Retrobulber Venöz Malformasyon ileiliskili Sol Frontal Sinüs Perikrani

Left Frontal Sinus Pericranii Associated with

Retrobulbar Venous Malformation

GÖKHAN KURT, MEMDUH KAYMAZ, FIKRET DOCULU,

AYHAN ÖNK, M.KEMALI BAYKANER

Gazi Üniversitesi Tip Fakültesi Nörosirürji (GK, MK, FD, AÖ) Anabilim Dali,

Pediatrik Nörosirürji Bölümü (KB), Ankara

Gelis Tarihi: 24.01.2002 o Kabul Tarihi: 11.04.2002

Amaç: Intrakranial vasküler malformasyonla iliskilinadir bir sinüs perikrani olgusunu sunmak.Bulgular: 7 yil once ciddi kafa travmasi geçiren 17yasinda bayan hasta klinigimize sol frontoparyetalbölgede sislik sikayeti ile basvurdu.Radyolojik görüntülernelerinde süperior sagital sinüsedrene olan sol retrobulber venöz malformasyon ilebaglantili sol frontal sinüs perikrani saptandi. Lezyontam olarak çikarildi. Kontrol radyolojik incelemelerindeartik doku izlenmedi.

Sonuç: Bu sunumda çok nadir retrobulber venöz

malformasyon ile iliskili travmatik sinüs perikraniolgusunu klinik ve radyolojik bulgulari ile tartistik.

Anahtar Kelimeler: Bilgisayarli beyin tomografisi,manyetik rezonans görüntülerne, retrobulber venözmallormasyon, serebral anjiografi, sinus perikrani

GIRIs

Sinüs perikrani pediatrik yas grubunda nadirgörülen vasküler bir anomalidir (1). Sikliklasuperior sagital sinüs ile iliskili ekstrakranial ve

Objective: To present a rare case of sinus pericianiirelated with intracranial vascular malformation.

Results: 17-year-old girl who had a history of a majorhead trauma 7 years ago was admitted to our hospitalwith complaint of left frontoparietal scalp mass.On radiological image s, left front al sinus pericraniiwhich was related with retrobulbar venous

malformation draining into superior sagittal sinus.Lesion was removed totally. On follow up radiologicalimages, no residue' was observed.Candusian: In this report, we discussed a rare traumaticsinus pericranii case related with retrobulbar venousmallormation with clinical and radiological findings.

Key Words: Cerebral angiography, computerizedtomography, magnetic resonance imaging, retrobulbarvenous malformation, sinus pericranii

intrakranial venöz sistemler arasinda bir grupanormal birlestirici ven agindan olusur (4). çoguolguda sinüs perikrani orta hatta yakin yerlesir (1).En sik frontal bölgede izlenir iken nadiren lateralyerlesim saptanmistir (1). Bu patoloji konjenital,

295

Tiirk Nijr,,~iriiiji Dersisi 13: :!95 - :!99, :!UU3 KI/rt: Rdl'Ol'llll'eI" Veiiö:: Mallaminsyoii ile j/i~ki/i Sol Froiilal Siiiiis Perikrmii

spontan ve travmaya sekonder ortaya çikabilir(1,S). Hastaligin tanisi klinik ve radyografikincelemelerin birlikte degerlendirilmesi ilekonulur. Multiple olabildikleri gibi skalptevasküler hamartomlar ve sistemik anjiomalar ilebirlikte olabilir (8).

Bu sunumda retrobulber venöz anomali ile

birliktelik gösteren travmaya sekonder ortayaçikmis sinüs perikrani olgusunu literatür esligindedeger lendirdik.

