MANUAL DE DIREITO AMBIENTAL -...
Transcript of MANUAL DE DIREITO AMBIENTAL -...
s na Internet middotombr e uruacom uruacombr
ha 141 - Juvevecirc - Fone (41) 4009-3900 EP 80030-475 - Curitiba - Paranaacute Brasil
220 - Lojas 15 e 16 - Fone (351) 223 710600 0-4400-096- Vila Nova de GaiaIPorto- Portugal
ental Edson Luiz Peter Paulo de ine de Paula Heimann 3a ediccedilatildeo
l Pires Paulo de Tarso de Lara Paula IH Tiacutetulo
CDD 342 CDU 342951
Edson Luiz Peters Paulo de Tarso de Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann
MANUAL DE DIREITO
AMBIENTAL Doutrina Vocabulaacuterio
Ambiental e Legislaccedilatildeo Baacutesica
3a Ediccedilatildeo Revista e Atualizada
Curitiba Junlaacute Editora
2015
STJ00101601
Visite nossos sifes na Internet ll1llIjurua com br e
lIlll ediloria(juruacom e-mail edilorajuruacombr
ISBN 978-85-362-5313-8
EIIIDULIacute Brasil - Av Munhoz da Rocha 143 - Juvevecirc - Fone (-+1) 4009-3900ilun n Fax (41) 3252-1311 - CEP 80030-475 - Curitiba - Paranaacute - Brasil
EDITORA EUIopa - Rua General Torres 1220 - Lojas 15 e 16 - Fone (351) 223 710 600 shy
Centro Comercial DOuro - 4400-096 - Vila Nova de GaiaPorto - Portugal
Editor Joseacute Ernani de Carvalho Pacheco
Peters Edson Luiz P481 Manual do direito ambiental Edson Luiz Peter Paulo de
Tarso de Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann 3a ediccedilatildeo Curitiba Juruaacute 2015
276p
1 Direito ambiental I Pires Paulo de Tarso de Lara 11 Heimann Jaqueline de Paula III Tiacutetulo
CDD 342
__ --= a-t 20 --- CDU 342951
STJ00101601
SUMAacuteRIO
Parte I - Doutrina
DIREITO AMBIENT AL NO BRASIL 17 Capiacutetulo I
1 A v CCrgt Meio Al11biente 17
2 Conceito 21
3 Fontes e Princiacutepios 21
Capiacutetulo II MEIO AJIBIENTE NO ORDENAMENTO JURIacuteDICO BRASILEIRO 29
Meio Ambiente na Constituiccedilatildeo Brasileira 29
2 Meio Ambiente na Legislaccedilatildeo Nacional 3l
3 Meio Ambiente da Legislaccedilatildeo Estadual e Municipal 32
Capiacutetulo IlI- PATRIlVIOcircNIO AlVIBIENTAL BRASILEIRO - BENS AlVIBIENTAIS DA UNIAtildeO E DOS ESTADOS 35
Bens Ambientais da Uniatildeo 36
2 Bens Ambientais dos Estados 36
3 Bens Ambientais dos Municiacutepios 3 7
Capiacutetulo IV COJlPETEcircNCIAS AMBIENTAIS 39
] Introduccedilatildeo 39
2 Conceito de Competecircncia 45
3 Classificaccedilatildeo 45
3] Competecircncia legislativa 45
J J_
33
311 Privativa da Uniatildeo 45 312 Competecircncia concorrente 46 313 Competecircncia local ou municipal 48 Competecircncia Administrativa ou Executiva 49
321 Licenciamento ambiental envolvendo APAs 56 Competecircncia Judicial 57
4 Conclusotildees 59
STJ00101601
12 Edson Luiz Peters Paulo de Tarso de Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann
Capiacutetulo V- POLIacuteTICA NACIONAL DO MEIO AMBIENTE - PNMA 63
Princiacutepios 64
2 Conceitos 64
3 Sistema Nacional do Meio Ambiente - SISNAMA 65
Capiacutetulo VI - INSTRUMENTOS DA POLIacuteTICA NACIONAL DO MEIO AMBIENTE 69
Padrotildees de Qualidade Ambiental 69
2 Zoneamento Ambiental 70
3 Avaliaccedilatildeo de Impacto Ambiental - Estudo de Impacto Ambiental 71
4 Licenciamento Ambiental no Brasil 73
5 Tombamento como Instrumento de Proteccedilatildeo do Patrimocircnio Natural e Cultural 79
Capiacutetulo VII - ESFERAS DE RESPONSABILIDADE AMBIENTAL 81
I Responsabilidade Administrativa 81
2 Responsabilidade Civil- Accedilatildeo Civil PuacuteblicaInqueacuterito Civil Puacuteblico 84
3 Responsabilidade Penal Ambiental - Infraccedilotildees Penais Ambientais 85
