ADMISNTRAÇÃO

22
SUMÁRIO RESUMIDO PARTE I Introdução à Moderna Administração 1 Capítulo 1 Natureza e Desafios Atuais da Administração 3 Capítulo 2 Visão Histórica da Administração 31 PARTE il A Administração no Século XXI 65 Capítulo 3 O Ambiente das Organizações 67 Capítulo 4 Administração em um Contexto Globalizado, Dinâmico e Competitivo 93 Capítulos Inventando e Reinventando as Organizações 127 Capítulo 6 A Cultura Organizacional 157 PARTE III Planejamento 189 Capítulo 7 Fundamentos do Planejamento 191 Capítulo 8 Formulação de Objetivos 219 Capítulo 9 Tomada de Decisão 251 PARTE IV Organização 281 Capítulo 10 Fundamentos da Organização 285 Capítulo 11 Desenho Departamental 315 Capítulo 12 Desenho Organizacional 349 PARTE V Direção 383 Capítulo 13 Fundamentos da Direção 385 Capítulo 14 Comunicação e Negociação nas Organizações 415 Capítulo 15 Liderança nas Organizações 445 Capítulo 16 Motivação nas Organizações 475

description

ADM

Transcript of ADMISNTRAÇÃO

  • SUMRIO RESUMIDO

    PARTE I Introduo Moderna Administrao 1

    Captulo 1 Natureza e Desafios Atuais da Administrao 3

    Captulo 2 Viso Histrica da Administrao 31

    PARTE il A Administrao no Sculo XXI 65

    Captulo 3 O Ambiente das Organizaes 67

    Captulo 4 Administrao em um Contexto Globalizado,

    Dinmico e Competitivo 93

    Captulos Inventando e Reinventando as Organizaes 127

    Captulo 6 A Cultura Organizacional 157

    PARTE III Planejamento 189

    Captulo 7 Fundamentos do Planejamento 191

    Captulo 8 Formulao de Objetivos 219

    Captulo 9 Tomada de Deciso 251

    PARTE IV Organizao 281

    Captulo 10 Fundamentos da Organizao 285

    Captulo 11 Desenho Departamental 315

    Captulo 12 Desenho Organizacional 349

    PARTE V Direo 383

    Captulo 13 Fundamentos da Direo 385

    Captulo 14 Comunicao e Negociao nas Organizaes 415

    Captulo 15 Liderana nas Organizaes 445

    Captulo 16 Motivao nas Organizaes 475

  • XII Administrao nos Novos Tempos IDALBERTO CHIAVENATO

    PARTE VI Controle 509

    Captulo 17 Fundamentos do Controle 511

    PARTE VII Assuntos Emergentes 541

    Captulo 18 Qualidade e Produtividade 543

    Captulo 19 Administrao Estratgica 573

    ndice de assuntos 607

  • SUMRIO

    PARTE I INTRODUO MODERNA ADMINISTRAO 1

    Captulo 1 Natureza e os Desafios Atuais da Administrao 3

    Objetivos de Aprendizagem 3 C A S O INTRODUTRIO "Esprito empreendedor" 4 ADMINISTRAO DE H O J E "A ampliao do conceito de administrao 4

    O administrador 4 ADMINISTRAO DE H O J E "O papel do administrador" 5

    A administrao 5 DICAS "Algumas definies de administrao 5 ADMINISTRAO DE H O J E "Administrar fazer acontecer" 6 V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 7

    As organizaes 7 AVALIAO CRT ICA "A variedade de organizaes" 8 ADMINISTRAO DE H O J E "As melhores e as maiores empresas do pas" 9 ADMINISTRAO DE H O J E "Critrios de avaliao para a escolha das melhores empresas do ano" 10

    Os nveis organizacionais 10 Nvel institucional 10

    ADMINISTRAO DE H O J E "Construindo trs processos fundamentais" 11 Nvel intermedirio 11 Nvel operacional 12

    DICAS "A necessidade de integrao organizacional" 12 ADMINISTRAO DE H O J E "A universalidade da administrao" 12

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 12

    O processo administrativo 12 ADMINISTRAO DE H O J E "As 20 maiores empresas por vendas" 14

    Planejamento 14 ADMINISTRAO DE H O J E "O que o processo administrativo" 15

    Organizao 15 AVALIAO C R T I C A "Planejamento" 15

    AVALIAO C R T I C A "Organizao" 15

    Direo 16 AVALIAO C R T I C A "Direo" 16

    Controle 16 AVALIAO C R T I C A "Controle" 16

  • Administrao nos Novos Tempos IDALBERTO CHIAVENATO

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 17

    As habilidades do administrador 17 ADMINISTRAO D E H O J E "Os maiores empregadores do pas" 18

    C A S O DE A P O I O "De passo acertado com o novo milnio" 18

    AVALIAO C R T I C A "Quais so as empresas boas para trabalhar?" 20 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 2 2

    Os papis do administrador 22 AVALIAO C R T I C A "Seja burro e agente as conseqncias" 23

    ADMINISTRAO DE H O J E "A importncia dos papis" 24

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 24

    DICAS "As Dicas para o administrador bem-sucedido" 24 C A S O P A R A D I S C U S S O "Microsoft" 25

    Questes 27 Resumo do captulo 27

    E X E R C C I O S 27

    Glossrio e conceitos-chave 27 Referncias bibliogrficas 28

    Captulo 2 Viso Histrica da Administrao 31

    Objetivos de Aprendizagem 31 C A S O INTRODUTRIO "Procura-se um modelo" 32

    Era industrial clssica 32 ADMINISTRAO DE H O J E "A era industrial clssica" 33

    Era industrial neoclssica 33 ADMINISTRAO DE H O J E "A era industrial neoclssica" 33

