Prova 1 Paraplu

10
Preencha seus dados aqui Nome: Série Escolar: E-mail: Escola*: Cidade: UF: * A escola é aquela em que você está realizando a prova. Pode ser um clube, curso de idiomas, etc. Prefácio Olá! Bem-vindo à terceira edição da Olimpíada Brasileira de Linguística! Esperamos que nosso guarda-chuva abrigue tanta diversidade linguística quanto o Papiamento agrupou, servindo como língua franca entre vocês participantes. A prova é composta por seis questões a serem resolvidas, individualmente, em 4 horas. Cada questão vale 100 pontos. A pontuação resumida está anotada ao lado de cada item. Você deve escrever as respostas na própria prova, entregando-a no final. A prova pode ser escrita com qualquer escrevedor: lápis, caneta ou o que a criatividade permitir. Qualquer que seja o meio, tenha cuidado com sua caligrafia. Não é permitido consulta a qualquer outro material escrito durante a prova; queremos que você use apenas seu raciocínio para desvendar os padrões linguísticos. Não se assuste. Para fazer esta prova, você não precisa conhecer línguas ou linguística; seu raciocínio deve ser totalmente suficiente para resolvê-la. Mas, quanto mais ampla for sua cultura linguística, mais fácil (e mais divertido) será. Não se preocupe em ficar sem a prova. Ela, o gabarito comentado e outras informações interessantes serão divulgados por nós na internet. Não deixe de nos seguir no Facebook e no Twitter para receber atualizações e novidades. Boa Paraplü!

description

Olimpíada Brasileira de Linguística

Transcript of Prova 1 Paraplu

  • Preencha seus dados aqui

    Nome: Srie Escolar:

    E-mail:

    Escola*: Cidade: UF:

    * A escola aquela em que voc est realizando a prova. Pode ser um clube, curso de idiomas, etc.

    Prefcio

    Ol! Bem-vindo terceira edio da Olimpada Brasileira de Lingustica! Esperamos que nosso

    guarda-chuva abrigue tanta diversidade lingustica quanto o Papiamento agrupou, servindo

    como lngua franca entre vocs participantes.

    A prova composta por seis questes a serem resolvidas, individualmente, em 4 horas. Cada

    questo vale 100 pontos. A pontuao resumida est anotada ao lado de cada item. Voc deve

    escrever as respostas na prpria prova, entregando-a no final.

    A prova pode ser escrita com qualquer escrevedor: lpis, caneta ou o que a criatividade permitir.

    Qualquer que seja o meio, tenha cuidado com sua caligrafia. No permitido consulta a qualquer

    outro material escrito durante a prova; queremos que voc use apenas seu raciocnio para

    desvendar os padres lingusticos.

    No se assuste. Para fazer esta prova, voc no precisa conhecer lnguas ou lingustica; seu

    raciocnio deve ser totalmente suficiente para resolv-la. Mas, quanto mais ampla for sua cultura

    lingustica, mais fcil (e mais divertido) ser.

    No se preocupe em ficar sem a prova. Ela, o gabarito comentado e outras informaes

    interessantes sero divulgados por ns na internet. No deixe de nos seguir no Facebook e no

    Twitter para receber atualizaes e novidades.

    Boa Parapl!

  • 2

    Questo 1: Escrevendo Cores Bruno LAstorina

    Charles LAstorina

    Lusa Pires

    Hoje em dia, cores so muito usadas para comunicao visual nas cidades. Esse hbito,

    entretanto, cria um problema de acessibilidade: uma parte significativa da populao (pode

    chegar a 10% , dependendo da regio) possui algum tipo de daltonismo. Para superar este

    problema, o designer portugus Miguel Neiva criou uma codificao universal para cores,

    baseada em seus aspectos fundamentais: o ColorADD. A ideia que, em todo sistema codificado

    por cores (semforos, linhas de metr, etc.), suas partes coloridas venham acompanhadas por

    seus smbolos, permitindo que a sinalizao seja efetiva para todos.

