HABITACAO SOCIAL NO BRASILpanorama HISTORICO da arquitetura social
emau_ufrj
A U T O R E S
HUANI Q. FELINTOLAURA BASILEMARIA ELISA VIANNAPEDRO H. OLIVEIRARICARDO KRANENTAMAR FIRER
C O L A B O R A D O R E S
EDSON GOUVAGIULIA PANNOISABELA PECCINIJOHANNA WEGLINSKILUIZA SCHREIERMIKHAILA COPELLOPAULA GONALVESRAFAEL PASSOSVITOR HALFENYANA INOUE
O R I E N T A O
NANDA ESKES
N D I C E
LINHA DO TEMPO_____7CRITRIOS_________19FICHAS____________45
SALVADOR DE S _______46MARIA ZLIA____________48MARECHAL HERMES_______50IAPI REALENGO__________52IAPI SO CRISTOVO____54PASSO DAGUA___________56PEDREGULHO___________58IAPI JAPUR_____________60IAPI VILA GUIOMAR_______62PARQUE CECAP__________64CAFUND______________66ALOJAMENTO UNICAMP___68SO FRANCISCO_________70FAVELA DA MAR_________72RIO DAS PEDRAS_________74COPROMO______________76RINCO________________78GAMELEIRA_____________80UNIO DA JUNTA________82FERNO CARDIN_________84PEDRA 90_______________86SENADOR POMPEU_______88NOVOS ALAGADOS_______90CONJ. HAB. COTIA________92PEDRO FACCHINI_________94CASARO DO CARMO_____96PAULO FREIRE___________98HELIPOLIS GLEBA A_____100PRINCESA ISABEL________102CONJ. HAB MOOCA______104PARAISPOLIS__________106FERRAZ VASCONCELOS__108COMANDANTE TAYLOR____110LIVING STEEL___________112REA DE PORTAIS________114HELIPOLIS GLEBA K1_____116HELIPOLIS GLEBA A_____118NOVO STO. AMARO V____120PARAISPOLIS__________122CARANGUEIJO TABAIARES_124RENOVA SP MORRO S4____126CONJ. HAB. CAJAZEIRAS__128MESTRE CHICO_________130
LINHA DO TEMPO
ENTENDIMENTO GERAL DO CONTEXTO DA HABITAO SOCIAL NO BRASIL.
FATOS HISTRICOS E PROJETOS.
7
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
8LINHA DO TEMPO
1896 1897 1902
OC
UPA
O D
O M
OR
RO
DA
PR
OV
IDN
CIA
1906
OC
UPA
O D
O M
OR
RO
DA
PR
OV
IDN
CIA
1903
REFO
RM
A D
E P
ER
EIR
A PA
SS
OS
1906
PR
ES
IDEN
TE R
OD
RIG
UES
ALV
ES
1909
PR
ES
IDEN
TE N
ILO P
E
AN
HA
1910
PR
ES
IDEN
TE N
ILO P
E
AN
HA
GU
ER
RA
DE C
AN
UD
OS
VILA
HIG
IN
ICA
SA
LVA
DO
R D
E S
R
IO D
E J
AN
EIR
O R
J
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
9LINHA DO TEMPO
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
1914
PR
ES
IDEN
TE V
EN
CES
LAU
BR
S
1918
PR
ES
IDEN
TE R
OD
RIG
UES
ALV
ES
1919
PR
ES
IDEN
TE D
ELF
IM M
OR
EIR
A
PR
ES
IDEN
TE E
PIT
C
IO M
OR
EIR
A
1922
PR
ES
IDEN
TE A
RT
UR
BE
RN
AR
DES
1924
CR
IA
O
DA
FU
ND
A
O
A C
AS
A O
PE
R
RIA
1924
CR
IA
O
DA
FU
ND
A
O
A C
AS
A O
PE
R
RIA
1911
VILA
OPE
R
RIA
MA
RIA
ZELIA
S
O PA
ULO
SP
1913
VILA
PR
OLE
T
RIA
MA
REC
HA
L HE
RM
ES
RIO
DE J
AN
EIR
O R
J
9................................................................................................................................
.................................................................................................................................
