Memoria museo do mar 2010 1ªparte

321
Rede Museística Provincial Area de Cultura Excma. Deputación Provincial de Lugo M

description

Memoria Rede Museistica: Museo Provincial do Mar 2010

Transcript of Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Page 1: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Rede Museística ProvincialArea de Cultura Excma. Deputación Provincial de Lugo

M

Page 2: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

INDICE

1. LIMIAR......................................................................................................2

2. MELLORAS DO EDIFICIO.......................................................................3

3. RESUMO ANUAL DE VISITANTES.........................................................8

4. PROGRAMACION..................................................................................13

4.1. ACTIVIDADES ESCOLARES.....................................................13

4.2. PROGRAMA INTERXERACIONAL............................................20

4.3. PROGRAMA DA TERCEIRA IDADE..........................................21

4.4. SEMANA DOS MUSEOS............................................................22

4.5. OBRADOIROS DE VERÁN.........................................................25

4.6. OBRADOIROS DE NADAL.........................................................51

4.7. OUTRAS ACTIVIDADES............................................................57

4.8. EXPOSICIÓNS............................................................................75

5. PROGRAMAS EXTRAORDINARIOS....................................................77

5.1. PROXECTO MUSEOLÓXICO.............................................................77

5.2. PLAN DE ACCESIBILIDADE............................................................137

Page 3: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

1. LIMIAR

San Cibrao é terra de mar. San Cibrao foi berce de facedores de barcos e

de homes afoutados, que a bordo deles peneiraron o mar para sacar del os seus

froitos e foron quen de navegar ata lonxanos mundos.

Mundos descoñecidos…

mundos da memoria…

historias para ser contadas…

O Museo do Mar é o seu mellor narrador. Non en van dende hai mais de

corenta anos, este museo, que nunca deixou de ser escola; levamos de man polo

rousel de pegadas herdadas dos nosos devanceiros.

Os Facedores de mundo

Page 4: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

2. MELLORAS DO EDIFICIO

Colocación de pantalla no teito

Colocación de altavoces

Pintado de teito e todo ao redor

Instalación eléctrica de regreta e focos

Colocación de estor en porta

Selado de ventás no exterior

Raspillado e vernizado dos solos de madeira

Arranxo de vitrinas, cortado en altura, rodas novas, etc.

Pintado de todas as vitrinas

Pintado de todas as portas e rexas

Colocación das rexas nas portas

Chorreo, pintado e vernizado de pezas do interior do museo

Colocación de focos, enchufes, etc

Limpeza de pezas e vitrinas

Colocación de cadros, pezas, etc en vitrinas, paredes e teito

Urnas novas, e arranxo das vellas

Exterior: chorreo e pintado de pezas, canons, áncoras, rixos, pasamáns, temóns,

bolas, etc.

Exterior: cambio de grifo

Exterior: construción e pintado de rampla

Folletos e follas de sala, en pictogramas, braile, varias linguas

Page 5: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 7: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Resultado Final das obras feitas:

Braile

Page 9: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

3. RESUMO ANUAL DE VISITANTES.

Xaneiro Nº total de visitantes 429

Visitas individuais 429

Febreiro Nº total de visitantes 499

2 grupos escolares 28

2 grupos adultos 33

Visitas individuais 438

Marzo Nº total de visitantes 913

4 grupos escolares 78

7 grupos adultos 240

Visitas individuais 595

Abril Nº total de visitantes 740

3 grupos escolares 74

3 grupos adultos 44

Visitas individuais 642

Maio Nº total de visitantes 1014

2 grupos escolares 79

8 grupo adultos 279

Visitas individuais 656

Xuño Nº total de visitantes 1003

6 grupos escolares 227

1 grupos adultos 25

Visitas individuais 751

Page 10: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Xullo Nº total de visitantes 2011

10 obradoiros 175

10 grupos adultos 322

Visitas individuais 1514

Agosto Nº total de visitantes 2198

12 obradoiros 261

4 grupos adultos 170

Visitas individuais 1767

Setembro Nº total de visitantes 1145

1 grupo escolar 15

10 grupos adultos 439

Visitas individuais 691

Outubro Pechado por reformas

Novembro Nº total de visitantes 830

3 Grupos escolares 73

4 Grupos adultos 89

Visitas individuais 658

Decembro Nº total de visitantes 751

8 Grupos escolares 125

1 Grupos adultos 30

Visitas individuais 596

Total visitantes anuais 11533

Page 11: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

XANE FEBR MARZ ABRIL MAIO XUÑO XULLO AGOS SET OUT NOV DEC0

500

1000

1500

2000

2500

Por número de visitantes

10

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Por procedencia

LUGO CIDADE LUGO PROVINCIAGALICIA ANDALUCIAARAGON ASTURIASBALEARES CANARIASCANTABRIA CATALUÑACASTILLA-LEON CASTILLA-LA MANCHAEUSKADI EXTREMADURAMADRID MURCIANAVARRA LA RIOJAVALENCIA ESTRANXEIROS

Page 12: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

10%7% 4%

4%

14%46%

14%

Por idades0 - 10

11-14

15-18

19-25

26-40

41-65

66

1

0 500 1000 1500 2000 2500 3000

Por días da semana

DOMINGO

SABADO

VENRES

XOVES

MERCORES

MARTES

LUNS

Page 13: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 14: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

4. PROGRAMACIÓN

4.1. Actividades escolares

Ao longo do curso ofrécese a posibilidade de solicitar dous tipos de visitas:

guiada e con actividade. Para realizar estas visitas é necesario a concertación

previa das mesmas.

Visita de iniciación:

Comprende un recorrido por todo o museo, recomendase para os grupos

que visitan o centro por primeira vez, independentemente do seu nivel educativo.

Duración aproximada de 60 minutos.

Para un mellor aproveitamento do Museo Provincial do Mar, xa que existe

unha variedade e riqueza de contidos, e na procura dun novo concepto de visita

máis participativa, como alternativa as tradicionais visitas guiadas e que implique

a colaboración directa de profesores e alumnos, ofrecemos no 2010 un programa

de itinerarios os distintos niveis de ensino:

Tea mariñeira

¿As baleas comen ou engulan?

Arriba a bandeira

Descubre a balea

Mergúllate

Nada coa balea

Pinta mariñeiro

Sae a navegar

Sopa de aleta

Page 15: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Vento mareiro

Visita de iniciación

Nivel: Todos os ciclos

Data: Curso escolar

Obxectivo: Comprender o oficio do mar e como as sociedades actuais están

condicionadas polo seu pasado histórico. Recoñecer as ferramentas mariñeiras e

analizar a súa evolución e continuidade, así como a necesidade de conservalas

para outras xeracións.

Tea mariñeira

Nivel: 3º e 4º da ESO e BAC

Data: Curso escolar

Obxectivo: Fomentar o interese polas materias vinculadas coa navegación.

Asentar conceptos vistos anteriormente na visita guiada.

Metodoloxía: Actividade que consiste en unir con frechas. Relacionaranse fotos

de obxectos da Sala de Navegación coas definicións que teñen noutra columna.

¿As baleas comen ou engulan?

Nivel: 5º e 6º de Primaria

Data: Curso escolar

Page 16: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Obxectivo: Achegar o alumnado ós museos e á cultura dun modo atractivo.

Potenciar o traballo e a participación en equipo. Inculcar a protección

conservacionista do medio ambiente mariño.

Metodoloxía: Na Sala das Baleas, os nenos en grupos estarán sentados no

chan, onde escoitarán unha pequena explicación sobre se as baleas mastigan ou

non. De seguido responderán verdadeiro ou falso a unhas frases e terán unha

folla de consulta ante as posibles dúbidas.

Arriba a bandeira

Nivel: 3º e 4º de Primaria

Data: Curso escolar

Obxectivo: Dar a coñecer como se transmite información codificada entre barcos

próximos. Aínda que agora, se utilizan algunhas bandeiras, que as novas

tecnoloxías as deixaron en desuso.

Metodoloxía: Sentados diante das bandeiras que forman o Código de Sinais

escoitarán o significado e utilidade deste. Como un grupo de bandeiras

representan o abecedario, cada neno debuxará nunha cartolina branca, tamaño

folio, a bandeira que lle corresponda coa súa inicial. Para iso terán un panel

informativo de consulta. Despois pegarán un pau a un extremo da mesma. Os

nenos agruparanse polas súas iniciais e realizarán un xogo como se fosen barcos

comunicándose en alta mar.

Page 17: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Descubre a balea

Nivel: 1º e 2º de Primaria

Data: Curso escolar

Obxectivo: Achegar o alumnado ós museos e ó mundo do mar dunha maneira

amena e atractiva. Fomentar a expresión oral e artística. Potenciar o interese pola

cetoloxía.

Metodoloxía: Na Sala das Baleas repartiranse follas co debuxo dunha balea

animada con números. Os rapaces terán que coloreala según as cores que levan

asociadas os números. Así cando rematen descubrirán a balea.

Mergúllate

Nivel: 1º e 2º da ESO

Data: Curso escolar

Page 18: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Obxectivo: Fomentar a capacidade de asimilar novos conceptos mediante un

xogo atractivo. Achegar os rapaces á cultura dunha forma práctica e divertida.

Metodoloxía: En parellas, cubrirán o pasatempo coas palabras que adiviñen.

Sempre axudados polo persoal do museo.

Nada coa balea

Nivel: Ed. Infantil

Data: Curso escolar

Obxectivo: Potenciar o desenvolvemento educativo achegando os rapaces ós

museos. Fomentar a participación en grupo. Familiarizarse coa representación

plástica.

Metodoloxía: Na Sala das Baleas haberá un panel onde está debuxada unha

balea. Os nenos formarán grupos collendo cada un seis pezas revoltas do

quebracabezas. Terán que colocalas ordenadamente ata completar a imaxe que

teñen diante.

Page 19: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Pinta mariñeiro

Nivel: 1º e 2º de Primaria

Data: Curso escolar

Obxectivo: Achegar ós rapaces ó mundo da navegación dunha maneira amena

e sinxela. Fomentar tanto as aptitudes creativas como a expresión oral. Espertar o

interese polo mundo náutico.

Metodoloxía: Os nenos, sentados no chan, na Sala de Navegación pintarán un

debuxo dun veleiro en alta mar. Colorearán este coas cores que eles queiran,

para fomentar o desenvolvemento artístico. Cando rematen, os mariñeiros

responderán unhas sinxelas preguntas referidas ao barco: ás súas partes e

porque se move no auga.

Sae a navegar

Nivel: Ed. Infantil

Data: Curso escolar

Obxectivo: Potenciar o interese creativo e construtivo. Coñecemento dos

distintos elementos que constitúen un barco: casco, ponte de mando, portillos,

Page 20: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

áncora, … Familiarizar os nenos coas formas dun barco montando as pezas do

quebracabezas.

Metodoloxía: Na sala de navegación haberá un panel grande cun debuxo dun

barco. Os nenos formarán pequenos grupos. Cada un terá seis pezas revoltas

que colocarán ordenadamente ata formar a imaxe que teñen diante.

Sopa de aleta

Nivel: 3º e 4º de Primaria

Data: Curso escolar

Obxectivo: Achegar o alumnado ós museos e a cultura mariña. Engadir

coñecementos elementais da bioloxía mariña. Fomentar o aprendizaxe mediante

un xogo didáctico.

Metodoloxía: Na Sala das Baleas repartiranse follas coa sopa de letras onde

terán que atopar partes da anatomía externa e interna da balea. Na outra sopa de

aleta encóntranse agochados os familiares das baleas como son: o arroaz,

rorcual, candorca, cachalote, golfiño e balea vasca.

Page 21: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Vento mareiro

Nivel: 5º e 6º de Primaria

Data: Curso escolar

Obxectivo: Recoñecer as partes principias dun barco. Potenciar o interese polo

mundo do mar. Coñecer o deseño dunha embarcación tradicional galega. Valorar

a historia, cultura e tradicións galegas.

Metodoloxía: Entregarase unha folla cun debuxo con números dunha Traiñeira a

cada alumno. Debaixo desta haberá unha listaxe con nomes referidos ás partes

dunha embarcación. Os rapaces teñen que relacionar os números da imaxe cos

nomes.

4.2. Programa interxerenacional

A través deste programa o que pretendemos é o coñecemento duns

medios artesáns que forman parte da nosa cultura e que tende a desaparecer

ante os novos procesos industrial e tecnolóxicos.

Page 22: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

4.3 Programa da terceira idade

Ninguén como as persoas maiores de San Cibrao, isto é a terceira idade,

pode valorar o patrimonio inmaterial que tiña a transmisión oral da súa época, xa

que era o seu medio de comunicación, e nós os traballadores de museo somos os

encomendados de traspasar o noso legado a outros conecllos, iso é o que imos a

facer cos nosos visitantes da terceira idade.

Page 23: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

4.4 Semana dos museos

Ç

Page 24: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 25: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 26: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 27: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

4.5 Obradoiros de verán

Page 28: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 29: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Campamento de Arqueoloxía

Este obradoiro de verán pretende achegar aos participantes, á historia de

Roma, a través dos recursos dos que dispoñemos.

As partes dun barco: O galeón

Obxectivos: Manexo dun vocabulario náutico básico.

Darémoslle ós rapaces un listado co vocabulario básico que designa as partes

dun barco. Así mesmo aportarémoslles uns sinxelos debuxos que representan o

corte lonxitudinal dun barco destas características, para que poidan ver os usos

de cada un dos seus compartimentos. Usaremos como modelo descritivo, as

maquetas deste tipo de navíos cos que conta o museo.

Page 30: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Tripulación a bordo

Obxectivos: comprensión das dimensións e das diferentes partes do navío.

