tet_pol

14
' Instituto Nacional de Lingustica, 2003 1 Tetun-Polaku Tetum-Polski Kompiladr: Geoffrey Hull aas wysoki aat z‹y, kiepski aban jutro abanat czary pl. abuabu mg‹a abut korzen; agradese dziekowac; ahi ogien; ahi-kadesan popio;‹ ahi-kose zapa‹ka ahi-lakan p‹omien; ahi-latun wegiel drzewny ahi-matan piec m. ahi-naroman s;wiatlo (sztuczne) ahi-oan lampa ahi-suar dym ahu wapien; ahu-ruin koral ai drewno ai-balun skrzynia, kufer ai-been sok (ros;lin) ai-bubur eucaliptus ai-dila papaja ai-dona pa‹ka ai-farina kasawa ai-fuan owoc ai-funan kwiat ai-han zywnos;c; f. ai-hun drzewo ai-kabelak deska ai-kakeu kazuarina ai-kameli drewno sanda‹owe ai-knaar grabie pl. ai-knananuk pies;n; f. ai-knanoik opowiadanie ai-knotak kloc ai-kulit kora ai-lalete k‹adka ai-laran las ai-leten wierzcho‹ek ai-lia imbir ai-lolon pien; ai-manas czerwony pieprz ai-moruk lek ain noga, stopa ain-aas wysoki (osoba) ain-aat kulawy ai-nanas ananas ai-nani pnacze ain-badak kro;tki (osoba) ain-fatin s;lad ain-fuan paluch ain-fukun kostka ain-kelen udo ain-tanen podeszwa ain-tuban pieta ain-tuur kolano ai-raruut ararut ai-riin kolumna, s‹up ai-saar miot‹a ai-sanak ga‹az; f. ai-sasiik zagadka ai-suak dz;wignia ai-tahan lis;c; ai-tarak ciern; ai-tonka laska ai-tubuk pak akadiru lontar (palma) akar sago aldeia wies; f. alin brat (m‹odszy) alin-feto siostra (m‹odsza) alu t‹uczek aman ojciec -aman samiec aman-banin tes;c; aman-boot wuj(ek), stryj(ek) aman-hakiak opiekun aman-sarani ojciec chrzestny ameasa grozic; ami (eskl.) my ami-nia (adj. eskl.) nasz ami-nian (pron. eskl.) nasz amlulik kap‹an amu pan amu-bispu biskup an sie anar-fatuk wegiel anin wiatr anin-fuik burza anin-teen meduza antigu starodawny aprende uczyc; sie arame drut asu pies asubain wojownik asu-kutun pch‹a

Transcript of tet_pol

Page 1: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 1

Tetun-PolakuTetum-Polski

Kompiladór: Geoffrey Hull

aas wysokiaat z¬y, kiepskiaban jutroabanat czary pl.abuabu mg¬aabut korzen;agradese dzieçkowac; ahi ogien;ahi-kadesan popio;¬ahi-kose zapa¬kaahi-lakan p¬omien;ahi-latun weçgiel drzewnyahi-matan piec m.ahi-naroman s;wiatlo (sztuczne)ahi-oan lampaahi-suar dymahu wapien;ahu-ruin koralai drewnoai-balun skrzynia, kuferai-been sok (ros;lin)ai-bubur eucaliptusai-dila papajaai-dona pa¬kaai-farina kasawaai-fuan owocai-funan kwiatai-han zæywnos;c; f.ai-hun drzewoai-kabelak deskaai-kakeu kazuarinaai-kameli drewno sanda¬oweai-knaar grabie pl.ai-knananuk pies;n; f.ai-knanoik opowiadanieai-knotak klocai-kulit koraai-lalete k¬adkaai-laran lasai-leten wierzcho¬ekai-lia imbirai-lolon pien;ai-manas czerwony pieprz

ai-moruk lekain noga, stopaain-aas wysoki (osoba)ain-aat kulawyai-nanas ananasai-nani pnaçczeain-badak kro;tki (osoba)ain-fatin s;ladain-fuan paluchain-fukun kostkaain-kelen udoain-tanen podeszwaain-tuban pieçtaain-tuur kolanoai-raruut ararutai-riin kolumna, s¬upai-saar miot¬aai-sanak ga¬açz; f.ai-sasi�ik zagadkaai-suak dz;wigniaai-tahan lis;c;ai-tarak ciern;ai-tonka laskaai-tubuk paçkakadiru lontar (palma)akar sagoaldeia wies; f.alin brat (m¬odszy)alin-feto siostra (m¬odsza)alu t¬uczekaman ojciec-aman samiecaman-banin tes;c;aman-boot wuj(ek), stryj(ek)aman-hakiak opiekunaman-sarani ojciec chrzestnyameasa grozic;ami (eskl.) myami-nia (adj. eskl.) naszami-nian (pron. eskl.) naszamlulik kap¬anamu panamu-bispu biskupan sieçanar-fatuk weçgielanin wiatranin-fuik burzaanin-teen meduzaantigu starodawnyaprende uczyc; sieçarame drutasu piesasuba�in wojownikasu-kutun pch¬a