LINHA DO TEMPO
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
10
19311 C
ON
GR
ES
SO
DE H
ABITA
O N
O B
RA
SIL _
S
O PA
ULO
1926
PR
ES
IDEN
TE W
AS
HIG
TO
N LU
S
CO
NS
TRU
O D
E 4
0 H
ABITA
ES
EM
REC
IFE _
A C
AS
A O
PE
R
RIA
1930
GET
LIO
VA
RG
AS
- GO
VE
RN
O P
RO
VIS
R
IO
1934
GET
LIO
VA
RG
AS
- GO
VE
RN
O C
ON
ST
ITU
CIO
NA
L
1937
GET
LIO
VA
RG
AS
- GO
VE
RN
O D
ITATO
RIA
LC
AR
TEIR
AS
PR
ED
IAIS
- INS
T. APO
SEN
TAD
OR
IA E
PR
EV
IDN
CIA
(IAP)
FU
ND
A
O
CA
SA
PO
PU
LAR
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
10 11LINHA DO TEMPO
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
1942
LEI IN
QU
ILIN
ATO
1943
CR
ISE D
A M
OR
AD
IA D
OS
AN
OS
40
1951
PR
ES
IDEN
TE G
ET
LIO
VA
RG
AS
1945PR
ES
IDEN
TE J
OS
L
INH
AR
ES
INT
EN
SIF
ICA
O D
OS
DES
PEJO
S1946
PR
ES
IDEN
TE E
UR
ICO
GA
SPA
R D
UT
RA
PAR
ALIS
A
O
DE IN
VES
TIM
EN
TO
S - F
UN
DA
O C
AS
A P
OPU
LAR
1942
CO
NJU
NTO
IAPI
REA
LEN
GO
RIO
DE J
AN
EIR
O R
J
1944
CO
NJU
NTO
IAPI
BELO
HO
RIZ
ON
TE M
G
1947
PED
REG
ULH
OI
RIO
DE J
AN
EIR
O R
J
1949IA
PI V
ILA G
UIO
MA
RS
AN
TO
AN
DR
S
P
IAPI J
APU
R
S
O PA
ULO
SP
1946
VILA
PAS
SO
DA
REIA
PO
RTO
ALE
GR
E R
S
11
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
12LINHA DO TEMPO
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
1954
PR
ES
IDEN
TES
CA
F F
ILHO
, CA
RLO
S LU
Z E
NE
REU
RA
MO
S
1956
PR
ES
IDEN
TE J
UC
ELIN
O K
UBIS
CH
EK
1961
PR
ES
IDEN
TE J
N
IO Q
UA
DR
OS
FC
P V
IRA
BA
NC
HIP
OT
EC
R
IO, P
OLIT
ICA
AU
TO
SU
ST
EN
T
VEL
PR
ES
IDEN
TE J
O
O G
OU
LAR
T
1964
CR
IA
O
DO
BA
NC
O N
AC
ION
AL D
E H
ABITA
O (B
NH
)
GO
LPE M
ILITA
R - M
AR
EC
HA
L CA
ST
ELO
BR
AN
CO
- DITA
DU
RA
1967
MA
REC
HA
L CO
STA
E S
ILVA
- DITA
DU
RA
1967
PAR
QU
E C
EC
AP
GU
ARU
LHO
S S
P
12
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
13LINHA DO TEMPO
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
1969
GEN
ER
AL G
AR
RA
STA
ZU
MD
ICE - D
ITAD
UR
A
1974
GEN
ER
AL E
RN
ES
TO
GEIS
EL - D
ITAD
UR
A
1979
MA
REC
HA
L ER
NES
TO
GEIS
EL - D
ITAD
UR
A
1977
CO
NJ. H
AB. C
AF
UN
D
RIO
DE J
AN
EIR
O R
J
13
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
14LINHA DO TEMPO
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
1989
PR
OM
ULG
A
O
DA
NO
VA
CO
NS
TIT
UI
O
FED
ER
AL
1992
PR
ES
IDEN
TE ITA
MA
R F
RA
NC
O
1990
PR
ES
IDEN
TE F
ER
NA
ND
O C
OLLO
R D
E M
ELLO
PLA
NO
DE A
O IM
ED
IATA PA
RA
HA
BITA
O
1985
FIM
DA
DITA
DU
RA
PR
ES
IIDEN
TE J
OS
S
AR
NEY
1990
MU
LTIR
O
S
O F
RA
NC
ISC
OS
O
PAU
LO S
P
REU
RBA
NIZ
A
O
DA
FAVELA
DA
MA
R
RIO
DE J
AN
EIR
O R
J
1991
CO
NJ. H
AB. R
IO
DA
S P
ED
RA
SS
O
PAU
LO S
P1992
CO
NJ. H
AB. R
INC
O
S
O PA
ULO
SP
CO
NJ. H
AB. C
OPR
OM
OS
O
PAU
LO S
P
1989
CO
NJ. E
ST
UD
AN
TIL
UN
ICA
MP
CA
MPIN
AS
SP
14
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
15LINHA DO TEMPO
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
1995
PR
ES
IDEN
TE F
ER
NA
ND
O H
EN
RIQ
UE C
AR
DO
SO
2001
EN
TR
A E
M V
IGO
R O
ES
TATU
TO
DA
CID
AD
E
1993
CO
NJ. H
AB. U
NI
O J
UTA
S
O PA
ULO
SP
CO
NJ. H
AB. G
AM
ELE
IRA
BELH
O H
OR
IZO
NT
E B
H
1995
CO
NJ. H
AB. U
NI
O J
UTA
S
O PA
ULO
SP
1996
CO
RT
IO
SEN
AD
OR
PO
MPEU
RIO
DE J
AN
EIR
O R
J
2000N
OV
OS
ALA
GA
DO
SS
ALV
AD
OR
BA
CO
NJ. H
AB. P
ED
RA
90
CU
IABA
MT
2001
CO
NJ. H
AB. C
OT
IAC
OT
IA S
P
2002
PED
RO
FAC
CH
INI
S
O PA
ULO
SP
15
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
16LINHA DO TEMPO
................................................................................................................................
