Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
-
Upload
pauliane-amaral -
Category
Documents
-
view
16 -
download
0
Transcript of Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
1/13
O LUGAR DA LITERATURA
Miguel Sanches Neto (UEPG)
1. Dois leitores
notia a !e"a "a centali"a"e "o te#to lite$io nos cusos "e Letas% N&o se
tata "e algo ecente' e est$ na gnese "esta o"ali"a"e "e *oa+&o uni,esit$ia% O
te#to lite$io te *ica"o su-eito a u !ocesso "e utilitai.a+&o' so*en"o usos
"i*eentes' as se!e e ua !osi+&o secun"$ia% /a!o !aa estu"os gaaticais'
estil0sticos' histicos' lingu0sticos' *ilos*icos' !sicanal0ticos etc%' o te#to lite$io
!a"ece "e ua *alta "e autonoia "ento "o 1ue se con,encionou chaa /incias
2uanas% Nega3se a ele u !o"e *oa"o in"e!en"ente' "e,en"o o seu estu"o esta
atela"o a outas 1uest4es' 1ue lhe "aia o senti"o !o*un"o' se o 1ual ele n&o
!assaia "e ua !e+a "e enteteniento%
A leitua lite$ia "esaa"a 5' !otanto' ua heesia nos eios uni,esit$ios'
!ois geaia u aoteciento anal0tico' ua inca!aci"a"e "e e*le#4es c0ticas'
enten"en"o3se !o e*le#&o c0tica a *ilia+&o a algua ten"ncia inte!etati,a' "as
uitas 1ue se suce"e na histia "o !ensaento conte!o6neo' "o estutualiso 7s
1uest4es !s3coloniais% A liteatua 5 at5ia3!ia 1ue "a$ oige a u !o"uto
so*istica"o' a c0tica' e1ui,alente intelectual "o !ogesso tecnolgico% N&o 5 "i*0cil
!ece8e 1ue este conceito "e estu"o lite$io est$ enai.a"o nua ,is&o cient0*ica' ou
no 0nio acionalista' e tenta aasta !aa este ca!o o te#to lite$io' cu-o "o0nio
oiginal se enconta no tuulto "as eo+4es% O -ogo a.&o ,esus eo+&o' no 68ito "a
c0tica' ten"e a anula o segun"o eleento%
Teos' !otanto' ua gan"e 1uanti"a"e "e !essoas 1ue "iscoe so8e liteatua
nos cusos "e Letas' as !oucos "is!ostos a econhece a *un+&o *oa"oa "a leitua
lite$ia e si% Ali$s' le u li,o a!enas coo liteatua' coo u te#to ca!a. "e nos
coloca e situa+4es "e "eslocaentos "e i"enti"a"e' se 8usca outas coisas nele' 5
ca"a ,e. ais ao tanto *oa 1uanto "ento "a uni,esi"a"e%
Nu li,o !iooso' "e 9:;9' o escito e c0tico /% S% Le
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
2/13
1ue Lescula= o Aconteciento% Ua liteatua "e in*oa+&o'
!o"e0aos "i.e' 1ue *ale' !o e#e!lo' "e ua "eteina"a s0n"oe' "e u *ato
histico' "e h$8itos "e ua socie"a"e "esconheci"a etc% o uso ais ie"iato "e u
te#to' 1ue n&o e#iste coo !otncia at0stica' as coo instuento "e counica+&o ou
eo !assate!o% Ele "e,e se $gil' e#citante' gea cuiosi"a"es 1ue se&o satis*eitas'
!o"u.in"o !a.e ou *elici"a"e% En*i' a lgica "o 8est3selle%
No ca!o o!osto' estaia os liteaiaente leta"os' 1ue se "e"ica aos te#tos
ais co!le#os' co u senso "e constu+&o?"esconstu+&o ela8oa"o' u leito !aa
1ue os ecusos "e linguage e as !otenciali"a"es teico3*ilos*icas conta' e 1ue
enconta signi*ica"os !o*un"os no te#to% Ele se debruaso8e o li,o !aa con*ia
leituas c0ticas' a!lican"o conceitos teicos% Paa Le
