HUKUKİ YÖNDEN İSG

İş güvenliği konusunun sahipleri,

Devlet İşveren Sendikalar

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Anayasal Dayanağı

Devletin iş güvenliği sağlama ödevinin kaynağı anayasadır. Anayasanın 2. Maddesinde: TC sosyal bir hukuk devletidir. Anayasanın 17. Maddesinde: Herkesin yaşama hakkı güvence altına alınmalıdır. Anayasanın 56. Maddesinde: Herkes sağlıklı çevrede yaşama hakkına sahiptir, devlet herkesin hayatını beden ve ruh sağlığı içinde olmasını sağlar. Anayasanın 50. maddesinde : Herkes sosyal güvenlik hakkına sahip , devlet bunu sağlar, tedbir alır. Devletin görevleri

İSG ile ilgili düzenlenen yasal ve hukuki düzenlemeleri yapar. İSG kurumu oluştur. Mevzuata uyulup uyulmadığını denetler. Hukuki / idari / cezai yaptırıma başvurur.

1. İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili diğer mevzuat

İş Kanunu Borçlar Kanunu SSK Kanunu Umumi Hıfzısıhha Kanunu Belediyeler Kanunu KO Sözleşmeleri

2. İSG Kurumları

İş güvenliği denetimleri işteftiş kurulunca Denetim dışındaki diğer faaliyetler İSG genel müdürlüğü tarafından yapılır. ÇASGEM , eğitimler ile ilgili çalışma

3. İş Müfettişlerinin Niteliği , Sayısı ve Denetim Sıklığı

81 sayılı sözleşme ile iş yerlerinin sık sık denetlenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır. SSK kanununa göre iş kazaları olur olmaz o yerin zabıtasına haber verilir. Meslek hastalığını öğrendikten sonra 2 gün içinde yani hastalığı öğrendiği günden başlayarak 2 gün

içinde SSK’ya bildirilir. İşveren 3 günden fazla kayıpla sonuçlanan kazaları bildirmek ve kayıt tutmak zorundadır.

4. İSG Kurulları

Sanayiden sayılan

5O’den fazla işçi çalıştıran 6 aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı yerlerde İSG Kurulu kurulmalıdır. Kurul üyeleri ;

İşveren temsilcisi

İsg mühendisi

İşyeri hekimi

Formen

Sivil savunma uzmanı

İk’dan sorumlu kişi

Sendika temsilcisi

Sağlık güvenlik işçi temsilcisi

İSG Kurul görevleri,

İç yönetmelik hazırlanarak, vekil onayına sunmak , uygulanmasını izlemek , alınması gerekli tedbirleri belirlemek , kurul gündemine almak.

İsg konusunda çalışanlara yol göstermek İsg tehlikeleri ve önlemleri değerlendirmek, vekile bildirmek İş kazası / tehlikeleri incelemek , tedbirleri tespit etmek vekile sunmak İsg eğitimleri planlamak, vekile sunmak Bakım işlerindeki önlemleri planlamak , tedbirleri kontrol etmek Yangın, doğal afet gibi ilgili tedbirlerin yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek

İSG yıllık rapor hazırlamak, gelecek yılı belirlemek, vekile sunmak, planın yürütülmesini sağlamak. Acilen toplanmak (gerekli zamanlarda) Kurullar ayda en az 1 kez toplanır Toplantı gündemi, yeri, günü 48 saat önceden bildirilir Acil durumda kurul aynı gün toplanır Kurulun ılağan toplanma süresi ayda 24 saati geçemez İş verene bağlı birden çok müessese varsa, işyerlerine ait İSG raporlarını en az 6 ayda bir teknik

eleman eşliğinde ister ve kontrol eder.

5. İşverenin sorumluluğu

İşçi = Sigortaca karşılanmayan zararları için maddi tazminat davası açabilir. Hak sahipleri = Destekten yoksun kalma davası açabilir ve manevi tazminat davası açılabilir. Maddi Tazminat = Borçlar Kanunu 46.madde İşçinin solunum gücündeki azalma nedeniyle gelirindeki düşüşün giderilmesindeki amaçların, İş görmezlik oranı Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğüne göre belirlenir Toplam çalışabilirlik yaşı 60 kabul edilir Manevi Tazminat = Borçlar K. 47.madde Bedensel ve ruhsal acı ile üzüntüleri karşılamayı amaçlar İşveren kusurlu ise manevi tazminat ödenir Manevi tazminatın miktarına yargıç karar verir Manevi tazminat davası açabilecek kişiler, duygusal yakınlığı olanlardır. Desteklenen Yoksun Kalma Tazminatı = Borçlar K. 45.madde İşçinin ölümüyle birlikte yakınlarının destekten yoksun kaldıklarına ilişkin açtıkları davadır. Rucu Tazminatı = SSK Kanunu

SSK yaptığı tüm harcamaları işverenden takip eder.

6. İşverenin İdari Sorumluluğu – İşi durdurma – İşyeri Kapatma

Hayati tehlike varsa işyeri kapatılabilir.

İşveren 6 işgünü içinde itiraz edebilir Kapanmaya komisyon karar verir.

Komisyon üyeleri; 2 müfettiş + 1 bölge müdürü + 1 işçi temsilcisi + 1 işveren temsilcisi

Müfettiş kapatma ile ilgili rapor yazar. Bölge müdürü komisyonu toplantıya çağırır ay çokluğu ile karar alınır.

İşin durdurulması; komisyon kararıyla ve güvenlik kuvvetleri yardımı ile yapılır. Kapatma kararı mülki amire gönderilir.Mülki amirin emriyle güvenlik kuvvetlerince işyeri kapatılır. İşverenin itirazı sonucu mahkeme kararının uygulaması bölge müdürünce yapılır.İşyerinin açılmasında da bölge müdürü mülki amire bildirilir, kolluk güçleri ile açılır.

7. İşverenin Cezai Sorumluluğu

İSG anlamında cezai kovuşturma ‘ Sanayi ve Ticarette iş teftişi hakkındaki 81 sayılı uluslar arası sözleşmenin 13. ve 17. maddeleri ile iş teftişi tüzüğünün 22.maddesinde ‘ düzenlenmiştir. Cezai yaptırım iş kanunu ve türk ceza kanununda bulunmaktadır. Cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren en geç 7 gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir.Ölümlü iş kazası sonrası 2-5 yıl hapis cezası ve para cezası söz konusu fakat tümü paraya çevrilebilir.

8. SSK Anlamındaki İş Kazaları

İş yerinde ,işi yaparken, iş için bir yere gönderildiğinde, emzirme zamanlarında, işçilerin toplu olarak taşınmaları sırasında olan kazalardır.

9. Bireysel İş Hukuku Anlamındaki İş Kazaları

İşverenin önlem almadığı için oluşan kazalardır. İşle ilgisi olmalıdır.

SAĞLIK HAKININ TARİHSEL GELİŞİMİ VE ÇAĞDAŞ İŞ SAĞLIĞI TANIMI

1- Sağlıklı çalışma hakkının kurumsal evrimi

İş hukuku İş denetimi İş güvenliği hizmetleri ( Tazminat yasaları ile işçilerin kayıpları işveren tarafından karşılanması) işçi sendikaları İş hekimliği ve işyeri hekimliği hizmetleri ( tazminat yasası ile küçük işçi çalıştırma kalkmış )

Meslek ile hastalık arasındaki ilişki

Sosyal Güvenlik Hizmetleri o Birincil koruma = iş denetimi = üretim alanında o İkinci koruma = erken tanı, soyaltım = üretim alanı dışında o Üçüncü koruma = çalışma yetkisi sınırlanmış kişilerin yeniden

İş Sağlığı Hizmetleri İşletme

GENEL İSG

Kurma izni ve denetleme izni belgesi alınması Kurma izni beyannamesi Vaziyet planı İnşaat projesi Elektrik tesisat projesi Isıtma ve havalandırma tesisat projesi Makin eve yardımcı tesisler yerleşim planı Ham madde, Yardımcı madde ve üretilen maddelerin listesi ve müfettiş tarafından gerekli görülecek diğer belge ve bilgiler

Kimyasal ve Meslek Hastalıkla Kurşun, Civa, Arsenik, Fosfor ve beyaz fosfor, Organik fosfor, Katmiyum, Mangenez ve bileşikleri, Berilyum, Azotoksit, Benzin, Anilin ve nitroamin, Helojenli hidro karbonlar, Karbonsülfür Kükürtlü hidrojen, Pnomokonyoz,

Önleme Tedbirleri, İkame, Kapalı sistemde çalışma, Tecrit, Havalandırma, Toz ölçümleri, İş yeri sağlık kontrolleri

Kullanılan hammadde sebebi ile oluşan hastalıklar Şarbon, Tetonoz, Leptazpiroz, Ankiloztomyaz, Akciğer Tübörkülozu

Tedbirler İş yerinin dezenfekte edilmesi El, ağız, beden temizliği Aşı yapılması Farelerle mücadele

İSG ‘DE 10 PRENSİP

1. Tehlikeli durum ve davranışın ortadan kaldırılması 2. Kaza sebeplerini ortadan kaldırmak 3. Her kaza ihtimalini ciddiye almak 4. Kazanın geliş sesini duyma 1 ölümlü kaza/29 uzuv kaybı /300 yaralanma 5. Tehlikeli davranış nedenleri - Şahsi kusurlar - Eğitim yetersizliği - Fiziki yetersizlik - Uygunsuz mekanik şartlar - Fiziki çevre

6. Kazalardan korunmak için

- Mühendislik ve revizyon - Eğitim - Ergonomi kurallarından yararlanma - Teşvik tedbirleri uygulama - Disiplin tedbirleri uygulama

7. İSG Tedbirleri iyi ise, Üretim maliyeti düşük kalite yüksek olur ,önlemek, ödemekten daha ucuz

ve insancıldır. 8. Üst düzey yöneticilerinin, eğitim ve bilinçlerini artırılması gereklidir. 9. Formen ve usta başı gibi ilk kademe yönetici önemlidir 10. İSG Tedbirleri , Üretimi artırır ve masraftan azaltır.

KORUMA VE ÖNLEME POLİTİKALARI Önlem: Mesleki roller önlemek veya azaltmak için iş yerinde yapılan işlerin bütün aşamalarında planlanmış veya alınmış önlemlerin tümü olarak tanımlanmaktadır. Koruma: SAĞLIK VE GÜVENLİK RİSKLERİN ÖNLENEMEMESİ DURUMUNDA ÇALIŞANLARIN OLUMSUZ ETKİLEMESİNİ ENGELLEMEK İÇİN YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALARDIR. 1. LO 155 SAYILI SÖZLEŞME İSG ve çalışma ortamına ilişkin; 2. Bölümü “ Ulusal politika ilkesi “ Başlıklı 3. Bölümü : Ulusal düzeyde eylem “ Başlıklı 4. Madde ; Her üyenin İSG Büyük politika olacağı 5. Madde ; Makine, Ekipman , iş düzenlemesi, Eğitim, İşçilerin korunmasını 6. Madde ; politikanın geliştirileceği, görev ve sorumlulukların belirlenmesi 7. Madde; Ortamın gözden geçirileceği 8. Madde; Yasa ve yönetmelik çıkartılacağı 9. Madde; Mevzuata uyumun denetleneceği, Uymayanın cezalandırılacağı 10. Madde; Yasalara uyumda yol gösterici tedbir alınacağı 11. Madde; Yetkili makamların görevlerini yerine getirmesi 12. Madde; Makine üreticilerinin ulusal hukuku dikkate almaları 13. Madde; İşçinin hakkı olarak işten uzaklaşması 14. Madde; eğitim 15. Madde; Yasa, Yönetmelik yapılacağına ilişkin taahhüt 16. Madde; Fiziksel, Kimyasal riskLerin işverene azaltılacağı 17. Madde; 2’den safla iş yeri varsa ortaklaşa önlem alınacağı 18. Madde; Acil durmlarda önlem 19. Madde; İşletmede işçi ve işveren arasındaki ilişki olması 20. Madde; İSG önlemlerinin işçilere mali yük getirmemesi

İSG POLİTİKALARI - Riskler ve işletme ile uyumlu olmaları - Sürekli iyileşme taahhüt etmeleri - Mevzuata ve diğer şartlara uyumlu taahhüt etmeleri - Dökümante edilmeli, uygulamalı - Bütün çalışanlara bildirilmeli - Tarafların kullanımına açık olmalı - Periyodik olarak gözden geçirilmeli.