    Veja abaixo alguns exemplos de smbolos usados no sistema:

    Ao lado, h o desenho de um semforo sem cores. Desenhe, no espao

    de cada cor, o smbolo correspondende a ela.15 pt cada

    Agora quatro outros smbolos para cores. Eles estavam etiquetados em

    roupas das cores: branco, rosa, prata e tijolo no necessariamente

    nesta ordem. Escreva, embaixo de cada smbolo, a cor que ele

    representa. 10 pt cada

    No ColorADD, h duas maneiras de representar a cor cinza. Desenhe-as.15 pt

  • 3

    Questo 2: Antnimos Artrs Semeuk, adaptado

    10 Olimpada de Lingustica da Letnia

    Antnimos so palavras que indicam algum tipo de oposio. Podemos dividi-los em duas

    grandes classes: o Tipo 1, aqueles que so como os pares aberto/fechado, casado/solteiro,

    original/falsificado e o Tipo 2, os que so como quente/frio, longo/curto, calmo/agitado.

    Entretanto, muitos pares de antnimos (possivelmente a maioria deles) podem funcionar como

    Tipo 1 ou como Tipo 2, dependendo de como forem usados no discurso. Nas frases a seguir,

    usamos o par esperto/trouxa. Assinale, nos espaos entre colchetes, se naquela frase o par

    comporta-se como do Tipo 1 ou como Tipo 2. 10 pt cada

    [ ] Arnaldo no muito esperto mas trouxa tambm no .

    [ ] O mundo dos espertos.

    [ ] Alice era a mais esperta de seu grupo, isto ningum negava; sua melhor amiga,

    entretanto, no estava de tal forma condenada.

    [ ] H apenas trs alunos espertos nesta classe. Voc no um deles.

    [ ] Existir algum to esperto que aprenda pela experincia alheia?

    [ ] O Sr. Caldeira, aquele velho, tem se tornado cada vez mais senil.

    Senil e trouxa, cada vez mais.

    Cite outro par de adjetivos tipicamente usado como Tipo 1, e ainda outro par usado como

    Tipo 2. 20 pt cada

  • 4

    Questo 3: [te ba] Antnio Roberto Giraldes

    Lisngela Peruzzo

    Segue a transcriao fontica de um ato de leitura de um trecho escrito por Guimares Rosa.

    !!!

    "

    #!

    !$

    O trecho acima a transcrio fontica da leitura de um trecho de texto de Guimares Rosa.

    Nessa transcrio, quatro fonemas foram, propositada e sistematicamente, retirados e

    substitudos por *. Indique quais so estes fonemas. 5pt cada

    Transcreva para o alfabeto latino, em lngua portuguesa, o trecho sublinhado. 60 pt

    Pelo contexto, o que significa [teba] ? 20 pt

  • 5

    Questo 4: Papiamento Bruno LAstorina

    Victria Flrio

    Papiamento ta un idioma crioyo, cu ta e lenga materno di mas cu 300 mil hende cu ta biba na tres

    islanan Aruba, Boneiru i Korsou. E idioma probablemente ta deriva for di Portugues of Spao cu e

    vocabulario influencia di lenga Africano, Ingles, Hulandes i Arawak. Na Aruba, Papiamento i

    Hulandes ta e idiomanan ofisial. Na Antias Hulandes (Korsou i Boneiru), Papiamentu, Ingles i

    Hulandes ta ofisial. E Wikipedia na papiamento a habri na aa 2006 i awor tin 1,305 artkulo.

    E ortografia (cu nifica: e reglanan di puntuashon i di skribi) di papiamento ta varia un tiki entre

    esun uz den Antias Hulandes (papiamentu, mas fontiko) i esun uz na Aruba (papiamento,

    mas histriko). Pero tur papiado di papiamento, tantu na Aruba, Boneiru i Korsou ta kompronde

    otro perfektamente.

