7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
1/22
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
73
Introduccine ul ndg n l pblm l-
nd n l nlul nnl nmnn l nx (p)vngud: l und l mm pl, l pnn, l -pnbldd , l vdd y l ulp. cn-m nu nl n lgun x dlpnpl vngud ngn y und l m mpn d cnm, jcnl Uh (1906-1994), plmn nrn d l mm (1976) y en undl pd (1977). e x pnn ub nnlu d mm pl Mea mximaculpa (1976-1977). L ulp qu nunn x pl y f l py dlg nlul qu cnl l f l ddu
d an smz G, m u p- lbnm1. L u d l mmmpl p cnl l nn d u ub-gf nlul n l h nnl p v-dn l fun d l ulp y l ndd nd un u pnl m d l h n unun. Pmn, cnl hb d dn-f u h vulv n l vlu-
e ul nlz lpbldd dpnn nnldl nlulvngudnmn, pd l lu d l mmpl dl pnplvngud ngn,j cnl Uh, nl nx d lddu quzn l gndun l gl XX. en l d cnl, lmm mpl l ulppnl h p upl lbnn l ddu dsmz. L mmpl d cnlnnn u unmp h pddqu d nd lquv pl. eun mbn ld l ln flv yflv: l ln nl pd y l vnul nl gnnnlul n y
resisteNcia De La MeMoria: (Pos) VaNGUarDia,DictaDUra Y restitUciN aFiLiatiVa eN jos coroNeL
UrtecHo
Lnl Dlgd abuUnvdd d chl
rbd: 05 d mz d 2012apd: 15 d un d 2012
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
2/22
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
74
n ndn d 1979, l qu np lgun du pm d mduz.
e p l qu l x d cnlpnn un m mn lg d m-m, ubgf, nvl ubgf ymm pl p nlul n-mn mdn. e ul ndv nx h y pulmngnfv p pn l nd qu n l n-nl n ln n, y p d, l vngu-
d. en l mm y ubgf bl ld fud dl nlul p pn l py d nn d fm hn y p-duv, n nx n qu pdmnn l d-du y l ul mpl d l ed Und.e pun, dm, un pblm m gnld l vngud lnmn lndn l f d l nn nulul y u
nlul gn2
. tx m El ro novelasde caballera (1986) d Lu cdz y agn, l m d mm d en cdnl Vidaperdida (1999) y La revolucin perdida (2004) npl, pdn d m x p-dgm n p l nn d l p-nn nnl, dn d un m dlg
y ul nud b l b nd pl vngud h.
en nd, l x mm dcnl uln pulmn gnfvp d un vngud qu umpl unxn vl dlg qu nluy lndun dl mvmn d vngud n-gn, l py l fundn d l ddud smz G, u ngn m gu dv gnn l (m nd
p, y n llpulmn l
ndnm vlund l n.
Palabras clave: vngud,nlul,cnm, mmpl, ddu.
Resistance of the Memory:Vanguard, Dictatorship andAfilliative Restitution in JoseCoronel Urtecho.
tkng b dng fj cnl Uhpll mm, hl nlyz hpbl f cnlamn vngudnllul pnh nn n hdl nx f 20hnuy. in h fcnl, h mgnfn Ngunvngud , mmympl pnl ndhl gul bu fh llbnm hh dhp f smz.cnl pllmm nnd un f l hlm h uld gv n h pll . thun l fflv nd fflv :h ln h h fhnd h lnk pvund nmpy
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
3/22
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
75
d en cdnl, p mnn u mpg dpul), l xpln d v g-
n l, n pl, u pnl(mm, ny), m mlpl l dp y, p lm, u dnfn dlgn l vlun ndn3. e d quv d l vngud l h d l 1920 y 1930 l vngud pl n-mn d l 1970 y 1980, vulv pu-lmn ugn p pln l nn
n nn nlul nmn du-n l gl XX, lzd, n , p lu mm. en ul z-m bvmn cnl y l vngud n-gn p lug nlz l x d Meamxima culpa dnd n ll m l -g d u pdd p l dlg, y pl, vngud, l qu v n-
flu ulmn n l pfn vlun dl 1980. adm, vm m l und l fln y fln ug un ppl dvn l un mm y m l m ddn pud fld g xpl-d p Pul ru m n l d anamnesis identidad narrativa.
Coronel y la vanguardia nicaragense
cm xpl Hug Vn (1990: 23-25),dn d l m d l vngud hlnmn l mvmn d vngud n-gn l n n cnm qu muhn d gup. Fmd p vn pv-nn d l plmn dplzd lgqu4,
nllul gnn,nd pully mng
h h vlunysndn f h 1970.
Key words: Vngud,inllul, cnlam, Pll Mmy,Dhp.
