Plan Anual de Lectura 2018–2019...8.1.Proxectos documentais integrados, programas de formación de...

Plan Anual de Lectura, curso 2018-2019

Plan Anual de Lectura 2018–2019

IES Manuel García Barros A Estrada


1

Índice 1. Obxectivos do PAL.

2. Organización de espazos e tempos para a lectura.

3. Seccións (bibliotecas de aula ou departamento).

4. Liñas de actuación prioritarias en relación co papel da biblioteca escolar no centro.

5. Rutinas de lectura. Actividades sistemáticas. 5.1. Actividades na Hora de ler.

5.2. Actividades de lectura compartida.

6. Recursos humanos que interveñen nas actividades de fomento da lectura.

7. Itinerarios lectores.

8. Actividades programadas e temporizadas.

8.1. Proxectos documentais integrados, programas de formación de usuarios, campañas

de lectura.

8.2. Actividades puntuais: obradoiros, exposicións, concursos, encontros con autores, celebracións (Día da Biblioteca Escolar, Día do Libro Infantil, Día do Libro, Día da Paz, 8 de Marzo, Semana da prensa, Día das Letras Galegas…)

8.3. Recursos e materiais.

9. Ler en familia.

10. Seguimento e avaliación.


2

O Plan Anual de Lectura (PAL) é un programa de obxectivos e accións para o desenvolvemento do Proxecto lector do centro, documento que será revisado neste curso 2018–2019. O PAL recolle as actividades entorno á lectura, considerando esta tal e como figura no DOG n.º 108 (mércores, 8 de xuño de 2016, páx. 23085):

Cómpre considerar a lectura nun senso amplo: a lectura para aprender, para facer un resumo, para buscar un dato, para resolver un problema, para elaborar un traballo; pero tamén a lectura pracenteira, a que realizada en soidade ou en compañía ten como único obxectivo o gozo do texto literario. Así mesmo, é imprescindible orientar e facilitar prácticas de lectura en todo tipo de soportes, atendendo ás particularidades da lectura en pantalla e ampliando a experiencia lectora do alumnado.

A finalidade do PAL é a adquisición das competencias clave, especialmente da comprensión lectora e escrita, así como da expresión oral, mediante unha interacción con todo tipo de textos escritos e orais que permita, á súa vez, interactuar con todo tipo de lecturas en diferentes contextos. Recordemos que, segundo se recolle no DOG do 29 de xullo de 2015,

En liña coa Recomendación 2006/962/EC, do 18 de decembro de 2006, do Parlamento Europeo e do Consello, sobre as competencias clave para a aprendizaxe permanente, neste decreto incorpórase a clasificación e denominación das definidas pola Unión Europea. Considérase que “as competencias clave son aquelas que todas as persoas precisan para a súa realización e o seu desenvolvemento persoal, así como para a cidadanía activa, a inclusión social e o emprego.”

1. OBXECTIVOS DO PAL.

O carácter transversal da lectura precisa de actuacións e estratexias metodolóxicas e didácticas en todas as materias; xa que o alumno necesita comprender textos expositivos, inferir datos, formular hipóteses, xerar solucións, comparar informacións en todas as disciplinas… O alumnado ten que desenvolver destrezas de procura, selección, organización, transformación e integración da información para acadar un bo rendemento académico. Ademais incidirase na autonomía para as aprendizaxes actuais e as posteriores. O uso dos medios dixitais (especialmente impulsado nos últimos anos a través da implantación do programa ABALAR no noso centro e do desenvolvemento das Aulas Virtuais) permitirá avaliar non só a competencia lectora do alumnado, senón tamén a súa competencia comunicativa e dixital, incidindo particularmente no proceso de ensino-aprendizaxe, no desenvolvemento das capacidades para a busca, selección e interpretación crítica da información nun mundo globalizado. En resumo, podemos establecer os seguintes obxectivos: ■ Desenvolver habilidades de uso no tratamento e na produción da información, en apoio

da adquisición das competencias clave. ■ Incrementar e estimular os hábitos de lectura de toda a comunidade educativa e

desenvolver a competencia lecto-escritora no alumnado. ■ Educar no uso crítico da información. ■ Desenvolver as habilidades necesarias para un proceso óptimo de busca e tratamento da

información nos diferentes soportes, tanto tradicionais coma tecnolóxicos. ■ Favorecer a comprensión lectora en todo tipo de textos e a lectura fluída. ■ Fomentar o interese e o desenvolvemento do hábito lector e escritor mediante a

actuación coordinada e planificada do profesorado. Isto inclúe a planificación didáctica por áreas e as actuacións nas que está involucrado todo o centro.


3

■ Análise da práctica docente en canto á lectura e escritura (metodoloxía, actividades, recursos…), que se realizará cunha enquisa deseñada no curso 2014–2015.

■ Análise das necesidades: detectar as carencias que permitan adaptar o plan segundo as características do alumnado (deseñar instrumentos e a súa aplicación, recollida e interpretación da información, elaboración de conclusións) e tendo en conta a organización e recursos do centro, as familias e o funcionamento da biblioteca.

■ Concretar as actuacións necesarias, consensuar acordos que posibiliten a mellora nos procesos didácticos.

■ Desenvolver actividades que atendan os obxectivos curriculares de cada área e a relación coa competencia lectoescritora e a investigación.

■ Fomentar a cooperación no traballo, xa que a colaboración docente constitúe a mellor estratexia na mellora educativa, favorecendo o intercambio de criterios, experiencias… e participando en proxectos comúns.

■ Impulsar o traballo por proxectos e outras metodoloxías activas que fomenten as aprendizaxes significativas e o traballo en equipo.

■ Impulsar a participación do alumnado e as familias na creación do ambiente lector e a colaboración con outras institucións.

■ Deseñar actuacións para formar e informar as familias para conseguir a súa colaboración. ■ Avaliar e propoñer as modificacións oportunas segundo a avaliación realizada.

Os resultados da avaliación de diagnóstico sitúan actualmente o noso alumnado por riba da media de Galicia e a media do grupo ISEC en comprensión lectora, comprensión oral e expresión escrita. Nesta gráfica represéntanse os datos da última avaliación (2013–2014):

Estes datos, de por si satisfactorios, cobran maior importancia na comparativa dos últimos cursos.

Curso Grupo ISEC Puntuación directa centro

Puntuación transformada

Comprensión lectora

Comprensión oral

Expresión escrita

2009/2010 Medio: 496 11,3 462 475 501 441

2010/2011 Medio: 497 11,7 497 499 482 510

2011/2012 Medio alto: 511 13,3 534 537 532 517

2012/2013 Medio alto: 510 15,0 555 562 489 557

2013/2014 Medio alto: 504 14,0 566 575 502 552 Non dispoñemos de datos a partir do 2014, xa que non se realizaron probas de avaliación.

575

502

552 56

6

500

500

500

500

503

501 505

504

C O M P R E N S I Ó N L E C T O R A

C O M P R E N S I Ó N O R A L E X P R E S I Ó N E S C R I T A T O T A L C O M P E T E N C I A

Media do centro Media Galicia Media grupo ISEC


4

A mellora en cen puntos dos resultados en dous dos tres apartados nesta avaliación reforza as propostas de lecto escritura desenvolvidas nestes últimos cursos no noso instituto, e tentaremos seguir na mesma liña de actuación. Como xa comentamos, carecemos de datos nesta proba de avaliación diagnóstica a partir do curso 2013/2014, pero si podemos salientar os resultados dos alumnos noutras probas externas, coma na avaliación PISA na que participamos no curso pasado (do que se proporcionan as follas do informe remitido ao centro) ou na traxectoria das cualificacións en probas ABAU, recollemos a noticia na prensa.

