O artigo O posesivo · Pronomes relativos Pronomes interrogativos Pronomes exclamativos Serie...

singular plural

masc. fem. masc. fem.

determinado o a os as

indeterminado un unha uns unhas

art.

prep.

singular plural

o a os as

a ao (ó) á aos (ós) ás

con co coa cos coas

de do da dos das

en no na nos nas

art.

prep.

singular plural

un unha uns unhas

con cun cunha cuns cunhas

de dun dunha duns dunhas

en nun nunha nuns nunhas

proximidade distancia media afastamento

masc. fem. masc. fem. masc. fem.

singular este esta ese esa aquel aquela

plural estes estas eses esas aqueles aquelas


masc. fem. masc. fem. masc. fem.

sing. estoutro estoutra esoutro esoutra aqueloutro aqueloutra

pl. estoutros estoutras esoutros esoutras aqueloutros aqueloutras


este, -s esta, -s ese, -s esa, -s aquel,-es aquela, -s

de deste, -s desta, -s dese, -s desa, -s daquel, -es daquela, -s

en neste, -s nesta, -s nese, -s nesa, -s naquel, -es naquela, -s

un posuído (singular)varios posuídos

(plural)


1ª persoaun posuidor meu miña meus miñas

varios posuidores noso nosa nosos nosas

2ª persoaun posuidor teu túa teus túas

varios posuidores voso vosa vosos vosas

3ª persoa un ou varios posuidores seu súa seus súas

singular plural


algún algunha algúns algunhas

ningún ningunha ningúns ningunhas

pouco pouca poucos poucas

abondo abonda abondos abondas

moito moita moitos moitas

demasiado demasiada demasiados demasiadas

tanto tanta tantos tantas

todo toda todos todas

outro outra outros outras

mesmo mesma mesmos mesmas

propio propia propios propias

certo certa certos certas

determinado determinada determinados determinadas

----- ----- varios varias

----- ----- ambos ambas

----- ----- entrambos entrambas

bastante ----- bastantes -----

mal ----- tales -----

masculino feminino

singular cadanseu cadansúa

plural cadanseus cadansúas

un posuidor varios posuidores

1ª de meu de noso

2ª de teu de voso

3ª de seu de seu

O artigo O posesivo

IndefinidosO demostrativo

Contraccións da preposición co artigo determinado

Posesivo distributivo

Posesivo de propiedade exclusiva

Indefinidos variables

Contraccións da preposición co artigo indeterminado

Contraccións da preposición co demostrativo

Combinación do demostrativo co indefinido outro

APÉNDICE MORFOLÓXICO

1

cero

un/unha

dous/dúas

tres

catro

cinco

seis

sete

oito

nove

dez

once

doce

trece

catorce

quince

dezaseis

dezasete

dezaoito

dezanove

vinte

vinte e un / vinte e unha

vinte e dous / vinte e dúas

trinta

trinta e un, trinta e unha

corenta

cincuenta

sesenta

setenta

oitenta

noventa

cen

cento un, cento unha

douscentos / duascentas

trescentos / trescentas

catrocentos / catrocentas

cincocentos / cincocentas, quiñentos / -as

seiscentos / seiscentas

setecentos / setecentas

oitocentos / oitocentas

novecentos / novecentas

mil

millón

billón

trillón

primeiro, -a

segundo, -a

terceiro, -a

cuarto, -a

quinto, -a

sexto, -a

sétimo, -a

oitavo, -a

noveno, -a

décimo, -a

undécimo, -a / décimo primeiro, -a

duodécimo, -a / décimo segundo, -a

décimo terceiro, -a

décimo cuarto, -a

décimo quinto, -a

décimo sexto, -a

décimo sétimo, -a

décimo oitavo, -a

décimo noveno, -a

vixésimo, -a

vixésimo primeiro, -a

vixésimo segundo, -a

trixésimo, -a

cuadraxésimo, -a

quincuaxésimo, -a

sesaxésimo, -a

septuaxésimo, -a

octoxésimo, -a

nonaxésimo, -a

centésimo, -a

milésimo, -a

millonésimo, -a

dobre / duplo, -a

triplo, -a

cuádruplo, -a

quíntuplo, -a

séxtuplo, -a

décuplo, -a

medio, -a

terzo, -a

cuarto, -a

quinto, -a

sexto, -a

sétimo, -a

oitavo, -a

noveno, -a

décimo, -a

onceavo, -a

doceavo, -a

centésimo, -a

milésimo, -a

millonésimo, -a

singular plural


en nalgún nalgunha nalgúns nalgunhas

de dalgún dalgunha dalgúns dalgunhas

en noutro noutra noutros noutras

de doutro doutra doutros doutras

algo quenquera

alguén máis

cada menos

cadaquén nada

calquera ninguén

NumeraisNumerais cardinais

Numerais ordinais

Numerais multiplicativos

Numerais partitivos

Contraccións de indefinidos con preposicións

Indefinidos invariables


2

formas rectas

(sen preposición)formas oblicuas (con preposición)

libres ligadas

singular

1ª eu min comigo

2ª ti ti contigo

3ª el, ela si, el, ela consigo

plural

1ª nós (nosoutros) nós connosco

2ª vós (vosoutros) vós convosco

3ª eles, elas si, eles, elas consigo

de en

el del nel

ela dela nela

eles deles neles

elas delas nelas

non reflexivoreflexivo (cd)