Page 2: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 2

atan niewolnikaten waçtrobaaten-barani/boot meçzæny, dzielny,

odwazænyaten-book p¬ucoatis warsztat tkackiatu aby, zamierzac;atus stoau bambusavó-feto babkaavó-mane dziadekazúl b¬eçkitny

ba do, dlabá is;c;ba�in duzæobaba beçbenbabeur kusic;baboton korona (g¬owy)babuar tykwababuar-lotuk melonbabuku s;limakbadain rzemies;lnikbadain-faru krawiecbadak kro;tkibadak (klarek) p¬ytkibadi oskardbadinas pilny, pracowitybaibain zwyklebailoro pora suchabain czasbainaka gos;c;bainhira kiedybainrua pojutrzebaki murbaku bic;baku malu bic; sieçbalada zwierzeçbalde kube¬, wiadrobaliu topo;r, siekierabalu kilka, kilkubaluk kawa¬ekbalun czeçs;c; f.; po¬owabandu zabroniac;, zakazywac;bangasál cha¬upa, chatabani pszczo¬abani-been mio;dbarak duzæobare krochmalbaruk-teen leniwybasa ciskac;basar targ, rynekbatar kukurydza

baur teçczabe kto;rybebé niemowleçbee wodabee-doko malaria, zimnicabee-lihun jeziorobee-na�in wazækabei�ala przodek, antenatbeibeik czeçstobeik g¬upibein dziadekbein-feto babkabei-oan wnukbelak p¬askibele mo;cbelit lgnaçc;, przywiaçzywac;belo lizac;, liznaçc;belun przyjacielberan si¬a, moc f.berinjela oberzæynabero ¬o;dz; wios¬owabesi zæelazobesik bliskobesi-kakatua szczypce pl.besi-kusar gwo;z;dz;besi-laknabit szczypce pl.besi-tanutuk m¬ot(ek)biar choc;, chociazæbibi kozabibi-ain ¬ombibi-atan pastuch (strzegaçcy ko;z)bibi-malae owcabibi-rusa jelen; bidu tan;czyc;biin siostra (starsza)bikan talerzbilán zak¬opotanybiru b¬eçkitnybisibisi szeptac;bitak p¬askibiti matabobar zwijac;boek krewetkaboi hus;tac;; ko¬ysac; sieçbokon mokrybokur t¬ustybolu wo¬ac;bonko garbusbook ruszac;boot wielki, duzæyborboleta motylbosan noszonybosok fa¬szywy; k¬amac;bosu syty

Page 3: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 3

botir flaszka, butelkabotu-botu mamrotac;bou kupa, sterta, stosbua areka, betelbuan czarownicabuat rzecz f.buatamak facetbubu puchnaçc;buka szukac;bulak ob¬açkany, szalonybuli kocio¬ekburas bujnybusa kotbuti s;ciskac;buti-dodok gnies;c;, zgniatac;buti-liman bransoletabuti mate dusic;butuk kupa, sterta, stos

da�an parzyc;dada ciaçgnaçc;dada iis oddychac;dadalak potok, strumykdadeer ranek, ranodaderus karaluchdadur wieçzien;dadur-fatin wieçzieniedahuluk pierwszydai siatkadala razdala ruma mozæe adv.dalan drogadalen mowadalis warkoczdame poko;jdansa tan;czyc;dapur kuchniadato pan wielkiego rodudaudaun obecniedaun ig¬ade�it tylkode�ut miesic;debu stawdefende bronic;dehan powiadac;demais zanadtodere pukac;derok cytrynadi�ak dobrydidin s;ciankadihi osadikur ro;gdiman w¬o;cznia

doben kochanydodok gnic;dois s;mierdziec;doit monetadoko potrzaçsac;dolak potok, strumykdolar czo¬gac;, pe¬zac;dolen szpik kostnydomin mi¬os;c; f.dook dalekodu�u oskarzæac;, winic;du�ut trawadudu pchnac;duir toczyc;dukur spac;dulas skreçcac;duni vt. gonic;, s;cigac;duni adv. naprawdeçduni asu polowac;

ehas karaluchema cz¬owiek, osobaema raiseluk cudzoziemiecembora choc;, chociazæentrega dostarczac;eskada schody pl.etu ryzæ (ugotowany)

fa�an sprzedawac;fafiur przepio;rkafafulu bambus (cienki)fahe dzielic;, rozdzielac;fahi s;winiafai t¬ucfai malu rozbijac; sieç, zderzac;

sieçfakar rozlewac;fali z powrotem; znowufalta brakowac;falun zawijac;falur go¬açb, go¬eçbicafamília rodzinafani kichac;fanun budzic;faru koszulafaru-liman reçkawfaru-manas marynarkafase myc;, prac;;fatin miejscefatuk kamien;, ska¬afatuk-kuak jaskiniafeen zæona