OLGUSUNUMU

Onyedi yasinda bayan hasta ilk kez 1997yilinda sol frontoparietal bölgede sislik ve basagrisisikayetleri ile klinigimize basvurdu. Hastaninhikayesinde yedi yil önce basinin sol yarisinainsaat demiri düstügü saptandi. Fizik muayenedeise hastanin basini öne egmesi ile sol frontoparietalalanda yumusak, pulsatil olmayan 3x2 cm' liksisligin ortaya çiktigi tespit edildi. Nörolojikmuayenede defisiti olmayan hastanin direkt kafagrafilerinde sol frontal (lxIcm boyutunda) veparietal kemikte (L.Sx1cm boyutunda) litik alanlarsaptandi. Hastanin bilgisayarli beyintomografisinde (BBT) sol frontoparyetal lineerfraktür hatti, sol frontal kemikte konveksiteyeyakin anterolateral konumda L.Sx1cmboyutlarindakemik defekti ve bu lokalizasyonda ciltaltindayumusak doku olusumu izlendi (SekilI).Leptomeningeal kist ön tanisi ile cerrahi girisime

Sekil 1: Sol frontal kemikte i.sxlcm boyutlarinda kemikdefekti ve ayni lokalizasyonda ciltalti yumusak dokukitlesini gösteriyor.

296

karar verildi. Operasyonda kemik defekti nidoldurarak ciltalti dokuya kadar genislemis3x2.5x2cm boyutlarinda kanarnali, diploik venlerile iliskili varikoz vasküler yapilardan olusan kitledokusu ile karsIlasildi. Kitle parsiyel çikartilabildi.Hasta postoperatif dönemde sorunu olmadantaburcu edilerek takibe alindi ve yaklasik iki yilsonra ayni sikayetleri tekrarladi. Yapilan kranialmanyetik rezonans görüntülernesinde (MRG) solfrontal kemikte verteks düzlemine yakin 1.5x1cmboyutlarinda defekt ve bu defekti dolduranciltaltina ulasan 1x2cm boyutlarinda düzgünkapsül formasyonu içerdigi düsünülen T2 agirliklikesitlerde homojen hiperintens iç sinyal degisimigösteren, Tl agirlikli kesitlerde rölatif yükseksinyal içerigine sahip kitle lezyonu saptandi (Sekil2,3). Yine sol orbita lateral apikal kesiminderetrobulber yerlesimli L.4xL.9 cm boyutlarindafarkli bir lezyona rastlanildi (Sekil 3,4). Bunutakiben yapilan digital serebral anjiografide (DSA)

Sekil 2: Tl agirlikli aksiyel kesitlerde sol frantal sinüsperikrani'nin görüntüsü.

geç venöz fazda sol frontoparietal ekstrakranialyerlesimli superior sagital sinüs ile iliskili multiplevenöz yapilar tespit edildi. Retrobulber lezyonunda venöz yapilanma gösterdigi ve diger lezyon ileiliskili oldugu izlendi (Sekil S). Hastaya mevcutveriler isiginda sinüs perikrani tanisi konularaktekrar operasyona alindi. Cerrahi sirasinda benzersekilde defekti dolduran diploik venler ile iliskili

Tiirk Nörosiriirji Dergisi 13: 295 - 299, 2003 Kiirf: Refrabiilber Veiiöz Mnlfol"liinsyoii ile Iliskili Sol Froiifnl Siiiiis Perikmiii

Sekil 3: T2 agirlikli koronal kesitlerde sol frontal sinüsperikrani ve retrobulber venöz maHormasyonungörüntüsü.

Resim 4: T2 agirlikli aksiyel kesitlerde retrobulberyerlesimlivenöz maHormasyon görülüyor.

lezyon bipolar kullanilarak tamamen yakildi.Retrobulber lezyona takip karari alindi. Operasyonsonrasi sorunu olmayan hasta taburcu edildi.Kontrol serebral DSA incelemesinde frontaldeki

lezyona ait artik doku izlenmedi. Retrobulberlezyonun boyutlarinda degisiklik tespit edilmedi(Sekil 6).

Resim 5: Venöz serebral anjiografide sol frontal sinüsperikrani görüntüleniyar.

Resim 6: Kontrol serebral anjiografide; sol frontalderezüdiv daIma defektinin ve retrobulber venözmaHormasyonda boyut arbsinin olmadigi görülüyor.