Dativo (CI) Acusativo (CD)

singular

1ª me

2ª che te

3ªmasc.

lleo, lo, no

sefem. a, la, na

plural

1ª nos

2ª vos

3ªmasc.

llesos, los, nos

sefem. as, las, nas

Pronomes persoais Pronomes relativos

Pronomes interrogativos

Pronomes exclamativos

Serie tónica

Serie átona

Contraccións

acus.

dat.o / lo a / la os / los as / las

me mo ma mos mas

che cho cha chos chas

lle llo lla llos llas

nos nolo nola nolos nolas

vos volo vola volos volas

lles llelo llela llelos llelas

Concorrencia de pronomes átonos de complemento directo e de complemento indirecto

o cal

a cal

os cales

as cales

canto

canta

cantos

cantas

cuxo

cuxa

cuxos

cuxas

que

quen

onde

cando

como

cal

cales

canto

canta

cantos

cantas

que

quen

onde

cando

como

cal

cales

canto

canta

cantos

cantas

que

quen

onde

cando

como


3

ANDAR

indicativo subxuntivoimperativo

Presente Copretérito Presente

andoandasandaandamosandadesandan

andabaandabasandabaandabamosandabadesandaban

andeandesandeandemosandedesanden

anda

andade

Pretérito Antepretérito Pretérito inf. conx.

andeiandachesandouandamosandastesandaron

andaraandarasandaraandaramosandaradesandaran

andaseandasesandaseandásemosandásedesandasen

andarandaresandarandarmosandardesandaren

Futuro Pospretérito Futuro f. nominais

andareiandarásandaráandaremosandaredesandarán

andaríaandaríasandaríaandariamosandariadesandarían

andarandaresandarandarmosandardesandaren

InfinitivoandarXerundioandandoParticipioandado

VARRER



varrovarresvarrevarremosvarredesvarren

varríavarríasvarríavarriamosvarriadesvarrían

varravarrasvarravarramosvarradesvarran

varre

varrede


varrínvarrichesvarreuvarremosvarrestesvarreron

varreravarrerasvarreravarreramosvarreradesvarreran

varresevarresesvarresevarrésemosvarrésedesvarresen

varrervarreresvarrervarrermosvarrerdesvarreren


varrereivarrerásvarrerávarreremosvarreredesvarrerán

varreríavarreríasvarreríavarreriamosvarreriadesvarrerían

varrervarreresvarrervarrermosvarrerdesvarreren

InfinitivovarrerXerundiovarrendoParticipiovarrido

PARTIR



partopartespartepartimospartidesparten

partíapartíaspartíapartiamospartiadespartían

partapartaspartapartamospartadespartan

parte

partide


partínpartichespartiupartimospartistespartiron

partirapartiraspartirapartiramospartiradespartiran

partisepartisespartisepartísemospartísedespartisen

partirpartirespartirpartirmospartirdespartiren


partireipartiráspartirápartiremospartiredespartirán

partiríapartiríaspartiríapartiriamospartiriadespartirían

partirpartirespartirpartirmospartirdespartiren

InfinitivopartirXerundiopartindoParticipiopartido

OBEDECER



obedezoobedecesobedeceobedecemosobedecedesobedecen

obedecíaobedecíasobedecíaobedeciamosobedeciadesobedecían

obedezaobedezasobedezaobedezamosobedezadesobedezan

obedece

obedecede


obedecínobedecichesobedeceuobedecemosobedecestesobedeceron

obedeceraobedecerasobedeceraobedeceramosobedeceradesobedeceran

obedeceseobedecesesobedeceseobedecésemosobedecésedesobedecesen

obedecerobedeceresobedecerobedecermosobedecerdesobedeceren


obedecereiobedecerásobedeceráobedeceremosobedeceredesobedecerán

obedeceríaobedeceríasobedeceríaobedeceriamosobedeceriadesobedecerían

obedecerobedeceresobedecerobedecermosobedecerdesobedeceren

InfinitivoobedecerXerundioobedecendoParticipioobedecido

VerbosParadigmas regulares

Primeira conxugación

Segunda conxugación

Terceira conxugación

Verbos rematados en -cer e -cir

Os. verbos. en. -cer. (menos. facer. e. derivados). e. en. -cir. (menos. dicir. e. algúns.derivados).son.completamente.regulares.e.conxúganse.consonte.aos.seguintes.modelos:


4

TRADUCIR



traduzotraducestraducetraducimostraducidestraducen

traducíatraducíastraducíatraduciamostraduciadestraducían

traduzatraduzastraduzatraduzamostraduzadestraduzan

traduce

traducide


traducíntraducichestraduciutraducimostraducistestraduciron

traduciratraducirastraduciratraduciramostraduciradestraduciran

traducisetraducisestraducisetraducísemostraducísedestraducisen

traducirtraducirestraducirtraducirmostraducirdestraduciren


traducireitraducirástraducirátraduciremostraduciredestraducirán

traduciríatraduciríastraduciríatraduciriamostraduciriadestraducirían

traducirtraducirestraducirtraducirmostraducirdestraduciren

InfinitivotraducirXerundiotraducindoParticipiotraducido

CAER



caiocaescaecaimoscaidescaen

caíacaíascaíacaïamoscaïadescaían

caiacaiascaiacaiamoscaiadescaian

cae

caede


caíncaíchescaeucaemoscaestescaeron

caeracaerascaeracaeramoscaeradescaeran

caesecaesescaesecaésemoscaésedescaesen

caercaerescaercaermoscaerdescaeren


caereicaeráscaerácaeremoscaeredescaerán

caeríacaeríascaeríacaeriamoscaeriadescaerían

caercaerescaercaermoscaerdescaeren

InfinitivocaerXerundiocaendoParticipiocaído

OÍR



oiooesoeoímosoídesoen

oíaoíasoíaoïamosoïadesoían

oiaoiasoiaoiamosoiadesoian

oe

oíde


oínoíchesoíuoímosoístesoíron

oíraoírasoíraoiramosoiradesoíran

oíseoísesoíseoísemosoísedesoísen

oíroíresoíroírmosoírdesoíren


oireioirásoiráoiremosoiredesoirán

oiríaoiríasoiríaoiriamosoiriadesoirían

oíroíresoíroírmosoírdesoíren

InfinitivooírXerundiooíndoParticipiooído

Verbos rematados en -aer, -oer, -aír, -oír

Conxúganse. consonte. aos. modelos. indicados. arriba:. abstraer, acaer, atraer, caer, condoer, contraer, corroer, choer, decaer, descontraer, desoír, detraer, distraer, doer, entreoír, esvaer, extraer, maltraer, moer, oír, proer, recaer, remoer, retraer, retrotraer, roer, saír, sobresaír, subtraer.

INCLUÍR



inclúoinclúesinclúeincluímosincluídesinclúen

incluíaincluíasincluíaincluïamosincluïadesincluían

inclúainclúasinclúaincluamosincluadesinclúan

inclúe

incluíde


incluínincluíchesincluíuincluímosincluístesincluíron

incluíraincluírasincluíraincluiramosincluiradesincluíran

incluíseincluísesincluíseincluísemosincluísedesincluísen

incluírincluíresincluírincluírmosincluírdesincluíren


incluireiincluirásincluiráincluiremosincluiredesincluirán

incluiríaincluiríasincluiríaincluiriamosincluiriadesincluirían

incluírincluíresincluírincluírmosincluírdesincluíren

InfinitivoincluírXerundioincluíndoParticipioincluído

Verbos rematados en -uír

Os.verbos.rematados.en.-uír.como.argüír, atribuír, concluír, construír, contribuír, destituír, destruír, diluír, estatuír, fluír, imbuír, recluír, restituír.etc.,.son.regula-res..O.seu.modelo.de.conxugación.é.o.seguinte:


5

LER



leoleslelemosledeslen

líalíaslíaliamosliadeslían

lealeaslealeamosleadeslean

le

lede


línlichesleulemoslestesleron

leralerasleraleramosleradesleran

leselesesleselésemoslésedeslesen

lerlereslerlermoslerdesleren


lereilerásleráleremosleredeslerán

leríaleríasleríaleriamosleriadeslerían

lerlereslerlermoslerdesleren

InfinitivolerXerundiolendoParticipiolido

RIR



ríorisririmosridesrin

ríaríasríariamosriadesrían

ríaríasríariamosriadesrían

ri

ride


rinrichesriurimosristesriron

rirarirasrirariramosriradesriran

riserisesriserísemosrísedesrisen

rirriresrirrirmosrirdesriren


rireirirásriráriremosriredesrirán

riríariríasriríaririamosririadesrirían

rirriresrirrirmosrirdesriren

InfinitivorirXerundiorindoParticipiorido

VESTIR



vistovistesvistevestimosvestidesvisten

vestíavestíasvestíavestiamosvestiadesvestían

vistavistasvistavistamosvistadesvistan

viste

vestide


vestínvestichesvestiuvestimosvestistesvestiron

vestiravestirasvestiravestiramosvestiradesvestiran

vestisevestisesvestisevestísemosvestísedesvestisen

vestirvestiresvestirvestirmosvestirdesvestiren


vestireivestirásvestirávestiremosvestiredesvestirán

vestiríavestiríasvestiríavestiriamosvestiriadesvestirían

vestirvestiresvestirvestirmosvestirdesvestiren

InfinitivovestirXerundiovestindoParticipiovestido

Conforme.ao.modelo.anterior.conxúganse:.adherir, advertir, agredir, competir, con-cernir, conferir, desapedir, despedir, diferir, discernir, divertir, dixerir, espelir, espir, ex-pedir, impedir, inferir, inserir, investir, inxerir, medir, pedir, preferir, proferir, reexpedir, referir, reflectir, repetir, revestir, suxerir, transferir, transgredir, vestir.