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
3/13
Esta ela+&o in"ieta co o lite$io 1ue se te no ensino 5"io 5 e*le#o "o
luga 1ue a liteatua ocu!a nos cusos "e Letas% N&o se !ioi.a o lite$io' as as
1uest4es "e linguage 1ue !o"e se e#ta0"as "o te#to ciati,o% ua e#!loa+&o
e#tati,ista "a liteatua' "e,asta"a !o in>eos inteesses' sociais e teicos' o 1ue
consti B 1uan"o consti B ua !ece!+&o enea "o ,alo "a liteatua% Tatan"o "a
eali"a"e *ancesa' no ano "e FF;' a*ia To"oo,=
@A o8a lite$ia 5 e!esenta"a coo u o8-eto "e linguage *echa"o'auto3su*iciente' a8soluto %%%H% Se 1ual1ue su!esa' os alunos "o ensino5"io a!en"e o "oga segun"o o 1ual a liteatua n&o te ela+&oco o estante "o un"o' estu"an"o a!enas as ela+4es "os eleentos "ao8a ente si (!%:)
Po"eos "ilata o "iagnstico "e To"oo,' *oca"o na hean+a estutualista'
le8an"o 1ue 1uest4es !ol0tico3i"eolgicas *oa acescenta"as a este ca"$!io'
en1uanto a lgica !ei*5ica "o lite$io continua a esa% Assi' at5 u aluno
secun"aista 8e *oa"o neste o"elo "e ensino chega$ ao cuso uni,esit$io se
liteatua' !o1ue a!en"eu a to$3la coo !ete#to "e estu"os "e linguage ou "e
socie"a"e% Se ele se encainha !aa outas $eas' !o"e$ nunca ais le liteatua ou'
estiula"o !o o"isos ou !ela in">stia "o enteteniento (u *ile 8asea"o e
u oance' !o e#e!lo)' *a.e leituas ocasionais "e te#tos e e,i"ncia i"i$tica%
Se ele se encainha !aa o cuso "e Letas' gealente co a e#!ectati,a "e se *oa
!o*esso "e l0ngua (,en$cula ou estangeia)' continua$ a!ioan"o a sua $ leitua
"os te#tos lite$ios% Ou se-a' eso len"o os autoes consaga"os' ele ain"a continua$
a*asta"o "a liteatua' !o1ue n&o ,ai le os li,os na con"i+&o "e !e+a lite$ia' co as
suas es!eci*ici"a"es *oa"oas' as !aa aten"e a ua ec6nica c0tica 1ue !ecisa
"esse ateial !aa se sustenta%
este *utuo !o*issional 1ue ensina$ liteatua no Ensino M5"io%
3. Professores sem literatura
Joa !ate "os alunos uni,esit$ios 1ue se "e"ica "e *ato ao estu"o "a
liteatua aca8a se encainhan"o !aa as !s3ga"ua+4es "a $ea% Assi' a !assage "a
ga"ua+&o' co os ta8alhos "e inicia+&o cient0*ica' !aa o esta"o e?ou "outoa"o
e*een"a u o"elo c0tico% O 1ue !eite a*ia+4es coo a 1ue testeunhei "uante
eu esta"o e liteatua% Disse u "e eus colegas=
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
4/13
B Do 1ue enos gosto no cuso 5 "e le liteatua%
A es!eciali.a+&o' cescente no !ocesso hiea1ui.a"o "a caeia uni,esit$ia'
le,a a u *echaento aio% U *echaento teico' co a conse1uente
iniatui.a+&o "as leituas lite$ias% To"a a ,asti"&o "a 8i8lioteca "e o8as ciati,as
*ica cicunscita a ua !e1uena *a0lia' a 1ue es!al"a o encainhaento c0tico
toa"o !elo estu"ioso' ou a u auto ou eso a ua >nica o8a% Isso "ecoe "a ,is&o
la8oatoial "e !es1uisa' 1ue e"u. o to"o a ua !e1uena !acela% Tata3se "o *aoso
!ocesso e!esenta"o !o !oce"iento !!io "a !es1uisa= o ecote%
/oncentan"o os seus inteesses e u "eteina"o ei#o' e "ento "e ua "a"a
