DEBUXO TÉCNICOprogramación didáctica 2009-2010

IES Fernando Esquío

NEDA (A CORUÑA)DEPARTAMENTO DE ARTES

PLÁSTICAS

ÍNDICE

1. INTRODUCCIÓN1.1. XUSTIFICACIÓN

2. CONTEXTUALIZACIÓN2.1. PROFESORES QUE IMPARTEN AS MATERIAS DA ÁREA2.2. CARACTERÍSTICAS DOS GRUPOS E DO CENTRO TRABALLO2.3. PLANIFICACIÓN TEMPORAL DA MATERIA2.4. PANORAMA LEXISLATIVO

3. OBXECTIVOS3.1. OBXECTIVOS XERAIS PARA A ETAPA DE BACHARELATO3.2. OBXECTIVOS DE ÁREA3.3. OBXECTIVOS PARA 1º DE BACHARELATO3.4. OBXECTIVOS PARA 2º DE BACHARELATO3.5. OBXECTIVOS MÍNIMOS ESIXIBLES

4. METODOLOXÍA4.1. PRINCIPIOS DIDÁCTICOS EN QUE NOS BASEAMOS4.2. PRINCIPIOS METODOLÓXICOS4.3. ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS4.4. ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE

5. CONTIDOS5.1. SECUENCIACIÓN5.2. CONTIDOS MÍNIMOS ESIXIBLES5.3. UNIDADES DIDÁCTICAS

6. AVALIACIÓN6.1. CRITERIOS XERAIS DE AVALIACIÓN6.2. CRITERIOS DE AVALIACIÓN PARA 1º E 3º DE BACHARELATO6.3. FASES DA AVALIACIÓN6.4. INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN6.5. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN6.6. CRITERIOS DE PROMOCIÓN E DE RECUPERACIÓN6.7. AVALIACIÓN DE PENDENTES6.8. PROGRAMAS DE REFORZO DA APRENDIZAXE6.9. ACREDITACIÓN DE COÑECEMENTOS PREVIOS

2

6.10. AVALIACIÓN DA ACTUACIÓN DOCENTE E DA PROGRAMACIÓN

7. ATENCION Á DIVERSIDADE E A ALUMNOS CON NEE

8. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

9. ACCIONS RESPECTO AO PROXECTO LECTOR

10. ORGANIZACIÓN DE ESPAZOS E RECURSOS DIDÁCTICOS10.1. ORGANIZACIÓN DE ESPAZOS10.2. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

11. IMPLANTACIÓN DAS TIC

12. TEMAS TRANSVERSAIS

PROXECTO DE AULA

3

1. INTRODUCCIÓN

1.1. XUSTIFICACIÓNA necesidade de contar cunha ferramenta á disposición da descrición da forma,obxectivamente entendida, é o que lle dá sentido ó debuxo técnico.O corpus teórico e a práctica desta disciplina están presididas polo criterio de ofre-cer unha visión controlada das estructuras formais, os obxectos e os espacios, asícomo as súas relacións espaciais no mundo real ou mesmo teórico. Así, o debuxotécnico convér-tese nunha linguaxe universal ó servicio da expresión científica etécnica. Por isto, o carácter científico e a necesidade práctica da expresión quedebe amosa-lo debuxo técnico esixe deste a racionalidade e o entendemento dassúas formulacións e solucións. O debuxo técnico, así entendido, é un vehículo quealomenos cumpre os seguintes cometidos, que a miúdo son interdependentes:- Ofrecer unha imaxe ou imaxes do pensamento racional que diante dun problemaformal nos permiten formulalo, analizalo, achar una solución e expresala grafica-mente.- Desenvolver e comunicar graficamente todo oproceso que leva á consecucióndun obxecto, un espacio, etc. desde a idea xerminal ata a súa realidade física.Por outra banda, o debuxo técnico como linguaxe que é (e máis concretamente odebuxo técnico normalizado), está estructurado por unha “gramática” propia quelle dá coherencia, racionalidade e comprensibilidade.Esa estructura da que deriva esta linguaxe baséase fundamentalmente na xeo-metría, nos sistemas de representación proxectivos e nas normas técnicas dedebuxo. Non se pode entender a imaxe da realidade representada sen entenderpreviamente o código que produce a devandita imaxe. Mesmo ás veces é precisaa imaxe para entender e obter a realidade seguindo o camiño inverso do código darepresentación.Por todas estas razóns, cremos que o debuxo técnico é unha porta aberta á expe-

4

rimentación e recodificación, baixo precisas claves técnicas, do mundo que nosrodea e que, inevitablemente, percibimos principalmente en forma de imaxese representacións visuais.