31 Antecedentes e evoluccedilatildeo da proteccedilatildeo penal do meio ambiente 85
32 Disciplina penal ambiental- A Lei 960598 87
33 Quadro indicativo das infraccedilotildees penais ambientais na Lei 960598 e na legislaccedilatildeo anterior 91
Capiacutetulo VIII - POLUICcedilAtildeO CONCEITO E TIPOS 95
I Conceito 95
2 Tipos de Poluiccedilatildeo 95
2 I Poluiccedilatildeo hiacutedrica 96
22 Poluiccedilatildeo atmosfeacuterica 97
23 Poluiccedilatildeo por rejeitos perigosos 98
24 Poluiccedilatildeo por agrotoacutexicos 98
25 Poluiccedilatildeo sonora 98
26 Poluiccedilatildeo por resiacuteduos soacutelidos - lixo 99
Capiacutetulo IX - RECURSOS HIacuteDRICOS 101
I Aacutegua como Bem de Domiacutenio Puacuteblico 101
2 Poliacutetica Nacional de Recursos Hiacutedricos 102
3 Bacia Hidrograacutefica 104
4 Outorga dos Direitos de Uso de Recursos Hiacutedricos 105
5 Comitecircs de Bacia Hidrograacutefica 106
STJ00101601
le Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann Manual de Direito Ambiental 13
)NALDOMEIO tfAmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middot middot 63 64
middot middot middot middotmiddot middotmiddot middotmiddot middot middotmiddotmiddot 64 )Iacuteente SISNAMA 65
DA POLIacuteTICA NACIONAL UEmiddot middot middot middot middotmiddot middot 69 11 69 middotmiddot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middotmiddot 70 tl- Estudo de Impacto Ambiental 7]
asil middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddot 73 de Proteccedilatildeo do Patrimocircnio Natural e
Capiacutetulo X- TUTELA JURIacuteDICA FLORESTAL 109
1 Nova Lei Florestal (Lei 12651 de 25052012) 110
2 Aacutereas de Preservaccedilatildeo Permanente 110
3 A Instituiccedilatildeo da Reserva Legal no Brasil 114-4 O Nascimento da Obrigaccedilatildeo de Reflorestar a Reserva Legal 116 5 Aacuterea de Reserva Legal e a Obrigaccedilatildeo de Reflorestar 1 18
6 Conceito de Reserva Legal 119 7 Alternativas para Regularizar a Reserva Legal 121
71 Possibilidade de computar APPS no caacutelculo do percentual exigiacutevel de RI 121
72 Possibilidade de reduccedilatildeo e ampliaccedilatildeo do percentual de RI 122 73 Servidatildeo ambiental e cota de reserva ambiental 123
middotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 79
ONSABILIDADE AMBIENTAL 81 74 Reserva legal em regime de condomiacutenio l25
8 Cadastro Ambiental Rural ~ CAR 126 1 81 ivil PuacuteblicalInqueacuterito Civil Puacuteblico 84
tal Infraccedilotildees Penais Ambientais 85 1 proteccedilatildeo penal do meio ambiente 85
- A Lti 960598 87 ~otildees penais ambientais na
9 Programas de Regularizaccedilatildeo Ambiental 127
Capiacutetulo XI UNIDADES DE CONSERVACcedilAtildeO 137
1 Unidades de Conservaccedilatildeo 137 11 Unidade de proteccedilatildeo integral 138
12 Unidades de uso sustentaacutevel 139
I anterior 91
EITO E TIPOS 95 Parte II - Terminologia Ambiental middot middot middot middotmiddotmiddot middot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddot 95 Terminologia Ambiental 145 middot middotmiddot middot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 95
middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 96
middot middot middot middot middotmiddotmiddot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 97 Parte IH - Legislaccedilatildeo - Principais Diplomas os middot middot middot middot middot 98 Normas da Constituiccedilatildeo Federal de 1988 Relativas ao Meio Ambiente 213 middot middot middot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddot 98 Poliacutetica Nacional do Meio Ambiente Lei 6938 de 31081981 226 middot middot middot middot middotmiddot middot middot middotmiddot 98 s-Jixo 99