0 100 200 300 400 500 600

Puntuación do centro en competencia en…

Comprensión lectora

Comprensión oral

Expresión escrita

2013/2014 2012/2013 2011/2012 2010/2011 2009/2010


5


6

Noticia completa en La Voz de Galicia, 15 de xullo de 2018

O IES Manuel García Barros participa no Programa Abalar, oferta sección bilingüe en 3.º de ESO (Física e Química) é Centro creativo e pertence ao PLAMBE (Plan de Mellora de Bibliotecas Escolares) desde o curso 2012–2013. 2. ORGANIZACIÓN DE ESPAZOS E TEMPOS PARA A LECTURA. Consideramos que acadar as destrezas de lecto escritura require dun traballo sistemático, no que establecer rutinas e actividades continuadas supón mellores resultados que as actividades espectaculares, pero puntuais. É preciso citar os espazos e tempos variados que entendemos deben traballar coordinadamente, xa que os seus obxectivos, responsabilidades e finalidades son diferentes pero inflúense e refórzanse mutuamente: ● Biblioteca. Coordinará cos departamentos a utilización da biblioteca e os seus recursos como espazo de aprendizaxe, e mostrará as posibilidades pedagóxicas na adquisición de competencias clave e a compensación de desigualdades. A biblioteca axudará na posta en marcha de traballos por proxectos (ABP) e propostas metodolóxicas activas que fomenten o traballo cooperativo. Así, a profesora Asun Méndez, que imparte Xeografía e Historia en 4º de ESO, levará a cabo un proxecto sobre o papel da muller durante a guerra civil e a posguerra. A biblioteca fornecerá de documentos e recursos e colaborará na investigación, o producto elaborado polos alumnos será exposto nas datas comprendidas entre o 8 de marzo “Día da Muller” e o 1 de abril (cúmprense 80 anos do final da guerra civil). Ademais deseñararemos xogos, concursos e actividades que desenvolvan as competencias e que poden ser aplicadas en horario lectivo e/ou tempos de lecer. Haberá un horario (visible na porta da biblioteca) no que figuran (a) as horas semanais que serán impartidas na biblioteca ou nas que permanecen alumnos con materias convalidadas, e (b) aquelas horas que o profesorado pode reservar puntualmente co fin de optimizar o espazo. Haberá dous tipos de reserva: (i) un co que o profesor pode impartir docencia con outras persoas que estean a traballar na biblioteca, e (ii) outro para poder usala en exclusiva nese periodo.

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/selectividad/2018/07/15/selectividad-galicia-merito-buenos/0003_201807G15P5991.htm


7

● Casa. Fomentar a lectura do alumnado en todos os espazos nos que desenvolve a súa vida, incluída a propia casa, proporcionando lecturas para ler fóra do horario escolar, e tratando de motivar as familias para implicarse e implicar o alumnado na promoción do hábito da lectura. Para iso publicitaremos a Biblioteca de país, con títulos que poidan ser do seu interese, e mandaremos ás casas dos alumnos de 1º de ESO as Mochilas viaxeiras, con títulos para todas as idades e un caderno para que reflictan a súa experiencia. Na xornada de acollida ao centro, realizada o martes 2 de outubro, na que os país son invitados a unha primeira toma de contacto co equipo directivo e cos titores, dúas persoas do equipo da biblioteca comentáronlles aos pai algúns recursos e posibilidades; por exemplo a consulta do catálogo na rede. Repartíronse copias do texto “Ola! Familias”.

● Virtual. Particípase na aula virtual mediante cursos, foros, documentos, enlaces, club de lectura, xogos, enquisas, concursos… A páxina web do instituto dispón nun apartado de acceso a “A nosa biblioteca na rede” (consulta do catálogo por internet), seccións de recomendacións de lectura, propostas culturais, promoción de novidades… ● Aula. Considérase o espazo natural para o desenvolvemento das competencias lectoras do alumnado, e nela terán lugar as actividades que o profesorado propón nas distintas materias para traballar na mellora das competencias lectoescritoras e a alfabetización múltiple, actividades que teñen a súa concreción nas programacións das distintas materias. Entendemos por “aula” non só as aulas ordinarias, senón tamén as de desdobre, usos múltiples, a biblioteca, a aula de informática…, é dicir, o espazo no que un profesor propón unha serie de actividades aos alumnos para acadar uns obxectivos. No DECRETO 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG 120/2015, 29 de xullo de 2015), no seu anexo IV, recóllese: “A comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e da comunicación, o emprendemento, e a educación cívica e constitucional traballaranse en todas as materias, sen prexuízo do seu tratamento específico nalgunhas das materias de cada etapa.” (páx. 25441). As propostas de lectura de cada un dos departamentos está recollida na programación correspondente. 3. SECCIÓNS (BIBLIOTECAS DE AULA OU DEPARTAMENTO). A biblioteca do centro ten centralizado o seu catálogo (contamos con 21 763 documentos), dispostos en diferentes dependencias: na sala biblioteca, nos departamentos didácticos, na


8

sala de profesores e nas aulas, considerando que a ubicación destes materiais neses lugares beneficia aos usuarios. Así, cada aula dispón de dicionarios de galego, castelá, francés e inglés identificados e rexistrados no Meiga (programa de xestión bibliotecaria); algunhas aulas dispoñen ademais de materiais diversos como enciclopedias, atlas, libros de consulta… colocados nesas aulas seguindo as solicitudes do profesorado para favorecer a busca de información en diversos soportes e espazos. Cada aula de secundaria ten tamén unha caixa con libros e revistas variados e adaptados ao nivel, para ser utilizada fundamentalmente na Hora de Ler, pero poden ser usadas polos alumnos noutras horas, por exemplo cando falta algún profesor. Se o profesorado o considera oportuno, poderá utilizar as caixas preparadas para os niveis de Bacharelato; neste caso un alumno ou profesor recolleráas na biblioteca. A biblioteca move un gran número de fondos, aínda que non todos poden ser cuantificables, xa que os exemplares que se moven nas aulas das caixas de Hora de Ler e os préstamos do club de lectura non se rexisran no programa informático. Para que sirva de referencia, a día 21 de maio estes eran os datos de préstamo, no curso pasado recollimos os seguintes datos de préstamo:

2017-2018

Préstamos libros 1915

Préstamos audiovisuais 57

Préstamos materiais sonoros 8

Préstamos publicacións periódicas 57

Se temos en conta o volumen de alumnos, sae unha media de case 5 documentos por alumno. 4. LIÑAS DE ACTUACIÓN PRIORITARIAS EN RELACIÓN CO PAPEL DA BIBLIOTECA

ESCOLAR NO CENTRO. Recollemos aquí as liñas prioritarias presentadas á Consellería en xuño de 2018 para asumir a continuidade no PLAMBE.


1


2


5. RUTINAS DE LECTURA. ACTIVIDADES SISTEMÁTICAS.

Xa comentamos que as actividades de lectura que acadan uns resultados máis positivos, as máis fructíferas, son aquelas que convirten esta actividade nunha rutina e que polo tanto, a incorporan no quefacer diario. A biblioteca apoia e fomenta a creación de hábito lector con dúas actividades: “o pasaporte lector” e o concurso “o lector do mes”. “O pasaporte lector” entrégaselle aos alumnos de 1.º de ESO cando reciben o seu carné, e pretende habitualos a unha mínima reflexión posterior á lectura; con os datos extraídos do pasaporte e o historial de cada alumno elaboramos unha relación das súas lecturas que se lles entregará ao remataren a ESO. “O lector do mes” é un concurso que premia o lector que levou máis documentos en préstamo —e que demostre a súa lectura— no periodo dese mes. Consideramos que para crear o hábito de lectura hai que visibilizalo e poñelo en valor. Ademais de apoiar as recomendacións lectoras propostas polos departamentos, a biblioteca propón lecturas na páxina web, na aula virtual, coma as recollidas en Recomendámosche ou Catalibros, pero tamén nas exposicións puntuais ou no asesoramento personalizado aos rapaces, realizado polos axudantes da MeGaBiblioteca que recomendan libros aos seus iguais ou polo profesorado de garda nos recreos. No curso pasado elaboramos unhas chapas co lema “Son un SOL” que pretendía pór en valor aos lectores que recomendaran lecturas. Co título “Queremos darte a chapa” promocionaremos todas as actividades que poden realizarse para conseguir a chapa que os recoñeza como SOLes. Para as horas de titoría a biblioteca dispón de películas con guías didácticas —de elaboración propia e allea— que pretenden educar na visualización crítica das imaxes, é dicir, na lectura de imaxes, na reflexión sobre o visto e a busca de información.

5.1. Actividades na Hora de ler.

O claustro aprobou hai seis cursos “Hora de Ler”, unha actividade de fomento da lectura que persegue fornecer o hábito lector, xa que se destinan 20 minutos semanais á lectura libre e silenciosa nas aulas da ESO. Para desenvolver esta proposta elabórase un calendario rotatorio, de xeito que a actividade non coincida na mesma hora de clase durante o curso; comeza o luns 8 de outubro e remata o 21 de xuño. Alumnos e profesores poden achegar os materiais que estean a ler á aula ou, se non os trouxeren, escoller entre os libros e revistas previstos para tal fin na caixa de Hora de Ler: cada aula da ESO dispón dunha. Esta actividade avalíase na enquisa da biblioteca que se distribúe no mes de maio: o alumnado adoita valorar moi positivamente esta proposta, xa que algúns rapaces entre as horas lectivas e as actividades extraacadémicas dispoñen de pouco tempo para a lectura por pracer.

