ή τον εσω-τερικό άντρα αν είναι γυναίκα….

Η λειτουργία του ασυ-νείδητου σε σχέση μετο συνειδητό είναι αν-τισταθμιστική.Οπότε, επειδή στοσυνειδητό ενός ατό-μου επικρατούν ταχαρακτηριστικά τουφύλου του, στο υπο-συνείδητο του επι-κρατούν αυτά τουαντίθετου φύλου.«Στο ασυνείδητο κάθεάντρα βρίσκεται κρυμ-μένη μια γυναικείαπροσωπικότητα καισε αυτό κάθε γυναί-κας μια αντρική προ-σωπικότητα» έγραφεο Γιουνγκ και ονό-μασε τις κρυμμένες

προσωπικότητες Άνιμα και Άνιμους αντίστοιχα.Τα αρχέτυπα του Άνιμους και της Άνιμα εμφανίζονται στοσυνειδητό είτε με προβολή είτε με ταύτιση. Όταν προβάλ-λονται σε κάποιο υπαρκτό πρόσωπο του άλλου φύλουέχουμε τον αποκαλούμενο κεραυνοβόλο έρωτα. Η Άνιμαείναι αυτό που θα λέγαμε η ιδανική εικόνα που έχει έναςάντρας για μια γυναίκα. Με την αρνητική της μορφή εν-σαρκώνεται στην ακολασία, στη μοιραία γυναίκα, που μετη γοητεία της «σέρνει τον άντρα από τη μύτη». Η λογο-τεχνία και η θεματολογία του κινηματογράφου είναι γε-μάτη από τέτοιες μορφές. Η γερμανική ταινία του 1930του Josef von Sternberg, «ο Γαλάζιος Άγγελος», διηγεί-ται τον έρωτα ενός αυταρχικού καθηγητή για μια τραγου-δίστρια του καμπαρέ. Η τραγουδίστρια χρησιμοποιεί τηγοητεία της για να εξευτελίζει τον καθηγητή, ενώ με τη θε-τική της μορφή εμφανίζεται ως η μούσα, η ιδανική γυ-ναίκα. Είναι η Βεατρίκη του Δάντη, η θεά Ίσιδα στο όνειροτου Απουήλιου, η Σουναμίτιδα από το Άσμα Ασμάτων.Αντίστοιχα ο Άνιμους εμφανίζεται στα όνειρα ή τις προ-βολές των γυναικών σαν ο ιππότης, ο αθλητικός κυνη-γός της περιπέτειας, ο γοητευτικός ληστής ή και σαν τηνεπικίνδυνη μορφή του Κυανοπώγωνα, που σκότωνεκρυφά τις γυναίκες του. Στη θετική του πλευρά ο Άνιμους,προσωποποιεί το πνεύμα πρωτοβουλίας, το θάρρος, τηντιμιότητα. Στην αρνητική του την ισχυρογνωμοσύνη, τηνπροσκόλληση σε απόλυτες ιδέες, την έλλειψη ευελιξίας.Σε κάθε περίπτωση ο Άνιμους και η Άνιμα είναι μορφέςμάλλον δαιμονικές, υπερβατικές, παρά ανθρώπινες. Ηδιαδικασία της εξατομίκευσης προχωράει στο δρόμο πουχαράζουν οι εσωτερικές συγκρούσεις.Ο Γιουνγκ είχε κατανοήσει πως η λύση δεν βρίσκεται στηνεπικράτηση του ενός πόλου της σύγκρουσης, ή στην κα-ταπίεση της ίδιας της σύγκρουσης, αλλά στη συμφιλίωσητων αντιθέτων στο «conjunction oppositorum», ένα είδοςεσωτερικού «ιερού γάμου». Πρόκειται για την ανάδυσημιας τρίτης δύναμης που υπερβαίνει την ένωση των αντι-θέτων, μιας μεταμορφωτικής δύναμης. Η ένωση με τηνεσωτερική γυναίκα και τον εσωτερικό άντρα, αντιστοίχως,προϋποθέτει την απόσυρση των προβολών του Άνιμουςή της Άνιμα πάνω στους άλλους και την απελευθέρωσηαπό την ταύτιση μαζί τους.

Όπου γίνει η δημιουργική αυτή επαφή, και αν δια-τηρηθεί, ένα νέο είδος ενέργειας περνάει μέσααπό τον άνθρωπο. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο άν-θρωπος που μέσα του ρέει αυτή η ενέργεια ζει έναβίο νηνεμίας. Αντιθέτως, είναι υποχρεωμένος ναπαλεύει και να αγωνιά στο επίπεδο του συνηθι-σμένου κόσμου, ίσως και περισσότερο από πριν.Ωστόσο δεν αγωνίζεται μάταια. Νέοι και δημιουρ-γικοί πίδακες δραστηριότητας αναβλύζουν από ταβάθη του. Και μέσα σε όλο αυτόν τον αγώνα του,ο άνθρωπος διαπιστώνει ότι χρησιμεύει σαν κα-νάλι που από μέσα του περνούν «δημιουργικάύδατα» για να διοχετευτούν στη ζωή.

Η συνάντηση με τον Εαυτό.Κατά την ένωση, λοιπόν, με τον εσωτερικό άντρα ή τη γυ-ναίκα αντίστοιχα, η γυναίκα μπορεί πλέον να εντάξει στησυνειδητή της στάση τα στοιχεία της δύναμης, της απο-φασιστικότητας και του θάρρους που πρόβαλλε ως τότεστους άντρες, ενώ ο άντρας να αποκτήσει τις θηλυκέςποιότητες της δεκτικότητας και της ευελιξίας. Τότε το ασυ-νείδητο αλλάζει όψη και παρουσιάζεται με τη μορφή τωνσυμβόλων του Εαυτού.

Ο Εαυτός, ο πιο βαθύς πυρήνας της ψυχής, σταόνειρα μιας γυναίκας παρουσιάζεται με τη μορφήενός ανώτερου θηλυκού όντος όπως μιας ιέρειας,μάγισσας, θεάς κ.ά. Στους άντρες μπορεί να πάρειτη μορφή του γέρου σοφού, του γκουρού, του ιε-ροφάντη κ. ά. Επίσης, πιο σπάνια, μπορεί να πάρειτη μορφή ενός αρωγού ζώου γνωστού από τα πα-ραμύθια, ή μιας πέτρας, ενός πολύτιμου λίθου.Είναι φανερή εδώ η σύνδεση του Εαυτού (του εσώτερουπυρήνα της ψυχής) με τη φιλοσοφική λίθο των αλχημι-στών. Ο Μοριένους, Άραβας αλχημιστής, λέει: «Αυτή (ηφιλοσοφική λίθος) έχει βγει από εσάς. Εσείς είστε το ορυ-κτό της και βρίσκεται μέσα σας. Ή, για να εκφράσουμε μεσαφήνεια τα πράγματα, αυτοί (οι αλχημιστές) την παίρνουναπό εσάς. Μόλις το καταλάβετε, η αγάπη κι η επιδοκιμα-σία της πέτρας δεν θα πάψουν να μεγαλώνουν μέσα σας.Να ξέρετε ότι αυτό είναι αναμφισβήτητα αληθινό».Με τη μορφή του Κοσμικού Ανθρώπου, ο Εαυτός πα-ρουσιάζεται σε πάμπολλους μύθους και θρησκευτικές δι-δασκαλίες ως η θεϊκή και επιβοηθητική δύναμη. Οι μύστεςτης Ανατολής αλλά και οι Γνωστικοί της Δύσης κατάλαβανότι ήταν μάλλον μια εσωτερική ψυχική εικόνα, παρά μιααντικειμενική πραγματικότητα. Σύμφωνα με μια ινδική πα-ράδοση, ζει μέσα στον άνθρωπο και αποτελεί τη μόνηαθάνατη πλευρά του. Αυτός ο εσωτερικός Μεγάλος Άν-

θρωπος οδηγεί το άτομο έξω από το δημιουργημένοκόσμο για να αποκαταστήσει και πάλι την αιωνιότητα τηςαρχέγονης σφαίρας του. Μπορεί όμως να παίξει το λυ-τρωτικό του αυτό ρόλο, μόνο εφόσον ο άνθρωπος τοναναγνωρίσει και αφού ξυπνήσει από τον ύπνο του, τουεπιτρέψει να τον οδηγήσει.

Στον Κοσμικό Άνθρωπο κρύβεται τονόημα της ζωής.Σύμφωνα με πολλούς μύθους ο Κοσμικός Άνθρωποςαποτελεί και τον τελικό σκοπό της ζωής, το λόγο ύπαρξηςτης Δημιουργίας. Λέει ο Μάιστερ Έκχαρτ: «Όλα τα δημη-τριακά τείνουν προς το στάρι, όλοι οι θησαυροί προς τοχρυσάφι, όλα τα πλάσματα προς τον άνθρωπο». Βέβαιαο παραπάνω ορισμός παρά την υπερβολή του απηχεί μιαψυχολογική πραγματικότητα, στο βαθμό που η εξωτερικήπραγματικότητα υπάρχει αναφορικά με μια συνείδηση πουτην αντιλαμβάνεται και την φωτίζει σαν τέτοια. Στη Δύση οΚοσμικός Άνθρωπος ταυτίστηκε συχνά με τον Χριστό,ενώ στην ανατολή με τον Κρίσνα ή τον Βούδα. Άλλοτεπάλι ο Εαυτός παίρνει τη μορφή του ερμαφρόδιτου ή τουβασιλικού ζευγαριού.Η πλέον γνωστή εικόνα το Εαυτού (Ταυτού) καιαυτή που ασκούσε ιδιαίτερη γοητεία στον Γιούνγκ,είναι η Μαντάλα. Μαντάλα στα Σανσκριτικά ση-μαίνει ιερός κύκλος. Είναι όμως κάτι περισσότεροαπό κύκλος. Ο Γιουνγκ λέει: «Υπάρχουν αμέτρη-τες παραλλαγές αυτού του μοτίβου… αλλά όλεςβασίζονται στον τετραγωνισμό του κύκλου….Είναι ένα είδος κεντρικού σημείου στο εσωτερικότης ψυχής, με το οποίο σχετίζεται το καθετί, όπουόλα είναι ταχτοποιημένα, και που από μόνο τουείναι μια πηγή ενέργειας».Ο «τετραγωνισμός του κύκλου», ένα από τα παλιά άλυταμαθηματικά προβλήματα, εδώ συμβολίζει την ενσάρκωσητης θεϊκής φύσης του ανθρώπου στην υλικότητα. Αν εμ-φανιστεί το αρχέτυπο του Εαυτού στην προσωπική ζωήκάποιου (συνήθως στο δεύτερο μισό της ζωής), προσφέ-ρει μια πηγή νοήματος για την ύπαρξη και τη ζωή.Βέβαια η πορεία της εξατομίκευσης δεν είναι γραμμικάπροσδιορισμένη, όπως, για περιγραφικούς λόγους, πα-ρουσιάστηκε. Δεν θα μπορούσε να πει κανείς: «τώρα εξα-τομικεύτηκα, προχωράω στο επόμενο». Όχι. Είναι μιαδιαρκής επικοινωνία με τα βάθη του ασυνείδητου, με τοσύνολο του εαυτού μας. Τα σύμβολα ή αναδύονται αυ-θόρμητα ή δεν αναδύονται καθόλου. Σημαντικό στάδιαστην πορεία αποτελεί η κατανόηση των μεταμορφωτικώνσυμβόλων. Αν αυτή λείπει τότε θα έχουμε μεν μια ωρί-μανση του ατόμου και ενδεχομένως μια εναρμόνιση τηςνοητικής του στάσης με τον εαυτό του, η οποία όμως δενθα είναι συνειδητή. Συχνά οι κρίσιμες φάσεις της πορείαςσυνοδεύονται από «συγχρονιστικά» γεγονότα, που βοη-θούν το άτομο να συνδέσει την εσωτερική με την εξωτε-ρική του ζωή.Τέλος, πρέπει να επισημάνουμε ότι η εξατομί-κευση είναι μια άκρως προσωπική υπόθεση, καιγι’ αυτό ζωντανή. Σε κάθε δε περίπτωση η όποιαμίμηση, την απονεκρώνει…. Ενώ η σύνδεση μετην πραγματική εμπειρία και την προσωπική αυ-θεντικότητα την ξυπνάει.

«Καλλιεργητές» του ασυνείδητουΤελειώνοντας ας παραθέσουμε ένα απόσπασμα του ίδιουτου Γιούνγκ:«Εκείνοι που ζουν σε κοινωνίες με βάσεις πιο σταθερέςαπό τις δικές μας, καταλαβαίνουν ευκολότερα πως είναιανάγκη να απαρνηθούμε τα ωφελιμιστικά σχέδια πουγεννά το συνειδητό πνεύμα μας για να επιτρέψουμε στοεσωτερικό μας «Είναι» ν’ αναπτυχθεί. Μια μέρα συνάν-τησα μια γυναίκα κάποιας ηλικίας, που επειδή αναλώθηκε

Η πορεία προς την εξατομίκευσηκαι την αυτο-ανα-κάλυψη.

Συνέχεια από το προηγούμενο τεύχος Γράφει: Κωνσταντίνος Φυτόπουλος (Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής - Ομοιοπαθητικός), e-mail: konfyt@otenet.gr, website: www.holistictherapy.gr

Το αρχέτυπο του ιερού γάμου (δη-λαδή η ένωση των αντιθέτων), απει-κονίζεται εδώ σε ένα ινδικό γλυπτόως οι θεότητες Σίβα και Παρβάτι.

Tο “εαυτό” δεν απεικονίζεται πάντα με ένα ανώτερο και γέρικοον. Αριστερά αναπαράσταση ενός ονείρου από τον ΠέτερΜπιρκχάουζερ όπου παρουσιάζεται σαν νέος. Το στρογγυλόαντικείμενο με μορφή ηλίου είναι το σύμβολο ολότητας καθώςκαι τα τέσσερα χέρια. Το αγόρι είναι μαύρο εξαιτίας τηςνυχτερινής (δηλαδή ασυνείδητης) προέλευσής του.

7

Η πιθανότητα της ανώτερης εξέλιξης … είναι το ίδιο ανοιχτή όπως η πιθανότητα να εξελιχ-θεί η ανθρωπότητα σε κοινότητα τερμιτών του χειρότερου είδους. Prof. Konrad Lorenz

σε εξωτερικές υποθέσεις, δεν είχε κατορθώσει τίποτασπουδαίο στη ζωή της. Είχε κατορθώσει ωστόσο νασυνεννοείται με ένα σύζυγο με δύσκολο χαρακτήρα,και η ίδια να φτάσει στην ψυχολογική ωριμότητα. Ότανμου παραπονέθηκε πως δεν έκανε τίποτα στη ζωήτης, της αφηγήθηκα μια ιστορία του σοφού κινέζουΣουάνγκ -Τσού. Κατάλαβε αμέσως και ησύχασε».Να η ιστορία:Ένας πλανόδιος ξυλουργός, που τον έλεγαν Πέτρο,είδε στα ταξίδια του, μια παλιά βελανιδιά γίγαντα,κοντά σε ένα ακατέργαστο βωμό. Ο ξυλουργός είπεστον παραγιό του που θαύμαζε τη βελανιδιά : «Να έναάχρηστο δέντρο. Αν το ‘καναν καράβι, θα σάπιζε αμέ-σως. Αν το ‘καναν εργαλεία θα ‘σπαγαν. Τίποτε χρή-σιμο δε μπορείς να φτιάξεις μ’ αυτό το δέντρο. Να γιατί μπόρεσε να γεράσει τόσο!».Στο χάνι όμως, την ίδια νύχτα, ο ξυλουργός είδε τη βελανιδιά στο όνειρό του και το δέν-τρο του είπε: «Γιατί με συγκρίνεις με τα καλλιεργημένα σας δέντρα, όπως τ’ ασπράγ-καθο, την αχλαδιά, την πορτοκαλιά, τη μηλιά κι’ όλα τ’ άλλα καρποφόρα δέντρα; Πρινακόμα ωριμάσουν οι καρποί τους, οι άνθρωποι τ’ αφανίζουν, σπάνε τα κλαριά τους καιτα κλωνιά τους. Οι καρποί που δίνουν τα βλάπτουν, και δε χαίρονται τη ζωή μέχρι το φυ-σικό τους τέλος. Έτσι γίνεται παντού και γι’ αυτό προσπάθησα πριν από πολύ καιρό ναγίνω ολότελα άχρηστο. Δύστυχε θνητέ ! Πιστεύεις πως αν ήμουν χρήσιμο, θα μ’ άφη-ναν να κάνω τέτοιο μπόι; Ωστόσο συ και γω, είμαστε κι οι δύο δημιουργήματα, και μεποιο δικαίωμα ένα δημιούργημα δικάζει ένα άλλο; Ώ άχρηστε θνητέ, τι ξέρεις εσύ για τοανωφέλευτο των δέντρων».Ο ξυλουργός ξύπνησε, συλλογίστηκε αυτό το όνειρο, κι αργότερα, όταν ο παραγιός τουτον ρώτησε γιατί υπήρχε μονάχα αυτό το δέντρο για να προστατεύει το βωμό απάντησε:«Σώπα, ας μη μιλάμε πια γι’ αυτό. Αυτό το δέντρο φύτρωσε εκεί επίτηδες, γιατί παντούαλλού, οι άνθρωποι θα το είχαν βλάψει. Αν δεν ήταν το δέντρο του βωμού, θα το είχανίσως κόψει».Είναι φανερό ότι ο ξυλουργός είχε καταλάβει ότι εκπληρώνοντας απλώς τον προορισμόσου, αυτό είναι το μεγαλύτερο κατόρθωμα του ανθρώπου, κι ότι ο ωφελιμισμός πρέπεινα υποχωρεί στις απαιτήσεις της ασυνείδητης ψυχής. Αν εκφράσουμε αυτή τη μεταφο-ρική έννοια με ψυχολογικούς όρους , το δέντρο συμβολίζει την πορεία προς την εξα-τομίκευση και δίνει ένα μάθημα στο κοντόθωρο Εγώ μας. ”

ΠΗΓΕΣ: C.G.Jung: Gesammelte Werke, Valter verlag Olten, SwDawn Kolokithas: Symbols of Transformation, Journal Gnosis No 10Μαρί Λουίζ φον Φραντς: Η διαδικασία της Εξατομίκευσης, ΑρσενίδηΠ.Ο. Μάρτιν: Ένα Πείραμα σε Βάθος, ΣπαγειρίαΚαρλ Γ. Γιουνγκ: 4 Αρχέτυπα, ΙάμβλιχοςΜανουελ Σώχ: Τα χαρίσματα θεραπεύουνΜανουελ Σώχ: Frei SeinΓεώργιος Γκουρτζίεφ: Τα όλα και τα πάντα

Ο Κωνσταντίνος Φυτόπουλος γεννήθηκε το 1964 στην Κατερίνη. Αποφοί-τησε από την Ιατρική σχολή του πανεπιστήμιου της Θεσσαλονίκης το 1990 καιαπό τη σχολή Ομοιοπαθητικής της Ελληνικής Ομοιοπαθητικής Ιατρικής Εται-ρίας και συμπλήρωσε την εκπαίδευση του με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα τουΓ. Βυθούλκα στο Ν.Μ.Ι.Τ.Σ, καθώς και στη Βομβάη και στο Βερολίνο. Απότο 1993 ως το 2002 διδάσκει στη σχολή Ομοιοπαθητικής της Ε.Ο.Ι.Ε. Απότο 2007 σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Αιγαίου παρουσιάζει το θέμα«Ομοιοπαθητική και Ψυχοθεραπεία» στους σπουδαστές ιατρούς του μεταπτυ-χιακού τίτλου της Ομοιοπαθητικής.

Εκπαιδεύτηκε στη Γιουγκιανή Ψυχανάλυση του Βάθους, στη Γνωστική αναλυτική ψυχοθεραπεία καιστη βιωματική ομαδική ψυχοθεραπεία. Μαθήτευσε στο Τορόντο και στο Βερολίνο στην αυτογνω-σιακή και θεραπευτική δράση του Θεάτρου. Έχει παρουσιάσει και δημοσιεύσει άρθρα και εργασίεςσε περιοδικά, ιατρικά συνέδρια και διαλέξεις με θέμα την αποτελεσματικότητα της Ομοιοπαθητικήςστις Ψυχικές Παθήσεις και στη Ψωρίαση. Καθώς και τη σύνδεση της θεραπείας με την αυτογνω-σία και τις διαλογιστικές πρακτικές.Eργάζεται ως Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής Ομοιοπαθητικός και συντονίζει ομάδες αυτογνωσίαςκαι εφαρμόζει διαλογιστικές τεχνικές. Είναι ψυχοθεραπευτής υπαρξιακής και γιουγκιανής κατεύ-θυνσης, με πολυετή συμμετοχή σε συστήματα πνευματικής ανάπτυξης.Όραμα του είναι η σύνθεση των μεθόδων της ανατολικής εσωτερικής παράδοσης για τη διεύρυνσητης συνείδησης με τη δυτική, επιστημονική, ψυχοθεραπευτική, μεθοδολογία.

Γράφει η Πέγκυ Ζάρρου, εναλλακτική θεραπεύτρια μουσικός e-mail: peggyzarrou@gmail.com

Είδος πολυτελείας έγινε φέτος η θέρμανση με καλοριφέρ, λόγω της αύξησης τουφόρου στο πετρέλαιο, και οι περισσότεροι αναζήτησαν εναλλακτικές λύσεις για να ζε-σταθούν. Εκτός από το τζάκι και τις στόφες -που «έπαιξαν» πολύ αυτό το χειμώνα-προτείνω ένα ζεστό και χαλαρωτικό μασάζ με πέτρες!Βήμα 1ο: Ευκαιρία για μια βόλτα στηνπαραλία! Διαλέγω λείες και στρογγυ-λεμένες πέτρες με 2-10 εκ. διάμετροόσο γίνεται πιο... πλακουτσωτές.Βήμα 2ο: Επιστροφή στο σπίτι γιακαλό πλύσιμο με σαπούνι. (Αν θέλωστο τέλος τις περνάω και με λίγο οινό-πνευμα).Βήμα 3ο: Ώρα για μαγείρεμα! Τις ζε-σταίνω σε μπεν μαρί! Βάζω νερό στηνκάτω κατσαρόλα και στην πάνω κατσαρόλα στρώνω μια πετσέτα. Τοποθετώ τις πέ-τρες χωρίς να ακουμπά η μία την άλλη και περιμένω λιγάκι για να ζεσταθούν. Ιδανικήθερμοκρασία είναι οι 50ο C. Δεν πρέπει να είναι καυτές γιατί δε θα μπορούμε να τις χρη-σιμοποιήσουμε. Τις αφαιρώ με μια κουτάλα και τις ακουμπώ στο τραπεζάκι δίπλα απότο χώρο που θα κάνω το μασάζ.

Βήμα 4ο: Ένας τυχερός παρτενέρ,βιολογικό ηλιέλαιο και αγνό αιθέ-ριο έλαιο λεβάντας. Αν δουλέ-ψουμε σε γυμνό σώμα (πλάτη), θαφτιάξουμε πρώτα το λαδάκι μας(15-20 ml λάδι βάσης με 5 σταγό-νες αιθέριο έλαιο λεβάντας) και θααλείψουμε την πλάτη του δέκτη. Μετα λαδωμένα χέρια μας πιάνουμετις πέτρες - προσοχή να μην καίνε-και τις γλυστράμε απαλά, μεστοργή και χάρη, κάνοντας κυκλι-

κές κινήσεις πάνω στο δέρμα. Αφήστε τη διαίσθησή σας να σας οδηγήσει.Αν δουλέψουμε πάνω από τα ρούχα, δε λαδώνουμε τις πέτρες! Τις τοποθετούμε αμ-φοτερόπλευρα της σπονδυλικής στήλης και κάνουμε απαλό μασάζ. Δέκα λεπτά είναιαρκετά για να ζεσταθεί και να ανακουφιστεί το σώμα από το κρύο και την ένταση τηςημέρας!Η μάλαξη με ζεστές πέτρες μπορεί να είναι τώρα της μόδας, αποτελεί όμως μία τεχνικήγνωστή για τα ευεργετικά της αποτελέσματα από την αρχαιότητα. Η φύση μας δίνειαπλόχερα τησοφία της, αρκείμόνο να τηναγαπήσουμε.(Πόσο σοφήήταν και η γιαγι-ούλα μου...Τη θυμάμαι ναζεσταίνει ένακομμάτι μάρ-μαρο στο μάτιτης κουζίνας,να το τυλίγει μεπανιά και να τοβάζει στη μεσούλα της για να ανακουφιστεί!)

Σημ: *Η τεχνική Hot stones δεν απευθύνεται σε όλους. Σε περιπτώσεις που υπάρχουν θέματαυγείας, ρωτήστε τον οικογειακό σας γιατρό ή ένα εξειδικευμένο πρακτικό, πριν το δοκιμάσετε.

ΖΕΣΤΑ ΒΟΤΣΑΛΑ ΣΤΗΝ …ΠΛΑΤΗ!