Representación da vida a bordo, indicando as diferentes funcións dos

membros da tripulación e as múltiples tarefas a realizar ó longo da viaxe.

Xogo de expresión corporal e estímulo da imaxinación, no que tentaremos

representar un barco cos nosos corpos e ó mesmo tempo as personaxes máis

relevantes da tripulación.

Tomando como referencia as medidas reais dun galeón, iremos colocando os

rapaces de forma que cada un represente unha parte fundamental da súa

estructura:

4 rapaces constituirán a proa, popa, babor e estribor.

3 rapaces serán os paus: trinquete, maior, mesana e bauprés.

2 rapaces farán de temón.

1 rapaz exercerá de vixía dentro da cofa (un cápacho) dotado dun catalexo.

2 rapaces serán as áncoras.

Outras dependencias a representar: santabárbara, adega, camarote capitán,

zonas de descanso dos mariñeiros, coles, etc..

Mentres uns fan de barco, os demais representarán o papel da tripulación,

destacando a labor do capitán, temonel, contramestre, grumete, paxe... Deste

xeito interpretarán as diferentes rutinas do barco: rezos, cántico das horas,

limpeza de cubertas, elaboración da comida, descansos, guardias, etc.

Localizacións das personaxes: o vixía arriba cun catalexo, o capitán

sobre a cabina ou dentro do camarote, o que manexa o temón xunto a él, detrás

del, o grumete ou o paxe co reloxo de area cantando as horas, etc.

Localizacións de conceptos espaciais: alto (pau maior), baixo (pau

menor). O pau de mesana na parte de atrás. A vela alta de trinquete, e a vela de

trinquete están diante. A proa está diante, a popa detrás, a bandeira estaba

encima do vixía.

Page 31: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Localizacións das diferentes partes do barco: o barco está oco. Dentro

están os camarotes, os piratas durmían nos cois. A carga gárdase nas bodegas.

A comida facíase na cociña que estaba abaixo. O capitán tiña un camarote

cómodo que acostumaba estar na parte de arriba. A cofa estaba arriba, no pau

maior, etc..

O barco pirata

Metodoloxía:

Exercicios de expresión mímica. Proporcionarémoslles ós rapaces atrezzo

pirata para que cada un se caracterice como queira: pinturas, perrucas, garfos,

patas de pau, parches, xoias, roupas, etc.

Imitar de forma moi esaxerada:

- A un pirata que ri a gargalladas.

- A un pirata que acaban de ferir

- A dous piratas que se baten a cámara lenta.

- A un pirata borracho.

- A un pirata que ten a pata de pau.

- A un pirata que ten garfo por man

- Ó vixía.

- A un pirata que leva a un compañeiro ferido.

Á abordaxe!

Metodoloxía:

Xógase en grupos de 4 ou 5 nenos, uns agarrados ás costas dos outros e

cos ollos pechados menos o último que conduce. Cada grupo é un barco que

parte co obxectivo de perseguir e abordar ós outros barcos en xogo.

O capitán que dirixe o barco, ten un sistema de ordes que debe empregar:

- Un golpe nas costas, o barco navega recto cara adiante: “Avante toda”.

- Dos golpes nas costas, o barco bota a áncora e fondea.

- Tres golpes nas costas, o barco navega marcha atrás: “Atrás toda”.

- Un golpe no ombreiro dereito, o barco vira a estribor.

- Un golpe no ombreiro esquerdo, o barco vira a babor.

Page 32: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Cando o capitán berra ¡CAMBIO!, toda a tripulación se separa e intentan

formar un novo barco con compañeiros doutros grupos.

O mapa do tesouro

Entre tódolos rapaces inventaremos a historia dun grupo de piratas á caza

dun tesouro. O monitor proporcionará o comezo do conto e un mapa do tesouro.

Os rapaces, organizados en grupos de 3 ou 4, terán que continuar inventado o

resto da historia. Así mesmo, cada grupo deseñará unha montaxe que represente

a parte da historia que lles corresponde. Cada unha destas escenas será

fotografada e servirá para ilustrar o conto que adoptará o formato de libro.

Eureka!: O Principio de Arquímedes

A continuación procederemos a expoñer unha serie de experimentos

sinxelos que servirán para proporcionarlle ós rapaces unha explicación científica

de porqué un barco, como por ex. un galeón, é capaz de manterse a flote a pesar

da súa tonelaxe.

¿POR QUÉ FLOTAN LOS BARCOS?

Cando somerxemos un corpo na auga este desaloxa certa cantidade de

líquido. Nese momento o corpo sofre un empuxe da auga cara arriba. Pola forza

da gravidade, o peso do corpo exerce á súa vez unha forza en sentido oposto. O

principio de Arquímedes exprésao deste xeito: “Todo corpo somerxido nun fluído

sofre una forza ascendente (empuxe) cuxo valor é igual ó peso do fluído

desaloxado polo corpo”. Se o empuxe da auga sobre o corpo é maior có peso do

corpo, este flotará.

Calquera corpo cuxa densidade sexa menor ca da auga terá que flotar.

Os barcos flotan porque aínda que o casco sexa de metal, a maior parte do

seu volume é aire, e a densidade do aire é menor que a da auga.

Page 33: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Así pues, vamos a propoñerlle algunhas cuestións para que pensen sobre

este tema e logo procederemos a experimentalas:

- ¿Por qué un barco flota e un anaco de ferro non?

- Hai materiais que flotan mellor ca outros, ¿a flotabilidade depende do tipo

de material?

- ¿Depende a flotabilidade da forma do obxecto

- ¿De qué está feito un barco? ¿Por qué flota?

- A madeira flota, pero los barcos de madeira pódense afundir, ¿Por qué?

¿ POR QUÉ FLOTA?

Materiais:

1 anaco de madeira

1 tapa dunha botella de plástico

2 anacos de papel de aluminio

Un pouco de plastilina

Barreños cheos de auga.

Procedemento:

Suxeita nunha man o anaco de madeira e na outra a tapa de plástico, ¿cal

pesa máis?, ¿cres que a madeira vai flotar ou vai afundirse?, ¿e a tapa de

plástico?

Para comprobalo pon ámbolos obxectos na auga, ¿qué sucede?. Somerxe

ámbolos dous baixo a auga, ¿qué pasa agora?

Toma un anaco de papel de aluminio e fai unha bola ben compacta con el,

apretándoa ben. Déixaa caer na auga, ¿flota?

Toma outro anaco pequeno de papel de aluminio e fai un barquiño. Pono

na auga, ¿flota agora?

Fai o mesmo experimento coa plastilina. Fai unha bola e déixaa caer á

auga. ¿Qué sucede?

Fai un bote coa plastilina e nono na auga, ¿flota agora?

Page 34: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Explicación:

As bolas de plastilina e a folla de aluminio afúndense porque se comprimen

en formas pequenas, e só un pouco de auga está tratando de manter a flote o seu

peso. Cando se estende a plastilina ou a folla de aluminio, flotan porque o seu

peso se reparte sobre moita máis auga.

¿FLOTA? ¿AFÚNDESE? (Densidade da auga do mar: salinidade)

Materiais:

3 recipientes grandes

un ovo

auga

sal

Procedemento:

Enchemos dous vasos con auga. Nun deles engadimos sal pouco a pouco

e removemos para disolver a maior cantidade de sal posible. Como cantidade de

referencia, usaremos 50 g de sal para 200 cm3.

Colocamos o ovo no vaso que ten só auga. Irase ó fondo xa que o aire

contido na cámara non será suficiente para mantelo a flote.

Agora repetimos a mesma operación colocando o ovo no vaso onde

disolvemos o sal. ¿Qué sucede? Neste caso o ovo flota.

A continuación poñemos o ovo no terceiro vaso e cubrímolo de auga.

Engadimos auga salgada ata conseguir que o ovo quede suspendido na auga, en

equilibrio. Neste momento, se engadimos auga doce o ovo afundirá . Pero se

poñemos auga salgada, ¿qué ocorrerá?

Explicación:

Sobre o ovo actúan dúas forzas, o seu peso (a forza con que o atrae a

Terra) e o empuxe (a forza que a auga exerce cara arriba).

Se o peso é maior có empuxe, o ovo afúndese. En caso contrario, flota, e

se son iguais, queda entre dúas augas.

O empuxe que sofre un corpo nun líquido, depende de tres factores:

Page 35: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

A densidade do líquido.

O volume do corpo que se encontra somerxido.

A forza con que a Terra atrae ó corpo.

Ó engadir sal á auga, conseguimos un líquido máis denso ca auga pura, o

que fai que o empuxe que sofre o ovo sexa maior e supere o peso do ovo: este

flota. Da mesma maneira podemos explicar por qué resulta máis fácil flotar na

auga do mar que na dos ríos e piscinas.

A afundir a lata!

Materiais:

Lata de refresco

Barreño con auga

Cinta adhesiva e plastilina

Procedemento:

Trátase de estudar o afundimento dunha lata de refresco en distintas

situacións.

Deposítase a lata no barreño. Deixamos que se encha de auga. ¿Qué

ocorre?

Repítese a experiencia tapando a abertura con cinta adhesiva e afundímola

facendo forza sobre ela ou poñéndolle pesos de plastilina encima. Soltámola,

¿qué pasa?

Esmagamos un pouco a lata e deposítase na auga. Repetímolo varias

veces, esmagándoa cada vez máis ata que se afunda. ¿Qué conclusión se pode

sacar?

Explicación:

A lata de refresco valeira flota. Aínda que a densidade do aluminio é maior

que a da auga, o volume da auga que desaloxa a lata favorece a flotación. A lata

é como un barco e para facer que se funda hai que deixar que lle entre a auga. Ó

Page 36: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

esmagala diminuímos o aire que tiña dentro, por iso o seu afundimento é máis

rápido.

¿SABES QUE... máis do 70% da Terra está ocupado por auga?. Na auga

escomenzou a vida, é fonte de mitos e unha xigantesca vía de comunicación. Os

mares e os océanos seguen ocultando grandes misterios.

Cómo funciona un submarino?

Materiais:

Unha botella de plástico

Un globo

Unha palliña

Cinta adhesiva e plastilina

Procedemento:

Colócase dentro dunha botella un globo unido a un tubo (palliña).

Somérxese a botella. Cando o globo está descinchado, a botella énchese de auga

e afunde pero cando se incha o globo polo tubo, este despraza a auga fóra da

botella e esta flota.

Page 37: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Obradoiro de Orientación

Os mariños e científicos da Idade Moderna desenvolveron métodos e

instrumentos cun único obxectivo: buscar o Norte. O cálculo exacto da lonxitude e

da latitude van a ser determinantes para o desenvolvemento da navegación.

Neste obradoiro explicaremos as nocións básicas sobre a orientación, tanto

diúrna como nocturna, e fabricaremos algúns dos instrumentos de navegación

máis importantes.

A ROSA DOS VENTOS: OS PUNTOS CARDINAIS E A ORIENTACIÓN

Orientarse é saber a situación do Norte e, por conseguinte, a dos demais

puntos cardinais. Tamén consiste tomar continuamente puntos de referencia e

saber situarse respecto a eles en calquera desprazamento.

Hai moitos xeitos de orientarse: tomar como referencia a posición do SOL

ou das ESTRELAS, ou o uso de MAPA ou CARTAS DE NAVEGACIÓN e da

BRÚXULA ou COMPÁS.

Os puntos cardinais son: Norte (N), Sur (S), Leste (L) e Oeste (O/W).

Ademais existen outros puntos intermedios:

- Noroeste (NO/NW), entre o Norte e o Oeste.

- Norleste ou Nordeste (NE), entre o

Norte e o Leste.

- Suroeste ou Sudoeste (SO/SW), entre

o Sur e o Oeste.

- Surleste ou Sudeste (SE), entre o Sur

e o Leste.

O conxunto dos puntos cardinais e os

seus intermedios forman a ROSA DOS

VENTOS.

Page 38: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Orientarse consiste en determinar a posición dun lugar respecto dos

puntos cardinais.

SEGUNDO A POSICIÓN DO SOL: O Sol sae polo Leste (L) e ponse polo el

Oeste (W), de xeito que se trazamos unha liña recta que una o Leste e o Oeste e

outra perpendicular a ela, os extremos desta perpendicular sinalarán o Norte e o

Sur. Así pois:

Pola mañá: ó sair o sol polo L a proxección da sombra apuntará ó

W.

Pola tarde: ó poñerse o Sol polo W, a proxección da sombra

apuntará ó L.

Ó mediodía: no Hemisferio Norte, a sombra sempre nos indicará o

N.

Para comprobar isto colocaremos os brazos en cruz de xeito que a man

dereita sinale o Leste (lugar por onde sae o Sol), e a man esquerda sinale o

Oeste. O Norte quedará fronte a nosoutros e o Sur, detrás.

Page 39: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

MÉTODO DA PUNTA DA SOMBRA:

Chantaremos un pau no chan de xeito que

proxecte unha sombra ben clara. Marcamos

cunha sinal a punta da sombra. Esperaremos un

cuarto de hora e sinalaremos a posición

da nova sombra. Uniremos ámbolos

puntos cunha liña recta que nos mostrará,

aproximadamente, a dirección Leste-Oeste. A

primeira sinal indica o Oeste.

    

MÉTODO DO RELOXO:

Primeiro temos que facer corresponder a hora do reloxo coa hora solar,

restando 2 horas ou unha segundo sexa verán ou inverno. Se apuntamos a agulla

pequena do reloxo cara o Sol, e trazamos a bisectriz do ángulo que forma a agulla

coa marca das 12 sinala, esta liña sinalará con bastante precisión o Sur.