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
4/22
uv m pn uld pv l clg cnm d Gnd,gnd p l u. L dun u pvy vn d un
fmn humn ld und l ppn l d u pnn ll dgn gulmn l pvy d un b l5. e lmn pudn dmnn n l ud y pl pl-m qu dlln m gup: l ndun d l n ld l vngud nnnl n pn l p mdn, y n p-l n n d rubn D m n d un mpl, y n nnl6; l plm pll n n dl lblm, l dm, yl mund bugu pvnn nmnzd7; y l uun d d-
u mdld ( v nnnmn) p l pul g-nn, y, p ,nvnl, nplv, n p pmnn dl nvnn duv d l dvndd.
cnl udll l vngud ngn u n Ngun 1927, lug d un mpd uvnl n sn Fn dnd pnp l p d l n vngud n d ed Und m dFn. el gup mpu fundmnlmn p p. admd cnl, Pbl ann cud (1912-2001), jqun P (1914-1947),
Mnl cud (1907-1957) y Lu alb cbl (1901-1974) n lm dd. cbl hb udd n Fn y d l qundu l n vngud n l p, p mbn l pnmnulnnl up d l p, n pl chl Mu (alln,1992: 44), qu hb d un nflun dv p l Modernism ngl-mn v d t.e. Hulm y t.s. el (Pz, 2008: 141-143).
inlmn d un mvmn d upu fn lmdnm (l dnm nud m un mnm l) y dndun d l n l d l vngud nnnl, npl l N Py d l ed Und, y l p fn. Ppulnmn vngud n un unmn d l pnpdm mdn, dn d un nndmn pl nnl ddh, plmnd l ndd d un ld (qu dnfn n smzG) qu pu b l pd pl y l dm, y qu -mn n un h d gu vl (cnl, 1983: 118-129). (Lgu nnl d augu c. sndn d fn d l 1920 y pn-p d l 1930, l fn m n d l vngud). D m-
76
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
5/22
n qu l mvmn d un g dlg y pl qu m l fnl dl p ppmn vngud (l qu pd dnf n l m-
mn d l vngud h lnmn) p p unmmn d n pl (alln, 1992: 145-146). sn mbg, hyqu h n dndd dlg n l d mmn, pumb pn d un nnlm xld. P un ld l , l bqudy nun d un lu nnl, p ld, l fundn d unddu qu uy l n d l nnl qu db nnn l p lnl, d, n un mpldd hpn mpl pv l fgmnn mdn (cnl, 2001: 16). al nud qu
bub bl un lu nnl uppu, pu, un nn-n pl qu pgu l d fm fundmnl l uln h- d l nnl8.
L vngud ngn bun nvn y nu un -dn ulul ppul y nnl, v d l upn d g d lp ppul, d m d l pp y, b d, d l dfn -pnv y mbl d u ld mdn nnl9. edv fn un ppv p mn n l p n-
mn: l d un vngud v qu nd l yunu d m-pmn d fnl d l 1920 y pnp d l 1930 lbndn udd ulul y n lnz (unqu v n y ) n l p-y dll d l ddu d l smz. s bn un vz bldl ddu l gup vngud gnl dvd plmn, n -nun m gup l pd ulul dun l dl gl XX(Dlgd, 2002; Blndn, 2003). cnl gu lbnd n l ddudun m d vn , n pu dl Mn d edun, mdplm y m dpud (cnl, 1983: 127-128). en mb, Pblann cud, l bz vbl dl mvmn, y qu n u mmnpd un flngm dl (Blndn, 2003: 106-109), p l p-n dd l pnp d un nm humn. el hzn qu nn-gun d l d nd, n mbg, l d un ppulm dlzn qupmn, b d p d l 1950, nn n l ndnmy l lg d lbn. cm bd, yuxpn dlg v lbd lug, n l n d l p y l lg, y d mn muyudz, p en cdnl.
77
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
6/22
L v d l ndnm n n cnl l nnn d ld ppul n un u dl n un mbl h pf l l
dl sndn d l Hora 0 d cdnl (cdnl, 1991: 33-52). cnl p-, n mb, p l y m m y pblm, l flxn ubgfqu dplg n l ny-mm (Rpido trnsito, 1953), l ny nqu pn un flf d l h (Reflexiones sobre la historia deNicaragua, 1962), l mm pl d n nfnl (Mea mxima culpa,1976-1977), l u mbn nfnl (j cnl Uhnd pnd p D Muh u n pn, cnl, 1985b:243-275), l pm n nd bul n m h y f-
d u pp nvn pl (u pm vlun, gd nu p mpl; cnl, 1993). s bn u n pnn l yunu d mpmn vngud, nuyn u vlun y n nd l vndn d qull pnp d mb y bqudunqu n nx dfn. s dl mmn n qu nn n l lun u qu hbn d l vngud lnm-n nnnl, y ug l qu ov Pz nd un nuvvngud y dnnd (Pz, 2008: 157). a yunu p-
vngud pd bu d fm muy gnl l bnn u-bgf d cnl Uh, qu, ynd ng l nd mpl dl vngud (l f n l fuu) bu un mnpn d l h.