linhage lite$ia' o *utuo !o*esso uni,esit$io aca8a se "es,inculan"o "e tu"o 1ue
n&o este-a conte!la"o' "ieta ou in"ietaente' nos seus o8-etos "e estu"o% Assi' h$
ua *agenta+&o "o conheciento 1ue gaante o estu"o a!o*un"a"o "e u auto' "e
ua te$tica' as 1ue coloca a !e"e u "os !inci!ais !a!5is "o ensino "a liteatua'
1ue 5 a!esenta aos alunos a ,aie"a"e "o *eneno lite$io' !aa 1ue ele !ossa
constui a sua 8i8lioteca !essoal%
Tal !ess&o age "e cia !aa 8ai#o% Oiun"os "e !s3ga"ua+4es' on"e a alta
es!eciali.a+&o te ealente o seu a8iente' os !o*essoes e!o"u.e este o"elo na
ga"ua+&o' *oatan"o B ou a"estan"o' !aa usa u teo ais *ote B *utuos
!o*essoes "o ensino *un"aental e 5"io co ua ,is&o e"utoa% O egie "e
leitua "a ga"ua+&o n&o "a$ conta assi "as e#igncias "e *oa leitoes lite$ios no
Ensino M5"io% To"oo, a!onta !aa este "esco!asso cia"o !ela es!eciali.a+&o=
@No ensino su!eio 5 leg0tio ensina (tambm) as a8o"agens' os
conceitos !ostos e !$tica e as t5cnicas% O ensino 5"io' 1ue n&o se"iige aos es!ecialistas e liteatua' as a to"os' n&o !o"e te o esoal,oK o 1ue se "estina a to"os 5 a liteatua' n&o os estu"os lite$iosK 5
!eciso ent&o ensina a1uela e n&o estes >ltios% (!%9)
Ele ace"ita 1ue a uni,esi"a"e tans*ee ao !o*esso 1ue ela *oa ua "as
tae*as intelectuais ais "i*0ceis= a "e a!esenta li,os lite$ios aos alunos co os
1uais ele !!io n&o con,i,eu' !ois *e. ais estu"os c0ticos "o 1ue leituas lite$ias%
To"oo, *ala e tans*oa os conhecientos teicos e ua @*eaenta in,is0,el
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
5/13
(!%9)' !aa 1ue se !ossa o!ea o !asse "e $gica "e ta8alha "ietaente co o te#to
lite$io no Ensino M5"io%
No caso a 1ue ele se e*ee' os alunos *anceses chegaia ao cuso "e Letas
o,i"os !elo ao !ela liteatua' !elos senti"os e !elas 8ele.as "as o8as 1ue os
*ascinaa (!%9)' e encontaia no Ensino Su!eio ua !ioi.a+&o "as teoias 1ue
e"iecionaia este 0!eto% No caso 8asileio' os alunos chega se este i!ulso e
uitas ,e.es se se1ue o contato "ieto co o lite$io%
/hega se liteatua' sae se liteatua% E te&o 1ue ensina liteatua%
So8a3lhes' na aio !ate "as ,e.es' ensina !e0o"os e estilos lite$ios% E
continua assi n&o *oan"o leitoes "e liteatua%
coo se as licenciatuas e Letas se ,isse' neste segento' coo
8achaela"os' *oan"o ais !es1uisa"oes%
4. Leitor ecltico
O cont$io "o es!ecialista 5 o leito ecl5tico%
O agentino Al8eto Manguel con*essa coa-osaente na a8etua "e Os livros e
os dias= @n&o sou sen&o u leito ecl5tico (!%9F)' *a.en"o co isso ais ua
"eclaa+&o "e !inc0!ios "o 1ue "enuncian"o ua *a1ue.a% A ca!aci"a"e "e se encanta
co os ais ,aia"os ti!os "e te#to' a ecusa "e ua eligi&o lite$ia e#clu"ente' a
cuiosi"a"e !eanente "e i e 8usca "e tu"o 1ue se esce,eu (!ois o leito ecl5tico
!a"ece "a loucua "e tenta le a 8i8lioteca uni,esal)' o inteesse etico !elos li,os e
ua en>ncia 7 alta seleti,i"a"e a!onta !aa ua sau"$,el a8etua !aa o outo' e 5
esta a8etua 1ue *a. o gan"e leito' 8ase !aa a a+&o !e"aggica "o !o*esso "e