Page 40: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

ORIENTACIÓN NOCTURNA:

SEGUNDO A POSICIÓN DAS ESTRELAS:

En noites claras, as estrelas axudaron durante séculos a navegantes e

viaxeiros. No hemisferio norte, a estrela Polar sinala o N; mentres que no

hemisferio sur toman como referencia e guía a Cruz do Sur.

Para atopala, temos que localizar primeiro a Osa Maior, unha constelación

formada por un gran carro de catro estrelas e tres máis que tiran dela. As dúas

estrelas da base do carro apuntan directamente á Polar, que pertence á Osa

Menor.

MÉTODO DA LÚA:

A Lúa é unha mentirosa, porque cando está en fase minguante (forma de

C), Decrece; e cando está en fase crecente (forma de D), Crece. Os cornos da

lúa, en fase crecente (D) sinalan ó Leste, e en fase minguante (C) cara ó Oeste.

Page 41: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

FABRICACIÓN DUN COMPÁS

A brúxula, compás ou agulla de marear é unha agulla magnética que sinala

sempre cara o Norte. A propiedade de orientarse de la magnetita, descuberta

polos chinos no século I a. C., deulles ós navegantes de temos antergos a

posibilidade de alonxarse das costas sen ter que depender exclusivamente da

orientación polo Sol ou as estrelas.

Vamos fabricar una brúxula sinxela cos seguintes materiais:

Un CD

Un imán pequeno

A tapa dun bote de CD,s

Pegamento.

Pegamos o imán no borde do CD, enchemos a tapa do bote de CD,s de

auga, e soltámolo dentro. O imán sinalará o norte.

Cun rotulador permanente debuxaremos unha rosa dos ventos, tomando

como modelo as que decoran os compases que hai no museo e marcaremos con

claridade os catro puntos cardinais principais (N, S, L, O).

Page 42: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

FABRICACIÓN DUN ASTROLABIO OU SEXTANTE

Etimoloxicamente a palabra astrolabio provén do grego e significa “o

buscador de astros”.

En Europa o astrolabio chegou a ser un instrumento de uso imprescindible

para astrónomos, astrólogos, navegantes... ata finais do século XVII, cando foi

sustituído por instrumentos máis exactos.

Usábase para situarse xeograficamente, permitía a medición da altura del

sol, das estrelas ou da Estrela Polar e así calcular o tempo solar e astral. Deste

xeito podíase deducir a latitude, é dicir, a posición con respecto ó Ecuador.

Materiais:

1 cartolina ou cartón.

30 cm de fío escuro.

Unha torca.

Palliñas.

Copia do debuxo do astrolabio.

Pegamento.

Tesoiras.

Cinta aislante.

Taladradora de papel.

Modo de construción:

Hai que pegar a imaxe do astrolabio no cartón ou cartolina. Despois

recortaremos a figura do astrolabio.

Usando o perforador faremos unha abertura pequena en cada unha das

liñas marcadas na beira curva do astrolabio. Estes pequenos buratos

axudarannos á hora de medir os ángulos entre dous corpos celestes.

Seguidamente cortaremos a palliña para que teña o mesmo tamaño cos

lados rectos do astrolabio. Pegaremos a palliña na beira marcada, coa cinta

aislante. Non debemos pegala palliña sobre o cartón senón que ten que quedar

pegada xustamente no borde.

Faremos un pequeno burato sinalado nun dos vértices da figura e

pasaremos un fío.

Page 43: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Para suxeitar o fío faremos un nó nun dos lados y no outro ataremos a

torca. Desta maneira xa temos o noso propio astrolabio.

Cómo utilizar un astrolabio

O astrolabio utilízase para medir a altura dun astro (estrela, Sol, planeta...)

sobre o horizonte.

Para encontrar a altura angular dun obxecto celeste sobre o horizonte

temos que observar o obxecto a través da palliña e despois temos que tomar a

medida en grados. Para coñecer a medida temos que fixarnos no fío e anotar a

numeración que marca.

O ángulo que mide a altura sobre o horizonte dun astro respecto dun

observador está representado no seguinte debuxo pola letra a.

O ángulo ß é idéntico ó ángulo a. O ángulo que nosoutros medimos

directamente no astrolabio é o ángulo y. Este ángulo é idéntico ó ángulo ß porque

ámbolos dous teñen os lados perpendiculares entre si.

Page 44: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Por tanto, a = ß = y. A medición

indícannos la separación angular do astro

desde o horizonte (altura).

Mirar directamente ó Sol pode ser

prexudicial para a vista. Por iso podemos

utilizar outro método diferente:

Orientaremos a palliña cara ó Sol ata

que este pase a través da palla e se debuxe

un circulo de luz na nosa man. Cando o astrolabio estea apuntando directamente

ó Sol poderemos ler a súa altura, o fío indicaranos a

numeración

dos grados. Pódese facer o

mesmo con determinadas

estrelas, a lúa...

Para averiguar en qué dirección está a estrela só teremos que pararnos en

fronte dela, cunha brúxula á altura dos ollos, fixándonos en que a agulla coincida

co Norte, e determinar en qué dirección está a estrela.

Construción dunha ampolleta (reloxo de area)

Materiais:

Dúas botellas de plástico pequenas e idénticas

Sal fina ou area fina ben seca

Un corcho ou tapón

Cinta aislante

Agulla ou varilla

Page 45: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Modo de construción:

Nunha das botellas meteremos o sal ou a area. Uniremos ámbalas botellas

provisionalmente con celo, usando o tapón ou corcho, ó que previamente lle

fixemos un burato usando unha agulla ou varilla quente.

Deixaremos caer a area, a través do furado, controlando o tempo.

Quitaremos ou engadiremos area ata conseguir que caia durante o tempo que

queremos que marque. Unha vez axustado o tempo á cantidade de area

pegaremos ámbalas dúas botellas. Selaremos a unión das botellas con cinta

aislante. Despois podemos decoralo ó noso gusto.

Tragapeixes

Definición: evitar ser comido polo “tragapeixes”

Obxectivos:

Crear un ambiente distendido.

Favorecer o quecemento e actividade física.

Participantes:

Grupo, aula…, a partir dos 4 anos.

Desenvolvemento:

Cando quen dirixe (tragapeixes) berra “barco”, tódolos xogadores (peixes)

corren cara á parede que sinala. Ó berro de “costa”, cambian rapidamente de

dirección e corren cara á parede oposta. Á sinal de “tragapeixes”, tíranse axiña ó

chan, boca abaixo e enlazan os seus brazos, pernas e corpos con un ou máis

participantes. O tragapeixes móvese polo espazo de xogo cos brazos estendidos

como un grande paxaro voando cara ós outros xogadores, pero sen chegar a

tocar a ningún. Os peixes están seguros mentres todos están enlazados

fisicamente. Se algún se trabuca nesta fase ou nos berros anteriores pasa a ser

“tragapeixes”, continuando cos berros.

Pódense introducir novos berros: “estrelas de mar”, poríanse en círculos de

máis de dous, cos pés xuntos e xirando continuamente no sentido das agullas do

reloxo. “Sardiñas”, xuntaríanse no centro o máis apretados posíbeis, como nunha

lata. “Cangrexos”, uniríanse por parellas, apoiándose de costas no cu dun

compañeiro, inclinándose cara adiante e xuntando as mans por debaixo das

pernas e camiñando de lado, etc..

Page 46: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

A sobreexplotación pesqueira e as redes de deriva

Área: Xogo de exterior

Metodoloxía: xogo de exterior, reflexión colectiva e debate final.

Material necesario: espazo amplo para correr

Desenvolvemento:

Delimítase a zona de xogo, ampla para correr.

A motivación comeza coa transformación simbólica dos participantes no

animal mariño que eles prefiran: merluza, cangrexo, polbo, estrela, sardiña,

golfiño, …

Este xogo desenvólvese en tres fases, cun pequeno debate do resultado

final observado:

1º) Introdúcese un barco pesqueiro, 2 persoas, que irán capturando

animais. Cada vez que alguén é capturado, forma parte do barco, que será

entonces de tres persoas, é dicir, un barco con maior capacidade de pesca; ó

capturar a outro participante, o barco que sería de catro, dividiríase en dous de

dous. O resultado, despois duns minutos de xogo, (cando tódolos participantes

tiveran sido atrapados), é a práctica desaparición de tódolos animais mariños,

debido ó aumento incesante do número de barcos. Desta maneira visualízase o

concepto de sobreexplotación, ademais da captura inútil de especies irrelevantes

comercialmente.

2º) Comeza de novo o barco pesqueiro formado por dúas persoas, pero

nesta ocasión, cada vez que se produce unha captura, o barco vai medrando e en

ningún momento se divide, polo que tenderá a formarse unha larga rede, que

simbolizará as redes de deriva, nas cales, as capturas

que se producen chegan a desbotarse ata un 80% das especies. Tan so 20 de

cada 100 especies capturadas son útiles, o resto devólvese mortas ó mar.

3º) O barco tan so irá capturar un grupo de persoas que representan á

especie obxectivo concreta. Anteriormente os “barcos” xa se puxeran de acordo e

elixiron algún elemento físico fácil de recoñecer, por exemplo, zapatillas brancas,

que representan os bonitos grandes.

Cada vez que capturen un diranlle a consigna de cál é a especie obxectivo,

para que se sigan perseguindo so a eses. Os barcos iranse dividindo de dous en

Page 47: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

dous e irán deixando de lado ó resto de especies mariñas. Tras uns minutos de

xogo compréndese facilmente como este tipo de pesca respeta a diversidade

mariña e os recursos do mar. Como dato interesante e esclarecedor para a fase

de debate: “por cada quilo de pescado inmaduro que se deixa medrar, este chega

a transformarse en 200 quiilos de pescado grande, que á súa vez tivo tempo de

reproducirse”.

Preguntas suxeridas para a reflexión e o debate:

¿Os recursos dos océanos e dos mares son inesgotables?

¿Qué significa sobreexplotación?

¿Qué diferenza hai entre as artes de pesca selectivas e non

selectivas? ¿Cómo son unhas e outras? ¿Cáles son máis sostibles?

¿Por qué?

Pesca submarina

Definición: Hai que conseguir pescar o maior número de peixes sen afogar.

Obxectivos:

Favorecer o contacto entre o grupo.

Aumentar a capacidade para cambiar de papel.

Divertirse.

.

Desenvolvemento:

Hai que dividir o espazo en dúas metades iguais trazando unha liña no

chan. Unha metade é a praia e a outra é o mar. Divídese ó grupo tamén en dúas

metades: pescadores e peixes. Os submarinistas poden enviar ata tres xogadores

(ou outro nº a determinar) ó mar simultaneamente. Estes poden ir tocando peixes

mentres teñan aire, é dicir, mentres manteñan o son “Aaaaaaaaaa…” sen parar a

tomar aire. Os “peixes” tocados son pescados e pasan ó campo da praia se o

submarinista consegue voltar antes de perder o aire. Se non o consegue, afoga e

pasa a ser un “peixe”. Os peixes que sexan tocados poden seguir ó submarinista

e tentar por medios lexítimos inmobilizalo ata que perda o aire. O obxectivo é que

todos e todas acaben no mesmo campo.

Page 48: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Neste porto hai lume?

Definición: Os participantes intercambian a súa posición pasando polo

medio, evitando quedar sen porto.

Obxectivos:

Distensión.

Desenvolvemento dos reflexos.

Desinhibir ós participantes.

Participantes:

Grupo, aula…, a partir dos 6 anos.

Desenvolvemento:

Dispóñense en corro. Marcan o seu “porto” cun círculo pequeno. Haberá

tantos círculos como participantes menos un. A que estea no centro apandando

diríxese a un dos participantes e pregúntalle “Neste porto hai lume?” e o outro

contesta “Non, naquel corra o fume”, sinalando a outro co que debe

intercambiarse, momento no que debe aproveitar o que está no centro para

facerse co seu “porto”.

Page 49: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Videorede

Obradoiro de introdución ao mundo da informática, onde os nenos

aprenden as vantaxes e inconvintes da web, como facer unha, así como

programas de radio, tv e redes sociais.

Obxectivos:

Coñecer as ferramentas necesarias para a creación de arquivos sonoros e

visuais e para a súa posterior publicación na rede.

Page 50: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Participar na creación de contidos para os diferentes canais abertos no

museo.

Coñecer, utilizar e transformar os diferentes tipos de formatos sonoros e

audiovisuais.

Obradoiro de transmisión de saberes dende a mirada da experiencia:

inciación a cesteria.

Esta actividade forma parte dun programa mais amplo que ten unha

finalidade didáctica consistente nun concepto de educación integral en valores.

Do que se trata é de que os nenos aprendan a ser, a coñecer, a facer e a convivir

xuntos; desenvolvendo deste xeito as catro categorías básicas definidas no ano

1996 pola UNESCO sobre a Educación en Valores.

Estes obradoiros teñen unha duración media dunha semana ademais de

explicar a técnica falase das orixes, e das distintas tipoloxías de cestos, segundo

a zona; e as utilidades que se lle queiran dar a estes obxectos artesanais de tanta

tradición; en definitiva, trátase de coñecer a cultura e o patrimonio de cada zona a

través dos cestos.

Page 51: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

O curso foi impatido por Pilar Yañez, invidente, mestra que hai dez anos

perdeu a vista e que se integrou no proxecto, rescatando deste xeito a súa

competencia docente ao acercala de novo ao mundo da infancia, onde fixo unha

grande aportación, tanto polas súas ensinanzas no eido da artesanía cesteira,

como no que atinxe ao aspecto docente e á posta en valor das escolas unitarias,

que ela defende por considerar beneficiosa a convivencia de nenos de diferentes

idades polo que se aportan entre si, algo que se reproduce nos obradoiros.