http://www.edu.xunta.gal/centros/iesmanuelgarciabarros/taxonomy/term/36

https://www.youtube.com/watch?v=g3ALrKtjUy0


1

5.2. Actividades de lectura compartida.

Dende a biblioteca poténcianse actividades como “O reto lector: Media ducia de aventuras”, dende xaneiro ate fin de curso, cada mes, propuxemos unha temática ou elemento que agrupara moitos títulos posibles. Elaboramos unha selección de lecturas e, cada lector apuntado ao reto tiña que acudir o día proposto a demostrar a súa lectura. Hai dous cursos no 2º recreo dos mércores entre os meses de febreiro a xuño “Pan e poesía: poesía necesaria como o pan de cada día”, que consistía na lectura en voz alta dun poema a cambio dun trozo de pan pizza. Tamén no mantemento do club de lectura NA Estrada-525, que leva funcionando dende o curso 2007–2008, cun paréntese no curso 2015-2016, no que non se puido convocar. Este club tradicionalmente estivo formado por profesores e alumnos de 15 a 99 anos, que se reunían un mércores pola tarde, para charlar sobre un mesmo título compartido por todos. No curso pasado, coa incorporación de profesorado novo no centro pero con experiencia en clubs de lectura, incluimos un grupo de rapaces pequenos, de 1º ciclo e establecimos dúas reunións simultáneas a cargo de varios profesores en cada grupo, no horario de 14,30 a 16,30 os martes, nos que no centro hai clase pola tarde. Manteremos o horario do curso pasado: un martes ao mes na hora de xantar, e as dúas seccións do club: de 11 a 14 anos e de 15 a 99. Estas reunións potencian lazos de amizade entre rapaces de diferentes idades, pero tamén serven para aprofundar nos diferentes sentidos da lectura, para incentivar a investigación sobre unha temática, establecer relacións sobre diferentes feitos culturais e para pór en valor unha afección na que algúns adolescentes lectores se sinten sós. O club cumpre una importante funcion de orientación lectora, non só para os participantes no club, senón tamén para o alumnado en xeral, pois as lecturas anúncianse no centro e nos blogues cunha crítica breve. Tamén poñemos en relación o proceso lector coa competencia dixital grazas aos blogues Na Estrada 525 e Letras frescas, nos que os membros do club fan pública a súa actividade, aportando información e comentarios sobre as lecturas escollidas. Nas actividades de aula sempre hai unha lectura compartida, na que os textos van cobrando sentido—máis sentido— coa posta en común e a suma das interpretacións: acepcións, inferencias, resolución de ambigüidades… Recollemos a continuación algunas das propostas desenvolvidas polos departamentos ou a listaxes de obras recomendadas. Departamento de Lingua Galega e Literatura

1 ESO MÓNICA VARELA. Soños de nenos. Edicións Embora ANTONIO G. TEIJEIRO&SIERRA I FABRA, JORDI, Contos e poemas para un mes calquera (........) O espantallo amigo (Obra de teatro adaptada sobre Voa, de Neira Vilas

Propostas narrativa: MARIO PEREIRA Contos para Manuela XOSÉ ANTONIO PEROZO O enigma de Embíbicus BREOGÁN PIÑEIRO Tonecho de Rebordechao MANUEL RIVAS Bala perdida 2º ESO LEDICIA COSTAS, Esmeraldina, a pequena defunta. A. FERNÁNDEZ PAZ: Cartas de inverno XOÁN FARIAS: Os nenos numerados M. NÚÑEZ SINGALA: O achado do castro

http://naestrada525.blogspot.com.es/

http://letrasfrescas.blogspot.com.es/

http://letrasfrescas.blogspot.com.es/


2

ANDREU MARTÍN: A noite que Wendy aprendeu a voar DAVID PÉREZ IGLESIAS. Todo o tempo do mundo.

3ª ESO NÚÑEZ SINGALA, M. Camiños na auga EVA MEJUTO, 22 segundos HÉCTOR CAJARAVILLE: Once portas

4º ESO CASTELAO: Un ollo de vidro R.DIESTE: Dos arquivos do trasno DOMINGO VILLAR: A praia dos afogados TERESA CALO FONTÁN: Marta ante o espello FERNÁNDEZ PAZ: Corredores de sombra FERNÁNDEZ PAZ: O único que queda é o amor ELENA GALLEGO: Sete caveiras LEDICIA COSTAS: Un animal chamado néboa NÚÑEZ SINGALA: Instrucións para tomar café MARILAR ALEIXANDRE: A banda sen futuro 1º BACHARELATO CASTELAO: Cousas BLANCO AMOR: Os biosbardos NEIRA VILAS: Memorias dun neno labrego CARLOS CASARES: O sol do verán X.FERNÁNDEZ FERREIRO: Agosto do 36 SUSO DE TORO: Trece badaladas MANUEL RIVAS: Que me queres, amor? XULIA ALONSO: Futuro imperfecto FRAN ALONSO: Cemiterio de elefantes XELÍS DE TORO: Non hai misericordia CANDIDO PAZÓ: Raiñas de pedra MARÍA REIMÓNDEZ: Dende o conflito RIVEIRO COELLLO; As rulas de Bakunin ANTÍA YÁÑEZ: Senlleiras

2º BACHARELATO CASTELAO: Os vellos non deben namorarse

Os dous de sempre OTERO PEDRAYO: Arredor de si RAFAEL DIESTE: A fiestra valdeira VICENTE RISCO: O porco de é EDUARDO BLANCO AMOR: Xente ao lonxe,

A esmorga MÉNDEZ FERRÍN: O crepúsculo e as formigas CARLOS CASARES: Vento ferido XOSÉ NEIRA VILAS: Xente no rodicio CELSO EMILIO FERREIRO: Longa noite de pedra CÁNDIDO PAZÓ: A piragua SECHU SENDE: Made in Galiza MARÍA REIMÓNDEZ: O club da calceta FRAN ALONSO: Males de cabeza


3

Departamento de Xeografía e Historia 1º ESO Castro de Baroña e Asterix Barreiro Liz, X. A. (xxx). A cova dos mouros. Baía Edicións. Carreiro, P. (2003). Os Barbanzóns: Baroña ou morte. Editorial Toxosout. Noia. Carreiro, P. (2004) Os Barbanzóns: No solpor da prehistoria. Editorial Toxosoutos. Noia. Lourenzo, X. (xx). O Tardo. (ISBN: 84-96203-64-6) Regueiro, C. O tesouro das ánimas. Baía Edicicións. A partir de 12 anos. Vega Cerqueiro, M. (xxx): O camiño a Tibiáns. Edicións Sotelo Blanco. Os prehistóricos. Edicións A Nosa Terra. Os habitantes dos castros. Edicións A Nosa Terra. Os galegos romanos. Edicións A Nosa Terra. Os viquingos en Galicia. Edicións A Nosa Terra. Duby, Georges: El siglo de los caballeros. Ed, Alianza Editorial, 1995 K.T.Hao, Montserrat Fullá: “Scott y Amundsen. La conquista del Polo Sur”. Ed. Vicens Vives

2º ESO Castro de Baroña e Asterix Barreiro Liz, X. A. (xxx). A cova dos mouros. Baía Edicións. Carreiro, P. (2003). Os Barbanzóns: Baroña ou morte. Editorial Toxosout. Noia. Carreiro, P. (2004) Os Barbanzóns: No solpor da prehistoria. Editorial Toxosoutos. Noia. Lourenzo, X. (xx). O Tardo. (ISBN: 84-96203-64-6) Regueiro, C. O tesouro das ánimas. Baía Edicicións. A partir de 12 anos. Vega Cerqueiro, M. (xxx): O camiño a Tibiáns. Edicións Sotelo Blanco. Os prehistóricos. Edicións A Nosa Terra. Os habitantes dos castros. Edicións A Nosa Terra. Os galegos romanos. Edicións A Nosa Terra. Os viquingos en Galicia. Edicións A Nosa Terra. Duby, Georges: El siglo de los caballeros. Ed, Alianza Editorial, 1995 1ºBACHARELATO Conan Doyle, Arthur (2003): Estudio en escarlata. Colección Sherlock Holmes. Riquer Editorial: Barcelona (edición orixinal de 1887). Dickens, Charles (2006): Oliver Twist. Editorial Vicens-Vives: Madrid (edición orixinal de 1838). Fernández, M. A. (xxx): O sangue das cortiñas. Edicións A Nosa Terra (ISBN 84-96203-72-7). Invasión napoleónica en Galicia. Recomendado tamén para segundo ciclo da ESO. Pardo Bazán, Emilia (2007): Los Pazos de Ulloa. Colección Austral (Nueva). Espasa Calpe: Madrid (edición orixinal de 1886). Pérez Reverte, J. (2004): Cabo Trafalgar. Editorial Alfaguara: Madrid. 272 páginas. ISBN 8420467170 Pérez Reverte, J. (2007): Un día de cólera. Editorial Alfaguara. Madrid. 402 páginas. ISBN 9788420472805 Queizán, Mª Xosé (1992): Amor de Tango. Edicións Xerais: Vigo. Swift, Jonathan (2003): As viaxes de Gulliver. Ediciones Valdemar: Madrid (edición orixinal de 1735). Verne, Xulio (2006): A volta ao mundo en 80 días. Serie Clásicos de la Literatura. Editorial Narrativa (edición orixinal de 1873). 2ª Avaliación Asensi, M. (1999): El salón de ámbar. Editorial Planeta: Barcelona. Boyne, J. (2007): El niño con el pijama de rayas. Publicaciones y ediciones Salamandra: Barcelona. Fernández Paz, A. (2002): Noite de voraces sombras. Colección Fóra de Xogo. Edicións Xerais de Galicia: Vigo. Freire, E. (2007): Soria Moria. Editorial Algaida: Madrid.