8

Την πραγματική αξία της χαράς θα την απολαύσει κανείς μόνο και εφόσον την μοιραστείΜαρκ Τουέιν

ΙΠΠΟΦΑΕΣ: ΤΟ …ΠΟΛΥΕΡΓΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣΓράφει: Μητροπούλου Σοφία E-mail SOFAKI_MI@yahoo.gr

Άγνωστο στους περισσότε-ρους, το ιπποφαές είναι έναφυτό, αγκαθωτό και φυλλο-βόλο. Το ύψος του φθάνει συ-νήθως τα 2-4 μέτρα. Μπορείνα καρποφορεί για περισσό-τερο από 80 χρόνια, αν βρεθείσε ηλιόλουστα μέρη.Ο φλοιός του φυτού αυτού στην

αρχή είναι σκούρος με πολλάεξογκώματα ενώ η κορυφήτου είναι πράσινη. Οι βλα-

στοί του φέρουν αγκάθια στοάκρο τους και αποχρωματίζονται με τον καιρό, χάνοντας τα τριχίδια που έχουν και παίρ-νοντας ένα αργυρό χρώμα όταν βρίσκονται σε χώρο με έντονη ηλιοφάνεια. Τα φύλλατου μοιάζουν με εκείνα της ιτιάς. Το σχήμα του καρπού ποικίλει από το ωοειδές, το κυ-λινδρικό έως το σφαιρικό.Η ονομασία του φυτού αποδίδεται στους στρατιώτες του Μεγάλου Αλεξάν-δρου, οι οποίοι παρατήρησαν ότι ζώα που είχαν τραυματιστεί στα πεδία τωνμαχών και ήταν κουρασμένα, όταν έτρωγαν φύλλα και καρπούς αυτού τουθάμνου, συνέρχονταν και το τρίχωμα τους γινόταν λαμπερό. Ιπποφαές λοι-πόν σημαίνει ίππος λαμπρός, ίππος που γυαλίζει.Το φυτό μπορεί να καλλιεργηθεί μέχρι 3900 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσαςαλλά σ’ αυτό το υψόμετρο δεν παράγει καρπούς. Κατάλληλη θερμοκρασία είναι μεταξύ-43 c έως 40 c ενώ είναι ανθεκτικό στην ξηρασία.Το ιπποφαές είναι ένα από τα ελάχιστα είδη φυτών του οποίου χρησιμοποι-ούνται όλα τα μέρη, οι καρποί, τα φύλλα, ο φλοιός, οι βλαστοί, οι σπόροι,το ξύλο και το ριζικό του σύστημα.Οι χρήσεις του ιπποφαούς είναι πολυάριθμες και τις κυριότερες μπορούμεσυνοπτικά να τις κατατάξουμε στις εξής κατηγορίες:α) Ως τρόφιμο και ζωοτροφήΠαραγωγή χυμών, αλκοολούχων ποτών, όπως λικέρ και ένα είδος κρασιού, ενώ ταφύλλα, οι νεαροί βλαστοί και η πούλπα των καρπών μετά την επεξεργασία της, μπο-ρούν να χρησιμοποιηθούν ως ζωοτροφή των αγροτικών ζώων.β) Ως φαρμακευτικό φυτόΟι τοπικές εφαρμογές του ελαίου του ιπποφαούς, είναι κατάλληλες για την αντιμετώπισηερεθισμών του δέρματος, όπως: πληγές, εγκαύματα, ακμή, δυσχρωμίες, έκζεμα, ψω-ρίαση. Το έλαιο του ιπποφαούς είναι πολύ πλούσιο σε βιταμίνες, φλαβονοειδή, πολυα-κόρεστα οξέα, φυτοστερόλες, σάκχαρα, κλπ. Όλες αυτές οι ουσίες έχουν πολύτιμεςφαρμα κευτικές ιδιότητες για εσωτερική ή εξωτερική χρήση. Με τα φύλλα του και τουςφλοιούς του γίνονται θεραπευτικά ροφήματα. Τα ροφήματα αυτά έχουν πολύ καλά απο-τελέσματα σαν αποχρεμπτικά αλλά και σε νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος.γ) Χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία καλλυντικών:Οι καρποί του είναι πλούσιοι σε αντιοξειδωτικές ουσίες, σε βιταμίνες και σε φλαβονο-ειδή, πολύτιμα συστατικά για κρέμες ημέρας και νύχτας, κρέμες περιποίησης των μα-τιών, μάσκες προσώπου, λοσιόν σώματος, έλαιο σώματος, κρέμες χεριών, γαλάκτωμαντεμακιγιάζ, ζελ κλπ.. Το έλαιο αυτών των καρπών χρησιμοποιείται ακόμα και σε κρέμεςγια το ευαίσθητο δέρμα των μωρών ή για την φροντίδα του στήθους των γυναικών πουθηλάζουν. Είναι συστατικό των σαμπουάν, ενώ είναι ένα φυτικό συντηρητικό εξαιτίαςτις βιταμίνης Ε που περιέχει.δ) Έχει χρωστικές ιδιότητες:Τα φύλλα και οι νεαροί του βλαστοί περιέχουν μία ουσία την κερσετίνη που χρησιμο-ποιείται στη βιομηχανία της βαφής των νημάτων, επειδή, σε συνδυασμό με τα άλατα τουσιδήρου, δίδει ένα υπέροχο γκρίζο χρώμα. Οι χρωστικές των καρπών του χρησιμοποι-ούνται στη βιομηχανία τροφίμων και τη φαρμακοβιομηχανία.ε) Φυτό με αγρονομικό και περιβαλλοντικό ενδιαφέρον: είναι ένας θάμνος πουπροσαρμόζεται σε πολύ αντίξοες συνθήκες. Το ριζικό του σύστημα διακλαδίζεται πολύγρήγορα, και έχει τη σπάνια ιδιότητα της δέσμευσης του ατμοσφαιρικού αζώτου σε συμ-βίωση με ακτινοβακτήρια. Το φυτό αυτό προσαρμόζεται σε άγονα εδάφη και επιπλέοντα εμπλουτίζει με άζωτο, σε σημείο τέτοιο ώστε να αποκτούν την απαραίτητη γονιμό-τητα και να μπορούν να καλλιεργηθούν αργότερα, στα εδάφη αυτά, άλλα είδη φυτών.Επίσης το ιπποφαές είναι φυτό που μπορεί να ανεχτεί υψηλές συγκεντρώσεις χλωριού-χου να τρίου στο έδαφος και επομένως είναι κατάλληλο για φύτευση κατά μήκος τωνοδών όπου το χειμώνα διασπείρεται αλάτι για προστασία των οχημάτων από τον παγετόαλλά και κατά μήκος των ακτών για την προστασία τους από τη διάβρωση. Χρησιμο-ποιείται ως αντιδιαβρωτικό των επικλινών εδαφών, αλλά και ως φυτοφράκτης για τηνπροστασία των καλλιεργειών από τους ανέμους και την προστασία της υγρασίας τωνκαλλιεργειών. Επίσης ως καλλωπιστικό φυτό στην Αρχιτεκτονική των κήπων, λόγω τηςιδιαίτερης αισθητικής αξίας που έχει ο θάμνος αυτός και του χρώματος των καρπών καιτου φυλλώματος του. Ενώ, τέλος, το ξύλο του είναι πολύ σκληρό και χρησιμοποιείταιστην ξυλουργική για τη δημιουργία μπαστουνιών και ξύλινων μικροκατασκευών.

Ευεργετικές επιδράσεις του ιπποφαούς στον ανθρώπινοοργανισμό• Είναι αξιόλογο διατροφικό συμπλήρωμα, εξαιτίας των πολλών βιταμινώνπου περιέχει, με αποτέλεσμα να προσφέρει τόνωση, ευεξία και ενέργεια,ενώ ενισχύει και το ανοσοποιητικό. Δρα επίσης κατά των τοξικών ουσιώνπου προσλαμβάνουμε καθημερινά, του οξειδωτικού στρες που προκαλεί η νι-κοτίνη στους καπνιστές και γενικότερα κατά του στρες.

• Χρησιμοποιείται για τηνπροστασία των καρκινοπα-θών από τις παρενέργειεςτης χημειοθεραπείας.• Προστατεύει από καρ-διαγγειακά προβλήματα,βοηθά στη μείωση τηςκακής χοληστερίνης καιτου σακχάρου στο αίμα,στην προστασία των αγ-γείων, στην ενίσχυση τηςκυκλοφορίας του αίματος.• Ανακουφίζει από τα συμ-πτώματα της εμμηνόπαυ-

σης, τους πόνους της περιόδου και προστατεύει το αναπαραγωγικό σύστημα.• Ρυθμίζει το μεταβολισμό• Έχει προληπτική δράση εναντίον οφθαλμικών παθήσεων, όπως ο καταρ-ράκτης και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.• Βοηθά στην αντιμετώπιση της υπερπλασίας του προστάτη, παθήσεων τουήπατος, καθώς και γαστρεντερικών προβλημάτων, όπως η ελκώδης κολί-τιδα, η οισοφαγίτιδα, η νόσος του Crohn.• Τέλος προλαμβάνει την πρόωρη γήρανση.

Που θα το βρείτεΑναζητήστε τα σε καταστήματα ειδών υγιεινής διατροφής, μεγάλα φαρμακεία ή φαρμα-κεία που πουλούν φυτικά φαρμακευτικά και καλλυντικά σκευάσματα στις παρακάτωμορφές: Κάψουλες, αποξηραμένο φυτό, έλαιο για την αντιμετώπιση δερματικών προ-βλημάτων και για την τόνωση του κυκλοφορικού (πίνοντάς το διαλυμένο σε νερό ήχυμό) και συμπυκνωμένο χυμό, που έχει πιο ήπια δράση από το έλαιο.

Η σωστή δοσολογίαΦροντίζετε κατά καιρούς να χρησιμοποιείτε το ιπποφαές, όπως και όλα τα φαρμακευ-τικά βότανα, σε όλες τις μορφές που κυκλοφορούν στην αγορά, ώστε ο οργανισμόςσας να επωφελείται στο μέγιστο από τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν. Αν όμωςαντιμετωπίζετε κάποιο πρόβλημα υγείας, θα πρέπει να συμβουλευτείτε πρώτα τον για-τρό σας ώστε να σας υποδείξει την κατάλληλη δοσολογία για την περίπτωσή σας. Δια-φορετικά μπορείτε να το πίνετε 2-3 φορές την ημέρα ή να παίρνετε 1 κάψουλα την ημέρα.Εναλλακτικά, μπορείτε να πίνετε 2 κουταλάκια σιρόπι διαλυμένα σε ένα ποτήρι χυμό ήνερό 3 φορές την ημέρα. Το έλαιο χρησιμοποιήστε το μόνο αφού συμβουλευτείτε ειδικό.

H κ. Μητροπούλου Σοφία γεννήθηκε το 1986 στην Αθήνα.. Σπούδασε στοΤμήμα Φυτικής Παραγωγής στα ΤΕΙ Ηπείρου. Η Πτυχιακή της εργασία είχεθέμα τις Υπερτροφές (Superfoods) Ελληνικού ενδιαφέροντος. ΠαρακολούθησεΣεμινάρια για μεθόδους βιώσιμης διαχείρισης και ελαιοκαλλιέργειας και συμ-μετείχε σε ημερίδες για τις νέες αγροτικές καλλιέργειες.Έχει παρουσιάσει εργασίες με θέμα τις Καλλιέργειες εκτός εδάφους και βιο-λογική καλλιέργεια Κάτοχος του ECDL (word, exel, internet), άριστη γνώσηνοηματικής γλώσσας και Αγγλικών.

Η ΑΝΑΣΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥΗ ανάσα του Θεού όπου βρει σχισμάδα

περνάει κι όμορφα ξεχύνεται…σαν/ελπίδα, σαν φως, σαν ομορφιά, σαν λόγια

ανείπωτα…Εκεί κατοικεί…στο μικρό λουλούδι που

ακουμπώντας την άσφαλτο ανθίζει και βαριάκαυσαέρια αναπνέει…κι όμως ανθίζει…

…Εκεί που στα στρατόπεδα του Χίτλερ υποδύεταιτο χαμόγελο και την αξιοπρέπεια…

…Εκεί στις αυλές των λυκείων που ταπαιδία χορεύουν στο λιγοστό διάλειμμα του

απόλυτου ελέγχου της ζωής τους…Τσιμεντώσαμε τη ζωή μας από παντού……μα, το αναπάντεχο της παρουσίας της

ύπαρξης, δεν τσιμεντώνεται…

Καλαντζή Ευαγγελία

Σε προηγούμενα άρθρα μου σχετικά για την γεμμοθε-ραπεία ανέφερα πως είναι μια θεραπευτική και αποτο-ξινωτική μέθοδος που χρησιμοποιεί εκχυλίσματα τωνμπουμπουκιών των φυτών και άλλους φυτικούς ιστούςπου βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης. Αυτοί οι ιστοί καιιδιαίτερα τα μπουμπούκια περιέχουν όλα τα συστατικάπου βρίσκονται σε οποιοδήποτε μέρος του βοτά-νου/φυτού και ειδικά φυτοορμόνες, οι οποίες ρυθμί-

ζουν την ανάπτυξη του φυτού.Οι φυτοορμόνες στον ανθρώπινο οργανισμό δρουν στα διάφορα όργανα για να προ-καλέσουν αποτοξίνωση, σύνθεση πρωτεινών, θρέψη, επιδιόρθωση του RNA και επιλε-κτική αναγέννηση των ιστών. Μερικά από τα οφέλη που προκαλούν στον ανθρώπινοοργανισμό οι φυτοορμόνες (αυξίνες, γιβερελίνες, κυτοκινίνες κ.α.) που βρίσκονται σταγεμμοθεραπευτικά ιάματα είναι:• Επίσπευση επούλωσης τραυμάτων• Επίσπευση αναγέννησης δέρματος• Γενική θεραπεία οργάνων και ιστών• Θετική συμβολή στην απώλεια βάρους• Αντιγηραντική δράση• Αυξημένα επίπεδα ενέργειας και αντοχής• Βελτίωση της όρασης και της μνήμης• Επούλωση τραυμάτων• Βελτιστοποίηση αθλητικής απόδοσης• Βελτίωση λειτουργίας του ήπατος και

νεφρών• Βελτίωση του ύπνουΣυνεχίζοντας την παρουσίαση των γεμμοθε-ραπευτικών ιαμάτων σε αυτό το άρθρο μουθα παρουσιάσω τη σημύδα.(Betula Pube-scens)

Υψόμετρο και ήλιοΗ σημύδα είναι ένα φυλλοβόλο δέντρο που φτάνει σε ύψος τα 20-25 μέτρα. Είναι ψυ-χρόβιο είδος, φύεται σε μεγάλα ύψη της βόρειας Ελλάδας, (Ροδόπη Φαλακρό όροςΠαγγαίο κ.ά.) και έχει ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις σε φως σε σχέση με όλα τα άλλαπλατύφυλλα.Πολλά είδη σημύδας είναι ευρέως διαδεδομένα στα μικτά δάση των εύκρατων και ψυ-χρών περιοχών της Ευρασίας και της βόρειας Αμερικής. Μερικά από τα είδη είναι θα-μνώδη, με γνωστότερο εκπρόσωπο τη σημύδα τη νανοφυή (Betula nana), πολύσυνηθισμένο φυτό στην τούνδρα της Σιβηρίας. Σύμφωνα με διάφορες πηγές οι σημύ-δες ζουν από 100 μέχρι και άνω των 400 ετών.

Θεραπευτικός θησαυρόςΟ κύριος ρόλος της σημύδας είναι η διέγερση των μακροφάγων κυττάρωντου ήπατος (Kupfer cells) με αποτέλεσμα την αποτοξίνωση του οργάνου(ήπατος) αλλά και άλλων οργάνων του οργανισμού . Επίσης βοηθάει στην πα-ροχέτευση της ουρίας, του ουρικού οξέος και τη μείωση της χοληστερόληςαπό τον οργανισμό. Αποτελεί ένα εξαιρετικό ίαμα για την ενίσχυση του ανο-σοποιητικού συστήματος. Όπως το φραγκοστάφυλλο είναι χρήσιμο για ταεπινεφρίδια, το ίδιο είναι η σημύδα για το ανοσοποιητικό σύστημα. Η ση-μύδα αποτελεί άλλο ένα σημαντικό αντιφλεγμονώδες.Γεμμοθεραπευτικό ίαμα, το οποίο ενδείκνυται σε όλους τους τύπους πόνων των αρ-θρώσεων και δυσκαμψίας. Ενδείκνυται σε περιπτώσεις τενοντίτιδας, οστεοερθρίτιδας ,ρευματοειδούς αρθρίτιδας και γενικευμένων μυικών πόνων.Η σήμυδα θεωρείται ένας μεγάλος εξαγνιστής και «καθαριστής» του αίματος.Περιέχει υψηλά επίπεδα Bετουλίνης και βετουλινικού οξέως που είναι γνωστά για την ικα-νότητά τους να προλαμβάνουν τον καρκίνο και ακόμα να σκοτώνουν τα καρκινικά κύτ-ταρα προκαλώντας την απόπτωσή τους. Αναστέλλει την μελανογένεση με αποτέλεσματο δέρμα να αποκτά φωτεινότητα. Ως ένα ισχυρό γενικό αντιφλεγμονώδες μπορεί ναχρησιμοποιηθεί σε συστηματικές φλεγμονές όπως η ηπατίτιδα, παγκρεατίτιδα, πλευρί-τιδα κλπ., ενώ οι αντιοξειδωτικές ιδιότητές της υπερβαίνουν ακόμα και αυτές της βιτα-μίνης C.Τα φυτοχημικό περιεχόμενο της σημύδας είναι σχεδόν εκπληκτικό αφούπεριέχει τα εξής 22 αμινοξέα, 33 τριτερπενοειδή, αγλυκόνες, ένζυμα, λι-παρά οξέα, φλαβονοειδή, νουκλεικά οξέα (DNA & RNA), κερσετίνη, ρου-τίνη, υπεροξείδιο δισμουτάσης, τεστοστερόνη και επιτεστοστερόνη σευψηλές ποσότητες. Η ακακετίνη, ένα φλαβονοειδές, έχει αποδειχθεί ότιείναι αποτελεσματικό κατά των καρκινικών κυττάρων του προστάτη.Άλλη σημαντική ιδιότητα της σημύδας είναι η αντιθρομβωτική της δράση, σταθεροποι-ώντας τα αγγειακά τοιχώματα. Η σημύδα είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με άλλα γεμ-μοθεραπευτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά της παχυσαρκίας (συνδυασμός μεFraxinus Excelsior και Fagus Sylvatica) για να προκληθεί παροχέτευση και να τονωθείο θυρεοειδής αδένας. Τα ριζίδια της σημύδας είναι επίσης κατάλληλα στην παχυσαρκία,

σε περιπτώσεις μειωμένης λίμπιντο και σεξουαλικής ψυχρότητας.Η σημύδα είναι ίσως το καλύτερο αποτοξινωτικό, αποτοξινώνοντας τη σπλήνα, το ήπαρ,το πάγκρεας και τα νεφρά. Είναι κατάλληλο επίσης για την απομάκρυνση των βαρέωνμετάλλων και βοηθά επίσης στην συγκέντρωση και στην μνήμη, ιδιαίτερα ωφέλιμο γιατους μαθητές και σπουδαστές.

Βιβλιογραφία:1. Dr J. Rosencwajg, Organotherapy Drainage and Detoxification, Emryss Publishers, First edi-tion, 20102. Dr Marcus Greaves, Gemmotherapy and Oligotherapy: Regenerators of DyingIntoxicated Cells,3. Αnthony Speroni, ND, Gemmotherapy and Oligotherapy for Natural Health Practitioners, edi-tion 1 , 2009

9

Προς τα μέσα οδηγεί ο μυστικός δρόμος, ο άνθρωπος κρύβει μέσα του ολόκληρο το σύμπαν και θα γνωρίσει κα-λύτερα το μυστήριο της ζωής αν σκύψει και κοιτάξει μέσα στον ίδιο του τον εαυτό. Jean- Claude Carriere

ΣΗΜΥΔΑ, ΕΝΑ …SUPER ΙΑΜΑΓράφει: Σπύρος Μπαλής, Διαιτολόγος / Γεμμοθεραπευτής, email:balisdiet@yahoo.gr, www.naturaltherapy.gr

Γνωρίστε τη Γεμμοθεραπεία!Nέα επαναστατική φυτοθεραπεία.

Για Αποτοξίνωση, Ανανέωση, Ανάκτηση Ενέργειας.• Ανανεώνει εξαντλημένα ζωτικά όργανα θωρακίζοντας την υγεία σας• Καθαρίζει τις τοξίνες / Οξυγονώνει τα κύτταρα προσφέροντας πρωτόγνωρη ευεξία• Επιδιορθώνει τις βλάβες των τοξινών στο RNA αναζωογονώντας τον οργανισμό• Προάγει την αντιγήρανση με φυτικά βλαστοκύτταρα

Χάρη σε έναν ευεργετικό συνδυασμό διατροφής με μεγάλο φάσμα αντιοξειδωτικών,ορμονών, ενζύμων, βιταμινών, μετάλλων, αμινοξέων κ.λπ.

Σπύρος Μπαλής, Διαιτολόγος / ΒοτανοθεραπευτήςΔ. Καββάδα 4, Κέρκυρα, τηλ.: 26610 36480, 6932 537262

ΜΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΟΡΑΜΑ:Σας προσκαλούμε σε μία επίσκεψη γνωριμίας με τη Γεμμοθεραπεία Δωρεάν!

Καλέστε μας τώρα για το ραντεβού σας.

10

O έρωτας δεν βρίσκεται μόνο στης ψυχές των ανθρώπων για τους ωραίους, αλλά και για άλλα πολλά, και αλλού, και στασώματα όλων των ζώων και σε αυτά που φυτρώνουν στη γη, και με έναν λόγο, σε όλα τα όντα. Συμπόσιο Πλάτωνα

1. Η Σύλληψη είναι η Αρχή της Ζωής!«Σε όλες τις τέχνες, η αρχή συντελεί πολύ στηνκαλή εκτέλεση του έργου: Στις οικοδομές, σημα-σία έχουν τα θεμέλια, στη ναυπηγική, η κατασκευήτης καρίνας… Έτσι σε μια πολιτεία, το ταίριασματων ζευγαριών και η αρχή της ζωής πολύ συμ-βάλλει στην ευημερία της», Πυθαγόριοι, (Οκελος οΛευκανός, περί της του παντός φύσεως)

Ποιο είναι, αλήθεια, το μυστικό της ευ-τυχίας του ζευγαριού;Η αγάπη μεταξύ τους… και ένας κοινός στόχος…Το να προσπαθεί ο καθένας να κάνει τον άλλο ευ-τυχισμένο, να τον σκέπτεται… με ανιδιοτέλεια,χωρίς προσμονή ανταπόδοσης, προσφέρονταςτην αγάπη του μόνον για να γίνει ο σύντροφος ευ-τυχής… μ’ ένα ωραίο φαγητό, μια διασκέδασηπου του αρέσει, μ’ ένα καλό λόγο, ένα τρυφερόχάδι, με λίγη σιωπή, όταν ο άλλος είναι κουρα-σμένος, μ’ ένα βλέμμα θαυμασμού, με μια υπο-χώρηση, μια ενθάρρυνση, μια επικοινωνίααγάπης…

…Πάντα όμως διατηρώντας και λίγο χρόνο προσωπικήςσυγκέντρωσης και σκέψης, επικοινωνίας με τον εαυτό,απασχόλησης επίσης με τις προσωπικές προτιμήσεις καιασχολίες, με την ανάπαυση και τον ανεφοδιασμό τωνενεργειών, ώστε και οι δύο να αισθάνονται τον δεσμό τηςαγάπης, συγχρόνως όμως να αισθάνονται εσωτερικάελεύθεροι.Ο κοινός παιδαγωγικός στόχος του ζευγαριού, πώς ναδημιουργήσουν μια ωραία οικογένεια, θα εδραιώσει καιδυναμώσει τη σχέση τους!Πολύ πριν από τη σύλληψη, ας αποφασίσετε να μην κα-πνίζετε και να μην πίνετε καθόλου οινόπνευμα, να τρέφε-στε υγιεινά, να κάνετε περιπάτους στον καθαρό αέρα,αναπνέοντας βαθειά και προπαντός να καλλιεργήσετε μιαβαθειά ψυχική και πνευματική αγάπη και επικοινωνία με-ταξύ σας, με τρυφερότητα, κατανόηση, θαυμασμό ο έναςγια τον άλλον. Και με χαρά ας περιμένετε να έλθει το παιδίσας γαλήνια… όσο χρειασθεί.Μη βιάζεσθε… θα έλθει… Αλλά και μην εμποδίζετε γιαπολύ χρόνο τη σύλληψη… γιατί θα χρειασθεί συχνά αρ-κετός χρόνος για να …αλλάξετε το πρόγραμμα του εγκε-φάλου σας, του οργανισμού σας. Περιμένετε μευπομονή… Ηλιοθεραπεία χαμηλά στην κοιλιά στονπρωινό ήλιο, για την εξυγίανση των σαλπίγγων, βοηθάειτη γονιμότητα της γυναίκας. Αποχή και εγκράτεια για πολ-λές ημέρες δυναμώνει το σπέρμα του άνδρα.Υγιεινή διατροφή με πολλά φρούτα, χυμούς, ξηρούς καρ-πούς (αμύγδαλα, καρύδια) και σιταράκι μουσκεμένο στιςσαλάτες (για βιταμίνη Ε). Επίσης ολιγοήμερη νηστεία απο-τοξινώνει το αίμα και βοηθάει τη γονιμότητα και των δύο.Ο αληθινός δεσμός αγάπης και η επιθυμία να δημιουρ-γήσουν οικογένεια ανοίγει ορθάνοιχτες τις πόρτες της γο-νιμότητας σε όλες τις ηλικίες!

Ζήστε την ένωσή σας, θαυμάζοντας ο καθέναςστον άλλον την πιο όμορφη πλευρά του, τα προ-τερήματα, τις χάρες του, το μεγαλείο της ψυχήςτου, ξεχνώντας τις αδυναμίες του. Αγαπήστε στοταίρι σας το σώμα και την ψυχή του και εκφράστετου την αγάπη σας και την τρυφερότητά σας.Κι ευχηθείτε μαζί, εκείνη την ώρα της ένωσήςσας, ένα παιδί της ειρήνης και της αγάπης, γεμάτουγεία και χαρίσματα, ένας άξιος άνθρωπος, ναπλουτίσει τον δεσμό σας…Η σκέψη και τα συναισθήματα του ζεύγους την ώρα τηςένωσής του εγγράφονται στο DNA του και αποτελούν τονπρώτο θεμέλιο λίθο του παιδιού που θα δημιουργήσετε…Η σύλληψη είναι η αρχή της ζωής! Ο έρωτας είναι δημι-ουργός!“Τα παιδιά των ερωτευμένων είναι όμορφα και έξυπνα”,διδάσκει η παράδοσή μας.Αποφασίστε να φέρετε στον κόσμο το παιδί σας, επιθυ-μώντας το μ’ όλη σας την ύπαρξη, έχοντας ήδη γίνει πα-τέρας και μητέρα στο νου και την καρδιά!Μια στάση θαυμασμού, εκτίμησης και αγάπης του ζευγα-ριού, δημιουργεί έναν «ιθμό» (φίλτρο), μέσ’ από τον οποίοοι καλύτερες ιδιότητες των προγόνων ευνοούνται να εκ-δηλωθούν στο πρώτο DNA της Νέας Ύπαρξης, από τιςάπειρες, καλές και κακές, που ασφαλώς υπάρχουν σε 7γενεές προγόνων από την πατρική και 7 γενεές από τημητρική γραμμή.Έτσι, η ποιότητα ζωής του ζεύγους και η ειλικρίνεια καιπνευματικότητα της αγάπης τους… ελκύουν το καλύτερογενετικό υλικό από τους προγόνους (από το άπειρο καλόκαι κακό που είναι δυνατόν να υπάρχει…). Έτσι το κακόδεν εκδηλώνεται και το καλό ελκύεται και εγγράφεται!

2. Χαρείτε το Νέο θαυμαστό σας Έργο,συνδημιουργοί της Νέας Ζωής!Εννέα μήνες… για να αλλάξετε τον κόσμο!…« Το μέλλον του κόσμου είναι στα χέρια των μελλοντικώνγονιών», (δρ.F.Freiberg)Μόλις έμαθες, καλή μου, ότι περιμένεις παιδί;Ας γεμίσετε και οι δύο χαρά, ενθουσιασμό, ευγνωμοσύνη,υπερηφάνεια! Είναι μεγάλη η τιμή που σας γίνεται, να φέ-ρετε στον κόσμο μια νέα ζωή!Είστε ήδη Γονείς!