2. CONTEXTUALIZACION

2.1. PROFESORES QUE IMPARTEN AS MATERIAS DA ÁREA

Neste curso académico o Departamento de Artes Plásticas con tres profesores:

- Ánxeles Lista González, profesora adscrita ao Departamento de Ciencias Natu-rais, que imparte Educación Plástica e Visual como materia afín.

- Avelino Dopico González, profesor do Departamento de Tecnoloxía que imparteEPV como materia afín.

- Miguel Anxo Varela Vázquez, que actúa como Xefe de Departamento.

Ánxeles Lista impartirá este curso Educación Plástica e Visual no grupo A de 1ºcurso de ESO, Avelino Dopico González no grupo B e Miguel Anxo Varela no grupoC. Este último impartirá tamén Educación Plástica e Visual nos grupos A e B de 3ºde ESO, e no grupo AB de 4º de ESO. O Debuxo Técnico, materia obxecto desta programación, impartirase nos grupos Ade 1º e A de 2º de Bacharelato, e o profesor encargado será Miguel Anxo VarelaVázquez.

2.2. CARACTERÍSTICAS DOS GRUPOS E DO CENTRO TRABALLO

Características Xerais do Centro:

a) Contexto social

O IES Fernando Esquío é un centro situado no Concello de Neda, na foz do ríoXuvia, na área metropolitana da cidade de Ferrol. As principais actividades econó-micas que dinamizan a vila son, sobre todo, a actividade agrícola do medio rural,omarisqueo, os empregos no sector servizos e sobre todo a actividade da industrianaval asentada no veciño concello de Fene, aínda que coas sucesivas reconver-sións que tiveron lugar no sector, esta actividade decaíu drásticamente nos últi-mos anos. Esta situación motivou ademáis un notable estancamento demográfico,pois o cese da incorporación de mano de obra foránea era un dos principais axen-tes de crecimento da poboación do municipio.

- Descripción xeral do entorno:

Semiurbán, pero dentro da área metropolitana de Ferrol.

5

- Descripción xeral do alumnado:

Clase media ou medio - baixa. Aportación notable de alumnos dunha zona ruralpróxima (Concello de San Sadurniño). En xeral, a actitude dos alumnos é boa, conbaixa conflictividade e niveis de socialización aceptable.

- Descripción do nivel xeral de interés pola materia amosado polo alumnado:

En xeral non moi elevado. Tendencia a percibir a asignatura como algo secunda-rio dentro do currículo, cunha elevada compoñente lúdica. Non obstante, non hairexeitamento, e o grao de participación nas actividades é satisfactorio. De feito,tanto en ESO como en Bacharelato, as materias ofertadas polo departamentoveñen estando bastante demandadas nos últimos anos.

b) Contexto organizativo

O IES imparte ensinanzas de ESO e Bacharelato, nas modalidades de Tecnolóxicoe Científico e de Humanidades e Ciencias Sociais. O número de alumnnos estabi-lizouse os últimos anos arredor dos 200 alumnos, e ten unha plantilla de 35 profe-sores, 2 bedeis e 1 administrativo.

- Formación do profesorado de Educación Plástica e Visual:Todos os profesores son numerarios e con destino definitivo no centro. MiguelAnxo Varela Vázquez é Licenciado en Belas Artes, Ánxeles González Lista é licen-ciada en Bioloxía, e Avelino González é enxeñeiro técnico industrial.

- Infraestructuras e instalacións:O centro conta cunha aula de debuxo operativa con pileta e desagüe, un tórculo,un forno cerámico, e un laboratorio de fotografía.O Departamento conta tamén cun ordenador persoal, pero que actualmenteresulta pouco operativo por anticuado.

2.3. PLANIFICACIÓN TEMPORAL DA MATERIA

Cada profesor ten un cadro horario diferente, como é lóxico. Polo que podemosapreciar ao comparar os horarios dos profesores, hai unha certa tendencia, comoen anos anterioes, a concentrar as sesións lectivas nas últimas horas da maña.Pensamos que isto non supón un inconveniente, pois a disposición creativa dosalumnos, en moitos casos, aumenta co seu nivel de actividade.Este curso, as catro horas de cada grupo de Bacharelato impartiranse todas ensesións de mañá e nos tramos medios do horario.