TARTISMA

Bu malformasyonun nedeni tam olarakaydinlatilmis degildir (4). Ohta ve arkadaslari sinüsperikrani'yi "çesitli boyutlarda birçok diploik venyoluyla direkt intrakranial venöz sinüsler ile iliskilikafa kemiklerinin dis yüzeyine sikica yapisinisvenöz hemanjiom veya musküler tabaka içermeyen

297

Tiirk Nörosiriirji Dergisi 13: 295 - 299, 2003 Kiiri: Relrobiil/ier Veiiö: Mnlfoniinsyoii ile Iliskili Sol Froiilnl Siiiiis PerikranI

venöz damarlarin birikimi" olaraktanimlamislardir· (9,12). Konjenital patogenezesahip sinüs perikrani internal serebral veninanevrizmal maHormasyonlari ve venöz anjiomalargibi konjenital vasküler anomalilerle birlikteolabilir. Benzer olarak ekstremite, retina vegastrointestinal sisteminde anjiomu olan (8),Crouzon hastaligi ile birlikte olan olgular dabildirilmistir (16).

Spontan etyolojisi olan olgularda superiorsagital sinüs trombozu, anormal kemikossifikasyonu ve belkide kronik artmis intrakranialbasincin rolü olabilir (6).

Travmatik orijine sahip maHormasyonunetyopatogenezinde kemigin dis tabulasina aitfraktürler (emisser venin hasarlanmasina nedenolan), direkt sinüs zedelenmesine neden olandeprese fraktürler veya kemik fragmanlar ve sinüskanamasiyla olan venöz epidural hematomlarsorumlu tutulmustur (1).

Sinüs perikrani siklikla orta hatta yakinyerlesir. Frontal kemikte % 40, parietal kemikte %

34, oksipitalde % 23 ve temporal kemikte % 4oraninda izlenir (7).

Olgumuzda yedi yil öncesine ait solfrontoparietal kemikte lineer fraktüre neden olankafa travmasi mevcuttur. Literatürdegerlendirildiginde retrobulber venözmaHormasyonla birlikteligi olan sinüs perikrani'yerastlanmadi. Sinüs perikrani'li hastalar sikliklaasemptomatiktir. Bazen bas agrisi, vertigo ve sinüsüzerinde agri görülebilir (3,13):Sunulan olgudakigibi maHormasyonun yumusak, fluktuan veintrakranial sinüs yakininda olmasi ve valsalvamanevrasiyla boyut degisikliklerine sahip olmasiklinik olarak tani konulmasina yardimci olur.Görüntülerne yöntemleri içinde bilgisayarli beyintomografisi, manyetik rezonans görüntülerne veesas olarak anjiografinin yeri büyüktür (14,15).Sinografi yaninda tümör içine kontra st maddeinjeksiyonu da tanisal yöntemler içerisindedir (3).Sinüs perikrani'nin MR görüntülernesi, lezyon veintrakraniyel sinüs arasindaki baglantinin akimözellikleri ve lezyonun büyüklügüne dayanir (8).Tl agirlikli kesitlerde epikraniyel kitle izointens, T2agirlikli kesitlerde ise serebral kortekse görehiperintens olarak izlenir (3). Sunulan olguda dabenzer sinyal degisikliklerine rastlanildi. MRG'de

298

dinamik kontrast çalismalar ayirici tanida önemtasir (9). Direkt grafi ve BBTise kemik defektininsaptanmasinda degerlidir. Sinüs perikraniarteriyel sistemden besleyici dal almaz (10).

Ayirici tanida leptomeningeal kist, epikranialvaris, kavernom, arteriovenöz maHormasyon,eozinofilik granülom, epidermoid ve dermoidtümör, meningosel ve ensefalosel unutulmamalidir(2,13).

Histopatolojik incelemede sinüs perikrani'ninduvar yapisindaki konnektif doku varligi veendotelial hücre dizilimi travmatik ve konjenitalorijini birbirinden ayirir (10).

Cerrahi tedavi endikasyonlari çogunluklakozmetik olsa da travmatik hava embolileri vemasif hemorajileri de önlemeyi amaçlar (1,11).Cerrahi tedavide iki farkli metod tanimlanmistir.Biri ekstansif kraniektomi ve kranioplastiyi içerenradikaloperasyon, digeri de eksternal venözmaHormasyonun çikarimi ve besleyicilerin bone­wax ve diger materyallerle tikanmasini içerir (3).Uygun cerrahi metod sinüs perikrani'ninoperasyon anindaki görünümüne uygun olarakseçilmelidir. Sunulan olguda eksternal venözmaHormasyon çikartilarak, besleyiciler bipolaryardimiyla yakildi ve diploik venler bone-waxkullanilarak oblitere edildi.