Page 4: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 4

fehuk-ropa ziemniakfekir szczerzyc; zeçbyfera roz¬upywac,

rozszczepiac;;ferik stara f.festa s;wieçtofeto kobietafeto-faluk wdowafeto-foun synowafeto-klosan pannafeton siostra (meçzæczyzny)feto-oan dziewczynafeto-raan dziewicafeto-si�ik wro;zæbitafeto uma-laran pokojo;wkafiar wiara; wierzyc;fihir gapic; sieçfila obracac;fila (fali) wracac; sieçfila rai p¬ugfilafali znowufini nasienie, ziarnkofinje udawac;fisur czyrakfitar blizna, szramafitun gwiazdafó dawac;fó-empresta pozæyczac; (komus;)fó-fali zwrocac;fó lisensa pozwalac;fó neon dzieçkowac; fo�er brudnyfoho go;rafoho-leet dolinafohorai pytonfoin-sa�e m¬odzieniecfokit wyciaçgac;folin cenafolin-kmaan tanifoos ryzæ (wy¬uskany)fó-perdua wybaczac, darowac;;;fore fasolafore-rai orzech ziemnyforsa si¬a, moc f.forte silny, mocnyforuk wolnyfoti podnosic;foti-an aroganckifoun nowyfraku s¬abyfronteira granicafuan sercefuhur korona (g¬owy)fui lac;

fu�i fletfuik dzikifukun weçze¬fulan ksieçzæyc< miesiaçcfulin k¬osfulun w¬osfunu wojnafunu-balun wro;gfurak pieçkny, s;licznyfurin pianafutu peçtac;, zwiaçzac;futu-kabun pasfuuk w¬osy pl.fuuk-balanda blond, jasnow¬osy

garfu widelecgaveta szufladagoiabas guawa (owoc)goma krochmalgosta lubic;grilu s;wierszcz

haas mangohaat czteryhaatnulu czterdzies;cihabit s;ciskac;habosan znosic;habosok oszukiwac;hadak nosze pl.hadeer budzic; sieçhadera an pos;cic;hadi�a naprawiac;hadomi kochac;hadulas puszczac;hae trawa (gruba)(ha)faho pielic;hafoin nasteçpnie, po;z;niejhafuhu szpiegowac;hahalok czynhahán zæywnos;c; f.hahi�i chwalic;hahihik jeçczec;hahoris rodzic;hahú zaczynac;hai rajahaka�as zmuszac;haka�as an usi¬owac;hakadak uszeregowywac;hakahik przeszkadzac;hakarak chciec;hakat przechodzic;hakerek pisac;

Page 5: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 5

haketak rozdzielac;hakfodak dziwic; sieç< zdumionyhakfudik udawac;hakfu�ik gwizdnaçc;hakilar krzyczec;haklalak wzniesc; okrzykhakmatek spoczywac;hakne�ak kleçknaçc;hakohak us;ciskac;hakoi chowac;, grzebac;hakribi gardzic;hakru�uk schylac; sieçhaksesuk sprzeczac;, k¬o;cic;haksi�ak besztac;haksoit skakac;haksolok radowac;< szczeçs;liwyhaktuir opowiadac;hakur przechodzic;hakurut miaçc;halai biegac;halakon niszczyc;hala�o prowadzic;, spe¬niac;halerik jeçczec;, skarzæyc; sieçhale�u otaczac;hali banian (drzewo)halibur zbierac;halimar grac;halo robic;halo aat zaszkodzic;, kaleczyc;halo jejún pos;cic;halo tuir byc; pos¬usznymhaluha zapominac;hamaran wysuszac;hamate gasic;hamaus pies;cic;hamlaha g¬odnyhamnasa s;miac;hamoos czys;cic;hamriik stac;hamrook spragnionyhamulak modlic; sieçhamutuk razemhan jes;c;hananu s;piewac;handii odwiedzac;hanehan cisnaçc;hanetik tamowac;, zablokowac;hanoin mys;lec;hanoin-hetan pamieçtac;hanoin-hikas zæa¬owac;hanorin uczyc;hapara zatrzymywac;harabat zestawiac;harahun gnies;c;, gruchotac;,