4

Hergé (1993): Tintín en el Congo. Editorial Juventud: Barcelona (edición orixinal de 1931) Mayoral, M. (2005): Tristes armas. Colección Fóra de Xogo. Edicións Xerais de Galicia: Vigo. Sansom, C. J. (2007): Inverno en Madrid. Ediciones B: Barcelona. Scott Fitgerald, F. (1990): El Gran Gatsby. Alfaguara: Madrid (edición orixinal de 1925). Spiegelman, A. (2007): Maus. Relato de un superviviente. Reservoir Books: Barcelona.

3ª Avaliación Alonso, F. (2006): Cartas de amor. Colección Fóra de Xogo. Edicións Xerais de Galicia: Vigo. Álvarez, F. (xx): Ratas en Manhattan. Edicións Sotelo Blanco. ISBN 978-84-7824-510-9. Sobre emigrantes en EEUU e o soño americano. Recomendado tamén para segundo ciclo da ESO. Aneiros, R. (xxx): Eu de maior quero ser. Edicións Sotelo Blanco. ISBN: 84-7824-347-X. Sobre estudantes en Santiago e como se enfrontan ao futuro incerto. Recomendado tamén para segundo ciclo da ESO. Pérez Rei, M. (xx): Canícula. Edicións Sotelo Blanco. ISBN: 978-84-7824-508-6. A Galicia do futuro condicionada polo cambio climático, tipo sociedade orwelliana.. Pérez Reverte, A. (1997): Territorio comanche. Ollero & Ramos Editores: Madrid. Mendoza, Eduardo: Sin noticias de Gurb. Editorial: Seix Barral 1999, Colección: Biblioteca Breve Boyne, John: El niño con el pijama de rayas. Ed. Salamandra Moore, M.: Estúpidos homes brancos. Ed. Círculo New

2º BACHARELATO Falcones, I.: La catedral del Mar. Baroja, P.: La aurora roja. Edit.Carroggio. Madrid.1994. Torrente Ballester, G: Los gozos y las sombras Departamento de Filosofía Sen prexuízo do seu tratamento específico nalgunhas das materias da etapa, e en cumprimento do disposto no Decreto 86/2015, do 25 de xuño, nas materias encargadas a este departamento, «Historia da filosofía» para 2º de bac., «Antropoloxía social e cultural» para 2º de bac., «Filosofía» para 1º de bac., traballaranse distintos elementos transversais de carácter instrumental, un dos cales fai fincapé na adopción de medidas para estimular o hábito da lectura e mellorar a capacidade de expresarse correctamente en público. As tres materias esixen a asimilación e transmisión de ideas e informacións. Así pois, o coidado na precisión dos termos, no encadeamento adecuado das ideas ou na expresión verbal das relacións fará efectiva a contribución destas materias ao desenvolvemento da competencia en comunicación lingüística, en particular no relativo á expresión e comprensión lectoras. O dominio da terminoloxía específica permitirá, ademais, comprender en profundidade o que outros expresan sobre ela. O uso sistemático do debate pretende contribuír tamén ao desenvolvemento desta competencia, porque esixe exercitarse na escoita, na exposición e na argumentación. Da mesma maneira, o feito de comunicar e defender, con argumentos e datos, ideas e opinións, respectando en todo momento a visión do contrario, é imprescindible para lograr os obxectivos relacionados cunha visión crítica das distintas situacións analizadas, o que fomentará o uso da linguaxe, tanto verbal como escrita. O dominio e o progreso nas competencias lingüísticas nas súas catro dimensións de comunicación oral, (1) escoitar e (2) falar, e comunicación escrita, (3) ler e (4) escribir, será constantemente exercitada no desenvolvemento da materia e será comprobada e avaliada constantemente no proceso de ensino. O Departamento presenta as accións previstas en relación co desenvolvemento das competencias lingüísticas repartidas en dous apartados:


5

1. Fomento da lectura: —Lectura, estruturación, comprensión e recensión de textos relevantes. —Lecturas recomendadas. —Realización de tarefas de investigación baseadas na lectura de documentos. —Lectura de instrucións escritas para a realización do proceso de ensino. —Lectura, en voz alta ou en silencio, durante as sesións.

2. Práctica da expresión oral: —Exposicións ante o grupo. —Debates e discusións, organizados ou espontáneos. —Interaccións orais en grupo. —Dramatizacións.

O Departamento dedicará o tempo preciso para que o alumnado aprenda, asimile, desenvolva e mellora estas técnicas. Non hai lecturas obrigatorias para ningunha das tres materias a cargo do Departamento de Filosofía, pero si textos, que se traballan de cara aos comentarios, en «Historia da filosofía» para 2º de bac., e lecturas suxeridas para «Antropoloxía social e cultural» para 2º de bac. Os textos obrigatorios para «Historia da filosofía» son os que o grupo de traballo da materia elixiu para as ABAU. Os seus autores son: Platón, Aristóteles, Agostiño de Hipona, Tomé de Aquino, Descartes, Locke, Hume, Kant, Marx, Nietzsche e Ortega y Gasset. As lecturas suxeridas para «Antropoloxía social e cultural» son: —Arsuaga, Juan Luis; Martínez, Ignacio: La especie elegida, Temas de Hoy, Madrid, 1998 —Barley, Nigel: El antropólogo inocente, Anagrama, Barcelona, 1989. —Harris, Marvin: Jefes, cabecillas, abusones, Alianza, Madrid, 1993. —Scheurmann, Erich: Os papalagi. Discursos de Tuiavii de Tiavea. Versión na rede —Gondar, Marcial: Romeiros do alén. Antropoloxía da morte en Galicia, Xerais, Vigo, 1993. —Cocho, Federico: O Carnaval en Galicia, Xerais, Vigo, 1992 —Davis, Flora: La comunicación no verbal, Alianza. Madrid. 1988 Departamento de Matemáticas

Dende a área de matemáticas procurarase nos distintos niveis animar ao alumnado á lectura de textos sobre acontecementos e persoas relacionadas coas matemáticas ao longo da historia. Así, poderanse desenvolver algunha das seguintes actividades: • Lectura de textos recollidos en libros, revistas ou prensa relacionados coas Matemáticas. • Realización de traballos de investigación acerca dos distintos contidos da materia. • Lecturas recomendadas: ▪ “El asesinato del profesor de matemáticas”. Jordi Sierra i Fabra. Editorial Anaya. (1º curso) ▪ “El diablo de los números”. Hans Magnus Enzesberger. Ediciones Siruela. (1º, 2º e 3º curso) ▪ “Apín, capón, zapún amanicano, 1134”. Jordi Font- Agusti y Pere Roig Planas. (1º,2º e 3º curso) ▪ “El país de las mates para novatos”. L. C. Norman. Ed. Nívola 2000. (1º,2º e 3º curso) ▪ “El país de las mates para expertos”. L. C. Norman. Ed. Nívola 2000. (3º e 4º curso) ▪ “Problemates. Colección de problemas matemáticos para todas las edades”. Lluís Segarra. Ed.

Grao 2001. (Todos os niveis) ▪ “Malditas matemáticas”. Carlo Fabretti. Ed. Santillana 2002. (3º e 4º curso) ▪ “Esas mortíferas mates”. Kjartan Poskitt. Ed. Molino 1998. (3º e 4º curso) ▪ “Más mortíferas mates”. Kjartan Poskitt. Ed. Molino 1998. (3º e 4º curso). ▪ “Cuentos del cero”. Luís Balbuena Castellano. Ed. Nívola. (3º e 4º curso) ▪ “El tío Petros y la conjetura de Goldbach”. Apóstolos Doxiadis. Ediciones B Grupo Z 2002. (4º

curso e Bacharelato) ▪ “Teatromático”. Ismael Roldán Castro. Ed. Nívola 2002. (4º curso e Bacharelato)


6

▪ “Historia de las matemáticas”. José Luís Corlavilla Fernández, Gabriel Fernández García. Ed. Proyecto Sur. (4º curso e Bacharelato)

▪ “El teorema del loro”. Denis Guedj. Ed. Anagrama. (4º curso e Bacharelato)

Departamento de Xeoloxía e Bioloxía

Dende as diferentes materias deste departamento trataremos de impulsar o Proxecto lector do centro promovendo activamente a lectura, sobre todo, no que se refire á divulgación científica. Así están previstas lecturas de textos, artigos, introducións de temas, etc, para todos os niveis e a interpretación deles.