TAŞIMA VE KALDIRMA ARAÇLARI - İşletme Faktörü

Makinenin artık tutamayacağı yük ile makinenin işaretlenmiş en yüksek çalışma yükü arasındaki aritmetik oran

- Deney Faktörü Deneylerde kullanılan yük ile donatı/makine üzerine işaretlenmiş en yüksek işletme yükü arasındaki yükü aritmetik ortalama

- Statik Deney İ ) Muayene yapılır İİ ) En büyük işletme yükü x uygun static deney faktörü = f , f’e maruz bırakılır.Hasar Kontrolü için yük serbestçe bırakılır. İİİ ) yeniden muayene edilir.

- Dinamik Deney Makinenin tertibatın uygun çalışıp, çalışmadığı control edilir. Makine en yüksek işletme kuvvetinde işletilir.

- Tamburlar Fılanş genişliği sarılan halatın çapının 2,5 katı olmalı , halat fırlamalarını önleyecek şekilde olmalı. Yük tutma elemanı alt seviyedeyken, tambur üzerinde 2 sarım halat kalmalı Tambur yivi ile kullanılan halat çapı uyumlu olmalı limit switch olmalı

- Zincirler Zincir baklalarındaki aşınma, bakla kalınlığının 4/1 ‘ ini geçmezse zincir kullanılmamalı. Baklalardaki boyuna uzaman % 5 ‘ i geçmişse zincir kullanılmamalıdır.

- Halatlar ( Kendir ) Islak ve gergin bekletilmemeli Demir askılara asılmamalı Asit ve aşındırıcılardan korunmalı Keskin kenarlı yük köşelerinde özel tedbirler alınmalı

- Halatlar ( tel ) Kendin ile aynı ağırlıkta ve çapta oldukları halde daha mukavvimdir Islak ve kuru halde mukavveveti aynı Değişik iklim şartlarında uzunluğu önemli oranda değişmiyor Uzun ömürlü ve dayanıklı Belirli periyodlarda uygun yağ ile yağlanmalı Güvenlik katsayısı en az 5 olmalıdır

- Halat çapında azalma R < = 19 mm - 1 mm 22 < R < 28 - 1,5 mm 32 < R < 38 – 2 mm

- Kaldırma makinelerindeki genel güvenlik önlemleri

Makine emniyet yönetmeliğini uygun imal edilmeli ve montajı yapılmalıdır.

Koruyucu ve planlı bakımları uygun şekilde yapılmalıdır

Her türlü tadilat ve bakım için bir sicil kartı tutulmalıdır

Çalışma sahası işaretlenmeli ve iyi tanzim edilmelidir.

Işlemler sırasında yetiştirilmiş manevracılar kullanılmalıdır.

Yetişmiş operatörler tarafından kullanılmalıdır.

Operatörler dur işaretlerine uymalıdır trafiğe çıkıyorsa G sınıfı ehliyeti olmalıdır.

Yükler dik olarak kaldırılmalıdır

Kancalarda emniyet mandalı olmalıdır - Vinçlerde güvenlik

Kanca güvenliği kat sayısı en az 5 olmalıdır Yağlama sırasında elektrik akımı kesilmelidir Ray uçlarında en az tekerleklerin yarı çapı kadar takoz olmalıdır

- -

- İSG TÜZÜĞÜ – 7. BÖLÜM Tamburun 2 yanı fılanşlı olacak

Kanca en altta olduğundan , tambur üzerinde en az 2 tam devir yapacak boyda halat sarılmış olacak

Yıldız limit swich olacak

Yıldız kaldırma araçların en ağır yükün 1,5 katını kaldırabilecek yapıda olmalı, buna uygun freni olmalı.

Yıldız 3 ayda bir kontrol edilecek

Kanca güvenlik katsayısı, kaldırılacak yükün el ile çalıştırılanda 3 katına mekanik olarak çalıştırılanlarda 4 katına ermiş neden taşıyorlarsa 5 katına eşit olacak

Rayların her 2 başına , en az tekerleklerin yarı çapı yüksekliğinde takozlar koyulacak

Vinç köprüsüne çıkmaya sağlayan merdivenler ve köprünün her 2 yanında en az 45 cm genişliğinde geçit yada sahnlık olacak.

Vinç köprüsünün her 2 başında ise 40 cm genişliğinde sahanlık, geçit olacak

Vinç geçit ve sağanlıkları ile atlarındaki sabit tesisler arasında en az 180 cm açıklık bulunacak.

Gezer vinç yürüme yolları en az 75 cm eninde olacaktır.

5 ton ve daha fazla yük kaldıran yaylı vinçlerde 2 elektrikli fren veya 1 elektrikli ,1 mekanik fren bulunacaktır.

En ağır yük için sapan ve kancaların güvenlik kat sayısı en az 5 olacaktır. Zincirler bu özelliklerini bitirdiklerinde ve boyları % 5 ‘ den fazla uzadığında bakla ve halka kalınlığının 4/1’inden fazla aşınma meydana g eldiğinde bunlar kullanılmayacaktır.

Çelik halatların güvenlik katsayısı 6’dan aşağı olmayacaktır.

Altı yükümlü çelik halatların 50 cm ve özel çelik halatları 1 metre boyunca dayanmalarını aşağıdaki kadar kaybetmiş olanlar kullanılmayacaktır. 7 telli çelik halatlarda % 12 19 telli çelik halatlarda % 20 37 telli çelik halatlarda % 25 61 telli çelik halatlarda % 25 Seol özel çelik halatlarda % 12 Üçgen bükümlü halatlarda % 15 Nuflese çelik halatlarda % 20

Çelik halat bağlantı kısımları aşındığında , halatın 1-3 metresi uygun şekilde kesilecek ve uygun tel

- İSG TÜZÜĞÜ 8. BÖLÜM

Yerden 150 cm yükseklikteki taşıma yolları yanına taşıma yapılacaktır.

Bant uçlarına en 1 m uzunluğunda muhafaza yapılacak, bant kopmalarına karşı

Yerden 215 cm yükseklikteki bantların camları olacak

Merdaneler arası 15 cm den fazla açık ise kapatılabilecek

Sonsuz vidaların olukları 3 m kalınlığında ve kapakları olacak.

Fünomatik taşıyıcılara elle besleme yapılıyorsa ağız çapı 30 cm den büyükse kapaklara en az 1 m uzaklıkta huniler yapılacak.

- KALDIRMA ARAÇLARININ PERİYODİK KONTROLÜ

İsg tüzüğü ve

İş ekipmanlarının kullanımında sağlıklı ve güvenlik şartları yönetmeliğine dayanmaktadır. - Muayene ve deney yöntemleri

Fiziki ( gözle ) muayene

Şartnamelere uygunluk deneyi

Yük kaldırma yeterlilik deneyleri

Statik deney - Kard.ekip yapı yeterliliği için 1,25 hard ile 10 dk-yük yerden 10-20 cm kaldırılır ve gözle muayenesi

yapılır. - Dinamik deney - Kard.ekipmanlar ve frenlerinin emniyetli olup olmadığını control için yapılır.1.5 hat ile 60 dk yapılır.

Kararlılık deneyleri

Devrilmeye karşı güvensiz olanlar için yapılır 60 dk.

KAYNAK İŞLERİNDE GÜVENLİK - Elektrik kaynakları

Güç kaynağının başta çalışma gerilimi düşük olmalı en fazla ( DA 100 V- DA 80 V ) olmalı

10- 40 Volt kaynak makinelerinde

Topraklama olmalı

Izolasyon olmalı - GAZ KAYNAKLARI

Tüplerde valf ağzı saat yönünün tersine doğru sıkıştırılır

Asetilen ; havadan hafif, bakır kullanılmalı % 70 gümüş, civa kullanılmamalı

Lpg

Hidrojen

Oksijen, havadan ağır – yakıcı gaz

Yıldız azot – argon ; azot havadan hafif oldurunca

Argon havadan ağır olur oldurunca - ASAL GAZLAR

Asetilen tüpleri kullanılmadan once en az 2 saat dik konumda tutulacak, sonra kullanılacak, dolumdan sonra ise 12 saatlik dik bekletilecek.

- Alev Tepm Asolı Regülator çıkışını hortumdan once takılanlar tekrar kullanılabilir. - Isın/ ışık

İnferoed; Kaynak ısınlarının % 60 ‘ı Görünen ışın; Kaynak ışınlarının % 30’u UV ışın ; Kaynak ışınlarının % 10’u Kaynak ışınlayıcı iyonlayıcı, radyasyon bulundurma İnferoed; Gözlerde kum hissi deride yanık Görünen ışık stresi, miğde bulantıısı, yorgunluk UV ; görüş bulanıklığı,katarakt,yanık

- Kaynak Lensi ve Akım Şiddeti - 15-20 Amper 8 - 20-40 A 9 - 40-90 A 10 - 90-175 A 11 - 175-300 A 12 - 300-500 ve > 500 13 ve 14 - Toz/Gaz/Duman

İşyeri havasındaki kaynak dumanı 10-20 mg/ m küp’ü geçmemelidir. Kaynakhanede işçi başına 300-400 m Küp hakim olmalı Hava emici kaynak noktasından 20-30 cm mesafede olmalı dika ilerledikce onu takip etmeli. Emici gücü kaynakçı başına 10-25 m Küp / dk olmalıdır.

- Havalandırma

Genel havalandırma

Lokal ( cebri ) Havalandırma Ark emısojzi mesojeni cm Minimum Hava Akım hızı m Küp / S Botu ağzı çapı cm 10-15 0,07 7 15-20 0,13 9 20-25 0,2 11,5 5-30 0,3 14 Emme basma hava akım hızı 15-30 m/ dak olmalıdır.

- Sonuç

Embine basma koca akım hızı 15-30 m / dak olmalıdır, cebri havalandırmada

Elektrik kaynak makinelerinde en yüksek gerilim 100 V olan doğru akım veya düşük gerilim kullanılmalıdır.

CO2 boğma etkisi

Argon boğma Ozon akciğerlerde tahriş Azotoksit akciğerde şiddetli tahriş CO zehirlenme yapar

Tüpler 5 yılda 1 kez control edilmelidir.

İŞ EKİPMANLARINDA / MAKİNELERİNDE GÜVENLİK-1

- Imalatçıların sorumlulukları Tasarımda güvenlik İmalatta risk değerlendirilmesi İşaretleme Talimatların hazırlanması

- İşaretleme Üreticilerin adı ve adresi CE işareti ve imal yılı Serisinin veya tipinin kısa gösterilişi Gerekirse seri numarası Yapım yılı Patlayıcı ortamda kullanılacaksa, bunun belirtilmesi Tipine ve emniyetli kullanılmasına ilişkin bilgiler Makinenin kütlesi

- İş Ekipmanlarında Bulunacak Asgari Gerekler

Kumanda cihazları

Çalıştırma sistemi

Dondurma sistemi

Acil dondurma sistemi

Mekanik riskler ve mevzi havalandırma

Iş ekipmanlarının sabitlenmesi

Parçalanma riski

Makine koruyucuları

Aydınlatma

Sıcak ve soğuk yüzeyler

Ikaz donanımı

Kullanım

Bakım işleri ve kayıt

Enerji ve kontrol sistemi

İSG işaretleri

Işçi çalışma noktaları

Işçilerin korunması İŞ EKİPMANLARIDA / MAKİNELERİNDE GÜVENLİK-3

- İş Ekipmanları Imalat Kullanım 89/392 EEC 89/655 EEC 98/37 EC Sanayi Bakanlığı / Makine Emniyet Yont. Riskin tasarım yolu ile azaltılması – TSEN 232-2 madde 3 Koruma tedbirlerinin alınması TS EN 292-2 madde 4

- Makine Emniyet Yönetmeliği Kapsam dışı makineler ;

Güç kaynağı kol gücü olan makineler

Tıbbi amaçlı makineler

Eğlence parklarında kullanılan özel makineler

Basınçlı kaplar

Nükleer makineler – radyooktivite yayan

Radyooktif kaynaklar

Silahlar

Parlayıcı sıvılar için depolama tankları / boru hatlar Tehlikeli maddeler için

Yolcuların kara, demir ve su yolu ile taşınmasında kullanılan araçlar

Denizdeki vasıtalar ve bunların üzerindeki teşhizat

Teleferikler – kablolu taşıma halatları

Traktörler

Askeri makineler

15 dereceden fazla eğimle yerleştirilmiş asansörler şantiye asansörleri İŞ EKİPMANLARINDA / MAKİNELERİNDE GÜVENLİK-2

- İş makinelerinde kaza sebepleri Operatörün eğitimi Operatörün kullandığı makinenin özelliklerini bilmesi Makine bakım ve kontrolü Çalışma alanının güvenliği Tehlikeli sahalarda özel tedbirler Operasyon başlamadan once kontrol 100 m mesafede kavşak kontrolü Servis yollarında eğim en fazla 35 derece olmalı Aracı çalıştırırken emniyette olmak Iş başlamadan once makine testi Diğer insanlar Makine parkı Bakım sırasındaki riskler Yayına karşı alınacak tedbirler Lastiklerin takılması ve şişirilmesi Iş elbisesi ve koruyucu malzeme