Lei Complementar 140 de 08122011 236
Legislaccedilatildeo Penal Ambiental - Lei dos Crimes OS 101 Ambientais - Lei 9605 de 12021998 244
lico middot middot 101 REFEREcircNCIAS 261 ricos 1 02
IacuteNDICE ALFABEacuteTICO 263 middot middot middot 104 ~ursos Hiacutedricos 105
middot middot middot 106
STJ00101601
Visite nossos sifes na Internet ll1llIjurua com br e
lIlll ediloria(juruacom e-mail edilorajuruacombr
ISBN 978-85-362-5313-8
EIIIDULIacute Brasil - Av Munhoz da Rocha 143 - Juvevecirc - Fone (-+1) 4009-3900ilun n Fax (41) 3252-1311 - CEP 80030-475 - Curitiba - Paranaacute - Brasil
EDITORA EUIopa - Rua General Torres 1220 - Lojas 15 e 16 - Fone (351) 223 710 600 shy
Centro Comercial DOuro - 4400-096 - Vila Nova de GaiaPorto - Portugal
Editor Joseacute Ernani de Carvalho Pacheco
Peters Edson Luiz P481 Manual do direito ambiental Edson Luiz Peter Paulo de
Tarso de Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann 3a ediccedilatildeo Curitiba Juruaacute 2015
276p
1 Direito ambiental I Pires Paulo de Tarso de Lara 11 Heimann Jaqueline de Paula III Tiacutetulo
CDD 342
__ --= a-t 20 --- CDU 342951
STJ00101601
SUMAacuteRIO
Parte I - Doutrina
DIREITO AMBIENT AL NO BRASIL 17 Capiacutetulo I
1 A v CCrgt Meio Al11biente 17
2 Conceito 21
3 Fontes e Princiacutepios 21
Capiacutetulo II MEIO AJIBIENTE NO ORDENAMENTO JURIacuteDICO BRASILEIRO 29
Meio Ambiente na Constituiccedilatildeo Brasileira 29
2 Meio Ambiente na Legislaccedilatildeo Nacional 3l
3 Meio Ambiente da Legislaccedilatildeo Estadual e Municipal 32
Capiacutetulo IlI- PATRIlVIOcircNIO AlVIBIENTAL BRASILEIRO - BENS AlVIBIENTAIS DA UNIAtildeO E DOS ESTADOS 35
Bens Ambientais da Uniatildeo 36
2 Bens Ambientais dos Estados 36
3 Bens Ambientais dos Municiacutepios 3 7
Capiacutetulo IV COJlPETEcircNCIAS AMBIENTAIS 39
] Introduccedilatildeo 39
2 Conceito de Competecircncia 45
3 Classificaccedilatildeo 45
3] Competecircncia legislativa 45
J J_
33
311 Privativa da Uniatildeo 45 312 Competecircncia concorrente 46 313 Competecircncia local ou municipal 48 Competecircncia Administrativa ou Executiva 49
321 Licenciamento ambiental envolvendo APAs 56 Competecircncia Judicial 57
4 Conclusotildees 59
STJ00101601
12 Edson Luiz Peters Paulo de Tarso de Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann
Capiacutetulo V- POLIacuteTICA NACIONAL DO MEIO AMBIENTE - PNMA 63
Princiacutepios 64
2 Conceitos 64
3 Sistema Nacional do Meio Ambiente - SISNAMA 65
Capiacutetulo VI - INSTRUMENTOS DA POLIacuteTICA NACIONAL DO MEIO AMBIENTE 69
Padrotildees de Qualidade Ambiental 69
2 Zoneamento Ambiental 70
3 Avaliaccedilatildeo de Impacto Ambiental - Estudo de Impacto Ambiental 71
4 Licenciamento Ambiental no Brasil 73
5 Tombamento como Instrumento de Proteccedilatildeo do Patrimocircnio Natural e Cultural 79
Capiacutetulo VII - ESFERAS DE RESPONSABILIDADE AMBIENTAL 81
I Responsabilidade Administrativa 81
2 Responsabilidade Civil- Accedilatildeo Civil PuacuteblicaInqueacuterito Civil Puacuteblico 84
3 Responsabilidade Penal Ambiental - Infraccedilotildees Penais Ambientais 85
31 Antecedentes e evoluccedilatildeo da proteccedilatildeo penal do meio ambiente 85
32 Disciplina penal ambiental- A Lei 960598 87
33 Quadro indicativo das infraccedilotildees penais ambientais na Lei 960598 e na legislaccedilatildeo anterior 91
Capiacutetulo VIII - POLUICcedilAtildeO CONCEITO E TIPOS 95