rozbijac;haraik-an pokornyhare ryzæ (ros;lina)haree widziec;, zobaczyc;harii budowac;hariis kaçpac; sieçharohan modlic; sieçharuka posy¬ac;< rozkazywac;hasa�e podnosic;hasai usuwac;hasan policzekhasan-hun podbro;dekhasan-rahun brodahasara wykpiwac;hatais (s.) odziezæ, ubraniehatais (vt.) wdziewac;hatama wk¬adac;, wstawiac;hatán odpowiadac;hatau przeszkadzac;hateke patrzec;, wyg¬açdac;;<

oczekiwac;hatene wiedziec;hatenu zaszczekac;hatete powiadac;hatudu pokazywac;hatudu oin-midar us;miechac; sieçhatún znizæac;hatún nahan roz¬adowywac;ha�u ja< mnieha�u-nia (adj.) mo;jha�u-nian (pron.) mo;jhean wios¬owac;hedan pandan (palma)hedi przybijac;hein czekac;hela zostac;, pozostawac;heli lia zaprzeczac;hemu pic;hena suknohetan znajdowac;< dostawac;hi�it podnosic;hikar zaginac;hili podnosic; z ziemi<

wybierac;hira ilehirak kilka, kilkuhirus z¬y (ws;ciek¬y)hirus-matan piers; f.hitin ¬onohitu siedemhitunulu siedemdziesiaçtho i< (przyimek) zhoban moczyc;hodi aby< nosic;

Page 6: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 6

hodi bá brac;hodi mai przynosic;hois wykreçcac;hola dostawac;,

otrzymywac;hori od (czasu)horibainrua przedwczorajhorik mieszkac;horikalan wczoraj wieczoremhorisehik wczorajhoriuluk dawnohoron waçchac;horun zæo;¬c; f.hosi przez< zhotar klaçc;hotu kon;czyc; sieçhotu, hotu-hotu wszystekhudi bananhu�in pochwa (organ)hun baza, do;¬husar peçpekhusik pozwalac;, zostawiac;husu zapytawac;huu dmuchac;

i iibun usta pl.ibun-kulit wargaibun-rahun waçsy pl.ida jedenida-idak kazædy, wszelkiiha miec;;< na, przy, wiha ... okos podiha ne�e tu, tutajiha ne�ebá tamiha ne�ebé gdzieiis pachniec;ikan rybaikan-gama rekinikun ogonikus ostatniikusliu, ikusmai wresczieilas obraz, wizerunekimajen obrazimi wyimi-nia waszinan matka-inan samicainan-banin tes;ciowainan-boot ciotkainan-sarani matka chrzestnainsetu insekt, owadinus nos

inus-metin katarinus-teen smarkisin cia¬oisin-di�ak zdrowie, zdrowyisin-lolon cia¬oisin-manas goraçczkaisin-molik go¬y, nagiisin-moras chory< chorobaisin-rua brzemienna, cieçzæarnaistória opowiadanieita (inkl.) myIta; Ita-Boot pan, pani (zaimek)Ita-Boot sira pan;stwoita-nia (adj. inkl.) naszita-nian (pron. inkl.) nasz

jambata mostjambua greipfrutjanela oknojoven m¬odzieniecjura przysieçgac;

ka albo, czy, lubka�ut wo;rkaan-teen chciwy, ¬akomykabaas ramieçkabas-lahan nitka, przeçdzakabat drutkabeen s;linakabeer g¬adkikaben pos;lubiac;kabuar okraçg¬ykabuk brzemienna, cieçzæarnakabun brzuchkabura paproc; f.kadeia wieçzieniekadeira krzes¬okadeli piers;cien;kadiuk krabkadunan pa¬ackaer ¬apac;, chwytac;<

trzymac;kaer karreta kierowac;

samochodemkafé kawakafu�i fletkaha ogo;rekkahur mieszac;kail hakkain ¬odygakakae kakadu f.kakehe wachlarz

Page 7: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 7

kakorok gard¬okakorok-talin tchawicakakutak mo;zgkakuuk sowakala mozæe adv.kalan noc f.kaleen cynakalili tarczakalilin pachakalohan chmura, ob¬okkamarua na¬ozænica, konkubinakamii aleurit (orzech)kamudi sterkanek ranakanta s;piewac;kanuru ¬yzækakapás pieçkny, s;liczny<

znakomitykarak-teen skaçpykarau bawo;¬karau-baka krowakarea termitkari rozrucac;, rozsypywac;;karik mozæe adv.karón worekkaru drogikaruda mieçtakaruk lewykaruuk oberzæynakasa polowac;kasian nieszczeçs;liwy, biednykastigu karac;kasu s;ciaçgac;katak (konj.) zæekatak (vt.) znaczyc;katana no;zæ mys;liwskikatar s;wierzbic;kateri nozæyce pl.katuas stary m.katuma mo;lkauá wronakazaku marynarkakbiit si¬a, moc f.kedas natychmiastkedo zæabake�e kopac; (grzebac;)kela s;wierszczkelu bransoletakesar skarzæyc; sieçkesi wiaçzac;keta nie wolnoketak oddzielnyki�ik, ki�ikoan ma¬y, niewielkikiak biedny