- Küçük dişlilerin hareket ettiği ray kullanılan insan taşıyıcı - Riskleri elektrikten kaynaklanan elektrikli teçhizat

Kapsam dahili makineler ;

Tek yada çok bıçaklı daire testereler

Ahşap için yüzey işleme makineleri

Ahşap için el ile yükleme boşaltma makineleri

Ahşap için testere makineleri ve et için

Ahşap için zivana tezgahları

Ahşap için kalıpçı freneleri

Ahşap için portatif zincirli testereler

Presler

Plastik kalıplama makineleri

Yer altı çalışmaları için üretilmiş makineler Lokomotif ve dekoviller Tavan destekleri Yer altında çalışan makineler için içten yanmalı motorlar

- Transmisyon milleri ve koruyucuları - Araç bakım asansörleri - 3 m den fazla dikine kişi taşıyan kaldırıcılar - Patlayıcıların imalatında kullanılan makineler. - CE İŞARETİ

Direktiflere uygunluğu simgeler CE işareti 24 AB direktifleri ; ürünlerin nelere uyması gerektiğini EN standartları ; direktiflere uygunluğun nasıl elde edileceğini Ürünler düşük riskli sınıftaysa , üretici ilgili direktiflerin gereklerini yerine getirdikten sonra CE işareti koyabilir. CE; sağlık , güvenlik , cevre , tüketiciyi koruma CE işareti yetkili kuruluşça verilmez , üreticiler ürünleri üzerine kendileri koyarlar. CE işareti çalışması sırasında teknik dosya 10 yıl boyunca saklanır ( son üretimden sonra )

CE işareti , ilgili tüm direktiflere uyulduğunu gösterir Direktiflere uyum mecburi , standartlara tercihdir. Yan sanayi ürün üzerine CE işareti koymaz “ üreticinin beyanatını “ yapar. CE koşullarına uygun demektir. Nihai üretici “üreticinin beyanatını “ istemelidir. CE – Sağlık, güvenlik ,çevre ve tüketiciyi korumakla ilgili olan standartlara uygun üretildiğini anlatır. AB direktifi – ürünlerin nelere uyması gerektiğini EN standartları – direktiflere uygunluğun nasıl olacağını A Tipi standart – Genel B Tipi standart – Bazı ekipmanlarla birlikte kullanılabilir. C Tipi standart – ürüne özel. PERİYODİK KONTROL VE BELGE

- Buhar kazanları - Alçak basınçlı buhar kazanı 1,05-2 kg / cm2 - Orta basınçlı buhar kazanı 2,01-6,0 kg / cm2 - Yüksek basınçlı buhar kazanı 6,01-ve üzeri

Yayına ve patlamaya karşı dayanıklı bölmede ve üstünde işçi çalışmayacak

Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin olduğu işyerlerinde kazan dairelerinin diğer yerlere açılan pencere ve kapıları olmayacak

Kazan dair.yüksekliği kazan üzerinde çalışmaya elverişli olacak

Havalandırılacak

Kazan dairesi inşaatı Kapı ve pencereler dışa doğru açılacak Tavan hafif malzemeden yapılacak Direng sistemi olmalı

- Yakıt depoları 7 kg / cm2 lik iç basıncı dayanıklı olacak.

- Panolar / Elektrik Mümkünse tehlikeli bölge dışında olacak ( Pana ) Tesisat exproof olacak Aydınlatma etanş olmalı Topraklama – porotoner olmalı

- Hidrostatik Deney - Flanslar körlenecek, monometer koyulacak, kazan 20 derece sıcaklıkta sui le doldurulacak , en

yüksek işletme basıncının 1,5 katı ile denenecek, basınç düşmesi varmı kontrol edilecek. - Belgeler

Kazan işletme defteri Kazan tek / pery.kontrol rapor ve kayıtları Kazan sicil kayıtları Kazan işletme talimatları Su, elektrik, iletişim, Ph. . . . . . analiz sonuçları Operator ehliyeti Kazan karakteristleri

Kazan işletme defteri kısım amiri tarafından 24 yada 8 saatte bir görülüp onaylanmalı

Kazan sicil kartında deney sonuçları yapılacak - Istanbul B. şehir imar yont. - Bina girişinde dış ve iç kapı - çarpma şeklinde açılan olacak kendi kendine kapanan

Kazanın yan boşluğu 70 cm , iki tavan arası 40 cm tavan kazan üzerinden 1 m daha yukarıda olmalı Borular yalıtılmalı Kazan çıkış suyu otomatik ayarlayıcı Duman bacasının kesitinin en az % 25 ‘ i kadar hava bacası Bacalar , binalardan 6 m uzaklıkta , binanın 80 cm yükseğinde yük değiştirme en az 60 derece 90 derece köşe dirsek kullanılmayacak

Yatay duman kanalları 1-5 lik eğimle bacaya bağlanacak ve uzunluğu baca yüksekliğinin ¼ ünü aşmayacak, kapak 30x30 olacak ( en az ) BASINÇLI KAPLAR İç basıncı 0,5 borudan büyük olan kap ve ekipman

- İSG Tüzüğünde adı geçen emniyet cihazları Basınç göstergesi Sıcaklık göstergesi Besi pomp / seviye göstergesi Basınç emniyeti Boşaltma sistemi Blöf donanımı Gaz yakıt yangın emniyet sistemi Gaz patlama emniyeti Su ısıl genleşme emniyeti -Tedbirler Elektrik tesisatı exproof olmalı Parotoner olmalı

- Kazanlara hidrostatik test yapılır - Doğalgaz havadan hafif LPG ağır - Kompresörlü

Seyyar kompresörler işçilerden 10 m uzaklıkta olmalı Üzerinde etiket olmalı ( imalatçı firma , imal tankı , azami çalışma basıncı, gazın cinsi olmalı ) Yılda 1 kez kontrol edilmeli Emniyet subabı ve monometer olmalı Su boşaltma musluğu olmalı Tehlike anında komprenozi uzaktan durdurma sistemi alma patlamaya karşı ayrı bir bölmede Basınçlı Kaplarda Tersler Zorlayıcı Olmayan Testler Zorlayıcı Testler Gazlar Muayene – Zorlayıcı testten sonra Hidrolik Test – Kabın içi sui le doldurulur Bu test tekrar uygulanmalıdır. Pnomatik Test – kabın içi soz ile doldurulur Sıvı Sızdırma – Süreksizlik yüzeyde ve açıksa Testi iyi sonuç verir Manyetik Portikül İşlek flor Işığı – Test sadece Manyetik malzemede uygulanır Köse ve kaynak yerinde yanıltır Radyooktij test Ultrosonik test PERİYODİK KONTROL VE BELGE

İş ekipmanları ile ilgili kontroller “ iş ekipmanlarının kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği “

Iş ekipmanları işletme dışında kullanılıyorsa son kontrol belgeleri yanlarında olmalı - Teknik Rapor

Gerekli tüm bilgilerin Yürütülecek uygulamaların Yetkili teknik elemanın kanaat ve onayının yer aldığı belgedir. Bu raporda ; Makine / tesis bilgisi Yetkili teknik eleman bilgisi Test tekniği ve şartları Tek / pery. Kontrol sonuçları için yorum Yapılacak işlem bilgileri Test ekipmanı bilgisi Bölümleri

Tanıtım ve teknik özellikler

Test metodu ve uygulanacak kurallar

Değerlendirme

Ikaz ve öneriler

Sonuç ve kanaat

Tasdik ve onay

- İşyeri Bina ve Tesislere ait Kontroller Taban ve asma katlar Asma iskeleler

- Üretim Alet ve Makinelerde Yapılan Kontroller Aspirasyon tesisatı Kazanlar Kompresörler Basınçlı kaplar Basınçlı gaz tüpleri Kaldırma makine ve araçlar Asansörler Boru tesisatı ile tank ve depoları Fırın ve ocaklar Motorlu arabalar ve römorklar Basınçlı asit kapları Marangoz makineleri Basınçlı su ve hava tankları

- Elektrik Tesissatında Yapılan Kontroller Elektrik ve aydınlatma tesisatı Topraklama tesisatı Alev geçirmez cihazlar Elektrikli el aletleri

- Yangın Sistemlerinin Kontrolü Seyyar yangın söndürme cihazları Yangın alarm ve sistemleri Motopomplar ( hergün 15 dak çalıştırılmalı ) Yangın hortumları

- Diğer Kişisel koruyucu donanım Tehlikeli sıvı tankları Boru tesisatı Asetilen tüpler

- İşyerinde Bulunması Gerekli Belgeler Risk değerlendirmesi Tehlikeli kimyasal madde bulunması halinde risk değerlendirmesi Titreşime maruziyet durumunda risk değerlendirmesi Gürültüye mazuriyet durumunda risk değerlendirmesi Tehlikeli kimyasalların kullanıldığı işyerlerinde acil eylem planı Kanserojen / mutajen madde kullanımının azaltılması için araştırma Patlamadan korunma dökümanı ( işe başlamadan once ) Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması acil durumlar için plan kayıtlarının saklanması Süresi 1 yıldan fazla olan iş sözleşmesinin yazılı olması Çalışma süresinin belirlenmesi

- Işveren tarafından yapılacak bildirimler

Işyerini bildirme – 1 ay içinde bölge müdürlüğüne

Iş kazası – 1 ay içinde bölge müdürlüğüne

Gece çalışması – sağlık raporları bölge müdürlüğüne gönderilir

Kanserojen / mutajen maddelerle ilgili - Proses bilgisi - Işyerindeki kans / mut madde miktarı

- Maruz kalan işçi sayısı - Alınan önlemler ve kullanılan koruyucu araçlar - Maruziyet şekli ve düzeyi ile ikame

Kanserojen ve murajen madde sonucu oluşan meslek hastalığı bakanlığa bildirilecek

Faaliyet durdu ise kayıtlar bakanlığa verilecek (kans/mut)

Kullanımı yasak kimyasallar için bakanlıktan izin alınır ancak ; - Bilimsel araştırma ve deney - Yan ve atık maddelerde bulunması ve bunlardan ayıklanması - Teknoloji gereği ara madde olarak kullanılması zorunlu ise

Işin durdurulmasını gidermek için izin , bölge müdürlüğünden

Geçici kapatılan iş yerini, işverenin açması için bölge müdürlüğünden alınır BAKIM VE ONARIM İŞ YERİNDE KAZA SEBEPLERİ

- Çalışma izni - Kişisel koruyucular - Çalışma sistemi - Tesis - Makine koruyucuları - Çalışılan yer - Eğitim, denetim, gözetim

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR

- Toplu korunma uygulamaları Ikame Yalıtım Muhafaza Havalandırma / aydınlatma Işaretleme / uyarı levhaları

- Kişiye Yönelik Koruma Uygulamaları Işe uygun personel seçimi Işe giriş sağlık muayeneleri Periyodik sağlık muayeneleri Geri dönüş sağlık muayaneleri Rehabilitasyon çalışmaları

- KKH Sayılmayanlar Sıradan üniforma Acil kurtarma servislerindeki ekipman Asker, polis vs. kullandığı ekipman Kara taşımacılığında kullanılan koruyucu Spor ekipmanı Nefsi müdafa için kullanılan KKE’lar KKD Yönetmeliğine uygun tasarlanmış olmalıdır..

İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİ Kapsam Dışı

Işyeri dışında kullanılan taşıma araçları ve içleri Geçici veya hareketli iş alanları Maden, petrol ve gaz çıkartma işleri Balıkçı teknelerinde Tarım ve ormanla ilgili tarla ve ormanlarda

- Diğer Elektrik tesisatı acil çıkış yolları

Kaçış yolları ( yapının herhangi bir noktasından caddeye kadar alan devamlı ve engellenmemiş ) Döşemeden en çok 120 cm yukarıda, bibna dışına açılan, dış zeminden en çok 3 cm yükseklikte en az cam genişliği 90x90 olan pencerelerde kaçış yolu olabilir.

Paslandırıcı, aşındırıcı vs. kaplama işlerinin yapıldığı tekneler üzerine yapılacak çekme ağzı, tekne üzerinde, yatay, bir uzun kenar boyunca olacak. Eni 50-120 cm olan teknelerde her iki kenar boyunca, daha büyüklerde 4 kenar boyunca devam edecek

Emilen hava içinde yanıcı/ pat. Madde varsa aspirator pervane kanalı, göbeği, gövdesi demir ve çelikten yapılmayacak.