I Conceito 95
2 Tipos de Poluiccedilatildeo 95
2 I Poluiccedilatildeo hiacutedrica 96
22 Poluiccedilatildeo atmosfeacuterica 97
23 Poluiccedilatildeo por rejeitos perigosos 98
24 Poluiccedilatildeo por agrotoacutexicos 98
25 Poluiccedilatildeo sonora 98
26 Poluiccedilatildeo por resiacuteduos soacutelidos - lixo 99
Capiacutetulo IX - RECURSOS HIacuteDRICOS 101
I Aacutegua como Bem de Domiacutenio Puacuteblico 101
2 Poliacutetica Nacional de Recursos Hiacutedricos 102
3 Bacia Hidrograacutefica 104
4 Outorga dos Direitos de Uso de Recursos Hiacutedricos 105
5 Comitecircs de Bacia Hidrograacutefica 106
STJ00101601
le Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann Manual de Direito Ambiental 13
)NALDOMEIO tfAmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middot middot 63 64
middot middot middot middotmiddot middotmiddot middotmiddot middot middotmiddotmiddot 64 )Iacuteente SISNAMA 65
DA POLIacuteTICA NACIONAL UEmiddot middot middot middot middotmiddot middot 69 11 69 middotmiddot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middotmiddot 70 tl- Estudo de Impacto Ambiental 7]
asil middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddot 73 de Proteccedilatildeo do Patrimocircnio Natural e
Capiacutetulo X- TUTELA JURIacuteDICA FLORESTAL 109
1 Nova Lei Florestal (Lei 12651 de 25052012) 110
2 Aacutereas de Preservaccedilatildeo Permanente 110
3 A Instituiccedilatildeo da Reserva Legal no Brasil 114-4 O Nascimento da Obrigaccedilatildeo de Reflorestar a Reserva Legal 116 5 Aacuterea de Reserva Legal e a Obrigaccedilatildeo de Reflorestar 1 18
6 Conceito de Reserva Legal 119 7 Alternativas para Regularizar a Reserva Legal 121
71 Possibilidade de computar APPS no caacutelculo do percentual exigiacutevel de RI 121
72 Possibilidade de reduccedilatildeo e ampliaccedilatildeo do percentual de RI 122 73 Servidatildeo ambiental e cota de reserva ambiental 123
middotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 79
ONSABILIDADE AMBIENTAL 81 74 Reserva legal em regime de condomiacutenio l25
8 Cadastro Ambiental Rural ~ CAR 126 1 81 ivil PuacuteblicalInqueacuterito Civil Puacuteblico 84
tal Infraccedilotildees Penais Ambientais 85 1 proteccedilatildeo penal do meio ambiente 85
- A Lti 960598 87 ~otildees penais ambientais na
9 Programas de Regularizaccedilatildeo Ambiental 127
Capiacutetulo XI UNIDADES DE CONSERVACcedilAtildeO 137
1 Unidades de Conservaccedilatildeo 137 11 Unidade de proteccedilatildeo integral 138
12 Unidades de uso sustentaacutevel 139
I anterior 91
EITO E TIPOS 95 Parte II - Terminologia Ambiental middot middot middot middotmiddotmiddot middot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddot 95 Terminologia Ambiental 145 middot middotmiddot middot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 95
middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 96
middot middot middot middot middotmiddotmiddot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 97 Parte IH - Legislaccedilatildeo - Principais Diplomas os middot middot middot middot middot 98 Normas da Constituiccedilatildeo Federal de 1988 Relativas ao Meio Ambiente 213 middot middot middot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddot 98 Poliacutetica Nacional do Meio Ambiente Lei 6938 de 31081981 226 middot middot middot middot middotmiddot middot middot middotmiddot 98 s-Jixo 99
Lei Complementar 140 de 08122011 236
Legislaccedilatildeo Penal Ambiental - Lei dos Crimes OS 101 Ambientais - Lei 9605 de 12021998 244