Por outra banda, tamén se interven na Hora de Ler seguindo coa programación proposta pola biblioteca do centro, onde o alumnado adicará 20 min á lectura á semana dun libro, revista, etc.

PROPOSTAS DE OBRAS DE LECTURA Por qué amamos a los perros, comemos a los cerdos y nos vestimos con las vacas. Melanie Joy, 2013 Sapiens Yuval Noah Harari, 2015, Editorial Debate. Homo deus de Yuval Noah Harari Sabias. Adela Muñóz Paez. 2017 Editorial Debate El ladrón de cerebros: ciencia para todos. Pere Estupinya, 2016. Editorial Debate Por qué amamos a los perros, nos comemos a los cerdos y nos vestimos con las vacas: una introdución al

carnismo. Melanie Joy. 2013. Plaza y Valdes El planeta de los estúpidos: propuestas para salir del estercolero. Juan López de Uralde. 2010. Editorial

Temas de hoy Supermujeres, superinventoras. Sandra Uve. Editorial Lunwerg Editores Que se le van las vitaminas, de Déborah García Os dados do reloxeiro, de Xurxo Mariño.

El origen de las especies. C. Darwin. Rex. 1693 Editorial Península El collar del neanderthal. Juan Luís Arsuaga, 1999 La especie elegida: la larga marcha de la evolución humana. Juan Luís Arsuaga, 2007 Bio…¿qué?. Biotecnología, el futuro llegó hace un rato: de los genes a su cocina, a la farmacia y tienda

amiga. Alberto Díaz, 2006 Que é (e que non é) a evolución: o círculo de Darwin. María Susana Rossi, 2004 1984. George Orwel, 1949. Destino Booket. Rexistro: 7995, Sinatura: 860-3/ORW/198 Un mundo feliz. Aldous Huxley, 1932 Rexistros 11875 e 12087. En castelán, ed. de Plaza &Janés de 1995 El hombre biónico, y otros relatos sobre tecnología. Javier Serrano, 2015 ¿Cómo le explico esto a un extraterrestre? Incoherencias de la vida cotidiana. Javier Fernández Biotecnología vegetal. La ciencia que revoluciona el futuro de las plantas. José María Seguín Simarro,

2016. El hombre que hablaba con delfines. Y otras historias de neurociencia. E outras historias da neurociencia.

Alonso Pena, 2015. La ciencia en la sombra: los crímenes más sonados de la historia, las series y el cine a la luz de la ciencia

forense.J. M. Mulet. La nariz de Charles Darwin y otras historias de neurociencia. José Ramón Vamos a comprar mentiras: alimentos y cosméticos desmontados por la ciencia. José Manuel López

Nicolas, 2016. La sexta extinción. Elizabeth Kolbert, 2015 La ciencia del placer. Sexo, drogas y música bajo el microscópico. Zoe Corner, 2015. El planeta de los estúpidos: propuestas para salir del estercolero. Juan López Uralde, 2010. NO LOGO. El poder de las marcas. Naomi Klein, 2000 La doctrina del shock. El auge del capitalismo del desastre. Naomi Klein. 2007. Terra, Xurxo Mariño, 2016 Rexistro: 21268, Sinatura: 5/6/MAR/ter


7

Historia do ADN. Daniel Soutullo, 2016 Rexistro: 20203; Sinatura: 57/SOU/his O universo matemático. Antom Labranha, 2016 Neurocómic. Dr Matteo Farinella e Dra. Hana Ros, 2013 Todo es cuestión de química. Déborah García Belo, 2016 La cuenta atrás. Alan Weisman, 2014 Morrer joven, a los 140. Maria A. Blasco e Mónica G. Salomone, 2016 Primates. La intrépida ciencia de Jana Goodall, Dian Fossey y Biruté Galdikas. Jim Ottaviane e Maris Wicks,

2015. Rexistro 19376 Sinatura 82-C/OTT/pri

PELÍCULAS La princesa Mononoke. Hayao Miyazaki, 1997 Nómadas del viento. Jacques Perrin, Michel Debats,

Jacques Cluzaud. Entre lobos. Gerardo Oliveirais, 2010. Wall-e. Andrew Stanton, 2008. El jardinero fiel. Fernando Meirelles, 2005 De profundis. Miguelanxo Prado, 2006. Temos o

comic Rexistro: 8689. Signatura 82-C/PRA/dep Ex machina. Alex Garland, 2015 Gattaca. Andrew Niccol, 1997 Una verdad incómoda. Davis Guggenheim, 2006 El olivo. Icíar Bollaín, 2016 Equals, Drake Doremus , 2015

Tierra. El poder del planeta. Annabel Gillings, Matthew Gyves, Sophie Harris, Ben Lawrie, Paul Olding, 2007.

Planeta Tierra II. Alastair Fothergill, Elizabeth White, Justin Anderson, Ed Charles, Chudden Hunter, 2016.

Non o temos, pero si dispoñemos de a primeira parte Planeta Tierra Rexistros 9574, 9575, 9578, 9582, 9583, 9584, 9585. Sinatura A5/BBC/pla

Racing extintion. Louie Psihoyos, 2015 Océanos. Jacques Perrin, Jacques Cluzaud, 2009 Home. Yann Arthus-Bertrand, 2009. Hacia rutas salvajes. Sean Penn, 2007

Departamento de Plástica Libros interesantes para os alumnos na clase de fundamentos da arte, do bacharelato artístico:

—Dautremer (y viceversa), Rebecca Dautremer y Taï Marc Le Mahanh, Edelvives —¿Qué estás mirando? del británico Will Gompertz. —Conceptos fundamentales del arte. Alianza editorial.

Departamento de Cultura Clásica Penelope Lively: En busca de una patria. Historia de La Eneida, Vicens Vives (Clásicos adaptados). R. Sutcliff: Naves negras ante Troya, Ed. Vicens Vives. R. Sutcliff: Las aventuras de Ulises, Ed. Vicens Vives. PELICULAS RECOMENDADAS Troya La Odisea La Eneida

300 Cleopatra Alejandro

Departamento de Francés

Nos cursos do segundo ciclo traballarase a novela Le petit prince de Antoine de Saint Exupèry. Departamento de Lingua Inglesa

O profesorado recomendará individualmente lecturas a cada alumno para satisfacer os seus intereses e niveis de lectura e, así conquerir unha experiencia lectora máis gratificante.

http://www.filmaffinity.com/es/search.php?stype=director&sn&stext=Drake%20Doremus


8

Departamento de Física e Química

“Le e comprende a ciencia”: o obxectivo é desenvolver a comprensión lectora dos alumnos, aplicada a textos expositivos de carácter científico divulgativo. Co fin de fomentar o hábito de lectura e mellorar na súa práctica en cada curso se realizarán

periodicamente lecturas de textos científicos ou sobre a vida de científicos ou de historia da ciencia. Empregarase unha media de 15 minutos á semana para esta actividade. Esta sesión de

lectura realizarase na propia aula de clase, aínda que tamén se poderá facer algunha na biblioteca se é factible en canto a tempo e organización.

Os textos poderán sacarse do propio libro de texto, de libros de historia da ciencia da biblioteca do centro ou de Internet. Tratarase que vaian cambiando os alumnos que leen para que todos exerciten a lectura.

Relación de libros de lectura recomendados (incluidos no Proxecto Lector) TÍTULO AUTOR / EDITORIAL NIVEL

Desayuno con partículas Sonia Fernández – Vidal y Francesc Miralles // Plaza y Janés editores

ESO y BACH

La puerta de los tres cerrojos Sonia Fernández – Vidal // Narrativa Singular – la Galera ESO Al servicio del Reich: La física en tiempos de Hitler

Philip Ball / Turner BACH

En el mundo de las estrellas Giancarlo Masini / Círculo de Lectores BACH Po de estrelas Xurxo Mariño Alfonso ESO Neurociencia para Julia Xurxo Mariño Alfonso ESO Física para todos Rafael Andrés Alemán Berenguer / Equipo Sirius BACH Mecánica Cuántica “Un viaje al Universo subatómico”

Pau Artús y Ramón Crehuet / Océano BACH

Seis piezas fáciles Richard Feynman / Drakontos BACH Biografía de la Física George Gamow / Alianza Editorial BACH Breve historia de la Química Isaac Asimov / Alianza Editorial ESO / BACH Cien preguntas básicas sobre la ciencia

Isaac Asimov / Alianza Editorial ESO / BACH

Paciencia en el azul del cielo “la evolución cósmica”

Hubert Reeves / RBA BACH

Cosmos Carl Sagan / Editorial Planeta BACH La clave secreta del Universo “una maravillosa aventura por el Cosmos”

Lucy y Stephen Hawking / Ed. Montena ESO

Einstein, la vida de un genio Walter Isaacson / Ed. Tikal ESO / BACH Quantic love Sonia Fernández Vidal ESO/BACH ¿A qué altura está o ceo? Jorge Mira ESO/BACH

Daráselle aos alumnos/as fichas de comprensión lectora (inclúen actividades para a súa explotación didáctica): documentos imprimibles e formato dixital.