Ζήστε την αναμονή τηςγέννησης του παιδιούσας, σα μια γιορτή, μεεκείνο, κύριο καλεσμένοσας!Όλες οι άλλες σας ασχο-λίες… όλα τα τυχόν προ-βλήματα ή δυσκολίεςείναι δευτερεύοντα μπρο-στά στο μεγάλο δημιουρ-γικό παιδαγωγικό έργοπου η φύση σας έχει τώραεμπιστευθεί.Ζήσε, μητέρα, την εγκυ-μοσύνη σου, γεμάτη

χαρά και ανάταση, αγαλλίαση, ευγνωμοσύνη, θαυμασμό,όσο μπορείς. Αποφάσισε να ζωγραφίσεις, να τραγουδή-σεις, να διαβάσεις, να περπατήσεις, να ασχοληθείς με ό,τισε εμπνέει και σε ευχαριστεί. Πλήθος από ορμόνες τηςχαράς: ενδορφίνες, ωκυτοκίνη, θα κατακλύσουν το αίμασου και έτσι θα σχηματισθούν αρμονικά όλα τα όργανατου σώματος του παιδιού σου! Ο εγκέφαλός του θα δο-

μηθεί σωστά και θα είναι έξυπνο! Το παρασυμπαθητικόκαι συμπαθητικό του σύστημα, το νευρικό, ενδοκρινικόκαι ανοσοποιητικό του σύστημα θα διαθλασθούν αρμο-νικά και θα είναι υγιές, δυναμικό, σταθερό, κοινωνικό,υπομονετικό, ψυχικά ευπροσάρμοστο, ευγενικό, χαρού-μενο. Αυτές οι ανώτερες καταστάσεις της ψυχής της μη-τέρας αποτελούν ανώτερης ποιότητας δομικά υλικά πουθα θεμελιώσουν την υγεία, την πνευματικότητα και τα ψυ-χικά χαρίσματα του μελλοντικού ανθρώπου.Ακόμη και στις δυσκολίες, τυχόν πένθη, προβλήματα διά-φορα, μιλήστε στο μωρό σας. Πείτε του ότι η ζωή έχει καιδυσκολίες αλλά η αγάπη σας γι’ αυτό είναι αναλλοίωτηκαι η ζωή είναι μεγάλο δώρο, έχει πολλές χαρές.«Η αγάπη σας είναι η ασπίδα του… θα το προστατέψει ό,τικαι αν συμβαίνει» (δρ. Thomas Verny).Έτσι του μαθαίνετε να αντιμετωπίζει κι εκείνο αργότεραδυναμικά και με αισιοδοξία κι ελπίδα τις δυσκολίες τηςζωής και να βγαίνει πάντα νικητής!Είσαι η Μητέρα της ΑυριανήςΑνθρωπότητας!Να θυμάσαι ότι μια αρμονική και ευγενής ζωή της εγκυ-μονούσας αφήνει χωρίς έκφραση τα τυχόν αρνητικά στοι-χεία του πρώτου DNA και ευνοεί την έκφραση, βελτίωσηκαι ενδυνάμωση των θετικών στοιχείων. Σε αυτό έγκειταιη μεγάλη δύναμη της εγκύου γυναίκας, του ζευγαριού.Την ώρα της σύλληψης, άνδρας και γυναίκα δί-νουν το σχέδιο του νέου ανθρώπου. Η γυναίκαόμως, με βοηθό τον σύντροφό της, είναι η μάνα-γη: είναι ο χτίστης που επί εννέα μήνες δίνει ταυλικά και την εργασία, ώστε το σχέδιο να υλοποι-ηθεί! Είναι αυτή που θα δημιουργήσει άνθρωπο,με σάρκα και οστά, με χαρακτήρα, ταλέντα, ιδιο-φυίες (χαραγμένα μέσα του εν σπέρματι).Κι όπως ο χτίστης μπορεί, κατά την υλοποίηση τουσπιτιού, να ισιώσει το στραβό δωμάτιο, ν’ ανοίξειμεγαλύτερα παράθυρα, να βάλει στερεότεραυλικά, να βελτιώσει το σχέδιο… ίδια δυνατότηταέχει η έγκυος, με τη μεγάλη δύναμη μορφοποί-ησης, που η φύση της χάρισε!Εκείνη μπορεί να δημιουργήσει το βέλτιστο, το θαυμάσιο,διορθώνοντας τα τυχόν ατελή στοιχεία του σχεδίου, τουγενετικού υλικού, που δέχθηκε κατά τη σύλληψη! Με τονΠατέρα εξίσου πρωτεργάτη, με εργαλεία τη σκέψη και τηναγάπη του.

3. Ισορροπία στην καθημερινότητα,προσοχή στη διατροφή«Δεν αρκεί να πληθαίνουν οι απόγονοι στις οικογένειες,αλλά, το σπουδαιότερο, πρέπει να γεννιούνται ωραίοι άν-θρωποι. Χάρις σε αυτό, και οι πόλεις θα έχουν ειρήνη καιευνομία και τους οίκους τους θα διοικήσουν με σύνεση».(Πυθαγόριοι, Οκελος ο Λευκανός, περί της του παντόςφύσεως).Να αναπαύεσαι. Ο οργανισμός σου το χρειάζεται. Να προ-τιμήσεις να κοιμάσαι νωρίς και να ξυπνάς νωρίς: Ο πρώ-τος βραδινός ύπνος είναι ο πιο ζωογόνος. Καθόλουοινόπνευμα, τσιγάρο και χημικά ποτά (φάρμακα μόνον μετην οδηγία του ιατρού).Το μωρό σου έχει γεύση! Αργότερα θα αγαπάει τιςτροφές που ως έγκυος συνήθιζες!Ας τρέφεσαι με τις ζωντανές ηλιόλουστες νωπέςτροφές, άφθονα φρούτα και λαχανικά, αναπο-φλοίωτα δημητριακά (σιτάρι, πλιγούρι, ρύζι ανε-πεξέργαστο), όλα με ωμό ελαιόλαδο, ωμούςξηρούς καρπούς, όσπρια, μαύρο ψωμί, μέλι αντί

Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣΧρυσοί κανόνες για το ζευγάρι, μέλλοντες γονείς

Γράφει: Ιωάννα Μαρή - Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Προγεννητικής Αγωγής και της Παγκόσμιας Οργάνωσης Προγεννητικής Αγωγής (OMAEP) - Ε-mail: prenatalgr@hotmail.com

11

Η απόλαυση είναι πάθος στη ζωή, και το μόνο αμαρτωλό πάθος είναι να κάνεις ότικάνουν όλοι. Pessoa

για ζάχαρη.Προτίμησε το ψάρι απότο κρέας (2-3 φορές τηνεβδομάδα). Είναι ανα-γκαίο για την διάπλασητου εγκεφάλου του παι-διού σου (με τα Ω3 λι-παρά οξέα που περιέχει-Μ.Οdent-).Απόφυγε μαργαρίνες,μπισκοτάκια, γλυκά, ζά-χαρη και άσπρο αλεύρι(Παγκόσμια ΟργάνωσηΥγείας).

Κολυμπώντας στη θάλασσα πρωινές ώρες και περπατώντας στον πολύ πρωινό ήλιο,αντλείς πολύτιμα στοιχεία από τις ηλιακές ακτίνες και τα συστατικά της θάλασσας, στηνπηγή τους, μέσα από την αναπνοή σου και τους πόρους του δέρματος.Ας κάθεσαι στο τραπέζι προπαντός ήρεμη, χαρούμενη, με ευγνωμοσύνη, αν θέλεις, μεαπαλή μουσική. Ευχήσου, ενόσω τρως, Υγεία και για το παιδί σου και για σένα. Τρώ-γοντας υγιεινά, πλάθεις με Υγεία το Σώμα του και του εγχαράσσεις για πάντα υγιεινέςσυνήθειες διατροφής!

4. Αναπνοή βαθειά«Δεν μπορεί να υπάρξει σεβασμός στη φύση και στον άνθρωπο, αν δεν προηγηθεί σε-βασμός του παιδιού στη μήτρα της μητέρας του. Μόνον η οικολογία στη μήτρα, θα εξα-σφαλίσει οικολογία στον κόσμο», (δρ. Τ. Verny)Ας αναπνέεις βαθειά, στο πάρκο, στο δάσος, στην ακρογιαλιά, στη λιακάδα το πρωί,ανάμεσα από το γεύμα σου! Βαθιές εισπνοές οξυγονώνουν το αίμα σου, τον εγκέφαλόσου και ευνοούν την αρμονική διάπλαση των οργάνων του παιδιού σου. Μύριζε ταλουλούδια που αγαπάς, το μωρό σου επίσης τα μυρίζει!Μακριά από υπολογιστές, από τηλεόραση, από ιονίζουσες ακτινοβολίες.Βλέπε ελάχιστα, μερικά θαυμάσια μόνον έργα!Κολύμβηση, βάδισμα, χορός (όλα ήπια), μουσική, ζωγραφική, απαγγελία,θετική ανάγνωση φωναχτά ωραίων κειμένων είναι η καλύτερη άσκηση σώ-ματος και ψυχής!

5. Κλείσε έξω την ασχήμια«Στην Κίνα πριν 1000 χρόνια, οι εγκυμονούσες αποσύρονταν σε πανέμορφους χώ-ρους και κει ζούσαν την εγκυμοσύνη τους μεσ’ στη φύση, στην ποίηση, τις διαφωτι-στικές ομιλίες… τα παιδιά που γεννούσαν έφεραν μέσα τους αυτή την αρμονία, στοσώμα και στην ψυχή» (κινέζικη παράδοση)

Το μωρό σου αισθάνεται το κα-θετί! Τις σκέψεις σου, τις εντυ-πώσεις σου, τα συναισθήματάσου, τα βιώματά σου!Κάθε ήχος, είδηση, εικόναάσχημη ή ποταπή, βίαιη ή αρνη-τική εντυπώνεται στο υποσυνεί-δητο του παιδιού σου. Εσύμόνο μπορείς να επιλέξεις γι’αυτό! Αν θέλεις να το διαπλά-

σεις όμορφο στο σώμα και το πνεύμα, απομάκρυνε σκέψεις και συναισθήματα λύπης,οργής, πικρίας, κάθε άσχημο θέαμα και επικεντρώσου να βλέπεις, να θαυμάζεις, ναδιαβάζεις μόνο έργα που εμπνέουν Ευγένεια, Μεγαλείο, Ομορφιά! Έτσι τα εγχαράσ-σεις μέσα του!Διώξε κάθε αρνητική σκέψη, κάθε αρνητικό συναίσθημα, που, όπως είναι φυσικό, μπο-ρεί να σου δημιουργεί η καθημερινότητα, λέγοντας με υπομονή: «αυτό είναι προσωρινό,αυτό θα περάσει» όπως τα σύννεφα διαλύονται από το φως του ήλιου.Και απομακρύνοντας από τη συνείδησή σου όλα τα αρνητικά και τα άσχημα γύρω σου,ενίσχυσε μέσα σου τη χαρά, θαυμάζοντας καθημερινά την όμορφη φύση, με τα σύμ-βολα γύρω σου της ζωής, του σφρίγους, της λάμψης, του φωτός, της ζωτικότητας,της δύναμης, της σταθερότητας, της Σοφίας, της Αγάπης. Ο ανατέλλων ήλιος, ο ένα-στρος ουρανός, η άνθιση της άνοιξης, τα όμορφα λουλούδια, τα πράσινα δένδρα, οιγρανιτένιοι βράχοι και τα βουνά, οι πάνσοφοι και δημιουργικοί καρποί και σπόροι, ηθάλασσα και τα ποτάμια. Το πιο ταπεινό και πανέμορφο λουλουδάκι.Θαύμασε επίσης την Τέχνη, τους καλούς και σοφούς Ανθρώπους, τις αρετές τους, ταιδανικά. Θαύμασε στη Ζωή το κάθε τι!Μόνο το Μεγάλο, το Ωραίο και το Αληθινό, ας απασχολούν τα μάτια σου, την φαντα-σία σου, το νου και την ψυχή σου!«η μόνη αληθινή Γέννηση είναι η γέννηση του ωραίου» (Πλάτων)Απάγγειλέ του ποιήματα, εσύ και ο πατέρας, σκέψεις που μιλούν για τη ΧΑΡΑ, τηνΟΜΟΡΦΙΑ, τις ΑΡΕΤΕΣ, και την ΑΞΙΑ της ΖΩΗΣ!Η ομορφιά, οι αξίες που θα θαυμάσεις θα διαπλάσουν το παιδί σου υγιές και όμορφοκαι θα του εγχαράξουν καλλιτεχνική ευαισθησία. Κι εσένα θα σε γαληνέψουν.

Μούντρες:Η Γιόγκα των δακτύλων

Γράφει: Ολυμπία Λαγκαδάκι, E-mail: o.langaditi@t-online.de

Στην προηγούμενη έκδοση αναφερθήκαμε στις μούντρεςχεριών, ειδικές στάσεις δακτύλων που μεταβάλλουν ταχέρια μας σε αληθινή πηγή δυνάμεως.

Τα ακροδάχτυλά μας περιβάλλονται από περίπου 4.000νευρικές ίνες, γεγονός που κάνει την εκτέλεση των ασκήσεωντόσο εξαιρετική για όλα μας τα όργανα. Συγκρίσιμες με τις άσανες

της γιόγκα δυναμώνουν μεθοδικά, όπως και γρήγορα, τη ροή της βιοενέργειας και επι-δρούν στα πιο λεπτά επίπεδα του σώματός μας (φυσικό, ενεργειακό, νοητικό).Η γιόγκα δακτύλων ή μίνι-γιόγκα όπως είναι επίσης γνωστή, μειώνει το καθημερινόάγχος μας. Είναι σαν μια γέφυρα ή πόρτα προς το εσωτερικό κέντρο μας, προς τη δύ-ναμη μέσα μας, με την οποία αντιμετωπίζουμε κάθε πρόβλημα. Συνειδητοποιώντας τη,ξαναβρίσκουμε την αυτοπεποίθηση και την αισιοδοξία μας. Δοκιμάστε τη!

Γενικές συμβουλές εκτέλεσης:Εισπνέουμε πάντα αργά και βαθιά. Την αναπνοή κρατάμε περίπου για 2 δευτερόλεπτα.Εκπνέουμε χαλαρώνοντας το σώμα. Επανάληψη μετά από ένα μικρό διάλλειμα. Τιςμούντρες τις κρατάμε από 1 - 15 λεπτά. Σε όλη τη διάρκεια εφαρμογής αισθανόμαστεάνετα, με ελαφρύ πίεση δακτύλων, χωρίς κόπο και με χέρια χαλαρωμένα.

Περισσότερες ασκήσεις Γιόγκα δακτύλων:Η μούντρα του ουρανού (Shunya-Mudra)Επιδρά εναντίον των ασθενειών των αυτιών και των προβλημάτων τηςακοής.Διπλώνουμε τους μέσους μέχρι να ακουμπήσουν την βάση των αντι-χείρων. Με τους αντίχειρες πιέζουμε ελαφρά τους μέσους προς τακάτω. Κρατάμε αυτή τη θέση περίπου 10 λεπτά, σε οξείες περιπτώσειςεπαναλαμβάνουμε 4 φορές την ημέρα.

Η μούντρα του αέρα (Vayu-Mudra)Βοηθά σε όλες τις ενοχλήσεις που προκαλούνται από πολλά αέρια,όπως το πρήξιμο της κοιλιάς. Διπλώνουμε τον δείκτη μέχρι να ακουμ-πήσει τη βάση του αντίχειρα. Με τον αντίχειρα πιέζουμε τον δείκτη,τεντώνοντας τα υπόλοιπα δάκτυλα. Εκτελούμε την άσκηση με τα δύοχέρια 3 φόρες την ημέρα και την κρατάμε περίπου 15 λεπτά ή μέχρινα αισθανθούμε βελτίωση. Συμπληρωματικά ακολουθεί η μούντρατης αναζωογόνησης (Pran-Mudra), την οποία περιγράψαμε στο προ-ηγούμενο άρθρο.

Η μούντρα του νερού (Budhi-Mudra)Eπίσης γνωστή με το όνομα Varuna-Mudra. Ασκεί επί-δραση στην αποτοξίνωση του σώματος, στο καθαρισμότου αίματος, στη τόνωση των νεφρών και βοηθά κατάτην ξηρότητα των ματιών. Τεντώνουμε τα τέσσερα δά-κτυλα. Ο αντίχειρας ακουμπά τη βάση του μικρού δα-κτύλου. Μια παραλλαγή αυτής της άσκησης είναι ότι, αντίτη βάση, ο αντίχειρας ακουμπά το μικρό δάκτυλο. Τημούντρα κρατάμε γύρω στα 5 λεπτά.

Η μούντρα της φωτιάς (Agni-Mudra)Γνωστή και σαν Surya-Mudra. Ελέγχει την υψηλή χοληστερίνη, επιτα-χύνει την πέψη, καλυτερεύει τον μεταβολισμό, μειώνει στρες και έν-ταση. Την άσκηση αυτή την εκτελούμε μόνο σε καθιστή θέση, ιδανικάμια φορά την ημέρα στις πρωινές ώρες και με άδειο στομάχι. Διπλώ-νουμε τους παράμεσους μέχρι στο σημείο που θα πιέσουμε με τους αν-τίχειρες άνετα τον δεύτερο φάλαγγά τους. Την κρατάμε γύρω στα 15λεπτά.

Η μούντρα της γης (Prithivi-Mudra)Η στάση δυναμώνει την όσφρηση, το δέρμα, τα μαλλιά και τα νύχια.Χαρίζει ηρεμία και επιδρά κατά της ανισορροπίας. Ενώνουμε με ελά-χιστη πίεση τις άκρες των αντιχείρων με αυτές των παράμεσων. Τεν-τώνουμε τα υπόλοιπα δάκτυλα. Κρατάμε γύρω στα 10 λεπτά.

H μούντρα κατά ψυχολογικών παθήσεων (Savitur-Mudra)Η χειρονομία αυτή προέρχεται από την Κίνα καιείναι επίσης γνωστή σαν Tse-Mudra. Μας βοηθά όταν αισθανόμα-στε μελαγχολία, θλίψη ή κατάθλιψη. Βλέποντας τις παλάμες απλώ-νουμε τα χέρια μας πάνω στους μηρούς. Οι αντίχειρες ακουμπάνετη βάση του μικρού δακτύλου και κλείνονται από τα υπόλοιπα δι-πλωμένα δάκτυλα. Κρατάμε τη θέση αυτή για τη διάρκεια μιας βαθιάςεισπνοής. Με την εκπνοή θα ανοίξουμε τα χέρια και θα τα τινάξουμερυθμικά προς τα κάτω. Επαναλαμβάνουμε τη μούντρα τουλάχιστον7 φορές.

12

Ούτε οι συντριπτικές δυνάμεις του συγκεντρωτικού κράτους ούτε τα κηρύγματα του γενικευμένου μίσους και του ανελέητου ανταγωνισμού που ανέλαβαν να δια-σώσουν διάφοροι καλοθελητές φιλόσοφοι και κοινωνιολόγοι, διανθίζοντας τα με τα δέοντα επιστημονικά πορίσματα, κατάφεραν να ξεριζώσουν το αίσθημα τηςανθρώπινης αλληλεγγύης, το οποίο βρίσκεται στο βάθος της ανθρώπινης κατανόησης και καρδιάς, καθώς έχει εκτραφεί προοδευτικά από την εξέλιξή μας. Τα

Πρόθεση μας είναι νααντιπαρατεθούμε δημι-ουργικά και με φαντασίαστην παγκόσμια χίμαιραπου απειλεί τόσο τοείδος όσο και ολόκληροτον πλανήτη. Η αναζή-τηση και παρουσίασητων άρθρων εστιάζει σεαφηγηματικές, ποιητικέςκαι οπωσδήποτε τεκμη-

ριωμένες επιστημονικές καταθέσεις, ιδέες και προτάσεις που διακατέχονταιαπό ανθρωπιστικά αισθήματα και σέβονται το περιβάλλον. Οι πληροφορίεςπου αναζητούμε είναι άχρονες, και για του λόγου το αληθές όσο παλαιότερατις αναζητούμε τόσο ευκολότερα τις βρίσκουμε, πράγμα που επιβεβαιώνει καιτο αδιέξοδο της εποχής μας.Προτάσεις για καλύτερη κοινωνία με τα σημερινά δεδομένα προφανώς δενυπάρχουν. Ο άνθρωπος, ο απλός άνθρωπος, βρίσκετε σε αδιέξοδο. Οι προ-τάσεις των τεχνοκρατών και των κυβερνητικών επιτελείων επικεντρώνον-ται μόνο στη διαιώνιση του οικονομικού αδιεξόδου και όχι στην ανεύρεσηλύσεων που να αντανακλά τις ανθρώπινες ανάγκες και αξίες. Η κοινή συμ-μετοχή μπορεί να είναι η απάντηση, αλλά μόνο εφόσον υπάρχει κοινή συ-νειδητοποίηση της απώλειας των ηθικών αξιών. Η ανάγκη της αλληλοβοήθειαςπου βλέπουμε να εκφράζεται στην χώρα μας (και όχι μόνο) έρχεται να δεί-ξει το κοινό σημείο αναφοράς που προέκυψε από την οικονομική κρίση. Απόεκεί και μόνον από εκεί φαίνεται να υπάρχει ελπίδα να αναγεννηθεί έναςνέος κόσμος με ανθρώπινο πρόσωπο, χωρίς μακιαβελικές μεθόδους.Η παρουσίαση του βιβλίου του Πιοτρ Αλεξέγιεβιτς Κροπότκιν που αναφέρεται στην αλ-ληλοβοήθεια ήταν ένα από τα ομορφότερα και ευγενέστερα αναγνώσματα μας. Το πλή-θος τον βιβλιογραφικών παραπομπών που αναφέρονται στο βιβλίο δεν δίνει περιθώριαγια αμφισβήτηση των όσων υποστηρίζει. Ο Κροπότκιν ατενίζει την Αλήθεια από «ψηλά»και απευθύνεται σε εκείνους που διαθέτουν ακόμη τη δυνατότητα να κοιτάζουν «ψηλά»και να οραματίζονται. Προκειμένου να παρουσιάσουμε την περιληπτική περιγραφή πουακολουθεί συγκεντρώσαμε πλήθος στοιχείων, τα οποία δεν μπορούσαμε να αποχωρι-στούμε και έτσι τα αναρτήσαμε στην ηλεκτρονική μας σελίδα www.ygeiasorma.gr. Οαναγνώστης πρέπει να γνωρίζει –και να θυμάται κατά την ανάγνωση- ότι το βιβλίο γρά-φτηκε στις αρχές του 1900. Η επισήμανση αυτή είναι αναγκαία διότι τα σημεία των και-ρών έχουν τέτοιες ομοιότητες που νομίζει κανείς ότι γράφτηκε στις μέρες μας. ΣτΕ

Αλληλοβοήθεια στις κοινωνίες των ζώωνΗ τεράστια σημασία της αρχής της αλληλοβοήθειας αναδεικνύεται πλήρωςστο πεδίο της ηθικής. Είναι προφανές ότι η αλληλοβοήθεια αποτελεί το θε-μέλιο των ηθικών μας αντιλήψεων. Όποιες όμως και αν είναι η απόψεις μαςγια την προέλευση του αισθήματος ή του ενστίκτου της αλληλοβοήθειας –είτεη καταγωγή του θεωρείται βιολογική είτε υπερφυσική- μπορούμε να εντο-πίσουμε την ύπαρξή του ήδη στα κατώτερα επίπεδα του ζωικού βασιλείουκαι από αυτό το επίπεδο μπορούμε να παρακολουθήσουμε την αδιάκοπη εξέ-λιξή του, σε πείσμα πολλών αρνητικών παραγόντων, σε όλες της φάσεις τηςανθρώπινης προόδου μέχρι τις μέρες μας.Τα περισσότερα είδη ζώων ζουν κοινωνικά, το καλύτερο όπλο στη μάχη τους για επι-βίωση είναι η συνεργασία. Η μάχη για επιβίωση εκλαμβάνεται ασφαλώς με την ευρείαδαρβινική της έννοια, όχι ως μάχη για την απόκτηση των ίδιων των μέσων επιβίωσης,αλλά ως μάχη ενάντια στις συνθήκες του φυσικού περιβάλλοντος που είναι δυσμενείςγια το είδος. Τα είδη των ζώων που αλληλοβοηθούνται, όσο τους είναι δυ-νατό, είναι αναμφισβήτητα τα πιο πολυάριθμα, ευημερούν και έχουν περισ-σότερες πιθανότητες να εξελιχθούν ακόμα περισσότερο.Τα μυρμήγκια συνεργάζονται κατά φωλιές και κατά έθνη, συσσωρεύουν τιςπρομήθειές τους και εκτρέφουν τα κοπάδια τους και έτσι αποφεύγουν τονανταγωνισμό και η φυσική επιλογή επιλέγει από τα κοπάδια των μυρμηγ-κιών το είδος εκείνο που γνωρίζει πώς να αποφύγει τον ανταγωνισμό και τιςκαταστρεπτικές του συνέπειες.Το πρωταρχικό, το θεμελιώδες της ζωήςπολλών ειδών μυρμηγκιών είναι η υπο-χρέωση κάθε μυρμηγκιού να μοιράζεταιτην τροφή του, ακόμα και αν την έχει ήδηκαταπιεί ή μισοχωνέψει, με οποιοδήποτεμέλος της κοινότητας μπορεί να τη ζητή-σει… Αν ένα μυρμήγκι με γεμάτο προστό-μαχο φερθεί τόσο εγωιστικά ώστε νααρνηθεί να δώσει τροφή σε σύντροφο,θα αντιμετωπιστεί ως εχθρός ή και χειρό-τερα… Και αν ένα μυρμήγκι δεν αρνηθείνα προσφέρει τροφή σε ένα άλλο, που ανήκει σε αντίπαλο είδος, θα αντιμετωπιστεί απότα ομοειδή του τελευταίου ως φίλος.Ο Χ.Α. Βέντελ (H.A. Weddell) είδε, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στη Βολιβία και τοΠερού, περισσότερες από μια φορά κυνηγούς να καταδιώκουν μανιωδώς ένα κοπάδιβικούνιες. Τα εύρωστα αρσενικά έμεναν πίσω για να καλύψουν την υποχώρηση του κο-παδιού. Η συμπόνια αναπόφευκτα απορρέει από την κοινωνική ζωή. Αλλά η

συμπόνια σημαίνει επίσης μια σεβαστή ανάπτυξη της νοημοσύνης και τις λο-γικής. Είναι το πρώτο βήμα προς την ανάπτυξη ανώτερων ηθικών συναι-σθημάτων. Αποτελεί, με τη σειρά της, έναν ισχυρό συντελεστή της περεταίρωεξέλιξης.Ο Στάνσμπερυ (Stansbury) αφηγείται ότι στο ταξίδι του στη Γιούτα, που παρατίθεται απότον Δαρβίνο, είδε πελεκάνους να μεταφέρουν ψάρια από απόσταση πενήντα περίπου χι-λιομέτρων για να φάει ένας τυφλός φίλoς τους.Η κοινωνικότητα θέτει ένα όριο στις διαμάχες και αφήνει χώρο να ανα-πτυχθούν τα υψηλότερα ηθικά αισθήματα…

Υπάρχουν έξοχα παραδείγματα για τις απολαύσεις πουαντλούν τα ζώα από την κοινωνική τους ζωής. Είναιόμως πολύ δύσκολο να προσδιορίσουμε τί ακριβώςτα ενώνει –η κάλυψη των αναγκών που εγγυάται η αλ-ληλοπροστασία ή απλώς η χαρά που προσφέρει στοάτομο η αίσθηση ότι περιβάλλεται από ομογενή του;Όπως και να ‘χει, ακόμα και οι κοινοί λαγοί, που δενσυγκροτούν κοινωνίες και δεν είναι καν προικισμένοιμε έντονα γονεϊκά συναισθήματα, δεν μπορούν να ζή-σουν αν δεν διασκεδάσουν ομαδικά. Ο Ντίτριχ ντε Βίν-κελ (Dietrich de Winkell) τους χαρακτηρίζειπαθιασμένους με το παιχνίδι, σε βαθμό που να ανα-ζητούν μέχρι και τη συντροφιά αλεπούδων για να παί-ξουν.Αν αγνοήσουμε τις προκαταλήψεις των ιστορικών και

τη ρητή προτίμησή τους για τα δραματικά γεγονότα της ιστορίας, βλέπουμε ότι τα ίδια τααποδεικτικά στοιχεία που χρησιμοποιούν, και μάλιστα εξαντλητικά, μεγαλοποιούν τορόλο των μαχών για την ανθρώπινη ζωή και υποτιμούν τις ειρηνικές εκδηλώσεις της. Οιλαμπρές και ηλιόλουστες μέρες χάνονται μπροστά στις θύελλες και τις καταιγίδες… Κλη-ροδοτούν στις επόμενες γενιές λεπτομερείς περιγραφές κάθε πολέμου, κάθε μάχης καικάθε σύρραξης, κάθε βίαιης εκδήλωσης και ανταγωνισμού και κάθε ατομικής οδύνης.Αλλά οι εξιστορήσεις τους δεν περιέχουν ίχνος των αμέτρητων εκδηλώσεων αλληλο-βοήθειας και υποστήριξης, τις οποίες όλοι γνωρίζουμε γιατί τις ζούμε. Σχεδόν δεν λαμ-βάνουν υπόψη την ουσία της καθημερινής ζωής – τα κοινωνικά ένστικτα και τουςκοινωνικούς τρόπους. Επομένως δεν είναι άξιο απορίας το γεγονός ότι τα αρχεία του πα-ρελθόντος είναι τόσο ατελή.Κι ενώ κάθε Δαρβινιστής θα συμφωνήσει πως η ευφυΐα είναι το ισχυρότεροόπλο στον αγώνα για επιβίωση και ο ισχυρότερος παράγοντας για την πε-ραιτέρω εξέλιξη, θα παραδεχθεί επίσης πως η ευφυΐα είναι ιδιότητα κοινω-νικής προέλευσης. Πιθανόν κάποιος να παρατηρήσει ότι δίπλα σ’ αυτό τοτόσο ισχυρό αίσθημα της αλληλοβοήθειας ίσως υπάρχει από πάντοτε καιένα άλλο, η αυτοεπιβεβαίωση του ατόμου. Καμιά αντίρρηση, μόνο που τηναυτοεπιβεβαίωση θα πρέπει να τη δούμε όχι μόνο στην προσπάθεια του νακατοχυρώσει την οικονομική, πολιτική και κοινωνική ανωτερότητά του, τηδική του ή της κάστας του, αλλά -κάτι που είναι σημαντικότερο αν και λιγό-τερο προφανές- για να μπορεί το άτομο να σπάει τα δεσμά που του επιβά-λουν η φυλή, η κοινότητα, η πόλη ή το κράτος. Με άλλα λόγια, ηαυτοεπιβεβαίωση του ατόμου πρέπει και αυτή να νοηθεί ως στοιχείο προ-όδου….Ο άνθρωπος καλείται να μην έχει ως μοναδικό έρμα των πράξεών του την αγάπη, ηοποία είναι πάντα προσωπική και στην καλύτερη των περιπτώσεων ενδοφυλετική, αλλάτη συνείδηση της ενότητάς του με κάθε ανθρώπινο όν. Βοηθώντας ο ένας τον άλλο -πράγμα που κάνουμε από της απαρχές της εξέλιξής μας- ανακαλύπτουμε την προέλευσητων ηθικών μας πεποιθήσεων και μπορούμε να επιβεβαιώσουμε πως η αλληλοβοήθειακαι όχι ο αλληλοσπαραγμός διαδραμάτισε τoν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ηθική ανέλιξητου ατόμου. Αυτή η διαρκής εξάπλωσή της, που συνεχίζεται στην εποχή μας, είναι και ηκαλύτερη εγγύηση ότι το ανθρώπινο είδος θα φτάσει σε ακόμα υψηλότερο επίπεδο εξέ-λιξης.