Re-trato te retrato: obradoiro para avós e netos

A primeira parte do programa consiste nunha pequena introdución ao tema

do RETRATO: que é?, de qué se compón?, como foi a súa evolución no mundo

da arte?... e tódalas conversas e dúbidas que o retrato poida espertar tanto nos

nenos coma no seus acompañantes de viaxe, os seus avós.

Obxectivos:

Entender o concepto de retrato

Comprender a evolución do concepto na historia da arte

Comentar as características dos retratos expostos

Page 52: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Debatir sobre os posibles puntos de vista dos participantes

Reflexionar sobre o retrato no seu entorno.

Taller de autoretratos

Coa axuda dos seus avós e compañeiros cada participante fará o seu

propio autorretrato.

Obxectivos:

Imaxinar unha imaxe de sí mesmos

Exteriorizar trazos da súa personalidade

Compartir cousas íntimas cos seus compañeiros

Aprender a indagar nos seus gustos, aficións, estados de ánimo,

carácter, formas de actuar, recordos, …

Os xogos romanos de taboleiros

Page 53: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Actividade realizada polos monitores da Asociación Cultural “Caetra

Lucensium MMX”

Obxectivos:

Estimular a curiosidade pola patrimonio histórico e cultural de Lucus

Augusti e promover de modo lúdico compentencias ligadas ás áreas das

matemáticas e da historia.

4.6 Obradoiros de Nadal

Neste Nadal preparamos un programa especial coa memoria como eixo

temático central, que só é un anticipo dunha amplia e variada oferta adicada a

memoria que poñeremos en marcha durante todo o ano no 2011.

Concienciar a sociedade sobre a rehabilitación da memoria cultural e

lingüística dos que nos precendenron na vida e asegurar a transmisión do nosos

patrimonio ás seguinte xeracións é o obxectivo.

Page 54: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Todas as actividades incluídas neste programa

potencian novas capacidades cognitivas:

- Aprender a coñecer

- Aprender a ser

- Aprender a vivir xuntos

- Aprender a facer

E sobre todo: Emoción, a importancia da

emoción e o asombro na arte de medrar.

BLOQUE 1: O MUSEO CONTA A SÚA HISTORIA… A NOSA/VOSA HISTORIA

Dedicaremos este bloque á reconstrución da memoria de cada museo de maneira

que forme parte da memoria de cada un.

OBRADOIRO DE MONICREQUES

Page 55: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

BLOQUE 2: OS OBXECTOS CONTAN A TÚA HISTORIA

¿Que información nos facilitan os obxectos? Trataremos de responder neste

bloque esta pregunta e probaremos como un pequeno fragmento cerámico nos

pode dar información fiable, veraz e a abundante para a reconstrución da historia.

OBRADOIROS DE CERÁMICA: “COCENDO A VERDADE”

Page 56: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

OBRADOIROS SOBRE A MEMORIA DOS SOPORTES: “DO PAPEL Á WEB”

BLOQUE 3: EL/ELA CONTA A TÚA HISTORIA

A memoria conta na tradición oral cun dos seus máis antigos aliados para

perpetuarse ao longo do tempo. Neste bloque veremos diferentes formas de

tradición oral que serviron e aínda serven como vehículo da memoria. Como se

escribe a historia oral: os relatos , as crónicas, as pequenas historias… , que

investiga a historia oral: mentalidades, cultura, cotidaniedade.

Page 57: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

BLOQUE 4: TODOS CONTAMOS  NESTA HISTORIA

Neste bloque traballaremos a diversidade e a inclusión. Abordaremos a inclusión

desde o punto de vista da xestión pública. E gozaremos dun obradoiro de coiro

que nos botará moita luz sobre a memoria.

OBRADOIRO: DENDE A LUZ DA ESCURIDADE

Page 58: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

XORNADAS SOBRE XESTIÓN PÚBLICA INCLUSIVA E ACCESIBLE

PELEXAR POLO POSIBLE, LOITAR POLO INVISIBLE

(Avance do programa específico destas xornadas que precisarán inscrición

previa)

Museos, temas e datas:

Museo Provincial do Mar, San Cibrao.

Sábado, 18 de decembro

Temas: As barreiras da comunicación. Programa de Xestión Pública Inclusiva:

Presentación do proxecto de eliminación de barreiras. Comunicación e nova

montaxe do Museo Provincial do Mar.

Venres, 7 de xaneiro

Temas: Programa de Xestión Pública Inclusiva: Teatro aplicado á

responsabilidade social (Programa aberto, inscrición previa mañá e tarde).

Page 59: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Museo de San Paio de Narla, Friol

Domingo, 19 de decembro

Temas: A responsabilidade social dun museo. Actos solidarios: Sahara, memoria

e esquecemento.

Domingo, 9 de xaneiro

Temas: Arte como Integración. San Paio de Narla

Museo Pazo de Tor, Monforte de Lemos

Luns, 20 de decembro

Temas (Actividades prácticas): Programa Museos e Memoria 2007-2011:

Alzheimer. Reminiscencias e lembranzas. A cociña da memoria con AFAMON

(Programa pechado para afectados, familiares e coidadores AFAMÓN).

Sábado, 8 de xaneiro

Temas (Actividades prácticas): Programa Xestión Pública Inclusiva. Tratamos

capacidades e diversidades: capacitemos, recapacitemos, non discapacitemos

(Programa aberto, inscrición previa mañá e tarde).

4.7. Outras actividades

Programa de Actos de Apoio ao Labirinto Ario

Febreiro 2010

Santa Eulalia de Bóveda perdida no Labirinto Ario

Page 60: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 61: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 62: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

“Pariuno o mar”

Silvia Fiallega Lorenzo

“Pariuno o mar”, iso é o que dicían todos. Deixouno a marea na bazante

envoltiño en olga coma se fora un novelo de la. De pequeno que era case non se vía,

parecía unha mincha, pero oíase, abofé que si, ouveaba coma se o estivesen mazando

a paus. O pobo en ristre acudiu a aquel reclamo, e para cando a xente toda chegou á

praia non souberon que facer, ficaron alí parados, coa boca aberta dunha cuarta e os

ollos aínda máis recachados pola incredulidade. Alí mesmo, ó seu carón, había un

meniño pousado na area, louro e cuns enormes ollos azul mar, que miraba para eles

con impaciencia, esixindo a súa atención cun enérxico batir de brazos e pernas. ¡Era

un milagre! Tiña que selo, era imposible de todo que aquela criatura indefensa puidese

sobrevivir a aquel temporal. Sen dúbida, era un milagre, porque aquilo escapaba a

todo entendemento...

E así foi como Xuxiño apareceu en Portomaior. Entre todos lle puxeron o nome

(chamáronlle así por aquilo da milagre) e entre todos o criaron. Sempre había un prato

para el en cada mesa e unha cama en cada casa. Acordaron facelo así porque no

fondo sabían que aquilo non podía durar, e que Xuxo había desaparecer un día do

mesmo xeito que aparecera, sen previo aviso.

Page 63: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Portomaior era un pequeno pobo mariñeiro que facía centos de anos conseguira

agromar nunha estreita lingua de terra, entremetida no mar case como por descoido.

As casas circaban a península coma un parapeto, para poder mirar ó mar de frente e

velo vir; achegábanse unhas a outras para abrigarse dos irados embates das augas.

Polas noites o pobo era como se desaparecera, agochábase na escuridade, á única luz

do facho, que se prendía aló enriba no curuto para guiar e dar compaña ós mariñeiros

no seu traballo.

Neste mundo salgado medrou Xuxiño, o Gaivoto, como axiña lle chamaron

polos seus anceios de fuxir cara o mar. De pequeno so conseguían durmilo levándoo á

praia para ouvir o esmorecer das ondas cando pisan terra firme; e cando faltaba,

sempre o atopaban no alto do facho coa mirada perdida lonxe na liña do horizonte.

Cando lle preguntaban que facía alí, el dicía que falar coa súa nai, e que cando fora

grande collería un barco e iría ata aquela raia do fondo para ir buscala.

“Iso son cousas de pícaros”, “a este cativo dálle moitas voltas o maxín”, dicían

os veciños para calmar o seu desasosego. Pero o certo era que, ó que máis, ó que

menos, unha voceciña aló dentro lles dicía que o neno non contaba mentira. Por iso,

cando a verdade se desvelou, non colleu a ninguén de sorpresa.

Todo ocorreu o día que Xuxo cumplía 18 anos. Esa noite, aproveitando a lúa

chea, amigos e veciños tíñanlle preparada unha boa troula, con música e bo xantar ó

redor do lume do facho. Alí estaba todos celebrando, cando de súpeto escomenzou a

levantarse unha lixeira brisa. Naquel preciso intre foi como se o aire sorbera tódolos

sons do tempo; ninguén era capaz de pronunciar un chío. O único que se sentía era o

lene bruar do mar, coma se de voces lonxanas se tratase. E daquela, oírona:

- “É a hora. Ven meu fillo, vente comigo”

E Xuxiño foise, subiu ó seu chálano e marchou cara aquela raia do fondo que

tanto o abraiaba cando era neno. E nunca máis volveu.

Desde entonces, todos volveron a fondar naquela pregunta abandonada xa

facía tantos anos: “¿De dónde demo sairía este cativo?”. E sen ningún tipo de dúbida

atoparon a resposta que buscaban.

Os máis vellos do lugar lembraron unha lenda, que nos tempos antigos se

pasaba de pais a fillos ó chegaren á maioría de idade. Contaba a historia de Laia, unha

serea que polas noites se pasaba horas observando o sufrido traballo dos mariñeiros. A

ela dábanlle moita pena e non entendía porqué, aínda por riba, tiña ela que enganalos

para levalos ó naufraxio. “Non era xusto, non señor, e non o faría”. Nestas cavilacións

andaba cando unha noite de luar, unha onda traidora conseguiu envorcar unha

daquelas lanchas. Viuno caer, e el mirou para ela coa faciana desencaixada polo

pánico, suplicándolle a súa axuda.

Page 64: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

- “Espíritos das ondas, prégovos, aínda é un mozo, non pode ser a súa

hora”. E sen esperar máis resposta, somerxeuse na procura daquela vida, tan valiosa

para ela.

Desde aquel día, agradecido, Breixo, que así se chamaba aquel mozo, ía vela

tódalas noites; falaban durante horas e horas ata o amencer. E como non podía ser

doutra maneira namoráronse perdidamente. Pero ese amor era imposible, dado o

distinto ser da súa natureza. Consumidos pola tristura e a anguria, suplicáronlle

indulxencia ós espíritos do mar e ós espíritos da terra. Impresionados pola intensidade

dos seus sentimentos, os espíritos chegaron a un pacto: cada dez vidas unha serea e

un home terían unha noite para facer posible o seu amor. Desta unión sairía un neno,

que sería como un agasallo do mar ás súas xentes, case unha desculpa polas moitas

vidas que se quedaba.

Esta era a resposta que levaban tanto tempo agardando: Xuxiño foi o seu

agasallo, foi o regalo que o mar lle deu a Portomaior.

Desde que Xuxo marchou, todo o pobo se reunía, cada día, ó redor do facho a

escoitar os sons da noite, espreitando na escuridade, coa esperanza de sentir entre a

oleaxe as voces perdidas do mar.

Día internacional da lingua materna

Febreiro 2010

O Día Internacional da Lingua Materna, foi proclamado pola Conferencia

Xeneral da UNESCO en novembro de 1999. Anualmente, dende febreiro de 2000,

esta fecha é observada co obxectivo de promover o multilingüismo e a

diversidade cultural

Proxecto Buxiganga

Febreiro 2010

Page 65: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

21de febreiro de 2010

Museo Provincial do Mar de San Cibrao, reunión proxecto teatral Buxiganga

Coordinador : Rubén Pérez Pombo

co obxecto de ter unha reunión dos grupos de teatro da zona norte incluídos dentro do proxecto Buxiganga.

Festa do Ourizo

Marzo 2010

Durante a mañá do sábado, 6 de marzo de 2010, desenvolveuse no Museo

Provincial do Mar de San Cibrao as X Xornadas Técnicas sobre o Ourizo, no

marco da XIX Festa do Ourizo que organiza o concello de Cervo na mesma

localidade. Interveu como relator don Antonio Rodríguez Fernández, Xefe do

Servizo de Mercados da Consellería do Mar, quen impartirá as 12:15 h. o relatorio

"O ourizo: a comercialización como estratexia de futuro"

Page 66: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 67: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 68: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Obradoiro de igualdade

Marzo 2010

Desde o 4 ata o 15 de marzo os museos da Rede Museística da

Deputación de Lugo súmanse ás conmemoracións arredor do Día da Muller, 8 de

marzo, e do Ano Internacional do Achegamento entre Culturas, promovido pola

UNESCO, con diversos actos e actividades

A celebración do Día da Muller cada 8 de marzo serve para visibilizar as

loitas e demandas que significaron avances na vida de millóns de mulleres

creando novas formas de pensamento.

A Área de Cultura da Deputación de Lugo, a través da Rede Museística,

programa unha serie de actos para amosar distintas experiencias, culturas,

políticas e orixes étnicas, que comparten o obxectivo común de superar a

violencia e a pobreza para contribuír a que mundo que queremos sexa de paz,

xustiza , liberdade, igualdade e a solidariedade.

Page 69: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Obradoiro “Follas Novas, Novas Follas”

Follas Novas. Novas Follas é un proxecto de intercomunicación dos

museos da Rede Museística da Deputación de Lugo coa sociedade no que

participan profesorado e alumnado de diversos centros escolares, xunto con pais

e nais ,avos , avoas. Un experimento comunicativo que pretende, como grande

obxectivo, o achegamento dos máis novos ao marabilloso mundo da lectura.Que

mellor forma de homenaxear a Rosalía de Castro que lendo e analizando a súa

obra para educar en valores neste ano que a Unesco adica o achegamento entre

culturas.