Subjetividad escrituraria y subjetividad modlica
rn d l mm h un d p x d l h-gf nnl ngn mnd m nd pd gnl, d bn n Gnd, l udd d l nvdy dl gup vngud, n Ln, l n d l lbl. L d p-d qu l nmn d ulpbldd pl qu pdmn n lpl hd pv un n l u d mm,mm pl, nfn y ubgf (cnl, 1976: 99). emm n p mbn n p l u d l hm l dv cnl n l dll bgf y m d l h-d: u lug d nmn y fmn (Gnd, Ln, un udd
78
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
7/22
m nul), l nf n pdzn pf, y, n gnl, l qu n-mmn uln ngn u x. cnl flxn, pu, b l
vnul n ubvn y u, qu py n l nnn d -d l m fu nu pd ndvdul n ln l nnl (100).e u p vulnd p l pdm qu mpbl un vnm nnl d nu h (100). L vud lvf d l undun un nun mdn d ubvn nnl n l d qu vn l n d l mm. cnl , bvmn, lu dgnd p pb ul pfmv qu x-m dl d d .
el l lp y pv dl un mhgf d cnlmu l nufn u d l l. D hh l nln -l fnl d cnl l l dgn y, , mn m fml,gndn, ngn, h, uvnud nvn n bnn-dd dlgmn n fn un pn y u p,nvd lbl. L fn l v d u (m dl d d yud l mm, n hy ubgf, mm d (104)) punn, n dud, l npdd d pn p-
d pn ulmn l nn. en f qu udn ldn, l v y l dbl ml qu ov Pz buy l mxn(Pz, 1998), fm cnl: en d l hmb, m quz l n-gn l m d p l bm d l gnn y l lvd (104).en u x mm cnl nn l d l unm, nf-znd, n mbg, u pln pnn l nn mbgu n qu l -dn n gnz l vdd. L ln n ml mm mgnn n. P mm und n un ml mm n qumn mm qu mgnn m m m ud m plgpud d qu lvd (106).
en un dl pd (cpul pm d Mea mxima culpa)(cnl, 1977) ppmn l pu pub d l pm d l u d l mm n p d l vdd. L u gnzun un ubv mdl, n l nd qu cnl ud-ub m u h d l d dn pl, nvd y l-bl. e nguldd ubgf nd n n l vnfundmnl d l mu d Mnul cnl, u pd. inlul lbl,
79
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
8/22
n-nmn y dddmn hn n ln l md d lpl d l l ngn, cnl pd ud n l mmn n
qu, pnd p l ed Und, dumb l gmn lbl dZly (1893-1909). su ud , p upu, nm d u pn-ldd pl y d u nguldd, qu d fm hmn dnd,hd u h j cnl. cn l u l mmn d lmu d u pd, nd l mgn vnn m ud dqul. L h nlul l n n qu, p md ul,cnl u l nnudd flv nnnd bl m n-nudd flv, d, ufnd p zn bgf u dv -
n. L mu dl pd mb, n f, u fln lbl pbbl,y j cnl dvnd, p nflun d u md, d l u, dl n-lul cl cud P10, un nvd, , m dlmn, un -n n l fm qu d d l dm y py lddu. en un dl pd l nv n qu cnl n lufn d l nfmn.
L mdndd, nndd m p d fgmnn d l b-ldd ulul n (l dl cnl pd), un f mpn dl m-
pmn ()flv. Hy qu d, n nd, l ud n la lenguaqu mpl un dnmn gnnl fundmnl. Mnul cnlpn l gm qu vn n l lngu hpn y z l pn-pl dfn n l nqu y l dngn ulul (11). aunqu,p upu, cnl n l n, dfn n un fu mpnn dnl dlg, ulul y d l11. cnl b n un p d n-fun d lngu y ulu n l mb mm d l ulu y l lngu (13), d, n md d fu nmn d l fgmnn mdn, n lqu n h d mn l pn vngud mdnzn. D hh, lpu dlg d nl n uln n vdn m l n pl gm. ru l h nlul, pl y fml, nbndn md dl y l mbgdd mdn un h d ubvn,llg un ndd dl ngn mdl, mp mpnddn l nd dlg d u pnv d l l. cnl v m-, , l vnul n ubgf y (d d) hgmn.
al en un dl pd l un pul nl d un mmnnlu, l x n dll l xu pl b l mpm d
80
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
9/22
cnl n l ddu n fm mpl y n d u nun. el un d l mm pud nd un f d npn , n
mn nxul, l v d l n d l mm. sn m-bg, n gu xpl pbldd npv. Plnm qu lu, uld n un md nvnl p mp un ulnlun, d, ppn un nv pqu p l pud l h12. s n l 1930 l pu h l f smz, mdd d l 1970 funn upld p l du vlunndn. cm pud v, l un d l fln pl (lb-lm-flngm-ndnm) p mzld n l un flv
(Mnul cnl, pd un d j cnl, y j cnl, nl ym d cdnl). o fgu mpn dn d ug ()fl-v n cl cud P, pd dlg d cnl, y clFn, fundd dl Fn sndn y, gn l pm d cnlcnvn n cl, dn d l h. L hm-()fln n-fm un p d dn d hbl n qu l dndd dl u md-l dqu nd v d un ug d un mm ylqu ngnnl.