Segundo.modelo:

Conxúganse.do.mesmo.xeito:.crer, descrer, ler, reler, sobreser, trasler

O.mesmo.paradigma.teñen.os.verbos.asentir, conseguir, consentir, desmentir, ferir, malferir, mentir, perseguir, proseguir, resentir, seguir, sentir.

Sorrir conxúgase.igual.

SERVIR



sirvoserves [ɛ]serve [ɛ]servimos [e]servides [e]serven [ɛ]

servíaservíasservíaserviamosserviadesservían

sirvasirvassirvasirvamossirvadessirvan

sirve

servide


servínservichesserviuservimosservistesserviron

serviraservirasserviraserviramosserviradesserviran

serviseservisesserviseservísemosservísedesservisen

servirserviresservirservirmosservirdesserviren


servireiservirásserviráserviremosserviredesservirán

serviríaserviríasserviríaserviriamosserviriadesservirían

servirserviresservirservirmosservirdesserviren

InfinitivoservirXerundioservindoParticipioservido

Verbos rematados en -ir con alternancias vocálicas. Verbos con e como vogal final da raíz do infinitivo

Primeiro.modelo:


6

UNIR



unounesuneunimosunidesunen

uníauníasuníauniamosuniadesunían

unaunasunaunamosunadesunan

une

unide


unínunichesuniuunimosunistesuniron

uniraunirasunirauniramosuniradesuniran

uniseunisesuniseunísemosunísedesunisen

uniruniresunirunirmosunirdesuniren


unireiunirásuniráuniremosuniredesunirán

uniríauniríasuniríauniriamosuniriadesunirían

uniruniresunirunirmosunirdesuniren

InfinitivounirXerundiounindoParticipiounido

CABER



caibocabescabecabemoscabedescaben

cabíacabíascabíacabiamoscabiadescabían

caibacaibascaibacaibamoscaibadescaiban

cabe

cabede


coubencoubechescoubocoubemoscoubestescouberon

couberacouberascouberacouberamoscouberadescouberan

coubesecoubesescoubesecoubésemoscoubésedescoubesen

cabercaberescabercabermoscaberdescaberen


cabereicaberáscaberácaberemoscaberedescaberán

caberíacaberíascaberíacaberiamoscaberiadescaberían

coubercouberescoubercoubermoscouberdescouberen

InfinitivocaberXerundiocabendoParticipiocabido

DAR



doudasdadamosdadesdan

dabadabasdabadabamosdabadesdaban

deadeasdeadeamosdeadesdean

dá

dade


deidechesdeudemosdestesderon

deraderasderaderamosderadesderan

desedesesdesedésemosdésedesdesen

dardaresdardarmosdardesdaren


dareidarásdarádaremosdaredesdarán

daríadaríasdaríadariamosdariadesdarían

derderesderdermosderdesderen

InfinitivodarXerundiodandoParticipiodado

FUXIR



fuxofoxes [ɔ]foxe [ɔ]fuximosfuxidesfoxen [ɔ]

fuxíafuxíasfuxíafuxiamosfuxiadesfuxían

fuxafuxasfuxafuxamosfuxadesfuxan

fuxe

fuxide


fuxínfuxichesfuxiufuximosfuxistesfuxiron

fuxirafuxirasfuxirafuxiramosfuxiradesfuxiran

fuxisefuxisesfuxisefuxísemosfuxísedesfuxisen

fuxirfuxiresfuxirfuxirmosfuxirdesfuxiren


fuxireifuxirásfuxiráfuxiremosfuxiredesfuxirán

fuxiríafuxiríasfuxiríafuxiriamosfuxiriadesfuxirían

fuxirfuxiresfuxirfuxirmosfuxirdesfuxiren

InfinitivofuxirXerundiofuxindoParticipiofuxido

Conxúganse.igual:.aducir, afundir, aludir, asumir, conducir, confundir, cumprir ‘com-pletar’, curtir, deducir, desentupir, desunir, difundir, discutir, eludir, embutir, entupir, escapulir, esculpir, fulxir, fundir ’derreter’, gruñir, incumbir, inducir, infundir, insurxir, nutrir, percutir, presumir, reducir, refulxir, refundir, repercutir, resumir, reunir, rustrir, seducir, sucumbir, suplir, traducir, tupir, unir, unxir, urxir, zurcir.

Segundo.modelo:

Conxúganse.igual:.acudir, bulir, consumir, cubrir, cumprir ‘ser preciso’, cuspir, des-cubrir, deslucir, durmir, encubrir, engulir, ensumir, entrelucir, fundir ‘render’, fuxir, lucir, mulir, muxir, pulir, rebulir, recubrir, relucir, ruxir, sacudir, subir, sufrir, sumir, translucir, tremelucir, tusir, ulir, urdir, xunguir, xurdir.