2.4. PANORAMA LEXISLATIVO

As leis nas que nos baseamos para redactar esta programación didáctica son oReal Decreto 937/2001, de 3 de agosto, o Real Decreto 938/2001, de 3 de agos-to, o Decreto 324/1996, do 26 de xullo, o Decreto 231/2002, do 6 de xuño, e oDecreto 133/2007, do 5 de xullo. Asimesmo, tivemos en conta o Decreto 126/2008,

6

do 19 de xuño, polo que establece a ordenación e o currículo de bacharelato naComunidade Autónoma de Galicia (DOG do 23), a Orde do 24 de xuño de 2008pola que se desenvolve a organización e o currículo das ensinanzas de bachare-lato na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do 27), a Orde do 25 de xuño de2008 pola que se establece a relación de materias optativas do bacharelato, o seucurrículo e se regula a súa oferta (DOG do 27), a Orde do 23 de setembro de 2008pola que se amplía a oferta de materias optativas do bacharelato e se establece oseu currículo (DOG do 29), e a Orde do 23 de xuño de 2009 pola que se amplía aoferta de materias optativas do bacharelato e se establece o seu currículo (DOGdo 1 de xullo). Tamén tivemos en conta o Artigo 96º do Decreto 324/1996 (DOG do9/08/96), e a Orde de 28 de agosto de 1995 (BOE 20/09/95).

3. OBXECTIVOS

3.1. OBXECTIVOS XERAIS PARA A ETAPA DE BACHILLERATO

1. Dominar a língua galega e castelá.2. Expresarse con fluidez e corrección nunha língua estranxeira.3. Analiar e valorar críticamente as realidades do mundo contemporáneo e osantecedentes e factores que inflúen nel.4. Comprender os elementos fundamentais da investigación e do método científi-co.5. Consolidar unha madurez persoal, social e moral nos alumnos que lles permitaactuar de forma responsable e autónoma.6. Participar de forma solidaria no desenvolvimento e mellora do seu entornosocial.7. Dominar os coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e as habili-dades básicas propias da modalidade escollida.8. Desenvolver a sensibilidade artística e literaria como fonte de formación e enri-quecemento cultural.9. Empregar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento per-soal.

3.2. OBXECTIVOS DE ÁREA

Os obxectivos que a Consellería de Educación propón para a materia de debu-xo técnico son os seguintes:- Entende-lo debuxo técnico como unha linguaxe universal que nos permite expre-sar gráfica e obxectivamente unha realidade.- Desenvolve-las destrezas necesarias para expresarse cos instrumentos espe-cíficos do debuxo, utilizando as técnicas gráficas axeitadas e ofrecendo soluciónsclaras, precisas e obxectivas.- Desenvolve-la visión espacial para ser quen de relacionar, situar e comparalasformas tanto no espacio real como a súa correspondencia no espacio do debuxo.- Coñecer e comprende-las regras do debuxo técnico para interpreta-la represen-tación de formas como imaxe da realidade.

7

- Usa-los métodos e coñecementos propios do debuxo técnico na investigación esolución razoada de problemas científicos e técnicos.- Acepta-la normalización como convencionalismo universal que simplifica e facili-ta o entendemento da representación ou racionaliza-la producción dunha determi-nada realidade.- Coñecer e respecta-las principais normas (UNE e ISO), na execución de planostécnicos.- Desenvolve-la destreza expresiva necesaria para trazar bosquexos a man alza-da, rexistrando os aspectos fundamentais de forma, orientación, proporción, deta-lles, medida, etc. dunha determinada realidade.

3.3. OBXECTIVOS PARA 1º DE BACHARELATO

Propoñemos os seguintes:1. Resolver problemas gráficos sinxelos nos que interveñan trazados de polígo-nos regulares e casos nos que haxa que aplicar algún método de transformaciónxeométrica.2. Construir escalas gráficas e utilizalas para a resolución de exercícios concretos.3. Estudiar casos de tanxencias entre circunferencias e rectas cando se coñece oradio das primeiras.4. Definir unha curva cónica por puntos, a partir dos seus diámetros conxugados

(elipse), ou das distáncias entre focos e asíntotas (hipérbola).5. Coñecer os principios da xeometría indefinida en Sistema Diédrico.6. Aplicar o Sistema Diédrico e a normalización UNE na representación de planosde debuxos de carácter técnico, e acoutalos correctamente.7. Ser capaz de construir un poliedro ou un corpo de revolución a partir das vistasen Sistema Diédrico.8. Trazar perspectivas de corpos a partir das súas vistas diédricas empregando ossistemas de isometría ortogonal e oblícua, e o sistema cónico.9. Coñecer as técnicas e ferramentas máis importantes dos sistemas de deseñoasistido por odenador, CAD e CAE.