.................................................................................................................................2004
CO
NJ. H
AB. U
NI
O J
UTA
S
O PA
ULO
SP
2005
CO
NJ. H
AB. M
OO
CA
S
O PA
ULO
SP
2008
HELI
PO
LIS
GLE
BA
K1
S
O PA
ULO
SP
2006
CO
NJ. H
AB. PA
RA
IS
PO
LIS
S
O PA
ULO
SP
2007C
ON
J. H
AB. F
ER
RA
Z
DE V
AS
CO
NC
ELO
SF
ER
RA
Z V
AS
CO
NC
ELO
S S
P
CO
MA
ND
AN
TE TA
YLO
RG
LEBA
K2
S
O PA
ULO
SP
R
EA
DE P
OR
TAIS
S
O PA
ULO
SP
CO
NJ. H
AB. S
OC
IAL
REC
IFE P
E
CO
NJ. P
RIN
CES
A IS
ABEL
PO
RTO
ALE
GR
E R
S
2003
CR
IA
O
DO
MIN
IST
R
IO D
AS
CID
AD
ES
PR
ES
IDEN
TE LU
IZ IN
C
IO LU
LA D
A S
ILVA
2003
CO
NJ. PA
ULO
FR
EIR
ES
O
PAU
LO S
P
CA
SA
R
O D
O C
AR
MO
IS
O
PAU
LO S
P
16
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
17LINHA DO TEMPO
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
2011
PR
ES
IDEN
TA D
ILMA
RO
US
SEF
F
2009
PQ
. NO
VO
STO
. AM
AR
O V
S
O PA
ULO
SP
REN
OV
A S
P M
OR
RO
S4
S
O PA
ULO
SP
2010
CA
RA
NG
UEIJ
O TA
BA
JA
RES
REC
IFE P
E
HELI
PO
LIS
GLE
BA
HS
O
PAU
LO S
P
CO
NJ. H
AB. PA
RA
IS
PO
LIS
S
O PA
ULO
SP
2011
CO
NJ. H
AB. C
AJA
ZEIR
AS
SA
LVA
DO
R B
A
2011
CO
NJ. H
AB. C
AJA
ZEIR
AS
SA
LVA
DO
R B
A
2009
MIN
HA
CA
SA
MIN
HA
VID
APLA
NO
NA
CIO
NA
L DE H
ABITA
O _
20
09
- 20
23
C R I T R I O S
AVALIAO QUALITA-TIVA PARA SELEO DOS PROJETOS,
PARMETROS QUE OS DESTACAM.
19
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
20CRITERIOS
INSERCAO URBANA I M P L A N T A C A O UNIDADE HABITACIONAL..............................................................................................
..............................................................................................
Relao entre ed-ifcio e a cidade e bairro na qual est inserido. En-tendimento sobre Ace s s i b i l i d a de , presena de servios urbanos e integrao a malha urbana.
Infra estrutura e servios urbanos, localizao e a ce s s i b i l i d a de , fluidez urbana.
Relao entre ed-ifcio e seu en-torno imediato. E n t e n d i m e n t o sobre a forma de ocupao do ter-reno e integrao com o entorno vias, reas verdes e edificaes.
Adequao a topografia, pais-agismo e im-pacto ambientao, forma de ocu-pao do terreno, reas comuns, densidade e dimenso.
Caracter s t i cas da edificao ou da unidade hab-itacional.
Custo da con-struo, conforto ambiental, pavi-mento tipo, d i m e n s i o n a -mento, desem-penho e eficin-cia, flexibilidade, desempenho e eficincia e sus-tentabilidade.
................................................................................................................
CRITE-RI-O S
P A RA -METR O S
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
20 21CRITERIOS
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
PROCESSO CONSTRUTIVO IMPORTANCIA HISTORICA DISTRIBUICAO NACIONAL..............................................................................................
Utilizao de tc-nicas construti-vas . Entendi-mento da varie-dade de possibili-dades construti-vas a serem apli-cadas e de como interferem na arquitetura.
Edificios que se destacam pelo uso indito de materiais e tcni-cas construtivas, diminuindo o preo da obra ou permitindo a c o n s t r u o atravs de multi-ro.
Relao entre ed-ifcio e seu en-torno imediato. E n t e n d i m e n t o sobre a forma de ocupao do ter-reno e integrao com o entorno vias, reas verdes e edificaes.
Proposta indita, marco na arquitetura bra-sileira ou releva-cias identificadas atravs de anlise histrica.
Distribuio ge-ogrfica de con-juntos de hab-itao social.
Distribuio dos conjuntos de habitao de interesse social entre as cinco regies do Brasil.
..............................................................................................
................................................................................................................
21 22CRITERIOS
................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
Os projetos podem ser reali-zados atravs de inicitiva ou pro-gramas fedeis, estaduais, mu-nicipais, privados ou atravs de associao de moradores.
Clasfificao dos projetos a partir das iniciativas.
Os conjuntos habitacionais no tem um pro-grama quantita-tivo de unidades h a b i t a c i o n a i s padro.
Diviso atravs da quantidade de unidades habita-cionais.
Avariedade pro-gramtica na habitao de interesse social muito grande e pode incuir: co-mrcio. praas, creches, escolas, centros comuni-trios, clubes...
identificao dos diferentes pro-gramas.
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
P R O G R A M A..............................................................................................
................................................................................................................
I N I C I A T I V A Q U A N T I T A T I V O
123456789012345678912345678901234567891234567890123456789123456789012345678912345678901234567891234567890123456789
$$$
22 23CRITERIOS
................................................................................................................................