    Era da informao 33 ADMINISTRAO DE H O J E "O mundo globalizado" 34

    ADMINISTRAO DE H O J E "A era da informao" 34

    AVAL IAO C R T I C A "A lmpada que ilumina de verdade" 36

    As teorias administrativas na era industrial clssica 36 nfase nas tarefas 37

    AVALIAO CRT ICA "A produo a servio do mercado" 38

    nfase na estrutura 39 Teoria clssica da administrao 39

    Teoria da burocracia 40 ADMINISTRAO D E H O J E "O modelo burocrtico" 42

    nfase nas pessoas 42 AVALIAO C R T I C A "Alguns conceitos antigos de organizao" 42

    Teoria das relaes humanas 42 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 4 3

    ADMINISTRAO D E H O J E "A reao humanstica" 43

    As teorias administrativas na era industrial neoclssica 44 nfase na estrutura 44

    Teoria estruturalista 44 ADMINISTRAO D E H O J E "A amplitude do estruturalismo" 45

    Teoria neoclssica 45 ADMINISTRAO D E H O J E "A nfase no processo administrativo" 45

    nfase nas pessoas 47 Teoria comportamental 47

  • Sumrio jjy

    ADMINISTRAO DE H O J E "A nfase nas pessoas" 47

    nfase na tecnologia 47 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 4 8

    ADMINISTRAO DE H O J E "Afinal, o que o computador?" 48

    AVALIAO C R T I C A "Robotizao e automao" 49 ADMINISTRAO DE H O J E "Qual o futuro papel do papel?" 50

    nfase no ambiente 50 Teoria de sistemas 51

    AVALIAO C R T I C A " O que um sistema?" 52

    ADMINISTRAO D E H O J E "A abordagem sistmica" 52

    Teoria da contingncia 52 AVALIAO C R T I C A " O que significa contingncia?" 53 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 5 3

    ADMINISTRAO DE H O J E "A diversidade de teorias administrativas" 53 Os desafios da era da informao 54

    AVALIAO C R T I C A "Organizaes de classe mundial" 57 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 5 7

    C A S O P A R A D I S C U S S O "A IBM" 57

    Questes 58 Resumo do captulo 58

    E X E R C C I O S 59

    Glossrio e conceitos-chave 59 Referncias bibliogrficas 61

    PARTE II A ADMINISTRAO NO SCULO XXI 65

    Captulo 3 O Ambiente das Organizaes 67

    Objetivos de Aprendizagem 67 C A S O INTRODUTRIO "Pensar globalmente e agir localmente" 68

    Conceito de sistemas 68 Classificao dos sistemas 68

    ADMINISTRAO D E H O J E "Os elementos um sistema" 69 ADMINISTRAO D E H O J E "A abordagem sistmica" 70

    Conceito de ambiente 71 AVALIAO C R T I C A " O S quatro tipos de pensamento sistmico" 71 ADMINISTRAO D E H O J E "Como caar clientes no ciberespao" 72

    Ambiente geral 73 V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 74

    C A S O D E A P O I O "Seu produto no s seu. E agora?" 75

    Ambiente especfico 75 ADMINISTRAO D E H O J E " A S dez maiores empresas estatais por vendas" 76 AVALIAO C R T I C A "O balano verde" 76 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 7 6

    ADMINISTRAO D E H O J E "O boletim ficou mais bonito" 78 ADMINISTRAO D E H O J E "Personalize ou morra" 79 ADMINISTRAO DE H O J E "Relacionamento da Avon com suas clientes" 79

    ASSEMBLIA LEGISLATIVA DO RS B I B L I O T E C A

  • Administrao nos Novos Tempos IDALBERTO CHIAVENATO

    O dinamismo do ambiente 80 Homogeneidade e heterogeneidade ambiental 80

    C A S O DE A P O I O " A C E M I G " 81

    DICAS "Como anda a imagem de sua organizao" 82 DICAS "Como administrar uma organizao em um ambiente homognio?" 83

    Estabilidade e instabilidade ambiental 83 DICAS "Como administrar uma organizao em um ambiente heterognio?" 84 V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 84

    ADMINISTRAO D E H O J E " A S dez maiores empresas privadas

    por vendas" 85 ADMINISTRAO DE H O J E "A influncia dos fatores ambientais" 85

    Relaes entre organizao e seu ambiente 86 Adptao ambiental 86

    AVALIAO C R T I C A "Estrutura orgnica versus estrutura mecanstica" 86 C A S O DE A P O I O "A transformao dos bancos" 87

    Influenciao do ambiente 87 AVALIAO C R T I C A "A importncia da imagem da organizao" 88

    ADMINISTRAO D E H O J E "A miopia das empresas" 88

    Questes 88 E X E R C C I O S 88

    C A S O P A R A D I S C U S S O " D O W corning" 89

    Resumo do captulo 90 Glossrio e conceitos-chave 90 Referncias bibliogrficas 91

    Captulo 4 Administrao em um contexto globalizado, dinmico e competitivo 93

    Objetivos de Aprendizagem 93 C A S O INTRODUTRIO "De olho na modernidade" 94

    Dinamismo e mudana 94 DICAS "Mudando a maneira como mudamos" 95 ADMINISTRAO DE H O J E "Pensando grande" 96

    Globalizao e competitividade 96 AVALIAO CRT ICA "O mapa dos negcios" 97

    ADMINISTRAO D E H O J E " A S maiores empresas estrangeiras

    no Brasil" 97 AVALIAO C R T I C A " A S conseqncias da globalizao" 98

    Oportunidades e desafios da globalizao 98 ADMINISTRAO D E H O J E "O agressivo plano de globalizao da G M " 99

    C A S O D E A P O I O "Fuses e aquisies giraram US$13,5 bilhes" 100 AVALIAO C R T I C A " A charada da globalizao" 100

    ADMINISTRAO D E H O J E " A S maiores empresas estrangeiras

    no Brasil" 101 ADMINISTRAO D E H O J E "Um mundo sem fronteiras" 102

    Meios de internacionalizar as organizaes 102 ADMINISTRAO D E H O J E "Alianas estratgicas" 104