3.4. OBXECTIVOS PARA 2º DE BACHARELATO

Propoñemos os seguintes:1. Resolver problemas gráficos nos que interveñan a proporcionalidade, opera-cións con triángulos, trazados de polígonos regulares e casos nos que haxa queaplicar algún xiro ou traslación, simetría ou homotecia. Estudio do arco capaz.2. Construir escalas gráficas e utilizalas para a resolución de exercícios concretos,asi como saber interpretalas nun debuxo dado.3. Deseñar obxectos de uso cotián nos que interveñan problemas de tanxenciasentre circunferencias e rectas cando se coñece o radio das primeiras. Estudiar atanxencia entre circunferencias a través do concepto de inversión.4. Definir unha curva cónica por puntos, a partir dos seus diámetros conxugados(elipse), ou das distáncias entre focos e asíntotas (hipérbola). Resolver problemasde tanxencias.

8

5. Coñecer os principios da xeometría indefinida en Sistema Diédrico, operandocon puntos rectas e planos correctamente, aplicando ademáis métodos descripti-vos. Estudiar relacións de pertenencia e incidencia e casos de distancias.6. Aplicar o Sistema Diédrico e a normalización UNE na representación de planosde debuxos de carácter técnico. Estudio de casos con vistas principais nunha posi-ción oblícua aos planos de proxección. Facer uso, cando a natureza do proxectoo requira, de abatementos, de seccións, roturas, vistas parciais etc., todo isto xuntoa unha correcta acoutación.7. Ser capaz de construir un poliedro ou un corpo de revolución a partir das vis- tasen Sistema Diédrico, e representar cortes por planos proxectantes e oblícuos.8. Analizar obxectos mediante sistemas de perspectiva axonométrica ortogonal eoblícua, tanto de corpos simples como perspectivas explosionadas de conxuntos.Trazar perspectivas de corpos a partir das súas vistas diédricas empregando o sis-tema cónico.9. Coñecer as técnicas e ferramentas máis importantes dos sistemas de deseñoasistido por odenador, CAD e CAE, e resolver problemas sinxelos.

3.5. OBXECTIVOS MÍNIMOS ESIXIBLES

Dado que os obxectivos cremos que están formulados en termos bastante explíci-tos, os obxectivos mínimos esixíbeis serán os previstos para cada curso, peroentendendo a súa consecución a un nivel elemental respecto ao sentido expostono seu enunciado.

4. METODOLOXÍA

4.1. PRINCIPIOS DIDÁCTICOS EN QUE NOS BASEAMOS

O currículo para o Bacharelato especifica que pretende dar resposta á necesáriacontinuidade coa Etapa anterior e actualizar os programas desde unha perspecti-va científica, social e didáctica.Analizando as orientacións xerais da Etapa e as específicas para cada materiaextraemos un conxunto de principios marco que cremos que garantirán a coheren-cia entre cursos e materias do Proxecto Curricular. Estes principios son:

1. Impulsar o nivel de desenvolvemento do alumno:

No Bacharelato, considerado como tramo non obligatorio e de carácter orientadore propedéutico para estudos superiores, os coñecementos previos deben ser fun-cionais e integrados, e servir para dar collida a outros contidos que faciliten o des-envolvemento do pensamento formal proprio da Etapa.Ao mesmo tempo, o tratamento sistemático dos contidos en situacións de comuni-cación e relación na aula, pode e debe estimular capacidades socioafectivas con-cretadas en actitudes como a tolerancia, a participación e a relativización de pon-tos de vista.