.................................................................................................................................
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
INSERCAO URBANA
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
24CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
I M P L A N T A C A O
UNIDADE HABITACIONAL
25CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
PROCESSO CONSTRUTIVO
26CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
IMPORTANCIA HISTORICA
27CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
DISTRIBUICAO NACIONAL
28CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
DISTRIBUICAO NACIONAL
29CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
DISTRIBUICAO NACIONAL
30CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
DISTRIBUICAO NACIONAL
31CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
20CRITERIOS
DISTRIBUICAO NACIONAL
32CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
20 21CRITERIOS
33CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
INICIATIVA MUNICIPAL
21 22CRITERIOS
34CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
INICIATIVA FERDERAL
22 23CRITERIOS
10CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
ATE 50 UNIDADES HAB.
123456789012345678912345678901234567891234567890123456789123456789012345678912345678901234567891234567890123456789
24CRITERIOS
35CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
ATE 200 UNIDADES HAB.
123456789012345678912345678901234567891234567890123456789123456789012345678912345678901234567891234567890123456789
25CRITERIOS
36CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
ATE 500 UNIDADES HAB.
123456789012345678912345678901234567891234567890123456789123456789012345678912345678901234567891234567890123456789
26CRITERIOS
37CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
ATE 1000 UNIDADES HAB.
123456789012345678912345678901234567891234567890123456789123456789012345678912345678901234567891234567890123456789
27CRITERIOS
38CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
+ 1000 UNIDADES HAB.
123456789012345678912345678901234567891234567890123456789123456789012345678912345678901234567891234567890123456789
28CRITERIOS
39CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
PRACA / LAZER
$$$
29CRITERIOS
40CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
C O M E R C I O
$$$
30CRITERIOS
41CRITERIOS
PAGINA 74_75
vila mara rio das pedras
PAGINA 100_101
heliopolis gleba a
PAGINA 78_79
conjunto rincao
PAGINA 120_121
pq. novo santo amaro v
PAGINA 94_95
pedro facchini
PAGINA 68_69
conj. estudantil unicamp
PAGINA 128_129
conj. hab. cajazeiras
PAGINA 66_67
conj. hab. cafunda
PAGINA 58_59
p e d r e g u l h o
PAGINA 130_131
pq. res. mestre chico
PAGINA 76_77
conj. hab. copromo
PAGINA 106_107
prog. hab. paraisopolisPAGINA 110_111
comandante taylorPAGINA 102_103
conj. hab. princesa isabel
PAGINA 50_51
vila marechal hermes
PAGINA 56_57
passo d areia - vila iapi
PAGINA 82_83
conj. hab. uniao da juta
PAGINA 52_53
iapi realengo
PAGINA 90_91
novos alagados
PAGINA 88_89
cortico senador pompeu
PAGINA 112_113
conj. hab. para recife
PAGINA 124_125
caranguejo tabaiares
PAGINA 104_105
conj. hab. da mooca
PAGINA 92_93
conjunto hab. em cotia
PAGINA 72_73
reurbanizacao da mare
PAGINA 80_81
residencial gameleira
PAGINA 62_63
conj. iapi vila guiomar
PAGINA 46_47
vila hig. salvador de sa
PAGINA 98_99
conj. hab. paulo freire
PAGINA 86_87
conj. hab. pedra 90
PAGINA 114_115
area de portais
PAGINA 60_61
edificio japura
PAGINA 126_127
renova sp morro s4
PAGINA 96_97
casarao do carmo
PAGINA 70_71
multirao sao francisco
PAGINA 108_109
ferraz vasconcelos
PAGINA 118_119
heliopolis gleba h
PAGINA 64_65
parque cecap
PAGINA 48_49
vila operaria maria zelia
PAGINA 116_117
heliopolis gleba k1PAGINA 122_123
prog. hab. paraisopolis
PAGINA 54_55
conj. res. sao cristovao
PAGINA 84_85
fernao cardin
E D U C A C A O
$$$
F I C H A S
SNTESE DOS PROJE-TOS SELECIONADOS.
45
Ficha de Habito Social
Cliente - Plano de Embeleza-mento e Saneamento da Cidade do Rio de Janeiro.
Tipologia - 120 unidades hab-itacionais
1906
Primeiro grupo de moradias construdas pelo poder pblico no Brasil, o qual se viu pressionado pela crise habitacional conse-quente da derrubada de cortios para a abertura da avenida central. Tem um aspecto uniforme e simples caracterizado pela repetio do mesmo elemento modulado.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Vila Salvador de SaVila Salvador de Sa
Estcio, Rio de Janeiro - RJ
46
Ficha de Habito Social 47
Ficha de Habito Social
Cliente - Jorge Street
Tipologia: 200 Unidades hab-itacionais.