lico middot middot 101 REFEREcircNCIAS 261 ricos 1 02
IacuteNDICE ALFABEacuteTICO 263 middot middot middot 104 ~ursos Hiacutedricos 105
middot middot middot 106
STJ00101601
SUMAacuteRIO
Parte I - Doutrina
DIREITO AMBIENT AL NO BRASIL 17 Capiacutetulo I
1 A v CCrgt Meio Al11biente 17
2 Conceito 21
3 Fontes e Princiacutepios 21
Capiacutetulo II MEIO AJIBIENTE NO ORDENAMENTO JURIacuteDICO BRASILEIRO 29
Meio Ambiente na Constituiccedilatildeo Brasileira 29
2 Meio Ambiente na Legislaccedilatildeo Nacional 3l
3 Meio Ambiente da Legislaccedilatildeo Estadual e Municipal 32
Capiacutetulo IlI- PATRIlVIOcircNIO AlVIBIENTAL BRASILEIRO - BENS AlVIBIENTAIS DA UNIAtildeO E DOS ESTADOS 35
Bens Ambientais da Uniatildeo 36
2 Bens Ambientais dos Estados 36
3 Bens Ambientais dos Municiacutepios 3 7
Capiacutetulo IV COJlPETEcircNCIAS AMBIENTAIS 39
] Introduccedilatildeo 39
2 Conceito de Competecircncia 45
3 Classificaccedilatildeo 45
3] Competecircncia legislativa 45
J J_
33
311 Privativa da Uniatildeo 45 312 Competecircncia concorrente 46 313 Competecircncia local ou municipal 48 Competecircncia Administrativa ou Executiva 49
321 Licenciamento ambiental envolvendo APAs 56 Competecircncia Judicial 57
4 Conclusotildees 59
STJ00101601
12 Edson Luiz Peters Paulo de Tarso de Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann
Capiacutetulo V- POLIacuteTICA NACIONAL DO MEIO AMBIENTE - PNMA 63
Princiacutepios 64
2 Conceitos 64
3 Sistema Nacional do Meio Ambiente - SISNAMA 65
Capiacutetulo VI - INSTRUMENTOS DA POLIacuteTICA NACIONAL DO MEIO AMBIENTE 69
Padrotildees de Qualidade Ambiental 69
2 Zoneamento Ambiental 70
3 Avaliaccedilatildeo de Impacto Ambiental - Estudo de Impacto Ambiental 71
4 Licenciamento Ambiental no Brasil 73
5 Tombamento como Instrumento de Proteccedilatildeo do Patrimocircnio Natural e Cultural 79
Capiacutetulo VII - ESFERAS DE RESPONSABILIDADE AMBIENTAL 81
I Responsabilidade Administrativa 81
2 Responsabilidade Civil- Accedilatildeo Civil PuacuteblicaInqueacuterito Civil Puacuteblico 84
3 Responsabilidade Penal Ambiental - Infraccedilotildees Penais Ambientais 85
31 Antecedentes e evoluccedilatildeo da proteccedilatildeo penal do meio ambiente 85
32 Disciplina penal ambiental- A Lei 960598 87
33 Quadro indicativo das infraccedilotildees penais ambientais na Lei 960598 e na legislaccedilatildeo anterior 91
Capiacutetulo VIII - POLUICcedilAtildeO CONCEITO E TIPOS 95
I Conceito 95
2 Tipos de Poluiccedilatildeo 95
2 I Poluiccedilatildeo hiacutedrica 96
22 Poluiccedilatildeo atmosfeacuterica 97
23 Poluiccedilatildeo por rejeitos perigosos 98
24 Poluiccedilatildeo por agrotoacutexicos 98
25 Poluiccedilatildeo sonora 98
26 Poluiccedilatildeo por resiacuteduos soacutelidos - lixo 99
Capiacutetulo IX - RECURSOS HIacuteDRICOS 101
I Aacutegua como Bem de Domiacutenio Puacuteblico 101
2 Poliacutetica Nacional de Recursos Hiacutedricos 102
3 Bacia Hidrograacutefica 104
4 Outorga dos Direitos de Uso de Recursos Hiacutedricos 105
5 Comitecircs de Bacia Hidrograacutefica 106
STJ00101601
le Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann Manual de Direito Ambiental 13
)NALDOMEIO tfAmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middot middot 63 64
middot middot middot middotmiddot middotmiddot middotmiddot middot middotmiddotmiddot 64 )Iacuteente SISNAMA 65
DA POLIacuteTICA NACIONAL UEmiddot middot middot middot middotmiddot middot 69 11 69 middotmiddot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middotmiddot 70 tl- Estudo de Impacto Ambiental 7]