9

2. Promover a construcción de estratexias de aprendizaxe autónoma:

A potenciación de técnicas que gradualmente se convertan en estratexias de tra-ballo persoal é cada vez mais necesaria na sociedade que a que vivimos. Nela, oscoñecementos atópanse en permanente transformación. O Bacharelato contemplaeste principio en varios dos obxectivos da Etapa e, ademais, será fundamentalpara a superación das probas de acceso a outros estudos e para a preparación eintegración activa do alumno en tramos superiores. A materialización deste princí-pio debe contemplar:

- A adquisición de ferramentas de traballo esenciais: análise de diversos tipos deinformación gráfica, esquemas, mapas de contido, procura e selección de infor-mación significativa en diversas fontes (contemplando as novas tecnoloxias),estratexias de resolución de problemas, etc.

- A potenciación das diferentes formas de comunicación e expresión.

- A planificazón e avaliación dos seus proprios plans de traballo e tarefas a curto,medio e longo prazo.

3. Estimular a transferencia e as conexións entre os contidos:No Bacharelato, a materia da asignatura constitúe a forma básica de estructura-ción dos contidos.Esta forma de organización curricular facilita, por un lado, un tratamento máis pro-fundo e rigoroso dos contidos, e por outro, contribúe eficazmente ao desenvolve-mento da capacidade de análise dos alumnos.Nembargantes, convén insistir no papel conxunto que todos os programas xoganna consecución dos obxectivos da Etapa. Por este motivo, a relación existenteentre as materias de modalidade, as optativas e as comúns pode e debe ser esti-mulada por diversas vías. Na maioría das ocasións, a conexión será a conceptual,pero non esquezamos que as transferencias pódense levar a efecto tamén a tra-vés das estratexias de aprendizaxe común e o propósito conxunto de estimular odesenvolvemento do pensamento abstracto na Etapa.

4.2. PRINCIPIOS METODOLÓXICOS

Para elaborar a metodoloxía temos en contra dous principios básicos da apren-dizaxe: a Constructividade (que implica funcionalidade e significatividade na trans-misión de contidos) e a Interactividade (fundamental para desenvolver esquemasde traballo cooperativo).Tamén contemplamos, como principios de ensinanza a mediación (intervención doprofesor para facilitar a aprendizaxe),o ensinar a aprender (procurando desenvol-ver e consolidar a autonomía do alumno), a interdisciplinariedade (buscando unharelación aberta con outros saberes e co entorno) e, non menos importante, a trans-versalidade (transmisión de valores).En síntese, e dacordo co modelo curricular establecido pola Consellería de Edu-

10

cación, basearémonos nunha concepción constructivista da aprendizaxe, na queteremos en conta, en particular, estes catro principios:

- Principio de consistencia evolutiva de Piaget:

Intentaremos adaptar os contidos ao nivel de desenvolvemento do alumno, ao seuestadio evolutivo, o que dictamina o equilibrio necesario entre experiencia e coñe-cementos que o alumno posee, e que compre ter en conta en todo proceso edu-cativo.

- Principio de aprendizaxe significativa de Ausubel:

A construcción de novos esquemas mentais e a adquisición de novos coñecemen-tos nunha área apóiase necesariamente en coñecementos precedentes, cos quese xenera un conflicto constructivo.

- Aprendizaxe a través das zonas de desenvolvemento próximo de Vygotsky:

O alumno evoluciona desplazándose entre o nivel de desenvolvemento efectivo eo potencial, é dicir, aprende a través das posibilidades inmediatas que ofrece aqui-lo que xa coñece.

- Principio de atención á diversidade:Atenderase ás peculiaridades e necesidades educativas dos alumnos de formaasimétrica, precisamente, para asegurar a igualdade de oportunidades

Tendo en conta o exposto, a nosa metodoloxía seguirá un modelo de intervencióneducativa no que observaremos estas directrices:

1. Partir do nivel de desenvolvemento do alumno, nos seus distintos aspectos,para construír, a partir de aí, outras aprendizaxes que favorezan e melloren ditonivel de desenvolvemento.

2. Sublíñar a necesidade de estimular o desenvolvemento das capacidades xeraise das competencias básicas e específicas por medio do traballo paulatino e orde-nado conforme ás capacidade do alumno.

3. Dar prioridade á comprensión dos contidos cos que se traballa fronte á súa meraaprendizaxe mecánica.

4. Procurar ofrecer oportunidades para poñer en práctica os novos coñecementosde modo que o alumno poida comprobar o interese e a utilidade do aprendidodende unha perspectiva de aprendizaxe significativa.