Verbos con u como vogal final da raíz do infinitivo

Primeiro.modelo:Verbos

Paradigmas irregulares


7

DICIR



digodisdidicimosdicidesdin

dicíadicíasdicíadiciamosdiciadesdicían

digadigasdigadigamosdigadesdigan

di

dicide


dixendixechesdixodixemosdixestesdixeron

dixeradixerasdixeradixeramosdixeradesdixeran

dixesedixesesdixesedixésemosdixésedesdixesen

dicirdiciresdicirdicirmosdicirdesdiciren


direidirásdirádiremosdiredesdirán

diríadiríasdiríadiriamosdiriadesdirían

dixerdixeresdixerdixermosdixerdesdixeren

InfinitivodicirXerundiodicindoParticipiodito

FACER



fagofasfaifacemosfacedesfan

facíafacíasfacíafaciamosfaciadesfacían

fagafagasfagafagamosfagadesfagan

fai

facede


fixenfixechesfixofixemosfixestesfixeron

fixerafixerasfixerafixeramosfixeradesfixeran

fixesefixesesfixesefixésemosfixésedesfixesen

facerfaceresfacerfacermosfacerdesfaceren


fareifarásfaráfaremosfaredesfarán

faríafaríasfaríafariamosfariadesfarían

fixerfixeresfixerfixermosfixerdesfixeren

InfinitivofacirXerundiofacendoParticipiofeito

ESTAR



estouestásestáestamosestadesestán

estabaestabasestabaestabamosestabadesestaban

esteaesteasesteaesteamosesteadesestean

está

estade


estivenestivechesestivoestivemosestivestesestiveron

estiveraestiverasestiveraestiveramosestiveradesestiveran

estiveseestivesesestiveseestivésemosestivésedesestivesen

estarestaresestarestarmosestardesestaren


estareiestarásestaráestaremosestaredesestarán

estaríaestaríasestaríaestariamosestariadesestarían

estiverestiveresestiverestivermosestiverdesestiveren

InfinitivoestarXerundioestandoParticipioestado

HABER



heihasha / haihabemoshabedeshan

habíahabíashabíahabiamoshabiadeshabían

haxahaxashaxahaxamoshaxadeshaxan

---

---


houbenhoubecheshoubohoubemoshoubesteshouberon

houberahouberashouberahouberamoshouberadeshouberan

houbesehoubeseshoubesehoubésemoshoubésedeshoubesen

haberhabereshaberhabermoshaberdeshaberen


habereihaberáshaberáhaberemoshaberedeshaberán

haberíahaberíashaberíahaberiamoshaberiadeshaberían

houberhoubereshouberhoubermoshouberdeshouberen

InfinitivohaberXerundiohabendoParticipiohabido

Conxúganse.tamén.así.os.derivados.contradicir, desdicir.e.predicir. Bendicir.e.maldi-cir.son.regulares,.aínda.que.no.presente.de.indicativo.e.no.presente.de.subxuntivo.poden.seguir.o.modelo.de.dicir.

Conxúganse.do.mesmo.xeito.afacer, desfacer, refacer e satisfacer.