liteatua%
E u li,o 1ue 5 o elogio "a *igua "o e"uca"o 1ue ,ai al5 "o "o0nio "e
ua "isci!lina' Lies dos mestres' Geoge Steine ta85 conta!4e o !e*il "o
!o*esso ao !e*il "o es!ecialista' aletan"o !aa a sua e#centici"a"e no eio escola e
!aa a sua ,ulnea8ili"a"e= @Nossa cultua e8acou e u !ocesso "e es!eciali.a+&o
"o 1ual -aais sai$% Cue *ica *oa "esse !ocesso' o ecl5tico' *ica a8solutaente
,ulne$,el (!%9)% Mas n&o h$ outa *oa "e li"a co a liteatua coo inst6ncia "e
*oa+&o huana sen&o !aa al5 "o ceca"o "as es!eciali.a+4es% Steine 8usca nos
gan"es estes ua *o+a !aa conte as coentes *agenta"oas' !o ele
i"enti*ica"as coo @cienti*icisoK *einiso' "eocacia "e assa e sua 0"ia(!%)' e8oa elas se-a e n>eo uito aio%
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
6/13
Anteioente a estes "ois autoes' /% S% Le
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
7/13
teico cia ua in"is!osi+&o !aa to"o u uni,eso lite$io' escolhen"o a!enas ua
*atia "ele' 1ue !assa a se a e!esenta+&o "a e"a"e%
/oo os cusos "e Letas se ogani.aa !aa tansiti os conceitos teicos'
se!e a !ati "a a"es&o a u "eles' ensinan"o ais os seus *un"aentos' ata3se a
"is!osi+&o !aa enta na !o"u+&o "o outo se i"eias !5,ias' 1ue seia o eleento
"e*ini"o "o c0tico "ento "esta ta"i+&o 1ue *icou su!ea"a% O aluno l os li,os
lite$ios 1ue as suas oienta+4es teicas !essu!4e%
No ca!0tulo @O culto "a !esonali"a"e e o ito "o atista' e 1ue Al,ae. tata
"os sucessos i"i$ticos "os escitoes' 1ue ho-e "e!en"e "e !oce"ientos "e
e#!osi+&o !>8lica !!ios "oshowbiz' nu enalteciento ais "a 8ioga*ia "o 1ue "a
o8a' ele i"enti*ica coo u "os *atoes es!ons$,eis !o este e!o8eciento cultual
a ausncia "e ua !e"agogia "a leitua nos ol"es a 1ue se e*eia acia= @o !>8lico
e geal !aece ais inteessa"o na !esonali"a"e "os autoes ,i,os e nas 8ioga*ias
"os otos !o1ue' ente outas a.4es' n&o se ensina ais a le (!%9)% N&o est$
cul!an"o a1ui a!enas a escola' as !inci!alente o ensino su!eio% N&o se ensina a
le nos 8ancos uni,esit$ios%
E8oa *acilente !esu0,el' ,aleia a !ena !oo,e !es1uisas !aa ta+a
u !e*il "os li,os gua"a"os nas 8i8liotecas "os !o*essoes "e liteatua% Pelas
e*encias 8i8liog$*icas "e ensaios' "isseta+4es' teses e !ogaas "e cuso' !o"eos
te ua aosta "a 8i8lioteca "esses !o*issionais' on"e h$ n&o a!enas ua e!ise "e
t0tulos' "ento "e ca"a ua "as coentes teicas' coo ua !esen+a 0nia "e o8as
lite$ias% Le liteatua' nua ace!+&o "e a8etua ao outo' se$ se!e le
!ioitaiaente os li,os lite$ios' nas ela+4es' "e contigui"a"e e "e conta!onto' 1ue
eles esta8elece ente si% liteatua co!aa"a na sua conce!+&o ais !ua%
Ta85 te u senti"o !oga$tico a o8se,a+&o "e Al8eto Manguel eA
biblioteca noite' ua es!5cie "e e#!loa+&o $gica "esse es!a+o cu-o senti"o ,e "e
u histico' "a *oa+&o "e seu ace,o' "o luga 1ue ele ocu!a na casa' no 1uintal ou
no local "e ta8alho% E >ltia inst6ncia' a *oa+&o lite$ia na uni,esi"a"e "e,ia