    Caractersticas das organizaes multinacionais 104

  • Sumrio

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 104

    AVALIAO C R T I C A "A atuao globalizada" 105

    A mudana tecnolgica e a informao 105 ADMINISTRAO D E H O J E "Padronizao global ou adaptao?" 106 AVALIAO C R T I C A "As conseqncias da tecnologia" 107

    ADMINISTRAO DE H O J E "A Motorola, Inc." 106

    AVALIAO C R T I C A "Mudar e mudar sempre" 108 C A S O DE A P O I O "A Solectron comea a operar no Brasil" 109 V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 109

    O novo perfil do emprego 109 C A S O D E A P O I O "As tendncias do emprego" 110

    AVALIAO C R T I C A "O fim dos empregos" 111

    A importncia do no-lucrativo 112 Responsabilidade social 112

    C A S O D E A P O I O "Sem sair de casa" 113 reas de responsabilidade social 113 Nveis de responsabilidade social 114 AVAL IAO C R T I C A "O apelo social das marcas" 115

    Os parceiros da organizao 116 AVAL IAO C R T I C A "Falam muito. Fazem pouco" 117

    Organizaes de classe mundial 117 AVALIAO C R T I C A "Diversidade" 118

    ADMINISTRAO DE H O J E "Classe mundial, privilgios de poucos" 118 AVALIAO C R T I C A "Os 30 maiores esportadores da Amrica Latina" 120 V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 121

    AVALIAO C R T I C A "O mundo encolheu" 121

    C A S O P A R A D I S C U S S O "Hambrguer emergente" 121

    Questes 122 Resumo do captulo 122

    E X E R C C I O S 122

    Glossrio e conceitos-chave 122 Referncias bibliogrficas 123

    Captulo 5 Inventado e reinventando as organizaes 127

    Objetivos de Aprendizagem 127 C A S O INTRODUTRIO "A MegaOil" 128

    AVALIAO CRT ICA "A mortalidade organizacional" 128

    As tendncias do mundo atual 129 ADMINISTRAO D E H O J E "Hotis investem para enfrentar novos concorrentes" 129

    Competitividade 129 ADMINISTRAO D E H O J E "A globalizao da competitividade" 130 ADMINISTRAO DE H O J E "A campanha mundial da IBM para promover negcios via Internet" 131

    Globalizao 131 V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 132

    C A S O D E A P O I O "A revoluo tecnolgica" 132

    AVALIAO CRT ICA "Resilincia: um conceito novo?" 133 Reinventando as organizaes 133

  • Administrao nos Novos Tempos IDALBERTO CHIAVENATO

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 134

    Mudando as organizaes a partir das mudanas individuais 134 AVALIAO C R T I C A "Estatal o pior negcio do mundo" 136

    As organizaes que apredem 136 ADMINISTRAO D E H O J E "Promon" 137

    AVALIAO C R T I C A "Por que mudar?" 137

    O processo de mudana 138 Conceito de mudana 138 Processo de mudana 138

    ADMINISTRAO D E H O J E "O agente de mudana" 139

    Campo de foras 139 AVALIAO CRT ICA "Um mundo sem fronteiras" 142

    AVALIAO CRITICA "Mudana!" 143

    As mudanas organizacionais 144 Tipos de mudanas organizacionais 145

    C A S O D E A P O I O "O papelrio da Volkswagen" 145

    C A S O D E A P O I O "A exploso do fast-food" 146

    Como preparar as organizaes para as mudanas 147 Construindo suportes para a mudana 147

    C A S O DE A P O I O "A loja agora o seu sof" 148

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 148

    AVALIAO C R T I C A "As caractersticas das organizaes do futuro" 149

    Resistncia s mudanas 150 Como reduzir a resistncia s mudanas 150

    AVALIAO CRT ICA "As preocupaes das organizaes do futuro" 152

    C A S O P A R A D I S C U S S O "Cos ipa amplia investimentos em

    modernizao" 153 Questes 154 Resumo do captulo 154

    E X E R C C I O S 154

    Glossrio e conceitos-chave 154 Referncias bibliogrficas 155

    Captulo 6 A Cultura Organizacional 157

    Objetivos de Aprendizagem 157 C A S O INTRODUTRIO "Aos Finos S/A" 158

    Conceito de cultura organizacional 158 AVALIAO CRT ICA "A prevalncia da cultura organizacional" 160

    Os componentes da cultura organizacional 160 A organizao formal e a organizao informal 161

    Organizao formal 161 ADMINISTRAO DE H O J E "HP Wav" 162

    Organizao infomal 162 V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 163

    AVALIAO C R T I C A "As prticas administrativas japonesas" 164

    Diversidade 164 ADMINISTRAO D E H O J E "A diversidade cultural" 165

    Multiculturalismo 165 Caractersticas das culturas bem-sucedidas 165

  • Sumrio

    ADMINISTRAO D E H O J E "Os seis argumentos para administrar a diversidade cultural" 166

    Culturas conservadoras e culturas adaptativas 167 Desenvolvimento organizacional (DO) 168

    C A S O D E A P O I O "A porta de entrada" 169 V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 169

    Tcnicas de DO 171 O processo de DO 172

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 173

    O esprito empreendedor 173 AVALIAO C R T I C A "O segredo de polichinelo" 174 V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 175

    AVALIAO C R T I C A "Estmulo para estudar" 176 Fatores psicolgicos 177

    AVALIAO C R T I C A "O Baro de Mau" 178 Fatores sociolgicos 178

    tica 178 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 179

    AVALIAO C R T I C A "O que voc faria nestas circunstncias?" 180 O comportamento tico 180

    ADMINISTRAO D E H O J E "O cdigo de tica da Johnson & Johnson 181 Os preceitos de tica profissional 182

    Valores e leis 182 AVALIAO C R T I C A "Corrupo entra na agenda da globalizao" 183 C A S O P A R A D I S C U S S O "A tica da dinheiro" 184