asil middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddot 73 de Proteccedilatildeo do Patrimocircnio Natural e
Capiacutetulo X- TUTELA JURIacuteDICA FLORESTAL 109
1 Nova Lei Florestal (Lei 12651 de 25052012) 110
2 Aacutereas de Preservaccedilatildeo Permanente 110
3 A Instituiccedilatildeo da Reserva Legal no Brasil 114-4 O Nascimento da Obrigaccedilatildeo de Reflorestar a Reserva Legal 116 5 Aacuterea de Reserva Legal e a Obrigaccedilatildeo de Reflorestar 1 18
6 Conceito de Reserva Legal 119 7 Alternativas para Regularizar a Reserva Legal 121
71 Possibilidade de computar APPS no caacutelculo do percentual exigiacutevel de RI 121
72 Possibilidade de reduccedilatildeo e ampliaccedilatildeo do percentual de RI 122 73 Servidatildeo ambiental e cota de reserva ambiental 123
middotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 79
ONSABILIDADE AMBIENTAL 81 74 Reserva legal em regime de condomiacutenio l25
8 Cadastro Ambiental Rural ~ CAR 126 1 81 ivil PuacuteblicalInqueacuterito Civil Puacuteblico 84
tal Infraccedilotildees Penais Ambientais 85 1 proteccedilatildeo penal do meio ambiente 85
- A Lti 960598 87 ~otildees penais ambientais na
9 Programas de Regularizaccedilatildeo Ambiental 127
Capiacutetulo XI UNIDADES DE CONSERVACcedilAtildeO 137
1 Unidades de Conservaccedilatildeo 137 11 Unidade de proteccedilatildeo integral 138
12 Unidades de uso sustentaacutevel 139
I anterior 91
EITO E TIPOS 95 Parte II - Terminologia Ambiental middot middot middot middotmiddotmiddot middot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddot 95 Terminologia Ambiental 145 middot middotmiddot middot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 95
middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 96
middot middot middot middot middotmiddotmiddot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 97 Parte IH - Legislaccedilatildeo - Principais Diplomas os middot middot middot middot middot 98 Normas da Constituiccedilatildeo Federal de 1988 Relativas ao Meio Ambiente 213 middot middot middot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddot 98 Poliacutetica Nacional do Meio Ambiente Lei 6938 de 31081981 226 middot middot middot middot middotmiddot middot middot middotmiddot 98 s-Jixo 99
Lei Complementar 140 de 08122011 236
Legislaccedilatildeo Penal Ambiental - Lei dos Crimes OS 101 Ambientais - Lei 9605 de 12021998 244
lico middot middot 101 REFEREcircNCIAS 261 ricos 1 02
IacuteNDICE ALFABEacuteTICO 263 middot middot middot 104 ~ursos Hiacutedricos 105
middot middot middot 106
STJ00101601
12 Edson Luiz Peters Paulo de Tarso de Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann
Capiacutetulo V- POLIacuteTICA NACIONAL DO MEIO AMBIENTE - PNMA 63
Princiacutepios 64
2 Conceitos 64
3 Sistema Nacional do Meio Ambiente - SISNAMA 65
Capiacutetulo VI - INSTRUMENTOS DA POLIacuteTICA NACIONAL DO MEIO AMBIENTE 69
Padrotildees de Qualidade Ambiental 69
2 Zoneamento Ambiental 70
3 Avaliaccedilatildeo de Impacto Ambiental - Estudo de Impacto Ambiental 71
4 Licenciamento Ambiental no Brasil 73
5 Tombamento como Instrumento de Proteccedilatildeo do Patrimocircnio Natural e Cultural 79
Capiacutetulo VII - ESFERAS DE RESPONSABILIDADE AMBIENTAL 81
I Responsabilidade Administrativa 81
2 Responsabilidade Civil- Accedilatildeo Civil PuacuteblicaInqueacuterito Civil Puacuteblico 84
3 Responsabilidade Penal Ambiental - Infraccedilotildees Penais Ambientais 85
31 Antecedentes e evoluccedilatildeo da proteccedilatildeo penal do meio ambiente 85