6. RECURSOS HUMANOS QUE INTERVEÑEN NAS ACTIVIDADES DE FOMENTO DA LECTURA.

Nas actividades de fomento da lectura interveñen fundamentalmente profesores e alumnos, pero tamén persoal non docente, conferenciantes, escritores, profesores doutros centros cos que elaboramos propostas conxuntas, bibliotecarias do concello e, por suposto, os pais e as nais. Xa comentamos en ocasións anteriores que os axudantes de biblioteca participan tamén como recomendadores de lecturas para os seus compañeiros.


9

7. ITINERARIOS LECTORES.

Dende a biblioteca tentamos ofrecer itinerarios personalizados a cada lector, unha serie de propostas que poidan satisfacelo. Parte desta tarefa desenvólvena os axudantes da MeGaBiblioteca, que recomendan títulos aos seus iguais; o profesorado de linguas que ofrece unha lectura diferente a cada alumno e as persoas que no centro identifícanse coa chapa SOL, que os señala coma Servizo de Orientación lectora . Ademais establecemos relacións entre os diferentes soportes: unha novela e a súa versión cinematográfica, un cedé (CD) e a biografía sobre o seu compositor, un cómic e a novela orixinal…, de xeito que unha lectura abra portas a outras posibilidades. Recollemos a relación de obras propostas polos diversos departamentos didácticos e tentamos dispor de exemplares para o préstamo. Cada departamento elaborou a súa relación de títulos recomendados, recollémola a continuación. Listaxe de obras recomendadas no IES MGB curso 2018–2019:

Departamento de Lingua Galega e Literatura 1 ESO MÓNICA VARELA. Soños de nenos. Edicións Embora ANTONIO G. TEIJEIRO&SIERRA I FABRA, JORDI, Contos e poemas para un mes calquera (........) O espantallo amigo (Obra de teatro adaptada sobre Voa, de Neira Vilas)

Propostas narrativas: MARIO PEREIRA Contos para Manuela XOSÉ ANTONIO PEROZO O enigma de Embíbicus. BREOGÁN PIÑEIRO Tonecho de Rebordechao MANUEL RIVAS Bala perdida 2º ESO LEDICIA COSTAS, Esmeraldina, a pequena defunta. A. FERNÁNDEZ PAZ: Cartas de inverno XOÁN FARIAS: Os nenos numerados M. NÚÑEZ SINGALA: O achado do castro ANDREU MARTÍN: A noite que Wendy aprendeu a voar DAVID PÉREZ IGLESIAS. Todo o tempo do mundo. 3ª ESO NÚÑEZ SINGALA, M. Camiños na auga EVA MEJUTO, 22 segundos HÉCTOR CAJARAVILLE: Once portas 4º ESO CASTELAO: Un ollo de vidro R.DIESTE: Dos arquivos do trasno DOMINGO VILLAR: A praia dos afogados TERESA CALO FONTÁN: Marta ante o espello FERNÁNDEZ PAZ: Corredores de sombra FERNÁNDEZ PAZ: O único que queda é o amor ELENA GALLEGO: Sete caveiras LEDICIA COSTAS: Un animal chamado néboa NÚÑEZ SINGALA: Instrucións para tomar café


10

MARILAR ALEIXANDRE: A banda sen futuro 1º BACHARELATO CASTELAO: Cousas BLANCO AMOR: Os biosbardos NEIRA VILAS: Memorias dun neno labrego CARLOS CASARES: O sol do verán X.FERNÁNDEZ FERREIRO: Agosto do 36 SUSO DE TORO: Trece badaladas MANUEL RIVAS: Que me queres, amor? XULIA ALONSO: Futuro imperfecto FRAN ALONSO: Cemiterio de elefantes XELÍS DE TORO: Non hai misericordia CANDIDO PAZÓ: Raiñas de pedra MARÍA REIMÓNDEZ: Dende o conflito RIVEIRO COELLLO; As rulas de Bakunin ANTÍA YÁÑEZ: Senlleiras 2º BACHARELATO CASTELAO: Os vellos non deben namorarse

Os dous de sempre OTERO PEDRAYO: Arredor de si RAFAEL DIESTE: A fiestra valdeira VICENTE RISCO: O porco de pé E.BLANCO AMOR: Xente ao lonxe

A esmorga MÉNDEZ FERRÍN: O crepúsculo e as formigas CARLOS CASARES: Vento ferido XOSÉ NEIRA VILAS: Xente no rodicio CELSO EMILIO FERREIRO: Longa noite de pedra CÁNDIDO PAZÓ: A piragua SECHU SENDE: Made in Galiza MARÍA REIMÓNDEZ: O club da calceta FRAN ALONSO: Males de cabeza Departamento de Lingua Castelá

1.º ESO Jardiel Poncela, Enrique: Cuatro corazones con freno y marcha atrás. Kelly, Jacqueline: La evolución de Calpurnia Tate, Círculo de lectores/Roca editorial. Ruiz Zafón, Carlos: El príncipe de la niebla, Planeta, Barcelona, 1993.

2º ESO Sachar, Louis: Hoyos, SM, El Barco de Vapor Christie, Agatha: La ratonera Antología de poesía seleccionada por el alumnado (disponer de títulos para su consulta)

3.º ESO Palacio, R. J.: La lección de August. García Lorca, Federico: La zapatera prodigiosa Haddon, Mark: El curioso incidente del perro a medianoche, Salamandra.


11

4.º ESO Os alumnos lerán seis títulos no curso: un deles será sobre a guerra civil (ofrecemos o listado), e os outros cinco escolleranos dunha ampla listaxe. A continuación, recollemos unha selección dos títulos máis recomendados desa relación:

Allende, Isabel: El cuaderno de Maya. Burgas, Àngel: Noel te busca, Algar. Carranza, Maite: Palabras envenenadas, Edebé. Hagemann, Marie: Lobo negro, un skin, Alfaguara, Serie Roja, Madrid, 1998. Lozano Garbala, David: Donde surgen las sombras, SM, Premio Gran Angular 2006. Mallorquí, César: La caligrafía secreta, SM (Gran Angular), Madrid, 2007. Mallorquí, César: La estrategia del parásito, SM. Manso, Anna: Lo del abuelo, SM Oates, Joyce Carol: Monstruo de ojos grandes, SM, Alerta Roja, 71, Madrid, 2001. Oro, Begoña: Croquetas y wasaps, SM, Gran Angular. Pitcher, Annabel: Mi hermana vive sobre la repisa de la chimenea, Siruela. See, Lisa: El abanico de seda, Salamandra, Narrativa, Letras de bolsillo, n.º 125. Sierra i Fabra, Jordi: Desnuda, SM, Gran Angular, Madrid, 2015. Taibo, Benito: Persona normal, Planeta, 2016.

Lecturas sobre la temática de la Guerra Civil española: • Aldecoa, Josefina: Mujeres de negro, Anagrama, Barcelona, 1994. • Alfaya, An: La sombra descalza, Anaya, Madrid, 2007. Premio Lazarillo de Literatura Juvenil 2005. • Alfaya, Javier: El año del milagro, Bruño, Paralelo Cero, n.º 11, Madrid, 1996. • Alfaya, Javier: Pasar el límite, Alfaguara, Serie Roja, Madrid, 1997. • Alonso, Manuel L.: Tiempo de nubes negras, Anaya, Sopa de Libros, n.º 8, Madrid, 1997. • Álvarez, Blanca: Las fuentes del destino, Edelvives, Alandar, Zaragoza, 2003. • Álvarez, Blanca: Palabras de pan, Edelvives, Alandar, Zaragoza, 2005. • Atxaga, Bernardo: Memorias de una vaca, SM, El Barco de Vapor, Madrid, 1992. • Carranza, Maite: Una bala para el recuerdo, Santillana, Loqueleo, Madrid, 2017. • Cebrián, Eloy M.: Bajo la fría luz de octubre, Alfaguara, Madrid, 2003. • Cercas, Javier: Soldados de Salamina, Tusquets, Barcelona, 2001. • Dueñas, María: El tiempo entre costuras, Temas de hoy, Madrid, 2009. • Elordi, Carlos (ed.): Los años difíciles. El testimonio de los protagonistas anónimos de la guerra civil

y la posguerra, Aguilar, Madrid, 2002. • Fernández Paz, Agustín: Noche de voraces sombras, SM, Gran Angular, Madrid, 2003. • Gómez, Ricardo: Mujer mirando al mar, SM (Gran Angular), Madrid, 2010. (BE) • Gómez Cerdá, Alfredo: Noche de alacranes, SM, Gran Angular, Madrid, 2005. Premio Gran Angular

2005. • Grandes, Almudena: El corazón helado, Tusquets, Andanzas, Barcelona, 2007. • Laforet, Carmen: Nada, Barcelona: Destinolibro, 1991. • Mallorquí, César: Las lágrimas de Shiva, Edebé, Periscopio, Barcelona, 2002. • Mallorquí, César: La puerta de Agartha, Edebé, Periscopio, Barcelona, 2005. • Marías, Fernando: Cielo abajo, Anaya, Madrid, 2005 (II Premio Anaya de Literatura Infantil y

Juvenil). • Martínez Menchén, Antonio: Fin de trayecto, Alfaguara, Madrid, 1993. • Mateo Díez, Luis: Días del desván, Anaya, Madrid, 1999. • Mayoral, Marina: Tristes armas, Anaya, Espacio Abierto, Madrid, 2001. • Méndez, Alberto: Los girasoles ciegos, Anagrama, Barcelona, 2005. • Mendoza, Eduardo: Riña de gatos. Madrid, 1936; Planeta, Barcelona, 2010. Premio Planeta 2010. • Muñoz Molina, Antonio: La noche de los tiempos, Seix Barral, Barcelona, 2009.