!eiti 1ue o *utuo !o*esso constitu0sse u cat$logo !essoal "e o8as' "an"o assi
in0cio a ua 8i8lioteca 1ue *osse a sua !!ia i"enti"a"e' ua ta"u+&o "e seu enconto
co o outo' "e constu+&o "e seu eu a !ati "essa ela+&o "e escuta "as ,o.es lite$ias
ais "i,esas% Di. Manguel=
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
8/13
@U o8se,a"o aguto !o"eia "i.e 1ue eu sou a !ati "e ua c!iae *angalhos "os !oeas "e Jlas "e Oteo' "o n>eo "e ,olues "oRo8et Louis Ste,enson' "a ,asta e#tens&o "e"ica"a a histias"eteti,escas' "a se+&o in>scula "e"ica"a 7 teoia lite$ia' "o *ato "eha,e uito Plat&o e !ouco Aistteles e inhas estantes% To"a
8i8lioteca 5 auto8iog$*ica (!%9;)%
Enten"a3se a !ala,a autobiogrficano senti"o i"entit$io% /onstu0os u eu a
!ati "as leituas 1ue *a.eos' !inci!alente a !ati "as leituas lite$ias% Michel
oucault tata "isso no ensaio @A escita "e si' e 1ue ele ,aloi.a no un"o cl$ssico
os ca"enos "e nota' on"e se tansce,ia techos "e outos te#tos ou "e!oientos% Tal
!oce"iento *uncionaia @coo u ,e0culo i!otante "aH su8-eti,a+&o "o "iscuso
(!%9)% A 8i8lioteca teia esta esa *un+&o su8-eti,a"oa%
5. Duas posturas
olteos 7 1uest&o "a utilitai.a+&o "a leitua% /%S% Le
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
9/13
*ui"o aceita ece8e% Este contole B a *o+a "e conceitos !5,ios 1ue nos con"u.e a
cetos li,os B 5 o aio ata!alho !aa a su8-eti,a+&o !ela leitua lite$ia% E 5 esta a
leitua !a"oni.a"oa 1ue !e!on"ea na *ase uni,esit$ia "e ensino% Nesta *ase' 1uan"o
aten"eos ao conte>"o "e ua "isci!lina' se-a ela "e histoioga*ia lite$ia ou "e
teoia' ns nos !osicionaos acia "a o8a' nua iuni"a"e aos seus ,enenos% Soos
!es1uisa"oes e n&o leitoesK *a.eos u ta8alho e n&o ua leituaK 1ueeos ua
con*ia+&o e n&o u 1uestionaentoK esta8eleceos ua ela+&o *uncional co o
li,o e n&o nos entegaos a ele' o 1ue le,a a u aoteciento "as !ulsa+4es "o
lite$io% N&o nos "escontolaos "iante "o contato co a1uele uni,eso' ,en"o co
*ie.a ou co "istanciaento a1uele o8-eto 1ue s !o"e se !lenaente e#!eienta"o
en1uanto tuulto% @Estaos t&o ocu!a"os atuan"o so8e a o8a 1ue "aos a ela !ouca
chance "e atua so8e ns% assi 1ue ca"a ,e. ais encontaos a!enas a ns
esos (!%)' "i. Leltio !a$ga*o "e Um
experimento na crtica literriaesue "e aneia agistal a ec6nica "o outo coo
*oa"o "o eu' "e u eu toleante=
@A e#!eincia lite$ia cua a *ei"a "a in"i,i"uali"a"e se auina oseu !i,il5gio %%%H% Len"o liteatua' tono3e il hoens e ain"a
!eane+o eu eso %%%H% Tanscen"o a i eso% E nunca sou aiseu eso "o 1ue ao *a.3lo (!%99)%
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
10/13
Ela *oa o eu coo su!ea+&o "a in"i,i"uali"a"e% Tae*a !e"aggica !o
e#celncia' !o1ue tans*oa"oa' nua a!lia+&o "e olhaes so8e o un"o' inteio
e e#teio%
E u "e seus te#tos so8e a e"uca+&o (@Os sete sa8ees necess$ios !aa a
e"uca+&o "o *utuo)' o socilogo E"ga Moin lista as estat5gias necess$ias !aa
o"i*ica o 1ua"o "e nosso ensino% Na "e n>eo ts' ele tata "a i"enti"a"e huana'