    Questes 185 Resumo do captulo 185

    E X E R C C I O S 185

    Glossrio e conceitos-chave 185 Referncias bibliogrficas 187

    PARTE III PLANEJAMENTO 189

    Captulo 7 Fundamentos do Planejamento 191

    Objetivos de Aprendizagem 191 C A S O INTRODUTRIO "De olho na modernidade" 192 C A S O DE A P O I O "O choque Sony" 193

    O planejamento como uma funo administrativa 193 DICAS "Vrios conceitos de planejamento" 194

    O processo de planejamento 195 DICAS "Vrios" 195

    Fatores crticos de sucesso 196 AVAL IAO C R T I C A "Planejar pensar no futuro" 197 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 197

    Benchmarking 198 C A S O D E A P O I O "Alnfraero" 199

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 199

    Benefcios do planejamento 200

  • XX Administrao nos Novos Tempos IDALBERTO CHIAVENATO

    Foco e flexibilidade 200 Melhoria na coordenao 200 Melhoria no controle 200 Administrao do tempo 200

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 201

    Tipos de planejamento 201 Planejamento estratgico 202 Planejamento ttico 204

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 204

    Polticas 205 ADMINISTRAO DE H O J E "A Micro Compact Car - A resposta

    da Mercedes Benz" 206 AVALIAO C R T I C A "Polticas para tudo" 207

    Planejamento operacional 207 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO "De olho na modernidade" 207

    Procedimentos 207 Oramentos 210 Programas 210 Regras e regulamentos 213

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 214

    C A S O P A R A D I S C U S S O "A Avon" 215

    Questes 216 Resumo do captulo 216

    E X E R C C I O S 217

    Glossrio e conceitos-chave 217 Referncias bibliogrficas 218

    Captulo 8 Formulao de Objetivos 219

    Objetivos de Aprendizagem 219 C A S O INTRODUTRIO "O prefeito Frederico Silva" 220

    Misso 220 ADMINISTRAO DE H O J E "A Misso da IBM" 221

    ADMINISTRAO D E H O J E "A Misso da Dupont" 221

    AVALIAO C R T I C A "O desenvolvimento da Misso" 223

    ADMINISTRAO D E H O J E "Focalizando o futuro" 223

    Viso 223 AVALIAO C R T I C A "Afinal, o que sua empresa faz?" 224

    ADMINISTRAO DE H O J E "A da misso e valores da Ford" 225

    Objetivos 225 ADMINISTRAO D E H O J E "A Nova marca do Bradesco sinal de

    crescimento"227 ADMINISTRAO DE H O J E "Exemplo de misso e de viso

    de uma empresa de consultoria" 227 Os objetivos individuais 228 Os objetivos organizacionais 228 Compatibilidade entre objetivos organizacionais e individuais 228

    Natureza dos objetivos organizacionais 229 AVALIAO C R T I C A "O Admirvel novo mundo" 230

    C A S O D E A P O I O "A batalha da Guararapes" 231

  • Sumrio

    ADMINISTRAO DE H O J E "A Benetton" 232

    Hierarquia de objetivos 233 ADMINISTRAO D E H O J E "O grupo Royai Dutch/Shell 234 V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 234

    Objetivos estratgicos 234 Objetivos tticos 238 Objetivos operacionais 238

    Administrao por objetivos (APO) 238 ADMINISTRAO DE H O J E "A definio de objetivos na IBM" 239

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 240

    ADMINISTRAO DE H O J E "A Toyota" 240

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 242

    Sistemas de APO 242 Benefcios da APO 243

    Balanced Scorecard 243 AVALIAO C R T I C A "Por que alguns programa de A P O funcionam e outros no?" 244 DICAS "Princpios para focar a estratgia" 246 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 246

    C A S O P A R A D I S C U S S O "Ford Motor Company" 247

    Questes 248 Resumo do captulo 248 E X E R C C I O S 248

    Glossrio e conceitos-chave 248 Referncias bibliogrficas 249

    Captulo 9 Tomada de deciso 251

    Objetivos de Aprendizagem 251 C A S O INTRODUTRIO "F . Serpa Transportes" 252 DICAS "Ver a floresta e no as rvores" 252 ADMINISTRAO D E H O J E "Momentos de sufoco" 253

    Conceito de deciso 254 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 254

    Racionalidade 254 AVALIAO C R T I C A "Racionalidade nas decises" 255

    Elementos do processo decisrio 255 O processo decisrio 256 Ambientes de deciso 258

    AVALIAO C R T I C A "Mancadas espertas" 259

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 260

    Ambiente de certeza 260 Ambiente de risco 260 Ambiente de incerteza 260

    Tipos de deciso do administrador 261 ADMINISTRAO DE H O J E "A Unisys" 261

    Decises programadas 261 DICAS "Voc pode melhorar suas decises?" 262 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 262

    Decises no-programadas 263

  • XXII Administrao nos Novos Tempos IDALBERTO CHIAVENATO

    Heurstica 265 Tipos bsicos de deciso 265

    ADMINISTRAO D E H O J E "Nike" 266

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 267

    As decises nas organizaes 267 AVALIAO C R T I C A "Quantas listras tem uma zebra?" 268

    ADMINISTRAO D E H O J E "Aperfeioamento organizacional" 269

    AVALIAO C R T I C A "Que tal fazer uma rvore de decises

    sobre seu futuro?" 269 Soluo de problemas 270

    AVALIAO C R T I C A "Invertendo as idias" 270

    DICAS "Voc est enxergando o problema? Ou a oportunidade?" 271 Localizao de problemas 271 Tcnicas de soluo de problemas 271

    C A S O P A R A D I S C U S S O "A Boeing criou seu prprio pesadelo" 276

    Questes 277 Resumo do captulo 277

    E X E R C C I O S 277

    Glossrio e conceitos-chave 277 Referncias bibliogrficas 278

    PARTE IV ORGANIZAO 281

    Captulo 10 Fundamentos da Organizao 285

    Objetivos de Aprendizagem 285 C A S O INTRODUTRIO "ACent rum" 286

    AVALIAO C R T I C A "Organizao como aspecto contingencial" 287

    DICAS "Conceitos de organizao como funo administrativa" 287 Estrutura organizacional 287 Estrutura vertical 290