12

• Muñoz Puelles, Vicente: La perrona, Madrid: Anaya (El Duende verde), 2006. Ilustraciones de Irene Fra. I Premio de Literatura infantil “Libreros de Asturias” 2005.

• Rivas, Manuel: “La lengua de las mariposas”, en ¿Qué me quieres, amor?, Alfaguara, Madrid, 1996.

• Rivas, Manuel: El lápiz del carpintero, Alfaguara, Madrid, 1998. • Sénder, Ramón J. Réquiem por un campesino español. • Teixidor, Emili: Pan negro, Seix Barral, Barcelona, 2004. • Zafrilla, Marta: Mensaje cifrado, SM (Gran Angular), Madrid, 2007. Premio Gran Angular 2007.

Cómics: • Giardino, Vittorio: Max Fridman: ¡No pasarán! Tres tomos, (Las aventuras de Max Fridman),

Norma, Barcelona, 2002. [Cómic.] (BE) • Giménez, Carlos: Paracuellos, Glénat, Barcelona, 2000-2004. [Cómic] (BE) • Jaraba, Fran: División azul, Edicions de Ponent, 2013. [Cómic] (BE) • Roca, Paco: El Faro, Astiberri Ediciones, 2004 [Cómic] (BE) • Roca, Paco: Los surcos del azar, Astiberri, 2013 [Cómic] (BE)

Para saber más: • Carandell, Luis: Las habas contadas, Espasa-Calpe (Espasa Hoy), Madrid, 1997. • Martín Gaite, Carmen: Usos amorosos de la postguerra en España, Anagrama, Barcelona, 1992. • Sopeña Montalve, Andrés: El florido pensil, Puzzle Editorial de Libros, Barcelona, 2005. • Sopeña Montalve, Andrés: La morena de la copla, Crítica, Barcelona, 1996. • Vázquez Montalbán, Manuel: Cancionero general del franquismo (1939-1975), Crítica, Barcelona,

2000.

1.º Bacharelato Lazarillo de Tormes Fuenteovejuna de Lope de Vega y Carpio San Manuel Bueno Mártir de Miguel de Unamuno

2.º Bacharelato La verdad sobre el caso Savolta de Eduardo Mendoza Crónica de una muerte anunciada de G. García Márquez. Romancero gitano de Federico García Lorca La Fundación de A. Buero Vallejo Departamento de Cultura Clásica Penelope Lively: En busca de una patria. Historia de La Eneida, Vicens Vives (Clásicos adaptados). R. Sutcliff: Naves negras ante Troya, Ed. Vicens Vives. R. Sutcliff: Las aventuras de Ulises, Ed. Vicens Vives.

8. ACTIVIDADES PROGRAMADAS E TEMPORIZADAS.

Este curso, como nos anteriores, pretendemos desenvolver algunhas actividades conxuntamente cos centros da vila. Nas primeiras reunións das encargadas das bibliotecas dos tres IES xa acordamos as liñas xerais: establecimos as actividades a desenvolver, aínda que non dou tempo a concretar todas as actuacións. A continuación recollemos nun cadro as actividades programadas para o vindeiro curso; é evidente que moitas non poden estar desenvolvidas porque para concretalas agardamos á


13

posta en común cos compañeiros dos outros centros. Estas actividades pódense ver incrementadas en función das necesidades do profesorado, da dispoñibilidade horaria ou das circunstancias. 8.1. Proxectos documentais integrados, programas de formación de usuarios,

campañas de lectura.

● Formación de usuarios. Programaranse dúas visitas á biblioteca dos cursos de 1.º de ESO. Na primeira realizaremos unha caza do tesouro, na que despois de descubrir a ubicación dos fondos, a nosa CDU, a consulta na páxina web do plano topográfico e de seguir todas as pistas, accederán aos seus carnés de lectores, que os acompañarán durante a súa vida no centro. Na segunda visita explicarémoslles o sistema de préstamo, o uso dos ordenadores, as normas da biblioteca, a consulta do catálogo na rede, a aula virtual da biblioteca, o traballo dos axudantes da MeGaBiblioteca e as principais actividades e servizos; para iso utilizaremos unha presentación de diapositivas. Colaboraremos co profesor (colaborador esporádico na biblioteca) encargado de impartir a materia de Libre configuración: Investigación e Tratamento da Información (ITI), ofertada en 2.º de ESO, xa que incidirá na formación de usuarios e na Alfabetización Múltiple. Coordinaremos co encargado das TIC a organización dos medios informáticos da biblioteca. Revisarase a organización (horarios, uso, responsabilidades…) do emprego dos medios informáticos sitos na biblioteca. ● Traballos por proxectos (ABP: Aprendizaxe Baseado en Proxectos). Apoiaremos o profesorado na posta en marcha de proxectos documentais, tanto na xestión e busca dos documentos precisos como nas propostas didácticas ou metodolóxicas, se así se require. Consideramos que esta forma de aprendizaxe ten unha serie de vantaxes, xa que o traballo colaborativo en equipo mellora a relación interpersoal, a autoestima de rapaces que atopan algunha faceta na que poden destacar, a iniciativa e a creatividade, pero tamén a responsabilidade para co seu propio proceso de aprendizaxe. As necesidades de ser mestre dos compañeiros acrecenta o coñecemento do tema e desenvolve habilidades comunicativas e pedagóxicas. Tamén buscar e seleccionar recursos, ou desestimar a información falaz ou manipuladora, os fai máis conscientes e críticos coas noticias, datos ou opinións que reciben. A reelaboración e tratamento da información posibilita unha comprensión lectora mais profunda. Para visibilizar os traballos que alumnos e profesores realizan e que, en ocasións, só poden ser coñecidos polos compañeiros de aula, creouse “Os xoves fóra da aula”; esta proposta permite dispoñer dos recreos do xoves para proxectar, mostrar e comentar as actividades realizadas dentro da aula. Neste curso estanse a perfilar pequenos proxectos, ademáis do xa comentado nas aulas de 4º ESO na materia de Xeografía e Historia; na materia de Ámbito Lingüístico e social de 3.º PMAR investigarán sobre Homosexualidade no mundo: lexislación e/ou persecución. Unha historia; e “Para raros: nós” unha breve recollida de datos sobre comportamentos humanos. Ao celebrarmos algunha das datas significativas, proporemos listaxes de títulos vencellados dalgún xeito a elas: por exemplo, violencia de xénero, Día da Paz, Letras Galegas… Tamén realizaremos exposicións por centros de interés cando haxa algunha conferencia, por exemplo, “Pescando xens” de Carracedo, na que falará de xenética.


14

8.2. Actividades puntuais: obradoiros, exposicións, concursos, encontros con autores, celebracións (Día da Biblioteca Escolar, Día do Libro Infantil, Día do Libro, Día da Paz, 8 de Marzo, Semana da prensa, Día das Letras Galegas, Día do Medio Ambiente…)

Incidiremos moito menos nestas actividades puntuais que nas rutinarias, xa que as puntuais é mais difícil que favorezan a adquisición de hábitos. Ainda así, cando celebremos algunha destas conmemoracións, aproveitaremos para incorporar xogos en equipo (coma nos cursos precedentes) que permitan a busca e selección de información en diferentes soportes, o contraste de fontes, o traballo colaborativo, abordar temas transversais e a aprendizaxe sobre situacións actuais. Tentaremos nestas datas visibilizar os recursos dispoñibles sobre as temáticas e, ademáis, proponer actividades que desperten a curiosidade, fomenten a investigación e/o a creatividade. 8.3. Recursos e materiais

Non podemos precisar todos os recursos e materiais que utilizaremos, pero si necesitaremos de todo o profesorado, da axuda do persoal non docente e dos axudantes da MeGaBiblioteca. Ademais utilizaremos os libros, enciclopedias, películas e cedés á par que os ordenadores e os lectores electrónicos; é dicir, todos os recursos dos que dispoñemos. É posible tamén que realicemos algunha actividade cos códigos QR para mostrarlles as utilidades desa aplicación. Ademais de utilizar os recursos propios do noso centro. Poderemos tirar dos que dispoñan os IES Antón Losada e IES nº 1, sempre que non lles sexan precisos. Moitas das actividades organízanse conxuntamente e, pola proximidade no trato, poderemos acceder a recursos que aínda que non nos son propios, si poderán resultarnos accesibles. Faremos uso tamén dos exemplares dispoñibldes en Libros a Eito para seren prestados a outros clubs de lectura. 9. LER EN FAMILIA.