Memoria y promesa vanguardista
D ud n l qum qu cnl z l fnl d rn d lmm, v mnzd p l lb d l mgnn, u p g-nfv, qu l d vd p mbn l pud ndu l lumn. ed, qu d nvn, y ulqu un mm mpl ung d fbul. P cnl ndu m f d l mmun lmn duv dpln: l vlund. a, fm:
el pblm n dfnv dh n np plb qu pndn n n l ul, p qu n ldd n pnn l -uu mnl d l lngu m qu d l mm d l mgnn,l d l vlund d l dn d l vlund, qu l nnn.sl pud d, p l n, qu p l mn m nnn, l b Mm [], n pm d l vdd (1976: 106-107).
81
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
10/22
al f cnl qu la escuela d fm gnl, h pn n unaescuela n pul, l clg cnm d Gnd, n dnd ud
l und b l dn u. P l n, pud dv n lg un d mduv y un lm fml: cnl l pudd gn uun pdgg p, y db n dfm lg l pul qu dnn n l ndd l vlund l nnn, p umpl n l d l mm. enf, n l mdl d l pul l discretio, l hbldd ddn, p, dngu, l qu nuy l b d d lngu(Bh, 1997: 53). L un mm n vnn, dd p
l lvd y l lumn, qu un mpqu fml qu l flz mnn dlbv. P , l dn d l vlund dvn un -g nv p d l ul l mm pud d d u ndlfn. e n pqu l ln n mm plndvdul h nnl n dmnd p l ulp, l ul mpd unnunn f un u plg pnl.
en l g d cnl p p l mm n l nd danamnesis (mnn) d v (ru, 2005: 121), un m-
m qu qu un b, mmn lb gn Bgn(ru, 2005: 132). el nmn d uld n l qu rullm dndd nv (111) mpl, n f, l pdd d mn-n pnbl d u (112)13. aqu l un d l pm, n- p l mm, p nxulzd p l gn vngud. enun nd gnl, l vngud pmn, m d thy, un p-n un qu pvlgb l fuu m v n (2010: 43).e pvlg, cnl l n l p d am/ l ed Undm mdl vlz n un nd pnmn. en Rpido trnsito(1953), mm d u d p l ed Und, m n ny, cnl m un np d l mn (qu nluy led Und) m p d l nuv, fn un eup ddn.e u dmundonovismo vulv lvd: l nlz n Rpido trnsitol dn d Pund n nu mp, -nlud u dlz f- pb l pn d l f n l nun dl fuu n u vnmn-glbl. D h l gun nlun numd:
82
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
11/22
N l un dl p n un vlzn d m, h l mmnpdmnnmn ul, m l nmn, n l f
d nu mp, n l nfl n l d bn p n-n l u mn. am l fuu, l d, l p.(cnl, 1985: 152).
en cnl mp un n d : , n pm lug, l dlpnmnm vlz m dg glbl -dlld n Rpidotrnsito- y, n gund lug, l d l mpldd lnl m mdl ul-ul d l nn (dl) - xpu n Reflexiones sobre la historia de
Nicaragua (1962). e d fun dl fuu nn un ng dlgn l mdl dll d l ddu qu pbl pn un vlz-n pnmn y nvd. sn mbg, y n u nl dl Pund dv cnl l n quv d mpldd vngud nl dlg, y un dn p dbd l hz l d l pn un ln qu un P n Pund (cnl, 1985: 129-134). adm,cnl d nvn qu un mpldd u fnb, l dl qu-v pl vngud n l qu l mm p pd. L ulp
ld d mn xpl n l dd y n l pul yunu h- n qu l vngud nnnl hn dbd dll. sgncnl, Pund, y n l l vngud, h ppu un ln fun-dmnl n l uln y ppn d l mpl y l h, l h- h vngd nvndl l mnm (cnl, 1985: 151). L quvz cnl pmn, n u mm pl, l pbldd dvlv un mpldd y dnn v dl mm p d -dn.
a, l mm pl vnuld n l pnbldd (nlul) d nunn d l ulp y l dul. en nd, l lud l h y l pndn un pl d ud un n-pn mpl pvnn d l vngud (up y un) llv llp d mb nfmn: l h, p d l gu vl, y l l-u, d l un, n pudn mv d nd muu-mn d fm dud y gnfv. L u d l mm mbn l nunn d dul v d lg n l qu rullm pdd. L pdd f un fundmnl dl u-
83
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
12/22
d l mm d um l pnbldd d u , n l ul nnn l pd y l fuu, l ulp y l pm. L ulp n
l pnbldd p mbn, n Hnn and, n l pdn, l d,l dlg, l pdn pl l vbldd (ru, 2005: 139). cmxpl Glnd: el pd d pdn y l pd d l pm, n [and],n l v p n l fgldd y nngn d l n y bd u vbldd (2007, /p).