estanhan"o 1ue a i"enti"a"e n&o conte !aa os !ogaas "e instu+&o% De!ois "e
osta a in"issocia8ili"a"e "o in"i,0"uo' a socie"a"e e a es!5cie' e "e 1ue *oa u
age so8e o outo' ele locali.a o ensino "e liteatua no cento "esse !ocesso "e
e"uca+&o !lena "o se huano% Seu te#to insus!eito' ,in"o "e ua !essoa 1ue n&o 5 "a
$ea "as Letas' *a. ua "e*esa "o !o"e "a liteatua' ,ista coo conheciento
autnoa' in"e!en"ente "e outos aos "a cincia' e co ua natue.a
tans"isci!lina' necess$ia !aa *otaleciento "e 1ual1ue i"enti"a"e% Di. Moin=
@/hegaos' ent&o' ao ensino "a liteatua e "a !oesia' elas n&o "e,e seconsi"ea"as coo secun"$ias e n&o3essenciais% A liteatua 5 !aa osa"olescentes ua escola "e ,i"a e eio !aa se a"1uii conhecientos%As cincias sociais ,ee categoias e n&o in"i,0"uos su-eitos a eo+4es'
!ai#4es e "ese-os% A liteatua' ao cont$io' coo nos gan"es oances"e Tolstoi' a8o"a o eio social' o *ailia' o histico e o conceto "asela+4es huanas co ua *o+a e#tao"in$ia% Po"eos "i.e 1ue asteleno,elas ta85 nos *ala so8e !o8leas *un"aentais "o hoeKo ao' a ote' a "oen+a' o ci>e' a a8i+&o' o "inheio %%%H' eleentos%%%H necess$ios !aa enten"e 1ue a ,i"a n&o 5 a!en"i"a soente nascincias *oais e a liteatua te a ,antage "e e*leti a co!le#i"a"e"o se huano e a 1uanti"a"e inc0,el "e seus sonhos%
Mat5ia "e eali"a"e e at5ia "a iagina+&o' a liteatua 5 o conheciento
,eti"o e u ,e8o a!ai#ona"o' !o!ician"o ua e#!eincia 1ue !assa tanto !elas
eo+4es 1uanto !ela a.&o' !o isso ais co!leto "o 1ue o "a cincia% N&o se !ensa
a!enas a liteatuaK ela 5 ,i,i"a' *otalecen"o o 1ue MichQle Petit chaa "e
@intesu8-eti,i"a"es (!%)%
Esta !es1uisa"oa *ancesa ta8alha co a leitua *oa "o es!a+o "a escola' co
couni"a"es e situa+4es "e alto isco' 1ue !assa !elas ais "oloosas a",esi"a"es%
Nesses locais' a leitua "e te#tos lite$ios a"1uie centali"a"e total' !o1ue 5 !o eio
"ela 1ue os in"i,0"uos !o"e se co!een"e e co!een"e as cicunst6ncias 1ue os"estoe% Cuan"o o !eso "a eali"a"e 5 ienso' coo no caso "essa !o!ula+&o se ,o.
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
11/13
e se outos "ieitos' o un"o iagin$io a8eto !ela leitua ganha u !otencial
inusita"o%
@As leituas a8e !aa u no,o hoi.onte e te!os "e "e,aneio 1ue!eite a constu+&o "e ua !osi+&o "e su-eito% Mas o 1ue a leituata85 tona !oss0,el 5 ua naati,a= le !eite inicia ua ati,i"a"e"e naa+&o e 1ue se esta8ele+a ,0nculos ente os *agentos "e uahistia (!%)
A liteatua sol"a ,i"as "es!e"a+a"as social' !sicolgica e teitoialente% Este
seu ,alo 5 ua gaantia "e so8e,i,ncia' eso 1ue te!o$ia' "esses gu!os= @A
liteatua 5 a1ui ua ese,a "a 1ual se lan+a &o !aa cia ou !ese,a inte,alos
on"e es!ia' "a senti"o 7 ,i"a' sonh$3la' !ens$3la (!%)% Mais "o 1ue u ca!o "e!es1uisa aca"ica ou "o 1ue ua "isci!lina escola' os te#tos lite$ios *unciona
coo estat5gia "e sal,a+&o%
MichQle Petit !ate "e u "os conceitos ais e,olucion$ios "e Antonio