A implicación da lectura nas actividades de lectura é determinante para os resultados académicos. Así, segundo o estudo do Centro de Investigaciones Sociológicas (CIS), o número de libros nas casas é un indicador moi fiable para estimar os resultados dos rapaces no ensino. Por iso, dende o primeiro momento en que os pais se achegan ao instituto para coñecer e reunirse co titor/a do seu fillo/a na xornada de acollida, entregámoslles unha folla informativa de benvida na que se reflicten as actividades desenvolvidas pola biblioteca, ademáis comentámoslle de viva voz algún dos recursos que lles poden ser útiis. Ademais distribúense semanalmente en 1º de ESO as “mochilas viaxeiras”, proposta coa que unha selección de materiais para compartir en familia “visita” a vivenda do alumno. Dispúxose tamén un andel coa “Biblioteca de pais” ao carón da sala na que estes son atendidos polos titores e profesores; eses materiais poden seren consultados no tempo da espera ou poden levalos en préstamo. Os materiais seleccionados abranguen contidos psicolóxicos, pedagóxicos e de lecer. Fomentamos o préstamo ás familias ofertándolles que cada pai ou nai dispoña do seu propio carné de lector e/ou faga uso do carné do fillo/a.

Plan Anual de Lectura. IES Manuel García Barros, curso 2017-2018

15

Actividades de lectura programadas e temporizadas: actividades puntuais Primeiro trimestre Segundo trimestre Terceiro trimestre

● Carnés dos alumnos e profesores novos: entrega. ● Elaboración da presentación de diapositivas para formación de usuarios da biblioteca. ● Mostrar o funcionamento da biblioteca aos compañeiros. ● Presentar a biblioteca aos pais (xornada de acollida) ● Visitas dos alumnos de 1.º de ESO: caza do tesouro. ● Rematar catalogación de compras do verán; publicitar aos compañeiros. ● Recoller as recomendacións de lecturas dos departamentos para comprobar a existencia de exemplares e envialas á Biblioteca Municipal. ● Posta en marcha dos axudantes da MeGaBiblioteca, das mochilas viaxeiras e de Hora de Ler: calendario, revisión das caixas, difusión e información. ● Convocar e solicitar club de lectura NA Estrada-525. ● Publicitar guías de material audiovisual para titorías. ● Participar no grupo de traballo sobre convivencia. ● Promocionar: Os xoves fóra da aula, O lector do mes, Catalibros, Pasaporte lector. ● Apoiar as actividades de lectoescritura propostas e desenvolvidas polos departamentos. ● Axudar e colaborar co Club de amig@s da Natureza ● Lema da Asesoría de BEGA “Poéticas diversas na Biblioteca Escolar” ● Publicitar “Teñen o seu punto”, Chapa SOL ● Día da Biblioteca Escolar (24 de outubro); entrega de diplomas aos axudantes de cursos pasados. Xogo. Presentación do noso lema “Enróscate á lectura” ¿Chocolatada e rosca? ● Acudir ás xornadas de Biblio. Esco (9 e 10 de novembro) ● Charlas coorganizadas cos otros centros. ● Exposicións de diferentes temáticas, segundo a actualidade, as excursións… ● Organizar actividades sobre Novembro, mes da ciencia. ● Día contra a violencia de xénero: 25 de novembro ● Día dos Dereitos Humanos (10 de decembro): cartel. Guía de lecturas. Do 1 ao 11 Estatuto de G e Costitución. ● Recomendacións lectoras para Nadal (proposta conxunta dos tres IES d’A Estrada.)

● Manter as actividades continuas: axudantes, Mochilas viaxeiras, club de lectura, Hora de ler, O lector do mes, Os xoves fóra da aula.

● Día da Muller traballadora (8 de marzo). Biografías e proxectos sobre mulleres.

● Semana da prensa (15 de marzo): encargar periódicos de diferentes países do mundo, e “colgar” enlaces na aula virtual a un kiosco ben nutrido para traballar en todas as aulas sobre a diversidade na información. Manipulación. Noticias falsas.

● Guías de lectura sobre cómics, de economía, de pais e nais… Pretendemos elaborar listaxes de títulos por materias que faciliten o uso dos títulos como material complementario, lecturas voluntarias… Ás veces un cómic pode ser unha ferramente moi válida para ensinar ciencias naturais, por exemplo, pero se o profesor só comproba as novidades baixo a etiqueta de 5, non poderá acceder a estes materiais.

●A memoria histórica a través das figuras de Losada Diéguez, García Barros, Avelina Valladares e Antón Fraguas, todos persoeiros vencellados á Estrada.

● Preparación e publicidade das mochilas viaxeiras baixo petición.

● Ampliar a listaxe de enlaces na aula virtual e na páxina web que servan para facilitar a busca de información.

● Día da muller: Representación A Lola de Avelaíñas (grupo de teatro de Pontevedra) Charla de Aurora Marco para falar das mulleres na guerrilla (ou a autora do documental tecido resistente)

● Elaborar unha guía de busca da información.

●Día da poesía (21 de marzo) Obradoiros de poesía con Dolores Tembrás.

● Propoñer unha semana cultural.

● Manter as actividades continuas: axudantes, Mochilas viaxeiras, club de lectura, Hora de ler, O lector do mes, Os xoves fóra da aula, Top lector. ● Día do Libro 23 de abril. ● O 2 de abril celebraremos o Día do libro infantil e xuvenil coa lectura do manifesto da OEPLI e GALIX, darémoslle difusión á obra e figura do escritor seleccionado este ano, e tentaremos contar coa presenza dalgún escritor que nos acompañe nesta data. ● Semana das Letras Galegas: Antón Fraguas Fraguas, foi profesor no noso instituto ● Recomendacións lectoras para verán (proposta conxunta dos tres IES d’A Estrada.) ●Redactar “Liñas prioritarias”, Memoria PLAMBE, Memoria club de lectura. ● Acudir ás xornadas de Clubes de lectura.

Plan Anual de Lectura. IES Manuel García Barros, curso 2017-2018

16

10. SEGUIMENTO E AVALIACIÓN. Para avaliar o Plan Anual de Lectura deseñaremos unha ferramenta de autoavaliación baseada no documento Bibliotecas Escolares entre interrogantes, publicado polo MEC en Leer.es. Esta enquisa pasarémosllela ao profesorado e o alumnado para recadar información sobre as súas opinións, valoracións e propostas. Analizaremos os puntos DAFO, as debilidades e fortezas do noso PAL, tendo en conta o grao de cumprimento dos seguintes aspectos:

● Cumprimento dos obxectivos. ● Organización de espazos e tempos. ● Adecuación das actividades e estratexias de comprensión lectora e de expresión escrita. ● Comprobación do incremento do hábito lector. ● Maior autonomía do alumnado na busca e tratamento da información. ● Mellora na alfabetización múltiple do alumnado. ● Datos e valoracións obtidos nas sesións de avaliación. ● Maior implicación dos departamentos no recoñecemento da lectura como unha das actividades que lles son propias.

Unha vez detectados os indicadores positivos e negativos do noso proxecto, poderemos elaborar unha proposta de mellora que afecte a todos os aspectos nos que detectamos carencias; haberá que establecer o nivel que desexamos acadar, as accións de mellora, o persoal implicado nas mesmas e o prazo de execución do plan. A biblioteca deseña unha enquisa para que os usuarios avalíen os recursos e servizos da mesma. Distribuímola en dous momentos do curso: ao principio e ao final, para percibir cómo as diferentes accións foron recibidas e recoller todas as propostas que se formulan. Consideraremos ademáis como indicadores relevantes: o volumen de préstamos, a participación nas diferentes actividades e o coñecemento das ferramentas de busca, selección e reelaboración da información.

A Estrada, 11 de outubro de 2018

http://www.lecturalab.org/uploads/website/docs/2684-2-Bibliotecas_escolares_entre_interrogantes.pdf

Plan Anual de Lectura 2018–2019...8.1.Proxectos documentais integrados, programas de formación de...

Documents

Transcript of Plan Anual de Lectura 2018–2019...8.1.Proxectos documentais integrados, programas de formación de...