L dndd nv d cnl nd un d u vdn n lvnul nn dl pdn y n l pbldd d pu d un nuv h-zn d nun nnl. rf un mb l qu v d l
()fundn nnl, pdu l u. en l fnd, cnl n nun nn l ng d lu y pl, lu h (nnl)qu lg un mvn duv y pnl d mb. e d qu, pd l nnn d lbn nul d l nmn, ndud p l v-lund, l mpn d un m dlg d nndmn vngud,gu pnd. D mn, l mm d cnl n l pmd l vngud ngn d un mpldd (nnl) un nqu l v d l v/l nunn un vdd munl.
e dn munl pud pn n ln n un dun muhm lg, n l qu l pm fundnl d l vngud ml-gmn n l up fud un vz ulmnd l p d vlu-n l n cnm n l 1990, un qu dvmpm gup y gnn dl pn. D ru:
N l d pm fundd, uy pdgm l nuyl pm hh abhn, n d d pm n l qu ul-u n y p pul pyn u mbn y uu, pm muh v numpld. D mbn y y lnnud ndudd. (2005: 141).
L pm (vngud) d l lu m pnn munlgu mnpulnd n mdd l mm m nunn, un n-n qu d nnudd l mm nlul y pl nmn.D mn l x d ubgf pl d cnl nuyn n-pln fundmnl p l mm y ubgf n d
84
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
13/22
nlul d n l vlun, y p d l nln d l m-m pl xpd n l d dndd nv (nlud l -
mn)14.
Historia y epifana revolucionaria
sgn edd sd, hb n l vngud nnnl l vdnd un f d l fln, y l d d pdu nuv fm d nbl ln humn v d l fln, p l gnl pl l-
g. igl, l l, pd pl n nn qu uuynl vnul pdd n l fln, p, l vz, mpln p d -un d l udd qu n bu l fln (sd, 2004: 31-35)15.en nd, cnl ppn m mdl d un p d ()fl-n flld dn d l gnzn d l nnl y u dlg h-nd. e h vdn n u nqun b l lblm mdlg xpd p l pd d u pd, qu lug l pd dsmz y, d hh, un d l lmn lv dl funnmn d l d-
du. al u duvmn u pd m un lbl un -dd p un dn g, cnl l l mpuz qu n l nd l fln l fln n l ndn nlul, pl y -l d l Ngu d fn dl gl XiX y mnz dl gl XX. e p-vn dl nd d l ()fln qu h dpd u pp f n lum d smz, xp n l ndn n y p-: un d vdd mf nlul (cnl, 1977: 7); elnm v nlul dl lblm ngn (7); un udd(Gnd) n l n l pnmn lbl, n mbn dpnmn (8). L mm b nlul dl lblm pdpqu n vz d bu un nun unvl, p p md d undlgzn d l dfn ulul (vbl n u fn bv n lgm y l n ) (11). e lg dun d l uddld n gnz un fln fv y nn n l mdndd.P mpl, l gm n dvd dl mdnm qu y rubnD hb ndud n l p lnmn. Ngu vv fndl gl XiX l qu n n un nn n l lnlm pl
85
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
14/22
y l lnlm nmn, n dll u ulzd nn l nnlm. en umn, l mm d, unqu d
mn vln, un fln dl n cnl y u pd, lndlpgvmn n l ld n-lnl d l h. cm y h pun-d, ul bv l lg dl x l nf nd hm-()flvqu dqun un, n l qu l mu n umpln n lnnl, y n qu dn fgu d p udll msmz y sndn, l fgu dv d l h pl ngndl gl XX.
en l un d un nd flv nnl n cnl pd y u
h, l ngulzn p d mn g. cnl y u gup p-nn un p d gnn hufn n l qu h l nd -dnl d l fln. L ppn pfund d hh, l nmnn fndd y unm, mdl l pn pl qu lug vn m.cnl mm l mp n qu l fln pl n un nd f-ml, n nvd lbl. e fu h qu l vn fnl, dgm, d l dd d l 30 n fun y nvd nlbl, n unqu qun hubn pdd l d vdd, pqu y
mpbl (cnl, 1977: 1).e fgmnn d l ndn pl mbvln. cndu, pupu, l fm mpn d l vngud gndn y u py smz, p mbn nbuy ul l unm ulul d ungup l qu pnd pn m nnl. e ngulznm u nnl mpl, mm, l upn d l ld (lgnn lbl dl pd d cnl) p p d l mdn.L mmn d cnl m, d mn, l mmn d upnvngud m un vn h nnl, d qub d l lg n-, l dl mdl lbl lmd p u y u fm d nun-n. en plb, l mpmn vngud hzd mfndd y d l ()fln, y, pllmn, m ndun d-uv n l h nnl d un vn y pl mgn.aqu cnl v, v d l u d l mm n l yunup-nunl d l 1970, l mpul dblmn ud (nuv d-u ulul, fundn nnl) d l vngud gnl. e bn unnuv mpu pvnn dl ndnm.