Vila Maria ZeliaVila Maria Zelia1911
a primeira vila operaria do Brasil. Os seus edificios tem uma arquitetura que reproduz exemplos de cidades europias do incio do sculo XX, este cenario serviu a einmeras gravaes de filmes e novelas de poca. Em 1992 a vila, suas ruas, casas e prdios foram tombados (pelo municpio e o estado de So Paulo) pelo raro traado urbano.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Paul Pedraurrieux
So Paulo - SP
48
Ficha de Habito Social 49
Ficha de Habito Social
Cliente - Marechal Hermes
Tipologia - 1350 UH`s previs-tas, 165 construidos
UH`s - 60 a 90 m
Marechal HermesMarechal HermesPalmyro Serra Pulcheiro1913
Idealizada pelo ento presidente da repblica Marechal Hermes da Fonseca, sua construo previa ruas largas e arborizadas com 1350 edificaes, com vrios tipos de moradias, escolas profissionalizantes masculinas e femininas, reparties pbli-cas, biblioteca, praas de esportes, hospitais, creches e uma estao ferroviria. Na dcada de 1930, o presidente Getlio Vargas retomou as obras no bairro e realizou grande interven-o no projeto original, construindo blocos de apartamentos e modificando a nomenclatura das ruas para homenagear mili-tares.Os primeiros moradores da vila, seriam os desabrigados do Morro do Castelo quando do seu desmonte, o que acabou no ocorrendo e a prioridade foi para os funcionrios pblicos e apadrinhados.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Rio de Janeiro - RJ
50
Ficha de Habito Social 51
Ficha de Habito Social
Cliente -IAPI - Instituto de Aposentadoria e Penso dos Industririos
rea Total - 89 hectares
Densidade - 26,37 un/ha
Tipologia - 2321 unidades hab-itacionais
IAPI RealengoIAPI RealengoCarlos Frederico Ferreira
1942
Primeiro conjunto habitacional de grande magnitude no Brasil. Introduziu propostas pioneiras como a utilizao ampla de el-ementos construtivos feitos in loco.A proposta projetual desta-cou-se, alm das diferentes tipologias, ainda por seu sistema construtivo e escolha de materiais inovadores. Foi desenvolvido um sistema de blocos prensados de concreto, feitos nos prpri-os canteiros de obra, permitindo a eliminao de revestimentos externos, j que apresentava uma superfcie adequada para a aplicao direta de pintura, sem a necessidade emboo ou aplicao de massa. Procurou-se tirar todo o partido possvel da uniformizao dos elementos construtivos, de maneira a fa-cilitar a construo em srie, e as medidas adotadas auxiliaram na diminuio do custo final da obra.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Vila Matilde, So Paulo - SP
52
Ficha de Habito Social 53
Ficha de Habito Social
Cliente - Programa de Moradia Estudantil da Unicamp - PME
rea Total - 56.000m
Tipologia - 928 unidades, ditri-buidos em 9 blocos.
rea das UHs - 60 a 120 m
IAPI Sao CristovaoIAPI Sao CristovaoWhite Lirio, Jos Barreto
e Antnio Neves1944
Pela primeira vez, em Belo Horizonte, era proposto um conjunto habitacional vertical que apresentava inovaes tanto no plano urbanstico:com a articulao entre as edificaes e os espa-os comuns, e sua insero no contexto urbano; quanto no plano arquitetnico:com sua forma verticalizada e no parcelamento do solo. Tal parcelamento, tambm configuraria uma grande rea central que iria alterar as relaes entre os espaos pblicos e privados. O terreno, prximo ao centro da cidade, foi doado pela Prefeitura e exigiria poucos recursos econmico para sua urban-izao. O projeto tambm visava absorver a populao carente ali residente como imigrantes, mendigos e operrios; assim se costi-tuiria como bairro popular. Configurado pela implantao de nove blocos residenciais, com rea de lazer comum, alm de rea verde circundante, o conjunto abrigaria cerca de 6.000 habitantes em suas 928 unidades.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Belo Horizonte - BH
54
Ficha de Habito Social 55
Ficha de Habito Social
Cliente - Governo do Dsitrito Federal DHP - Deparamento de Habitao Populat
Tipologia -328 UHs, aparta-mentos duplex com 1, 2, 3 ou 4 quartos.
PedregulhoPedregulhoAffonso Eduardo Reidy1947
Situa-se no bairro de Benfica, no Rio de Janeiro. Foi projetado por Affonso Eduardo Reidy para os funcionrios da prefeitura. Possui 3 edifcios residenciais e diversos equipamentos urba-nos projetados de modo a formar uma unidade de vizinhana (era ainda previsto uma igreja e mais um edifcio residencial, que nunca chegaram a ser construdos). A implantao do con-junto seguiu as premissas modernistas de edificaes soltas no terreno, sem o estabelecimento dos limites das ruas. O edifcio residencial principal (bloco A) foi implantado de forma a tirar partido das curvas de nvel do terreno adaptando-se paisa-gem.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Benfica, Rio de Janeiro - RJ
58
Ficha de Habito Social 59
Ficha de Habito Social
Cliente IAPI - Instituto de Aposentadoria e Penso dos Industririos
rea Total - 6.668m
Tipologia - Edifcio multiuso de 14 andares, com apartamentos de 2 quartos, 1 quarto e kitch-enette.