Aspirosyon tesisatı 3 ayda 1 kontrol edilecek

Çok buğulu iş yerlerinde sıcaklık 15-30 derece olacak

Aydınlatma Avlu, açık alan, dış yol, geçit 20C lux Kaba malz.taşıma, koridor, merdivenler 50 lux Kaba montaj, kazan dairesi, asansör kabini Ambar, soyunma / yıkanma yeri, yemekhane 100 lux Normal montaj, kaba iş tezgahı 200 lux Ayrıntılı işler 300 lux Koyu renkli dokuma, ince Iş 500 lux Hassas işler 1000 lux

Tavan yüksekliği en az 100 cm olacak, çatı eğimli ise en kısa kenar 240 cm , ortalama 3 m olacak

Işyeri merdiveni muk.katsayısı 4, metrekarede En az 500 kg yük taşıyacak Izgara aralıkları 2 cm olacak

Merdiven genişliği 110 cm, Trabzon içindeyse 100 cm genişlikte

Merdiven eğimi 20 derece – 45 derece olmalı ( bakım işleri içn kullanılan dışında )

Merdivende baş üstü boşluk 220 cm olmalı en az

Basamak eni en az 22 cm , yükseklik 13-26 cm

225 cm den geniş merdivenler ortasına Trabzon

Merdivenin bittiği asma kat döşemesinde bitmeyerek 75 cm daha devam etmeli

Yükleme yerinde en az 1 çıkış olacak

Tezgahtar arası 80 cm , geçitler en az 120 cm

Soyunma yerleri günde en az 1 kez temizlenecek

Nemli, tozlu vs. madde ile çalışılan yerde 2 bölmeli dolap verilecek. Dolap kapakları delikli olacak. Dolap yüksekliği en az 150 cm olacak

Duş kabini 1x1,20 , soyunma yeri 2x1,40 olacak. Duş kapısı en az 170 cm yükseklikte olacak. Duş bölgesi en az 25 derece olacak.

100 işçiye kadar 30 erkek 1 kabin 1 pısuvar 25 kadın 1 kabin 100’den fazla ise 100’den sonrası için 50 kişiye 1

GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ - Sabit ve Kalıcı İşaretler

Yasaklama , uyarı , acil kaçış , ilk yardım gibi Yangın ekipmanları – kırmızı Boru üzerleri Çarpma , düşme riskleri Trafik yolları

- Geçici İşaretler Tehlike sinyali, acil tehlike ışıklı , sesli , sözlü sinyal. Birbiri yerine kullanılanlar; Engel / düşme tehlikesi olan yerler – işaret levhası / güvenlik rengi Işıklı işaret , sesli sinyal veya sözlü haberleşme El işareti veya sözlü haberleşme Birlikte kullanılan; Işıklı işaret + sesli sinyal Işıklı işaret + sözlü haberleşme El işaretleri + sözlü haberleşme

- Tablo

Kırmızı Yasak işareti Tehlikeli hareket / davranış Tehlike alarmı Dur , kapat ,acil durdur ,tahliye Yangınla mücadele Ekipman yerini göstermesi Sarı Uyarı işareti Dikkatli ol , önlem al , kontrol et Mavi ( 1 ) Zorunluluk işareti Özel bir davranış / eylem KKE Kullan Yeşil Acil kaçış / İlk yardım Kapılar / Çıkış yolları / ekipman tesisleri Tehlike yok Normale dön Mavi – Sadece dairesel içinde ise emniyet rengi Fluoresan turuncu – Sarı yerine kullanılabilir

Işıklı / sesli sinyal çalması işin başlayacağını gösterir. Iş boyunca sinyal çalmaya devam eder. - Yasaklayıcı işaret

Daire biçiminde Beyaz üzerine siyah piktogram , kırmızı çerçeve % 35

- Uyarı işareti Üçgen biçiminde Sarı üzerine siyah piktogram , siyah çerçeve % 50

- Emdirici işaret Daire biçiminde Mavi üzerine beyaz piktogram % 50

- Acil çıkış / ilkyardım Dikdörtgen veya kare Yeşil üzerine beyaz piktogram % 50

- Yangınla mücadele Dikdörtgen veya kare Kırmızı üzerine beyaz piktogram % 50

- Boru ve Kaplar Içinde tek madde bulunan kap ve bunları taşıyan borular, renkli zemin üzerinde piktogram bulunan sembol ile işaretlenir. Bu işaretler ayrıca yana ve bağlantı yerlerinede koyulur. Depolama bölgesi yakını, depo odası girişinede koyulur.

- Işıklı işaretler / sesli işaretler Işıklı olan , tek renk yada belirli bir zemin üzerine piktogramdan oluşmalı Bir aygıt hem sürekli hem aralıklı poşet gönderiyorsa aralıklı gönderilen daha tehlikelidir , acil yapılması gereken şeyi ifade eder.

- Sözlü haberleşme Kodlanmış haldeki kısa metin olmalı Insane yada yapay insane sesi olmalı Başlat – bir işlem veya hareketi başlatmak için Dur – bir hareketi durdurmak veya sona erdirmek için Tamam – bir işlemi sona erdirmek için Yukarı yukarı kaldırmak için Aşağı – aşağı indirmek için Ileri-geri-sağ-sol – bunlar uygun el hareketi ile birlikte Kes – acil olarak durdurmak için Çabuk – güvenlik nedeniyle bir hareketi hızlandırmak için

- El İşaretleri Yüz öne Bakıyor Başlat / hazır ol / başlama komutu Dur / kesinti – ara / hereketi durdur Işlemin sonu Kaldır Indir

Yüz Yana Bakıyor Avuç içi yukarı ise – ileri Avuç içi aşağı ise – geri Manevracının sağı – sağa Manevracının solu – sola Yatay mesafe YAPI İŞLERİNDE İSG

- Yapı İş Defteri Işveren yapı iş defteri bulundurmalıdır. Defterin sayfaları bir asıl bir suret olacak şekilde olmalı.

- Çatılar Dayanıklılığı azalmış çatılarda çatı merdiveni kullanılmayacaktır.

- Proje sorumluluğu Işveren görevlendirilir , işveren adına projenin uygulanması, hazırlanması ve uygulamanın kontrolünden sorumludur.

- Hazırlık Koordinatörü Projenin hazırlık esnasında sağlık ve güvenlikten sorumlu

- Uygulama Koordinatörü Uygulama esnasında sağlık ve güvenlikten sorumlu

- Sağlık Güvenlik Planı ve Bildirimi Proje sorumlusu yada işveren “ sağlık güvenlik planı “ hazırlar / hazırlatır. İSG riski yok ise coordinator atamayabilir. Iş 30 günden fazla , devamlı 20 den fazla işçi ve 500 yevmiyeden büyük ise Bakanlığa bildirim yapan Bildirimde; Gocuk altında kalma , kimyasal 7 biyolojik tehlikeler Radyonla ilgili işler / yüksek gerilim hattı / boğulma Kazı / patlayıcı madde kullanımı / basınçlı kesan Içinde yapılan işler / dalgıçların yaptığı işler / prefabrik montaj Koordinatörün Görevleri – Hazırlık Aşaması

- Sağlık Güvenlik planı hazırlar - Sağlık Güvenlik bilgilerini içeren dosya hazırlar, bu dosya Yapı üzerinde daha sonra yapılacak işler

sırasında dikkate alınır. Koordinatörün Görevleri – Hazırlık Aşaması

- Iş tamamlama süresinin tahmini - Teknik organizasyona yönelik kararların alınması - Genel güvenlik kurallarının uygulanmasının koordinasyonu - Sağlık güvenlik planı uygulamasının koordinasyonu - Dosyada yapılması gereken değişiklik varsa yapılması - Kontrollerin yapılması - Izinsiz alana girişlerin engellenmesi

Işverenin Görevleri - Alanın düzeni temizliği - Ulaşımın sağlanması , yolların belirlenmesi - Malzeme kullanım taşıma şartlarının belirlenmesi - Ekipman periyodik kontrolleri - Teh . maddeler için uygun depolama alanı sağlama - Atık depolama / uzaklaştıran - Teh . madde kullanma ve uzaklaştırılma şartlarını belirleme - Sürenin tekrar belirlenmesi - Çalışanlarla işbirliği - End. ( çevredeki ) faaliyetleri dikkate alma - İSG ile ilgili önlemleri olacak - İSG ile ilgili konuda koordinatörü ( uyarı + talimat ) dikkate alınacaktır.

İŞLETME BELGESİ Kapsam Sanayiden sayılan 50 ve daha fazla işçi istihdam eden işyerlerini kapsar Yapı işleri Yer altı / üstü maden = Kapsamaz Sondaj Işletme Belgesi

Işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı düzenlenmeden once işletme belgesi alınmalıdır.

Başvuru formu ile yapılan başvuru günü işletme belgesi verilir.

Belge verildikten 3 ay içinde teftişe gidilir, işyeri uygunsa belge kesinleşir.

Uygun değilse 3 ay sure verilir.

3 ay boyunca denetime gidilmezse belge kesinleşir. Belge Geçersizliği

Işyeri taşınırsa

Üretim faaliyet konusu değişirse

İSG KURULLARI 6 aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı En az 50 işçi çalıştıran Sanayiden sayılan işyerlerinde kurul kurulur. Kurul Üyeleri

Işveren / Vekili

İSG Müh. / Görevli

Işyeri Hekimi

Insan Kaynakları

Sivil Savunma Uzmanı

Formen / Ustabaşı

Sendika Temsilcisi

Sağ.Güv. İşçi Temsilcisi

Kurul Üyelerinin Eğitimi

Kurulun Görev ve Yetkileri

Mevzuat / Standartlar

Iş kazası ve tehlikeli nedenleri

End. Hijyen

Etkili iletişim

Acil durum önlemleri

Meslek hastalıkları

Iş yerine ait özel riskler Kurullar Arasında İşbirliği Işverenin birden fazla kurul toplayan işyerleri varsa en az 6 ayda 1, ilgili teknik elemanları toplayarak raporları inceler. Kurulun Görevleri

Iç yönetmelik hazırlamak , uygulanmasını izlemek , sonuçlarını rapor yazmak , tedbirleri belirlemek

Çalışanlara yol göstermek

Işyeri tehlikelerini ve önlemleri belirlemek

Iş kazası / meslek hastalığı / tehlikeli durumda araştırma yapmak . raporu işveren vekiline vermek

Eğitim planlamak , planı işveren vek. Onayına sunmak

Bakım / onarım ile ilgili tedbirleri planlamak , kontrol etmek

Acil durumlara ait tedbirlerin uygunluğunu kontrol etmek

Işyeri Sağ. ve Güv. Ile ilgili yıllık rapor hazırlamak

83. Mad.acilen toplamak Çalışma Usulleri

Ayda en az 1 kez toplanır , toplantı bilgisi katılımcılara 48 saat önceden bildirilir.

Ağır iş kazasında toplanılabilir , üyelerden biri çağırır.

Hayati tehlike varsa işçi toplanılmasını isteyebilir.

Kurul toplantı süresi ayda 24 saati geçemez.

Tutanak hazırlanır , önceki toplantı kararları görüşülür , yeni kararlar ilgililere ve çalışanlara duyurulur. Işveren Vekilinin Yükümlülüğü Gerekli araç gereci sağlamak , bilgi ve belgeleri işyerinde bulundurmak , kurul kararlarını uygulamak Kurulun Yükümlülüğü Kararları uygulamak , güçlükler konusunda kurulu bilgilendirmek

İŞ DENETİMİ VE İŞ TEFTİŞ KURULU

İş denetimi , İş Teftiş Kurulu tarafından yapılır

81 Sayılı KO sözleşmesinde 3. Madde 129 Sayılı KO sözleşmesinde 6. Madde yer alır.

1936 yılı 30008 Sayılı Yasa “ İş hayatının Murakebe ile Teftişi“ bölümünde yer alıyor.

1974 yılında iş müfettişleri Çalışma Genel Müdürlüğü Merkez kadrolarına alınmıştır.

28.12.1979’da İş Teftiş Tüzüğü ile iş Teftiş Kurulu Başkanlığı kurulmuştur. ( fiilen )

Dayanağı , TBMM tarafından onaylanan uluslar arası bir sözleşmeden olan tek denetim örgütlenmesi, iş denetimidir.