    DICAS "O organograma" 290

    Hierarquia administrativa 290 Diviso do trabalho 291 Cadeia de comando 292 Autoridade responsabilidade delegao 292 Atribuio 293

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 293

    ADMINISTRAO D E H O J E "Novas dimenses ua auiuriuaue

    e responsabil idade" 293 Delegao 293

    DICAS "Como delegar" 294

    AVALIAO CRT ICA "Voc um delegador positivo?" 295

    Amplitude administrativa 296 DICAS "Como comparar o custo administrativo" 296

    Organizaes altas e organizaes achatadas 298 DICAS "Como reduzir o custo administrativo" 298 C A S O D E A P O I O "Empreendus: acrscimo de um nvel hierrquico" 299

    C A S O D E A P O I O "Maker: reduo de um nvel hierrquico" 300

  • Sumrio

    Organizaes altas 300 C A S O DE A P O I O "Superexpresso: acrscimo de um nvel adicional" 301

    Organizaes achatadas 301 AVALIAO CRT ICA "O Downsizing" 302

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 302

    C A S O D E A P O I O "A indstria automotiva americana" 302 DICAS "Como lidar com amplitudes de controle maiores e hierarquias achatadas?" 303

    Centralizao/descentralizao 303 Centralizao 303

    AVALIAO CRT ICA "O Downsizing compensa?" 304 Descentralizao 305

    C A S O D E A P O I O "Centralizao na companhia estadual de eletricidade (CEE) - 1 305 C A S O D E A P O I O "Centralizao na companhia estadual de eletricidade (CEE) - 2 305

    Fatores de centralizao/descentralizao 305 ADMINISTRAO DE H O J E "A Hewlett-Packard" 306

    C A S O D E A P O I O "Descentralizao na companhia estadual de eletricidade (CEE) - 3 306 C A S O D E A P O I O "Descentralizao na companhia estadual de eletricidade (CEE) - 4 306 DICAS "Como lidar com a centralizao e com a descentralizao" 307 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 308

    C A S O D E A P O I O "A famosa descentralizao da General Motors" 308 C A S O P A R A D I S C U S S O "A Pirelli" 310

    Questes 310 Resumo do captulo 310

    E X E R C C I O S 311

    Glossrio e conceitos-chave 311 Referncias bibliogrficas 312

    Captulo 11 Desenho Departamental 315

    Objetivos de Aprendizagem 315 C A S O INTRODUTRIO "Grfica Alpha" 316

    Desenho departamental 316 DICAS " O S quatro passos para organizar" 316

    Abordagem funcional 317 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO "Grfica Alpha" 318

    Vantagens da estrutura funcional 318 Abordagem divisional 319

    Estrutura baseada em produtos/servios 320 Vantagens da estrutura baseada em produtos/servios 320 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 322

    Limitaes da estrutura baseada em produtos/servios 322 Estrutura baseada em clientes 323 Vantagens da estrutura baseada em clientes 323

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 323

    Estrutura baseada em rea geogrfica 324

  • jQfly Administrao nos Novos Tempos IDALBERTO CHIAVENATO

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 324

    Vantagens da estrutura baseada em rea geogrfica 324 Limitaes da estrutura baseada em rea geogrfica 324 ADMINISTRAO DE H O J E "Necessidade de renovar continuamente

    as organizaes" 325 Estrutura baseada em processos 326

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 326

    Vantagens da estrutura baseada em processos 326 Limitaes da estrutura baseada em processos 327

    Abordagem matricial 327 ADMINISTRAO D E H O J E "Reengenharia" 328

    Vantagens da estrutura matricial 329 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 330

    Limitaes da estrutura matricial 331 C A S O D E A P O I O "Um modelo eficiente de gesto" 332

    ADMINISTRAO D E H O J E "Terceirizao" 333

    Abordagem de equipes 334 Equipes multifuncionais 334 Equipes permanentes 335 Caractersticas da abordagem de equipes 335 Vantagens da estrutura baseadas em equipes 335

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 336

    Limitaes da estrutura por equipes 337 Abordagem de redes 337

    Vantagens da abordagem em redes 338 Limitaes da abordagem em redes 339

    Organizaes hbridas 339 C A S O D E A P O I O "A Coca-Co la" 340

    ADMINISTRAO DE H O J E "A linha de produo agora uma teia" 340

    C A S O DE A P O I O "A General Motors Corporation" 341

    AVALIAO C R T I C A "Pontos a ponderar quanto s estruturas

    hbridas?" 343 Organizaes virtuais 343

    ADMINISTRAO D E H O J E "As tendncias organizacionais

    no mundo moderno" 343 C A S O P A R A D I S C U S S O "A Accor Brasil" 344

    Questes 345 Resumo do captulo 345

    E X E R C C I O S 346

    Glossrio e conceitos-chave 346 Referncias bibliogrficas 347

    Captulo 12 Desenho Organizacional 349

    Objetivos de Aprendizagem 349 C A S O INTRODUTRIO "A Argonauta" 350

    DICAS "Organizaes dentro de organizaes" 350 Diferenciao e integrao 350

    ADMINISTRAO D E H O J E "A Hewlett-Packard - 1 " 351

    Diferenciao 351

  • Sumrio ^xv

    C A S O D E A P O I O "A Faber-Castell" 352

    Integrao 352 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 353

    Desenho organizacional 353 Desenhos mecansticos e organizaes burocrticas 353

    ADMINISTRAO D E H O J E "A corporao modular" 354

    AVALIAO C R T I C A "Na contramo dos modismos" 354

    Organizaes burocrticas 355 AVALIAO C R T I C A "Detran: uma burocracia sem limites" 356 AVALIAO C R T I C A "O peso da burocracia" 357