Ed. JapuraEd. JapuraKneese de Mello1945
Neste projeto foram empregados de forma pioneira no Brasil os princpios de lunit dhabitation projetada por Le Corbusier em Marselha, como o modelo de habitao vertical social. O edifcio Japur se destacou em termos arquitetnicos e ur-bansticos, entre as iniciativas de padro vertical realizadas pelo IAPI. Projetado no final dos anos 40, localiza-se no bairro da Bela Vista (Bexiga), prximo ao centro de So Paulo, em ter-reno antes ocupado pelo cortio Navio Parado, um dos maio-res da capital.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Eduardo Augusto Kneese de Mello: sua contribuio para habitao coletiva em So Paulo
789 1[2009 artigos e ensaios
Figura 30: Estudos realiza-dos pelo arquiteto Eduardo Kneese de Mello com base no Cdigo de Obras Arthur Saboya. Fonte: MELLO, s.d. A, s.p. (acervo FAU USP).
Figura 31: Apartamento tipo - quitinete. Fonte: Acrpole, 1948, n. 119, p. 284. Rede-senho: Evie Cristine Meyer.
Figura 32: Vista lateral do conjunto. Fonte: MELLO, s.d. A, s.p. (acervo FAU USP).
R. Japur, So Paulo - SP
60
Ficha de Habito Social
Eduardo Augusto Kneese de Mello: sua contribuio para habitao coletiva em So Paulo
819 1[2009 artigos e ensaios
Figura 34: Planta dos apar-tamentos-tipo. Fonte: Acr-pole, 1948, n. 119, p. 284. Redesenho: Evie Cristine Meyer.
Figura 35: Fachada principal. Fonte: acervo RALMF.
Eduardo Augusto Kneese de Mello: sua contribuio para habitao coletiva em So Paulo
789 1[2009 artigos e ensaios
Figura 30: Estudos realiza-dos pelo arquiteto Eduardo Kneese de Mello com base no Cdigo de Obras Arthur Saboya. Fonte: MELLO, s.d. A, s.p. (acervo FAU USP).
Figura 31: Apartamento tipo - quitinete. Fonte: Acrpole, 1948, n. 119, p. 284. Rede-senho: Evie Cristine Meyer.
Figura 32: Vista lateral do conjunto. Fonte: MELLO, s.d. A, s.p. (acervo FAU USP).
61
Ficha de Habito Social
Cliente - Programa de Moradia Estudantil da Unicamp - PME
rea Total - 920.000m
Tipologia - 1411 unidades hab-itacionais.
IAPI Vila GuiomarIAPI Vila GuiomarCarlos Frederico Ferreira
1949
Constituiu uma das primeiras tentativas estatais de construo de moradias em massa utilizando os conceitos da arquitetura moderna. Apresenta uma implantao de ruas sinuosas com-posta por casas trreas geminadas duas a duas, casas trreas isoladas no lote e blocos de quatro pavimentos. O Conjunto IAPI Vila Guimar se caracteriza pela variedade de tipologias hab-itacionais implantadads. Foram construdas casas unifamiliares isoladas no lote com 3 dormitrios, casas unifamiliares gemina-das com 2 dormintrios e blocos de apartamentos com 1,2 e 3 dormitrios.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Santo Andr - SP
62
Ficha de Habito Social 63
Ficha de Habito Social
Cliente -CECAP - Caixa Estad-ual de Casas para o Povo
rea Total - 180 hectares
Tipologia - 10560 habitaes, em blocos de 60 apartamen-tos distribuidos em 6 fregue-sias
rea das UHs - 64 m
Parque CECAPParque CECAPJ.B.V. Artigas, P.M. Rocha e F.
Penteado1967
O projeto foi resolvido em edifcios padronizados de 3 pavimen-tos sobre pilots; os edifcios so interligados dois a dois, atravs de um jardim sombreado. Trinta e dois blocos constituem um setor ou freguesia, com grau de autonomia quanto ao abas-tecimento cotidiano e instruo escolar primria. A rea toda formada por 6 freguesias e o foi proposto divesos equipa-mentos publicos, comunitrios e comerciais.. A freguesia a unidade urbanstica fundamental do projeto, com seu comrcio e seu centro educacional acessveis a p, libertos do esquema virio geral. A rea da freguesia toda interligada com espa-os verdes, alm de estabelcer uma ligao global com a faixa central. .A planta dos apartamentos flexvel.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Guarulhos - SP
64
Ficha de Habito Social 65
Ficha de Habito Social
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Cliente - BNH e INOCOOP/RJ
Tipologia - 8.000 habitantes, 1.443 unidades habitacionais divididas em 11 blocos.