kibukibu s;wietlikkidan biodrokidun siedzenie, ty¬ekkikir skron; f.kikit ¬uskakilat armata, dzia¬okili ¬askotac;kinur zæo¬tykitilili s;wietlikkiukae przepio;rkaklamar duszaklaran s;rodekklarek p¬ytkikle�an g¬eçbokikleur na d¬ugokle�uk krzywyklobor cha¬upa, chatakloot waçskikluni poduszkakmaan lekkikmanek znakomitykmeak braçzowyknaar praca, robota<

pracowac;knaban kube¬, wiadroknedok warzaçchew f.knoruk kark, szyja knosen-ruin zæebroknotak taliaknua wies; f.knuan pochwako�a ciaçc;ko�alia mo;wic;, rozmawiac;kohe torbakoi drapac;koir golic;koko wypro;bowywac;kola klejkolan bagnokole zmeçczonykolen zarobekkolu obnazæac;komesa zaczynac;komprende rozumiec;komu jako zæekona dotykac;kona-ba o, odnos;nie dokonta opowiadac;konvida zapraszac;kopu szklankakopukopu motylkore rozwiaçzywac;kor-kafé braçzowykór-mohu blaknaçc;

Page 8: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 8

kosar pocic; sieçkosar-been potkose cierac;;, trzec;kosok kruchykosok-oan niemowleçkota miasto (wielkie)kotu urywac; sieçkotuk plecykotuk-ruin kreçgos¬upko�us tulic; sieçkraik niskikrekas chudykristaun chrzes;cijaninkro�at ostrykruduk garbuskrukut szorstkikrús krzyzækuana prawykuartu poko;j (izba)kuda (s.) kon;kuda (vt.) sadzic;kudaku s;limakkuda-kusin siod¬okude�ik kulawykuidadu dba¬ykukamak kciukkukulai motylkukur grzmotkukus gotowac; na parzekulapur ples;n; f.kulat grzybkulit sko;rakulu (-tunu) drzewo chlebowekulu-naka jaka (owoc)kumbili bulwakumu s;ciskac;kuran nie miec;<

potrzebowac;kurita os;miornicakusa ko¬kowac;kusi kufelkutun owad< pluskwaku�u szczypac;, zrywac;

la nie (+ verbu)laan zæagiellaba krajac;labadain pajaçklabarik dzieckolabele nie wolnoladún nie bardzolae nie adv.la�en maçzæ

lafaek krokodyllafaek rai-maran jasczurkalafatik sitolafurak brzydkilahalimar nadzwyczajnielahó (prep.) bezlaho (s.) szczurlaho-oan mysz f.laiha bezlailais bystro, szybkolais szybkilakateu turkawkalakeru dynialakin starodawnylakleur niebawemlakohi odmowiac;, odrzuciac;lakon (vt.) tracic;, gubic;lakon (vi.) zginaçc;, znikac;laku ciweta (zwierzeç)lalaek konik polnylalar (s.) muchalalar (vt.) przypiekac;lalatak cien;lalatik glistalalehan niebolalenok zwierciad¬olali�an stonogalalika nie trzebalaloran falalamas szukac; po omackulambe lizac;, liznaçc;lanu pijanylanu-teen pijakla�o chodzic;la�ós nie (+ adj., subst.)laran wneçtrzelaran-kraik smutnylaran-luak hojny, szczodrylaran-makerek ob¬udnylaran-moras zazdroznylaran-sa�e nudnos;ci pl.lasan praçcielasan-fuan jaçdrolata puszka blaszanalatan lezæec;lee czytac;lees rwac;leet odsteçpleka cykada< szaran;czalekar rozciaçgac;lekirauk ma¬palenuk zæo;¬w morskile�un ko¬o, kraçglia-bosok k¬amstwo

Page 9: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 9

lia-foun nowiny pl.,wiadomos;ci pl.