81 Sayılı KO sözleşmesi , 1950 tarih ve 5690 sayılı yasa ile onaylanmış ve yükümlülük altına girmiştir. ( San. Ve Tic. İş Denetimi KO Sözleşmesi ) 12. Madde – iş müfettişlerinin yetkileri – İK 92 15. Madde – sorumlulukların yetkileri – İK 93

İş Denetiminin Dayanakları

Anayasa * İş Yasaları * ÇSGB Teşkilat ve Görevleri HK Yasa * İş Teftiş Tüzüğü

İş Teftiş Kurulu Başk.Görevleri - Mevzuata uygunluk denetlemesi - Mevzuat çalışması yapmak - Istatistikleri tutmak , değerlendirmek , yorumlamak - Mevzuatla öngörülen ve başkanlık tarafından verilen işleri - Iş Teftiş Tüzüğü – 1979

13. Madde – Müfettişlerin görevleri 14. Madde – Müfettişlerin yetkileri

- Iş Teftiş Kurulu Yönetmeliği – 1991 12.madde – Müfettişlerin görev ve yetkileri Müfettişlerin Görevleri İnceleme ve denetim yapmak Işyerindeki çalışma koşulları ile üretim / yapım yöntemlerini incelemek Mevzuatla ilgili önerilerde bulunmak Ilgili yayınları takip etmek Bilimsel çalışma / araştırma yapmak Çalışma konusu ile ilgili istatistik tutmak. KİMYASALLAR

- Kimyasalların Zararları Vücuda Giriş Yolları Soluma + Absorblandığında + Yutulduğunda

Toksik Tahriş edici – H2SO4 , HC1 , NaOH Kimyasal yanıkları – organik / inorganik alkoller / asitler bezin, kerosen , klorlu hidrokarbon, alkol Duyarlaştırıcı – krom tuzları , recineler Renk değişimi / leke – Ağır metoller ( gümüş, civa, arsenik )

Kanserojen / Mutojen / Üreme için toksik / Teratojen AB sınıflaması Grup 1 – Kans / Mut / Üreme için toksik olduğu bilinen Grup 2 – Kans / Mut / Üreme için yeterli kanıt olan Grup 3 – Kans / Mut / Üreme için olasılık bulunan yeterli kanıt olmayan

Terotojen , doğacak çocukta deformasyon oluşturur Kimyasal Etkileşimleri

Bağımsız etki : ayrı bağımsız etkilerde bulunuyorsa

Sinerjik etki : aynı organda aynı yönde etki ediyorsa Additif etki ; a maddesi E1 etkisi b maddesi E2 etkisi a + b – E etkisi ( tek madde kadar ) Potanziyolizasyon etki ; biri diğerinin etkisini artırır biri diğerini aktive eder. Antoganizma ; biri diğerinin etkisini yok eder.

- Kimyasalların Sağlığa Zararllarını Etkileyen Faktörler Fiziksel / Kimyasal Maruz kalma şekli / süresi Maruz kalanın özellikleri ( yaş, beslenme, cinsiyet, genetik ) Çevresel özellikler ( sıcaklık, basınç, kimyasal kirleticiler, saklanma koşulları )

- Parlayıcı Madde Parlama noktası 55 derecenin altındaki sıvılar oda sıcaklığında , basıncında hava ile temasta yanabilen gaz Enerji uygulanmadan hava ile temasta ısınan , alevlenen madde Su ve nemli hava ile temasında teh.miktarda çok kolay alevlenir gaz yayan madde Ateş kaynağı ile kısa sureli temastan sonra kendiliğinden yanan, ateş uzaklaştırıldıktan sonra da yanan katı madde

- Patlayıcı Madde Atmosferik 02 olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen Kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan çabucak parlayan , katı / sıvı / macunumsu / jelatinimsi haldeki maddeler

- Parlama Kolay alevlenebilen maddelerin gazlarının hava ile belli oranda karışımlarının ( hongen ) , maddenin çok kolay alev alarak hızla yanmasına sebep olur , bu yanmaya parlama denir.

- Patlama Çok hızlı bir gaz genleşmesi ile ve genellikle ısı açığa çıkarmasıyla meydana gelen kimyasal reaksiyon.

- Oksitleyici Özellikle yanıcı madde ve diğer maddeler ile temasında önemli ölçüde eksotermik reaksiyona neden olan maddeler Peroksitler Persülgotlar Oksitler Organik / inorganik nitritler Klorotlar İyodlar Permanganatlar Bromatlar

- Birbiriyle ReaksyonaGiren Kimyasallar Iki kimyasal birleştiğinde , çinko tuzları , metal hidritler Lityum Potasyum Rubidyum Sodyum Kalsiyum Sezyum

- Parlama Limitleri Genellikle sıvı buharı için kullanılır. Parlama aralığındaki konsantrasyon yakıtın hacimsel yüzdesidir. Kimyasal Pos.Nak Kay.Nak Buh.Yağ CO 12,5 74 0,97 Metan 5 15 0,55 Etil Alkol 13 79 1,6 Hekzan -22 69 3,0 Aseton -18 56 2,0 Benzin -11 80 2,7

Toluen 4 111 3,1 M – Ksilen 27 139 3,7 Amonyak 15 28 0,58 Hidrojen 4 75 0,07 Benzin 1 7 3

- Yanma Sıcaklığı Alevin sürekliliğini kendi kendine sağladığı sıcaklık

- Parlama Sıcaklığı Parlayıcı sıvıların buhar çıkardıkları en düşük sıcaklık yada havadaki buharın tutuşabildiği en düşük sıcaklık

- Patlama ( parlama ) Limitleri Ortamın, parl.sıvı buharı, yanıcı gazlar, yanıcı buhar ve hava ile uygun oranda karışımında, bir tutuşma kaynağı da varsa parlama olur. Bu uygun orana parlama aralığı denir.

- Parlama Alt Limiti – LEL – Üst Limiti – UEL Havadaki, buhar / gaz / toz yüzdesinin bir yangın oluşturması için en alt seviyedir,en üst seviyedir.

LD 50 Öldürücü doz

LC 50 Öldürücü konsantrasyon - Sınıflandırma

AB ILO BM ( UNRTD6 ) Dor x x Teh. maddelerin taşınması Pot x ile ilgili tavsiye kararı Ok x x Aş x Zeh x Tah x Alj - Kons x Üre x Mut x Çevre - Reaktif hassas oluş Kolay parlayan sıvı Kolay parlayan katı Oksidon / Organik penoksit Zeh. ve enf. Yol açan Radyoaktif Sıkış sıvı başç altında yağ zehirli gazlar

- Çok Kolay alevlenebilir Madde D N < 0 derece sıvı ve gaz K N < 35 derece

- Kolay Alevlenir Madde P.M < 21 derece Su veya nemli hava ile temasta çok kolay alev gaz yangın

- Alevlenir Madde P.N 21 derece – 55 derece - Patlayıcı Ortam Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynak ile temasında tümüyle yanabilen karışım

- Patlama Riskine Karşı Alınacak Önlemler Hiyerarşisi Patlayıcı ortam oluşmasını önlemek Patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek Patlamanın etkisini azaltacak önlem almak

- Patlama Riskinin Değerlendirmesi Pat.ortam oluşma ihtimali ve kalıcılığı Tutuşturma kaynaklarının bulunma / aktif hale gelme olasılığı Proseslerin / tesislerin karşılıklı etkileşimi

Patlamanın etkisinin büyüklüğü - Kullanımı Yasak Olan Kimyasallar

Bilimsel araştırma / deney

Atık ürünlerde bu maddenin ayrılmasında

Ana madde olarak kullanımı zorunlu ise Bakanlıktan izin alınır ( yıllık kullanım mik + çalışan sayısı + iş tanımı + önlemler + neden ) Bölge 0 – Gaz+buhar+sis – sürekli veya sık sık Bölge 1 – Gaz+buhar+sis – arasıra meydana gelme ihtimali olan yerler Bölge 2 – Gaz+buhar+sis – ihtimal olmayan olsa bile çok kısa surely Bölge 20 – Bulut haldeki yanıcı toz – sürekli veya sık sık Bölge 21 – Bulut haldeki yanıcı toz – ihtimal olmayan, olsa bile kısa surely

- Patlamadan Koruma Dökümanı

Pat.riskini değerlendirilmesi Ekler

Önlemler Çiz I – Gazi.hal.madde

Sınıflandırma ( işyerinin II – Toz hal.madde

Ekipmanların kontrol ve bakımı III – SiO2 / sılıkatlar

Ekipmanlar “ iş ekip.sağ ve s olması IV - Tratıl / Klorat Pat.madde V – Dinamit VI – K.Barut VII – Amonyum .iht.patmod VIII – LPG TÜZÜK Pat / Par. Maddeler

LPG

Magnezyum

Nitrosellütoz

Korpit

Tabanca boyaları

Un, yem

Nişasta Sıcak / Soğuk Karozif Maddeler

Nitric asit , sülfirik asit

Sodyum hidroksit, potasyum hidroksit

Hidrofluarik asit

Katı CO2 Zehirleyici Pb , fosfor, anomatik hidrokarbon ( benzene, naftalin, anttoluen, fenol, kişiler ) MALZEME GÜV. BİL. FORMLARI

- CAS NO Kimyasal maddenin , kimyasal kurumlar servisince verilen numarası

- IUPAC Adı Kimyasal maddenin , Milletler Arası Tems.Uyg.Kimya birliğindeki adı

- Akut Zehirlenme Zararlı maddenin uzun sürede vücuda alınması

- Kronik Zehirlenme Zararlı maddenin uzun sürede vücuda alınması ( sürekli )

- MAK Değeri Çeşitli kimyasal maddelerin işyeri havasındaki ( kapalı ) bulunmasına müsade edilen ve arada günde 8 saat çalışacak olanların sağlıklarını bozmayacak asgari miktar. ( Pb MAK değeri 0,15 mg / m küp )

- TWA Kimyasal madde miktarının günde 8 saat süredeki zaman ağırlıklı ortalamasıdır.

- STEL

Kimyasal maddenin min 15 dakika sure ile maruz kalınmasına izin verilen miktar. KANSEROJEN / MUTAJEN Sınır değer Kanserojen ve mutajen maddenın işçinin solunum bölgesinde havadaki, Ek III de belirtilen referans zaman aralığındaki, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu Meslek Konserleri Arsenic Solun Yol / Der / Kar 1 Yıl Krom Çink Branş 1 Yıl Aliptik Deri 1 Yıl Benzol 10 Yıl Asometrik Amin Mesane 10 Yıl Kurum / Zift Deri 5 Yıl Asbest 10 Yıl Iyonlaştırıcı ışın 10 Yıl Maruziyetin önlenmesi Teknik imkanlarda tam kapalı system Maruziyet seviyesi azaltılacak Sınır değer aşılmayacak Önlemler Fazla madde bulunmayacak Işçi sayısı az olacak Mühendislik kontrolleri yapılacak Ortamdan dışarı uygun atılacak Uygun ölçümler yapılacak Uygun çalışma yöntemleri Kişisel korunma yöntemleri Hijyen Çalışanların eğitimi Acil durum planı Kapalı kap Etiketlenmiş sızdırmaz kap

Sağlık kayıtları maruziyet sona erdikten 40 yıl sonra saklanır BİYOLOJİK ETKENLER Bakteri Virus Mikroorganizma = Genetik özelliğini aktaran hücresi Olan yada olmayan mikrobik varlık Mantar Protozoa

Gıda / Tarım / Hayvan / Sağlık / Atık / Kanalizasyon / Mikrobiyolojik teşhis lab. Biyolojik Etkenler Grup 1 – hastalık yapma ihtimali yok Grup 2 – hastalığa neden olan , topluma yayılmayan + tedavi var Grup 3 – ağır hastalığa neden olan, topluma yayılan + tedavi var tuberkuloz Grup 4 – ağır hastalığa neden olan,topluma yayılan + tedavi yok aids Grup 3 ve 4 ‘ te çalışanların listesi yapılır. Liste ve kayıtlar maruziyet bittikten 20 yıl sonra saklanır

- Kalıcı ve gizli enfeksiyon - Sonradan ortaya çıkan - Uzun kuluçka dönemi olan 40 yıl saklanır - Tekrarlayan - Ciddi arıza bırakan

Grup 2,3,4 te çalışanlar, işe başlamadan 30 gün once Grup 4 lab.da çalışıyorsa başlangıçtan bakanlığa bildirilir

Normalde sağlık kayıtları 10 yıl saklanır. Yönetmelik Ekleri V – Biy. Etkenlere karşı koruma düzeyleri VI – Endüstriyel işlemlerde biy. VII – Aşılanma , aşı uygulama klavuzu Kanserojen Yönt. Ekler Ek.I I – üreamin üretimi II – Kömür kurumu III – Bakır, Nikel cevheri IV – Kuvvetli asit projesi V – Sert odun tozuna maruziyet ASBEST

Biyolojik etkili tozlardandır. Fibrojenik tozlar grubuna girmektedir KRİzatıl – Beyaz Aktinalit / Amozit – Kahverengi Antofillit / Krokidalit – Mavi Amfibal Grubu ( en tehlikeli ) Sempantin Grubu Amosit / Aktinalit Krizatil Antofillit / Krokidalit ( mavi ) Tremalit

AB ülkelerinde 2005 yılında yasaklanmış

Türkiyede 1996 ‘ da Amfibal yasaklanıyor

MAK değeri lif / cm küp

Krizatil ESD 0,6 lif / cm küp Diğer ESD 0,3 lıf / cm küp Hastalıklar Asbestozu Akciğer kanseri Mesothelioma Mide – Barsak Kanseri veya Plevra Lezyonu ( Uzun lifli ve amfibol grubu en tehlikeli )

ELLE TAŞIMA Araçsız olarak 25 kg dan fazla taşıma / boşaltma / yükleme işleri

El arbası gibi araçlarla 50 kg dan yukarı ağırlık taşıma, boşaltma ve yükleme işleri ¾ tekerlekli ve pedallı arabalarda 60 kg dan yukarı ağırlık taşınıyorsa “ İş Ağır ve Tekerlekli İşler Sınıfına“ girer. Kadın ve gençler çalıştırılmaz

Kimyasal ve Biyolojik özellikli yüklerin araçsız olarak taşınması yasaktır.

