O MUNDO ANTIGO
description
Transcript of O MUNDO ANTIGO
O MUNDO ANTIGO
a Filosofía
ata Sócrates
A. A FILOSOFÍA ATA SÓCRATES
– A. Mito e Logos.
– B. A Filosofía en Grecia.
– C. A Filosofía presocrática: o monismo.
– D. A filosofía presocrática: o pluralismo
– E. Sócrates e a Sofística.
Por qué xurde en Grecia?• Ciencia e Filosofía: fenómenos tardíos. Non
aparecen ata o século VI a.C. (Grecia Arcaica)
• Organizada en cidades-estado(polis). O cidadán ten un papel primordial (capacidade para opinar).
• Ocupación básica: comercio. Permite ter moito tempo libre para pensar e coñecer outras culturas.
• Non hai nin tradición relixiosa nin poder militar organizado.
A. Mito y logos • Ata entón, o eixo da cultura é o MITO: narración
alegórica que explca a orixe da realidade física ou humana protagonizada por deuses e heroes
• Explicación universal e última.
• Explicación arbitraria.
• Non se trata de que o mito sexa falso, senón que non segue cánones racionais. Manexa outros criterios de verdade.(Autoridade-Tradición)
• Tradición cultural grega de gran importancia: Homero, Hesíodo .
• Historias recibidas por tradición.
• Informan do pasado remoto do home e do pobo en cuestión.
• Inicio dunha búsqueda reflexiva e personal da verdade.Producida por un novo tipo de sabio con espíritu crítico (afán de discernir e non conformarse coas explicacións inmediatas)
• Convición de que a natureza está presidida pola necesidade racional (logos).
• Cambio lento e progresivo: do fundamento na autoridade ao fundamento na razón personal.
B. A Filosofía en Grecia
PRESOCRÁTICOS MONISTAS
PLURALISTAS
Escola Xónica
Pitágoras
Heráclito-Parménides
Empédocles de Agrigento
Anaxágoras de Clazomene
Os Atomistas (Leucipo e Demócrito)
SÓCRATES OS SOFISTAS
PLATÓN
ARISTÓTELES
C. A Filosofía Presocrática: O Monismo
• Orixe: admiración ante a perfección e a orde da natureza.
• Primeiro problema: cosmolóxico. Existe un principio ou causa primordial (arxé) que explique o devir da natureza (fisis)?
• Primeira resposta: pódese explicar toda a realidade como si fose unha única sustancia (Monismo).
arxé• o principio ou arkhé (arxé) é:
a) a fonte e a orixe de tódaslas cousas,
b) a desembocadura ou o termo último de tódalas cousas e
c) o respaldo permanente que rixe tódalas cousas (este concepto é o que entenderemos por sustancia en terminoloxía aristotélica).
• En poucas palabras, o principio (arkhe) pode definirse como aquilo do cal proveñen, aquilo aquilo do cal proveñen, aquilo no que acaban e aquilo polo cal son e subsisten no que acaban e aquilo polo cal son e subsisten tódalas cousastódalas cousas.
• ESCOLA XÓNICA: Procede de Mileto (Xonia). Considera que o arxé é un principio material.
Tales: (624-546 a.C.)
o arxé é a agua.
“Todo está cheo de deuses”
Anaximandro (610-546 a.C.) :
o arxé non pode ser ningún elemento
que teña contrario. Ha de ser algo previo: o ilimitado, o indefinido (to apeirón). Indica por primeira vez a convición de que o mundo é un cosmos (entidade ordenada) non un caos.
• Esta materia primixenia ilimitada e indeterminada segue un cierto xogo de opostosxogo de opostos (como o húmido e o seco) que, nun proceso que chama xustiza-inxustizaxustiza-inxustiza, se unen e separan dando lugar a toda a variedade da natureza ou physis
Anaxímenes (586-525 a.C.) : o arxé é o aire (elemento intermedio). elemento ilimitado como o ápeiron pero a súa vez material e pero a súa vez material e experimentableexperimentable, e verificou a súa importancia como elemento vital na respiración dos seres vivos.
PITÁGORAS: A súa escola trasmite á posteridade dúas ideas básicas: O corpo é un añadido, imposto
á alma como un castigo.
O arxé non é ningún elemento
material senón a forma (morphé),
cognoscible a través das
matemáticas. O arché é o número arché é o número
GRAN INFLUXO EN PLATÓN.