liafuan s¬owolia-ida zgadzac; sieçlia-loos prawdalian g¬os< mowalidun kaçtliis cebulaliis-asu czosnekliki potrzaçsac;lilin wosklilin-oan s;wiecalima pieçc;limafuan-boot kciuklimafuan-hatudu palec wskazujaçcyliman reçkaliman-fuan palecliman-fukun nadgarstek, napieçstekliman-humur pieçs;c; f.liman-kukun paznokiec;liman-rohan spadekliman-tanen d¬on ; f.limanulu pieçc;dziesiaçt lipa sarongliras skrzyd¬o lisak gnidalisan obyczaj, zwyczajliu mijac;;< wieçcejliubá temuliuliu szczego;lnieli�ur zewneçtrzna stronaliurai kro;lliurai-feto kro;lowaliurai-oan ksiaçdzliutiha polivre wolnylivru ksiaçzækalo(k)raik popo¬udnielohi oszukac;loja sklep, magazynloke odkrywac;, otwierac;loko-an zarozumia¬ylolo (s.) dzban(ek)lolo (vt.) wreçczac;loloos prawdziwyloos prawdziwy, prostyloos (kuana) prawyloos (sin) tak (owszem)loloos poprawnylori nosic;lori bá brac;lori mai przynosic;lori-empresta pozæyczac; (od kogos;)loriku papuga

loro, loro-matan s¬on;celoron dzien;loro-natutun po¬udnieloron-boot s;wieçtoloron-domingu niedzielaloron-kinta czwartekloron-kuarta s;rodaloron-sábadu sobotaloron-segunda poniedzia¬ekloron-sesta piaçtekloron-tersa wtoreklosu wyciaçgac;lotuk waçt¬yluan szerokilubun grupaluhan zagrodaluhu kosz (p¬aski)luku nurkowac;lulik s;wieçty lulun rolowac;lumut (s.) mechlumut (adj.) zielonylurón ulicalutu p¬otlutu zæa¬oba

maas ziewac;mahar grubymahon cien;mahon-been rosamai przychodzic;maibé alemain mamamak, maka ten ... kto;ry maka�as mocny, silnymakdadi o¬o;wmakerek pasiastymakikit jastrzaçbmaksoik bogatymaksorin nerkamalae cudzoziemiecmalahuk szarymaliboo czaplamalirin ch¬odny, zimnymalu sieç (nawzajem)maluk towarzysz< krewnymalus pieprz betelowymamar mieçkkimamiik peçcherzmamuk pustymamut letnimanabe ogo;rek morskimanán wygrywac;

Page 10: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 10

manas goraçcymanduku zæabamane meçzæczyznamane-faluk wdowiecmane-foun zieçc;mane-klosan kawalermane-oan ch¬opiecmane uma-laran s¬uzæaçcymangame bredzic;, majaczyc;maninga czary pl.manko pucharmanteiga mas¬omanu-aman kogutmanu-fuik ptakmanu-fulun pio;ro (ptaka)manu-knuuk gniazdo manu-rade kaczkamanu-tolun jajkomaran suchyMaromak Bo;gmartelu m¬ot(ek)masin so;l f.masin-midar cukiermaski choc;, chociazæmatak (susu-raan) pijawkamatak (adj.) surowy< zielonymatan okomatan-been ¬zamatan-delek s;lepymatan-dook czarownikmatan-dukur sennymatan-fukun brewmatan-fulun rzeçsamatan-kliir zezowatymatan-kulit powieka matan-moris dba¬ymate martwy, zmar¬y<

umierac;matek zdreçtwia¬ymatenek maçdrymaun brat (starszy)maus oswojnymean czerwonyme�ar kaszlec;meda kuskus (phalanger)meer s¬onymehi senmela pch¬amerak mrocznymerik parchmesamesak sam jedenmetan czarnymeti p¬ywmetin jeçdrny

meti-ulun rafameza sto;¬midar s¬odkimihis cienkimii siusiac;miin moczmina olejmina-morin perfumy pl.mina-rai naftamirain termitmo�at ssac;modo jarzynamodok zielonymodo-tahan warzywamoe wstyd< zawstydzonymoen genitaliamohu gasnaçc;molok zanimmomoos jasnymonok niemymonu spadac;moon jasnymoos czystymoras bo;l< bolec;more blaknaçc;morin pachnaçcymoris zæyc;moris zæyjaçcy, zæywymoris mai rodzic; sieçmoruk gorzkimorun truciznamós tezæ, takzæemosu ukazywac;mota rzekamotok miec; czkawkeçmout tonaçc;mukit brakowac;mundu-raiklaran s;wiatmunuk teçpymusan pestkamuta wymiotowac;mutin bia¬ymutisala per¬a

naan brat (kobiety)na�an mieçsonafatin zawszenahe rozciaçgac;na�i panna�i-lulik kap¬anna�in w¬as;cicielnakali gotowac; sieçnakbetok teçpy