Fixémoslle chegar ós centros educativos das diferentes zonas onde se

enmarcan os museos da Rede, esta folla de carballo para que traballasen cos

nenos o tema da inmigración dende a obra de Rosalía.

Page 70: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

As follas seguirán a súa viaxe primeiro pola Casa-Museo Rosalía de Castro

e logo pola "Biblioteca Nacional de la República Argentina" e o "Museo de la

Inmigración Argentina.

Para ver toda a información referente ao proxecto temos as páxinas:

http://www.wix.com/redemuseistica/follas-novas

http://follasnovasnovasfollas.blogspot.com

http://facebook.es

Con este proxecto gañamos o “Premio de Experiencias Pedagóxicas”,

organizado pola Casa-Museo de Rosalía.

Page 71: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Miércoles 19 de enero del 2011

Lugo

Carlos Vázquez

lugo/la voz 11/6/2010

O proxecto «Follas novas, Novas follas» que desenvolve a Rede Museística de Lugo vén de acadar onte o Premio Rosalía de Castro para Experiencias Pedagóxicas. Este galardón concédeo a Fundación Rosalía e participan no mesmo a Consellería de Educación, a Dirección Xeral de Política Linguístia e o Concello de Santiago. Para optar a este recoñecemento pedíase unha unidade didáctica que empregara metodoloxía axeitada, contara con material de apoio e demostrara a labor realizada polo alumnado.

A idoneidade da selección de contidos e sentidos, a escolla de textos rosalianos, o carácter innovador, a atención a diversidade, o emprego de novas tecnoloxías e a implicación de toda a comunicade educativa, foron outros dos requisitos que se tiveron moi en conta á hora de seleccionar o proxecto gañador. O certame pedagóxico que organiza a fundación que preside a lucense Helena Villar Janeiro cumpre este ano súa sexta edición.

O premio será entregado o vindeiro 15 de xullo.

Page 73: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

A voz dos Carraos

Marzo 2010

Page 74: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 75: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Presentación do libro “Senderos para el viajero” Pablo Mosquera

Recital concerto Casahamlet

Novembro 2010

Page 76: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 77: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Presentación do libro de Pilar García

Novembro 2010

4.8. Exposicións

Exposición “ Ás Porta de Rinlo”

“Ás portas de Rinlo” forma parte da iniciativa cidadá “A prol de Rinlo BIC”

que promove a difusión, defensa, e conservación dos valores patrimoniais de

Rinlo e a súa declaración como Ben de Interese Cultural de Galicia (BIC) na

categoría de Lugar Etnográfico.

O catálogo da exposición que publica a Área de Cultura da Deputación de

Lugo reúne cincuenta imaxes tomadas por Fernando Paéz os primeiros meses do

2009. Estas fotografías documentan a paisaxe de Rinlo mediante un estudo

minucioso das xentes, das casas e do medio buscando unha xenuina

comprensión dos códigos estéticos. O fin último é mostrar a beleza do vernáculo e

Page 78: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

da paisaxe histórica reclamando actuacións que respecten a memoria e manteñan

viva a identidade local dos nosos núcleos tradicionais.

Exposición Luis Seoane

Exposición Rosalía sempre viva. Viva Rosalía!

Con motivo da celebración do125 aniversario do pasamento de Rosalía de Castro

a Fundación Manuel María promove varios actos, entre eles esta exposición.

Page 79: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

5. PROGRAMAS EXTRAORDINARIOS

5.1. PROXECTO MUSEOLÓXICO

Page 80: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

PLAN ESTRATÉXICO DA REDE MUSEISTICA PROVINCIAL

1.- Presentación O MUSEO PROVINCIAL DO MAR na Rede Museistica

A rede Museística Provincial, foi constituída oficialmente no mes de xuño

do ano 2006, aglutina os catro Museos actualmente dependentes da Diputación

provincial de Lugo. MPL, NARLA, TOR E MAR.

Estes catro museos xa se viñan gestionando desde o Museo Provincial de

Lugo, algúns desde o momento da súa creación e outros desde a súa

incorporación ao ente provincial.

PROXECTO MUSEOLÓXICO

PROGRAMA ARQUITECTÓNICO

PROGRAMA COLECCIÓNS

PROGRAMA CONSERVACIÓN

PROGRAMA COMUNICACIÓN

PROGRAMA ACCESIBILIDADE

Page 81: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

A Rede Museística Provincial pretende, en resumo, unificar criterios e obxectivos,

incentivar a colaboración, optimizar os recursos, e que todos benefíciense da

condición de ser museos de acordo coa definición do ICOM, recordemos que a

iso contribúe o MPL na Rede xa que é único que ten CONSERVACIÓN,

RESTAURACION e CATALOGACIÓN, como xa expuxen ao principio.

O PROCESO ADMINISTRATIVO DE CREACIÓN

Podemos resumir o proceso de creación nas seguintes fases:

Deséñase e elabora pola Gerencia do MPL unha proposta que eleva ao Sr.

Presidente da Diputación, na que detalla a necesidade da Rede e dunha

restructuración dos departamentos do MPL.

Dáselle forma no instrumento organizativo que dispón a Diputación

Provincial de Lugo a RPT (Relación de Postos de Traballo).

Créase a Rede Museística Provincial como a Unidade 8 da RPT da

Diputación, sométese a súa aprobación ao Pleno en xuño de 2006, e publícase no

BOP do 30 de setembro de 2006, xunto co Reglamento de Postos de Traballo.

Unha vez cumpridos devanditos trámites preceptivos, tamén se dá a

coñecer a mesma cun relatorio da Gerente, no Coloquio Galego de Museos, que

se celebra en Lugo no mes de outubro de 2006.

ORGANIZACIÓN 

UN MUSEO DE TITULARIDAD PÚBLICA. O MUSEO PROVINCIAL DO MAR é

un museo público cuxa titularidad é da Diputación Provincial de Lugo, que é unha

Administración Pública Local de acordo co art. 103 da Constitución Española.

SEN PERSONALIDADE XURÍDICA:, O MUSEO PROVINCIAL DO MAR non ten

personalidade xurídica propia, xa que por se mesmo non ten capacidade para

establecer relacións xurídicas, é dicir capacidade para ter dereitos e obrigacións.

É un Museo Público, dependente da Diputación Provincial de Lugo, que a que ten

personalidade Xurídica de acordo co art. 141 CE DE ÁMBITO PROVINCIAL

Porque o seu titular a Diputación Provincial de Lugo.

Page 82: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

GESTIONADO DIRECTAMENTE O PROVINCIAL DO MAR é gestionado

directamente pola Deputación Provincial de Lugo como un servizo máis da súa

estrutura interna. Plasmada na RPT (Relación de Postos de Traballo).DE ENTRE

As DIFERENTES FORMAS DE ORGANIZACIÓN  CA DEPUTACIÓN podería

levar a cabo (Organismo Autónomo Administrativo como o INLUDES, Consorcio,

formas organizativas privadas como a Fundación(TIC) ou a Sociedade Mercantil

SOCIEDADE URBANISTICA) a Deputación optou por gestionarlo directamente.

2.- Finalidade 

3.- Ámbito de actuación

4.- Estrutura, obxectivos e horizonte temporal

4.1.- Área institucional

4.2.- Área de recursos humanos

4.3.- Área de coleccións 

4.4.- Área de infraestructuras

4.5.- Área de difusión e comunicación 

5.- Recursos económicos e humanos

6.- descrición das áreas de desenvolvemento do plan

6.1.- Área institucional 

6.2.- Área de recursos humanos

6.3.- Área de coleccións

6.4.- Área de infraestructuras

6.5.- Área de difusión e comunicación

6.6.- Área de cooperación e desenvolvemento

Page 83: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

A. PRESENTACIÓN

No exercicio desta responsabilidade, a rede de Museos 

iniciou un proceso de reflexión e estudo sobre a identidade do museo como 

institución pública que, ademais de cumprir as funcións co identifican : 

a conservación, adquisición, documentación, investigación e difusión, 

adquiriu un novo perfil que o converteu nun referente cultural de primeira 

orde na sociedade actual.

A permanente análise da situación dos museos da rede por parte desta

Gerencia feitos os distintos DAFOS de San Paio de Narla, Museo Provincial do

Mar,Pazo de tor e Museo Provinicial de Lugo permitiunos evaluar os obxectivos

alcanzados durante os últimos anos, e detectar as novas necesidades e carencias

dos 4 museos.

O diagnóstico ha facultado ao Area de cultura da Diputacion para o

establecemento dun novo  esquema de traballo primeiro no Museo Provincial de

Lugo, trazado por unha orde de prioridades e renovados criterios profesionais nos

que prima a mirada sobre o museo como unha institución comprometida coa

sociedade na súa vocación de servizo público e agora debe centrar os seus

esforzos nos outros tres Museos.

O fortalecimiento do vínculo establecido entre os museos e a 

sociedade é esencial co fin de favorecer a identidade do museo cos 

cidadáns e coas coleccións que estes custodian. É a través deste 

vínculo entre a institución e o público cando cobra sentido o concepto de

propiedade colectiva dos bens culturais que integran as coleccións dos 

museos da rede. Precisamente par cumprir ese obxectivo suscitamos a efemerido

do 40 aniversario do Museo Provincial do Mar.

Page 84: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

B. FINALIDADE

Esta nova percepción serviu de premisa para definir a finalidade 

deste novo Plan: A redefinición e renovación da Rede Museistica Provincial.

Este fin significa a redefinición e renovación de todos e cada un dos 

museos que a integran, a partir do fortalecimiento dos dezasete 

museos de titularidad e xestión do Ministerio de Cultura e unha posta en valor 

dos catro museos de xestión da Diputacion Provincial.

O fin último será suscitar novas fórmulas de xestión que garantan 

as características que deben definir aos museos integrantes da 

Rede e que son: 

a) Correcto funcionamento e cumprimento estrito das funcións 

propias da institución.

b) Máxima calidade no servizo ofrecido ao cidadán.

Do mesmo xeito, a definición desta renovada Rede de Museos 

aconsella a articulación de redes temáticas de museos que 

permitan establecer patróns comúns de funcionamento entre museos de

similares disciplinas. Esta vertebración permitirá, en cada ámbito científico, 

establecer relacións directas entre os museos e fomentar a colaboración e 

cooperación en iniciativas comúns, así como compartir preocupacións e 

procuras de solucións. O Museo Provincial de maior dimensión, en canto a

recursos e proxección, debe actuar como museo de cabecera e tutelar 

e apoiar os labores dos demais museos. Estes últimos serán pezas craves 

na articulación do novo mapa de museos da Provincia; o seu reforzamiento 

será un dos aspectos que máis atención mereza.

Este criterio de vertebración dos catro museos esixe que cada unha das

institucións integrantes da Rede adquira unhasingularidade que garanta a súa

pertenencia á mesma, ao mesmo tempo que convértalles en institucións

complementarias entre si. Este obxectivoúnicamente pode ser conseguido coa

Page 85: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

posta en valor das coleccións baixo discursos expositivos trazados cun criterio

selectivo e de máxima calidade.

C. AMBITO DE ACTUACIÓN

Os catro Museos integrados na Rede Museistica Provincial

D. ESTRUTURA, OBXECTIVOS E HORIZONTE TEMPORAL.

Desde a Rede de Museos como órgano xestor e responsable da

coordinación dos catro museos, deseñouse un Plan de traballo baseado en

criterios de racionalidad e operatividad.

O Plan se estrutura en seis áreas de acción, cinco de carácter vertical 

e outra de carácter horizontal que afecta de forma transversal ás anteriores 

áreas. Cada área, á súa vez, se articula en diferentes ámbitos de acción que 

desenvolven diferentes programas de actuación e que marcan as directrices 

para a ejecución de moi diferentes proxectos, con obxectivos precisos a curto, 

medio e longo prazo:

 Áreas verticais:

1. Área institucional 

2. Área de recursos humanos 

3. Área de coleccións 

4. Área de infraestructuras

5. Área de comunicación

Área Horizontal: 

1. Área de cooperación e coordinación

Page 86: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

A planificación, como instrumento básico para a xestión dun 

museo, convértese nunha das principais ferramentas deste novo 

Plan. Por esta razón, o Plan nace co compromiso de manter unha 

programación e planificación actualizada, con carácter bianual, por considerar 

este prazo o mínimo necesario para a posta en marcha e 

conclusión de gran parte dos proxectos contemplados, facéndose 

constar que a complejidad de moitas das actuacións en museos (así como 

os procesos de tramitación administrativa) obrigarán a prazos 

superiores, que serán encadrados no marco temporal do Plan, que 

alcanza os catro anos de duración, sendo o ano final o 2011. Neste 

último ano procederase á avaliación final do Plan e, no seu caso, ao 

establecemento dunhas novas directrices que permitan trazar os obxectivos 

para anos sucesivos, ao tratarse dun Plan baseado nun método de traballo 

que permite o seu prolongación no tempo.

Con independencia desta planificación bianual, o plan será 

sometido a avaliación con carácter anual, co fin de analizar o desenvolvemento 

do mesmo e adoptar as decisións e solucións aos problemas que poidan 

haberse xerado. Do mesmo xeito esta avaliación permitirá incorporar 

novos proxectos considerados necesarios para a consecución dos 

obxectivos. 

Este compromiso na planificación e programación esixe un 

compromiso de todas as partes implicadas na xestión dos catro Museos.