32 Disciplina penal ambiental- A Lei 960598 87
33 Quadro indicativo das infraccedilotildees penais ambientais na Lei 960598 e na legislaccedilatildeo anterior 91
Capiacutetulo VIII - POLUICcedilAtildeO CONCEITO E TIPOS 95
I Conceito 95
2 Tipos de Poluiccedilatildeo 95
2 I Poluiccedilatildeo hiacutedrica 96
22 Poluiccedilatildeo atmosfeacuterica 97
23 Poluiccedilatildeo por rejeitos perigosos 98
24 Poluiccedilatildeo por agrotoacutexicos 98
25 Poluiccedilatildeo sonora 98
26 Poluiccedilatildeo por resiacuteduos soacutelidos - lixo 99
Capiacutetulo IX - RECURSOS HIacuteDRICOS 101
I Aacutegua como Bem de Domiacutenio Puacuteblico 101
2 Poliacutetica Nacional de Recursos Hiacutedricos 102
3 Bacia Hidrograacutefica 104
4 Outorga dos Direitos de Uso de Recursos Hiacutedricos 105
5 Comitecircs de Bacia Hidrograacutefica 106
STJ00101601
le Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann Manual de Direito Ambiental 13
)NALDOMEIO tfAmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middot middot 63 64
middot middot middot middotmiddot middotmiddot middotmiddot middot middotmiddotmiddot 64 )Iacuteente SISNAMA 65
DA POLIacuteTICA NACIONAL UEmiddot middot middot middot middotmiddot middot 69 11 69 middotmiddot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middotmiddot 70 tl- Estudo de Impacto Ambiental 7]
asil middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddot 73 de Proteccedilatildeo do Patrimocircnio Natural e
Capiacutetulo X- TUTELA JURIacuteDICA FLORESTAL 109
1 Nova Lei Florestal (Lei 12651 de 25052012) 110
2 Aacutereas de Preservaccedilatildeo Permanente 110
3 A Instituiccedilatildeo da Reserva Legal no Brasil 114-4 O Nascimento da Obrigaccedilatildeo de Reflorestar a Reserva Legal 116 5 Aacuterea de Reserva Legal e a Obrigaccedilatildeo de Reflorestar 1 18
6 Conceito de Reserva Legal 119 7 Alternativas para Regularizar a Reserva Legal 121
71 Possibilidade de computar APPS no caacutelculo do percentual exigiacutevel de RI 121
72 Possibilidade de reduccedilatildeo e ampliaccedilatildeo do percentual de RI 122 73 Servidatildeo ambiental e cota de reserva ambiental 123
middotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 79
ONSABILIDADE AMBIENTAL 81 74 Reserva legal em regime de condomiacutenio l25
8 Cadastro Ambiental Rural ~ CAR 126 1 81 ivil PuacuteblicalInqueacuterito Civil Puacuteblico 84
tal Infraccedilotildees Penais Ambientais 85 1 proteccedilatildeo penal do meio ambiente 85
- A Lti 960598 87 ~otildees penais ambientais na
9 Programas de Regularizaccedilatildeo Ambiental 127
Capiacutetulo XI UNIDADES DE CONSERVACcedilAtildeO 137
1 Unidades de Conservaccedilatildeo 137 11 Unidade de proteccedilatildeo integral 138
12 Unidades de uso sustentaacutevel 139
I anterior 91
EITO E TIPOS 95 Parte II - Terminologia Ambiental middot middot middot middotmiddotmiddot middot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddot 95 Terminologia Ambiental 145 middot middotmiddot middot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 95
middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 96
middot middot middot middot middotmiddotmiddot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 97 Parte IH - Legislaccedilatildeo - Principais Diplomas os middot middot middot middot middot 98 Normas da Constituiccedilatildeo Federal de 1988 Relativas ao Meio Ambiente 213 middot middot middot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddot 98 Poliacutetica Nacional do Meio Ambiente Lei 6938 de 31081981 226 middot middot middot middot middotmiddot middot middot middotmiddot 98 s-Jixo 99