Page 11: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 11

nakdedar drzæec;, trzaçs;c; sieçnakloke otwartynakonu pe¬nynakoron chrapac;namdoras pos;liznaçc; sieçnamkari rozpraszac; sieçnamkurut marszczyc; sieç<

wysychac;namlaik wieçdnaçc;namlele p¬ynac;nanál jeçzyknanarak podniebienienani p¬ywac;nanis uprzedniona�ok kras;c;na�ok-teen z¬odziejnaran imieçnaran ... ida zæadennaruk d¬uginaruk (kle�an) g¬eçbokinata zæuc;natar pole ryzæowenati pluskwanatoon dosyc;< w¬as;ciwyne�e tenne�e, ne�ebá tamtenne�ebé kto;ryneen szes;c;neenulu szes;c;dziesiaçtnehan zaçbnehan-isin dziaçs¬onehek mro;wkaneineik powolineon pamieçc; f.nia arti znaczyc;nia on< ona< jegonian jejniki nietoperzninia, ninian jego< jejninin kraweçdz; f.niran dziaçs¬onisik d¬awic;, dusic;no inona konkubina, na¬ozænicanono gotowac;nonook milczaçcynune�e taknurak m¬odynusa wyspanusu pieçs;c; f.nuu orzech kokosowynuu-been woda kokosowanu�udar jak (przyimek)

ó tyoan-feto co;rkaoan-kaduak bliz;niakoan-kiak sierotaoan-mane synobriga zmuszac;odamatan drzwi pl., bramaodan drabinaodi nienawidzic;ohin dzis;, dzisiajoho zabijac;oin twarz, obliczeoin-aat brzydkioin-di�ak przystojnyoin-halai zawro;t g¬owyoin-hanesan podobnyoin-ida de�it ten samoin-kamutis bladyoin-merik pryszczoin-nakukun zemdlec;oin-oin, oioin ro;zænyoinsá? jak$ona juzæó-nia two;joras godzinaorasida niebawem, ponizæejortelaun mieçtaosan pieniaçdzeosan-mean z¬otoosan-mutin srebroosan-rahun drobne pieniaçdzeotas wiek

padre kap¬anpai ojciecpara stawac;parente krewnypateka arbuz, kawonpatu kaczkapaun chlebpedasuk kawa¬ekpepinu ogo;rekpombu go¬açb, go¬eçbicaponte mostpresiza potrzebowac;prevene przeszkadzac;primeiru pierwszy

raan krew f.raga koszrahun-aat nieszczeçs;cie, pech

Page 12: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 12

rahun-di�ak szczeçs;cierai (vt.) zachowywac;rai (s.) ziemiarai-abu mg¬arai-henek piasekrai-ketan granicarai-kotun wysparai-kuak dziurarai-kuna urazarai-lakan b¬yskawicarai-monu urwiskorai-mutin brzaskrain krajrai-na�in upio;rrai-nakaras zmierzchrai-nakukun ciemnos;c; f.rai-naroma brzaskrai-naroman s;wiat¬o dziennerai-olat waçwo;z, zælebrai-rahun prochrai-suut wulkanrai-tarutu grzmotrai-tatinis urwiskorai-tetuk ro;wninarai-uut prochrama ¬ukrama-isin strza¬aramata kon;czyc; sieçrasik samrate gro;brede siatkareen-toos czo¬ore�i ca¬owac;resikliu zanadtoreza modlic; sieçrian szwagierrihun tysiaçcriku bogatyritan klejriti miedz; f.ró ¬o;dz; f.ró-ahi statekrohan szpicrona s¬yszec;rota trzcinarua dwaruanulu dwadzies;ciaruin kos;c; f.ruma jakis;, zæadenruu ogryzac;

sá cosaan wczes;nie

sabraka pomaran;czasadere opierac; sieçsadi�a litowac; sieçsa�e wschodzic;< wznosic; sieçsaeru czkac;sai zostawac;< wychodzic;sai boot ros;c;, rosnaçc;saida cosakunar skorpionsala b¬ad, pomy¬ka< grzechsaláriu pobory pl.sama deptac;samea waçzæsamodo waçzæ (zielony)sanametan sadzasanan garneksantan mleko kokosowiesanulu dziesieçc;sanulu-resin-haat czternas;ciesanulu-resin-hitu siedemnas;ciesanulu-resin-ida jedenas;ciesanulu-resin-lima pieçtnas;ciesanulu-resin-neen szesnas;ciesanulu-resin-rua dwanas;ciesanulu-resin-sia dziewieçtnas;ciesanulu-resin-tolu trzynas;ciesanulu-resin-ualu osiemnas;ciesapatu po;¬bucik, trzewiksaran dostarczac;sarani chrzes;cijaninsaro�o kucnaçc;sasán towarsasin s;wiadeksasuit grzebien;satan wytrzymywac;se jes;li, jezæelisé ktosedu wczes;niesei jeszcze< musiec;seidauk jeszcze nieselae inaczejselan siod¬oselu p¬acic;seluk drugi, innysemana tydzien;semo leciec;sempre zawszesente czuc;serbí s¬uzæyc;serbisu praca, robota<

pracowac;serve s¬uzæyc;seuk ogo;rek morskisia dziewieçc;