    Bo ta bai lesa abou siete paragrafnan: seis di un historia na Papiamento, den un orden kualke, i un

    cu no ta hasi sinti den historia. Tradusi kada un pa Portugues. 10 pt kada

    1. Despues e piscador a bolbe su rancho e cas a bisa: "Bo no a pisca nada awe?"

    2. Diripiente el a sinti algo na su lia. Ora cu el a hala su lia bin ariba e por a nota un pisc

    na su anzu. Pa sorpresa e pisc a cuminza papia.

    3. No, e homber a contest. Tur mi a pisca un prins encant kende no ta bai sirbi pa come.

    Pero awor tur cos ta hopi bon.

    4. Kiko ta riba e mesa? Esaki ta un buki kende bo a lesa.

    5. Eps!..... e piscador a contest. Bo no tin mester di trata na conbenc mi, cu gusto mi ta

    bai tir bo bek den awa, pasobra un pisc cu ta papia hamas mi ta bai come.

  • 6

    6. Tabatin um piscador kende tabata biba hunto cu su cas, un yiu homber i un yiu muh,

    den un rancho. Tur dia e tabata bai pisca. Pero un dia e tabata piscando pa hopi ora i caba

    no por a pisca nada.

    7. "Scucha mi bon piscador. No matami pasobra mi no ta cualkier pisc. Mi ta un prins

    encant i mi no ta bai sirbi pa come. Pon mi bek den awa."

    Skribi abou e orden original di e paragrafnan di e historia. 10 pt

    Skribi abou un exempel di cada palabra na papiamento: 2 pt kada

    articulo defini

    adverbio di cantidad

    adverbio di tempo

    pronomber personal di

    persona di dos (pt. tu)

    pronomber relativo

    sustantivo cabai (pt. cavalo)

    na masculino

    sustantivo pisc

    na plural

    verbo pisca na futuro

    verbo deriva na pasado

    verbo habri na presente

  • 7

    Questo 5: Tupi e Guarani Victria Flrio

    As vrias lnguas que compem a famlia Tupi-Guarani espalham-se por toda a parte baixa da

    Amrica do Sul e foram bastante importantes na histria da colonizao da Amrica. Linguistas

    acreditam que todas elas derivem de um ancestral comum, chamado Proto Tupi-Guarani (PTG).

    As duas lnguas mais conhecidas da famlia so o Tupinamb (literalmente, tupi antigo), falado ao

    longo da costa da Amrica portuguesa durante os sculos de colonizao jesutica, e o Guarani,

    falado ainda hoje em partes da regio sul do Brasil e na Bolvia, Argentina e Paraguai (neste

    ltimo, o guarani considerado lngua oficial, junto com o espanhol). Dentre os dialetos atuais

    do Guarani, aquele que falado no Brasil chamado guarani embi (mby).

    A tabela abaixo mostra algumas palavras do vocabulrio tupinamb e do guarani embi, bem

    como seus significados em portugus. Complete os espaos em branco. 2 pt cada

    portugus tupinamb guarani embi portugus tupinamb guarani embi

    pedra it it escutar senub

    terra yb yv vermelho pyranga

    gua y y lagarto teju

    preto un u eu digo a

    cabea akanga ak bonito porang

    trazer erur eru boca juru

    ouvir endub endu metade kua

    experimentar saang ha madeira yvyr

    voc quer erepotr erepot voc fica erepyt

    sarar puerb kuer alto yvat

    eu durmo aker ak kutuk

    chefe ubixab erek

    costela arukang jaguar

    ultrapassar opuan pot

    amendoim mandubi ycyp

    bater petek

  • 8

    A partir desses exemplos, podemos induzir cinco padres de transformao fontica de

    tupinamb para guaran mby. Escreva, sucintamente, essas cinco regras: 4 pt cada

    1

    2

    3

    4

    5

    Toponmia o ramo da lingustica que estuda nomes de lugares, suas relaes e transformaes.