Αλληλοβοήθεια στις κοινωνίες των αγρίωνΤο να αποδίδουμε τη βιομηχανική πρόοδο του αιώνα στον πόλεμο του ενός εναντίωνόλων, που έχει κηρυχθεί, σημαίνει ότι εξακολουθούμε να σκεφτόμαστε όπως ο άν-θρωπος που, επειδή δεν γνωρίζει τα αίτια της βροχής, την αποδίδει στο σφάγιο που θυ-σιάζει μπροστά στο πήλινο είδωλό του. Η αλληλοβοήθεια και η στενή συνεργασία έχουναποδειχθεί πολύ πιο επωφελείς για τη βιομηχανική πρόοδο και για κάθε άλλη κατά-κτηση του ανθρώπου από τον καθολικό πόλεμο… Ο άκρατος ατομισμός είναι σύγχρονονεόπλασμα και όχι χαρακτηριστικό του πρωτογόνου ανθρώπου.Παράδοξο ή όχι ο άγριος υπακούει στις επιταγές του κοινού δικαίου, έστωκαι αν τον φέρνουν σε δύσκολη θέση. Τις υπακούει πιο πιστά απ’ ό,τι υπα-κούει ο πολιτισμένος τις επιταγές του γραπτού δικαίου. Το κοινό δίκαιο είναιη θρησκεία του και ο τρόπος ζωής του. Η ιδέα της φατρίας οριοθετεί τησκέψη του, και ο άγριος, για το καλό αυτής της φατρίας, αυτοπεριορίζεταικαι αυτοθυσιάζεται καθημερινά.Τα προϊόντα του κυνηγιού και του ψαρέματος των Εσκιμώων ανήκουν στη φατρία. Όμωςη ατομική ιδιοκτησία παρεισφρέει στους θεσμούς αρκετών φυλών, και ιδιαίτερα όσοικατοικούν στα δυτικά, υπό την επιρροή των Δανών…Όταν κάποιος Εσκιμώος γίνει πλούσιος, συγκαλεί όλα τα μέλη της φατρίας σε μια μεγάληγιορτή, και έπειτα από ένα πλούσιο γεύμα τους διανέμει όλη την περιουσία του. Ο Νταλ(Dall) είδε μια οικογένεια Αλεούτων στον ποταμό Γιούκον που, αφού μοίρασαν τα πλούτη

ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΑπό το ομώνυμο βιβλίο του Πιοτρ Αλεξέγιεβιτς Κροπότκιν

13

αποτελέσματα αυτής της εξέλιξης, έτσι όπως διαγράφεται ήδη στα πρώτα της στάδια, δε μπορεί να επισκιασθεί από μία και μόνη μερική έκφανσή της. Και η ανάγκητης αλληλοβοήθειας και της αλληλο-υποστήριξης, οι οποίες τελευταία βρήκαν καταφύγιο στο στενό οικογενειακό κύκλο στις φτωχογειτονιές, στα χωριά ή στιςμυστικές εργατικές ενώσεις, επιβεβαιώνεται ξανά και στις σύγχρονες κοινωνίες ως η κινητήρια δύναμη, όπως ανέκαθεν ήταν για κάθε νέα πρόοδο. Κροπότκιν

τους, έβγαλαν τις γιορτινές τους φορεσιές, έβαλαν παλιές, κουρελιασμένες γούνες καιαπευθύνθηκαν στους συγγενείς τους λέγοντας ότι, τώρα είναι φτωχότεροι απ’ όλους,αλλά έχουν κερδίσει τη φιλία όλων.

Κι ενώ στη βαρβαρική γη των Οτεντότωνθεωρείται σκάνδαλο να φας προτού φωνά-ξεις τρεις φορές για να διαπιστώσεις ανυπάρχει κάποιος που θέλει να μοιραστεί τογεύμα σου, το μόνο που πρέπει να κάνειστις μέρες μας ο αξιοσέβαστος πολίτηςείναι να πληρώσει το φόρο υπέρ των από-ρων και να αφήσει αυτούς που πεθαίνουναπό την πείνα …να πεθάνουν από την πείνα.

Η αλληλοβοήθεια στις κοινωνίες των βαρβάρωνΟι πιο πρώιμοι βαρβαρικοί κώδικες παρουσιάζουν κοινωνίες που απαρτίζονται από ει-ρηνικές αγροτικές κοινότητες και όχι από ορδές φιλοπόλεμων ανθρώπων. Οι βάρβαροιέχτισαν σε όλη την ήπειρο χωριά και αγροτόσπιτα, αποψίλωσαν τα δάση, έφτιαξαν γέ-φυρες, αποίκισαν αχανείς ακατοίκητες περιοχές και άφησαν τις ευθύνες του πολέμου σεαδελφότητες, συντεταγμένες ομάδες (scholae) ή «συνδικάτα» (trusts) ανένταχτων ατό-μων, που συγκεντρώνονταν γύρω από προσωρινούς οπλαρχηγούς. Συνεπώς, αιτία τηςεν συνεχεία υποταγής των βαρβάρων στους αρχηγούς των διαφόρων ενόπλων ομά-δων ήταν τα φιλειρηνικά και όχι τα υποτιθέμενα φιλοπόλεμα ένστικτά τους.Ο βάρβαρος στην πραγματικότητα ζούσε μέσα σε ένα θεσμικό πλαίσιο που το ενδυνά-μωναν οι αντιλήψεις του σχετικά με το τι είναι ωφέλιμο ή βλαβερό για τη φυλή ή τη συ-νομοσπονδία του, και με ευλάβεια κληροδοτούσε στην επόμενη γενιά συστάσεις καιοδηγίες μέσα από στοίχους και τραγούδια, παροιμίες, και αποφθέγματα. Όσο περισσό-τερο τα μελετάμε, τόσο πιο ξεκάθαρα διαπιστώνουμε πόσο στενοί ήταν οι δεσμοί πουένωναν τα μέλη των κοινοτήτων.

Αλληλοβοήθεια στη μεσαιωνική πόλη κράτοςΗ τεράστια πρόοδος που σημείωσαν όλες οι τέχνες με το μεσαιωνικό σύστημα της συν-τεχνιακής οργάνωσης, αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο ότι αυτό δεν παρεμπόδιζε τηνατομική πρωτοβουλία.Η μεγαλόπρεπη μεσαιωνική αρχιτεκτονική, όπως και η ελληνική τέχνη, ξε-πήδησε από την ιδέα της αδελφότητας και της ενότητας που είχε εμπνεύσειη πόλη. Ένας καθεδρικός ναός ή δημόσιο κτήριο συμβόλιζε το μεγαλείο ενόςοργανισμού που είχε χτίσει κάθε τέκτονας και κάθε λιθοξόος. Έτσι το με-σαιωνικό κτίριο εμφανίζεται όχι ως μια ατομική προσπάθεια στην οποία χι-λιάδες σκλάβοι έχουν προσφέρει τόσα όσα τους έχει επιβάλει η σύλληψη καιη φαντασία ενός ανθρώπου, αλλά ως σύλληψη και ως έργο στο οποίο έχεισυμπράξει όλη η πολιτεία. Η κατασκευή του πανύψηλου καμπαναριού εν-σάρκωνε τη ζωή όλης της πόλης. Δεν ήταν μια ασήμαντη σκαλωσιά, σαν τοσιδερένιο πύργο του Παρισιού, ούτε μια πέτρινη ψευτοκατασκευή που φτιά-χτηκε για να καλύψει την ασχήμια ενός σιδερένιου σκελετού όπως το ΤάουερΜπριτζ του Λονδίνου.Όπως και η Ακρόπολη της Αθήνας, ο καθεδρικός ναός της μεσαιωνικήςπόλης προοριζόταν να εξυμνήσει το μεγαλείο της νικήτριας πόλης, να συμ-βολίσει την ενότητα των τεχνιτών, να εκφράσει τη δόξα κάθε πολίτη σε μιαπόλη που ο ίδιος είχε δημιουργήσει.Αν υπήρχε έλλειψη προϊόντων στη μεσαιωνική πόλη, όλοι λίγο πολύ τηνυφίσταντο. Αλλά, άσχετα από τα δεινά, όσο υπήρχαν πόλεις – κράτη, κανείςδεν πέθαινε στη μέση του δρόμου από την πείνα, πράγμα που δυστυχώς συμ-βαίνει πολύ συχνά στις μέρες μας.Το μίσος των κατοίκων των πόλεων για τους φεουδάρχες εκφράζεται με χαρακτηρι-στικό τρόπο στα κείμενα των καταστατικών Χαρτών που τους υποχρέωναν να υπογρά-ψουν μετά τη νίκη τους. Ο Ερρίκος Ε΄ αναγκάστηκε να υπογράψει τη χάρτα του Σπέιερτο 1111, που διακήρυττε ότι ελευθερώνει τους πολίτες από το «φρικτό και βδελυρόνόμο νεκρό χέρι (νομική κατοχύρωση του αμεταβίβαστου των εκκλησιαστικών κυρίωςακινήτων), εξαιτίας του οποίου είχαν βυθιστεί στην φτώχια».Η Χάρτα της Μπαγιόν που συντάχτηκε γύρω στα 1273 περιέχει χωρία όπως αυτό: «Ολαός είναι ανώτερος των αρχόντων. Ο λαός που υπερέχει αριθμητικά όλων των άλλωνκαι που επιθυμεί την ειρήνη έχει αναδείξει τους άρχοντες για να τιμωρούν και να καθαι-ρούν τους ισχυρούς» κ.ο.κ.Μια χάρτα που υποβλήθηκε για υπογραφή στο βασιλιά Ροβέρτο είναι το ίδιο χαρακτη-ριστική. Με αυτήν υποχρεωνόταν να δηλώνει ότι: «Δε θα ληστεύω βόδια ούτε άλλαζώα. Δε θα απάγω εμπόρους, δε θα παίρνω τα χρήματά τους και δε θα ζητάω λύτρα. Απότην ημέρα της Παναγίας έως τη γιορτή των Αγίων Πάντων δε θα αρπάζω άλογα, φορά-δες ή πουλάρια από τα λιβάδια. Δε θα καίω τους μύλους και δε θα κλέβω αλεύρι(…) Δεθα προσφέρω άσυλο σε κλέφτες» κ.τ.λ.

Η αλληλοβοήθεια σήμεραΚατά τη διάρκεια των τριών προηγούμενων αιώνων τα κράτη της Ευρώπηςκαι της Μεγάλης Βρετανίας εκρίζωσαν συστηματικά όλους τους θεσμούςστους οποίους έβρισκε την έκφρασή της η τάση της αλληλοβοήθειας. Ηαπορρόφηση όλων των κοινωνικών λειτουργιών από το κράτος ευνόησετην ανάπτυξη ενός αχαλίνωτου, στενόμυαλου ατομικισμού. Καθώς αυξά-νονταν οι υποχρεώσεις των πολιτών απέναντι στο κράτος, ανάλογα μει-ώνονταν οι υποχρεώσεις που είχαν ο ένας απέναντι στον άλλο. Τοαποτέλεσμα είναι η θεωρία, που υποστηρίζει πως οι άνθρωποι μπορούν καιοφείλουν να αναζητούν τη δική τους ευτυχία χωρίς να υπολογίζουν τις ανάγ-κες των άλλων ανθρώπων, να επικρατεί θριαμβευτικά παντού – στο δίκαιο,στην επιστήμη, στη θρησκεία. Αυτή είναι η θρησκεία της εποχής, και η αμ-φισβήτηση της παντοδυναμίας της θεωρείται μια επικίνδυνη ουτοπία. Η επι-στήμη διακηρύσσει ότι ο πόλεμος του ενός εναντίων όλων είναι ο νόμος της φύσης καιτων ανθρώπινων κοινωνιών. Η βιολογία αποδίδει την εξέλιξη του ζωικού κόσμου σ’

αυτό τον πόλεμο. Η ιστορία επιστρατεύει ανάλογη επιχειρηματολογία και οι οικονομο-λόγοι, με την αφελή τους άγνοια, εντοπίζουν την πρόοδο της σύγχρονης βιομηχανίας καιμηχανικής στις «καταπληκτικές» επιδράσεις τις ίδιας αρχής. «Πρακτικοί» άνθρωποικαι θεωρητικοί, επιστήμονες και ιεροκήρυκες, νομικοί και πολιτικοί, όλοισυμφωνούν σε ένα πράγμα: Ότι και οι σκληρότερες εκδηλώσεις του ατομι-κισμού μπορούν να αμβλυνθούν λίγο-πολύ από τη φιλανθρωπία, και ότι αυτήείναι η μόνη σίγουρη βάση για τη διατήρηση της κοινωνίας. Στο πλαίσιο της συν-τεχνίας -και στο μεσαίωνα όλοι ανήκαν σε μια συντεχνία ή αδελφότητα- δύο αδελφοίόφειλαν να προσέχουν, ο καθένας με τη σειρά του, έναν άλλο άρρωστο αδελφό. Στιςμέρες μας αρκεί να δώσουμε στο γείτονά μας τη διεύθυνση του πλησιέστερου νοσοκο-μείου. Στις κοινωνίες των βαρβάρων, αν παρακολουθούσες τη μάχη μεταξύ δύο αν-θρώπων που προέκυψε από διαφωνία τους χωρίς να παρέμβεις για να τη σταματήσεις,αντιμετωπιζόσουν και εσύ ως δολοφόνος. Αλλά, σύμφωνα με τη θεωρία του κράτουςως προστάτης των πάντων, ο παρατηρητής δεν χρειάζεται να παρέμβει. Ο αστυφύλακαςείναι ο μόνος αρμόδιος.Εντοπίζω ήθη και έθιμα που βασίζονται στην αλληλοβοήθεια στην τζέμα των Αράβων καιστην αφρικανική πούρα, στα χωριά της Περσίας και της Ινδίας, της Ιάβας, στην «αδιαί-ρετη οικογένεια» των κινέζων, στους καταυλισμούς των νομάδων της κεντρικής Ασίαςκαι των νομάδων του μακρινού βορρά. Κι όταν μελετώ έργα όπως η επιτομή του αφρι-κανικού δικαίου που συνέταξε ο Ποστ, καταλαβαίνω γιατί, παρά την τυραννία, την κα-ταπίεση, τις λεηλασίες και της επιδρομές,, τους εμφύλιους πολέμους, τους αχόρταγουςβασιλείς, τους απατεώνες μάγους και ιερείς, τους δουλεμπόρους και τα άλλα δεινά,αυτοί οι πληθυσμοί δεν έχουν καταφύγει στα δάση γιατί έχουν διατηρήσει κάποιον πο-λιτισμό και έχουν παραμείνει άνθρωποι, αντί να διολισθήσουν στην κατάσταση των αλ-ληλο-σπαρασσόμενων οικογενειών των αφανιζόμενων ουρακοτάγκων.Ο δόκτωρ Αιχερινγκ ( Ihering) και ο δόκτωρ Ντάργκουν (Dargun) έχουν από-λυτο δίκαιο όταν λένε ότι, αν είναι δυνατό να γίνει μια στατιστική καταγραφήόλων των χρημάτων που αλλάζουν χέρια υπό την μορφή φιλικών δανείωνκαι βοηθημάτων, το συνολικό ποσό θα ήταν τεράστιο ακόμα και σε σύγκρισημε το ποσό των συναλλαγών του παγκόσμιου εμπορίου. Κι αν μπορούσαμενα προσθέσουμε σ’ αυτό όσα δαπανούνται για φιλοξενίες, μικρές αλληλοε-ξυπηρετήσεις, φροντίδες για τη διαχείριση των υποθέσεων των άλλων,καθώς και για δώρα και φιλανθρωπικές δραστηριότητες, οπωσδήποτε θαμέναμε έκπληκτοι από τη σημασία αυτών των συναλλαγών για τη διεθνή οι-κονομία.Τα σοφίσματα του μυαλού δεν μπορούν να καταλάβουν το ένστικτο της αλ-ληλοβοήθειας, διότι αυτό το ένστικτο έχει εκτραφεί από χιλιάδες χρόνιακοινωνικής συμβίωσης και από εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πρωτο-αν-θρώπινης ομαδικής ζωής.Στις πόλεις η απουσία κοινών ενδιαφερόντων γεννάει την αδιαφορία, ενώ το θάρρος καιτο κουράγιο, που σπάνια βρίσκουν ευκαιρίες να εκδηλωθούν, εξαφανίζονται ή διοχε-τεύονται προς διαφορετική κατεύθυνση.Ο κλήρος επιθυμεί τόσο να αποδείξει ότι από την ανθρώπινη φύση προέρχεται μόνο ηαμαρτία, και ότι όλη η καλοσύνη του ανθρώπου έχει υπερφυσική προέλευση, ώστεαγνοεί τα γεγονότα που δεν αποδεικνύουν τη δράση μιας ανώτερης θείας έμπνευσης ήάνωθεν χάρης.Και οι ανίδεοι συγγραφείς στρέφουν την προσοχή τους σε μια μορφή ηρωισμού, κυ-ρίως τον ηρωισμό που προάγει την ιδέα του κράτους. Γι’ αυτό θαυμάζουν τον Ρωμαίοήρωα ή το στρατιώτη στο πεδίο της μάχης, χωρίς να δίνουν την παραμικρή σημασία στονηρωισμό του απλού ανθρώπου, που δε διστάζει να ρισκάρει τη ζωή του να σώσει ένανσυνάνθρωπο που κινδυνεύει.«Μην ανταγωνίζεστε! Ο ανταγωνισμός είναι βλαπτικός για τα είδη, και υπάρ-χουν πολλοί τρόποι να τον αποφύγετε!» Αυτή είναι η Τάση της φύσης, ηοποία δεν εκπληρώνεται πάντα αλλά δεν παύει ποτέ να υπάρχει. Αυτή είναιτο δίδαγμα που μας δίνει η κοιλάδα, το δάσος, το ποτάμι και ο ωκεανός.«Γι’ αυτό συνεργαστείτε, καταπιαστείτε με έργα αλληλοβοήθειας! Αυτό είναιτο ασφαλέστερο μέσο προκειμένου ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί νααπολαύσουν τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια, η καλύτερη εγγύηση για επι-βίωση και ανάπτυξη, σωματική, διανοητική και ηθική». Αυτό μας διδάσκει ηφύση και αυτό κάνουν όλα τα ζώα που έχουν κατακτήσει τις υψηλότερεςθέσεις στις ομοταξίες τους. Αυτό έκανε και ο άνθρωπος -ο πιο πρωτόγο-νος- και γι’ αυτό έφτασε στη θέση που βρίσκεται τώρα».

Ο Πρίγκιπας Πέτρος (Πιοτρ) Αλεξέγιεβιτς Κροπότκιν γεν-νήθηκε στη Μόσχα στις 9 Δεκεμβρίου 1842 και πέθανεστις 8 Φεβρουαρίου 1921.Αριστοκρατικής καταγωγής, γιος του πρίγκιπα Αλεξέι Πέ-τροβιτς Κροπότκιν. Το 1871 αρνήθηκε τη θέση του γραμ-ματέα της Ρωσικής γεωγραφικής Εταιρίας και εγκατέλειψετα προνόμιά του, έζησε στην Αγγλία, τη Γαλλία και την Ελ-βετία όπου εργάστηκε για τη διάδοση των αναρχικώνιδεών του. Επέστρεψε στη Ρωσία τον Ιούνιο του 1917όπου τον υποδέχτηκαν ο Αλεξάντερ Κερένσκυ και έναπλήθος 60.000 ατόμων. Ο Κερένσκυ πρότεινε στον Κρο-πότκιν να αναλάβει το υπουργείο Παιδείας, πρόταση τηνοποία απέρριψε αμέσως.Ο Κροπότκιν αρχικά ενθουσιάστηκε από την νέα κατά-σταση μετά την Ρωσική Επανάσταση, μετέπειτα όμως

άσκησε σκληρή κριτική κυρίως μέσω επιστολών που έστελνε στον Λένιν. Αναδείχτηκε σε ποικί-λους τομείς, από τη γεωγραφία και τη ζωολογία μέχρι την κοινωνιολογία και την ιστορία, όμως πε-ριφρόνησε την υλική επιτυχία για χάρη των ιδεών της επανάστασης.Η ζωή του αποτέλεσε υπόδειγμα των υψηλών ηθικών στόχων και του συνδυασμού διανόησης καιδράσης. Δεν επέδειξε εγωπάθεια, διπροσωπία ή πάθος για την εξουσία, εκδηλώσεις που έβλαψαντην εικόνα τόσων άλλων επαναστατών.

Το βιβλίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το 2009

14

«Όταν ρίχνεις με το τόξο για να κερδίσεις μια απλή πέτρα, πετυχαίνεις εύκολα το στόχο… Όταν ρίχνεις με το τόξογια να κερδίσεις ένα μπρούτζινο στολίδι, γίνεσαι ανήσυχος… Και όταν ρίχνεις με το τόξο για να κερδίσεις μια

Τις τελευταίες δεκαετίες η βιομηχανία σποροπα-ραγωγής χαρακτηρίζεται από πολύ μεγάλη συγ-κέντρωση δύναμης. Οι μεγάλες εταιρίες συνεχώςεξαγοράζουν τις μικρές και τις μεσαίες με αποτέ-λεσμα, τρεις μόνον πολυεθνικές και συγκεκριμέναη Μonsanto, η Dupont και η Syngenta, να ελέγ-χουν το 53% των σπόρων που πωλούνται παγκο-σμίως. Το 73% της παγκόσμιας εμπορικής διακίνησηςσπόρων καλύπτεται από 10 μόνον εταιρίες. Δενείναι τυχαίο ότι πολλές από αυτές είναι και εται-ρίες παραγωγής αγροχημικών ουσιών. Μέσω τουελέγχου της εμπορίας σπόρων προωθούν κυρίωςτα χημικά τους προϊόντα, από τα οποία κερδίζουνπολύ περισσότερα χρήματα σε σχέση με τους σπό-ρους.Η δύναμη που έχει αποκτήσει η βιομηχανία σποροπαρα-γωγής επηρεάζει τη νομοθεσία ώστε αυτή να μην στηρίζειτους παραδοσιακούς σπόρους, το μοντέλο της γεωργίαςπου η κοινωνία επιλέγει για το μέλλον της, τα κριτήρια τηςγενετικής βελτίωσης (τις ποικιλίες που τρώμε).Ας δούμε τις επιπτώσεις της νομοθεσίας στην αγροτικήβιοποικιλότητα.Ως αποτέλεσμα της συγκέντρωσης δύναμης, η ισχύουσανομοθεσία, που δεν έχει εφαρμοσθεί απόλυτα στηνπράξη, ρυθμίζει την εμπορική κυκλοφορία των σπόρωνμε τέτοιο τρόπο ώστε να υποστηρίζει τους σπόρους τηςΒιομηχανίας Σποροπαραγωγής. Αυτοί οι σπόροι, εφόσονεγγραφούν σε επίσημο κατάλογο, είναι ελεύθεροι να κυ-κλοφορούν παντού.Αντιθέτως η νομοθεσία περιορίζει ποσοτικά και γεωγρα-φικά τους σπόρους που αποκαλούνται αβελτίωτες ή ντό-

πιες ποικιλίες, ή παραδοσιακές ή διατηρητέες ή αλλιώς«σπόροι των αγροτών». Όλοι οι σπόροι για να κυκλοφο-ρήσουν στο εμπόριο πρέπει να εγγραφούν σε επίσημο κα-τάλογο.Η εγγραφή απαιτεί Διακριτότητα, Ομοιομορφία και Σταθε-ρότητα, χαρακτηριστικά που αντιστοιχούν στη φύση τωνσπόρων της βιομηχανίας οι οποίοι έχουν ομοιομορφία καισταθερότητα λόγω της πολύ στενής γενετικής τουςβάσης.Αντιθέτως οι σπόροι των αγροτών με πολύ ευρεία γενε-τική βάση, έχουν την ευεργετική δυνατότητα να προσαρ-μόζονται στις τοπικές συνθήκες άρα δεν είναι σταθεροί.Ο νομοθέτης θεώρησε αυτήν την ιδιότητα αρνητική καιμέσω του καταλόγου εξόρισε τους παραδοσιακούς σπό-ρους από την αγορά, αφήνοντας ως άλλοθι κάποια μικράπαράθυρα και παρεκκλίσεις. Επιπλέον, η προϋπόθεση εγ-γραφής, έχει κόστος και γραφειοκρατικές διαδικασίες,που δεν επιτρέπουν στον μικρομεσαίο αγρότη πριν δοκι-μάσει στην αγορά το προϊόν του και εξασφαλίσει μια ικανήπελατεία, να τολμήσει να εγγράψει μια παραδοσιακή ποι-κιλία στον κατάλογο, που έτσι κι αλλιώς αποτελεί κοινόαγαθό και δεν προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα.Αντιθέτως, οι εταιρίες που επιπλέον κατοχυρώνουν πνευ-ματικά δικαιώματα για τα υβρίδια τους, έχουν ιδιαίτερο κί-νητρο να τα εγγράψουν στους καταλόγους.