8

IR



vouvasvaiimosidesvan

íaíasíaiamosiadesían

vaiavaiasvaiavaiamosvaiadesvaian

vai

vamoside


funfuchesfoifomosfostesforon

foraforasforaforamosforadesforan

fosefosesfosefósemosfósedesfosen

iriresirirmosirdesiren


ireiirásiráiremosiredesirán

iríairíasiríairiamosiriadesirían

forforesforformosfordesforen

InfinitivoirXerundioindoParticipioido

PODER



podopodespodepodemospodedespoden

podíapodíaspodíapodiamospodiadespodían

poidapoidaspoidapoidamospoidadespoidan

pode

podede


puidenpuidechespuidopuidemospuidestespuideron

puiderapuideraspuiderapuideramospuideradespuideran

puidesepuidesespuidesepuidésemospuidésedespuidesen

poderpoderespoderpodermospoderdespoderen


podereipoderáspoderápoderemospoderedespoderán

poderíapoderíaspoderíapoderiamospoderiadespoderían

puiderpuiderespuiderpuidermospuiderdespuideren

InfinitivopoderXerundiopodendoParticipiopodido

ESTAR



estouestásestáestamosestadesestán

estabaestabasestabaestabamosestabadesestaban

esteaesteasesteaesteamosesteadesestean

está

estade


estivenestivechesestivoestivemosestivestesestiveron

estiveraestiverasestiveraestiveramosestiveradesestiveran

estiveseestivesesestiveseestivésemosestivésedesestivesen

estarestaresestarestarmosestardesestaren


estareiestarásestaráestaremosestaredesestarán

estaríaestaríasestaríaestariamosestariadesestarían

estiverestiveresestiverestivermosestiverdesestiveren

InfinitivoestarXerundioestandoParticipioestado

POÑER



poñoposponpoñemospoñedespoñen

poñíapoñíaspoñíapoñiamospoñiadespoñían

poñapoñaspoñapoñamospoñadespoñan

pon

poñede


puxenpuxechespuxopuxemospuxestespuxeron

puxerapuxeraspuxerapuxeramospuxeradespuxeran

puxesepuxesespuxesepuxésemospuxésedespuxesen

poñerpoñerespoñerpoñermospoñerdespoñeren


poñereipoñeráspoñerápoñeremospoñeredespoñerán

poñeríapoñeríaspoñeríapoñeriamospoñeriadespoñerían

puxerpuxerespuxerpuxermospuxerdespuxeren

InfinitivopoñerXerundiopoñendoParticipioposto

Conxúganse.igual.os.derivados.de.antepoñer, apoñer, compoñer, contrapoñer, depo-ñer, descompoñer, dispoñer, expoñer, impoñer, indispoñer, opoñer, predispoñer, pre-supoñer, propoñer, recompoñer, repoñer, superpoñer, supoñer, traspoñer, xustapoñer.


9

PÓR



poñoposponpomospodespon

puñapuñaspuñapuñamospuñadespuñan

poñapoñaspoñapoñamospoñadespoñan

pon

ponde


puxenpuxechespuxopuxemospuxestespuxeron

puxerapuxeraspuxerapuxeramospuxeradespuxeran

puxesepuxesespuxesepuxésemospuxésedespuxesen

pórporesporpormospordesporen


poreiporásporáporemosporedesporán

poríaporíasporíaporiamosporiadesporían


InfinitivopórXerundiopondoParticipioposto

QUERER



queroqueresquerequeremosqueredesqueren

queríaqueríasqueríaqueriamosqueriadesquerían

queiraqueirasqueiraqueiramosqueiradesqueiran

quere

querede


quixenquixechesquixoquixemosquixestesquixeron

quixeraquixerasquixeraquixeramosquixeradesquixeran

quixesequixesesquixesequixésemosquixésedesquixesen

quererquereresquererquerermosquererdesquereren


querereiquererásquereráquereremosquereredesquererán

quereríaquereríasquereríaquereriamosquereriadesquererían

quixerquixeresquixerquixermosquixerdesquixeren

InfinitivoquererXerundioquerendoParticipioquerido

PRACER



prazopracespracepracemospracedespracen

pracíapracíaspracíapraciamospraciadespracían

prazaprazasprazaprazamosprazadesprazan

prace

pracede


prouguenprouguechesprougoprouguemosprouguestesprougueron

prougueraprouguerasprougueraprougueramosprougueradesprougueran

prougueseprouguesesprougueseprouguésemosprouguésedesprouguesen

pracerpracerespracerpracermospracerdespraceren


pracereipraceráspracerápraceremospraceredespracerán

praceríapraceríaspraceríapraceriamospraceriadespracerían

prouguerprougueresprouguerprouguermosprouguerdesprougueren

InfinitivopracerXerundiopracendoParticipiopracido

SABER



seisabessabesabemossabedessaben

sabíasabíassabíasabiamossabiadessabían

saibasaibassaibasaibamossaibadessaiban

sabe

sabede


soubensoubechessoubosoubemossoubestessouberon

souberasouberassouberasouberamossouberadessouberan

soubesesoubesessoubesesoubésemossoubésedessoubesen

sabersaberessabersabermossaberdessaberen


sabereisaberássaberásaberemossaberedessaberán

saberíasaberíassaberíasaberiamossaberiadessaberían


InfinitivosaberXerundiosabendoParticipiosabido

Os.derivados.apracer, compracer.e.despracer.son.regulares.e.conxúganse.como.obe-decer.

Conxúganse.igual.os.derivados.antepor, apor, compor, contrapor, depor, descompor, dispor, expor, impor, indispor, opor, predispor, presupor, propor, recompor, repor, su-perpor, supor, traspor, xustapor.