YÜKSEKTE ÇALIŞMA Halatla yapılan çalışmalarda en az 2 ayrı kancalı halat kullanılacaktır. Biri iniş / çıkış için biri

güvenlik için

Paraşüt tipi emniyet kemeri

Düşme anında kendiliğinden kilitlenen system

Eğitimli kişi

Eğer 2 halat risk oluşturuyorsa tek halat kullanılabilir ( özel durum ) KAPALI ALANLARDA ÇALIŞMA

Risk değerlendirmesi

Ölçümler

Az eleman

Nezaretçi

KKE

Eğitimler

Giriş ve çıkışlar / emniyete alma

Haberleşme

Havalandırma

24 Volt Seyyar aydınlatma

Mümkünse elektrikli el aleti kullanmama TİTREŞİM Titreşimin Frekansı = Birim zamandaki titreşim sayısına titreşimin frekansı denir – Hertz Titreşimin Şiddeti = Birim alandaki , birim zamandaki akım gücüne titreşimin şiddeti denir – W / cm Kare

Insanlar 1-1000 H2 arasındaki titreşimi algılar Titreşimin insane vücudu üzerindeki etkileri Fiziksel ve Biyomekanik Psikolojik ve Sensoryel Fizyolojik Patolojik etkiler

Insana etkisi olan titreşim 1-100 H2 arasındakidir El aletleri ile yapılan çalışmalarda El-kol titreşim geçirme oranı 5 H2 den yüksek olanlar 2.max düzey 20-30 H2 Titreşimin Klinik Etkileri

Çok düşük frekans = + < 2 H2 Bulantı / kusma / terleme

Düşük frekans = 2 H2 <+<30 H2 Duyarlılık ( aşırı ) / uyuşukluk Titreşimin Değerlendirmesi Frekansı Şiddeti Yönü Maruziyet süresi Uygulanan bölge ve büyüklüğü Kişinin; yaşı, cinsi, duyarlılığı

Titreşimin frekansı ivmesinin şiddeti etkisi

Titreşim, vibrasyon dedektörü ile ölçülür

Frekans bantları / etkindeğer rms hız m/sn Oktav bantları 1-2,48-16,31,5-125-250-1000-2000-4000 ve 8000 işe giriş muayenesinde

- Sinir - Kalp / dammar Sistemi ile el / bilek / dirsek eklemleri ve röntgen - Sindirim

SSK Meslek hastalığı listesinde bulunmakta fakat istatistiklerde yok ( meslek hastalığı )

Yükümlülük süresi 2 yıldır

El – Kol titreşimi 8 saatlik sınır değer 5 m/s kare Etkin değer 2,5 m/s kare

Bütün vücut titreşimi 8 saatlik sınır değer 1,15 m/s kare Etkin değer 0,5 m/s kare

Titreşim yapan aletlerle çalışan kişilere 6 ayda 1 sağlık muayenesi yapılacak. TERMAL KONFOR Termal Konfor

- Hava sıcaklığı – buğulu 15-30 derece - Havanın nem yoğunluğu - % 30 - % 80 - Havanın akım hızı – 0,3 – 0,5 m/sn - Radiant ısı ( ısı kaynağından – fırından )

Sıcaklık Bir standard gore, cismin ne kadar soğuk yada sıcak olduğunu ifade eden nicelik. H = M + R + C + E + D Vücudun Metabolit Radyonıt Konvektif Buharlama Direk temas Isı yükü ısı kazancı enerji ısı yükü yoluyla ısı Alışverişi

Maksimal o2 alımı arttıkça vücut ısısı düşer

Yüksek sıcaklığın sebep olduğu rahatsızlıklar - Isı çarpması - Isı krampları - Isı yorgunlukları

Radyont ısı , glop termometre ile ölçülür Havanın nemi , kato termometre / higrometre Hava akım hızı, anemometer

Hissedilen sıcaklık = ölçülen sıcaklık + hız Efektif Sıcaklık Ölçmek için; kuru term sıcaklığı + akım hızı + yos term +nomogram lazım ) Termal konfor bölgesine etki eden faktörler

- Ort. Sıcaklığı - Ort.nem durumu - Ort.hava akımı - Işin niteliği - Işçinin giyimi - Işçinin yaşı / cinsiyeti - Işçinin beslenmesi - Işçinin fiziki durumu - Işçinin genel sağlık durumu

Bunalım Bölgesi Vücuttan ısı atmanın güç olduğu ,hava akımı olmayan ortamda bunalma hissedilen sıcaklık ve bağıl nem kombinasyonu.

Meslek hastalığı belirtilmemiş BASINÇ

Basınç birimi – bor yada N / cm kare

Insanlar 4 atm basınca kadar dayanabilir Kol bacak ağrısı , bulanık görme 0 kare basıncının sonucu tasikardı

SSK ya gore Meslek hastalığıdır.

Akut durumda yükümlülük 3 gün , diğer 10 yıldır

Akciğer / sınus grofus I büyük eklemler , yılda 1 Radyolojik incelenmeli – inceleme işçi işten ayrıldıktan 2 yıl sonrasına kadar devam etmeli

Dalgıç adalarında kişi başı 40 m küp hava olacak CO 2 miktarı % 0,1’ i geçmeyecek

22 m den derine günde 2 den fazla inilmeyecek arasında 5 saat olacak

Işe başladıktan sonra 15 gn sonra adaptasyon kontrolü yapılacak

7,5 saat yönetmeliği dikkate alınacak GÜRÜLTÜ Dalga boyu π → cm Bir dalga boyu için geçen zaman → periyot → T → sn Frekans ; saniyedeki titreşim sayısı → + → ¹/sn Hız = + x π

Ses basıncı ; atmosferin, basınç ile sıkışma ve genleşme arasındaki basınç farkına denir. Basınç → bor → pascal 1 cm² ‘ ye 106 dyn lık kuvvetin etkimesi ile oluşan basınç 1 bor = 10µ pascal Sesi tanımlamak ; basınç + frekans Ses gücü ; ses kaynağından 1 m uzaklıktaki ses basıncı Ses yoğunluğu ; birim alandaki ses gücü Ses şiddeti ; ses yoğunluğunun düzeyleri Ses yüksekliği , sesin tiz ve bas olarak ayrılması F ↑ ses tiz , f ↓ ses bas Subsanık İşitebilen ultrasonic + < 16 h² 20 H< f < 20kH² > 20 kH² Fizyolojik Etkiler Ses şiddeti Frekans dağılımı Süresi Duyarlılık Yaş Cinsiyet

Insanlar 20 M Pascal – 200 Pascal duyar 0 dB - 140 dB Işitme eşiği - Ağrı eşiği Işitme Kaybı

- Iletişim tipi işitme kaybı Dış ve orta kulakta oluşur / ani patlama

- Algı tipi işitme kaybı Iç kulakta oluşur / çok yük şiddet ve frekans

- GSK ‘ya gore meslek hastalığıdır Gürültülü işte en az 2 yıl 85 dB üstünde en az 30 gün Çalışılmalı

- Yükümlülük süresi 6 aydır - Ölçüm cihazları dBA’ya gore kalibre edilmeli - Gürültüden korunma → Kaynağında

→ Ortamda → Alıcıda

Odyolar 6 ayda 1 yapılmalı

Ağır ve tehlikeli iş değilse en fazla 80 dB - Ağır ve tehlikeli iş ise en çok 95 dB olabilir. Bu durumda KKE verilir. - 85 dB’in üzerinde günde en fazla 7,5 saat çalışılır - Maruziyet sınır değeri 87 dBA - En yüksel maruziyet etkin değ.85 dBA – 140 - En düşük maruziyet etkin değ. 80 dBA – 112 - 87 üzerininde kulaklı ver , az çalışır. - Günlük gürültü maruziyet düzeyi

8 saatlik çalışmada, zaman ağırlıklı ortalama - Haftalık gürültü maruziyet düzeyi

8 saat, 5 gün, zaman ağırlıklı ortalama

- Kimyasal mad. - Mesleki cilt - Pnomokonyoz MESLEK HASTALIKLARI - Mesleki bulaşıcı - Fizik etkenlerle

- Çalışma bakanlığı - Sağlık bakanlığı DENETİM YAPARLAR - Belediye

RADYASYON

- Tanecik yapıdakiler Alfo Bexo Notron Proton Kozmik ışınlar

- Iyonizon ışınlar - iyonize ışınlar Tanecik yapıdakiler Mor ateşi ( UY ) ( 1 - 10³ nm ) Gamma ( 10ˉ´ - 10ˉ³ nm ) Görünür ( 400 – 740 nm ) X – ışınları ( 10ˉ³ - 10² nm ) Kızıl ötesi ( 740 - 10³ nm ) Kısa dalga ~ 12 Beta → yanık Notron → dokulara zarar Proton → dokulara zarar ( hafif ) → zararlı Gamma → dokulara zarar → zararlı +deri+troid+kan yapan zararlı + kromozom Mor ötesi → göz ve yanık ( karınca ) Kızıl ötesi → göz ( katrakt ) ve yanık

Meslek hastalığıdır

Dıştan etki yapan ışınların ölçülmesi global dasimetre Içten total veya parsiyel beden spectnometresi

Denetleme Atom enerjisi kurumu tarafından yapılır. EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMA Göz muayenesi periyodik olarak yapılacaktır 2 yılda 1 kez olabilir.

- Araçların kumanda kabını ve sürücü mahalinde çalışanlar - Taşıma araçlarındaki bilgisayar sistemlerinde - Toplu kullanıma açık bilgisayar sistemlerinde - Işyerinde kullanımı sürekli olmayan taşınabilir sistemlerde - Hesap mak. Yazar kasa gibi küçük ekranlı cihazlarda - Ekranlı daktilo kullananlar kapsamdışıdır.