Η χαμένη γεωργική βιοποικιλότηταΟι επιπτώσεις της εφαρμογής αυτής της νομοθεσίαςέχουν αποδειχθεί καταστροφικές για τη βιοποικιλότητα.Πχ. στη Γερμανία από τότε που εφαρμόσθηκε ο κατάλο-γος, χάθηκε το 72% των παλιών ποικιλιών. Στην Ελλάδα

οι μετρήσεις δεν έχουν την ίδια χρονική ακρίβεια, υπάρ-χουν όμως σοβαρά στοιχεία που δείχνουν σημαντικήαπώλεια γενετικού δυναμικού, δηλαδή μείωση της αγρο-τικής βιοποικιλότητας. «Το μέγεθος της γενετικήςδιάβρωσης στη χώρα είναι αποκαρδιωτικό. Πρό-σφατες έρευνες έχουν δείξει ότι μόνο το 1% τωνεντόπιων ποικιλιών σίτου και το 2-3% των ποικι-λιών λαχανικών που υπήρχαν πριν 50 χρόνια στηνΕλλάδα έχει διασωθεί υπό καλλιέργεια μέχρι τιςημέρες μας. Ο επικίνδυνος περιορισμός της γενε-τικής βάσης παρατηρήθηκε τα τελευταία 30 χρό-νια σε όλες σχεδόν τις σημαντικές καλλιέργειες.Για πολλές από αυτές δεν χρησιμοποιούνται στη βελτίωσηπερισσότερο από το 5-10% της διαθέσιμης παραλλακτι-κότητας κάθε είδους.» (Ν. Σταυρόπουλος τέως διευθυν-τής Ελληνικής Τράπεζας Γενετικού Υλικού).Η απώλεια των παραδοσιακών ποικιλιών, οι οποίες έχουνπολύ ευρύτερη γενετική βάση από τις βελτιωμένες, ση-μαίνει συντριπτική μείωση της γεωργικής βιοποικιλότητας.Η μείωση αυτή, εν μέρει οφείλεται στις αντιλήψεις της σύγ-χρονης γεωργίας και εν μέρει, στον στραγγαλισμό της εμ-πορικής κυκλοφορίας των παραδοσιακών ποικιλιών απότο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο.Οι παραδοσιακές ποικιλίες που χάνονται είναι(μαζί με άλλα ημιάγρια είδη) «οι γονείς» των βελ-τιωμένων ποικιλιών, αποτελούν δηλαδή τη βάση,όχι μόνον της παλιάς αλλά και της καινούριας δια-τροφής μας, είναι εκείνες στις οποίες μπορούμενα βασιστούμε για προσαρμογή στις επερχόμενεςκλιματικές αλλαγές.

Η δύναμη της Βιομηχανίας Σποροπαραγωγήςτης Βάσως Κανελλοπούλου (www.peliti.gr)

ΔΟΜΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΣΠΟΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1996-2008Σύμφωνα με μελέτη του πολιτειακού πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, οι μεγάλες χημικές και φαρμακευτικές εταιρίες εξαγόρασαν μέσα σε 12 χρόνια ένα πολύ μεγάλο αριθμό μικρών εταιριών σποροπα-ραγωγής με αποτέλεσμα 10 από αυτές τις πολυεθνικές να ελέγχουν πλέον ένα συντριπτικό ποσοστό της παγκόσμιας εμπορικής διακίνησης σπόρων. Οι εξαγορές συνεχίζονται.

15

χούφτα χρυσάφι, ταράζεσαι τόσο που χάνεις το στόχο… Η δεξιοτεχνία σου είναι η ίδια, αλλά σε επηρεάζει η αξίατου επάθλου. Όσο μεγαλύτερη αξία αποκτά το εξωτερικό τόσο περισσότερο στερεύει το εσωτερικό» Zhuang Zi

Παραδοσιακή απάντηση στην οικονομική κρίσηΟι παραδοσιακές ποικιλίες που χάνονται προσφέρουν μεγαλύτερη ανεξαρ-τησία στον αγρότη. Σε αντίθεση με τα υβρίδια της βιομηχανίας τύπου F1 οσπόρος των παλιών ποικιλιών είναι κατάλληλος για αναπαραγωγή και έχειπολύ μικρότερες απαιτήσεις για λιπάσματα και φυτοπροστασία. Ο αγρότηςδεν χρειάζεται να αγοράζει σπόρο. Επομένως αποκτούν ακόμα μεγαλύτερησημασία σε περιόδους οικονομικής κρίσης.Υπάρχουν παραδοσιακές ποικιλίες με μεγάλη παραγωγή και καλά χαρακτη-ριστικά για εμπορική χρήση. Υπάρχουν και άλλες με μικρότερη απόδοση απότους σπόρους της βιομηχανίας. Είναι όλες κατάλληλες για το πολύ-λει-τουργικό μοντέλο γεωργίας του μικρο-μεσαίου αγρότη, για μια μορφή ήπιαςγεωργίας που δεν είναι εντατική.Οι παραδοσιακές ποικιλίες αποτελούν μέρος του κοινού μας πλούτου. Δεν«προστατεύονται» από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Ο γενετικόςπλούτος που διατηρήθηκε μέχρι τις ημέρες μας αφού αναπτύχθηκε από γε-νεές παραδοσιακών γεωργών μέσα στους αιώνες και αποτελεί ασφαλιστικήδικλείδα για περιόδους κρίσης, χάνεται στα πλαίσια μερικών δεκαετιών.

ΕπίλογοςΕμείς, ως οργάνωση Πελίτι που προστατεύει τους παραδοσιακούς σπόρους, είμαστε απόλυτα αν-τίθετοι στη συγκέντρωση δύναμης και στην επιβολή μοντέλου ανάπτυξης της γεωργίας, το οποίοεξορίζει τις παραδοσιακές ποικιλίες από την αγορά. Σήμερα με την κρίση οι νέοι άνδρες και γυ-ναίκες που επιθυμούν να δοκιμάσουν την τύχη τους στη γεωργία θα έπρεπε να έχουν ανοικτές όλεςτις επιλογές για τη μορφή γεωργίας και τους σπόρους που θα επιλέξουν. Θέλουμε να τους δώ-σουμε αυτές τις επιλογές. Γι’ αυτό διεκδικούμε την ελευθερία των αγροτικών παραδοσιακών σπό-ρων και τη δυνατότητα επιλογής γεωργικού μοντέλου για κάθε καλλιεργητή. Τέλος διεκδικούμενα μπει τέλος στην απώλεια της γεωργικής βιοποικιλότητας.

Η Βάσω Κανελλοπούλου είναι εθελόντρια για το Πελίτι ερευνήτρια, σεναριογράφος και παραγω-γός περιβαλλοντικών ντοκυμαντέρ, δημοσιογράφος για περιβαλλοντικά έντυπα και συγγραφέαςτου βιβλίου <"Μεταλλαγμένα" το παρελθόν το παρόν και το άγνωστο μέλλον> (Ευώνυμος Οικο-λογική βιβλιοθήκη, 2006) http://www.evonymos.gr/

ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΠΕΛΙΤΙΑγαπητοί φίλοι του Πελίτι,με ιδιαίτερη χαρά σας καλούμε να συμμετάσχετε στις Διεθνείς Ημέρες Σπόρων που θαλάβουν χώρα στη γη του Πελίτι στο Μεσοχώρι Παρανεστίου, από τις 11 έως τις 13Μαΐου 2013. Μέρα ανταλλαγής σπόρων είναι μόνον η 11η Μαΐου 2013. Ελάτενα μοιραστούμε τις εμπειρίες σας και τις πρακτικές που έχετε αναπτύξει στον κήπο, τη γει-τονιά, την πόλη ή τη χώρα σας σε σχέση με τις ντόπιες ποικιλίες και, γενικότερα, με τηνκαλλιέργεια τροφής. Ελάτε να συμμετάσχετε στη μεγάλη ανταλλαγή, κατά την οποίαμπορούμε να προσφέρουμε ο ένας στον άλλον τους σπόρους των προγόνων μας. Τώραπου η οικονομική κρίση είναι στην πόρτα μας, τώρα που χάνουμε βασικές ελευθερίεςκερδισμένες με δύσκολους αγώνες, είναι η ώρα για συσπείρωση. Σε περιόδους σοβα-ρών οικονομικών κρίσεων είναι ακόμα πιο σημαντική η ελεύθερη πρόσβαση σε σπό-ρους.

Η πρώτη μέρα είναι η 13ηΠανελλαδική Γιορτή Αν-ταλλαγής Ντόπιων Ποικι-λιών. Ενώ η ανταλλαγήσπόρων την πρώτη ημέρα(Σάββατο 11 Μαΐου 2013)είναι ανοικτή για όλους καιαναμένεται να προσελκύσειμερικές χιλιάδες ανθρώ-πους (πάνω από 7.000επισκέπτες το 2012), η συ-νάντηση τη δεύτερη καιτρίτη ημέρα είναι ανοικτή σεεκείνους τους ακτιβιστέςπου ήδη ασχολούνται με

εκστρατείες για τους σπόρους σε διάφορα μέρη του κόσμου και επιθυμούν συνεργασίακαι συντονισμό σε διεθνές επίπεδο. Θα είναι μια ευκαιρία για όλους μας να ανταμώ-σουμε, να γνωριστούμε και να ανταλλάξουμε τις εμπειρίες μας.http://www.peliti.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=38&catid=2&Ite-mid=4&lang=el

Σύλλογος Προστασίας ΠεριβάλλοντοςΚέρκυρας «Απελευθέρωση των Σπόρων»Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Κέρκυρας χαιρετίζει καιυιοθετεί στο ακέραιο τη «Διακήρυξη της Ελευθερίας των Σπόρων»που δημοσίευσε η δρ. Βαντάνα Σίβα. Η ζωή δεν είναι εφεύρεση!Ένα οικουμενικών διαστάσεων κίνημα υπεραμύνεται του παναν-

θρώπινου δικαιώματος απεριόριστης χρήσης των σπόρων, το οποίο φαλκιδεύουν πο-λυεθνικές εταιρίες με «πατέντες» -ευρεσι- τεχνίες σπόρων. Ο Σύλλογος έχει εγκαίρωςπροειδοποιήσει το κοινό, φέτος μάλιστα σε δύο ανοιχτές εκδηλώσεις, για τις συνέπειεςμεθοδεύσεων ισχυρών κυβερνήσεων που νομοθετούν απαγορεύσεις πρακτικά ισοδύ-ναμες με στραγγαλισμό όσων αγροτών επιμείνουν να καλλιεργούν σπόρους εκτός τουκερδοσκοπικού κυκλώματος εμπορίας των πατενταρισμένων σπόρων.Σημειωτέον ότι πρόσφατα το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων καταδίκασε τηγαλλική μη κερδοσκοπική οργάνωση «Κοκοπελί» η οποία εμπορεύεται παραδοσιακούς

σπόρους εντός εγκεκριμένων καταλόγων, υιοθετώντας ισχυρισμούς περί «αθέμιτου αν-ταγωνισμού» μίας ενάγου-σας εταιρίας με την οποίασυντάχθηκαν η Γαλλία, ηΙσπανία, και η Κομισιόν.

http://www.environment-corfu.gr/node/32

Η Διακήρυξη της Ελευθερίαςτων Σπόρων από την Dr. Van-dana Shiva δημοσιεύτηκε στο

12ο τεύχος του Υγείας‘Όραμα, μπορείτε να την «κα-τεβάσετε» από τo www.ygei-

asorama.gr

Ο καναδός αστροναύτης Chris Hadfield, με αφορμή τηνημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, προσπάθησε να αποτυπώσειαπό το διάστημα, ότι του θύμιζε... καρδιά πάνω στη Γη!

16

Ελεύθερη βούληση σημαίνει απλά μια στάση ζωής, η οποία προσδιορίζει την συμπεριφορά εκείνον τον ατόμων που συνειδητάκαλλιεργούν ουσιαστικές σχέσεις α) με τον εαυτό τους β) με τον διπλανό τους και γ) με την κοινωνία. Μαρτιν Μπούμπερ

Τα άγρια χόρτα είναι από τις αγαπημένες γεύσεις στη χώρα μας. Δημοσι-εύουμε και το δεύτερο μέρος αυτού του άρθρου διότι αφθονούν παντού στηνΕλληνική ύπαιθρο και είναι εύκολο να τα συλλέξει κανείς. Καλό είναι να μηνμαζεύουμε χόρτα από χωράφια που καλλιεργήθηκαν τα δύο τελευταία χρό-νια - για να αποφύγουμε τις συνέπειες των λιπασμάτων – ούτε δίπλα απόδρόμους που απορροφούν καυσαέρια. Προτιμήστε χέρσα ακαλλιέργηταεδάφη. ΣτΕ

Βλίτο (Amaranthus sp.)Άλλες ονομασίες: Βλίστρος, γλίστρος, γλίν-τρος, βλιταράκιΟικογένεια: AmaranthacaeΕτήσιο φυτό που φτάνει τα 80 εκατοστά. Το συ-ναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους καικαλλιεργημένους τόπους. Αποτελεί μεγάλο ζιζά-νιο στις καλλιέργειες γιατί πολλαπλα- σιάζεταιπολύ εύκολα και γρήγορα. Ο σπόρος του μπορείνα φυτρώσει και μετά από δέκα χρόνια. Μα-ζεύονται οι τρυφερές κορφές τους από αρχή κα-λοκαιριού μέχρι το φθινόπωρο. Πρέπει να τοκλαδεύουμε συχνά για να πετάει από τα πλάγιαπριν προλάβει να κάνει σπόρους. Τρώγονται βραστά με ξύδι ή λεμόνι και σε συνδυασμόμε σκόρδο ή τσιγαριστά με διάφορα άλλα λαχανικά όπως οι κολοκυθοκορφάδες. Φτιά-χνεται μέχρι και γιαχνί με πατάτες και χρησιμοποιείται και για πίτες μαζί με άλλα χόρτα.

Σίλυβο το μαριανό (Γαϊδουράγκαθο)(Silybum marianum/Cardus marianus)Άλλες ονομασίες: Γαϊδουράγκαθο, κουφάγ-καθο, κάρδος, σίλυβο.Οικογένεια: Σύνθετα (Compositae).Συγγενή είδη: Cnicus benedictus‐αγιάγκαθοΔιετές ακανθώδες φυτό που φθάνει σε ύψος το1,5 μέτρο. Τα φύλλα του είναι πράσινα με χα-ρακτηριστικά άσπρα σημάδια σαν φλέβες και τα

λουλούδια του έχουν χρώμα βυσσινί. Είναι φυτό ιθαγενές της Μεσογείου και φυτρώνεισε όλη την νότια Ευρώπη. Είναι αυτοφυές, ευδοκιμεί σε χερσότοπους αλλά και σε καλ-λιεργημένες εκτάσεις. Προτιμά τα ηλιόλουστα μέρη και τα καλά στραγγιζόμενα εδάφη.Πολλαπλασιάζεται εύκολα από μόνο του με τους σπόρους του και αντέχει μέχρι και τους‐15 βαθμούς κελσίου.H ρίζα και τα φρέσκα νέα φύλλα του τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα αλλά πρέπει πρώτανα αφαιρεθούν οι αιχμηρές άκρες τους, πράγμα το οποίο είναι αρκετά χρονοβόρο.Τα φύλλα είναι αρκετά παχιά και έχουν ήπια γεύση όταν είναι νέα, αλλά γίνονται πιοπικρά το καλοκαίρι με τη ζέστη. Μαγειρεμένα έχουν γεύση σπανακιού.Τα κεφάλια του μπορούν να φαγωθούν όπως οι αγκινάρες πριν ανθίσουν, αλλά είναιπολύ πιο μικρά. Οι ξεφλουδισμένοι μίσχοι του τρώγονται ωμοί ή μαγειρεμένοι, είναι εύ-γευστοι και θρεπτικοί και μπορούν να χρησιμοποιηθούν όπως το σπαράγγι ή το ρεβέντιή να προστεθούν σε σαλάτες. Τρώγονται καλύτερα την άνοιξη όταν είναι νέοι, πριν σκλη-ρύνουν. Οι ψημένοι σπόροι του είναι υποκατάστατο του καφέ.

Κάπαρη (Capparis spinosa)Οικογένεια: CapparaceaeΠολυετές φυτό που φυτρώνει σε όλη την Ελ-λάδα. Ανθίζει το καλοκαίρι και από αυτή μα-ζεύονται τα μπουμπούκια της πριν ανθίσουν.Ξεπικρίζονται σε νερό και διατηρούνται σε άλμηή ξύδι αναλόγως πως τα θέλουμε.Χρησιμοποιείται σε τουρσιά και σαλάτες.

Παπαρούνα (Papaver rhoeas)Άλλες ονομασίες: Κουτσουνάδα, κοκκινούδαΟικογένεια: PapaveraceaeΕτήσιο φυτό που φτάνει τα 30‐60 εκατοστά. Τησυναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τό-πους. Τα φύλλα της είναι ανοιχτοπράσινα. Μα-ζεύεται ολόκληρη από το χειμώνα έως την άνοιξηπριν ανθίσει. Τα φύλλα και οι βλαστοί βράζονταικαι τρώγονται σκέτα ή με άλλα χόρτα. Τη χρησι-μοποιούμε ακόμα σε χορτόπιτες μαζί με άλλα μυ-ρωδικά.

Μολόχα (Malva sp.)Άλλες ονομασίες: Μουλούχα, αμπελόχαΟικογένεια: MalvaceaeΕτήσιο φυτό που φτάνει τα 90 εκατοστά.Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητουςτόπους. Μαζεύονται τα φύλλα και οι τρυφερές κορ-φές της από το χειμώνα έως την άνοιξη που ανθί-ζει. Τα φύλλα τρώγονται βραστά με άλλα χόρτα, ήγίνονται ντολμαδάκια.

Μπόραγκο (Borago officinalis)Άλλες ονομασίες: Αρμπέτα, πουράντζαΟικογένεια: BoraginaceaeΕτήσιο φυτό που φτάνει τα 40 εκατοστά.Τα συναντάμε παντού σε ακαλλιέργητους αλλάκαι καλλιεργημένους τόπους. Φυτρώνει απόμόνο του στην νότια Ευρώπη. Μπορεί να καλ-λιεργηθεί σε όλους τους τύπους εδάφους ακόμακαι σε γλάστρες. Ανθίζει από την άνοιξη έως τοκαλοκαίρι. Τα άνθη και τα φύλλα του τρώγονταισε σαλάτες και δίνουν μια δροσερή γεύση απαλή

σαν του αγγουριού. Είναι φαρμακευτικό αλλά και μελισσοκομικό φυτό.Προφυλάξεις: Τα φύλλα του αλλά όχι τα άνθη του, περιέχουν μικρές ποσότητες αλ-καλοειδών που μπορούν να βλάψουν το συκώτι αν φαγωθούν σε μεγάλες ποσότητες.Όσοι έχουν προβλήματα συκωτιού θα πρέπει να το αποφεύγουν.

Οβριές (Tamus communis)Άλλες ονομασίες: Αβρωνιά, ομβριά, βεργιάΟικογένεια: DioscoreaceaeΠολυετής αναρριχώμενη κληματίδα που φτάνει τα4 μέτρα. Τη συναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλ-λιέργητους τόπους και κυρίως κάτω από ακαλλιέρ-γητες ελιές. Μαζεύονται οι τρυφεροί βλαστοί τους,δηλαδή τα νέα βλαστάρια που βγαίνουν από τοΜάρτιο μέχρι τον Απρίλιο. Τα τρυφερά βλαστάριαβράζονται ελαφρώς και τρώγονται με λάδι και ξύδι για ορεκτικό, αλλά γίνονται και τσι-γαριστά με κρεμμυδάκι. Το ζουμί τους πίνεται και είναι διουρητικό. Προσοχή! Δηλητη-ριώδες φυτό περιέχει μια ουσία ερεθιστική για την επιδερμίδα.

Σπαράγγι άγριοΤο σπαράγγι (Asparagus officinalis) ήταν γνωστό στην αρχαία Αίγυπτο καθώς έχουνβρεθεί τοιχογραφίες στις πυραμίδες όπου πιστεύεται ότι χρονολογούνται γύρω στο 5000π.χ. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι το καλλιεργούσαν, μπορεί να ήταν και αυτοφυές. ΣτηνΜικρά Ασία πιστεύεται ότι καλλιεργήθηκε 2000 χρόνια πριν από την εποχή των Ρω-μαίων, ήταν γνωστό φάρμακο για τον οδοντόπονο, καρδιοπάθεια, νύγματα εντόμων καιάλλες περιπτώσεις. Από τη Μεσόγειο διαδόθηκε στη Βόρεια Ευρώπη και από εκεί στηΒόρεια Αμερική. Στη Βόρεια Ευρώπη διαδόθηκε η παραγωγή λευκών σπαραγγιών, ενώστη Βόρεια Αμερική η καλλιέργεια πράσινου σπαραγγιού. Στην Ελλάδα εμφανίστηκε ωςάγριο, αυτοφυές φυτό σε πολλές υγρές, ημιορεινές περιοχές με την ονομασία «βλα-στάρια». Γρήγορα εκτιμήθηκε η αξία του για τις διάφορες φαρμακευτικές και διαιτητικέςτου ιδιότητες, γι' αυτό και άρχισε η εντατική καλλιέργειά του.

Πηγή: WikipediaΤα σπαράγγια ρυθμίζουν το «ζάχαρο»Τα σπαράγγια μπορεί να αποτελούν ένα νέο,πανίσχυρο όπλο στη μάχη εναντίον του δια-βήτη, αναφέρει η «Βρετανική Επιθεώρηση Δια-τροφής» (BJN).Επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η καθημερινή κα-τανάλωσή τους μπορεί να διατηρήσουν υπόέλεγχο τα επίπεδα σακχάρου (γλυκόζης) στοαίμα και να διεγείρουν την παραγωγή ινσουλί-

νης από τον οργανισμό. Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη του παγκρέατος που διασπά τη γλυ-κόζη. Τη σχετική μελέτη πραγματοποίησαν σε ποντίκια επιστήμονες από το Πανεπιστήμιοτου Καράτσι, στο Πακιστάν. Τα ζώα είχαν αυξημένα επίπεδα σακχάρου και χαμηλά επί-πεδα ινσουλίνης. Οι ερευνητές τα χώρισαν σε δύο ομάδες, χορηγώντας στα μισά εκχύ-λισμα σπαραγγιών. Τα ζώα έτρωγαν καθημερινά και επί 28 ημέρες το εκχύλισμα τωνσπαραγγιών, σε μικρές ή μεγάλες δόσεις. Όταν οι ερευνητές τα εξέτασαν, διαπίστωσανπως τα χαμηλά επίπεδα του εκχυλίσματος μείωσαν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίματους, αλλά δεν βελτίωσαν την παραγωγή της ινσουλίνης. Οι υψηλές δόσεις του εκχυ-λίσματος, όμως, αύξησαν σημαντικά την παραγωγή της ινσουλίνης και μείωσαν πολύ τοσάκχαρο. Τα ευρήματα αυτά υποστηρίζουν προγενέστερες μελέτες για τα οφέλη τωνσπαραγγιών στην ρύθμιση του σακχάρου. Μία από αυτές είχε δημοσιευθεί το 2006 στην«Βρετανική Ιατρική Επιθεώρηση» (BMJ) και είχε δείξει πως τα σπαράγγια αυξάνουν κατά81% την πρόσληψη γλυκόζης από τους μυς και τους ιστούς του σώματος.

Πηγή: www. tanea.gr

Καλέντουλα (Calendula officinalis)Οικογένεια: Αστεροειδών‐AsteraceaeΕτήσιο φυτό που φτάνει τα 50 εκατοστά. Τη συ-ναντάμε σχεδόν παντού σε ακαλλιέργητους τό-πους. Μαζεύονται τα πέταλα από τα άνθη της,από το χειμώνα έως την άνοιξη που ανθίζει. Σεφαγητά για να δίνει κίτρινο χρώμα και άρωμα.Το έλαιο και η αλοιφή χρησιμοποιούνται σεδερματικές παθήσεις, (εξανθήματα, αμυχές, μυ-κητιάσεις, το βάμμα της αραιωμένο σε χλιαρόνερό για κολπικές πλύσεις).

Πηγή:http://www.ftiaxno.gr/2008/03/blog-post_17.html

Άγρια Φαγώσιμα Χόρτα της Ελλάδας

17

Η καλύτερη κοινωνία δεν θα έρθει κατεδαφίζοντας την παλιά, αλλά χτίζοντας την καινούργια σεέναν τόπο ειρηνικό. Jean- Claude Carriere

Όταν ο κρύος και βροχερός χειμώνας γίνεται παρελθόν αφήνει πίσω τουένα σωρό εργασίες στον κήπο και το χωράφι μας. Την άνοιξη που «ξυπνάειη φύση» έχουμε πολλά να κάνουμε για να βοηθήσουμε τα φυτά μας ναέχουν μια σωστή ανάπτυξη.Το έδαφος, μετά τις βροχοπτώσεις που πέρασαν, είναι συνεκτικό και «βαρύ». Προ-έχουσα λοιπόν μέριμνα είναι να οργώσουμε και να φρεζάρουμε πολύ καλά το χώμαπου θα δεχτεί τα νέα φυτά. Τα ήδη φυτεμένα δέντρα που έχουν αρχίσει την ανάπτυξη καιέχουν πετάξει νεαρά βλαστάρια χρειάζονται καλό σκάλισμα στις ρίζες τους, ώστε να πε-ράσει αέρας και οξυγόνο στο έδαφος, κάτι που βοηθά πολύ στην καλύτερη απορρό-φηση των στοιχείων από τις ρίζες.