Especial atención merece neste compromiso de planificación a 

responsabilidade dos museos e de quen deberán desenvolver os seus

correspondentes plans museológicos cos obxectivos de cada institución. Os

programas de cada museo serán englobados, á súa vez, nas equivalentes áreas

e programas deste Plan Estratéxico da Rede de Museos.

Con independencia desta programación por obxectivos, de carácter 

bianual, e dos obxectivos establecidos en cada unha das áreas, o Plan de

Museos nace cuns obxectivos principais que afectan a diferentes áreas e que,

pola súa importancia, resáltanse a continuación:

Page 87: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

1. Área institucional

- Proxecto lei de Museos Galegos

- Establecemento de criterios para a elaboración do Plan Museolóxico 

2. Área de recursos humanos 

Desenvolvemento dun programa de formación reglada.

Maior implicación en todos os proxectos(Non subcontratar,idear e realizar o propio

persoal)

3. Área de coleccións 

Completar os inventarios informatizados das coleccións dos Museos da Rede a

traves de becarios e bolseros.

Elaboración e publicación de Tesauros de Patrimonio de todos os Museos da

Rede.(San Paio de Narla, Museo Provincial do Mar están en INMUS inventariadas

a maior parte das coleccións pero precisamos becarios cumplimentadores.

4. Área de infraestructuras

Re- inauguración / reapertura do Museo Provincial do Mar :Outubro do 2009 e

Decembro 2010 é un Museo Accesible. 

5. Área de Difusión e Comunicación 

Creación da Rede Digital de Museos (A Rede Digital é un paso mais alla da web).

Foi o primeiro Museo da Provincia en ter Faceboock, tuenti, blog, youtube, wix...

etc.

Temos que traballar na elaboración dun portal de museos e páxinas web

accesibles a usuarios discapacitados.

Page 88: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

E. RECURSOS ECONÓMICOS E HUMANOS. 

Do mesmo xeito o desenvolvemento do Plan significa unha implicación

directa 

de todo o persoal da Rede de Museos e de todo o dependente desta.

No ano 2010 houbo unha escasa colaboración do persoal do Museo de

Lugo no resto dos Museos da Rede Museística o que supuxo un esforzo maior

por parte do persoal dos outros tres museos.

Aínda que os recursos dispoñibles para a ejecución do Plan da Rede son 

limitados, a racionalización do gasto e a cooperación no seo da Diputacion

Provincial son as dúas claves para a ejecución do Plan, aínda que se subliña o 

compromiso de Area de Cultura en mellorar todas as prestaciones. 

F. DESCRICIÓN DAS ÁREAS DE DESENVOLVEMENTO DO PLAN:

1. Área Institucional:

1.1.Ámbito de carácter normativo e xurídico

1.1.1. Programa de carácter xeral 

1.1.2 Programa de carácter particular 

1.2. Ámbito de proxección exterior 

A actividade xerada na Rede Museística Provincial e o debate aberto sobre temas

de máxima actualidade no ámbito da Museoloxía, obrigaron a trazar un liña de

traballo cuxa finalidade sexa comunicar os avances e estudos nesta materia tanto

no ámbito nacional como internacional, con especial desenvolvemento nos países

iberoamericanos. A Xerente da Rede(Tecnica Superior en Cooperación

Internacional ) ten varios proxectos iberoamericanos para axudar ao dialogo

intercultural, como no seu día tívoos en distintos paises de

Page 89: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Europa(Rumania,Polonia,Bruxelas...) e outros paises iberoamericanos(Chile,

Mexico etc)

Tamén os museos da rede deben ser dotados dos instrumentos necesarios 

para participar en actividades xeradas por outras institucións, tanto do 

ámbito nacional,estatal, como internacional, e así reforzar a presenza destes en

eventos organizados por outras institucións.

Do mesmo xeito os museos deben ser dotados de iniciativas que 

incentiven tanto o desenvolvemento da Museoloxía, como a investigación, 

difusión e conservación das súas respectivas disciplinas científicas; polo que se

deberán poñer en marcha actuacións que beneficien o recoñecemento 

exterior dos labores efectuados nos museos.

1.2.1. Programa de encontros profesionais 

1.2.2. Programa de fomento da actividade museística

2. Área de Recursos Humanos 

2.1. Ámbito de formación 

A responsabilidade de formar ao persoal de museos é, quizais, unha das 

principais medidas dirixidas a asegurar o adecuado funcionamento dos 

museos e a garantir o correcto servizo ao cidadán. Os programas de formación 

deben ir destinados a persoal de moi diferente categoría profesional, coa

finalidade de atender todos os flancos de coñecemento e asegurar a correcta

formación do persoal de museos tanto na súa vertente técnica, científica, xestora,

administrativa, etc.

Do mesmo xeito A Xerencia da Rede Museística suscítase, como gran obxectivo

desta área, establecer as bases para un programa de formación reglada en

distintos ambitos. 

2.1.1. Programa de formación para persoal(o Persoal de San Paio de Narla,

Museo do Mar e Pazo de Tor asistiron a cursos no ano 2010)

Page 90: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

2.1.2. Programa de formación de persoal de vixilancia e atención ao 

público 

2.1.3. Programa de formación para profesionais no estranxeiro 

2.1.4. Programa de formación de profesionais externos non adscritos á Rede

pero que prestan servizos para a mesma.

2..1.4. Programa de Becas Formativas (Bolsas)

2.1.5. Programa de prácticas profesionais(fomos titores do Master de

Xestión Cultural) 

2.2. Ámbito de Planificación

A correcta dotación de persoal, as adecuadas condicións de traballo 

e unha acertada motivación, son aspectos craves na xestión dun 

museo. 

O Plan dá Rede de Museos debe atender con absoluta preocupación ao 

persoal do museo na súa dobre vertente, como profesionais ao servizo do 

público e das coleccións.

2.2.1. Programa de dotación e melloras administrativas das diversas 

áreas funcionales do museo. 

3. Área de coleccións:

Os museos dá rede albergan un importante número dos 

bens culturais integrantes do Patrimonio Histórico Galego, o que os 

converte en institucións cunha máxima responsabilidade na 

conservación do Patrimonio. Os fondos que integran estas coleccións 

deben ser, xa que logo, o obxecto de todos os traballos, e a elas débense 

dedicar todos os esforzos. A colección é a razón de ser dun museo. 

As actuacións do área de coleccións débense vertebrar a partir de diferentes 

programas de acción, que resultan do desenvolvemento das 

funcións básicas do museo: conservación, documentación, investigación, 

adquisición e difusión.

Page 91: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

3.1. Programa de conservación

3.2. Programa de documentación

3.3. Programa de investigación

3.4. Programa de adquisición 

3.5. Programa de difusión

4. Área de infraestructuras:

A diversidad, tanto en número como en natureza, dos edificios 

que albergan os museos da rede Provincial, obriga ao establecemento de dúas 

importantes liñas de acción. Por unha banda a dirixida a emprender 

ambiciosos proxectos arquitectónicos de mellora integral dos museos, 

como sé das coleccións e espazos públicos, e outra, de carácter 

parcial, dirixida ao mantemento dos edificios e ao cumprimento das 

normativas esixidas. Estes labores engloban actuacións paralelas en mellóraa 

de instalacións de seguridade, iluminación, climatización, etc.; así como 

xestións patrimoniales derivadas das necesidades espaciais dos 

centros e da obrigación de regulación patrimonial de moitos inmuebles. 

Este área se estrutura en: 

4.1. Ámbito de intervención

4.1.1. Programa de reformas integrales.

4.1.2. Programa de reformas parciais 

4.2. Ámbito de xestión:

4.2.1. Programa de xestión patrimonial.

4.3. Ámbito de equipamientos e instalacións:

4.3.1. Programa de seguridade :solicitáronse reiteradamente medidas

técnicas e humanas para garantir a seguridade de todos os museos da

Rede.

Page 92: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

4.3.2. Programa de comunicación:Presencia nas redes sociais sendo dos

primeiros museos de Galicia en formar parte das mesmas. 

5. Área de Comunicación:

5.1. Ámbito de divulgación 

Os museos como institucións públicas e abertas á sociedade esixen 

unhas canles de difusión fluídos que garantan o diálogo continuo co 

cidadán. Neste sentido a Rede debe asegurar as canles de comunicación 

necesarios para trasladar á sociedade a oferta destas institucións, de forma áxil e

dinámica, de modo que esta chegue con facilidade e sen esforzo aos seus

destinatarios, e sexa identificada con claridade co perfil da institución que a xera.

O fin último desta área será atraer ao visitante ao museo, e invitarlle a gozar 

dunha oferta de calidade e competitiva.

Este ámbito se estrutura en:

5.1.1. Programa Museos en Rede 

5.1.2. Programa Editorial

5.1.3. Programa de publicidade

5.1.4. Programa de imaxe corporativa

5.1.5. Programa de fomento á visita 

5.1.6. Programa de actividades divulgativas 

5.1.7. Programa de comunicación externa 

5.2. Ámbito de servizos 

O visitante, ou o actualmente denominado usuario de museos, esixe 

calidade tanto na exposición permanente e as súas actividades relacionadas, 

como no servizo e oferta complementaria á súa visita. Por esta razón a 

Rede debe garantir todos os recursos necesarios para facer 

realidade esta calidade no servizo.

Page 93: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

A Deputacion Provincial preocúpase por aumentar o número de visitantes 

de museos, pero aínda é maior a súa preocupación por elevar o nivel 

de calidade no servizo.

Este ámbito se estrutura en :

5.2.1. Programa de mellora das condicións de visita

5.2.2. Programa de accesibilidad á información

5.2.3. Programa de servizos complementarios

5.2.4. Programa de avaliación do servizo

5.3. Ámbito de tratamento da información. 

A Rede de Museos, xera, na súa actividade diaria, información procedente de

moi diferentes ámbitos (económica, social, cultural) que debe ser analizada e 

evaluada coa finalidade, non só de diagnosticar a situación actual, senón de

extraer conclusións que permitan replantear, no seu caso, liñas de acción. 

Esta información debe ser accesible a todas as persoas con competencias no

ámbito dos museos e a calquera cidadán que mostre interese en coñecer a

situación dos Museos. 

Este ámbito se estrutura en: 

5.3.1. Programa de explotación estatística da información xerada 

nos museos de titularidad provincial

5.3.2. Programa Censo de Museos 

5.3.3. Programa de Estatística bianual de museos de Lugo

6. Área de cooperación e coordinación 

A diversidad de traballos realizados no ámbito da Rede de museos esixe 

un alto nivel de coordinación e dunha posta en común de criterios co 

fin de facilitar o traballo nos museos e rentabilizar esforzos e aproveitar a 

experiencia de todos os profesionais dos catro museos. 

6.1. Programa de traballo de carácter xestor

Page 94: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

6.2. Programa de traballo de carácter ordinario

6.3. Programa de traballo en órganos colegiados

6.4. Programa de convenios 

APUNTES PARA UNHA REDEFINICIÓN DO PLAN MUSEOLÓGICO DO

MUSEO PROVINCIAL DO MAR DE SAN CIBRAO.

1. DEFINICIÓN DA INSTITUCIÓN:

1.1. PLANTEXAMENTO CONCEPTUAL.

1.2. ANÁLISIS E AVALIACIÓN.

2. PROGRAMA EXPOSITIVO

1. DEFINICIÓN DA INSTITUCIÓN:

1.1. PLANTEXAMENTO CONCEPTUAL

O Museo Provincial do Mar de San Cibrao (Cervo) é un dos catro museos

integrados dentro da Rede Museística Provincial de Lugo, xestionada pola

Diputación Provincial.

Este é un museo de tipo etnográfico, cuxos contidos están directamente

relacionados co mar e co estreito vínculo que desde antaño manten con el os

poboadores da comarca, e máis en particular os de San Cibrao.

A singularidade deste museo nace do sentir especial que desprende, máis

alá das propias funcións que como institución cultural lle corresponden. O Museo

de San Cibrao iniciou a súa andadura xa fai máis de corenta anos. Xurdeu da

iniciativa do maestro da escola, que cos seus alumnos foron capaces de reunir

unha colección de obxectos, todos eles relacionados co mar, a partir do cal naceu

o primeiro museo do mar de Galicia de carácter público. A implicación no proxecto

foise extendendo ao conxunto da comunidade, feito que ao longo do tempo foi

tecendo un forte nexo de unión entre museo e sociedade, que fai que cada veciño

perciba que, dalgún modo, o museo lle pertence e que necesita deles para

continuar vivo. Polo que, este museo, máis que calquer outro, está dotado dunha

Page 95: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

honda raigambre social, cuhna relación de recíproca correspondencia co seu

entorno sociocultural inmediato.

O museo naceu cunha vocación claramente didáctica: deu os seus

primeros pasos nunha escola e foi feito polos nenos e para os nenos.

Actualmente segue mantenendo, en parte, esta intencionalidade, posto que

pretende acercar o mar e o mundo que o rodea a todos os visitantes que queiran

sumerxirse nel, tanto sexan entendidos como totalmente inexpertos na materia.

Unha boa parte da actividade docente do museo desenvolvese con grupos

escolares, que ao longo do curso acercanse a visitalo, e aos que se lles plantexan

diversas actividades didácticas adaptadas a cada grupo de idade.

ANÁLISIS E AVALIACIÓN

O edificio que ocupa o museo foi construido a principios dos anos trinta por

expresa voluntade de D. José María Fernández Montenegro e da sua dona Dña.

Manuela Goñi Maíste, emigrantes, vecinos de San Cibrao, que quixeron dotar ao

seu pobo dunha escola para nenos e nenas. Dende os anos corenta

complementouse esta función coa de Escola de Orientación Marítimo-Pesqueira.