5. Fomentar a reflexión persoal sobre o realizado e a formulación de opinións crí-ticas con respecto ao que se aprendeu de modo que o alumno poida asimilar oaprendido e incorporalo efiazmente á súa experiencia persoal.

11

4.3. ESTRATEXIAS METODOLÓXICAS

Para que a aprendizaxe sexa significativa, o alumno debe de atopar unha apli-cación prática aos saberes adquiridos. Por este motivo, a actividade na aula teráuna carácter preponderantemente práctico, e seguirá as bases dunha metodoloxíaactiva.Aínda que as actividades de aula irán precedidas duns contidos teóricos introduc-torios, procurarase reducir éstes ó mínimo a fin de que a asignatura teña, na medi-da do posible, un carácter eminentemente práctico.A liña pedagóxica a seguir en cada Unidade Didáctica resúmese, en xeral, comounha estructura en tres fases ou momentos:a) Nun primer momento, permitirase ós alumnos un achegamento acrítico ó temaa tratar na unidade didáctica, como un acto de recoñecemento dos propios hábi-tos perceptivos, e nun intento de detectar qué preconceptos operan na valora ciónque o alumno fai do tema en cuestión.

b) A través duna serie de contidos conceptuais, procurarase que o alumno enten-da o tema como algo coherente e articulado en torno a uns principios. Neste punto,é fundamental amosar cómo se organizan os contidos básicos para compoñer pro-gresivamente estructuras conceptuais máis complexas, de xeito que, ademáis decoñecer as técnicas e procedimentos que o fan posible, o alumno cheguea cons-truir interpretacións razonadas da materia por sí mesmo.

c) Por último, propoñeranse algunhas actividades prácticas nas que, ademáis deaplicar os coñecementos aprendidos, incidirase na importancia da expresión orde-nada dos conceptos como base para a súa comprensión e transmisión nun con-texto de comunicación eficaz.

Seguindo as directrices plantexadas na metodoloxía xeral de etapa, procurarasedotar á materia de 1º dun carácter propedéutico respecto as nivel a que se impar-tirá no segundo curso, primando a utilidade práctica á hora de escoller técnicas eprocedimentos para o traballo na aula, a fin de desenvolver no alumno unhamemoria instrumental baseada na experiencia, o que sen dúbida repercutirá nunhamellor asmilación dos contidos conceptuais.Para o traballo de aula, especialmente para a consulta de cuestións teóricas enrelación cos contidos das das unidades didácticas empregarase en 2º deBacharelato o libro de texto como material referencia de apoio.

4.4. ACTIVIDADES DE APRENDIZAXE

En cada Unidade didáctica desenvolveremos actividades que poden variar dun-has a outras en función dos contidos, pero que en xeral, seguirán estes modelos:

- Actividades de avaliación de coñecementos previos. Serven para detectar a per-cepción que o alumno ten dos contidos que se van tratar.

12

- Actividades de desenvolvemento de contidos. Serven para amosar estes aoalumno.

- Actividades de asimilación. Favorecen a comprensión dos novos contidos.

- Actividades de consolidación. Serven para afianzar os novos coñecementos, con-trastando as novas ideas coas antigas, favorecendo a aprendizaxe.

Tamén desenvolveremos outros tipos de actividades, como as de Reforzo,Ampliación, Síntese, Recuperación, Avaliación ou Actividades Complementarias,pero de todas elas ocuparémonos máis en detalle noutros apartados.Organización de grupos

Dependendo do tipo de actividade que propoñamos, o sistema de traballo modi-ficará o número de alumnos que toman parte nela. Dende este ponto de vista,temos planificados catro tipos de actividades:

- Individuais. Para favorecer a iniciativa propia , a creatividade e a autonomía per-soal.

- En parella. Unha forma de estimular o debate e o intercambio de ideas nun pri-mer momento.

- De pequeno grupo. Tomando como moito grupos de cinco persoas, intentamosfavorecer a integración e desenvolver a capacidade de traballo en equipo.

- De gran grupo. Pretenden convidar ao debate e estimular o desenvolvementodas relacións sociais e persoais.

Recursos e organización de espazos

Na medida do posible, as sesións lectivas da materia terán lugar na Aula deDebuxo, pois é a que reúne mellores condicións para desenvolver os contidos.Para aqueles contidos que requiran o uso de material informático empregaremosno posible a aula de informática con que conta o centro.

5. CONTIDOS

A lexislación vixente establece un currículo para os dous cursos de Bacharelato,nos que básicamente se abordan, a distinto nivel, contidos similares.