Hastanin serebral anjiografisinde retrobulbervenöz maHormasyonun sinüs perikrani ile iliskilioldugu saptandi. Bu lezyonun da benzer radyolojikgörünüme sahip olmasi sinüs perikraninin birbileseni oldugunu düsündürmüstür. Postoperatifkontrol anjiografisinde retrobulber lezyonunboyutlarinda degisiklik olmazken sinüs perikrani'nin ortadan kalktigi tespit edildi.

Literatürde benzer bir olguya rastlanmamisve sinüs perikrani/nin travmatik nedenli oldugukabul edilmistir.

Yazisma Adresi: Gökhan KurtMesa Bati Sitesi 12. Cad.

Yeni Dolunay Sitesi A Blok No: 606370 Batikenti ANKARATel: 0.312.2565622

0.312.2141000 - 5116Faks : 0.312.2129004

e-mail: gkurt@gazi.edu.tr

Türk Nörosirürji Dergisi 13: 295 - 299, 2003

KAYNAKLAR

i. BoHar A, AHut AG, Prieto A, Gelabert M, Becerra E:Sinus pericranii: radiological and ethiopathologicalconsiderations; Case report. J Neurosurg 77: 469-472,1992

2. Buxton N, Vloeberghs M: Sinus pericranii. Report ofa case and review at the literature. Pediatric

Neurosurg 30: 96-99, 19993. Higuchi M, Fujimoto Y, Ikeda H, Kato A: Sinus

pericranii: Neuroradiologic findings and clinicalmanagement; Case report. Pediatr Neurosurg 27:325-328, 1997

4. Jung S, Lee JK, Kim SH, Kim JH, Kang SS, Lee JH:Parietal sinus pericranii; Case report and technicalnote; Surg Neurol 54: 270-273, 2000

5. Kaplan SB, Kemp SS, Oh KS: Radiographicmanifestations of congenital anoma1ies of the skull.Radiol Clin North Am 29: 195-218, 1991

6. Marras C, McEvoy AW, Grieve JP, Jager RH, KitchenND, Villani RM: Giant temporo-occipital sinuspericranii; A case report. J Neurosurg Sci 45: 103-109,2001

7. MoHeston MC, Braffman BH: Pits, patches andprotuberances. Int J Neuroradiol 1: 39-43, 1995

8. Nakasu Y,Nakasu S, Minouchi K, Handa J: Multiple

Kiirt: Relrobii/ber Veiiöz Mallarmasyaii ile Iliskili Sol Fronlal Siiiüs Perikraiii

sinus pericranii with systemic angiomas; Casereport. Surg Neurol39: 41-45, 1993

9. Nakayama Y,Tanaka A, Ueno Y,Yoshinaga S, TakanoK: Scalp cavernous angioma presenting as sinuspericranii: diagnostic value of cerebral angiographyand magnetic resonance imaging; case report. ChildsNerv Syst 16: 598-602, 2000

10. Nishio A, Sakaguchi M, Murata K, Nishikawa M,Nishimura S: Lateral situated sinus pericranii; Casereport. Surg Neurol32: 382-386,1989

11. Nozaki J, Kawano H, Kabuto M, Hirose K, HayashiM: Lateral sinus pericranii. Surg Neurol 25: 487-490,1986

12. Ohta T, Waga S, Handa H, Nishimura S, Mitani T:Sinus pericranii. J Neurosurg 42: 704-712, 1975

13. Sadler LR, Tarr RW, Jungreis CA, Sekhar L: Sinuspericranii: CT and MR findings; Case report. ComputAssist Tomogr 14: 124-127, 1990

14. Vaquero J, de Sola RG, Martinez R: Lateral sinuspericranii; Case report. J Neurosurg 58: 139-140, 1983

15. Witrak BJ, Davis pc, Hoffman JC Jr: Sinus pericranii;A case report. Pediatr Radiol 16: 55-56, 1986

16. Yasuda S, Enomoto T, Yamada Y, Nose T, Iwasaki N:Crouzon disease associated with sinus pericranii; areport on identical twin sisters. Childs Nerv Syst 9:119-122, 1993

299