    Desenhos mecansticos 357 Desenhos orgnicos e organizaes adaptativas 358

    Organizaes adaptativas 358 ADMINISTRAO D E H O J E "A Hewlett-Packard - 2" 359

    ADMINISTRAO DE H O J E "A NUMMI" 359

    Desenhos orgnicos 360 Fatores que afetam o desenho organizacional 361

    DICAS "O que uma organizao adaptativa?" 361 Ambientes 361

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 362

    Estratgia 362 DICAS "A influncia ambiental" 363

    Tecnologia 364 Tamanho e ciclo de vida 368 Pessoas 370

    C A S O DE A P O I O "Tigre planeja faturar R$1 bilho no ano 2000" 371 AVALIAO C R T I C A " A S organizaes visionrias" 372

    Quem determina o desenho organizacional 373 O miolo do negcio 374

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 375

    ADMINISTRAO D E H O J E "A Walt Disney Company" 375 AVALIAO C R T I C A "Qualidade faz empresas recuar da terceirizao" 376 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 376

    C A S O P A R A D I S C U S S O "A Scandinavian Airlines System (SAS)" 377 Questes 379 Resumo do captulo 379

    E X E R C C I O S 379

    Glossrio e conceitos-chave 379 Referncias bibliogrficas 381

    PARTE v DIREO 383

    Captulo 13 Fundamentos da Direo 385

    Objetivos de Aprendizagem 385 C A S O INTRODUTRIO "Infotec Eletrnica" 386

    Conceito de direo 386 D ICAS "Conceitos de direo" 386

  • XXVI Administrao nos Novos Tempos IDALBERTO CHIAVENATO

    Os estilos de direo Teoria X 3 8 7 Teoria Y 3 8 7

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 3 8 9

    Os sistemas administrativos 3 8 9 DICAS "O que se espera do executivo" 3 9 0

    Sistema 1: autoritrio-coercitivo 3 9 1 Sistema 2: autoritrio-benevolente 3 9 1 Sistema 3: consultivo 3 9 1 Sistema 4: participativo 392

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 3 9 3

    ADMINISTRAO D E H O J E "O jeito TAM de multiplicar" 3 9 3

    O papel da direo 3 9 4 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 3 9 5

    A direo e as pessoas 3 9 6 Conceito de grupo social 3 9 6

    DICAS "Comprometimento das pessoas" 3 9 6

    AVALIAO C R T I C A " A S caractersticas da administrao japonesa" 3 9 7

    C A S O DE A P O I O "Receita para varar sculos" 3 9 7

    ADMINISTRAO D E H O J E "Mulher ocupa 1 0 % dos cargos

    de direo nos EUA" 3 9 8 Conceito de equipe 4 0 0

    AVALIAO C R T I C A "Equipes so grupos de trabalho empoderados" 4 0 2

    AVALIAO C R T I C A "Cultura tudo" 4 0 4

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 4 0 5

    C A S O D E A P O I O "O exemplo da Monsanto" 4 0 5

    Programa de envolvimento das pessoas 4 0 5 Administrao participativa 4 0 5

    DICAS "Participao" 4 0 7

    Participao representativa 4 0 7 Fora-tarefa 4 0 7 Crculos de qualidade 4 0 8

    DICAS "Quatro enganos comuns sobre equipes autogeridas" 4 0 9 C A S O DE A P O I O "Por que voltamos ao Brasil" 4 1 0

    C A S O P A R A D I S C U S S O "A empowerment na Iomega" 4 1 0

    Questes 4 1 2 Resumo do captulo 4 1 2

    E X E R C C I O S 4 1 2

    Glossrio e conceitos-chave 4 1 2 Referncias bibliogrficas 4 1 4

    Captulo 14 Comunicao e Negociao nas Organizaes 415

    Objetivos de Aprendizagem 4 1 5 C A S O INTRODUTRIO " A Gama Total" 4 1 6

    A comunicao e o administrador 4 1 6 DICAS "Melhorando a comunicao" 4 1 6

    Conceito de comunicao 4 1 7 AVALIAO C R T I C A "O contedo da comunicao" 4 1 8

    O processo de comunicao 4 1 8

  • Sumrio

    ADMINISTRAO D E H O J E "O e-mail est revolucionando a troca de informaes" 419

    Consonncia 422 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 422

    AVALIAO C R T I C A "Afinal, o que comunicao" 422

    DICAS "Como obter retroao" 423 AVALIAO C R T I C A "A confuso do eclipse do sol" 424 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 424

    Comunicao entre pessoas 425 Barreiras comunicao 426

    Percepo seletiva 427 AVALIAO CRT ICA "Esteritipos" 427

    Canais de comunicao 427 DICAS "Os dez mandamentos da boa comunicao" 428 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 430

    AVALIAO CRT ICA "O atendimento total ao cliente" 430 AVALIAO CRT ICA "Sistemas imunolgicos informao" 430

    Comunicaes organizacionais 431 Canais formais de comunicao 432

    Comunicaes descendentes 432 Comunicaes ascendentes 432 Comunicaes horizontais 433

    Canais informais de comunicao 433 AVALIAO CRT ICA "Usando todas as possibil idades da comunicao" 434

    Comunicao em equipes 434 Reunies 436

    DICAS "Como fazer uma reunio funcionar" 436 Negociao 437

    AVALIAO C R T I C A "As empresas realmente uuvtiii

    seus funcionrios?" 437 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 437

    Estratgia de negociao 438 ADMINISTRAO D E H O J E "A abordagem de negociao honrosa" 439 AVALIAO C R T I C A "Bancar o duro no leva a nada" 439 DICAS "Tticas clssicas de barganha" 440 C A S O P A R A D I S C U S S O "A Volkswagen" 441

    Questes 441 Resumo do captulo 441

    E X E R C C I O S 442

    Glossrio e conceitos-chave 442 Referncias bibliogrficas 443

    Captulo 15 Liderana nas Organizaes 445

    Objetivos de Aprendizagem 445 C A S O INTRODUTRIO "Corra que a concorrncia vem a" 446