İSG EĞİTİMİ - Ilgili yönetmelik 2004 ‘ te yayınlandı - Eğitim program yapılırken

Işçilerin görüşleri alınacak

Yıllık eğitim program hazırlanacak, Program içinde ; hedef, konu, sure, amaç, tarih, eğitimci bilgileri, katılımcı sayısı yapılmalı

- Eğitim zamanı

Işe başlamadan once

Çalışma yeri ve iş değişikliğinde

Iş ekipmanlarının değişmesi halinde

Yeni teknoloji uygulamalarında - Eğitim program

Yeni eğitim : yeni işe başlandığında Ilave eğitim : çalışanların eksikliklerini gidermek için Ileri eğitim : çalışanların meslek düzeylerini yönetmek için

- Eğitimleri İSG Muh, yetkili kurum, vakıf, eğitim merkezi, işçi ve işveren kuruluşları, iş müfettişleri

- Eğitim sonrası belgede Ad soyad, görev, ünvan, eğitim konusu, süresi, eğiticinin adı, görev, ünvanı, imzası, tarih, yer bulunur

Eğitim konuları → 17 adet Genel İSG, mesleki hastalıklar, iş ekip, yasal mev, kke Güvenli artan, tem / düz, kimyasal, uyarı işaretleri, ekran, yangın, termal kan, elektrik, ergonomic, ilk yardım, kaza Örgün Eğitim; Planlı, programlı, kişinin üst kademeye hazırlandığı eğitimdir, okul gibi. Kişiye meslek kazandıran eğitim Yaygın Eğitim ; Planlı, programlı, örgün eğitimin boşluklarınıkapatmayı hedefler, kurs, seminer vs. Algın Eğitim Plansız, ailenin verdiği eğitim Yetişkin 18 yaşını geçmiş, öğrenci olmayan Büyümesini tamamlamış, kişiliği oluşmuş Uygun davranan ve doğru karar verebilen Bağımsız ve iradi iş yapabilen kişidir. Öğrenme Süreci Farkında olma Ilgilenme Değerlendirme Deneme Uygulama Uygulama Sözlü anlatım % 25 Göstererek anlatım % 50 Yaptırarak eğitim % 90 Grup tartışmaları Rol yapma Problem çözme

ERGONOMİ Amacı Insane performansının artması Insane güvenliğinin sağlanması Insane sağlığının korunması ve iyileştirilmesi Insane mutluluğunun ve doyumunun sağlanması Anlamı ; uyum ve uygunluktur Bileşenleri Anatomi Fizyoloji Psikoloji Mühendislik ve tasarım yönetimi Ergonominin 3 ana özelleşmesi Fiziksel ergonomi Bilişsel ergonomi Örgütsel ergonomi Bilişsel Ergonomi ; işin bilgi işleme gereksinimiyle ilgilenin Fiziksel Ergonomi ; İnsanların anatomic, antropometrik, ( vücut boyutu ) fizyolojik ve biyomekanik karakteristiği ile ilgilenin örgütsel Ergonomi ; örgütsel yapıları, politik ve süreçleri, sosyoteknik sistemlerin en uygun duruma getirilmesiyle ilgilenir. ( çalışma saatleri gibi )

İŞ KAZALARI - ILO

Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan, etrafa zarar verecek nitelikteki olaylar

- WHO - Önceden planlanmamış, çoğu kişisel yaralanmalara, makinelerin ve araç gereçlerin zarara

uğramasına, üretimin bir sure durmasına yol açan biro lay - Işverenin Görevleri İK Mad.77

Mevzuatın uygulanması Yazılı olmayan kuralların uygulanması Eğitim Denetim Çalışanların kurallara uymalarının sağlanması

- Cezalar Kazasız

Idari Para → İK 105-107

Işi durdurma / kapatma → İK 79

( komisyon üyeleri → 2 mutfakta + 1 işverentem + 1 İl.Bölg.Müdr. Kazalı

Hukuki Sorumluluk → Borçlar kanunu + SSK Desteklenen yoksun kalma tazminatı Iş göremezlik tazminatı Manevi tazminat SSK 15-26 masraflar ile ilgili ( işveren öder ) SSK 27 Bildirim hemen zabıta 2 gün Bölg.Müd.

Cezai Sorumluluk Türk ceza kanunu 455-459 Eylemin iradi olması Sonucun öngörülebilir olması Falın sonucu istememiş bulunması IIIiyet bağı Kamu Davası 10 günden fazla utirokat süresi varsa kamu davası açılır

- 4 M Mon / machine / media / monogement

Ölüm durumunda gün kaybı 7500 alınır. MESLEK HASTALIĞI

- Hastalık çeşitleri Genel Sağlık sorunları → ÜSYE Iş ilgili hastalıklar → Kronik – dejeneotif Meslek Hastalıkları

Maruziyet Süresi Yükümlülük Süresi Promokasyon 3 Yıl Gürültü 2 Yıl yada 85 dB üzerinde 30 gün 6 ay K. Kurşun Zeh. 3 Yıl Akut Arsenik Zeh. 1 ay K. Arsenik Zeh. 1 Yıl Lösemi ( benzene ) 10 Yıl Silikozis 10 Yıl Bsinozis 3 Yıl Titreşim 2 Yıl

- Meslek Hastalığı Türleri ve Nedenleri En sık görülen meslek hastalığı “ deri hastalıkları “ dır 2. sırada görülen meslek hastalığı “ solunum sistemi “ dir

Kurşun zehirlenmesinde sinir sistemi dolaşım sistemi sindirim sistemi böbrekler sistemi Fiziksel nedenli meslek hastalıkları Kimyasal nedenli meslek hastalıkları Toz nedenli meslek hastalıkları Biyolojik nedenli meslek hastalıkları Ergonomik nedenli meslek hastalıkları

- Meslek Hastalıkları Tanı Yöntemleri

Klinik değerlendirmeler Bütün işlerin değerlendirilmesi Işyeri maruziyetleri Belirtilerin zaman ilişkisi Benzer şikayeti olan başka işçilerin varlığı Iş dışı etkilenmeler

Labaratuvar değerlendirmesi Radyolijik solunum sist.için Biyolojik yöntemler ( kimyasalları için ) Patolojik incelemeler

Meslek Hastalığı Tedavisi Maruziyetin sonlandırılması Vasa spesyik tedavi Gerekiyorsa semptomatik tedavi

- Meslek Hastalıklarından Korunma Kaynakta kontrol yaklaşımları Kişisel koruyucu uygulamaları Tıbbi yaklaşımlar Işe giriş muayenesi Aralıklı kontrol muayenesi Sağlık eğitimi

- Meslek Hastalıklarının Hukuksal Boyutu Işçiye çalışmadığı günler için “ geçici işgörmenlik “ odenir. Eğer işçinin işgörme gücünde kalıcı azalma varsa “ sürekli iş görmezlik ödeneği “ ödenir

- Meslek Hastalıklarının Sınıflandırılması A – Kimyasal nedenlerle olan B – Mesleki deri hastalıkları C – Pnomokanyozlar D – Mesleki bulaşıcı E – Fiziksel etmenlere Inorganik Tozlar Organik Tozlar Slikozis Bisinazir Asbestozis Çiftçi Akciğeri Antrakozis Siderozis Toza bağlı meydana gelen 1. Iritasyon – kireç / çimento 2. Pnomohitis – aliminium 3. Alerjik reaksyon – org.toz 4. Moliknezsi – akciğer kanseri 5. Depolanma – pnomokasyon

Kurşun Benzene – Lösemi Hekzon – Felç Pestisit – Öldürücü İSG Tüzüğünde

Katran / Asbest, Benzen, Arsenik, Krom, Nikel, Kadmiyum, aramatikamin KORUNMA UYGULAMALARI 1. Işe Giriş Muayeneleri

Yükseklik Çalışma ; Lab ‘ dan EKG , kan şekeri , kreatinin, hemogram, tam idrar tet., akciğer graf, adyometri Pery muayene ; yılda 1 Gürültü Çalışma ; Lod ‘ dan odyolojik muayene Ilk muayene ; 1 yıl içinde Pery muayene ; 1-3 yıl aralıklarla

2000-3000-4000 H² kemik yolu iletiminde 10 dB kayıp En az 1 kulakta 1000-2000 H² 30 dB 3000 H² 40 dB Kayıp 6000-8000 H² 60 dB Tozlu Çalışma ; Lob ; Solunum fark testi , akciğer grafisi 35x35 200 m A Ilk muayene ; 6 ay – 1 yıl ( kronik hasta bedensel mek. ) Pery.muayene ; 1 -3 yıl

2. Kontrol Muayeneleri

Erken Kontrol Muayenesi 1 yıl sonra ( yasal olarak ) bazı işlerde 3 veya 6 ay

Aralıklı Kontrol Muayenesi Ağır ve teh. işlerde → 1 yıl ( en az ) Kursun / civa → 3 ayda 1 Arsenik / insektisit / toz → 6 ayda 1 Kadın → 6 ayda 1 Ağır ve tehlikeli + çocuk → 6 ayda 1 13-16 yaş arası → 6 ayda 1

Özelliği olan çalışanların muayeneleri 3. Ek ve tamamlayıcı muayeneler

- Diğer Uygulamalar Bağışıklama Ilk yardım ve Kurtarma çalışmalarının organizasyonu Sağlık eğitimi Genel hijyen koşullarının sağlanması Kreş ve çocuk bakım yeri denetimi Yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması Rehabilitasyon hizmetlerinin sağlanması MADEN < 19 O²

> 2 Meton → işçi çalıştırılmaz 0,5 CO²

> 2 Metan → Sadece kurtarma işi yapılır

= 1 Metan → patlatma yapılmaz

Grizulu Ocaklarda Emniyet lambası zorunludur. Yakıt olarak yanlızca benzin kullanılabilir.

Su baskını önlemleri ve durumu Bakanlığa bildirilir

Elektrik rapor defteri tutulur

Grizulu ocaklarda “ anti grizulu “ malzeme kullanılır

Lokomotiflerin egzost gazları dışarı verilmeli

Alev sızdırmaz aygıt kullanılmalı

Içten yanmalı motorlar “ Bakanlık izni “ ile kullanılabilir.

Tehlikeyi ilk gören müdahele eder ve nezaretciye haber verir.

7 gün iş görememezlik durumunda bakanlıklara bildirim yapılır ( ÇSGB ve ETKB )

iSG Muh. Nezaretci, ilkyardımcı ve odası, kurtarma ekibi olmalı

bir vardiyada en az 50 işçi çalıştıran ve ocak ağzından 1 km ileri yayılmış yerlerde, yer üstü ile haberleşmek için telefon sistemi olmalı.

Ocağa girenler için “ kayıt defteri “ tutulması

24 saatte 300 ‘ den fazla işçi çalışan ocaklarda “ fenni nezaretçi yardımcısı “ olmalı

Fenni nezaretçi 5 yıl deneyimli Mad.Müh / Yük.Müh.

Daimi nezaretçi sürekli ocaklarda bulunur

Gücü 100 kV üzerinde motorlar varsa en az 3 yıl deneyimli elektrik müh. Bulunmalı

Ocakta 6 ay çalıştıktan sonra , yetkililere tek başına bu işi yapacağına karar verilen işçi deneyimli işçi sayılır

Her vardiyada ocağın tüm bölümleri 2 kez nezaretçi tarafından denetlenir.

Tatillerden sonra ocak nezaretçi tarafından denetlendikten sonra çalışma yapılır Yönetmelik ;

Birbirinden bağımsız ve yer üstüne çıkan 2 yol olmalıdır. - Dik ise kuyu

Düz ise galeri Eğilimli ise desandri

- Maden Tüzüğü

Madenlerde en az 2 ayrı yolla yer üstüne bağlanır. Bu yollar arasındaki topuk 30 m den aşağı olamaz. Yolların ağzı aynı çatı altında bulunamaz.

Derinliği 50 m den az olan kuyularda yukarı çıkış için merdiven bulunmalı. Basamak aralığı 30 cm , eğimi 80® , sahanlık arası 10 m den çok olamaz

Bakanlığın izin verdiği patlayıcı kullanılır. Depoda 150 kg dan çok dinamit 300 den çok kapsül olmaz. Sıcaklık 8-30 ®

Patlayıcı maddenin boyu delik derinliğinin yarısını geçemez

5 ten çok lağım aynı zamanda ateşlenecekse , seri halde bağlanın

Patlamamış lağım deliğinin en az 30 cm yakınında parallel delik açılır ve ateşlenir.

Ani gaz çıkan bacalarda lağımlar seri bağlanır

Kömür ocaklarında taş içinde yapılan ateşlemelerde gecikmeli kapsül kullanılır.ani grizulu çıkışı olabilmiş gecikmeli yerine emniyetli kapsül kullanılır.

Bina ve tesislere yakın açık işletmelerde gecikmeli kapsül kullanılır.

Kömür ocaklarında lağımlar ancak elektrikli kapsül ile ateşlenir. Aynı dirençte olacak kapsüller, mümkün değilse fark en fazla 0,25 ohm olabilir.

Grizulu ocaklarda, lağımın 25 m yarıçapındaki alanda ölçüm yapılır. % 1 meton varsa patlatma yapılmaz.

Güvenlik için taş tozu serpilir

Grizulu ocaklarda ayak arkaları doldurulur

Demir yollarında eğim en fazla % 0,5

Galerilerdeki demir yolu ile demir yolu ve iki vagon arasındaki mesafe 60 cm olmalı

Cepler 50 m aralıklarla ve 2 kışılık olmalı

Işçilerin taşındığı ekipmanlara bakanlık izin verir Skıp

Hava ölçüm sonuçları “ havalandırma defterine “ yazılır

Grizu ölçümleri noterce onaylı “ emniyet defterine “ yazılır

Grizulu ocakta CO maskesi verilir

Grizulu ocakta 2 havalandırma gurubu olmalı ( oternatifenejik )

Taş tozu içinde % 1,5 dan fazla organic madde olmayacak ve nem tutmayacak

Grizulu ocaklarda benzin yakıtlı emniyet lambaları kullanılır.

Tüm Lambalar bakanlıkta onay alır.

Lambalar en az 10 saat yanmalı

Su başkanlarına karşı 25 m den az olmayan kontrol sondajyon yapılır

24 saatte 50 den çok işçi çalışıyorsa bir yangın ekibi oluşturulur

Işçilerin % 5’i 3’den az olmamak koşuluyla ilk yardım ekibi oluşturulur

Işçilerin % 3 ‘ ü 10 dan az olmamak koşuluyla kurtarma oluşturulur.

