Dinámica interna da Terra

Dinámica interna da Terra

3º ESO BIOLOXÍA e XEOLOXÍACPI VIRXE DA CELA

1 - O tempo e os procesos xeolóxicos

James HuttonJames Hutton 1795 1795

•Noción de tempo xeolóxico tempo xeolóxico de millóns de anosde millóns de anos

«o relevo actual pódese explicar por procesos moi

lentos que orixinan ao longo dos anos resultados de gran

magnitude»

2 – Gradiente xeotérmico e calor interna da Terra

• Causa: calor interna da Terra

• Calor residualCalor residual da da formación da Terra polosformación da Terra polos iimpactos asteroidesmpactos asteroides

• Desintegración Desintegración elementos elementos radiactivosradiactivos

• Decantación materiais Decantación materiais máis densosmáis densos

3 - Formación de capas• Ao fundirse a Terra os materiais ordenáronse por densidades

Actualmente os volcáns Actualmente os volcáns seguen emitindo gases e seguen emitindo gases e vapor de auga…vapor de auga…

4 – Composición e estrutura 4 – Composición e estrutura da Terrada Terra

Podemos clasificar as capas da xeosfera dende 2 puntos de vista:

LitosferaCapa sólida e ríxida máis externa da Terra formada pola

unión da codia e a parte máis externa do manto

PLACAS LITOSFÉRICASA litosfera ao ser arrastrada polos movementos do manto

superior fragméntase en grandes bloques

5- A orixe dos relevos teorías

• Hutton a calor interna é a orixe dos relevos

Séculos XIX e inicios XX

• Orixe relixioso O diluvio universal explicaría a existencia de fósiles mariños nas cordilleiras

• Enfriamento da Terra ao contraerse a codia as engurras formarían os relevos

• …..

Teorías fixistas orixe cordilleirasOs continentes permanecían fixos dende o inicio dos tempos

IDEA DOS CONTINENTES EN IDEA DOS CONTINENTES EN MOVEMENTOMOVEMENTO

Alfred Wegener (Inicios século XX)Alfred Wegener (Inicios século XX)

Teoría da Deriva Continental 1912Teoría da Deriva Continental 1912

Os continentes non permanecen fixos, Os continentes non permanecen fixos, se non que se moven. Para Wegener, se non que se moven. Para Wegener, todas as terras emerxidas estarían todas as terras emerxidas estarían unidas antes formando un gran unidas antes formando un gran continente que chamou Panxea.continente que chamou Panxea.

Os continentes actuais serían Os continentes actuais serían resultado da división de resultado da división de PanxeaPanxea e do e do desplazamento dos fragmentos que a desplazamento dos fragmentos que a formaron.formaron.

Os Argumentos de Wegener para defender esta Os Argumentos de Wegener para defender esta teoría foron:teoría foron:

1-Probas xeográficas 1-Probas xeográficas

2-Probas Paleontolóxicas2-Probas Paleontolóxicas

3-Probas xeolóxicas e tectónicas3-Probas xeolóxicas e tectónicas

4-Probas paleoclimáticas4-Probas paleoclimáticas

PROBAS DA DERIVA CONTINENTAL

1-Probas xeográficas: 1-Probas xeográficas: AlAlgúns bordos continentais encaixan perfectamente noutrosgúns bordos continentais encaixan perfectamente noutros

1-Probas xeográficas: 1-Probas xeográficas: AlAlgúns bordos continentais encaixan perfectamente noutrosgúns bordos continentais encaixan perfectamente noutros

2-Probas xeolóxicas e tectónicas: 2-Probas xeolóxicas e tectónicas: Existe continuidade física entre as cadeas montañosas Existe continuidade física entre as cadeas montañosas principais se unimos os continentesprincipais se unimos os continentes

GlossopterisGlossopteris

MesosaurusMesosaurus

LystrosaurusLystrosaurus

3 -Probas paleontolóxicas3 -Probas paleontolóxicasfósiles idénticos en zonas distantes e fósiles idénticos en zonas distantes e

incomunicadasincomunicadas

4 - Probas paleoclimáticas 4 - Probas paleoclimáticas Zonas con climas actuais distintos ao que Zonas con climas actuais distintos ao que

tiveron no pasadotiveron no pasado

Problema teoría deriva continental

• Wegener non foi capaz de explicar de forma clara a causa do movemento dos continentes