Como era habitual nas escolas daquela época, é un edificio de pedra, de

planta baixa cunha gran escalinata central de acceso. As divisións internas

distribuironse seguindo un eixe lonxitudinal, é dicir, cada unha das salas da

acceso á anexa inmediata.

O museo presenta a colección en catro salas:

Sala de Navegación: mostra diversos modelos de embarcacións,

instrumentos náuticos, pezas de barcos, carpintería de ribeira...

Sala da Documentación Gráfica e Mecánica Naval: en torno a un

motor a vapor dun barco, dispoñense unha serie de paneles que

conteñen imáxenes antigas de barcos e do vivir mariñeiro da

comarca.

Sala da Balea: rememora o pasado da vila como antigo porto

baleeiro. Exponse algún óso de balea recuperado nas praias do

entorno inmediato e instrumentos de caza e despece das mesmas.

Page 96: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Sala Sonidos do Mar: actualmente ocupada por una exposición

temporal adicada á Malacoloxía.

As salas articulanse de forma desigual en torno ao vestíbulo de entrada,

que aproveitase para recordarlle ao visitante o pasado escolar do recinto e ao

mesmo tiempo homenaxear aos seus benfeitores: a sala da Navegación ocupa

íntegramente a ala dereita do edificio, mentras que as outras tres comparten o

lado esquerdo cos baños e dous pequenos ocos anexos ás oficinas, que

aproveitanse para o montaxe dos paneis de documentación gráfica.

AVALIACIÓN:

Como xa mencionamos anteriormente, todos os contidos desenvolvense

dentro dun mesmo marco temático,o mar, pero carece dun fio argumental sólido

que relacione as pezas entre sí e dote a cada unha delas dunha contextualización

adecuada que facilite a súa compresión máis alá da mera contemplación estética.

Isto dificulta que a mensaxe chegue clara a aquel público foráneo que carece de

coñecementos sobre o tema marino ou, o que é o mesmo, é inaccesible en todo

ou en parte para a maioría dos visitantes.

Idéntico argumento pode aplicarse á importante colección de fotografías

antigas que se expoñen na sala de Mecánica Naval e Documentación Gráfica,

froito dun minucioso traballo de recopilación, pero cuxo montaxe, en forma de

mosaico de pequenas fotos, provoca que a maior parte da información sexa

“ilexible” para o observador. Podríase dicir que as árbores non nos deixan ver o

bosque.

O feito de que sexa de carácter etnográfico non ten porqué condicionar ao

museo a ser unha cámara dos recordos ou unha burbulla do tempo, axeno ao seu

entorno e á realidade social que lle toca vivir. En definitiva, non ten porqué ser

castrante nin limitar a súa evolución. O museo constitúe unha icona para a

comarca e sobre todo para o pobo de San Cibrao, que o considera parte

intrínseca da súa identidade. Esta é unha potencialidade que é convinte

aproveitar e fomentar, facilitando de novo a participación activa da sociedade que

o fai posible.

Page 97: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

É máis, o novo reto estará en achegar o museo a aquel público que sufre

algún tipo de minusvalía: cegueira, total ou parcial; xordeira; movilidade reducida,

autismo, etc. Agora mesmo, o plantexamento museolóxico do centro non cubre as

necesidades requeridas para este segmento de público potencial. Unha

renovación do proxecto debería incluir como principio prioritario a

ACCESIBILIDADE TOTAL, tanto física como os contidos teóricos, circunstancia

que vai a optimizar o aproveitamento da visita para a totalidad do público.

Tomando en conta todo o exposto, vaise definindo con claridade os

camiños a seguir nun futuro a medio – largo prazo:

MUSEO DIDÁCTICO: o museo foi unha escola e debe seguir sendo unha

escola, un instrumento para o aprendizaxe e a educación social, pero non

nunha soa dirección, debe ser un intercambio recíproco de coñecemento,

xa que a memoria, os recordos da xente son o activo máis valioso de

calquer museo e máis especialmente dos etnográficos. A este respecto,

apoiaremos este argumento nunhas palabras do vello mestre de San

Cibrao, D. Francisco Rivera Casás, nas que alababa o xiro didáctico que

convirteu aos museos “deliberadamente en algo vivo, palpitante e

comunicativo”.

MUSEO ADAPTADO: un museo accesible, tanto no discurso como na

adaptación da montaxe expositiva e na distribución dos espazos.

RAIGAMBRE, SELO DE IDENTIDADE, SELO DE CALIDADE: como xa

comentamos no primeiro punto, o patrimonio material agoniza dende o

momento no que se perde o derradeiro recordo da súa vida. Os museos

etnográficos son depositarios da memoria histórica dunha sociedade e os

recordos da xente tamén forman parte do seu patrimonio inmaterial. O

museo debe ser o vertebrador desos recordos, establecendo un diálogo

directo coa xente que facilite unha mellor comprensión do pasado para que

se asente sólidamente no futuro (MUSEO SOCIAL).

MUSEO DENTRO-FUERA: o museo non se acaba fora dos seus muros.

Os fondos dos que é depositario o Museo do Mar de San Cibrao non son

máis que unha mínima representación do patrimonio que o rodea

soamente a uns pocos pasos. A interacción entre ambas realidades é

Page 98: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

imprescindible para unha correcta comprensión do patrimonio e para

establecer unha conexión viva do museo coa súa orixe sociocomunitaria.

Por este motivo, buscaremos a complicidade da comunidade para contar a

historia de San Cibrao, que será o eixe que integrará o discurso expositivo

coa realidad circundante.

MUSEO INTERACTIVO-DINÁMICO: o resultado desta acción social será

un museo en constante evolución e en continua construción, que xenerará

unha sinerxia positiva que exercerá como centro gravitacional de novas

iniciativas.

INVESTIGACIÓN, COÑECEMENTO E DIFUSIÓN: o froito do diálogo entre

o museo e o seu entorno debe encontrar nas TIC’s un medio de difusión

que amplifique o efecto desta colaboración. O museo ten que implementar

as tradicionais formas de comunicación co público con novos soportes de

información, que aporten unha maior fluidez á conexión do museo co

exterior. A mensaxe debe potenciarse principalmente a través de dous

canais:

1. O DISCURSO EXPOSITIVO: equilibrado e coherente, accesible, con

diversos niveis de interpretación. Recurrirase aos medios

audiovisuais para refrescar o discurso e facilitar a contextualización

e, por ende,a comprensión do mesmo.

2. O MUSEO VIRTUAL: ten que converterse nunha ventá aberta ao

mundo, que ademáis da información técnica sexa capaz de

transmitir as sensacións, anécdotas e experiencias acumuladas por

máis de corenta anos. O museo virtual, ao igual que o físico, ten que

ser un museo vivo, humano, que invite á participación directa.

MUSEO DO FUTURO: o museo do futuro será un museo cercano pero

aberto ao mundo. Dadas as limitacións físicas do edificio, o novo montaxe

museográfico está pensado para lograr un museo funcional, flexible e

versátil, capaz de adaptarse cómodamente aos usos alternativos que se

queiran dar ás distintas salas (actividades, actos públicos, etc.).

Page 99: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Todas estas directrices axustanse á perfección ao pensamento de

Georges Henri Riviere, padre da Nova Museoloxía, que afirmaba que “o éxito

dun museo non se mide polo número de visitantes que recibe senón polo número

de visitantes aos que enseñó algunha cousa”.

PROXECTO MUSEOLÓXICO E MUSEOGRÁFICO

Page 100: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 101: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 102: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 103: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 104: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 105: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 106: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 107: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 108: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 109: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 110: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 111: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 112: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 113: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 114: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 115: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 116: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 117: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 118: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 119: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 120: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 121: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 122: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 123: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 124: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 125: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 126: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 127: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 128: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 129: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 130: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 131: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 132: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 133: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 134: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 135: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 136: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 137: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 138: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 139: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

5.2. PLAN DE ACCESIBILIDADE

Nos últimos 20 anos desenvolveu a "Nova Museologia", unha corrente que busca

a democratización dos valores e produtos culturais. O museo cambiou o seu foco

do obxecto para o visitante aumentar exposicións temporais, "eventos", espazos

de tecnoloxía audiovisual, onde reinou unha vez invadiu despachos cheos de

obxectos. Novas formas de visitar o museo están cada vez máis atractivo e

acadar os obxectivos propostos, pero na forma na que se esqueceron de levar

esta mensaxe a un grupo grande de persoas. Persoas que teñen algo en común,

as persoas que non se aproban a semellantes, que teñen unha discapacidade e

foron esquecidos, como apuntado polo profesor Espinosa: "O interese sobre o

obxecto do visitante, pero non todos os visitantes." Na práctica, museo, ten en

conta a diversidade social, a diversidade de coñecementos, idades, culturas,

xéneros ...?

O Museo Provincial de Lugo ten máis de 10 anos loitando para facer os museos

accesibles a todos os visitantes con discapacidade. O noso obxectivo é eliminar a

etiqueta na aplicación excepcional accesibilidade e facelo un factor común a ser

considerado na planificación de calquera sociais e culturais

O 8 de outubro de 2007, no Museo Provincial de Lugo, pedir a modificación do

TOR para incluír a creación dun novo departamento para prestar especial

atención á diversidade.

A creación do Departamento de discapacidade e Habilidades Diferentes ligado ao

xestión de rede, foi aprobada polo Pleno do Consello Provincial, o 26 de febreiro

de 2008.

No 2008, a Cultura do Consello Provincial aproba o plan global de reforma e

construción do Museo Provincial de Lugo, que tería establecido un plan

estratéxico para a accesibilidade. Este plan de acción global foi presentado pola

administración, a seren incluídos nos orzamentos do Consello do Condado de

2007-2008.

En outubro de 2008 o traballo comezou, en teoría, debería executar o plan de

capital Lugo:, iluminación pintura, mudando pisos, armarios, etc, de conformidade

cos criterios de accesibilidade. É dicir, eles puxeron o proxecto do museo escrito

Page 140: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

máis de nove anos en estreita colaboración coa asociación. Actualmente

traballando en proxectos do Museo Provincial de San Cibrao Mar e do Museo

Solar do Tor, por unha mellora continua nesta liña de traballo.

Os obxectivos do noso modelo de xestión son:

1. Achegarse ao público, dialogar coas distintas realidades, facer que a institución

que xestionamos se reinvente continuamente. Defender unha estrutura de xestión

autónoma, profesional e participativa, permitindo unha máis sólida Lugo Provincial

Museo do sistema, facendo os nosos museos pon máis preto de todos os

cidadáns, creando novas condicións para a distribución e accesibilidade da

cultura e da do noso patrimonio.

2. O modelo de xestión e estamos a aposta é que entende que traballamos con

diñeiro público e non podemos restrinxir o acceso á cultura, ao contrario, o noso

deber de afondar, mellorar a capacidade da rede de museos Lugo como espazo

de ensino e investigación, a apertura de novas audiencias, para crear redes con

outras institucións e con aqueles, sociais e culturais, aspectos artísticos da nosa

área, nun ambiente que debe ser totalmente descentralizado. O reto é estender

os efectos da nosa acción cultural e artística que moitas minorías en público, sen

comprometer o rigor ea calidade que deben determinar a natureza das

actividades. Non existe un gran público maioritario, senón moitos públicos

minoritarios diferenciados, con intereses, gustos e formaciones distintos..

3. "Capacidades diferentes e Accesibilidade" son os parámetros que temos

focado a nosa actividade no últimos dez anos e esperamos seguir a servir no

futuro.

PROTOCOLO DE ACCIÓN: Como somos?

Entre as estratexias para a inclusión de colectivos con risgo de exclusión social,

sinalamos unhas pautas de actuación co obxectivo presente de facer un “Museo

para todos, entre todos” :

1. Enfoque diagnóstico

2. Programación e planificación en función das necesidades. Con planificación e

necesidades de programación.

Page 141: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

3. Proxectos - Solucións

4. Avaliación e rectificacións

 1. O acercamento e diagnóstico do Museo para propoñer solucións: coñecer as

personas, coñecer as realidades.

No periodo 2000-2002 establecimos reunóns periódicas con todos os colectivos

vinculados á discapacidade (personas con deficiencias visuales, auditivas,

motrices , cognitivas e de linguaxe). Entre todos fixemos un primer diagnóstico da

accesibilidade do Museo de Lugo.

 2. A organización.

Reunións periódicas para compartir  ideas e buscar solucións para suplir as

carencias do museo mediante a planificación entre todos os grupos sectoriais.

Búsqueda de asesoramento e formación a través da elaboración de xornadas

dedicadas ás distintas discapacidades. Nestes cursos e xornadas participaron

reputados profesionais de toda España vinculados á discapacidade. Estuvimos

asesorados por varios especialistas destacar a Pedro Lavado, que foi quen nos

guiou e aún nos guía no noso titubeante pero decidido camiño hacia… UN

MUSEO PARA TODOS ENTRE TODOS.

 3. EXECUCIÓN: Proxectos…Programas…Solucións…

Execución e redación de programas a corto, medio e largo prazo. Plantexámonos

avanzar en círculos concéntricos para ir aumentado o seu diámetro de alcance

pouco a pouco. No ano 2002, o proxecto comenza a despegar ante unha

perspectiva desafiante. Había tanto que facer…

 

 O noso proxecto  centrouse en distintos PROGRAMAS, que se aplicaron a

todos os museos que forman parte da Rede:

PAZO DE TOR (Monforte de Lemos)

No ano 1998 a Deputación recibe como legado o Pazo de Tor, iniciándose nese

momento o proxecto para convertirlo en Museo. Como responsables da montaxe

Page 142: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

deste museo e da supervisión das obras durante estos doce anos cumplimos a

vontade da súa anterior propietaria que quería facer deste centro un Museo para

todos. Un Museo da memoria, un museo da emoción, un museo onde as persoas

se encontran cun espazo onde ainda é posible leer o espíritu do lugar no so os

feitos históricos. Un museo autentico, palpable orixinal.