Conj. Hab. CafundaConj. Hab.CafundaMBPP Arquitetos Associados
1977
O conjunto possui grandes blocos de habitao implantados de forma a se adaptar a topografia original do terreno mantendo a arborizao existente, mas com pouca relao com o tecido urbano da cidade, embora a distribuio dos blocos vincule o plat elevado s reas mais baixas do terreno, e a localizao dos servios nas extremidades proporcione neste ponto integ-rao com o entorno.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Rio de Janeiro - RJ
74
Ficha de Habito Social 75
Ficha de Habito Social
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Cliente - Programa de Moradia Estudantil da Unicamp - PME
Tipologia - 226 unidades, sendo 27 estdios para casais e 199 casas para 4 estudantes.rea das UHs - 46 a 60 m
Alojamento UnicampAlojamento UnicampJoan Vill1989
Elaborado pelo Laboratrio de Habitao da Unicamp, se de-staca no projeto o sistema construtivo, composto por painis cermicos de telhas e blocos armados verticalmente e monta-dos com frmas. O sistema parte da industrializao artesanal de componentes para agilizar e baratear a construo. Alm da tcnica construtiva a espacialidade do conjunto tambm se destaca. Partindo de clulas autnomas, a moradia de estu-dantes forma um rico conjunto orgnico em duas quadras com desenho irregular.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Baro Geraldo, Campinas - SP
76
Ficha de Habito Social 77
Ficha de Habito Social
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Cliente - SEHAB/HABI e COHAB
Tipologia - Gleba de 1.062.550 m dividida em 8 setores com 2625 UH`s
Mutirao Sao FranciscoMutirao Sao FranciscoDemetre Anastassakis
1990
Um dos vencedores do Concurso Nacional de Anteprojetos para Hab-itao Popular (1989/90) para construo de conjuntos habitacionais na rea de So Mateus, na Zona Leste de So Paulo; Com 1.062.550 m2 a gleba seria dividida em 8 setores abrigando um total de 4.000 famlias. As obras aconteceriam atravs do Programa FUNAPS Co-munitrio, em que a execuo dos projetos aconteceriam por meio de mutires e autogesto dos futuros moradores.Os projetos foram desenvolvidos a partir da discusso com os moradores, sendo assim, cada setor alm de ter uma identidade prpria, as unidades habita-cionais tambm seriam adequadas as necessidades dos moradores. No projeto de Demetre Anastassakis, tambm foram elaborados um parque, um ncleo integrado de equipamentos comunitrios com ofi-cinas culturais, escola e uma creche. Todos os dipositivos adicionais do projeto tambm foram executados por mutiro comunitrio.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
So Mateus, So Paulo - RJ
90
Ficha de Habito Social 91
Ficha de Habito Social
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Cliente - RIOURBE e Secretaria Municipal de Habitao
Reassentamento de 630 fa-milias.
Reurbanizacao MareReurbanizacao MareDemestre Anastassakis1990
O desenvolvimento desse projeto, entre outros por todo Brasil, partiu da iniciativa de uma cooperao entre profissionais de arquitetura e urbanismo, engenharias, geografia, direito, histria, assistncia social todos dedicados ao desenvolvimento de projetos e tecnologia; ativi-dades relacionadas cultura e ao habitat, humano e natural. Sem fins lucrativos, a CoOperaAtiva- Cooperativa de Profissionais do Habitat do Rio de Janeiro, foi criada em 1990, e a partir da desenvolveu uma tcnica construtiva em cermica autoportante e estrutural (Sistema Construtivo Terra&Teto), que alm de seu baixo custo, tem como de-staque a racionalizao da construo possibilitando uma menor uti-lizao de formas e outras estruturas de madeira. O projeto tem como diretriz inicial o reassentamento de 630 famlias que ocupavam zo-nas de alto risco na Mar.O arquiteto, Demetre Anastassakis, elaborou propostas para implantao urbana, de arquitetura e de assessoria tcnica.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Mar, Rio de Janeiro - RJ
72
Ficha de Habito Social 73
Ficha de Habito Social
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Cliente -Prefeitura de So Paulo / EMURB
rea Total - 20.000 m
Tipologia - 2 blocos de 296 unidades cada.
Vila MaraVila MaraVigliecca e Associados +
Bruno Padovani1991
Localizado na parte leste de So Paulo, um produto de um esforo coletivo feito por centenas de famlias. Iniciado em 1991, a construo foi baseado em um sistema de mutiro e autogesto . O bloco, neste projeto, resgatado como um elemento estruturador fundamental do tecido urbano, o que propicia maior integrao com o entorno e d sentido de permanncia e continuidade aos espaos da cidade. Assumindo um partido que se contrape fragmentao preconizada pelo lote, os espaos coletivos e pblicos so valorizados. O espao idealizado e projetado como um todo. No entanto, per-siste a noo de certa escala local, uma territorialidade que d aos moradores um sentido de lugar, de identidade, de apropriao. No so espaos apenas de passar-por, mas de estar-em. E cuidados e preservados como tal.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
So Paulo - SP
80
Ficha de Habito Social 81
Ficha de Habito Social
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Tipologia - 1000 unidades habitacionais
rea do terreno - 53.540m
rea Contruida - 67000m
rea HU`s - 54m
1991