10

SER



sonesésomossodesson

eraeraseraeramoseradeseran

sexasexassexasexamossexadessexan

sé

sede


funfuchesfoifomosfostesforon

foraforasforaforamosforadesforan

fosefosesfosefósemosfósedesfosen

serseressersermosserdesseren


sereiserásseráseremosseredesserán

seríaseríasseríaseriamosseriadesserían

forforesforformosfordesforen

InfinitivoserXerundiosendoParticipiosido

TRAER



traiotraestraetraemostraedestraen

traíatraíastraíatraïamostraïadestraían

traiatraiastraiatraiamostraiadestraian

trae

traede


trouxentrouxechestrouxotrouxemostrouxestestrouxeron

trouxeratrouxerastrouxeratrouxeramostrouxeradestrouxeran

trouxesetrouxesestrouxesetrouxésemostrouxésedestrouxesen

traertraerestraertraermostraerdestraeren


traereitraerástraerátraeremostraeredestraerán

traeríatraeríastraeríatraeriamostraeriadestraerían

trouxertrouxerestrouxertrouxermostrouxerdestrouxeren

InfinitivotraerXerundiotraendoParticipiotraído

TER



teñotestentemostedesteñen

tiñatiñastiñatiñamostiñadestiñan

teñateñasteñateñamosteñadesteñan

ten

tende / tede


tiventivechestivotivemostivestestiveron

tiverativerastiverativeramostiveradestiveran

tivesetivesestivesetivésemostivésedestivesen

terterestertermosterdesteren


tereiterásteráteremosteredesterán

teríateríasteríateriamosteriadesterían

tivertiverestivertivermostiverdestiveren

InfinitivoterXerundiotendoParticipiotido

VALER



vallovalesvalevalemosvaledesvalen

valíavalíasvalíavaliamosvaliadesvalían

vallavallasvallavallamosvalladesvallan

vale

valede


valínvalichesvaleuvalemosvalestesvaleron

valeravalerasvaleravaleramosvaleradesvaleran

valesevalesesvalesevalésemosvalésedesvalesen

valervaleresvalervalermosvalerdesvaleren


valereivalerásvalerávaleremosvaleredesvalerán

valeríavaleríasvaleríavaleriamosvaleriadesvalerían

valervaleresvalervalermosvalerdesvaleren

InfinitivovalerXerundiovalendoParticipiovalido

Da.mesma.maneira.conxúgase.equivaler.Abster, ater, conter, deter, entreter, manter, reter.e.soster conxúganse.igual.


11

VER



vexovesvevemosvedesven

víavíasvíaviamosviadesvían

vexavexasvexavexamosvexadesvexan

ve

vede


vinvichesviuvimosvistesviron

viravirasviraviramosviradesviran

visevisesvisevísemosvísedesvisen

ververesververmosverdesveren


vereiverásveráveremosveredesverán

veríaveríasveríaveriamosveriadesverían

virviresvirvirmosvirdesviren

InfinitivoverXerundiovendoParticipiovisto

VIR



veñovésvénvimosvidesveñen

viñaviñasviñaviñamosviñadesviñan

veñaveñasveñaveñamosveñadesveñan

ven

vinde / vide


vinviñechesviuviñemosviñestesviñeron

viñeraviñerasviñeraviñeramosviñeradesviñeran

viñeseviñesesviñeseviñésemosviñésedesviñesen

virviresvirvirmosvirdesviren


vireivirásviráviremosviredesvirán

viríaviríasviríaviriamosviriadesvirían

viñerviñeresviñerviñermosviñerdesviñeren

InfinitivovirXerundiovindoParticipiovido

Poden.conxugarse.igual advir, convir, contravir, desconvir, devir, desavir, intervir, pre-vir, provir, reconvir, sobrevir.

Conxúganse.igual.os.derivados:.entrever, prever, rever. Prover conxúgase.como.ver.nos.tempos.do.tema.de.presente.e.nas.formas.nominais.(provexo, provés...; provía...; proverei...),.mentres.que.nos.tempos.do.tema.de.perfecto.tende.a.facerse.regular:.provín, proviches, proveu, provemos, provestes, proveron; provera,.etc.; provese etc.).

Adverbios e locucións adverbiais

De lugarabaixoacáacóacoláadianteaíaláalénalguresalíalóaquénaquíarredorarribaatrásavantecercadebaixodentroderredorderribadetrásdianteembaixoencimaenribafóralonxeninguresondepretou?velaívelaquíxalundes

á beiraa caróna contramána rente(s)en fronteao ladoao péao redor

De tempoacotíoagoraaíndaantanoantesantontearestoraarreoasemadeatrás

axiñacandocedocercadaqueladecontadodecotedecontinodecotíodeseguidadeseguidodespoisendexamaisenseguidaentónentrementreshoganohoxeindalogomañámentresnamentresnoutroranuncaonteoutrorapasadomañáprontoseguidosempretardetrasantontexaxacandoxamais

a cada poucoa deshoraa destempoa diarioa miúdoa tempoantes de antonteao outro díaao poucoaos poucosás vecesde alí a poucode aquí a poucode camiñode cando en candode cando en vezde momentode raro en rarode tempo en tempode vez en candodeica poucodeica un pouco

en tempohoxe en díao outro antontepara o outro díapor vecespouco a pouco

De cantidade e precisiónabondoalgoapenasbastantebencantocasedabondodemasiadomáismalamentemediomenosmesmamentemesmomoimoitonadapoucosósoamentetalmentetantantoxustamentexusto

a mediasde máisde menosde sobrade todopor aí

De modoadredeamodoasemadeasíbencomodevagarengordegratismalmellorpaseniñopeor


12

Adverbios e locucións adverbiais

Locucións prepositivas

Conxuncións e locucións conxuntivasPreposicións

a correra dereitasa eitoa escapea feitoá finá mantentaao caboao chouao dereitoao finao xeitoá présaa propósitoás présasás toasde baldede golpede prontode propósitode repentede socatede socatode súpetoen balde