 MUSEO FORTALEZA DE SAN PAIO DE NARLA (Friol)

Co seu nome indica este  fantástico continente é unha Fortaleza  e non por iso é

inaccesible. Un museo cheo de barreiras físicas pero cun programa de

actividades e un material de apoio para facelo accesible. A atención do persoal é

fundamental e neste museo encontrámonos con funcionarios que  foron formados

e posúen coñecementos básicos no trato e a atención aos diversos tipos de

usuarios, o cal garantiza a eficacia real das actuacións que realizamos. A

formación do noso persoal foi realizada por técnicos das asociacións

correspondentes.

MUSEO PROVINCIAL DEL MAR EN SAN CIPRIÁN

San Cibrao é terra de mar. É unha península, unha lingua de terra que sae sen

medo a encontrarse co mar. Duro, perigoso, bravo, escravo..., pero tamén unha

porta aberta a novos horizontes, incertos mais aínda así esperanzadores. 

San Cibrao foi berce de construtores de barcos e de homes intrépidos. A bordo

deses barcos votáronse ao mar e escudriñaron nas súas profundidades para

extraer os seus froitos e lanzáronse a navegar ata lonxanos mundos.

Mundos descoñecidos, mundos da memoria, historias sen parangón, que forxan o

espírito dun pobo. Historias para ser contadas...

O noso Museo é o seu mellor narrador. Non en vano, desde fai máis de corenta

anos, este museo, que nunca deixou de ser escola, lévanos da man pola estela

que os nosos antepasados, os “creadores” de mundos, deixaron tras de sí.

A cultura é unha experiencia interactiva, nos facemos cultura,  e o museo é un

instrumento de mediación que ten a responsabilidade de comunicar, de establecer

un diálogo co público. Polo que, o novo proxecto deseñado para o Museo

Provincial del Mar de San Cibrao  que será inaugurado no mes de decembro do

Page 143: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

2010,pretende seguir esta filosofía e converterse nun modelo de museo aberto a

todos os sentidos, inclusivo, con atención plena á diversidade, que sexa capaz de

acercar o seu mensaxe e facer partícipe da súa actividade a todos os seus

visitantes.

O proxecto inclúe medidas para eliminar barreiras de comunicación entre o museo

e as persoas, Traballamos sobre o deseño da exposición, o material de apoio e o

tratamento da información.

Para o novo proxecto contamos co asesoramento de persoas e asociacións

ligadas ao mundo da discapacidade, pero tamén coa total implicación dos veciños

de San Cibrao. Quixemos que aqueles que fixeron posible o museo, fosen

partícipes activos da nova proposta, coa súa colaboración e opinión; xa que a

singularidade do Museo de San Cibrao é resultado do sentir especial que

desprende, máis alá das propias funcións que como institución cultural lle

corresponden.

Desde o seu nacemento como escola, sempre existiu unha honda implicación

social coa institución. Isto mesmo foi o que converteu á institución no primeiro

museo do mar de Galicia de carácter público. Incluso compatibilizó durante anos

ambas funcións, como escola durante o inverno e museo polo verán (1969-1988).

O museo constitúe un icono para a comarca e sobre todo para o pobo de San

Cibrao, como elemento esencial de su identidade.

Por todo o dito, queremos:

Un MUSEO DIDÁCTICO: un museo que debe seguir sendo unha escola, un

instrumento para o aprendizaxe e a educación social, un medio para o

intercambio recíproco de coñecemento, depositario non soamente de obxectos

sen vida, senón do seu patrimonio inmaterial, da memoria histórica e dos recordos

que constitúen a identidade dun pobo.

Un MUSEO ADAPTADO: un museo accesible, tanto no discurso como na

montaxe expositiva. Diferentes linguaxes sensoriais: visuais, orais, táctiles e

cenestésicos de forma que tanto a legibilidade como a motivación a

interactividade e a comprensión, adquiran o alto grado de accesibilidade global.

Page 144: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Un MUSEO SOCIAL, que estableza un diálogo permanente co seu entorno; un

MUSEO DENTRO-FORA, que sexa capaz de estender a súa acción fora dos

seus muros e manter unha conexión viva co seu orixe sociocomunitario.

Un MUSEO INTERACTIVO E DINÁMICO, en constante evolución e en

permanente construción, que xenere unha sinergia positiva que o converte no

centro gravitacional de novas accións. As novas tecnoloxías de comunicación

aportarán unha maior fluidez á conexión do museo co público e ampliará de forma

ilimitada o seu ámbito de acción.

Un MUSEO DEL FUTURO: un museo cercano, pero aberto ao mundo. Queremos

un museo vivo, humano, un museo no que, en palabras de Georges Henri Riviere,

“o éxito non se mida polo número de visitantes que recibe, senón polo número de

visitantes aos que ensinou algunha cousa”.

Estes son algúns dos PROGRAMAS que se executaron, están en vías de

aplicarse nos nosos museos:

 

Programa eliminación barreiras arquitectónicas:

 

Museo Provincial de Lugo (accesible para físicos)

Primeiras rectificacións pertinentes e posibles tendo en conta os

condicionamentos dun edificio histórico: ramplas provisionais año 2003-2007,

timbre adaptado 2003, baños accesibles 2003, rampla definitiva 2010

 

 Museo Pazo de Tor (programas especiais de inclusión 2006-2011):

 Na restauración do edificio levando a cabo un amplo programa arquitectónico[1]

(tendo en conta que é un edificio do século XVIII que conserva incluso vestixios

anteriores) no que se loitaron por dotalo da maior accesibilidade e comodidade

Page 145: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

posible para todos os usuarios: ascensor, baños accesibles, ramplas,

aparcamentos, portas…

 Está incluído na guía Predif como un dos tres puntos de interés accesibles de

Lugo1.

 

Museo Provincial del Mar (previsión melloras condiciones inclusión 2010-

2011)

Diagnostico final: 2007-2010

Aparcamento adaptado : dúas prazas diante do museo. Presenza de símbolo

internacional.

Sinalización de chegada

Portas estándar accesible

Panel

Baño accesible un único baño para todos os públicos: previsto 2010

Rampla: prevista 2010

Iluminación adaptada

Pavimentos adaptados

Sinalización táctil

Pintura de paredes, portas e véntanas de acordo a criterios de contraste.

 

 - Programa eliminación barreiras coleccións e montaxe museográfico:

 

1 http://www.europapress.es/epsocial/fundaciones/noticia-predif-lanza-guia-

recoge-mas-160-puntos-interes-turistico-accesibles-espana-20100608150123.html

Page 146: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

 Museo del Mar 2010: pretendemos que sexa un paradigma na eliminación de

barreiras e como modelo de museo inclusivo. Iniciamos o traballo en onde

podemos sen apenas medios : as barreiras de comunicación a través do

noso novo proxecto museográfico: “Pelexamos por lo posible, loitamos por

lo invisible”. Non focalizamos no edificio senón no contexto.

Interviñemos na:

Iluminación

Vitrinas

Montaxe

Sinalética

  

- Programa eliminación barreiras comunicación cronograma:

 Museo del Mar: año 2007 -2011.

 Pazo de Tor: 2010-2011.

 San Paio de Narla: 2010-2011.

 

- Programa actividades inclusivas cronoloxías:

Museo Provincial de Lugo: Intenso programa de xornadas, cursos, exposicións,

concertos, psico-balet, teatro, concursos , talleres años 2000-2008.

Museo Pazo de Tor: 2006-2010

San Paio de Narla: 2009-2010

Museo del Mar: 2005-2010                

 

Page 147: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

- Programa formación para el persoal(2003-2010): Cursos de LSE, Técnicas de

acompañamento e guiado  de persoas con deficiencias visuais, cognitivas e de

linguaxe.

- Programa de dotación de personal(2007-2008):

2003-2005: Programa labora de contratación de persoal en risco de exclusión

social. A través dese programa, persoal da comunidade de xitanos, inmigrantes

e colectivos con diversidade funcional accederon a postos nos Museos.

2007-2008: en outubro do 2008 chegouse ao 50% por cento de contratos

temporais de prazas reservadas para persoas con discapacidade.

Actualmente traballamos e xa mantivemos reunións cos colectivos para solicitar

temarios adaptados na oferta pública de emprego da Deputación de Lugo.

-Temos un Programa de inclusión vinculado a Muller e discapacidade: “O Arte de

ser muller nun mundo por compartir)

- Programa eliminación de barreiras desde o outro lado: o persoal

discapacitado e a súa socialización e barreiras: o discapacitado tamén pon

barreiras, traballamos con proxectos de socialización e adaptación laboral:

Programa experiencia laboral sordo- cego.

 

- Programa de actividades para a inclusión social na Rede Museística:

2000- 2010: Intenso programa de actividades para a inclusión social: xornadas,

cursos, mesas redondas, concertos, talleres, concursos, teatro, psico-balet, etc.

Sirvan de exemplo:

Xornadas  Museos y Accesibilidade(2003): Xornadas Capacidades Diferentes

Museos sen Límites (2007); A maleta de sensacións. Programa especial

psiquiatría: O teu Museo, Programa especial Agrupación Sordos Lugo: O

museo en signos Programa especial autismo: Ti en mi, eu en ti; A expresión

Page 148: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

plástica como instrumento didáctico. O Museo en pictos Programa especial

alzheimer: O Nobelo da memoria; Tirando do fío; ; Xunto co teus recordos; Álbum

de recordos compartidos: coidador-afectado: Primavera, verano, outono e  inverno

da vida. Comemos Recordamos… Programa  síndrome de Down: A maleta

viaxeira; Redes de historias; Arqueoloxía sonora (2008-2010); Un Xogo de cartas

(2010). Programa Interxeneracional: Re-trato te trato. Programa intercultural:

Africa Sabi Sabi… Follas novas, Novas Follas, Expres-arte. Programa especial

muller e discapacidade (2009-2010):

- Talleres de formación para persoal de servizos culturais (2009-2010).

 

-Programa de voluntariado de invidentes e outras persoa con discapacidade como

monitores de museo.

-Previa solicitude e concertación a Rede Museística facilita Guías-interpretes en

lingua de signos (LSE).

-Visitas guiadas telefónicas (técnica audiodescripción)

-Visitas guiadas, miradas táctiles.

 

- Intercambios culturais con outros países e organización de semanas

monográficas: Romanía, Cuba, Polonia,Italia,Bélxica,Croacia,Uruguai,Chile...

- Exposicións específicas: 123 exposicións vinculadas a la diversidade.

- Algún exemplo de material de apoio:

-Publicación de una guía de autonomía persoal (2003)

-Folletos en 18 linguas

-Guía en Braille: Museo Provincial de Lugo (2003), Museo Provincial del Mar de

San Cibrao (2010), Fortaleza San Paio de Narla, Pazo de Tor (2010).

-Follas de sala en braille (2010)

Page 149: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

-Follas de sala con información adaptada a distintos niveles de linguaxe e

comprensión en distintos tamaños de carácteres - Follas de sala e sinalización en

pictogramas para autismo. Contraste e cores adaptados. Cantidade de

Información adaptada. Referencias espaciais e temporais na descrición.

- Planos en releve: Museo Provincial de Lugo (2007)

- Maquetas táctiles e pezas en releve.

- MP4 con explicacións sonoras e visuais (2007); Ipod LSE Museo del Mar.

- PIM: deseño de puntos de información multimedia (Traballamos na redacción

dun proxecto da Deputación Provincial de innovatec para a eliminación de

barreiras)

4.-AVALIACIÓNS CONTINUAS DAS CONDICIONS DE INCLUSIÓN NA NOSA

REDE DE MUSEOS

É necesario actualizar o noso servizo público con avaliacións e

rectificacións periódicas.

“Se queremos de verdade que alguén forme parte da nosa vida, faremos o

posible para dar a benvida a estas persoas e acomodarnos as súas

necesidades” Torrest-1988

Page 150: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Pictogramas

ELIMINACIÓN BARREIRAS

COMUNICACIÓN

PICTOGRAMAS AUTISMO

BRAILE

TIPOGRAFÍAS

LINGUAS

INTERPRETACIÓN

NIVELES DE COMPRESIÓN

Page 151: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 152: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 153: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 154: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Braile

Tipografías (Follas en A3 con letras en gran tamaño)

Folletos en varias linguas

Page 155: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 156: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 157: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 158: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 159: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 160: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 161: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 162: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 163: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 164: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 165: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 166: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 167: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 168: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 169: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 170: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 171: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 172: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 173: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 174: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 175: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 176: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 177: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 178: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 179: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 180: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 181: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 182: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 183: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 184: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 185: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 186: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 187: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 188: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 189: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 190: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 191: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 192: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 193: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 194: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 195: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 196: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 197: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 198: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 199: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 200: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 201: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 202: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 203: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 204: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 205: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 206: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 207: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 208: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 209: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 210: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 211: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 212: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 213: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 214: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 215: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 216: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 217: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 218: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 219: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 220: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 221: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 222: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 223: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 224: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 225: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 226: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 227: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 228: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 229: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 230: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 231: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 232: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 233: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 234: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 235: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 236: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 237: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 238: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 239: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 240: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 241: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 242: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 243: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 244: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 245: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 246: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 247: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 248: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 249: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 250: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 251: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 252: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 253: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 254: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 255: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 256: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 257: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 258: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 259: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 260: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 261: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 262: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 263: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 264: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 265: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 266: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 267: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 268: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 269: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 270: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 271: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 272: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 273: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 274: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 275: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar

Page 276: Memoria museo do mar 2010 1ªparte

Museo Provincial do Mar