Lei Complementar 140 de 08122011 236
Legislaccedilatildeo Penal Ambiental - Lei dos Crimes OS 101 Ambientais - Lei 9605 de 12021998 244
lico middot middot 101 REFEREcircNCIAS 261 ricos 1 02
IacuteNDICE ALFABEacuteTICO 263 middot middot middot 104 ~ursos Hiacutedricos 105
middot middot middot 106
STJ00101601
le Lara Pires Jaqueline de Paula Heimann Manual de Direito Ambiental 13
)NALDOMEIO tfAmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middot middot 63 64
middot middot middot middotmiddot middotmiddot middotmiddot middot middotmiddotmiddot 64 )Iacuteente SISNAMA 65
DA POLIacuteTICA NACIONAL UEmiddot middot middot middot middotmiddot middot 69 11 69 middotmiddot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middotmiddot 70 tl- Estudo de Impacto Ambiental 7]
asil middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddot 73 de Proteccedilatildeo do Patrimocircnio Natural e
Capiacutetulo X- TUTELA JURIacuteDICA FLORESTAL 109
1 Nova Lei Florestal (Lei 12651 de 25052012) 110
2 Aacutereas de Preservaccedilatildeo Permanente 110
3 A Instituiccedilatildeo da Reserva Legal no Brasil 114-4 O Nascimento da Obrigaccedilatildeo de Reflorestar a Reserva Legal 116 5 Aacuterea de Reserva Legal e a Obrigaccedilatildeo de Reflorestar 1 18
6 Conceito de Reserva Legal 119 7 Alternativas para Regularizar a Reserva Legal 121
71 Possibilidade de computar APPS no caacutelculo do percentual exigiacutevel de RI 121
72 Possibilidade de reduccedilatildeo e ampliaccedilatildeo do percentual de RI 122 73 Servidatildeo ambiental e cota de reserva ambiental 123
middotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 79
ONSABILIDADE AMBIENTAL 81 74 Reserva legal em regime de condomiacutenio l25
8 Cadastro Ambiental Rural ~ CAR 126 1 81 ivil PuacuteblicalInqueacuterito Civil Puacuteblico 84
tal Infraccedilotildees Penais Ambientais 85 1 proteccedilatildeo penal do meio ambiente 85
- A Lti 960598 87 ~otildees penais ambientais na
9 Programas de Regularizaccedilatildeo Ambiental 127
Capiacutetulo XI UNIDADES DE CONSERVACcedilAtildeO 137
1 Unidades de Conservaccedilatildeo 137 11 Unidade de proteccedilatildeo integral 138
12 Unidades de uso sustentaacutevel 139
I anterior 91
EITO E TIPOS 95 Parte II - Terminologia Ambiental middot middot middot middotmiddotmiddot middot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddot middot middotmiddotmiddot 95 Terminologia Ambiental 145 middot middotmiddot middot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 95
middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 96
middot middot middot middot middotmiddotmiddot middotmiddot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot 97 Parte IH - Legislaccedilatildeo - Principais Diplomas os middot middot middot middot middot 98 Normas da Constituiccedilatildeo Federal de 1988 Relativas ao Meio Ambiente 213 middot middot middot middot middot middotmiddotmiddotmiddotmiddotmiddot middotmiddotmiddot 98 Poliacutetica Nacional do Meio Ambiente Lei 6938 de 31081981 226 middot middot middot middot middotmiddot middot middot middotmiddot 98 s-Jixo 99
Lei Complementar 140 de 08122011 236
Legislaccedilatildeo Penal Ambiental - Lei dos Crimes OS 101 Ambientais - Lei 9605 de 12021998 244
lico middot middot 101 REFEREcircNCIAS 261 ricos 1 02
IacuteNDICE ALFABEacuteTICO 263 middot middot middot 104 ~ursos Hiacutedricos 105
middot middot middot 106
STJ00101601