Birden fazla işletme varsa yarıçapı en çok 50 km alan olan içinde ortak istasyon olmalı

Alev sızdırmaz aygıtlar 5 yılda bir kontrol edilir

Metan > 1,5 elektrik kesilir

Yükseklik > 5 m eğim > 30® olan sevlerde çatla sökümü yapılırken işçilere KKE verilir

Elle kazı yapılan yerlerde sev yüksekliği 3 m yi aşamaz. Sağlam arazide 60®, yumuşak 45®, sulu 30® yi geçemez

Fenni nezaretçi 5 yıllık deneyimi olacak

Meslek hastalıkları Antrokoz Silikoz Ankilostamyoz Leptosipiroz Asbestos Kursun, civa, arsenik, fosfor, kadmiyum, berilyum NO x , CS x , HS x SONDAJ

Tehlikeli işlerin yapılmasında “ yazılı çalışma izni “ sistemi olmalı

Enerji kesici system olmalı

Gaz akismleri yapılmalı, kayıt altına alınmalı

H²S ‘ e dikkat edilmeli

10 ‘ dan fazla işçi çalışıyorsa dinlenme yeri yapılacak

Kaçışın zor olduğu yerlerde solunum cihazları bulunacak

Boru Hattı Cinsi Renk Buhar Beyaz Su Yeşil Hava Mavi Gaz Koyu Sarı Yağ / Mazot Kahverengi Kimyasal Menekşe Çamur Kırmızı Diğer Siyah ELEKTRİK 1 Grup → 3/A yuk.tek.öğretim 50 KM 150 kW 400 V 1500 kW 35 kV 2.Grup → 2 yıl yük.tek.öğretim 30 kW 125 kW 400 V 1000 kW 35 kV orta okuldan sonra 4/5 yıl mesleki eğitim görenler 3.Grup → Lise mezunu, bakanlık kursunu 16 kW 75 kW 400 V 500 kW bitirmiş 3308’e gore usta 400 V Elek iç tesisi plan Elek.iç tesisi işletme Proje hazırlanması ve yapım işleri ve bakım işleri Imzaları 0-1 kV 1-17,5 kV 36 kV En küçük düzey uzaklık

Üzerinde trafik olmayan sular 4,5 5 5 Araç geçmesi elverişli çayır 5 6 6

Araç geçmesi elverişli köy 5,5 7 7 Şehirlerarası karayolu 7 7 7 Ağaçlar 1,5 2,5 2,5 Üzerine çıkılan düz damlı yapılar 2,5 3,5 3,5 Üzerine çıkılmayan eğik damlı yapılar 2 3 3 Elektrik hatları 2 2 2 Hava hattı iletkenlerinin ağaçlara olan yatay uzaklığı 0-1 kV → 1 m 1-170 kV → 2,5 m 170 kV → 3 m 170-420 kV → 4,5 m Hava hattının yapılara olan yatay uzaklığı 10-1 kV → 1 m 1-36 kV → 2 m 36-72,5 kV → 3 m 72,5-170 kV → 4 m 170-420 kV → 5 m Gerilimli notlara mutlak yaklaşma mesafesi 650 V – 15000 → 30 cm 15000 V – 50.000 → 50 cm 50.000 V - 150.000 → 120 cm 150.000 V - 250.000 → 200 cm 250.000 V – 420.000 → 350 cm * Açık hava elektrik tesisleri en az 180 cm yükseklikteki duvar veya tel kafesle çevrilmiş olmalıdır. * Yüksek gerilim tesisleri ve havai hatlardaki çalışmalarda en az 2 kişiden oluşan ekip çalışmalı Görev emir, çalışma izni formu düzenlenir Enerji kesme ve yeniden verme işlemi tutanakla kayıt altına alınır. Senaratörlerde envensör salter bulunmalı.

Arazide ve trafo merkezlerinde işletme / bakım / onarım yapacaklar “ iş güvenliği “ ve “ ilk yardım “ eğitimi almalı.

Direkler - 3 yıldan fazla kullanılan ağaç direkler , çürümeye karşı korunmalı - Çekiçle dip tarafına vurma yada dibini 20 cm kazma ya da direğin kuvvetlendirilmesi esastır. - Alçak gerilim direklerinde kullanılan lenteler, en alt iletkenin 50 cm altına bağlanmış olmalıdır - Yüksek gerilim hattındaki lenteler topraklanmış olmalı

Aydınlatma – TSE ve elek.iç.Tes.Yönt.

Sigortalar 32 A’ın üstü olan sigortalarda en az 1 şalter veya anahtarla kontrol altına alma olmalıdır.

Gerilim altındaki bölümler - Dokunmaya karşı gerilimi > 50 V alternative

> 120 V doğru Akımlı olan devreler yalıtılmalı, doğrudan dokunmaza karşı korunmalı

- Yalıtılan çalışma zeminin izolasyon direnci alevlendi

Tevzi tabloları – Elek. Iç.Tes.Yönt Gerilimi < 1000 V ana dağıtım tabloları içindekiler Izoleli, bakım onarımdaki hücre diğerinden paravanla

- Transformatör ve Kondansatör - Bunların koyulduğu yerlerin duvaları ve kapıları yandına dayanıklı olmalı - Hava soğutmalı transformatörler, ısı geçirmeyen ve yanmayan bir bölme ile kapatılmalı - Trans. ve Kond. merkezlerindeki diğer yüksek gerilimli cihazlar, tel kafesli yada parmaklıklı kapılar ile

özel hücrelere yerleştirilmeli

Akü - Zemin aside dayanıklı olmalı

- Kıvılcım yapmayan aspirator kullanılmalı, boru ve boru kanalları elektrolit etkisine dayanıklı malzemelerden yapılmış olmalı, ateşli yerlere açılmamalı

- Akü bataryası kutuları akım geçirmeyen malzemeden yapılmalı - Kurşun asitli akülerde kullanılan yalıtkan gereçler elektrolitlere dayanıklı olmalı - Akü odalarında açık alev ve sigara yasak - Suya asit koyulmalı - Akü odalarında, nemli yerler için kullanılan kablolar kullanılmalı, akkor telli Lamba ve sızdırmaz tip

armature kullanılmalı

Seyyar Kablolar Islak yerlerde küçük gerilimli kullanılmalı

El Aletleri Yalıtılmış malzemeden sapları olmalı Özel sapanla taşınmalı Kullanıcılar bol etekli geniş elbise giymemeli

Kaynak Makinesi Şalter makine üzerinde bulunmalı

Inşaat Şantiyeleri - Küçük gerilim veya 1/1 oranlı, çift yalıtkanlı ekipman kullanılmalı - Güv.transformatörüne 1 alet bağlı olmalı

Patlayıcı Ortamlar - Statik Elektrik

Titan , Al,Mg tozlarının taşındığı yerlerde statik elektrik dedektörü olmalı, notralizar konulmalı Sentetik akaryakıt kapları iletken madde ile kaplanmalı Nem düşükre karton / kağıt ile kaplama yapılmalı Metal boyalarla boyanmalı ya da Toprak içine yerleştirilmeli

- Alev Sızdırmaz Teçhizat Alev geçirmez cihaz için kullanılan iletkenler eksiz borular içinde bulunmalı, yada madeni kılıflı / mineral tecritli kablolar kullanılmalı Tehlikeli ortama giren elektrik tesisatı boruları tehlike alanına girdikleri noktada alev sızdırmaz buatlarla donatılmalıdır.

Teçhizatın Korunması Alev sızdırmaz cihazın madeni gövdesi, kabloların madeni kılıfları ve borular arasındaki elektrik bağlantısı lehim kaynağı veya uygun maşanlar kullanılarak yapılmalıdır. Pot ortamlarda sigortalar ortamın dışında olmalıdır Pot ortamlarda ve tehlikeli mad.bulunduğu ortamlarda aydınlatma devreside dahil tüm elektrik tesisatı yılda 1 kontrol edilmeli Otomatik akım kesici olmalı , akım % 10 değiştiğinde kesmeli Tozlu ortamda sigortalar dışarda olmalı

- Yıldırımdan korunma – Kuv. Akım.Tes.Yönt hava hatları uygun kapasitedeki parafudr ile korunmalı yılda 1 kontrol edilmeli

Topraklama – Etek iç Tes.Yönt. Yılda 1 kontrol edilmeli, değişen işletmede 6 ayda 1 ( hareketli ) Elektrik üretim + iletişim + dağıtım tesisleri hatlar hariç 2 yılda 1 Enerji nakil + dağıtım 5 yılda 1

Koruma İletkeni Bu iş için kullanılan yalıtılmış iletkenler ve sıfır iletkeni bütün uzunlukları boyunca belli renkte işaretlenmelidir. YANGIN Isı / Sıcaklık Isı bir enerji birimi, sıcaklık ise bir cisimde bulunan ısı enerjisi miktarının ölçüsüdür.

Direk temas yoluyla ısının yayılması – Konduksyon yayında en büyük rol → * Direk temas yoluyla ısının yayılması – Konduksyn

Isınma yoluyla ısının yayılması – Radyasyon

Yavaş yanma → demirin paslanması Kendi kendine yanma → çürüme Hızlı Yanma Parlama → parlayıcı maddenin belirli oranda hava ile karışımları çok kolay bir şekilde alev olarak yanmalarına sebep olur, buna parlama denir Duman → yanma sonucu çıkan gaz + su buharı + rerasal parçacıkları Alev → ısı yada çoğu zaman ışık yayan gaz kütlelerine denir 0² azaldıkça sarı olur Akaryakıtta siyah olur, kızıl alev , Mavi , yanan tankın infılak edeğini gösterir CO ve CO² oluşur yanma sonucu

A sınıfı yangın → tahta, kömür, yazabilen katı su içeren söndürücüler kullanılır – su ile soğutulur

B Sınıfı yangın → yanabilen sıvı CO² ve köpüklü söndürücü, su sprey ve şişe - CO² soğutma

D Sınıfı yangın → yanabilen hafif metaller

Su YASAK; Noel, NoCO³ kullanılır

E Sınıfı yangın → elektrik yangınları CO²

Jet yangını ve blev → gaz borusu kocaklarında oluşan sızıntıdan oluşan tutuşma kaynayan sıvının tank basıncını yenmesine ( infilakina ) blev denir

Havuz tipi yangın → ham petrol vs ‘ nin tanktan sızıp yanmasına Parlayıcı Madde Normal şartlar altında buharlaşabilen veya gaz halinde bulunan ve tutuşma noktası düşük olan madde

- Parlama Parlayıcı maddelerin yanma limitleri içinde hava ile karışım oluşturmaları, bunun tutuşturucu ile temas sonucu yanması 1. Sınıf Parlayıcı

Tutuşma sıcaklığı < 38 ®c Şiddetli parlayıcı → tutuş < 0®c, kaynama < 35 ®c Çok parlayıcı → tutuş 0-21®c Parlayıcı → tutuş 21-38 ®c

2. Sınıf Parlayıcı Tutuşma sıcaklığı 38-60®c Yanıcı madde tutuş 60-94 ®c Parlama Noktası Yanabilen sıvının , parlamaya hazır buhar tabakası oluşturabilecekleri en düşük ısı Alt yanma sınırı → hava + buhar’ ın en az karışım miktarı Üst yanma sınırı → hava + buhar’ ın en çok karışım miktarı Patlama Ideal karışımdaki tutuşan parlayıcı maddenin, kontrolünun enerji çıkışı olması Potasyon Hızı Patlama basıncının yayılma hızı Tahrip Gücü Patlayıcı maddenin konsantrasyonu, patlama sonucu ortaya çıkardığı enerji ve detonasyon hızının oluşturduğu güç.

Düşük detanoyon hızı olan maddeler → Metal tozları – Buharlar – Difertoz orta det hızı → Metal – Tahıl – Plastit – Diğer yüksek det hızı → Metal tozları buhar ve gazlar

Gaz ( hidrokarbon ) Toz Basınç Metalik Patlama

Organik Kimyasal Katı

- Acil Durum Afet olarak değerlendirilen olaylar ve dikkatsizlik, tedbirsizlik gibi çeşitli amaçlarla meydan gelen olayların tümü

- Bölge 0 → Gaz + buhar +sis → herzaman Bölge 1 → Gaz + buhar + sis → zaman zaman Bölge 2 → Gaz + buhar + sis → nadiren Bölge 20 → Toz bulutu → herzaman Bölge 21 → Toz bulutu → zaman zaman Bölge 22 → Toz bulutu → nadiren

Metan Petrol türevi solventler genellikle havadan ağır Etan Havadan hafif Doğal Gaz Propon Buton Havadan ağır tutuş < 38® c parlayıcı Hekzon LPG