    A liderana nas organizaes 446 As bases do poder 446

  • XXVIII Administrao nos Novos Tempos IDALBERTO CHIAVENATO

    ADMINISTRAO D E H O J E "Os lderes que mudaram os

    negcios no mundo" 4 4 7 AVALIAO C R T I C A "Existem lderes em todos os campos" 4 4 8

    Conceito de liderana 4 4 8 AVALIAO C R T I C A "Voc tem carisma?" 4 5 0

    ADMINISTRAO D E H O J E " O S bancos lderes da Amrica Latina em

    ativos (em U S $ bilhes)" 4 5 0 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 4 5 1

    Teorias sobre liderana 4 5 1 Teorias sobre traos de personalidade 4 5 1

    ADMINISTRAO D E H O J E "Liderana em tempo de tempestade" 4 5 2

    C A S O DE A P O I O "Promoes de Vendas Delta" 4 5 3

    Teorias sobre estmulos de liderana 4 5 4 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 4 5 6

    AVALIAO CRT ICA "As funes do lder" 4 5 7

    C A S O DE A P O I O " S um Toyota made in Toyota" 4 5 8

    Teorias situacionais de liderana 4 6 0 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 4 6 0

    ADMINISTRAO DE H O J E "A Imation" 4 6 1

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 4 6 3

    DICAS "Nove posturas fundamentais para a liderana eficaz" 4 6 3 DICAS "Os cinco princpios da liderana visionria" 4 6 5

    Aplicaes prticas 4 6 5 AVALIAO CRT ICA "Papis do lder relacionados com a tarefa

    e com as pessoas" 4 6 6 AVALIAO C R T I C A "A organizao deve funcionar como uma

    orquestra" 4 6 7 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 4 6 7

    DICAS "Tire seu diploma em liderana" 4 6 9 AVALIAO C R T I C A "Voc j ouviu falar de inteligncia emocional?" 4 7 0 C A S O P A R A D I S C U S S O "Lee lacocca" 4 7 1

    Questes 4 7 2 Resumo do captulo 4 7 2

    E X E R C C I O S 4 7 2

    Glossrio e conceitos-chave 4 7 2 Referncias bibliogrficas 4 7 3

    Captulo 16 Motivao nas Organizaes 475

    Objetivos de Aprendizagem 4 7 5 C A S O INTRODUTRIO "Sinais vitais" 4 7 6

    O que motivao? 4 7 6 AVALIAO C R T I C A "Alguns conceitos relacionados com motivao" 4 7 8

    Teorias de contedo da motivao 4 7 8 Teoria da hierarquia das necessidades 4 7 8 Teoria dos dois fatores 4 7 9

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 4 8 0

    DICAS "Assunto pessoal" 4 8 1

    Teoria ERC 4 8 2 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 4 8 2

  • Sumrio

    Teoria das necessidades aprendidas 482 Teoria de processo da motivao 484

    Teoria do estabelecimento de objetivos 484 ADMINISTRAO D E H O J E "A NeStl" 484

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 484

    Teoria do reforo 485 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 486

    DICAS "Como fazer a formulao de objetivos trabalhar para voc" 486 Teoria da eqidade 487 Teoria da expectncia 488

    DICAS "Trs passos para administrar o processo de eqidade" 489 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 489

    ADMINISTRAO D E H O J E "Quando o dinheiro no o bastante" 492 DICAS "Para poder motivar as pessoas" 494

    Modelos integrados de motivao 494 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 494

    Aplicaes prticas das teorias da motivao 494 C A S O D E A P O I O "Como substituir um gerente motivador?" 496

    Recompensas monetrias 497 Enriquecimento de tarefas 498 Flexibilizao do horrio de trabalho 499 Sugestes prticas 500

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 500

    ADMINISTRAO DE H O J E "As empresas mais admiradas dos Estados Unidos" 501 C A S O P A R A D I S C U S S O " A S empresas mais admiradas do mundo" 502

    Questes 503 Resumo do captulo 503

    E X E R C C I O S 504

    Glossrio e conceitos-chave 504 Referncias bibliogrficas 506

    PARTE VI CONTROLE 509

    Captulo 17 Fundamentos do Controle 511

    Objetivos de Aprendizagem 511 C A S O INTRODUTRIO "Continental Express" 512

    Conceito de Controle 512 DICAS "Alguns conceitos de controle" 514

    O processo de controle 514 ADMINISTRAO D E H O J E "Os controles organizacionais" 515 AVALIAO C R T I C A "A Lei de Murphy" 515

    Estabelecimentos de objetivos ou padres 516 AVALIAO C R T I C A "O princpio da exceo" 516

    Avaliao do desempenho 517 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 518

    C A S O D E A P O I O "Os padres de desempenho da General Electric" 518 ADMIN ISTRAO D E H O J E "O que medir" 519

  • x x x Administrao nos Novos Tempos IDALBERTO CHIAVENATO

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 520

    Comparao do desempenho com o padro 520 ADMINISTRAO D E H O J E "Onde focalizar?" 521

    ADMINISTRAO DE H O J E "Manual de sobrevivncia na crise" 523

    Ao corretiva 524 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 525

    O controle como um sistema ciberntico 525 DICAS "Programas de ao corretiva" 526 C A S O DE A P O I O "A crise dos Correios" 527

    ADMINISTRAO DE H O J E "O flexitime" 528

    Caractersticas do controle 528 Tipos de controle 528

    Controles estratgicos 529 Balanos e relatrios financeiros 529 Controle dos lucros e perdas 529 Anlise do retorno sobre o investimento (RSI) 530

    Controles tticos 530 Controle oramentrio 530 Contabilidade de custos 531

    Controles operacionais 532 Disciplina 532 Controle de estoques 533 Programa just-in-time 535 Planejamento de requisitos de materiais 535 Controle de qualidade 535 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 536