    Os topnimos brasileiros so largamente marcados por nomes de origem tupi. Relacione as

    colunas e descubra o significado de cada um dos nomes das cidades brasileiras. 2 pt cada

    1. Ibina (SP) [ ] terra branca

    2. Ibiporanga (SP) [ ] rio grande

    3. Ina (ES) [ ] lugar de fazer anzis

    4. Tijupe (BA) [ ] rio do lagarto

    5. Pindamonhangaba (SP) [ ] rio vermelho

    6. Jacarecoara (MA) [ ] toca das tartarugas

    7. Ibitinga (SP) [ ] barulho que a gua faz na pedra

    8. Jericoaquara (CE) [ ] pedra grande

    9. Ipiranga (PR) [ ] toca do jacar

    10. Tijuau (BA) [ ] terra preta

    11. (Usina) Itaip (PR) [ ] rio preto

    12. Itatinga (SP) [ ] peixe do rio amarelo

    13. Itauu (GO) [ ] terra bonita

    14. Piraju (SP) [ ] lagarto grande

    15. (Foz do) Iguau (PR) [ ] pedra branca

    Nota fontica y representa a vogal central fechada no-arredondada %$. b representa a

    consoante bilabial fricativa &$, no a oclusiva como em portugus. ng corresponde consoante

    velar nasal '$, como ng na palavra inglesa thing. ( representa a consoante oclusiva glotal, tambm

    conhecida como pausa glotal, )$.

  • 9

    Questo 6: Bjrk Gumundsdttir (46),

    slenskur popptnlistamaur Robson Carapeto

    Gurn Eriksdttir Hrafnhildardttir e Jakob Christiansson tiveram trs filhos, dos quais muito se

    orgulham, por seus xitos e por todos lhes terem dado netos. Para comemorar seu 70 aniversrio

    de casamento, o longevo casal ofereceu uma festa e convidou todos os seus filhos, netos e

    bisnetos. Naturalmente, alguns dos seus genros e noras, assim como genros e noras de seus

    filhos, tambm estiveram presentes. Veja abaixo todas as pessoas que estavam presentes na festa:

    Christian Kristnsson

    Daniel Gurnarson Jakobsson

    Daniel Steinunnarson orarinssonar

    Eva Emilsdttir Kvaran

    Gunnar Gunnarsson

    Hrafn Kristnsson Viktorsson

    Ingimundur Sigurarson Bergmann

    Jakob orarinsson

    Jn Oddsson Bergmann

    Kristn Gurnardttir Aronsdttir

    Margret Steinunnardttir Jakobsdttir

    Ragnheiur Jakobsdttir

    Rakel Ragnheiardttir Bergmann

    Robert Bergmann Gunnarsson

    Sara Jakobs orarinssonar

    Sigurur Jns Bergmann

    Stefan Gunnarsson Gunnarssonar

    Steinunn Jakobsdttir

    Viktor Danielsson Jakobssonar

    Viktora Viktorsdttir

    Dentre os convidados, quem o descendente mais velho de um imigrante? 10 pt

    Qual dos filhos de Gurn e Jakob no tem netos/as? 10 pt

    Quantos filhos/as tem Viktor? 10 pt

    Quantos filhos/as tem Steinum? 10 pt

    Qual dos filhos de Rakel no herdou nenhum de seus nomes? 10 pt

    D cinco possveis combinaes de nome e sobrenome(s) para o filho que Eva e Christian esto

    esperando, que vai se chamar como o pai de Bjrk. 6 pt cada

  • 10

    Steinunn gostava muito de sua av materna; por isso deu seu nome filha que teve com Bjrn

    Annasson antes de se casar com o atual marido. O sobrenome da filha, porm, somente faz

    referncia filiao paterna. D duas possibilidades de nome completo da filha de Steinunn e

    Bjrn. 10 pt cada

    Nota fontica j pronuncia-se de forma similar semi-vogal *$ ou $ em portugus.

    e representam a consoante fricativa dental +$, correspondente sonora de ,$, como th na

    palavra inglesa this.

    Avaliao

    Qual questo ou questes desta prova voc mais gostou? Por qu?

    Qual questo ou questes desta prova voc menos gostou? Por qu?

    H alguma lngua, sistema ou fenmeno que voc gostaria de ver na OBL?

    Se sim, diga-nos qual!

    At o ano que vem!