De afirmaciónabofésitaménxaora

así mesmode certo

De negaciónninnonsequeratampouco

non xa

De dúbidaacasodisquequizá(s)quizabesquizaisseicatalvezao mellorpoida quese cadra

a cor á beira dea carón dea causa dea diferenza dea forza dea par deá parte dea pesar dea poder dea prol dea rente(s) dea respecto dea través deabaixo deacerca deademais dealén deamais deantes deó par deó pé deó redor deaquén dearredor dearriba de

atrás debaixo debardante debeira decabo decanto acara acas decerca deco gallo decon respecto acontra dede par dedebaixo dedentro dederredor dederriba dedespois dedetrás dediante deen canto aen favor deen fronte deen lugar deen par de

en troques deen vez deencima deencol deenriba defóra defronte alonxe deno canto depese apor causa depor cousa depor culpa depor medio depor mor depreto derespecto arespecto deriba desobre detocante atras deverbo dexunto axunto de

Copulativasemaisnina maise mais

Disxuntivas e distributivasou(que)...queben...bencal...calnin...ninora...oraou...ouquer...quervolta...voltaxa... xa

Adversativasmaisnembarganteperoporénsenón

a menos queagás queagora benagora queaínda queasí a todo, así e todobardante quecon todoe iso que (e eso que)excepto quefóra de queinda quemenos queno entantonon obstanteora benora quepor isoquitado que, quitando quesacado que, sacando quesenón quesó que

Concesivasasí

a pesar de quea pouco queaínda queben queinda quemáis quemal quemesmo quenin quepese a quepor (+ adxectivo) quepor máis quepor moito quepor pouco que

Condicionaiscandose

a menos quea nada quea non ser quea non ser sea pouco que

aagásanteapósataatébaixobardantecabocandacasconconformeconsontecontradedeicadendedesdeduranteen

entreexceptofóramaliamediantemenosondaparaperanteporquitandosacadosacandosalvosegundosensenónsosobretrasxunta


13

agás queagás sebardante quecaso de quecon quecon tal de quecon tal quede non ser quede non ser seen caso de queexcepto queexcepto sequitado quequitado sequitando quequitando sesacado quesacado sesacando quesacando sesalvo quesalvo sesempre quesenón que

Causaiscomopoisporqueque

como queira quedado quepois quepor causa de quepor cousa de quepor culpa de quepor mor de queposto quevisto quexa que

Consecutivasconquedaquelaentónlogo

así poisasí quede aí quede forma quede maneira quede modo quede xeito quepolo tantopor conseguintepor tantotan(to)... quexa que logo

Finaisporquequea fin de quea queen favor de quepara que

Locativasonde

onde queira que

Temporaisapenasasemadecandoentrementresmalmentresnamentres

antes de queantes queao queasí queata queaté queaxiña quecada vez quecando queira quedecontado quedeica que

dende quedes quedesde quedeseguida quedespois de quedespois queen tantoentre tantoinda ben nonlogo quementres tantonon bensempre quetan pronto

Modaiscomoconformeconsontesegundo

así comoben comode forma quesen quecoma sede maneira quetal calcomo queira quede modo quetal comocomo sede xeito quetal e comomal como

Comparativascacomacomoque

Completivasquese

á (a + a artigo; ‘ala’)

ás (a + as artigo; ‘alas’)

bóla (‘esfera’)

cá (ca + a)

cás (ca + as)

chá (‘plana’)

chás (‘planas’)

có (ca + o)

cós (ca + os; subst.)

cómpre (‘é mester’)

cómpren (‘son mester’)

dá (pres. e imp. de dar)

dás (pres. de dar)

dó (‘compaixón’)

é (pres. de ser)

fóra (adv.)

máis (adv. e pron.)

nó (subst.)

nós (pron. tónico; pl. de nó)

ó (a + o)

ós (a + os)

óso (do corpo)

pé (parte do corpo)

póla (‘rama’)

pór (‘poñer’)

présa (‘apuro’)

sé (‘sede eclesiástica’; imp. de ser)

só (adv. e adx.)

té (‘infusión’)

vén (pres. de vir)

vés (pres. de vir)

vós (pron. tónico)

a (artigo; pron.; prep.)

as (artigo; pron.)

bola (peza de pan)

ca (conx.)

cas (prep.)

cha (che + a)

chas (che + as)

co (con + o)

cos (con + os)

compre (‘merque’)

compren (‘merquen’)

da (de + a)

das (de + as)

do (de + o)

e (conx.)

fora (antepret. de ser e ir)

mais (conx.)

no (en + o)

nos (pron. átono; en + os)

o (artigo; pron.)

os (artigo; pron.)

oso (animal)

pe (letra)

pola (‘galiña’; por + a)

por (prep.)

presa (‘prendida’; ‘presada’)

se (conx.; pron.)

so (prep.)

te (pron.; letra)

ven (pres. de ver; imp. de vir)

ves (pres. de ver)

vos (pron. átono)

Conxuncións e locucións conxuntivas

O til diacrítico


14

O artigo O posesivo · Pronomes relativos Pronomes interrogativos Pronomes exclamativos Serie...

Documents

Transcript of O artigo O posesivo · Pronomes relativos Pronomes interrogativos Pronomes exclamativos Serie...