    ADMINISTRAO D E H O J E "Benetton muda padro de lojas

    para crescer" 536 C A S O P A R A D I S C U S S O "A Hoechst" 536

    Questes 538 Resumo do captulo 538 E X E R C C I O S 538

    Glossrio e conceitos-chave 538 Referncias bibliogrficas 539

    PARTE VII ASSUNTOS EMERGENTES 541

    Captulo 18 Fundamentos do Controle 543

    Objetivos de Aprendizagem 543 C A S O INTRODUTRIO "O modelo de referncia" 544

    Afinal, o que qualidade? 544 AVALIAO CRT ICA "Mas o que qualidade?" 545

    DICAS "Alguns conceitos de qualidade" 545 nfase na qualidade 546 O pontap inicial de Deming e Juran 546

    ADMINISTRAO DE H O J E "Fundao para o prmio nacional

    da qualidade" 547 AVALIAO C R T I C A "O impulso dado por Deming" 548

  • Sumrio

    AVALIAO C R T I C A "Santo de casa faz milagres?" 548 Qualidade e melhoria contnua 549

    DICAS "Os quatorze pontos para a qualidade, segundo Deming" 550 DICAS "Os dez passos para a melhoria da qualidade, segundo Juran" 550

    Qualidade total 550 ADMINISTRAO D E H O J E "Antena ligada" 551 ADMINISTRAO D E H O J E "Fundao para o prmio nacional da qualidade" 552 V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 554

    AVALIAO C R T I C A "Qualidade total" 554

    DICAS "Sete caractersticas da qualidade total" 556 AVALIAO C R T I C A "Housekeeping - o programa dos cinco ' S ' " 556 C A S O D E A P O I O "A Tennant Company" 556

    DICAS "Os 14 passos para a melhoria da qualidade, segundo Crosby" 557 C A S O D E A P O I O "A Xerox Corporation" 557 AVALIAO C R T I C A "Quais so os aspectos mais importantes do negcio?" 558

    Tcnicas de qualidade total 558 Benchmarking 559 Terceirizao (outsourcing) 559

    AVALIAO C R T I C A "Outsourcing" 559

    Reduo de ciclo de tempo 560 A vantagem competitiva atravs da qualidade 560

    DICAS "As caractersticas da qualidade total" 561 V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 561

    ADMINISTRAO D E H O J E "Excelncia no tem preo" 561 AVALIAO C R T I C A "Como se procede certificao da ISO" 562

    nfase na competitividade 562 AVALIAO C R T I C A " N O S S O S ndices de defeitos superam

    os padres mundiais" 563 ADMINISTRAO D E H O J E "Hotis entram na briga pelo ISO 9002" 563 AVALIAO C R T I C A "A satisfao do consumidor" 564 ADMINISTRAO D E H O J E "ISO 9000 muda empresas e pessoas" 564 C A S O D E A P O I O " A S sugestes dos clientes adubam os lucros" 565 ADMINISTRAO D E H O J E "As empresas do futuro" 566

    ADMINISTRAO DE H O J E "A AcCOr " 567

    C A S O P A R A D I S C U S S O "A Nestl" 567

    Questes 569 Resumo do captulo 569

    E X E R C C I O S 569

    Glossrio e conceitos-chave 569 Referncias bibliogrficas 571

    Captulo 19 Administrao Estratgica 573

    Objetivos de Aprendizagem 573 C A S O INTRODUTRIO "A Brasiliense S/A" 574

    Estratgia organizacional 574

    ASSEMBLIA LEGISLATIVA DO RS B I B L I O T E C A

  • XXXII Administrao nos Novos Tempos IDALBERTO CHIAVENATO

    ADMINISTRAO DE H O J E "O passe da fortuna" 575

    AVALIAO C R T I C A "A manobra estratgica da Volkswagen alem" 576

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 578

    ADMINISTRAO D E H O J E "A Novartis" 578

    Administrao estratgica 578 Formulao da estratgia organizacional 578

    AVALIAO C R T I C A "Como pensar estrategicamente" 579

    ADMINISTRAO D E H O J E "Adeus s armas?" 580

    Anlise ambiental 581 Anlise organizacional 581

    DICAS "Afinal, o que so competncias essenciais?" 583 Formulao da estratgia organizacional 584

    Modelos estratgicos 584 Anlise de questes crticas 584

    ADMINISTRAO D E H O J E "Troque um fusca por dois BMW" 585

    V O L T A N D O A O C A S O INTRODUTRIO 586

    Anlise FF/AO (foras/fraquezas/oportunidades/ameaas) 586 Anlise do portflio de negcios: matriz do BCG 588

    ADMINISTRAO D E H O J E "A Nike vai ao ataque para no

    ser a lanterninha do futebol" 588 DICAS "O que est por trs da matriz do B C G " 589 ADMINISTRAO D E H O J E "Voc fez tudo direito... e danou" 591

    Anlise do portflio multifatorial da GE 592 Modelo de anlise da indstria de Porter 594

    ADMINISTRAO D E H O J E "Honda: o modelo estratgico" 595

    AVALIAO CRT ICA "Cuidados estratgicos" 596

    ADMINISTRAO DE H O J E "Piso firme" 597

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 598

    Formulao da estratgia empresarial 598 Crescimento 598 Estabilizao 598 Entrincheiramento 599 Desinvestimento 599 Estratgias combinadas 599

    ADMINISTRAO D E H O J E "Star Alliance: o sistema de alianas

    estratgicas da Varig" 599 Implementao da estratgia organizacional 599

    ADMINISTRAO D E H O J E "O sufoco da Kodak" 600

    V O L T A N D O AO C A S O INTRODUTRIO 601

    C A S O P A R A D I S C U S S O "Os planos para tentar levantar a Pepsi" 603

    Questes 603 Resumo do captulo 604

    E X E R C C I O S 604

    Glossrio e conceitos-chave 604 Referncias bibliogrficas 605

    ndice de Assuntos 607