Η λίπανση όλων των φυτεμένων φυτών μαςείναι καλό να επαναληφθεί και κατά τη διάρ-κεια του Μαρτίου και Απριλίου, αφού με αυτότον τρόπο εξασφαλίζουμε τα απαραίτηταστοιχεία για όλη τη διάρκεια της ανάπτυξήςτους.Μια σημαντική εργασία είναι η πρόληψη γιατην αντιμετώπιση των εντόμων που προκα-λούν σοβαρές βλάβες στους καρπούς, κυ-ρίως σε αχλάδια, μήλα, ροδάκινα, βερίκοκα,

κεράσια και τα άλλα καρποφόρα. Το έντομο αφήνει τα αυγά του στο άνθος του φρού-του και το σκουληκάκι που γεννιέται τρέφεται με το εσωτερικό μέρος του καταστρέ-φοντας το. Για την καταπολέμηση του εντόμου μπορούμε να χρησιμοποιήσουμεκατάλληλες παγίδες για την παγίδευση του, καθώς και να ψεκάσουμε με κατάλληλα εν-τομοκτόνα. Η λύση των παγίδων είναι βιολογική, σε αντίθεση με τους ψεκασμούς πουγίνονται συνήθως με μη βιολογικά σκευάσματα.Προληπτικά επίσης πρέπει να επέμβουμε από τα μέσα του Απρίλη και μετά, αναλόγωςβέβαια με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες, για την αντιμετώπιση των διαφόρων μυ-κητολογικών ασθενειών, όπως ο περονόσπορος, ο εξώασκος, το ωίδιο, το φουζικλά-διο, το κορύνεο και άλλες που προσβάλλουν τα κηπευτικά και τα δέντρα. Βασικοίπροληπτικοί ψεκασμοί γίνονται με βορδιγάλειο πολτό ή διάφορα άλλα χαλκούχα σκευά-σματα, τα οποία είναι απολύτως βιολογικά, καθώς η δράση τους περιορίζεται στην επι-φάνεια τωνφύλλων κάνο-ντάς τα σκληράκαι ανθεκτικάστους διάφο-ρους μύκητεςπου θα προ-σπαθήσουν ναεγκατασταθούνεπάνω τους.Οι περισσότεροικαλλωπιστικοίθάμνοι μπο-ρούν να φυτευ-

τούν στη διάρκεια της άνοιξης. Λιγού-στρα, βιβούρνα, λέανδροι, ιβίσκοι,φωτείνιες είναι μερικά μόνο από ταείδη που μπορούν να διαμορφώσουνόμορφα τους εξωτερικούς μας χώ-ρους. Επίσης τα εσπεριδοειδή και οιελιές φυτεύονται αυτή την εποχή τουχρόνου που έχουν φύγει τα κρύα πουτα ταλαιπωρούν. Φυσικά όλα τα φυτάπου έχουν μπάλα χώματος στη ρίζατους και είναι ήδη «πιασμένα» στο

χώμα τους, φυτεύονται κάλλιστα στη διάρκεια της άνοιξης.Η άνοιξη είναι επίσης η εποχή που ξεκινάμε να φυτεύουμε τα κηπευτικά που θα καρπο-φορήσουν το καλοκαίρι. Έτσι οι πατάτες φυτεύονται μέχρι τα μέσα Απριλίου ή και αρ-γότερα για να είναι έτοιμες στις αρχές του καλοκαιριού. Όλα τα είδη των κηπευτικώνμεταφυτεύονται από το Μάρτη μέχρι και τον Ιούνιο ακόμη, εξασφαλίζοντάς μας όλα ταγευστικά ζαρζαβατικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Μπορούμε λοιπόν να προμηθευτούμεντοματιές, κολοκυθιές, πιπεριές, μελιτζανιές, καρπουζιές, πεπονιές και διάφορα άλλασποριόφυτα, προσέχοντας να σιγουρευτούμε ότι είναι πιστοποιημένα και απαλλαγμένααπό ασθένειες και άλλα παθογόνα. Τα διάφορα είδη μαρουλιού μπορούν να φυτευ-τούν επίσης από την αρχή της άνοιξης ενώ από το Μάιο περιορίζεται η επιλογή μας σεμια δυο ποικιλίες που αντέχουν στις υψηλές θερμοκρασίες.Οι σπόροι επίσηςτων περισσότε-ρων λαχανικώνσπέρνονται κατάτη διάρκεια κυ-ρίως του Μάρτηκαι του Απρίλη.Σπανάκι, αντίδι,ραδίκι, ρόκα, σέ-σκλο, βλίτο, παν-τζάρι είναι μερικάμόνο από τα είδηπου μπορούμενα σπείρουμε.Και φυσικά τηντιμητική τους έχουν τα λουλούδια. Τα γεράνια, οι πετούνιες, οι σερφίνιες, οι φλόγες, οιγκαζάνιες, τα πελαργόνια, οι βαμβακούλες και πολλά ακόμη ανθοφόρα φυτά μεταφυ-τεύονται στη διάρκεια της άνοιξης, μένοντας ανθισμένα όλο το καλοκαίρι. Οι βολβοίαπό τις ντάλιες, οι μπιγκόνιες, οι γλαδιόλες, οι κάλλες, οι γλοξήνιες, οι κάννες είναι κά-ποιοι από αυτούς που πρέπει να φυτευτούν μέχρι το Μάιο για να ανθοφορήσουν το κα-λοκαίρι.Ας εξοπλιστούμε λοιπόν με τα εργαλεία, τα γάντια και την καλή μας διάθεση και ας ξε-κινήσουμε την απασχόληση στον κήπο μας για να τον δούμε να αναπτύσσεται και ναγεμίζει με καρπούς και αρώματα τις καλοκαιρινές μας στιγμές.

Ετοιμάζοντας τον Κήπο του ΚαλοκαιριούΓράφει: η Φωτεινή Σγούρου, Γεωπόνος • e-mail: agrokhpos@yahoo.gr

Φωτεινή Σγούρου

18

Οι «Δημοκρατίες» που δεν σέβονται και συστηματικά αγνοούν την λαϊκή κυριαρχία και τις πραγματικές ανάγκες ολόκλη-ρου του Λαού και κάνουν χρήση βίας, δεν είναι σε καμία περίπτωση αληθινές Δημοκρατίες. Ζούμε για άλλη μια φορά, μετα λόγια του Konrad Heiden: «Μια εποχή πνευματικής και ηθικής ατιμίας» και ο μόνος τρόπος για να αποκτήσουμε μια στοι-

Athens Art Παράθυρο στον Κόσμο«Οι ιδέες είναι αλυσίδες, από τις οποίες δεν μπορεί κανείς να απολυτρωθεί χωρίς να ραγίσει την καρδιά του» Karl Marx

Συνέντευξη: Χρήστος Κόντης

Mε αφορμή το φεστιβάλ που οργανώνει η AthensArt στο Ιωάννινα, αδράξαμε την ευκαιρία για μιασυνομιλία με τον ακούραστο δημιουργό της Κα-θηγητή Πανεπιστημίου Τάκι Αλεξίου. Πέμπτος,ηλεκτρονικά, χρόνος προσπαθειών και το όνειρο«η Φιλία μέσα από την Τέχνη μπορεί να αλλάξειτον Κόσμο Ειρηνικά» μοιάζει να παίρνει σάρκα καιοστά. Ο κ. Αλεξίου είναι ένας ανθρωπιστής φιλό-σοφος και στοχαστής που έχει αφιερώσει τη ζωήτου στον άνθρωπο. Τον ρωτήσαμε για τους προ-βληματισμούς του αναφορικά με την ανθρωπι-στική – οικονομική κρίση, την παιδεία, την ευτυχίακαι κατά πόσο αναγκαία είναι για τον άνθρωποαλλά και την αγάπη.

Πρόσφατα, για άλλη μια φορά και με αφορμή ταγεγονότα στην Κύπρο, ο υπουργός οικονομικώντης Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε αναφερόμε-νος στην εργατικότητα και την οικονομία είπε ότιοι Γερμανοί είναι οι καλύτεροι μαθητές. Πόσοαλήθεια είναι το γεγονός ότι οι βορειοευρωπαίοισυμπολίτες μας υπερτερούν σε υπευθυνότητα;Μια παρατήρηση. Η άποψη των βορειοευρωπαίων εταί-

ρων μας ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν υπεύθυνοι πολί-τες, ενώ στις χώρες τους περισσεύουν, είναι ανακριβέστατη,επειδή η περιβόητη «υπευθυνότητά» τους περιορίζεταιστην πλήρη υποταγή μεγάλης μερίδας τους σε ένα απάν-θρωπο κοινωνικό και οικονομικό μοντέλο που έχει γερά-σει. Αυτού του είδους η υπευθυνότητα είναι μια επικίνδυνηφαντασίωση, παντελώς άσχετη με την ελεύθερη βούλησηπου είμαστε υποχρεωμένοι να αναπτύξουμε εάν θέλουμενα αποφύγουμε τα χειροτέρα και να δημιουργήσουμε μιακαλύτερη κοινωνία.

Πιστεύετε ότι η Ευρώπη έχει ελπίδες να ανακάμ-ψει οικονομικά και να γίνει μια δίκαιη Δημοκρα-τική χώρα για όλους τους πολίτες της;Ο βάρβαρος κόσμος των αγορών απανταχού στη γη,όπως και στην Ευρώπη στις μέρες μας με πρωταγωνιστήτην Γερμανία, πεθαίνει. Αυτή η Ευρώπη του σκληρού πυ-ρήνα είναι ολοφάνερο ότι στοχεύει να υποτάξει οικονο-μικά τις «ατίθασες» χώρες του νότου (αλλάζοντας ακόμακαι τον πολιτικό τους χάρτη), αλλά και να επεκτείνει τηνεπιρροή και τα σύνορα της αυτοκρατορίας της, δίνονταςπαράλληλα δωρεάν «μαθήματα Ελευθερίας και Δημο-κρατίας» στους Άραβες, που πρόσφατα εξεγέρθηκαν…

Η ηγεσια της χώρας μας αλλά και άλλων υπερ-χρεωμένων χωρών που ακολουθούν τα πρότυπατης Γερμανίας, εικάζουν ότι επιτυγχάνουν το κα-λύτερο δυνατό, παρότι οι πολίτες βυθίζονται στηνανεργία και τη φτώχια, υποβιβάζοντας τους στηδουλεία. Ούτε λίγο ούτε πολύ υπερασπίζονται πωςείναι καλύτερο να είναι κανείς δούλος και όχιελεύθερος! Εσείς τι πιστεύετε;Η ελευθερία σίγουρα είναι καλύτερη από τη δουλεία. Ανα-ρωτιέμαι όμως να την κάνεις τι, όταν είσαι άνεργος, άστε-γος και πεινασμένος; Άλλωστε τα τελευταία χρόνια οι«δημοκρατίες» έχουν ξεπέσει σε κοινοβουλευτικές τυ-ραννίδες των χρηματαγορών, αποκλείοντας έτσι, κατάκοινή ομολογία, κάθε διαφοροποίηση μεταξύ Δημοκρα-τίας και Τυραννίδας. Με την ευκαιρία αυτή ας θυμηθούμεκαι τα λόγια του Δημόκριτου (460 π.Χ. – 370 π.Χ.), πουπροτιμούσε «τη ζωή σε μια φτωχική Δημοκρατία παρά τονπλούτο σε μια Τυραννίδα». Και πίστευε ότι «η πενία σε μιαΔημοκρατία είναι καλύτερη από όλα τα πλούτη κάτω απόμια Αριστοκρατία ή μια Απολυταρχία, γιατί η Ελευθερίαείναι καλύτερη από τη Δουλεία».

Βλέπετε να υπάρχει κάποιο κόμμα που θα μπο-ρούσε να αλλάξει προς το καλύτερο την κατά-σταση και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε εμείς σανπολίτες;Νέα μυαλά και νέες ιδέες, που απουσιάζουν παντελώς σ’ολόκληρο το φάσμα της σύγχρονης πολιτικής, χρειαζό-

μαστε. Εκτός από την προτροπή του André Breton νααποκηρύξουμε τα κόμματα, ήδη από τη δεκαετία του1950, είναι καιρός να ξαναθυμηθούμε τα λόγια της Si-mone Weil που μας υποδεικνύει ότι άτομα που επιθυμούννα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στα κοινά, με οδηγότη δικαιοσύνη και την αλήθεια, οφείλουν να υποστηρί-ζονται απ' τους φίλους και όχι από τα κόμματα, διότι: «Έναπολιτικό κόμμα είναι ένας οργανισμός καμωμένος ναασκεί συλλογική πίεση στην σκέψη κάθε ανθρώπου πουαποτελεί μέρος του. Πρώτος και σε τελική ανάλυση ο μο-ναδικός σκοπός κάθε πολιτικού κόμματος είναι να ενδυ-ναμώνεται το ίδιο, και τούτο χωρίς κανένα όριο. Το τριπλόαυτό χαρακτηριστικό δείχνει ότι κάθε κόμμα είναι ολο-κληρωτικό από φύση και πρόθεση». Και συνεχίζει: «Τακόμματα είναι οργανισμοί σχηματισμένοι δημόσια και επί-σημα κατά τρόπο που να σκοτώνουν μέσα στην ψυχή τηνέννοια της Αλήθειας και της Δικαιοσύνης».

Δηλαδή οι πολιτικοί υπολείπονται σε νέες ιδέες;Και ο πολίτης τι μπορεί να κάνει γι αυτό;«Οι ιδέες είναι αλυσίδες, από τις οποίες δεν μπορεί κα-νείς να απολυτρωθεί χωρίς να ραγίσει την καρδιά του»,μας διαβεβαιώνει ο Karl Marx, χωρίς δηλαδή να συγκλο-νιστεί βαθειά, αναγνωρίζοντας ως λανθασμένη μια αρνη-τική (εγωιστική-ατομικιστική) στάση ζωής που έχειακολουθήσει μέχρι τώρα. Πρόκειται για μια νέα προσέγ-γιση στο χώρο της Παιδείας και του Πολιτισμού γενικό-τερα, με επόμενο βήμα τη δημιουργία ενός φιλάνθρωπουκαι φιλο-περιβαλλοντικού, πολιτικο-οικονομικού μοντέ-λου. Η Δημοκρατία έχει τις δικές της δομές σε όλους τουςτομείς της καθημερινής ζωής και αυτές οφείλουμε ναεφαρμόσουμε βήμα-βήμα, στον 21ο αιώνα, με αφετηρίατην αλλαγή της δομής του ίδιου μας του μυαλού. Αυτήείναι η μεγαλύτερη «επανάσταση» απ’ όλες, ουσιαστικά ημοναδική, που θα είναι σε θέση να μας βγάλει πραγμα-τικά από το αδιέξοδο. Άλλωστε η Αλήθεια συνδέεταιάμεσα με τη Γνώση, όχι όμως με την εξουσία, που τείνειπάντα να είναι από φύση και πρόθεση ολοκληρωτική,ακόμα και στις πιο προηγμένες καπιταλιστικές «Δημοκρα-τίες»…

Να έρθουμε στην διεθνή προσπάθεια της AthensArt (www.athensart-2010.ning.com) της διαδι-κτυακής κοινότητας που δημιουργήσατε, η οποίαβλέπουμε να ξεπερνάει τα 3.700 μέλη από 135χώρες, ένας καθόλου ευκαταφρόνητος αριθμός,από ενεργά άτομα, όπως μπορεί κανείς να διαπι-στώσει αν επισκεφτεί την ιστοσελίδα σας. Πι-στεύετε ότι μπορεί η προσπάθεια σας να αλλάξειτον κόσμο;«Πίστη είναι να πιστεύεις σ’ αυτό που δε βλέπεις ακόμα,και η ανταμοιβή γι’ αυτή την πίστη είναι να δεις αυτό πουπιστεύεις». υπογραμμίζει ο Άγιος Αυγουστίνος. Ο κόσμοςαυτός δεν είναι παρά ένας άδειος καμβάς για τη φαντασίαμας. Ακόμα και με τα λόγια ενός με Νόμπελ βραβευμέ-νου θεατρικού συγγραφέα του George Bernard Shaw:«Η φαντασία είναι η απαρχή της δημιουργίας. Φαντάζε-στε αυτό που επιθυμείτε, αξιώνετε αυτό που φαντάζεστεεπιστρατεύοντας τη θέλησή σας, και τελικά δημιουργείτεαυτό που αξιώνετε». Αυτό όμως που με βεβαιότητα γνω-ρίζουμε είναι ότι σε περιόδους κρίσης ο αριθμός των ατό-μων με ελεύθερη βούληση και συνειδητή σκέψη αυξάνει,προσφέροντας μια μοναδική ευκαιρία ανθρώπινης δημι-ουργικότητας, που θα είναι ίσως σε θέση να σκεφτεί καινα βρει αποτελεσματικούς τρόπους και λύσεις στα σημε-ρινά αδιέξοδα.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι δεν προσεγγίζετεαπαραίτητα καταξιωμένους καλλιτέχνες, αλλά αν-θρώπους που αγαπούν την Τέχνη και μοιράζονταιτην χαρά της Φιλίας μέσα από την Τέχνη που μπο-ρεί να αλλάξει τον κόσμο ειρηνικά.Όσο για την Τέχνη, θεωρώ κι εγώ πως «όταν η ποίηση –όπως και κάθε μορφή Τέχνης– θα είναι κάτι που θα μπο-ρούν να κάνουν οι πάντες, τότε ο ποιητής –όπως και κάθε

καλλιτέχνης– θα μπορεί να είναι», με τα λόγια του Αργεν-τινού συγγραφέα César Aira «ένας άνθρωπος όπως όλοι,θα είναι απελευθερωμένος από όλη αυτή την ψυχολογικήμιζέρια που έχουμε αποκαλέσει ταλέντο, στυλ, αποστολή,δουλειά και τα λοιπά βασανιστήρια.» Ωστόσο την πραγ-ματική αξία της χαράς θα την απολαύσει κανείς μόνο εφό-σον την μοιραστεί, γιατί, για να θυμηθούμε και τονShakespeare, η ψυχή αγαλλιάζει με τη σκέψη και μόνο τωνκαλών φίλων, όπως και με τη στοργή που αισθανόμαστεγι’ αυτούς. Χωρίς να ξεχνάμε πως η φιλία που διαλύθηκεδεν ήταν ποτέ αληθινή, και ότι η πραγματική Φιλία χτίζεταιμόνο πάνω στα θεμέλια της Αλήθειας και της Γνώσης…

Η ευτυχία και η φιλικές σχέσεις σήμερα τείνουνπρος εξαφάνιση και το προφανές έγινε ακριβο-θώρητο. Εσείς τι πιστεύετε, πόσο αναγκαίοι είναιοι φίλοι στη ζωή μας;Παλιότερα η Ευτυχία αποτελούσε γνωστικό αντικείμενοτης Ποίησης και Φιλοσοφίας, αργότερα επεκτάθηκε στηΦιλολογία, Κοινωνιολογία, Ψυχολογία κι ακόμα πιο πρό-σφατα στην Ιατρική και Οικονομία. Στο πλαίσιο της σημε-ρινής άκρατης εγωκεντρικής κοινωνίας δεν είναι καθόλουτυχαία η προτίμηση της (παραπλανητικής) χρήσης τουόρου της Ευτυχίας από αυτόν της Φιλίας, διότι η Ευτυχίαείναι άμεσα συνδεδεμένη με τον άκρατο ατομισμό, ενώ ηΦιλία ξεφεύγει από τα στενά όρια του «Εγώ» και επεκτεί-νεται στο «Εσύ» και «Εμείς». Η Ευτυχία είναι μια ατομικήυπόθεση, σε αντίθεση με τη Φιλία, η οποία προϋποθέτειτουλάχιστον δύο ή και περισσότερα συνειδητά άτομα μεελεύθερη βούληση.Κατά τον Robert McAfee Brown γερνάει εσωτερικά κα-νείς, όπως άλλωστε και η κοινωνία, όταν παύει να διατη-ρεί φιλικές σχέσεις, οι οποίες στηρίζονται στη στοργικήσιωπή, ακούγοντας δηλαδή προσεκτικά ο ένας τονάλλον. Έτσι, η Φιλία δεν μπορεί παρά να είναι μια γλυκιάυποχρέωση και ποτέ μια συμφεροντολογική ευκαιρία, πουεμπεριέχει την Αγάπη, την Εμπιστοσύνη, την Ασφάλεια καιφυσικά την Ευτυχία. Σήμερα, ακόμα και ο ΠαγκόσμιοςΟργανισμός Υγείας διαπιστώνει πως η Ευτυχία, που εμ-περιέχεται στη Φιλία, αποτελεί ένα βασικό παράγοντα τηςΥγείας. Γιατί τα θετικά συναισθήματα, η Αγάπη και η Φιλία,είναι αυτά που διευρύνουν, όχι μόνο την αισθητηριακή καινοητική μας αντίληψη αλλά και τα συναισθήματα, τη συ-νείδηση και την ελεύθερη βούλησή μας, που είναι και ημοναδική προϋπόθεση για μία πραγματική αλλαγή…

Τι είναι Αγάπη;Αγάπη είναι ενσυναίσθηση, αλληλεγγύη, ευγένεια, ειλι-κρίνεια, εντιμότητα, αξιοπρέπεια, απόλαυση, ευτυχία, ει-ρήνη, ελευθερία, ασφάλεια, ευαισθησία, διάλογος καισεβασμός. Καθώς και όλα τα θετικά συναισθήματα και οιεποικοδομητικές σκέψεις που δεν περιορίζονται στον άν-θρωπο αλλά επεκτείνονται σε όλους τους ζωντανούς ορ-γανισμούς, τη Φύση και ολόκληρο το Σύμπαν…

Είναι μεγάλη μας χαρά που συζητήσαμε με ένανάνθρωπο που πιστεύει και νοιάζεται τόσο πολύ γιατη ζωή και τον άνθρωπο.Mε τα λόγια του Bertolt Brecht: «Ο άνθρωπος δεν είναιη σταγόνα στο ποτάμι της ζωής. Είναι η δύναμη που δη-μιουργεί και κινεί το ποτάμι της ζωής.»

Εμείς, σαν κυνηγοί του Οράματος της Υγείαςσυμβάλουμε έμπρακτα στην πραγματοποίησητέτοιων προσπαθειών. Η επόμενη συνάντησήτης Athens Art Odysseia θα γίνει στα Ιωάν-νινα και καλούμε όλους τους συμπολίτεςμας, φιλότεχνους και καλλιτέχνες, να δώ-σουν το παρόν γιατί ο κόσμος για να αλλά-ξει, και να γίνει όπως το ονειρευόμαστε,χρειάζεται τη συμμετοχή όλων!Ο χώρος θα ανακοινωθεί την Πέμπτη 18/4 από τηνwww.athensart-2010.comΠληροφορίες: Χρήστος Κόντης, τηλ.6945316911

19

χειώδη ομαλότητα είναι η Αλήθεια, η Δικαιοσύνη και ο κριτικός Διάλογος, μακριά από ιδιοτέλεια, αλαζονεία, παρασκήνιο,διαφθορά, εξοπλισμούς, μυστικά κονδύλια και το χειρότερο απ’ όλα, μακριά από τη μυστική και αλλοπρόσαλλη διπλωμα-τία, που υιοθετούν τα κόμματα και οι πολιτικές νοοτροπίες μέχρι σήμερα… Τάκι Αλεξίου

Λιώνουν οι πάγοι,«μετακομίζει» το κλίμα

Καθώς οι πάγοι και τα χιόνια υποχωρούν, οι αρκτικές περιοχές και τα βορειότερα γε-ωγραφικά πλάτη βλέπουν τα δέντρα να φυτρώνουν και τις θερμοκρασίες τους να ανε-βαίνουν. Εν ολίγοις, αποκτούν συνθήκες τις οποίες έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε σεαρκετά νοτιότερες περιοχές, όπως διαπιστώνει μεγάλη μελέτη που βασίστηκε σε νέα–και βελτιωμένα – δορυφορικά και επίγεια δεδομένα.

Η μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από τη ΝΑSΑ και διεξήχθη με τη συνεργασία εικο-σιενός επιστημόνων και πανεπιστημιακών και ερευνητών ιδρυμάτων απ’ όλον τονκόσμο, εξέτασε τη σχέση μεταξύ των μεταβολών στη θερμοκρασία και στη βλάστησηστις βόρειες περιοχές του πλανήτη σε σύγκριση με παλαιότερες δεκαετίες. Τα αποτε-λέσματα της είναι μάλλον ανησυχητικά. Οι ερευνητές είδαν ότι μέσα σε 30 χρόνια στιςαρκτικές περιοχές οι εποχικές θερμοκρασίες και η βλάστηση έχουν αυξηθεί σε επί-πεδα τα οποία παρατηρούνται σε γεωγραφικά πλάτη από τέσσερις έως επτά μοίρεςχαμηλότερα. Σύμφωνα με τις προβολές τους, και με βάσει τα πλέον μετριοπαθή σε-νάρια, η «μετατόπιση» αυτή θα είναι πολύ μεγαλύτερη -20 και πλέον μοίρες- ως τοτέλος του αιώνα. Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ

Πινελιές αγωνίαςτης Χριστίνας Νικολούζου

Ελπίδες, λίγες ή πολλές τι σημασία έχει;

Ληστής ονείρων την ψυχή μας την κατέχει

Ελλάδα, τώρα θυσιάζεις τα παιδιά σου

Ύστερα όμως θα θρηνείς για την χαμένη την γενιά σου.

Θέλεις να γίνεις αρεστή στους Ευρωπαίους

Εμφύλιο όμως πόλεμο κήρυξες στους νέους.

Ρέει το αίμα άφθονο στις φλέβες τους

Ίσως μ’ αυτό ποτίσουν τις ιδέες τους.

Αμήχανη σε βλέπουμε και εμείς ανησυχούμε,

Ήλιε μου φέξε μας λαμπρά τον όλεθρο να δούμε.

Θάρρος, αλήθεια, δύναμη τα όπλα που μας πάνε,

Αρχίζουμε στο αύριο με στόχο να πετάμε.

Νιώσε λίγο την σκέψη μας, άκουσε τον παλμό μας

Άπλωσε τις φτερούγες σου και σβήσε τον θυμό μας.

Τώρα είναι η ώρα και η στιγμή να πάρουμε αποφάσεις,

Όλα τα σχέδια οδηγούν σε νέες καταστάσεις.

Σπάνια πουλιά που μένουμε στη χώρα και ας πονάμε,

δεν φεύγουμε και ας έχουμε τόπο αλλού να πάμε.

Φεστιβάλ AthensArt Odysseia Ιωάννινα 2013www.athensart-2010.com

Το ταξίδι του Οδυσσέα συνεχίζεται με επόμενο σταθμό τα Ιωάννινα, 3 με14 Ιουνίου, διαδίδοντας την ιδέα «Η Φιλία μέσα από την Τέχνη μπορείνα αλλάξει τον Κόσμο Ειρηνικά».Το Κέντρο Τεχνών 4 Εποχές - AthensArt κάνει την επόμενη στάση της

AthensArt Odysseia, με παρουσίαση εκθέσεων καιπολυδιαδραστικών εκδηλώσεων.Tο 2010 διοργάνωσε το πρώτο AthensArt InternationalArts Festival στην Τεχνόπολη της Αθήνας και η ιδέα: “ΗΦιλία μέσα από την Τέχνη μπορεί να αλλάξει τον Κόσμο Ει-ρηνικά” άρχισε να εξαπλώνεται σε όλες τις ηπείρους τουπλανήτη μας με στη συμμετοχή 135 χωρών και 3.700 ενερ-γών και ευαισθητοποιημένων ανθρώπων που αναγνωρίζουντην ανάγκη για έναν καλύτερο κόσμο.

Στη διάρκεια του Φεστιβάλ θα γίνει έκθεση εικαστικών τεχνών που θα πλαισιωθείαπό παράλληλες πολιτιστικές εκδηλώσεις όπως μουσική, χορό, θέατρο, κουκλο-θέατρο, διαλέξεις και διάφορα εργαστήρια.Στην AthensArt Odysseia/Ιωάννινα 2013 μπορεί να συμμετέχει κάθε εν-διαφερόμενος, που συμφωνεί με τις Αρχές και Αξίες της AthensArt, κιέχει εγγραφεί στην ιστοσελίδα της: www.athensart-2010.com, αναρ-τώντας τα έργα του προς επιλογήαπό τη Διεθνή Επιτροπή το αργό-τερο μέχρι τις 15 Μαΐου 2013.Μπορεί επίσης να λάβει μέροςστα δρώμενα που πρόκειται ναπραγματοποιηθούν κατά τη διάρ-κεια του Φεστιβάλ συμβάλλονταςμε τη συμμετοχή του στην δια-μόρφωση ενός κόσμου από τονάνθρωπο για τον άνθρωπο και τοπεριβάλλον.Μετά τα Ιωάννινα το ταξίδι της AthensArt Odysseia θα συνεχιστεί με επόμενοσταθμό τη Σκιάθο. Επίσης για το 2013 το AthensArt International Arts Festivalέχει επίσημα προσκληθεί από την Odessa/ Ukraine (8/7-2/8), Alexandria/Egypt(8/10-28/10)

Ο χώρος θα ανακοινωθεί την Πέμπτη 18/4 από την www.athensart-2010.comΠληροφορίες: Χρήστος Κόντης, e-mail: olistic@otenet.gr, τηλ. 6945316911

Γιατί η Ελλάδα; Και γιατί τα Ελληνικά;του Πέδρο Ολάγια

20

Οι Έλληνες μας κληροδότησαν τους μύθους, τις αρχαιότερες ιστορίες του πολιτισμού μας. Οι εικόνες τους μας ενώνουν με τους ανθρώ-πους κάθε εποχής, ο συμβολισμός τους έχει γονιμοποιήσει επανειλημμένα τις εκφράσεις του πολιτισμού μας και η θέση τους στη συλλο-γική μνήμη δεν μπορεί πλέον να αντικατασταθεί από καμιά άλλη ιστορία, παρελθούσα ή μελλοντική. Στην πραγματικότητα, αγνοούμε ακόμα

Οπτικοακουστική διάλεξη εκφωνημένη στην Ημε-ρίδα Κλασσικού Πολιτισμού του Σαγούδο, Ισπα-νία, 17 Νοεμβρίου 2012 (με αφορμή την πρότασηκατάργησης του μαθήματος των ελληνικών στηνισπανική εκπαίδευση)

Σε όλους τους εκπαιδευτικούς….Όταν ήμουν παιδί με παραξένευε που η Ελλάδα ήταν πα-ρούσα πάντα στο 1ο κεφάλαιο κάθε βιβλίου. Είτε αφο-ρούσε ιστορία, μαθηματικά ή οτιδήποτε άλλο. Εγώ τηνφανταζόμουν καταπράσινη, με πηγές, με δάση και ομίχλη.Σαν τα τοπία της γενέτειράς μου, της Αστούριας. Έναςτόπος, ένα όνομα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έχειχαράξει το δικό του τοπίο στο μυαλό του κάθε δυτικού.Για πολλούς το ελληνικό τοπίο είναι το ισορροπημένο καιαιώνιο περίγραμμαενός ναού. Γιαάλλους, αυτό τοριζωμένο στη φαν-τασία τοπίο, είναιένα τοπίο με ερει-πωμένες κολώ-νες. Η θάλασσακαι τα νησιά τουΟμήρου, τα πράακαι γαλήνια βο-σκοτόπια τηςΑρκαδίας ή ημεγαλοπρεπήςσιλουέτα τηςκλασσικής Αθή-νας.