86
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
15/22
en l n ndu (Pn d l mm), cnl m-m u nun n l fundd dl Fn sndn, cl Fn:
H y mp un ld dl Fn sndn, nvnd nmg, md n m n m qu dpu d smz, y l my ulpbl d lddu dl mm smz, n l qu y n pud dl d n d-udunqu l xgbpqu qu d lgn md yhb nbud l dl y n quz, m nun, l mm uu dn, dl gmn m (cnl, 1976: 106).
e nun d cnl n Fn vd d dv mnn u x y nvn, y d hh d, b d p dlunf ndn d 1979, m un vn h nl n l qu n-n l nlun d l h16. e , dm, l nd gnl dl pm p-ndn d cnl n l hn n dnd l -pu fnl l nvn , p fn, lg: l vz m d l h- h xpd p fn, y m fn, n lg pd l qu ovPz llm, nd Pund, un lg ulzd (2008: 141)17. s
fundmnlmn d pm lg, N vlv l pd (1979),Pnl d infn (1980) y cnvn n cl (1985), qu vlnl fl d l mpldd h n l vlun, dnd nv, l vz, un nln mun nnl qu up, p fn, l n-mmn y mp d l mdndd. o m d cnl n Nvlv l pd, n un gnfv ndn d l fgmnn m-dn y pmdn: Y l plb pn n ll mm/ Y pnn l mm l y l plb (1993: 316).
en pm m l mm y n muv pqu p nd-nd p l ndnn d l mpldd. invblmn, l pmp-ndn d cnl llvn pn n d d l mm qun l Four Quartets d t.s. el, un d uy m , pmn, l p-bldd d l dnn mpl. L pduvdd ulul dn d ldz d l ngln (m n Ll Gddng) hz l qum f-lv (N n h hm f gnn). L mm m lbn,gn el, n nun l m p l d, y v dl dpg (y nl ndfn) llg l h m lbd. en nd pd, n
87
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
16/22
cnl l vlun nl l vn d l mm y nuv llngu d l nnl. L qu pgu cnl nn l luu d
l mpldd (y d l mm) n l fm d l h, lnz pun n qu nmn (u d l) h vulvn ndn-gubl. L u d l h vulv n p dl pun dllgd (l dnn) p f un p h d l nn.Un d l lm d l npn vngud dl mp pmn un mpl qu nul -unqu d fm nnn d-lg- l hgndd pl y ulul18. el hh nfluyn d qul ndnm mbn nud dlgmn b xlun
ml19, vulv gnfv l fn vngud d cnl y u gudvn b l fun d l mm pl nlul.
Conclusiones
L u ubgf d cnl, nluynd u mm pl,p l un mmn d mb fundmnl n l p d n-
un d un u nnl ld. e u, dlmd m pn-n l l, pdud v d l nunn d un npl qu n l p d fln y fln. cnl n vdn pl nlul (lblm, nvdum, m-m, ndnm) n u h pnl p nu un ubvddmdl qu p vnuld l lb nlul y u d l vn-gud. L n nm qu b dl quv pl (l py dcnl l ddu) pyd m un vn pnv quyud d nd plld p d hm-()fln qu n p-nd n un nd nv-h d l nnl.
cnl mu qu u dndd nv ppnd, p zn p-nl h (m l mu g d u pd l gmn dlpd ulul d l ld), un mpmn n l d d . Ldndd nv upnd , un vn h n l qu un n-n nnl np d mn dl l vz d l h. e n-pn p d un mn dplnd l mm (qu p l qu ru llm anamnesis). el x mm p nl l
88
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
17/22
mm n n u n d nunn d l ulp pl, m nu ndn l nvnn. P punl l dubmn, cnl -
u un fm d u lqul. L lqul ul l dn d ux y, m pfundmn mbn, u dg nnn m gnln l qu ln l ppn n un lqu ndn n l h.en l bqud d un mpldd h dmd pn nd unnflun u n pvnn d l vngud. L ngn dl md vngud l d nmn d l (p mpl, v d l p nvnl), n qu mbn ng dg muhm v m l dlg y l flf d l h. en nd
cnl, un l vngud ngn, p m lmn dlModernism n l vn d ez Pund y t.s. el, p u dlzn dm pl u bd n un pd mn mn(l cln l Mdv) fun d l dndd y l p, y fundmndl nd d l h y l fuu.
el d cnl y d l vngud ngn pm, dm,vlu un d nxn y uln n l qu pudn pnl vngud l n cnm. en pm lug, u nn
pl y lug d l yunu d mpmn dl. cmmu l udd, p pudn xnd n l nu-n d l fm d nndmn ulul nlul, n , l-gd l du d l nnl. en gund lug, l n nxuln y pl h qu u p d vnuln n mulfmy pmnn, lnd dl mb l y fml l n pl y l npn plzd d l h. en l ngn p qu l upn vngud plng n l mp, y n l vd nluly pl, m un g h. en lug, l vngud n-gn llv nd l p d vnul qu bln n l vn-gud nnnl, y l pn qu nn l p d dpndn y nnl. en , l dpn d l l (l NPy d pnp d gl XX) mpl mbn l ngn d dlgy flf d l h, l lu nfnd l ldd ll, y l mzln l dg lnl (p mpl, l lqul gnn) yppul (nvn l bqud dl nnl n xpn d-nl). L u d l mm d l vngud nuy n -
89
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
18/22
p pdgm qu mu l plngd mp d l mpmngnl, u pdubl ndd d dfnn pl, y u v u-
ln n n dlg nnnl.