A teoría da deriva A teoría da deriva continental a pesar da continental a pesar da

validez das súas probas tivo validez das súas probas tivo pouco crédito na súa épocapouco crédito na súa época

6 - O DESENVOLVEMENTO DO MOVILISMO

• A partir da II Guerra mundial o desenvolvemento do sonar con fines bélicos, permitiu elaborar detallados mapas dos fondos mariños

Na segunda metade do século XX os avances científicos Na segunda metade do século XX os avances científicos acabarán por aportar as probas necesarias para refutar a acabarán por aportar as probas necesarias para refutar a

teoría da Deriva Continental de Alfred Wegenerteoría da Deriva Continental de Alfred Wegener

O aspecto do océano era radicalmente distinto do que se supoñía

• No centro dos océanos existen cordilleras submariñas As dorsais As dorsais oceánicasoceánicas

A extensión do fondo oceánico

• Idade dos fondos oceánicos: as rochas máis antigas (azul) son as máis próximas aos continentes. As máis recentes (vermello) corresponden coas dorsais oceánicas

Os océanos ábrense desprazando ós continentes, debido ó ascenso de magma a nivel das dorsais oceánicas onde se crea nova codia oceánica

En 1960 sabíase

• Fondo oceánico formado por basalto (rocha volcánica)Fondo oceánico formado por basalto (rocha volcánica)

• As dorsais oceánicas eran cadeas de volcánsAs dorsais oceánicas eran cadeas de volcáns

1962 Harry Hess• Nas dorsais creábase nova codia oceánica

• O Océano Atlántico abríase desprazando os continentes

• A litosfera movíase polas correntes de convección do manto propostas por Arthur Holmes en 1929

• …confirmábanse as teorías de Wegener….

7 -A TEORÍA NA ACTUALIDADE:7 -A TEORÍA NA ACTUALIDADE:

DA DERIVA CONTINENTAL Á TECTÓNICA GLOBALDA DERIVA CONTINENTAL Á TECTÓNICA GLOBAL

A TECTÓNICA DE PLACASAs teoría da deriva continental de Wegener sentou as bases da As teoría da deriva continental de Wegener sentou as bases da

TEORÍA DA TECTÓNICA DE PLACASTEORÍA DA TECTÓNICA DE PLACAS

que permite explicar a dinámica terrestre a escala global: que permite explicar a dinámica terrestre a escala global: vulcanismo, sismicidade, formación cordilleiras

10 – A TECTÓNICA DE PLACAS

Probas da tectónica de placas

• 1950 Plano de Benioff

Os terremotos prodúcense nos bordos de palca localizándose os focos Os terremotos prodúcense nos bordos de palca localizándose os focos en profundidade (Hipocentro) nun plano inclinado que coincidiría coa en profundidade (Hipocentro) nun plano inclinado que coincidiría coa

placa litosfeérica que choca e afúndeseplaca litosfeérica que choca e afúndese

Fundamentos da Tectónica de placas

1-A litosfera está dividida nun conxunto de fragmentos ríxidos 1-A litosfera está dividida nun conxunto de fragmentos ríxidos chamados placas litosféricaschamados placas litosféricas

2 – As placas litosféricas móvense debido as correntes de 2 – As placas litosféricas móvense debido as correntes de convección dos materiais fluídos do manto terresteconvección dos materiais fluídos do manto terreste

3 – A litosfera crece nas dorsais oceánicas onde estase a formar 3 – A litosfera crece nas dorsais oceánicas onde estase a formar debido á saída de materiais fundidos do interior terrestre debido á saída de materiais fundidos do interior terrestre Teoría da extensión do fondo oceánicoTeoría da extensión do fondo oceánico..