• Os números non eran para eles meras cantidades, senón auténticas calidades das cousasauténticas calidades das cousas; non eran símbolos, senón a realidade mesma. Explican a composición do real nas súas distintas dimensións: o un forma o punto; o dous, a liña; o tres, a superficie; o catro, o cuerpo.
• O principio básico da armonía estaba basado precisamente nesa perfección matemática do cosmos
HERÁCLITO DE ÉFESO:
• O cambio é a esencia da realidade. Os seres non paran de cambiar e de opoñerse entre sí.
• Devir=loita de contrarios
• A verdadera realidade é un
equilibrio conflictivo producido
pola eliminación do particular.
• Tensión /orde (dikheé)
• Devir segue unha orde, LOGOS.
• Imaxe Lume
.
PARMÉNIDES: Crítico de Heráclito.
Desenvolve a súa doutrina filosófica nun Poema , Sobre a Natureza, escrito en tono oracular, na que proclama a inmutabilidade radical da realidade;
• Heráclito se equivoca por seguila experiencia. A realidade particular, continxente e cambiante é un engano. Non ten sentido lóxico. aquilo que penso con rigor lóxico ten que ser real.
• dous camiños que poden elixir os mortais: o da verdade (alétheia), que conduce ao coñecemento do ser, e o do parecer ou opinión (doxa)
•
• Hai que seguir a VÍA DA VERDADE: uso puro da razón. O ser é, a nada(non-ser) non é.
• O ser posúe tódolos caracteres da perfección: inenxendrado, eterno, perfecto e universal.
• Demostración do limitado valor do monismo.• Grave problema: como explicar á vez o universal (necesario) e o particular
(continxente)
• o camiño da verdade, o que elixe o sabio (o filósofo); e o camiño da opinión, é o que seguen o común dos mortais. O camiño da opinión, é aquel no que as cousas cambian
• o camiño da verdade lévanos a aquilo que sempre é: o ser. As cousas cambian. O ser, sen embargo, non cambia.
• “o ser é e o non-ser non é”.
• O ser posúe tódolos caracteres da perfección: inenxendrado, eterno, perfecto e universal.
• Demostración do limitado valor do monismo.
• Grave problema: como explicar á vez o universal (necesario) e o particular (continxente)
Si o Si o ser é unser é un é imposible pensar nun devir hacia outro, e por tanto unha cousa é o mundo auténtico (sen movemento) e outra o aparente (con cambios e movemento). Ahora ben, si o ser é un conxunto de Ahora ben, si o ser é un conxunto de compostoscompostos, unha mezcla de elementos, cuxa unidade consiste nesa mezcla, e esa mezcla pode mediante certas forzas contrarias separarse e recombinarse, entoncesentonces teremos salvado tanto a unidade dun serunidade dun ser (composto) como o cambiocambio, entendido ahora como as infinitas mezclas posibles deses elementos.
D. a Filosofía presocrática:o pluralismo
D. OS PLURALISTAS
EMPÉDOCLES: 4 elementos (auga-aire-terra-lume) e 2 motores (amor-odio). Explicación mitolóxica.
ANAXÁGORAS: Múltiples elementos diferentes cualitativamente (homeomerías) e unha causa: o nous (intelixencia directriz). Explicación teleolóxica.
ATOMISTAS (Leucipo e Demócrito). A physisphysis está composta por infinitas partículas materiaisinfinitas partículas materiais,, átomosátomos, de tamaño imperceptible, que se achan nun espazo distinto a elas (baleiro), indivisibles, iguais entre sí excepto na súa figura, na orde no que se unen e na posición que ocupan.
• Posúen movemento propio e espontáneomovemento propio e espontáneo en tódalas direcións, e chocan entre sí, o cal posibilita a súa unión ou a súa separación, dando así lugar aos distintos obxetos que configuran a realidade.
• Non hai causa que explique o cambio. Non fai falta porque o cambio próducese de forma mecánica. Explicación mecanicista.
• 2 líneas de explicación da natureza: Finalismo (a natureza elixe unha dirección buscando o
mellor)Mecanicismo (a natureza actúa por necesidade)
• Siglo V: Cansancio do problema cosmolóxico (non ten solución clara). Interese no home.