Αλλά γιατί η Ελλάδα;Γιατί η Ελλάδα έχει εισχωρήσει τόσο βαθιά μέσαμας; Γιατί ξανά και ξανά όλα τα μονοπάτια μαςοδηγούν σε εκείνη; Κανείς δεν αμφισβητεί ότιυπήρξαν κι άλλοι πολιτισμοί, αλλά το βέβαιο είναιότι κανένας μα κανένας άλλος πολιτισμός δεν έχειτόσο επανεκτιμηθεί, παρερμηνευτεί, διασωθεί καιοικουμενοποιηθεί όσο ο ελληνικός πολιτισμός.Στο ελληνικό τοπίο οι ελιές σχηματίζουν μια γεωμετρίαρυθμική και αρχαία που διαταράσσεται που και που απότην αιφνίδια παρουσία ενός κυπαρισσιού. Ως αιωνόβιοδέντρο κάθε ελιά τούτης της γης είναι ένα αυθεντικό φυ-σικό μνημείο που φέρνει σε στενή επαφή τους ανθρώ-πους του σήμερα με τους προγόνους τους, που τηνμπόλιασαν, την κλάδεψαν, την ράβδισαν και μεγάλωσαντρώγοντας τους καρπούς της. Συναρπάζει η σκέψη πως,κατά πάσα πιθανότητα, από την αρχαιότητά του το ελαι-όλαδο έχει πάντοτε την ίδια γεύση. Προκαλεί ίλιγγο. ΟΌμηρος ονόμασε την ελιά καταπράσινη, με νόστιμοκαρπό, με φύλλα στενά και πυκνά, που βλασταίνει αγέ-ρωχη. «Χλοερά, αγλαόκαρπος, τανύφυλλος και τηλεθό-ωσα ελαία». Προτού ακόμα εμφανιστεί τοαλφάβητο, οι κάτοικοι αυτών των εδαφών ανα-παριστούσαν με χαρακτήρες σχεδόν εικονικούς,με αιώνια σύμβολα που θα μπορούσαν να έχουνχαραχτεί και σήμερα, τις λέξεις ελαιόδεντρο, ελιάκαι λάδι. Και λέγεται ότι η θεά Αθηνά που δώρισεστους ανθρώπους τον αυλό, το άροτρο, την πή-λινη χύτρα, τον ζυγό για τα βόδια, το χαλινάρι τουαλόγου, το άρμα και το πλοίο, που τους δίδαξε τηνεπιστήμη των αριθμών και τις τέχνες της κουζίναςκαι της κλωστικής, που θεμελίωσε το δικαστήριομε σκοπό να ενώσει δικαιοσύνη και λογική, πα-ραχώρησε στους θνητούς ως σύμβολο πλήρουςθεϊκής καλοσύνης μία ελιά. Είναι το δέντρο που ηΑθηνά έκανε να βλαστήσει κάποτε στον ιερόβράχο της Ακρόπολης, γύρω από το οποίο οικο-δομήθηκε ύστερα το Ερεχθείο.

Και η άμπελος ήταν ένα δώρο των θεών. Ο Διόνυσος τηγνώρισε στους ανθρώπους και μύησε τον Ικάριο και τονΟινέα στην επεξεργασία και τα μυστικά του κρασιού.Ακόμη, η Δήμητρα και η Κόρη, οι θεές της Ελευσίνας,έδειξαν στον πρίγκιπα Τριπτόλεμο την καλλιέργεια τουσταριού και του έδωσαν ένα άρμα που το έσερναν φτε-ρωτά φίδια για να εξαπλώσει τη γνώση του στον κόσμο.Σιτάρι, αμπέλι και ελιά. Ψωμί, κρασί και λάδι. Τα τρία συ-στατικά που πάνω τους ο μεσογειακός πολιτισμός στη-ρίχθηκε και έφτασε ως εδώ. Και τι γνωρίζουμε γι’ αυτάπριν την Ελλάδα; Ελάχιστα, σχεδόν τίποτα. Πιθανόν καιάλλοι αρχαίοι λαοί να γνώριζαν το σιτάρι, το αμπέλι καιτην ελιά πριν ή και ταυτόχρονα με τους Έλληνες, αλλά,όπως σε τόσες άλλες περιπτώσεις, οι Έλληνες ήταν, μετους μύθους και τα έργα τους, που δημιούργησαν με αυτάέναν πολιτισμό.Κάθε γωνιά αυτής της γης είναι στην πραγματικότητα τοσκηνικό ενός μύθου. Εδώ βρίσκονται οι κορυφές τουΟλύμπου, η ιερή κατοικία των θεών. Τα νερά που πάνωτους ο Χάροντας περνούσε απέναντι τις ψυχές με τηβάρκα του, η παραλία που η Αθηνά έκανε τον Οδυσσέανα συνειδητοποιήσει ότι είχε φτάσει επιτέλους στην πα-τρίδα του. Έχω δει να σουρουπώνει ο ουρανός του Γε-νάρη πάνω από τα νερά του ποταμού Ελίσσοντα, όπου οιΕρινύες κυνήγησαν τον Ορέστη με τα μαστίγια των δα-κτύλων τους. Τα βήματά μου με οδήγησαν από την από-μακρη σπηλιά όπου η Ρέα ξεγέλασε τον Κρόνο δίνοντάςτου μια πέτρα τυλιγμένη σε σπάργανα, ως την κορυφή τηςΑλίφειρας, όπου η Αθηνά αναδύθηκε ως πάνοπλη κόρηαπό το κεφάλι του πατέρα της Δία, και από τη λιμνοθά-λασσα όπου ο Αλφειός ερωτεύτηκε την Αρετούσα καιόπου ο Ηρακλής κατατρόπωσε με τα βέλη και τα χάλκινακύμβαλά του τις τρομερές Στυμφαλίδες Όρνιθες, ως τημοναχική κορυφή του Λυκαίου Όρους όπου οι Πελασγοίλάτρευαν ισότιμα τον Δία και τον Πάνα. Αναμφίβολα, ηΕλλάδα οφείλει στη γοητεία των μύθων της έναμεγάλο μέρος της απήχησης που έχει στις καρδιέςμας.Οι Έλληνες μας κληροδότησαν τους μύθους, τιςαρχαιότερες ιστορίες του πολιτισμού μας. Οι ει-κόνες τους μας ενώνουν με τους ανθρώπουςκάθε εποχής, ο συμβολισμός τους έχει γονιμο-ποιήσει επανειλημμένα τις εκφράσεις του πολιτι-σμού μας και η θέση τους στη συλλογική μνήμηδεν μπορεί πλέον να αντικατασταθεί από καμιάάλλη ιστορία, παρελθούσα ή μελλοντική. Στην

πραγματικότητα, αγνοούμε ακόμα το αμάλγαμαπου συνιστά αυτές τις παράξενες ιστορίες θεώνκαι ανθρώπων, αλλά ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο:ότι ο ελληνικός μύθος κατόρθωσε να φέρει ειςπέρας το λεπτό εγχείρημα να θολώσει τα σύνοραμεταξύ του ανθρώπου, της φύσης και του Θείου.Χάρις στους μύθους η γεωγραφία της Ελλάδαςείναι μοναδική στον κόσμο, γιατί σε αυτήν η φυ-σική ιστορία είναι και ανθρώπινη και θεϊκή. Τοπο-θετώντας τη γέννηση, το ανάθρεμμα και τιςπεριπέτειες των θεών στους ίδιους τόπους όπου οι

άνθρωποι κατοικούσαν, ο μύθος κατόρθωσε ναεντάξει τον άνθρωπο στη φύση και στο θείο, κα-θιστώντας τον μέτοχο της μηχανικής και της αρ-μονίας τους. Με αυτόν τον τρόπο οι αρχαίοιΈλληνες επινόησαν μια μέθοδο για να κατανοή-σουν τον κόσμο και όχι έναν αφελή τρόπο για νατον εξηγήσουν. Γεννήθηκαν και μεγάλωσαν ωςλαός μέσα στο φαντασιακό των μύθων, έδωσανμε αυτούς συνοχή στην ταυτότητά τους ως έθνος,έδωσαν έκφραση στη θρησκεία και στον πολιτι-σμό τους, και καλλιέργησαν με τη φύση μια σχέσηενσωμάτωσης και σεβασμού.Και δεν ήταν μόνο οι δημιουργοί των μύθων, αλλά και οιπρώτοι ερμηνευτές και κριτικοί τους. Οι ίδιοι οι Έλληνεςπου μας μετέδωσαν τους μύθους αναρωτήθηκαν επανει-λημμένα για το νόημά τους. Για άλλους λαούς και άλλεςθρησκείες, η εξερεύνηση της φύσης, η προσέγγιση στοανθρώπινο, το σωματικό και το εγκόσμιο, σηματοδοτούσεεπικίνδυνη απομάκρυνση από το θεϊκό. Για τους Έλλη-νες, ωστόσο, όχι. Γι’ αυτό και μας κληροδότησαν μιαστάση ξένη προς το δόγμα και ανοιχτή προς το θαυμα-σμό και τη γνώση. Αργότερα, η Ευρώπη απαξίωσε αυτή τηστάση στη διάρκεια αιώνων σκοταδισμού και θρησκευτι-κού φονταμενταλισμού και όποτε προσπάθησε να τηνεπανακτήσει το ‘κανε κοιτώντας ξανά την Ελλάδα.

Ευνοημένοι από την ανοιχτή και ενοποιητική διάλεκτο τουμύθου, οι Έλληνες απόλαυσαν μια πίστη χωρίς δόγμα. Ηθρησκεία τους δεν συνίσταται σε ένα πιστεύω αλλά σε μιαστάση απέναντι στο μυστήριο, καταφανέστατα ταπεινή.«Ζευ, όποιος κι αν είσαι», -βάζει το χορό να πει ο Αισχύ-λος- «αν έτσι αγαπάς να σε καλούνε και γω έτσι θα σελέω. Να συγκριθεί με σένα τίποτα δε βρίσκω, όλα κι αν τασταθμίσω, αν στ’ αλήθεια θέλω να πλήξω κάθε μάταιοφροντίδας άγχος». Αυτή η στάση συμβούλευε τους Έλ-ληνες να μην εξαιρούν από τη λατρεία τους θεούς πουδεν γνώριζαν. Γι’ αυτό και ο απόστολος Παύλος, ανεβαί-νοντας σε αυτά τα βράχια στον Άρειο Πάγο, συνάντησεέναν αλλόκοτο βωμό αφιερωμένο «τω αγνώστω Θεώ»και μπόρεσε έτσι να πει σε εκείνους τους ανθρώπους,τους ανοιχτούς σε οποιονδήποτε νεωτερισμό, ότι γι’ αυτόντον Θεό που εκείνοι λάτρευαν, χωρίς να γνωρίζουν, ερ-χόταν να τους μιλήσει. Όλοι τον άκουσαν. Μερικοί τον πί-στεψαν, άλλοι όχι. Απέναντι σε τόσους ιερούς πολέμουςπου γέμισαν με αίμα τους αιώνες, απέναντι στη θρησκευ-τική αδιαλλαξία που ακόμα και σήμερα υφίσταται ο κό-σμος στον οποίο ζούμε, η εν λόγω ταπεινή στάσηεξακολουθεί να είναι επαναστατική.Η απουσία δογμάτων, το άνοιγμα προς νέες ιδέες,ο θαυμασμός και η αμφιβολία υπήρξαν τα συστα-τικά μιας στάσης δημιουργικής και γενναίας που οιΈλληνες ονόμασαν «φιλοσοφία».Η φιλοσοφία, ως πράξη ελεύθερη και κριτική, ωςγνώση που δεν έρχεται εκ των άνωθεν, αλλά συγ-κροτείται μέσα από προβληματισμό και διάλογο,είναι μια ειδικότητα που γεννήθηκε και καλλιερ-γήθηκε σε τούτη τη γη. Και σε άλλα μέρη υπήρ-ξαν σοφοί, ιδιοφυΐες και πεφωτισμένοι, αλλά όχιπνευματικοί σύντροφοι ίσοι στην αναζήτηση της

21

το αμάλγαμα που συνιστά αυτές τις παράξενες ιστορίες θεών και ανθρώπων, αλλά ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: ότι ο ελληνικός μύθος κα-τόρθωσε να φέρει εις πέρας το λεπτό εγχείρημα να θολώσει τα σύνορα μεταξύ του ανθρώπου, της φύσης και του Θείου. Χάρις στους μύ-θους η γεωγραφία της Ελλάδας είναι μοναδική στον κόσμο, γιατί σε αυτήν η φυσική ιστορία είναι και ανθρώπινη και θεϊκή. Πέδρο Ολάγια

αλήθειας. Αυτό το μέρος, η Αγορά της Αθήνας,υπήρξε για πολύ καιρό το σημείο συνάντησηςεκείνων που χωρίς αντιζηλία μοιράστηκαν τοόνομα του φιλόσοφου. Εκείνοι οι πρόδρομοι έκα-ναν την ίδια τους τη σκέψη αντικείμενο του προ-βληματισμού τους, εξάσκησαν και ανέλυσανακατάπαυστα την ικανότητα της επιχειρηματολο-γίας, διδάχτηκαν και δίδαξαν την αμφισβήτηση καιαναθεώρησαν τα κατεστημένα χωρίς να φοβούν-ται να εκτεθούν.

Ο Αναξαγόρας, ο Πρωταγόρας, ο Ιππίας, ο Γοργίας, οΚριτίας ή ο Σωκράτης, δεν ήταν ακριβώς σοφοί. Ήτανφίλοι της γνώσης, φιλόσοφοι.Από τον Σωκράτη έχει μείνει σ’ εμάς το πορτρέτο του πιογνήσιου αναζητητή της αρετής, της οποίας την ύπαρξη δή-λωσε αλλά ποτέ δεν ισχυρίστηκε ότι την κατέχει. Από τονΠλάτωνα και τον Αριστοτέλη μένουν τα πιο μεγαλειώδηκαι πολυσύχναστα οικοδομήματα της παγκόσμιας σκέ-ψης. Αλλά όλοι αυτοί, εν συνόλω, σοφιστές, ακαδημαϊ-κοί, περιπατητικοί, επικούρειοι, στωικοί ή κυνικοί, άφησανένα κληροδότημα πιο αληθινό και ανατρεπτικό και από τασυμπεράσματά τους: τη στάση τους. Ενάντια σε εκείνουςπου τόσες φορές πίστεψαν ότι κατέχουν την αλήθεια ήείχαν τη φιλοδοξία να επιβάλουν το καλό, η ελληνική φι-λοσοφία πρόταξε μια ταπεινόφρονα και άψογη στάση: τηναναζήτηση της γνώσης.Πάνω από την Αγορά της Αθήνας υψώνονται τρεις βρα-χώδεις δεντρόφυτοι λόφοι: των Μουσών, των Νυμφώνκαι ο λόφος της Πνύκας. Αυτός ο τελευταίος, που ηγυμνή του κορυφή κοιτάζει αντικριστά την Ακρόπολη, είναιτο πιο εμβληματικό λίκνο ενός άλλου μεγάλου κληρο-δοτήματος των Ελλήνων: της δημοκρατίας.Η σύγχρονη ιστοριογραφία συνήθως αναφέρει πως η ευ-φορία από τις αθηναϊκές νίκες κατά των Περσών και η με-τέπειτα οικονομική και ηθική άνθιση άνοιξαν το δρόμο γιατην εμφάνιση της δημοκρατίας.Τι απλοϊκότητα!Όλοι ξέρουμε πως στην ιστορία του κόσμου υπήρξαν πολ-λές νίκες που προσκόμισαν υλικό πλούτο και αισθήματασιγουριάς και υπεροχής, και ωστόσο ούτε κατά διάνοιαδε δημιούργησαν κάτι ανάλογο.Η δημοκρατία αναδύθηκε από την ψυχή των Ελ-λήνων που από τον Όμηρο είχαν συνειδητοποιήσειπως η ζωή κάθε ανθρώπου, «ανδρός ψυχή», είναιμοναδική και πολυτιμότερη από οποιονδήποτε θη-σαυρό ή φιλοδοξία. Γεννήθηκε από την επιθυμίακαθορισμού του ό,τι είναι έμφυτο στον άνθρωπο,από την ασταμάτητη αναζήτηση του ό,τι είναι πα-νανθρώπινο και από την πεποίθηση ότι η ιδέα τηςδικαιοσύνης και η παρόρμηση της θέλησης κατοι-κούν εκ φύσεως σε κάθε ανθρώπινο ον.Εδώ και 2.500 χρόνια, μέσα στο ελάχιστο χρονικό περι-θώριο των λίγων δεκαετιών, έλαβε σάρκα και οστά στοπροσκήνιο αυτής της πλατείας μια μοναδική δημιουργία:για πρώτη φορά εμπνεύστηκε σε έναν λαό το ζωηρό συ-ναίσθημα μιας κοινωνίας πολιτών, ενεργούς, ελεύθερης,υπεύθυνης και δημοκρατικής. Κατά τη διάρκεια της επο-χής του Περικλή συναντιόνταν σε αυτήν την απλωσιά οΑισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Ευριπίδης, ο Αριστοφάνης, οΗρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Φειδίας, ο Ικτίνος, ο Καλλι-κράτης, η Ασπασία, ο Αναξαγόρας, ο Πρωταγόρας, οΓοργίας, ο Ιππίας, ο Αντιφών και ο Σωκράτης. Πόσο εύ-κολα λέγεται! Από όλους εκείνους και από άλλους πουήρθαν αργότερα κληρονομήσαμε την κοινωνία των πο-λιτών. Μέχρι τότε στην ιστορία της ανθρωπότητας, ο άν-θρωπος δεν ήταν πολίτης. Υπήρχαν πολιτισμοί της

κορυφής, της συγκεντρωτικής εξουσίας σε ένα βασιλιά-θεό ή της μοιρασμένης εξουσίας ανάμεσα σε μια κάστα,όχι όμως πολιτισμοί κοινωνίας πολιτών.Η δημοκρατία δημιουργήθηκε με βάση το «δήμο»:ένα λαό με συνείδηση της αξιοπρέπειάς του καιδιατεθειμένο να την ασκήσει. Η εμπειρία των ελ-ληνικών πόλεων, με τα όποια ελαττώματα θα μπο-ρούσαν να επισημανθούν, προσέδωσε στηνκοινωνία της εποχής εκείνης αισθήματα ελευθε-ρίας, δικαιοσύνης, ισότητας, υπευθυνότητας καισυμμετοχής στον ορισμό και την υπεράσπιση τουΚοινού Καλού, που ήταν άγνωστα τότε και δυστυ-χώς και στις εποχές που ακολούθησαν. Η ελλη-νική δημοκρατία είχε ως υπέρτατα ιδανικά τηνελευθερία και την ισότητα, ιδανικά που, από αυτότο βήμα υπεράσπισαν οι πολίτες μέσω της δύνα-μης του λόγου. Από τη μια, ελευθερία λόγου,ελευθερία συμμετοχής στην πολιτική, ελευθερίανα ζει κανείς σύμφωνα με τις προσωπικές του επι-θυμίες. Από την άλλη, ισονομία ή ισότητα απέναντιστο νόμο, ισοπολιτεία ή ισότητα στα πολιτικά δι-καιώματα, ισηγορία ή ισότητα στη χρήση τουλόγου. Και μαζί με αυτά τα δικαιώματα μια αρετή:η παρρησία, η αρετή να συμμετέχεις και να χρη-σιμοποιείς το λόγο για να υπερασπίζεσαι την αλή-θεια. Η λαμπρότητα αυτών των ιδεών, τώρα πουτις αναπολούμε ανόθευτες, μας αποκαλύπτει τοπόσο εύθραυστη και ασαφής είναι ακόμα και σή-μερα η δημοκρατία στον κόσμο.Όχι μόνο η Αθήνα αλλά και τα νησιά και όλα τούτα τα μέρητης ελληνικής χερσονήσου καλλιέργησαν με μόχθο ταιδανικά της δημοκρατίας. Στη μια και την άλλη πλευρά τωννερών του κορινθιακού κόλπου εκτείνονται τα εδάφη δύοεκ των σπουδαιότερων συμπολιτειών της Ελλάδας: απόαυτή τη νότια πλευρά, των Αχαιών και στις αντικρινέςακτές, των Αιτωλών. Ενώ στον υπόλοιπο κόσμο κυριαρ-χούσαν οι μοναρχίες και το κύρος του κατεστημένου, οιελληνικές πολιτείες διέπονταν από συνελεύσεις ελεύθε-ρων πολιτών, δεσμευμένων στον προσδιορισμό του Κοι-νού Καλού. Αυτό το εύθραυστο σύστημα, βασισμένο στηνπολιτική αρετή του ατόμου, επιβίωσε κατά τη διάρκειαπολλών γενεών παρά τις όποιες συγκρούσεις συμφε-ρόντων μεταξύ των Ελλήνων. Αν τελικά υπέκυψε, ήτανεξαιτίας της πλεονεξίας κάποιων προδοτών ή της άφιξηςεξωτερικών εισβολέων.Σ’ αυτά τα όμορφα νερά στην είσοδο του Αμβρακικούκόλπου έλαβε χώρα η περίφημη μάχη του Ακτίου, η στρα-τιωτική πανωλεθρία του Μάρκου Αντώνιου και της Κλε-οπάτρας που έχρισε τον Οκτάβιο πρώτο ρωμαίοαυτοκράτορα. Φαίνεται απίστευτο αλλά από τον μακρινόΟκτάβιο Αύγουστο ως την ανεξαρτησία των Η.Π.Α., τηγαλλική επανάσταση και τις μεταγενέστερες αστικές επα-ναστάσεις, καμία χώρα του κόσμου δεν κυβερνήθηκε απόένα σύστημα με πλήρως δημοκρατικές και συνταγματικέςαξιώσεις. Οι αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες του σήμερα,κληροδοτημένες περισσότερο από τη ρωμαϊκή res pu-blica παρά από την αθηναϊκή δημοκρατία, δεν είναι παράολιγαρχίες που αναζητούν νομιμότητα σε μια αμφιλεγό-μενη λαϊκή υποστήριξη. Η ελληνική δημοκρατία έπεσε σελήθη. Η ίδια η λέξη δημοκρατία άργησε 2.000 χρόνια ναμπει στις δυτικές γλώσσες και η ακριβής ιδέα του τι ση-μαίνει αυτή η μορφή διακυβέρνησης ανασυγκροτήθηκεαπό ιστορικούς και φιλόσοφους μόλις πριν από δυο αι-ώνες με βάση τα κείμενα του Θουκυδίδη, του Ισοκράτη,του Δημοσθένη και του Ηρόδοτου.Η διερεύνηση του παρελθόντος με τρόπο κριτικόκαι συλλογιστικό, ήταν και αυτή, στη σύλληψήτης, ελληνική πρωτοβουλία. Πρωτοπόρος αυτούτου εγχειρήματος υπήρξε ο Ηρόδοτος από τηνΑλικαρνασσό, ένας αεικίνητος ταξιδιώτης γεννη-μένος σε μια ελληνική πόλη που βρισκόταν στονέλεγχο των Περσών. Ο Ηρόδοτος δεν είχε τηνπρόθεση να χαράξει μια μυθική γενεαλογία, ούτενα συνθέσει μια εποποιία, αλλά να καταλάβει τιςαιτίες που είχαν διαμορφώσει την εποχή του καιτον λόγο που τον οδήγησε στην εξορία: να συνει-δητοποιήσει δηλαδή την αληθινή προέλευση τηςσύγκρουσης μεταξύ Ελλήνων και βαρβάρων. Γι’αυτό άρχισε να ταξιδεύει στη Μεσόγειο και να επι-

ζητά διακαώς απευθείας μαρτυρίες από παρόντεςστα γεγονότα μάρτυρες και από τους διαδόχουςτους. Διέσχισε ερευνώντας τα νησιά του Αιγαίου,τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, την Αίγυπτο, τηΒαβυλωνία, την Τύρο, τη Νότιο Ιταλία και σχεδόνόλη την Ελλάδα ώσπου να ανασυνθέσει ό,τι είχεσυμβεί στον κόσμο κατά τη διάρκεια της εποχήςτων τεσσάρων τελευταίων Περσών βασιλέων: τουΚύρου, του Καμβύση, του Δαρείου και του Ξέρξη.Με τη μακρά και ευσυνείδητη εργασία του ο Ηρό-δοτος επινοούσε κάτι νέο: την Ιστορία, μια λέξηπου εμφανίζεται για πρώτη φορά στο έργο του ση-μαίνοντας ακριβώς «έρευνα».Ο διανοητικός μόχ-θος άσκησε τονΗρόδοτο στην ανε-κτικότητα. Αυτόςείναι ο περίφημοςόρμος του Μαρα-θώνα, η σκηνή τηςμεγάλης μάχης με-ταξύ Ελλήνων καιΠερσών που αφη-γήθηκε ο ιστορι-κός. Η ιστορία πουμας άφησε κληρο-νομιά ο Ηρόδοτοςείναι καρπός μιας οπτικής σεβασμού και ανεκτικότηταςπρος όλους τους λαούς και προς τις συνήθειές τους, καρ-πός ενός ανοιχτού πνεύματος. Από την άλλη, καταδικά-ζει σταθερά τον πόλεμο όπως και συμπάσχει με τα βάσανακαι τις κακοτυχίες και των δύο πλευρών: «Σε αυτόν τονκαλαμιώνα πέθαναν παγιδευμένοι πάνω από έξι χιλιάδεςΠέρσες». «Κάτω από τούτο τον τύμβο του Μαραθώνακείτονται τα λείψανα των 192 Αθηναίων που έπεσαν σεκείνη τη μάχη». Η φράση του Ηρόδοτου: «Στην ειρήνη οιγιοι θάβουν τους πατεράδες, στον πόλεμο οι πατεράδεςείναι εκείνοι που θάβουν τους γιους τους», που τόσες καιτόσες φορές έχει επαναληφθεί, συμπυκνώνει τον αντιμι-λιταρισμό και τη σύνεση, εργαλεία με τα οποία άρχισε ναγράφεται η Ιστορία. Οι πρωταγωνιστές της Ιστορίας πουέγραψαν ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Ξενοφώντας καιο Πολύβιος δεν είναι μεμονωμένοι ήρωες, δεν είναι κανοι Έλληνες. Είναι οι άνθρωποι, όλοι οι άνθρωποι. Σε αυτό,οι ιστορικοί ακολούθησαν αυτή την οικουμενική γραμμήπου είχε χαράξει ο Όμηρος και που ποτέ δε θα εκλείψειαπό το ελληνικό πνεύμα…