4 – A litosfera destrúese nas zonas de subdución onde a litosfera 4 – A litosfera destrúese nas zonas de subdución onde a litosfera oceánica introdúcese por debaixo do mantooceánica introdúcese por debaixo do manto

5 – A maioría dos procesos xeolóxicos prodúcense nos bordos das 5 – A maioría dos procesos xeolóxicos prodúcense nos bordos das placasplacas

1-A litosfera está dividida nun conxunto de 1-A litosfera está dividida nun conxunto de fragmentos ríxidos chamados placas litosféricasfragmentos ríxidos chamados placas litosféricas

1-A litosfera está dividida nun conxunto de 1-A litosfera está dividida nun conxunto de fragmentos ríxidos chamados placas litosféricasfragmentos ríxidos chamados placas litosféricas

2- As placas litosféricas móvense debido as 2- As placas litosféricas móvense debido as correntes de convección dos materiais fluídos do correntes de convección dos materiais fluídos do

manto terreste manto terreste

2- As placas litosféricas móvense debido as 2- As placas litosféricas móvense debido as correntes de convección dos materiais fluídos do correntes de convección dos materiais fluídos do

manto terreste manto terreste As rochas do manto móvense de xeito ascendente e descendente dependendo da súa As rochas do manto móvense de xeito ascendente e descendente dependendo da súa

temperatura, en correntes detemperatura, en correntes de convección que dan lugar á formación de células convección que dan lugar á formación de células convectivas, moi parecidas ás que aparecen nun líquido sometido a unhaconvectivas, moi parecidas ás que aparecen nun líquido sometido a unha fonte de calorfonte de calor

3 – A litosfera crece nas dorsais oceánicas 3 – A litosfera crece nas dorsais oceánicas onde estase a formar debido á saída de onde estase a formar debido á saída de

materiais fundidos do interior terrestre materiais fundidos do interior terrestre Teoría da extensión do fondo oceánicoTeoría da extensión do fondo oceánico..

3 – A litosfera crece nas dorsais oceánicas 3 – A litosfera crece nas dorsais oceánicas onde estase a formar debido á saída de onde estase a formar debido á saída de

materiais fundidos do interior terrestre materiais fundidos do interior terrestre Teoría da extensión do fondo oceánicoTeoría da extensión do fondo oceánico..

As dorsais oceánicas son grandes elevacións submarinas que As dorsais oceánicas son grandes elevacións submarinas que percorrenpercorren os océanos formando longas cordilleiras. Elévanse os océanos formando longas cordilleiras. Elévanse ata os 3000ata os 3000 m sobre o solo da chaira abisal. Na súa metade m sobre o solo da chaira abisal. Na súa metade presentan unha fendapresentan unha fenda (o rift) pola que sae ao exterior o magma (o rift) pola que sae ao exterior o magma procedente da astenosfera.procedente da astenosfera.

Este material forma nova codia oceánica ao tempo que se Este material forma nova codia oceánica ao tempo que se separanseparan as dúas placas en contacto. Son zonas con grande as dúas placas en contacto. Son zonas con grande actividadeactividade sísmica e volcánica.sísmica e volcánica.

5 – A maioría dos procesos xeolóxicos 5 – A maioría dos procesos xeolóxicos producense nos bordos das placas producense nos bordos das placas

5 – A maioría dos procesos xeolóxicos 5 – A maioría dos procesos xeolóxicos producense nos bordos das placas producense nos bordos das placas

Volcáns Volcáns activosactivos

Movementos Movementos sísmicossísmicos

Formación Formación cordilleiras cordilleiras

O choque de placas provoca graves deformacións

O choque das placas vai a orixinar a formación de cordilleras (Himalaia, Alpes, Andes...) illas (Xapón, Filipinas, Nueva Zelanda) e numerosos fenómenos de vulcanismo e sismos

O choque das placas vai a orixinar a formación de cordilleras (Himalaia, Alpes, Andes...) illas (Xapón, Filipinas, Nueva Zelanda) e numerosos fenómenos de vulcanismo e sismos

Bordos converxentes

Converxencia continental oceánica:

- Formación de cordilleras

- Vulcanismo

- Terremotos

Converxencia oceánica-continental

Converxencia oceánica-oceánica

Converxencia oceánica oceánica:

- Formación de arcos illa

- Vulcanismo

- Terremotos

Converxencia continental-continental

Converxencia continental:

- Formación de cordilleras

- Terremotos

8 - O ciclo de Wilson8 - O ciclo de Wilson

• Explica a evolución das distantas zonas litosféricas:Punto quente (Monte Kilimanxaro-Kenia) Rift continental (Rift Valley

africano) Mar interior (Mar Vermello) Océano sen bordos de subdución (Atlántico) Océano con bordos de subdución (Pacífico) Converxencia continental (Himalaia)

• Na actualidade podemos atopar na Terra zonas que están en distintas fases do ciclo de Wilson

• Explica a evolución das distantas zonas litosféricas:Punto quente (Monte Kilimanxaro-Kenia) Rift continental (Rift Valley

africano) Mar interior (Mar Vermello) Océano sen bordos de subdución (Atlántico) Océano con bordos de subdución (Pacífico) Converxencia continental (Himalaia)

• Na actualidade podemos atopar na Terra zonas que están en distintas fases do ciclo de Wilson

Punto quente: Kilimanxaro

Rift Valley africano

Mar interior (M. Vermello)

Dorsal oceánica

Subdución litosfera continental-continental: formación cordillera continental (Himalaia)

Subdución litosfera oceánica-oceánica: Arco illa (Xapón)

Subdución litosfera oceánica-continental: cordillera no bordo do continente (Rochosas, Andes)

Evolución punto quenteEvolución punto quente

9 - Os puntos quentesOs puntos quentes (do inglés Os puntos quentes (do inglés hotspothotspot) son áreas de actividade volcánica ) son áreas de actividade volcánica alta en relación aos seus entornos. A diferenza doutras áreas de alta en relación aos seus entornos. A diferenza doutras áreas de vulcanismo como as zonas de subducción ou as dorsais oceánicas, o vulcanismo como as zonas de subducción ou as dorsais oceánicas, o vulcanismo dos puntos quentes non está necesariamente asociado ás vulcanismo dos puntos quentes non está necesariamente asociado ás partes limítrofes das placas tectónicaspartes limítrofes das placas tectónicas

10 - OS VOLCANS

ZONAS VOLCÁNICAS

MATERIAIS EXPULSADOS

VOLCANS FAMOSOS

CHICHÓN (México). En 1982 causó 2.000 muertos y proyectó a la atmósfera gran cantidad de gases.

ETNA: Se encuentra en la isla de Sicilia (Italia). Tiene una altura de 3269 m y el perímetro de su base alcanza los 150 Km.Se encuentra en actividad.

FUJI YAMA: Volcán extinto de Japón. Es considerado una montaña sagrada

KRAKATOA: Esta isla se encuentra en Indonesia. En 1883 la explosión violenta de este volcán, equivalente a 600 bombas H, hundió la isla más de tres metros y mató a más de 35.000 personas.

MAUNA LOA: Principal volcán de Hawai cuya base está a 5.000 m de profundidad y la cima a 4.205 m. Está en actividad

MONTE PELÉ (Martinica). En 1902 destruyó la ciudad de Saint Pierre

VESUBIO: Situado cerca de la ciudad de Nápoles, en Italia. Mide 1132 m de altura. En el año 79, su erupción sepultó las ciudades de Pompeya, Herculano y Stabila. Su última erupción importante tuvo lugar en el año1944.

En resumo: En resumo: Os fenómenos xeolóxicos que coñecemos (formación de montañas, movemento dos Os fenómenos xeolóxicos que coñecemos (formación de montañas, movemento dos

continentes, volcáns, terremotos e formación dalgún tipo de rochas) débense á continentes, volcáns, terremotos e formación dalgún tipo de rochas) débense á enerxía interna do noso planeta.enerxía interna do noso planeta.

……se algún día a Terra perdera a calor interna deixarían de producirse novos se algún día a Terra perdera a calor interna deixarían de producirse novos relevos e por efecto da erosión a superficie terrestre sería prácticamente relevos e por efecto da erosión a superficie terrestre sería prácticamente

plana…..plana…..