Notas
1 smz G m l pd pl flmn n 1937, p u nl dl g-bn dd l fu dl nld p dl n d auguc. sndn n 1934, ppd b dn uy. L ddu dvn dn- p d 1956, lug dl n dl dd. su h, Lu y anhdn uvmn l pd, y n n dplzd n h 1979. P lyunu fundnl d l ddu, v Knu wl, El rgimen de AnastasioSomoza, 1936-1956 (2004).
2 P l dun d l lm y fnlzn d l mdl nlul nul-ud v wllm, 2002: 68-69, y M, 1997.
3 V l fn l b d cnl n l Bblgf.4 L p d d l lgqu fun l llmd tn a cnvd
(1857-1893), n l qu gbnn l p l p gndn. P un d-pn n nd dlzd v cuz, 2003.
5 el lb fundmnl d ud dl Mvmn d Vngud ngn l dalln, 1992. o bblgf mpn: wh, 1992; Dlgd, 2002;Blndn, 2003.
6 L od rubn D (cnl, 1993: 95-99) d 1927 l pm mnf fun-dmnl p l ud ndn d l vngud.
7 al p v l ul d cnl invn n, el bunmdl gl XiX y cn l pu bugu pdud p l rv Encuentro(cnl 1976b, 1976, 1976d). V mm un umn d l ud nDlgd, 2002: 3-23.
8 L vngud ngn, n pl cnl, mpn l mbgdd d l-gun pnn d l vngud nnnl qu n l mm mp -dlmn mdn n l n y dfn dl xmm pld dh. al p, v d rymnd wllm (1996). ez Pund, n-d m d cnl y d l vngud lnmn nuyun pdgm gnfv dl vnul n vngud y fm. sb l vngud v l nd ul d j eml Ph (1997).
9 D hh l vnul n vngud y nnlm ul dv n amLn unqu n, m n l ngn, nd nmn un -
90
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
19/22
pfn nvd. P jk l pn dd l vngud l und l v ln d dpndn ulul eup-am (61) pnn
v un dn m mpl d ln pduv n vngud y nn-lm (62). snmmn l llmd p nvnl (qu cnlndu n am Ln, un nlul m slvd Nv Pd Hnquz U) l qu h pbl l ppn (jk, 60-61).
10 cud P, pd d Pbl ann cud, qun bl l vnul d lvngud n l gnn nvd n. al p, vcnl, 2001.
11 sb l funn d l gm n l p lnmn cf. rm, 2002:82-83. P l pdgm lmbn, cf. Vn d wld, 1998.
12 L uu nlu d l pul d sn ign p m-dl dlzn d l h. Bh xpl qu l pn d l - pul vv l ndun d l dn d hbl (1997: 44).
13 idndd nv un np qu ru dplg l lg d u b. enCaminos del reconocimiento (2005) xpl: l dndd pnl, ndd nl dun, pud dfn m dndd nv, n l u d l hnqu nf l nun d l m y d l ddn ud p lpp d l n nd (ru, 2005: 111). aqu nn ldndd nmubl dl idem, dl mm, y l dndd mbn dl ipse (112).
L vnuldd y l mb mn l ndd d ln xul d ldndd, pnd l fn pdu un mulud d vn mg-nv g l ul l nfmn dl pn ndn h p-blm l dnfn dl mm (112). el nmn d uldn l dndd nv mpl pu l pdd d mnn pnbld u (112-113). Pu n un pln mpl qu m h l fuu, lpdd nun () n l pdd d pm, l d u dfnlm n l dndd mmdd (112-113). en nd l mm pl vnuld n l pnbldd ( nlul), qu n un d
u fun n l pp y l vnuldd d nmn qu vulvnp y mbgu l dndd. en l nx d Ngu n l gl XX, y n l pul d j cnl Uh, n dv l pnbldd p lnun d un ddu y l pdd d vz un mb nnldl.
14 adm d l mm y d d en cdnl, pud nlu, n, x m l d sg rmz (1999) y Gnd Bll (2000).
15 en ln l un d l fln n l Modernism, v rymnd wllm,1996: 56-57.
91
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
20/22
16 en l pm cnvn n cl ulmn l mfn (cnl, 1993:331-345). o lun mpn n cnl, 1983: 133-134.
17 Pz dd l Pund v pgn d Los hijos del limo, y d l nfunn p y pl u, p d un bqud quv, un n-vnn, dl n d l dn d l p d odn. al dplz dln un dn mdn, pfnd un mdvl (l d Dn) Pund, yn mdd mbn el, n ppnnd un lg ulzdqu, uld dmp, n n l Mdv n n l mdndd, xpm pl u. L flxn d Pz muy ugn p pn l d cnl. V Pz, 2008: 136-148.
18 P l d l vngud p u pnn l p d ulzn
mdn y u hzn h, v thy, 2010: 37-44.19 el ndnm uv u nfl nn pnpl n l mpnd dl ndl p, y n l n d l dl cb, fn l ul u np dmdndd nnl mz n funnbn. P un nl dnuv dldu ndn v, n , rdguz, 1996; sld, 2003; Blndn,2003.
Bibliografa
alln, jg edud (1992) Entre tradicin y modernidad: el movimiento nica-ragense de vanguardia. sn j: Lb Lb.