Page 13: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 13

sianulu dziewieçcdziesiaçtsidade miasto (wielkie)sigarra cykada, szaran;czasi�ik zgadywac;siin kwas;nysikun ¬okiec;sikun (lidun) kaçtsilu ¬amac; (celowo)simu odbierac;< odpowiadac;sin tak (owszem)sintu passintura taliasinu dzwonsinzentu szarysipu muszlasira oni, onesira-nia, sira-nian ichsobu burzic;< rozrywac;soe rzuczac;soi posiadac;solok szczeçs;ciesona k¬uc;;< smazæyc;soran namawiac;sori bronic;sorin boksoro polowac;soru tkac;sosa kupic;, kupowac;subar ukrywac;sui czeszac;sukat mierzyc;suku (vt.) szyc;< pchnaçc; nozæemsuku (s.) okreçgsulan koreksuli sp¬ywac;sunu palic;< zapalac;sura liczyc;, rachowac;surat listsurat-tahan papiersurik szpadasuru czerpac;susar k¬opotsusu ssac; (niemowleç)susubeen mlekosusuk moskitsusun piers; f.susu-raan pijawkasuta jedwabsuut dmuchac;

taa raçbac;ta�an kosz (pleciony)tabelen wisiec;

tafui plunaçc;tahan trwac;tahu b¬ototaka pokrywac;< zamykac;takruik kreçgos¬uptala gongtalas tarotali sznurtali-hun palmatama wchodzic;tamis kosztowac; (zæywnos;c;i)tamun weçdzic;tan (adv.) dalejtan (konj.) z powodutanan go¬y, nagitanara kowad¬o tanba poniewazætanba (komu) jako zæetanbasá dlaczego, czemutane podtrzymywac;tanis p¬akac;tansá dlaczego, czemutara zawieszac;tarata obrazæac;tarde po;z;notaru zak¬adtarutu ha¬astasak dojrza¬ytasi morzetasi-ibun wybrzezæetata grzyz;c;tatera grozic;tatolan prze¬yktatoli wysy¬ac;tau k¬as;c;, stawiac;tau tan dodawac;ta�uk bac;taxu patelniatebe kopac;tebes pewnytebetebes bardzo< rzeczywis;cieteen ka¬tee-oan jelito, kiszkate�in gotowac;teki jaszczurka (ma¬a)tekitekir nagletempu czastempu-udan okres deszczo;wtene zapraszac;tenke musiec;tenta kusic;teon jezæ morskiteri odcinac;, przycinac;;terus cierpiec;

Page 14: tet_pol

© Instituto Nacional de Linguística, 2003 14

tesi s;cinac;tesi lia decydowac;testemuña s;wiadektetak siekac;tetu wazæyc;teu gongtian ciotkatiba zatykac;tiha (vt.) rzuczac;tiha (s.) zarzutniati�i praçs;c;tilak krajac;tilun uchotilun-diuk g¬uchytilun-hun skron; f.timir podbro;dektimis kosztowac; (napoju)tinan roktinan (tempu-udan) pora deszczowatoba spac;toba-fatin ¬o;zækotobi poko;j (izba)todan cieçzækitohar ¬amac; (przypadkowo)tohu trzcina cukrowatolan po¬ykac;tolok obrazæac;tolu trzytolunulu trzydzies;citomak ca¬ytoman przyzwyczajac; sieçto�o przybywac;< wystarczac;toos twardyto�os poleto�os-na�in rolniktua winotuak wino palmowetua-mutin wino palmowetua-siin ocettuan stary adj.tuba rai przeciwstawac;tudik no;zætudón kapelusz stozækowatytuir s;ledzic;tuirmai nasteçpnie, po;z;niejtuku uderzac;tuku tuur kleçknaçc;tula ladowac;tulun pomogac;, pomoc f.tun schodzic;tuna weçgorztunis grochtunu piec vt.turu kapac;

tusan d¬ugtutan po¬açczyc;tutun szczyttutur nosic; na g¬owietuu nadziewac;, przebijac;tuur siadac;

ualu osiemualunulu osiemdziesiaçtuat zæy¬audan deszczuitoan trocheçukun rzaçdzic;ular gaçsienicauluk przedtemuluklai, ulukliu przede wszystkimuluknanain przede wszystkimulun (-fatuk) g¬owaulun-molik ¬ysyulun-moras bo;l gowyulun-ruin czaszkauma domuma-kain rodzinauma-kakuluk dachuma-kreda kos;cio;¬uma-na�in gospodarzuti praçcieutu wesz f.utur ples;n; f.utu-tolun gnidauu rekinuut maçka

venenu truciznavila miastovizita odwiedzac;

xá herbataxapeu kapeluszxikra filizæankaxina-uma sklep, magazynxoke malu zderzac; sieçxumasu poduszkaxupa ssac;