Την απομαγνητοφώνηση έκανε η Σταματέλα ΣγούρουΤο άρθρο θα ολοκληρωθεί στο επόμενο τεύχος

Πηγή: http://www.lifo.gr/tv/the-tube/1224

22

Ένα όνειρο που το ονειρεύεσαι μόνος είναι απλώς ένα όνειρο. Ένα όνειρο που το ονειρεύεσαι μεάλλους είναι πραγματικότητα. John Lennon

ΕΚΕΙ ΟΠΟΥ Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗΤο κείμενο αυτό το απομαγνητοφωνήσαμε απόομιλία που έδωσε ο Ρόμπερτ Γκούπτα, στη μη κυ-βερνητική οργάνωση TED, στο Εδιμβούργο τηςΣκοτίας τον Φεβρουάριο του 2006. ΣτΕΌταν ο Ρόμπερτ Γκούπτα έπρεπε να επιλέξει ανά-μεσα σε καριέρα γιατρού ή βιολιστή, συνειδητο-ποίησε ότι κατάλληλη γι' αυτόν ήταν η μέση οδός,έχοντας το δοξάρι του βιολιού στο χέρι και κοι-νωνική δικαιοσύνη στην καρδιά του. Αφηγείταιμια συγκινητική ιστορία για την περιθωριοποίησητης κοινωνίας και τη δύναμη της μουσικοθερα-πείας, η οποία μπορεί να πετύχει εκεί όπου η συμ-βατική θεραπεία αποτυγχάνει.Είναι ξεχωριστό προνόμιο να είμαι εδώ.Μερικές εβδομάδες πριν, είδα ένα βίντεο στοYouTube για το μέλος του Κογκρέσσου Γκαμ-πριέλλε Γκίφορντς στα πρώτα στάδια της ανάρ-ρωσής της από μια από αυτές τις απαίσιεςσφαίρες. Αυτή η συγκεκριμένη εισχώρησε στοαριστερό της ημισφαίριο και κατέστρεψε την πε-ριοχή Μπροκά, το κέντρο ομιλίας του εγκεφάλουτης. Σε αυτή τη φάση, η Γκάμπυ συνεργάζεται μεέναν λογοθεραπευτή και αγωνίζεται να προφέρειμερικές από τις βασικές λέξεις. Μπορείτε να τηδείτε να απογοητεύεται όλο και περισσότερο,μέχρι που τελικά καταρρέει με λυγμούς δακρύωνκαι ξεκινά ένα σιωπηλό λυγμό, στα χέρια του θε-ραπευτή. Μετά από λίγο, ο θεραπευτής δοκιμάζειμια νέα μέθοδο και ξεκινάνε να τραγουδάνε μαζί.Η Γκάμπυ αρχίζει να τραγουδά δακρυσμένη καιμπορείτε να την ακούσετε καθαρά να προφέρει τιςλέξεις σε ένα τραγούδι που περιγράφει τα αισθή-ματά της και τραγουδά όλο και πιο χαμηλόφωνα,τραγουδά: «Αφήστε το να λάμψει, αφήστε το ναλάμψει, αφήστε το να λάμψει». Είναι μία πολύισχυρή και καυστική υπενθύμιση για το ότι η ομορ-φιά της μουσικής έχει τη δυνατότητα να μιλήσειεκεί όπου οι λέξεις αποτυγχάνουν, στην περί-πτωση αυτή στην κυριολεξία.Βλέποντας αυτό το βίντεο της Γκάμπυ Γκίφορντς θυμή-θηκα τη δουλειά του Δρ. Γκόντριντ Σλάουγκ, ενός απότους διαπρεπείς νευρολόγους που μελέτησε τη μουσικήκαι τον εγκέφαλο στο Χάρβαρντ. Είναι υποστηρικτής μιαςθεραπευτικής μεθόδου που λέγεται Θεραπεία ΜελοδικούΤονισμού, που έχει γίνει τώρα πολύ δημοφιλής στη μου-σική θεραπεία. Ο Σλάουγκ παρατήρησε πως οι ασθενείςτου με εγκεφαλικό που ήταν αφασικοί, δεν μπορούσαννα σχηματίσουν προτάσεις των τριών ή τεσσάρων λέξεωναλλά μπορούσαν να τραγουδήσουν τα λόγια ενός τρα-γουδιού είτε αυτό ήταν το «Χρόνια Πολλά σε Σένα» ή τοαγαπημένο τους τραγούδι των 'Ιγκλς ή των Ρόλλινγκ Στό-ουνς. Μετά από 70 ώρες εντατικών μαθημάτων τραγου-διού, βρήκε πως η μουσική είχε τη δυνατότητα ναεπανασυνδέσει τον εγκέφαλο των ασθενών και να δημι-ουργήσει ένα ομόλογο κέντρο ομιλίας στο δεξιό ημι-σφαίριο ως αντιστάθμισμα στη βλάβη του αριστερούημισφαιρίου.Όταν ήμουν 17, επισκέφθηκα το εργαστήριο του Δρ.Σλά-ουγκ, και σε ένα απόγευμα με ξενάγησε σε μερικά από ταπρωτοπόρα ερευνητικά προγράμματα μουσικής και εγκε-φάλου - πώς οι μουσικοί είχαν ριζικά διαφορετική δομήεγκεφάλου από τους μη μουσικούς, πώς ή μουσική και ηακρόαση μουσικής, μπορεί να φωτίσει ολόκληρο τον εγ-κέφαλο, από το προμετωπιαίο πλαίσιο μέχρι την παρεγ-κεφαλίδα, πώς η μουσική έχει γίνει μια νευροψυχιατρικήμέθοδος για τη βοήθεια παιδιών με αυτισμό, ανθρώπωνμε στρές, άγχος και κατάθλιψη, πώς βαριά ασθενείς τουΠάρκινσον βρίσκουν ότι το τρέμουλο και το βάδισμα μπο-ρούν να σταθεροποιηθούν όταν ακούν μουσική, και πώςασθενείς τελικού σταδίου Αλτσχάιμερ, με τόσο προχω-ρημένη άνοια ώστε να μην αναγνωρίζουν τα μέλη της οι-κογένειάς τους, μπορούν να θυμηθούν ένα κομμάτι τουΣοπέν στο πιάνο που έμαθαν όταν ήταν παιδιά.Αλλά είχα ένα υπέρτατο κίνητρο για να επισκεφθώ τον

Γκόντφριντ Σλάουγκ και ήταν το εξής: βρισκόμουν σε ένασταυροδρόμι της ζωής μου προσπαθώντας να διαλέξωανάμεσα στη μουσική και την ιατρική. Είχα μόλις πάρει τοπτυχίο μου και εργαζόμουν ως βοηθός ερευνητής στο ερ-γαστήριο του Ντένις Σέλκο, μελετώντας την ασθένεια τουΠάρκινσον στο Χάρβαρντ, και ήμουν ερωτευμένος με τηνευρολογία. 'Ηθελα να γίνω χειρουργός. Ήθελα να γίνωγιατρός όπως ο Πωλ Φάρμερ ή ο Ρικ Χόντς το είδος τωνατρόμητων ανθρώπων που πηγαίνουν σε μέρη όπως ηΑϊτή ή η Αιθιοπία και ασχολούνται με ασθενείς του AIDSμε φυματίωση ή με παιδιά που πάσχουν από παραμορ-φωτικούς καρκίνους. Ήθελα να γίνω γιατρός του Ερυ-θρού Σταυρού, γιατρός χωρίς σύνορα.Από την άλλη μεριά, σε όλη μου τη ζωή έπαιζα βιολί. Ημουσική για μένα ήταν παραπάνω από πάθος. Ήταν πα-ράνοια. Ήταν οξυγόνο. Ήμουν αρκετά τυχερός να έχωσπουδάσει στη σχολή Τζούλλιαρντ στο Μανχάταν και ναέχω παίξει με τον Ζούμπιν Μέτα και τη φιλαρμονική ορ-χήστρα στο Τελ Αβίβ. Αποδείχθηκε ότι ο Γκόντφριντ Σλά-ουγκ είχε σπουδάσει ως οργανίστας στη Φιλαρμονική τηςΒιέννης, αλλά άφησε την αγάπη του για τη μουσική για νακάνει καριέρα στην ιατρική.Εκείνο το απόγευμα έπρεπε να τον ρωτήσω: «Πώς πήρεςαυτή την απόφαση»; Είπε ότι υπάρχουν ακόμα φορές πουευχόταν να γυρνούσε πίσω και να παίξει το όργανο όπωςτο είχε μάθει, και ότι για μένα η ιατρική μπορεί να περιμέ-νει, αλλά το βιολί όχι. Μετά από ακόμα δύο χρόνια μελέ-της στη μουσική, αποφάσισα να στοχεύσω στοακατόρθωτο πριν να πάρω το MCAT και γράφτηκα στηνιατρική όπως κάθε καλός Ινδός για να γίνω ο επόμενοςΔρ. Γκούπτα. (Γέλια) Αποφάσισα να πετύχω το ακατόρ-θωτο και έκανα οντισιόν στην περίφημη φιλαρμονική τουΛος Άντζελες Ήταν η πρώτη μου οντισιόν και μετά απότρεις μέρες μουσικής πίσω από μια οθόνη στη δοκιμα-στική εβδομάδα, κέρδισα τη θέση. Ήταν ένα όνειρο. Ήτανένα άπιαστο όνειρο να παίζω σε μια ορχήστρα, να παίζωστη φημισμένη αίθουσα συναυλιών του Γουόλτ Ντίσνεϋσε μια ορχήστρα με μαέστρο το φημισμένο ΓουστάβοΝτουνταμέλ αλλά, περισσότερο σημαντικό για μένα, ναείμαι γύρω από μουσικούς και μέντορες που έγιναν η νέαμου οικογένεια, το νέο μουσικό μου σπίτι.Ένα χρόνο μετά, συνάντησα έναν άλλο μουσικό που είχεεπίσης σπουδάσει στη Τζούλλιαρντ, κάποιον που με βοή-θησε να βρω το δρόμο μου και διαμόρφωσε τη μουσικήμου ταυτότητα. Ο Ναθαναήλ Άγιερς ήταν ένας μπασίσταςστη Τζούλλιαρντ, αλλά υπέφερε από πολλαπλά ψυχωτικάεπεισόδια στα 20 του. Πήρε θεραπεία με θοραζίνη στοΜπελβί και κατέληξε άστεγος στους δρόμους του ΣκίντΡόου στο κέντρο του Λος Άντζελες, 30 χρόνια μετά. Ηιστορία του Ναθαναήλ, έγινε σύμβολο για τους άστεγουςκαι την υπεράσπιση των πνευματικά ασθενών στις ΗΠΑόπως γράφεται στο βιβλίο και την ταινία «Ο Σολίστας»αλλά έγινα φίλος του και δάσκαλός του στο βιολί και τουείπα ότι όπου και αν είχε το βιολί του και όπου και αν είχατο δικό μου, θα του έκανα μάθημα.Όσες φορές είδα τον Ναθαναήλ στο Σκίντ Ρόου, ήμουνμάρτυρας του τρόπου με τον οποίο η μουσική μπορούσενα τον επαναφέρει από τις σκοτεινές του στιγμές, απόαυτό που φαινόταν σε μένα το ξεκίνημα ενός σχιζοφρενι-κού επεισοδίου. Παίζοντας για τον Ναθαναήλ, η μουσικήαπέκτησε ένα βαθύτερο νόημα διότι τώρα αφορούσε τηνεπικοινωνία, μια επικοινωνία όπου οι λέξεις δεν είχαννόημα, όπου το μήνυμα έφτανε βαθύτερα από τις λέξεις,γραφόταν σε ένα πρωταρχικό επίπεδο στην ψυχή του Να-θαναήλ, και φαινόταν σε μένα σαν ένα αληθινό μουσικόδώρο. Εξοργιζόμουν στην ιδέα ότι κάποιος σαν τον Να-θαναήλ θα μπορούσε να είναι άστεγος στο Σκιντ Ρόουλόγω της ψυχικής του ασθένειας, τη στιγμή που δεκάδεςχιλιάδες άλλοι βρίσκονταν εκεί έξω μόνοι με ανάλογεςτραγικές ιστορίες, αλλά δεν επρόκειτο ποτέ να γίνει βιβλίοή ταινία ο λόγος που βρέθηκαν στο δρόμο. Στον πυρήνααυτής της προσωπικής μου κρίσης, αισθάνθηκα πως ημουσική με επέλεξε, όταν κατά κάποιο τρόπο, πιθανόναπλοϊκά σκεπτόμενος, αισθάνθηκα ότι το Σκίντ Ρόου

πραγματικά χρειαζόταν κάποιον σαν τον Πόλ Φάρμερ καιόχι έναν ακόμα κλασικό μουσικό που παίζει στο ΜπάνκερΧίλ.Αλλά τελικά, ήταν ο Ναθαναήλ που μου έδειξε ότι ανήμουν τόσο παθιασμένος για την αλλαγή, αν ήθελα νακάνω τη διαφορά, είχα ήδη το καταλληλότερο εργαλείο.Η μουσική ήταν η γέφυρα ανάμεσα στον κόσμο του καιτον δικό μου.Υπάρχει μια όμορφη φράση του Γερμανού ρο-μαντικού συνθέτη Ρόμπερτ Σούμαν που είπε: «Τοκαθήκον του καλλιτέχνη είναι να φωτίζει το σκο-τάδι της ανθρώπινης ψυχής». Αυτό είναι ένα ιδι-αίτερα καυστικό σχόλιο διότι ο ίδιος ο Σούμανέπασχε από σχιζοφρένεια και πέθανε σε άσυλο.Εμπνευσμένος από αυτό που έμαθα από τον Να-θάνιελ, έφτιαξα στο Σκίντ Ρόου έναν οργανισμόαπό μουσικούς, που λέγεται Συμφωνία του Δρό-μου, φέρνοντας το φως της μουσικής στα περισ-σότερο σκοτεινά μέρη, παίζοντας για τουςάστεγους και τους ψυχικά άρρωστους σε κατα-φύγια και κλινικές στο Σκίντ Ρόου, παίζοντας γιαβετεράνους του πολέμου με προβλήματα μετα-τραυματικού άγχους, για τους φυλακισμένους καιαυτούς που έχουν χαρακτηρισθεί εγκληματικά πα-ράφρονες.Ύστερα από μια εκδήλωση στο Νοσοκομείο Πάτον Στέιτστο Σαν Μπερναρντίνο, μια γυναίκα μας πλησίασε με δά-κρυα στο πρόσωπό της. Είχε παραλυσία και έτρεμε, είχεένα διάπλατο χαμόγελο και είπε ότι δεν είχε ακούσει ποτέπριν κλασική μουσική και δεν πίστευε ότι θα της αρέσειΕίπε ότι δεν είχε ακούσει ποτέ πριν βιολί, αλλά ακούγον-τας αυτή τη μουσική νόμισε ότι είδε το φως του ήλιου, καιότι κανείς ποτέ δεν τους επισκέφθηκε, και ήταν η πρώτηφορά σε έξι χρόνια που όταν μας άκουσε να παίζουμεσταμάτησε να τρέμει χωρίς να παίρνει φάρμακα.Ξαφνικά, αυτό που βρίσκουμε σε αυτές τις συναυλίες, μα-κριά από τη σκηνή και τα φώτα, πέρα από τις επίσημες εν-δυμασίες, γίνεται ο αγωγός για τη μεταφορά τωνκαταπληκτικών θεραπευτικών πλεονεκτημάτων της μου-σικής στον εγκέφαλο ενός ακροατηρίου που δεν θα είχεποτέ πρόσβαση σε αυτό το χώρο και σε αυτή τη μουσικήπου παίζουμε. Όπως η ιατρική θεραπεύει περισσότεροαπό τα δομικά στοιχεία του σώματος, η δύναμη και ηομορφιά της μουσικής υπερβαίνουν το «Ε» στο μέσο τουαγαπημένου μας ακρώνυμου. Η μουσική υπερβαίνει τηναισθητική ομορφιά. Ο συγχρονισμός των αισθημάτων πουαισθανόμαστε όταν ακούμε μια όπερα του Βάγκνερ ή μιασυμφωνία του Μπράμς ή μουσική δωματίου του Μπετό-βεν, μας υποχρεώνει να θυμηθούμε την μοιρασμένη,κοινή ανθρωπιά, τη βαθιά διασυνδεδεμένη κοινωνική συ-νείδηση, την ενσυναίσθηση που ο νευροψυχίατρος ΜακΓκίλχριστ λέει ότι είναι γραμμένη στο δεξί ημισφαίριο τουεγκεφάλου μας. Για αυτούς που ζουν στις πιο απάνθρω-πες συνθήκες της ψυχικής ασθένειας και είναι άστεγοι καιφυλακισμένοι, η μουσική και η ομορφιά της τους προ-σφέρει τη δυνατότητα να υπερπηδήσουν τον κόσμο γύρωτους και να θυμηθούν ότι έχουν ακόμα την ικανότητα νααισθανθούν κάτι όμορφο. Ότι η ανθρωπότητα δεν τουςέχει ξεχάσει. Η σπίθα αυτής της ομορφιάς, η σπίθα αυτήςτης ανθρωπιάς, μετασχηματίζεται σε ελπίδα και γνωρί-ζουμε, είτε διαλέξουμε το δρόμο της μουσικής είτε της ια-τρικής, αυτό είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει ναενσταλλάξουμε μέσα στις κοινότητές μας, στα ακροατή-ριά μας, αν θέλουμε να εμπνεύσουμε τη θεραπεία απόμέσα.Θα ήθελα να κλείσω με ένα στίχο του Τζον Κίατς, του ρο-μαντικού Άγγλου ποιητή, ένα πολύ διάσημο στίχο πουείμαι σίγουρος ότι όλοι σας γνωρίζετε. Ο ίδιος ο Κίατς είχεεπίσης εγκαταλείψει μια ιατρική καριέρα για να υπηρετήσειτην ποίηση, αλλά πέθανε όταν ήταν ένα χρόνο μεγαλύτε-ρος από μένα. Ο Κίατς είχε είπε: «Η ομορφιά είναι αλήθειακαι η αλήθεια ομορφιά. Αυτό είναι ό,τι γνωρίζουμε στη γηκαι ό,τι χρειάζεται να γνωρίζουμε».

Πηγή: http://www.ted.com

23

«Η μοίρα δεν είναι θέμα τύχης, είναι θέμα επιλογής» Abraham Lincoln

στην ΚέρκυραΣτις ειδικά διαμορφωμένες κατασκευές που υπάρχουν στην Πλατεία ΓεωργίουΘεοτόκη (Σαρόκο), δίπλα στη στάση μπροστά από το Σ. Μ. Μαρκάτο, στην Ευ-γενίου Βουλγάρεως αριστερά από την είσοδο της Eθνικής τράπεζας και δίπλαστην πιάτσα των ταξί στο πεντοφάναρο. Στο Ιόνιο Παν/μιο, στο ισόγειο της Νο-μαρχίας, στην είσοδο του γυάλινου πύργου (ΤΕΒΕ), στο ΕμπορικόΕπιμελητήριο, στη Β΄ ΔΟΥ Κέρκυρας, ΛΙΣΤΟΝ (κεντρικό περίπτερο), στη ΔΕΗ(Αλεπού), στο Αρτοπωλείο Σταρένιο Γκίλφορδ 59, Σολάρι (πρακτ. ΕφημερίδωνΕθν. Παλ/τσης 31β), Κουλίνες, Λεωφ. Επτανήσου (Περίπτερο Προβατά),Τρίκλινο (Ψιλικά είδη δώρων Αργυροπούλου Σοφία), Βρυώνη 53 (Ψιλικά-Εφημερίδες), Οικολογικά καταστήματα: «Οικοζωή», «Bioverde Casa»(Αχαράβη) και στα Φαρμακεία που διαθέτουν Ομοιοπαθητικά φάρ-μακα. Επίσης μπορείτε να την «κατεβάσετε» και από το διαδυκτιακόμας χώρο www.ygeiasorama.gr

στα ΙωάννιναΦαρμακεία: Ζαράχης Λουκάς (Κεντρικής Πλατείας 7), Β. Θεοδωρακοπούλου(Βλαχλίδου 7), Γιούνης Αθανάσιος & Σία Ο.Ε. (Ναπολέοντος Ζέρβα 1), ΒέρμπηΑγγελική (Ζωσιμάτων 18), Κ. Δογορίτης (Κ. Πλατεία).Oικολογικά καταστήματα: «ΓΑΙΑ» (Ναπ. Ζέρβα 53) , «Green Farm» (Πα-παδοπούλου 9), «Φύση & Ζωή» (Φώτου Τζαβέλα 2). Παν/μιο Ιωαννίνων.Βιβλιοπωλεία: Σύγχρονη Εποχή (28ης Οκτωβρίου 9), Γεώργιος Κ. Κουμ-πλομάτης (Χατζηπελερέν 4), Dodoni Stores (Μιχαήλ Αγγέλου 27), Παιδεία Βι-βλιοπωλεία (Τζαβέλλα Φώτου 8), Λέτσιου Λ. Περσεφόνη – Ζωή (ΙεράρχουΓερασίμου 13), Παπαντωνίου Φώτιος (Κατσικάς Παμβώτιδας), Ράπτης Αλεξ.Π. (28ης Οκτωβρίου 25), Ελευθερία Τζίμα & ΣΙΑ Ε.Ε. (Μεγάλου Αλεξάνδρου124), Μακρής Θεοδ. & ΣΙΑ ΟΕ (Μιχαήλ Αγγέλου 6), Δ. Λαιν ΕΠΕ (Κομνηνών13), Πιστιόλη Δ. & ΣΙΑ ΟΕ (Οπλαρχηγού Πουτέτση 13), Νάκος Χρήστος – Ανα-γνώστης (Πυρσινέλλα Βασιλείου 11), Λάζου Ε. Μ. & ΣΙΑ ΟΕ (Μιχαήλ Αγγέλου27), Τασούλα Β. – Θ. Τασιούλας ΟΕ, (Καζαντζάκη Νίκου 30), Χαρίση Ν. Δάφνη-CENTRAL H.D., Νικοπόλεως 21 Ιωάννινα.Καταστήματα: «ΗΠΕΙΡΟΣ ΓΗ», Παραδοσιακά & Βιολογικά Προιόντα, Πλ.Νεομάρτυρος Γεωργίου 3, «ΠΑΠΠΑΣ ΤΥΡΟΚΟΜΙΚΑ», Λεωφ. Πανεπιστημίου,ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΜΠΕΡΗΣ, Λάμπρου Σπύρου 41.

στην ΗγουμενίτσαΦαρμακείο: Χαρίση Πανωραία (Αγ. Αποστόλων 45, Νέο Λιμάνι, Γραικοχώρι)Οικολογικά καταστήματα: «Biofan» (8ης Δεκεμβρίου 5), «Bio Fitness»(Φωτίου Μιχαλά 1) ΚΤΕΛ Ηγουμενίτσας, στο Καφενείο της ΔΟΥ (Εφορία).

στη ΠρέβεζαΦαρμακείο: Σολδάτος Γεράσιμος & Σία Ο.Ε. (Εθν. Αντίστασης 63), Οικο-λογικό κατάστημα: «Πιθάρι» (Αμβρακίας 9), KΤΕΛ ΠΡΕΒΕΖΑΣ, Βιβλιο-χαρτοπωλείο: Λ. Ειρήνης 39, Καφε Μπαρ: Εθν. Αντιστάσεως, ΣούπερΜάρκετ: ΑΦΟΙ Θ. Λιόντου Νικοπόλεος 60.

στη ΛευκάδαΟικολογικά καταστήματα: «Νέκταρ & Αμβρο-σία» (Καραβέλα 14), “Bio...Zin” biological market,Αριστ. Βαλαωρίτου 18, «ΝΕΚΤΑΡ & ΑΜΒΡΟΣΙΑ»Δημητρίου Καλυβιώτη 6.ΚΤΕΛ Λευκάδα, «ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ» ΧωριόΑλέξανδρος, Σούπερ Μάρκετ: Σπύρος & Ευάγ-γελος Βεργίνης 8ης Μεραρχίας & Κουτρούμπη,Καφέδες Αραβάνη Ευστ. Ζάκκα 13.

στην ΆρταΦαρμακείο Χήτα Γαλήνη, Σκουφά 151, Τηλ.2681075511

στην ΑμοργόΕυάγγελος Βασσάλος, Λαγκάδα, Αμοργού

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ στην ΑΘHNAΣτοά του Βιβλίου Πεσμαζόγλου 5 & Σταδίου, Αθα-νάσιος Χριστάκης Ιπποκράτους 10, ΠολιτείαΑσκληπιού 3, Πατάκη Ακαδημίας 65, Ιωάννη Γ.Κορφιάτη Ιπποκράτους 6, Καστανιώτη Ζαλλόγγου11, Πύρινος Κόσμος Ιπποκράτους 16, ΔημήτριοςΠαπαδήμας Ιπποκράτους 8, Κέδρος Στοά του Βι-βλίου Πεσμαζόγλου 5 & Σταδίου, Μωραίτη Ρού-σου Φιλολάου 62, Παγκράτι, ΑΦΟΙ ΑλεξανδρήΔαβάκης 42 Καλλιθέα, Νίκη Σολωμού Ηροδώ-του 1, Γαλάτσι.

ΠΟΥ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΤΟ ΥΓΕΙΑΣ ΟΡΑΜΑαλλούΟικολογικός θυσαυρός - Ακαδημίας 84, Οικολόγοι Ελλάδος - Πανεπιστη-μίου 57, Αγροτική γωνιά - Χ. Τρικούπη 15, Oriental Medicine - Eρμού 86,Βιολογικά Προιόντα Ανεμογιάννης Παναγιώτης Στουρνάρη 36 & Γ΄ Σε-πτεμβρίου & Εμμ. Μπενάκη 26 & Μαυροκορδάτου, Άρκευθος Γρυπάρη 138Καλλιθέα.και ακόμη αποστέλλεται ηλεκτρονικά σε 1500 διευθύνσεις e-mail.

WRAP ΜΟΣΧΑΡΙΟΥ ΜΕ ΡΟΚΑ &ΦΛΑΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙ - ΚΟΛΟΚΥΘΙ

(για 1 άτομο)YΛΙΚΑ για το ΦΛΑΝ2 κολοκύθια, 1 μέτριο μανιτάρι, φρέσκο κρεμμύδι, 1 αυγό, 20 γρ. κρέμαγάλακτος, 30 γρ. βούτυρο, αλάτι, πιπέρι, μοσχοκάρυδοΨιλοκόβουμε τα λαχανικά και τα σοτάρουμε όλα μαζί με βούτρο στο τηγάνι.Ανακατεύουμε σε μπολ το αυγό, την κρέμα γάλακτος, αλάτι, πιπέρι καιμοσχοκάρυδο, προσθέτουμε τα σοταρισμένα λαχανικά και αδειάζουμε σεβουτυρωμένο πυρίμαχο σκεύος. Ψήνουμε σε μπεν-μαρί σεπροθερμασμένο φούρνο στους 1800 για 25 λεπτά.

YΛΙΚΑ για το Μοσχαρίσιο Wrap1 μoσχαρίσια κόντρα πάχους 5 χιλιοστών, 1 μάτσο ρόκα, φλέικςπαρμεζάνας, αλάτι, πιπέριΓια τη σάλτσα: 4 κουτ. σούπας σόγια, 2 κουτ. σούπας μέλι, 1 κουτ. σούπαςμπαλσάμικοΨήνουμε στο γκριλ το κρέας 1 λεπτό από κάθε πλευρά, τοποθετούμε τηρόκα στο κέντρο προσθέτουμε τα 2/3 της σάλτσας και τυλίγουμε σε ρολό.Περιχύνυμε την υπόλοιπη σάλτσα και φλέικς παρμεζάνας.

Παραλία Αγ ιου Γόρδη • Τηλ. 26610 59040