Bh, rlnd (1997) Sade: Fourier: Loyola. td. rhd Mll. Blm: thjhn Hpkn Unvy P.
Bll, Gnd (2000) El pas bajo mi piel: memorias de amor y guerra. Mdd: Plz &jn.
Blndn, ek (2003) Barrroco descalzo: colonialidad, sexualidad, gnero y raza en laconstruccin de la hegemona cultural en Nicaragua. Mngu: UraccaN.
cdnl, en (1991) La noche iluminada de palabras. Mngu: ednN.___ (1999) Vida perdida. Mngu: nm.___ (2004) La revolucin perdida. Mngu: nm.cdz y agn, Lu (1996) El ro: novelas de caballera. Mx: Fnd d culu
enm.cnl Uh, j (1976) rn d l mm. Revista Conservadora del
Pensamiento Centroamericano 31: 150: 98-107.___ (1976b) invn n. Encuentro. 9: 103-104.
92
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
21/22
___ (1976) el bunm dl gl XiX. Encuentro. 9: 105-106.___ (1976d) cn l pu bugu. Encuentro. 9: 107-108.
___ (1977) en un dl pd. Revista Conservadora del PensamientoCentroamericano. 32: 154: 1-21.___ (1983) Conversando con Jos Coronel Urtecho. Mnl td, nvd.
Mngu: Nuv Ngu.___ (1985) Rpido trnsito: al ritmo de Norteamrica. Mngu: Nuv Ngu.___ (1985b) Prosa reunida. Mngu: Nuv Ngu.___ (1993) Pol-la dananta katanta paranta dedjmia telson: imitaciones y traducciones.
Mngu: Nuv Ngu.___ (2001) Reflexiones sobre la historia de Nicaragua. Mngu: Fundn Vd.
cuz squ, au (2003) La repblica conservadora de Nicaragua: 1858-1893.Mngu: Fundn Vd.Dlgd abu, Lnl (2002) Mrgenes recorridos: apuntes sobre procesos culturales y
literatura nicaragense del siglo XX. Mngu: iHNca.___ (2009) L bbl n l lv: mdndd y vngud n l l u-
bgf nmn, n Gnbg Pl, Vl y rd rqu-Bldvn (d.). Tensiones de la modernidad: del modernismo al realismo.Guml: F y G., pp. 35-56.
el, t. s (1990) La tierra balda. Hbn: a y Lu.
Fuul, Mhl (1985) Las palabras y las cosas. Mx: sgl XXi.Glnd, clud (2007) and y Nzh: mm y upu d l dn.Episteme. vl.27: 2: 23-45. en:. (Vd l 15 d mz d 2011).
jk, N (1998) La vibracin del presente: trabajos crticos y ensayos sobre textos y es-critores latinoamericanos. Mx: Fnd d culu enm.
M, alb (1997) j M agud y l fn d l nulun, nM, Mbl (d.)ngel Rama y los estudios latinoamericanos. Pbugh: iiLi.
Pz, ov (1998) El laberinto de la soledad. Mdd: cd.___ (2008) Los hijos del limo. sng: tm.Ph, j eml (1997) N b l vngud. Lectura crtica de la lite-
ratura americana: vanguardias y tomas de posesin. (pp.114-121). c:ayuh.
rm, ngl (2002) La ciudad letrada. Hnv: edn dl N.rmz, sg (1999) Adis, muchachos: una memoria de la revolucin sandinista.
Mx: agul.ru, Pul (2005) Caminos del reconocimiento. td. agun N. Mdd: t.
93
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
7/29/2019 Delgado Coronel Memoria
22/22
rdguz, iln (1996) Women, Guerrillas, and Love: Understanding War in CentralAmerica. Mnnpl: Unv. f Mnn P.
sd, edd (2004) El mundo, el texto, el crtico. td. rd G Pz.Bln: Db.sldn-Pll, M jfn (2003) The Revolutionary Imagination in the Americas
and the Age of Development. Duhm: Duk Unvy P.thy, wlly (2010) Tecnologas de la crtica: entre Walter Benjamin y Gilles Deleuze.
sng: Ml Pd.Vn, Hug (1990) Las vanguardias literarias en Hispanoamrica: manifiestos, pro-
clamas y otros escritos. Mx: Fnd d culu enm.Vn d wld, en (1998) rlm mg y plnlm: nun dl
dd l dd n c-Gmz, sng y edud Mnd (d.).Teoras sin disciplina: latinoamericanismo, poscolonialidad y globalizacin en debate.Mx: Mgul ngl P. en: (Vd l 15 dmz d 2011).
wl, Knu (2004) El rgimen de Anastasio Somoza: 1936-1956. Mngu: iHNca.wh, svn (1992) La poesa de Nicaragua y sus dilogos con Francia y los Estados
Unidos. Mx: Lmu.wllm, Gh (2002) The Other Side of the Popular: Neoliberalism and Subalternity
in Latin America. Durham: Duk Unvy P.wllm, rymnd (1996) The Politics of Modernism. Lndn: V.
94
Lnl Dlgd abu. rn d l mm...eud 19:38 (ul-dmb 2011): 73-94
Top Related