/an"i"o' !o!osto e 9:' 1uan"o ele esten"eu @o "ieito 7 liteatua B t0tulo "o
ensaio B a to"os' e n&o a!enas a estu"iosos' eu"itos' ou aos 1ue *e1uenta escolas% A
liteatua agiia !aa gaanti algu e1uil08io social= @ela 5 *ato in"is!ens$,el "e
huani.a+&o' e' sen"o assi' con*ia o hoe na sua huani"a"e' inclusi,e !o1ue
atua e gan"e !ate no su8consciente e no inconsciente (!%9)% Este seu !o"e 5 "e
natue.a !etu8a"oa' !ois n&o h$ contole so8e as *o+as o,i"as !ela liteatua' 1ue
!o"e i conta "ieti.es as ais "i,esas 1ue alienta o sistea "e ensino% Po
e#e!lo' 5 ais *$cil ensina algo so8e Gegio "e Matos "o 1ue le,a os alunos a le
os !oeas "es8oca"os "o !oeta% Essa natue.a !eigosa "a liteatua uitas ,e.es a
tona !oscita eso ente a1ueles 1ue "e*en"e a leitua%
/lao 1ue !aa o c0tico !aulista o 1ue est$ e 1uest&o n&o 5 a!enas o !o"e "e
tata "e "eteina"os assuntos *un"aentais !aa a *oa+&o "o in"i,0"uo' as a
co!etncia est5tica' a *o+a o"ena"oa 1ue e#iste e to"o te#to lite$io 8e
eali.a"o= @A e*ic$cia huana 5 *un+&o "a e*ic$cia est5tica' e !otanto o 1ue na
liteatua age coo *o+a huani.a"oa 5 a !!ia liteatua' ou se-a' a ca!aci"a"e "e
cia *oas !etinentes (!%9)% /haan"o3a "e @aliento huani.a"o' /an"i"o ,
no acesso 7 gan"e liteatua ua *oa "e nega a estati*ica+&o social' as "i,is4es "e
classe e "e oige% As classes se soli"ai.aia !elo "ieito "e usu*ui "e to"os os ti!os
"e te#tos' se as "istin+4es "e cultua eu"ita e !o!ula% Ele *ala e ua coente "e
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
12/13
"ois senti"os' nua e#!l0cita ,aloi.a+&o "o leito ecl5tico% Teina seu ensaio "i.en"o
1ue a liteatua 5 u "ieito inalien$,el%
7. Formar bibliotecas
N&o 5 !oss0,el "issocia a liteatua "e outas *oas "e conheciento' taanha
te si"o a *us&o ente elas% At5 1ue !onto cetos te#tos *ilos*icos ou sociolgicos n&o
s&o eles !!ios liteatua Assi coo as ela+4es ente cultua !o!ula e cultua
eu"ita se containa eci!ocaente' o te#to ciati,o e o te#to c0tico ta85
e#ece !ess&o u so8e o outo% N&o !atilho' !otanto' "a !o!osta a"ical "e Le
-
5/21/2018 Miguel Sanches Neto - O Lugar Da Literatura
13/13
1ue teina co a i"eia "e 1ue' no *utuo' a liteatua' annia a inte!oal' *igua$
coo @egistos e u antigo anual "e estat5gia usa"o !aa so8e,i,e e te!os
"i*0ceis%
JIJLIOGRAIA
ALARE' A% A ,o. "o escito% Ta"u+&o "e Lui. Antonio Aguia% Rio "e
aneio= /i,ili.a+&o Jasileia' FF;%
/ANDIDO' Antonio% $rios escritos% S&o Paulo ? Rio "e aneio= Duas
/i"a"es ? Ouo So8e A.ul' FF%
OU/AULT' Michel% O "ue % um autor& Ta"u+&o "e Antnio enan"es
/ascais e E"ua"o /o"eio% Lis8oa= No,a e-a' :V% e"i+&o' FF:%
LEWIS' /%S% Um experimento na crtica literria% Ta"u+&o "e o&o Lu0s
/eccantini% S&o Paulo= E"itoa Unes!' FF:%
MANGUEL' Al8eto%A biblioteca noite% Ta"u+&o Sauel Titan % S&o Paulo=
/ia "as Letas' FF;%
MANGUEL' Al8eto% Os livros e os dias= u ano "e leituas !a.eosas%
Ta"u+&o "e os5 Geal"o /outo% S&o Paulo= /ia "as Letas' FF%
MORIN' E"ga%htt!=??