Localizado no encontro de duas grandes avenidas na cidade de Osas-co, os 50 edifcios do Copromo destacam-se na paisagem local, quer pela riqueza de volumes, quer pela colorido forte dos blocos cermi-cos. Prximo a equipamentos sociais, como hospitais, escolas e cen-tros de sade, o conjunto ocupa rea desapropriada Cohab pela Prefeitura local e doada associao, aps intensa mobilizao dos mutirantes. O projeto foi desenvolvido pela Usina-Centro de Trabalhos para o Ambiente Construdo em intensas discusses com os futuros moradores. Dessa origem, veio tambm o interesse pela racionaliza-o dos sistemas construtivos, presente em todas as etapas do projeto para o Copromo. O processo comea com a montagem da escadaria e estrutura dos terraos, em perfis de ao, em torno da qual se elevam as paredes de alvenaria estrutural, construdas com blocos cermicos. Sobre as paredes apiam-se, pavimento por pavimento, as la jes, mon-tadas a partir de placas pr-fabricadas.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
COPROMOCOPROMOUSINA - CTAH
Osasco - SP
84
Ficha de Habito Social 85
Ficha de Habito Social
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Cliente -IAPI - Instituto de Aposentadoria e Penso dos Industririos
rea Total - 12.878.43 m
Tipologia - 306 unidades hab-itacionais
rea HU`s - 29 a 95m
Conj. Hab. RincaoConj. Hab. RincaoVigliecca e Associados
1992
O projeto trata da questo do uso misto como forma de pro-mover um mior dinamismo e assegurar fluxos e atividades dis-tintas nas diversas horas do dia, assim como a variabilidade tipolgica tambm foram questionadas pelo projeto. Apre-sentando espaos de uso comercial nas esquinas voltadas para a rua de maior fluxo.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Vila Matilde, So Paulo - SP
78
Ficha de Habito Social 79
Ficha de Habito Social
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Cliente - Iniciativa privada
Tipologia - 181 unidades hab-itacionais
rea do terreno - 845900m
rea Contruida - 987100m
rea HU`s - 42m
Residencial GameleiraResidencial GameleiraJoo Diniz Arquitetura1994
O Residencial Gameleira, um conjunto habitacional com-posto por 3 blocos implantados num terreno acidentado que faz limite entre o centro urbano e a grande regio industrial.O acesso aos apartamentos do primeiro bloco se do pela parte posterior ao edifcio, criando um ptio interno e oferencendo aos moradores privacidade. Para os blocos 2 e 3, o acesso pro-posto por meio de uma rua central, e a inteno projetual era criar um ponto de encontro e circulao entre moradores. A tecnologia construtiva utilizada foi alvenaria armada, por seu baixo custo e por gerar mo-de-obra durante a execuo do projeto. Para o revestimento interno as unidades foram entreg-ues com cimentado nos pisos e azulejados apenas nas reas midas.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Belo Horizonte - BH
88
Ficha de Habito Social 89
Ficha de Habito Social
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Cliente - Associao de Mora-dores de Unio da Juta
Tipologia -160 UHs
rea HU`s - 65m
Uniao da JutaUniao da JutaUSINA - CTAH1993
A populao beneficiria contribuiu com trabalho na obra e partici-pou de assemblias, elegeu coordenaes e geriu a obra. Alm desses aspectos socio-organizativos inovadores, a obra possuiu inovaes tcnicas importantes. O padro construtivo para a verticalizao do mutiro baseado em blocos cermicos auto portantes que dispensam pilares e vigas de concreto e j recebem instalaes embutidas, alm da utilizao de escadas metlicas implantadas logo no incio da obra que servem como forma segura de circulao de pessoas, transporte de materiais e prumo para o edifcio. Sem andaimes, frmas de ma-deira, concretagens excessivas, a obra foi feita com grande facilidade e com pouqussimo desperdcio de material. Cada grupo de edif-cios(50 ao total) configura uma pequena praa de lazer, que se liga a uma praa mais ampla, at se chegar a um amplo espao central, misto de estacionamento, praa e local de assemblias.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
So Paulo - SP
82
Ficha de Habito Social 83
Ficha de Habito Social
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
Cliente - Prefeitura Municipal do Rio de JaneiroPrograma Favela Bairro
Tipologia: 27 Unidades hab-itacionais + 2 lojas.
Fernao CardinFernao Cardin1995
O conjunto uma edificao multifamiliar, um prdio de uso misto, formado por 27 unidades habitacionais, onde foram relo-cadas 22 famlias para o prdio construdo que tambm dispe de duas lojas. Alm dessas relocaes, 17 famlias foram indeni-zadas. Em ambas as situaes, as famlias foram retiradas por Situao de risco (prximas reas antes inundveis), ou por conta de formarem uma barreira s intervenes propostas.
Estaes DefinidasInverno - 6C a 20CVero - 30C a 32
At 3.600 mm
Mata AtlnticaCerrado/CaatingaMa-ta de Araucrias
PAA J. Jauregui & Cas
Rio de Janeiro - RJ
86
Ficha de Habito Social 87
Ficha de Habito Social
Cliente Prefeirtura Municipal de Cuiaba
rea da UH - 32,00m Tipologia - 367 unidades
Conj. Pedra 90Conj. Pedra 90USP So Carlos1995
Em 1994, foi desenvolvido pela Prefeitura Municipal de Cuiab, o projeto Ecomoradia, que abrangia itens referentes a hab-itao urbana, saneamento bsico e recuperao de reas de-gradadas. O projeto das habitaes foi realizado pela Escola de Engenharia de So Carlos, USP, foram utilizadas peas de madeira de rejeito comercial, menores que 2,50m, descartadas nos ptios das madeireiras. Foram construdas 367 casas de madeira, pr-fabricadas, de 32,00m no bairro Pedra 90, du-rante os anos de 1995 e 1996, com a participao dos futuros moradores nas etapas de montagem.
Tropical (Inverno seco e vero mido)Inverno - 15o a 24oCVero - 24o a 26oCAt 3.000 mm
Floresta Amaznica(Norte)/Cerrado, tipo de sa-
Cuiba - MT
86
Ficha de Habito Social 87
Fic
Top Related