E. Sócrates e a sofística• S. V.a.C. “século de
Pericles”
• Novos intereses. O O desenvolvemento da desenvolvemento da democraciademocracia crea novas necesidades. En particular importancia do uso da palabra e do razoamento para a defensa das propias crenzas e intereses a partir da súa argumentación pública
• Xiro Antropolóxico
Partenón
SOFISTAS• Son comerciantes do saber e non propiamente educadores. Se presentan como sofós.
• Fan da razón unha mera técnica para a discusión e a victoria nesta, pero independentemente do contido de verdade e da moralidade da tese que se quere defender. Ensinan retórica
• Utilizan un método de enseñanza que permite máis inculcar ideas nos oíntes que facerlles progresar no coñecemento das cousas
• ;
• ;
• • Defienden el escepticismo y el relativismo.
Defenden o Defenden o ESCEPCITISMO: ESCEPCITISMO: Teoría filosófica según a cal non é posible o coñecemento e de todo cabe plantexar algunha duda.
Gorxias: “nada existe; si algo existe, non pode ser coñecido polos homes; si se pode coñecer, non se pode comunicar e explicar aos demais”
RELATIVISMO: RELATIVISMO: Tesis filosófica segundo a cal existen tantas verdades como seres cognoscentes crean estar na verdade. A verdade depende de factores físicos, psicolóxicos ou culturais que inflúen nos xuizos que as persoas se fan sobre a realidade
Causas:
• A influenza de elementos físicos, psicolóxicos, ou culturais nas creenzas das personas.• A observación das moitas ideas ou concepcións que teñen os distintos grupos ou culturas.• A observación do cambio de ideas a través do tiempo
Protágoras
Outras características
• Subxectivismo; “o home é a medida de tódalas cousas”
• Indeferentismo moral e relixioso. As cousas non son nin boas nin malas. Ateísmo
• Convencionalismo xurídico. Non existe unha lei universal
• Oportunismo político. O fin xuxtifica os medios
• Utilitarismo. Só o útil en valor
• Individualismo.
Fisis/Nomos• Non aceptan a orixe natural e o valor universal
das leis. (Hipias)
• Confrontación convencionalismo(Nomos) e Natureza.
• 1ª sofística; o home mellor por natureza debe poñerse ao servizo da colectividade.
• 2ª sofística; A lei pretende o sometimento dos forte aos débiles, vai contra a natureza. Pretende unha igualdade que non existe na natureza (Trasímaco)
Sócrates• Ensina como os
sofistas, pero non cobra por elo.
• Os sofistas ofrecen sabedoría, Sócrates afirma a necesidade de que cada un busque en sí mesmo a verdade.
(470-399)(470-399)
Sofistas/Sócrates
SOFISTAS
• Servizo ao poder. Interese persoal
• Escepticismo
• Relativismo
• Subxectivismo
SÓCRATES
• Buca da virtude. Mellora individual
• Verdade
• Universalidade
• Obxectivismo
•Regla: coñécete a ti mesmo. Trátase de buscar o
ben dentro dun mesmo.
•Método: DIALÉCTICA. Dúas partes:
Ironía: Ironía significa “simulación”:
estratagemas utilizadas por Sócrates para obligar
ao seu interlocutor a dar razón de sí mismo.
crítica das convicións previas.
Maieútica (arte da matrona): sacar a
verdade que xa está dentro.
Intelectualismo moral
1) a virtudea virtude (todas e cada unha das virtudes: sabedoría, xustiza, fortaleza, templanza) é é cienciaciencia (coñecemento) e o vicioe o vicio (todos e cada un dos vicios), ignorancia.ignorancia. 2) Ninguén peca Ninguén peca voluntariamentevoluntariamente e quen fai o mal faino por ignorancia do ben.
Os Sofistas e Sócrates
Constitúen o chamado periodo antropolóxico
O seu centro de interese se desplaza cara o ser humano e a sociedade (polis)
Os sofistas
Sócrates
Se presentan como maestros da virtude (areté)
Aspiran ao éxito na política
Se caracterizan polo seu:
Ofrecen unha ensinanza práctica e remunerada
Escepticismo
Relativismo
Pragmatismo
Oponse aos sofistas en doutrina e método
Defende un intelectualismo moral
O seu método é a maiéutica
O seu ideal é a virtude como coñecemento
Morte de Socrates
Jacques Louis David 1787