Língua aranesa

2
 Aranês (Aranés) Falado em: Esp an h a Reg o: Vale de Arão Total de falantes: 2.765 (censo 2001) Família: Indo-europeia Línguas itálicas Lín guas românicas Lín guas galo-românicas Aranês Regulado  por: Conselh o Geral de Arão (Conselh Generau d'Aran) Códigos de língua ISO 639-1: oc ISO 639-2: oci (B), oci (T) ISO 639-3: oci (http://www.sil.org /iso639-3 /documentation.asp?id=oci) Placas de informação escritas em aranês Língua aranesa Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre. Aranês é o nom e que recebe no V ale de Aran a líng ua occitana, própria deste ter ritório. É um variante do dial eto ga scão. Índice 1 Es tatu to 2 Principais características evolutiv as do g asco- aranês 2.1 Quadro com parativo entre al gum as línguas românicas 3 Lig ações externas Estatuto O Estatuto da Com unidade A utónoma da Catalunha, de 1978, estabelece que "  La parla aranesa serà objec te d'ensen yament i d'esp ecial respecte i protecció." (A língua aranesa será objecto de ensino e protecção especial) [art. 3.º]. O aranês é ensinado em todos os níveis do ensino obrigatório e também se utiliza como língua veicular do ensino no Vale de Arão desde 1984. O aranês é idiom a co-oficial no V ale de Arão, unto com o catalão e o castel hano, e é a líng ua util izada no Conselh Generau d'Aran (Conselho Geral de Arão) e nas câmaras municipais de Vale de Arão. Na atual reforma do Estatuto de Autonomia da Catalunha, consta do art. 6: 5. La llengua occitana, denominada aranès a l'Aran, és la llengua ròpia d'aquest territori i és oficial a Catalunya, d'acord amb el que estableixen aquest Estatut i les ll eis de normalització lingüística.  (A língua occitana, denominada aranês no Arão, é a líng ua própria daquele território e é oficial na Catalunha, de acordo com o que estabelecem este Esta tuto e a s leis d e normalização linguística). O Vale de Arão é o único território de todo o domínio linguístico da Occitânia onde o occitano tem um reconheci mento ofici al e  protecção institucion al. A cons equência natural é que é neste território que a líng ua occitana está mais viva e divulg ada entre a população. Se no conjunto da Occitânia francesa a perce ntagem da popul ação que sabe falar a líng ua occitana é de 16%, no Arão é superior a 60%. Segundo os dados da última sondagem linguística (2000): 35,8% declara que sabe escrever em aranês 58,5% declara que sabe ler aranês 68,2% declara que sabe falar aranês L ín g ua aran esa Wik ipédia, a enciclopédia livre h ttps://pt.wik ipedia.org /wik i/L íng ua aranesa 1 de 2 11/07/2015 21:03

description

Língua aranesa

Transcript of Língua aranesa

  • Arans (Arans)Falado em: EspanhaRegio: Vale de AroTotalde falantes: 2.765 (censo 2001)

    Famlia: Indo-europeiaLnguas itlicasLnguas romnicasLnguas galo-romnicasArans

    Reguladopor:

    Conselho Geral de Aro(Conselh Generau d'Aran)Cdigos de lngua

    ISO 639-1: ocISO 639-2: oci (B), oci (T)ISO 639-3: oci (http://www.sil.org

    /iso639-3/documentation.asp?id=oci)

    Placas de informao escritas em arans

    Lngua aranesaOrigem: Wikipdia, a enciclopdia livre.

    Arans o nome que recebe no Vale de Aran a lnguaoccitana, prpria deste territrio. um variante dodialeto gasco.

    ndice1 Estatuto2 Principais caractersticas evolutivas do gasco-arans

    2.1 Quadro comparativo entre algumaslnguas romnicas

    3 Ligaes externas

    EstatutoO Estatuto da Comunidade Autnoma da Catalunha, de1978, estabelece que "La parla aranesa ser objected'ensenyament i d'especial respecte i protecci." (A lnguaaranesa ser objecto de ensino e proteco especial) [art. 3.]. Oarans ensinado em todos os nveis do ensino obrigatrio etambm se utiliza como lngua veicular do ensino no Vale deAro desde 1984. O arans idioma co-oficial no Vale de Aro,junto com o catalo e o castelhano, e a lngua utilizada noConselh Generau d'Aran (Conselho Geral de Aro) e nascmaras municipais de Vale de Aro. Na atual reforma doEstatuto de Autonomia da Catalunha, consta do art. 6: 5. Lallengua occitana, denominada arans a l'Aran, s la llenguaprpia d'aquest territori i s oficial a Catalunya, d'acord ambel que estableixen aquest Estatut i les lleis de normalitzacilingstica. (A lngua occitana, denominada arans no Aro, alngua prpria daquele territrio e oficial na Catalunha, deacordo com o que estabelecem este Estatuto e as leis denormalizao lingustica).

    O Vale de Aro o nico territrio de todo o domnio lingusticoda Occitnia onde o occitano tem um reconhecimento oficial eproteco institucional. A consequncia natural que nesteterritrio que a lngua occitana est mais viva e divulgada entre a populao. Se no conjunto da Occitniafrancesa a percentagem da populao que sabe falar a lngua occitana de 16%, no Aro superior a 60%.Segundo os dados da ltima sondagem lingustica (2000):

    35,8% declara que sabe escrever em arans58,5% declara que sabe ler arans68,2% declara que sabe falar arans

    Lngua aranesa Wikipdia, a enciclopdia livre https://pt.wikipedia.org/wiki/Lngua_aranesa

    1 de 2 11/07/2015 21:03

  • 92,5% declara compreender arans, ainda que no o fale7,5% declara que no compreende arans.

    Principais caractersticas evolutivas do gasco-aransaspirao do F latino, que passa a H: focus > huec ("fogo")desapario do N intervoclico: luna > lua ("lua").mettese do R : capra > craba ("cabra").o R inicial incorpora A: ridere > arrir ("rir").vocalizao do L final, que pasa a U: mele > mu ("mel").rotacismo do L duplo intervoclico: illa > era ("ela").o L duplo final passa a TH: castellum > castel > castth ("castelo").

    Quadro comparativo entre algumas lnguas romnicasQuadro comparativo entre algumas lnguas romnicas

    Latim Francs Portugus Castelhano Catalo Italiano AransFESTA fte festa fiesta festa festa hstaLUNA lune lua luna lluna luna luaMELE miel mel miel mel miele muCASTELLUM chteau castelo castillo castell castello castthILLA elle ela ella ella lei eraRIDERE rire rir reir riure ridere arrirCAPRA chvre cabra cabra cabra capra craba

    Ligaes externasLei da Oficializao do Arans (http://www6.gencat.net/llengcat/aran/a_marclegal.htm) (em arans)Curriculum do arans (http://www.aranes.org/docs/curr.pdf) (em arans)

    Obtida de "https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Lngua_aranesa&oldid=40733509"

    Categoria: Lngua occitana

    Esta pgina foi modificada pela ltima vez (s) 14h02min de 29 de novembro de 2014.Este texto disponibilizado nos termos da licena Creative Commons - Atribuio - Compartilha Igual3.0 No Adaptada (CC BY-SA 3.0); pode estar sujeito a condies adicionais. Para mais detalhes,consulte as Condies de Uso.

    Lngua aranesa Wikipdia, a enciclopdia livre https://pt.wikipedia.org/wiki/Lngua_aranesa

    2 de 2 11/07/2015 21:03