Primeiro curso

I. Trazados fundamentais no plano.

Repaso de conceptos xeométricos fundamentais. Paralelismo e perpendicularida-de con patróns e con compás. Ángulos notables: o seu trazado cos patróns.

13

II. Proporcionalidade e semellanza.

Teorema de Tales e as súas aplicacións. Segmentos cuarto e terceiro proporcionala outros dados. Semellanza entre figuras. Escalas: escala numérica e gráfica.Construcción de escalas gráficas. Tipos de escalas e as súas aplicacións.

III. Polígonos.

Polígonos regulares e irregulares. Clasificación de triángulos. Construcción detriángulos dados os seus ángulos e/ou liñas notables. Clasificación e construcciónde cuadriláteros. División dunha circunferencia en partes iguais e a súa aplicacióná construcción de polígonos regulares. Construcción de polígonos regulares a par-tir do radio da circunferencia circunscrita.

IV. Transformacións xeométricas.

Traslación. Xiro. Simetría no plano e no espacio. Centro, eixe e plano de simetría.Homotecia.

V. Tanxencias.Concepto. Tanxencia entre liña e curva; relación entre o punto de tanxencia e oradio de curvatura. Tanxencia entre curvas; relación entre o punto de tanxencia eos centros de curvatura. Circunferencia que pasa por tres puntos. Casos notablesde tanxencia: liña tanxente a unha circunferencia nun punto desta. Circunferenciatanxente a unha liña nun punto desta. Circunferencias de radio dado tanxentes aunha liña e que pasen por un punto exterior. Circunferencias de radio dado tanxen-tes a dúas liñas que se cortan. Circunferencias tanxentes a tres liñas que se cor-tan en triángulo. Circunferencias de radio dado tanxentes a outra nun punto desta.Circunferencia tanxente a outra nun punto desta e que pase por un punto exterior.Liñas tanxentes comúns interiores ou exteriores a dúas circunferencias. Enlaces.

VI. Curvas técnicas:

Definicións e trazado como aplicación das tanxencias. Óvalo: construcción a par-tir do seu eixe maior, do seu eixe menor ou dun rombo de ángulos de 60 e 120graos. Ovoide: construcción a partir do seu eixe maior ou do seu eixe menor.Espirais: construcción a partir dun triángulo ou un cadrado. Espiral xónica (voluta).

VII. Curvas cónicas: Definición e trazado. Elipse: definición e a súa diferencia co óvalo. Construcción daelipse por puntos a partir dos eixes. Construcción da elip se por feixes proxectivos.Hipérbola: definición e a súa construcción por puntos a partir dos eixes. Parábola:definición e a súa construcción a partir da directriz e o foco ou vértice.

VIII. Sistemas de representación.

Fundamentos dos sistemas de representación. Visión xeral dos sistemas diédrico,axonométrico e cónico, e planos acotados. Características fundamentais.Utilización óptima de cada un deles. O seu uso na ciencia e na técnica. Sistemadiédrico: representación e nomenclatura do punto, a recta e o plano; as súas rela-cións e transformacións máis usuais. Sistemas axonométricos: isometría, repre-

14

sentación de polígonos e sólidos poliédricos e de revolución sinxelos (sen coefi-cientes de reducción). Perspectiva cabaleira: coeficiente de reducción representa-ción de polígonos e sólidos poliédricos e de revolución sinxelos.

IX. Normalización e esbozo.

Normas fundamentais UNE e ISO. O esbozo. O esbozo e a súa xestación creati-va.

X. Actitudes, valores e normas.

Interese pola presentación pulcra dos proxectos. Valoración da linguaxe técnicapara a representación das ideas con imaxes. Respecto polas creacións alleas.

Segundo curso

I. Trazados no plano.

Lugar xeométrico. Arco capaz. Cuadrilátero inscritible.

II. Proporcionalidade e semellanza.

Media proporcional. Teoremas do cateto e da altura. Figuras semellantes e a súadiferencia coas homotéticas. Razón de semellanza.

III Potencia.Definición. Eixe radical de dúas circunferencias segundo sexan secantes, tanxen-tes ou exteriores. Centro radical de tres circunferencias. A sección áurea; proble-mas directo e inverso na obtención de relacións aúreas. O rectángulo áureo.

IV. Polígonos.

Liñas e puntos notables dun triángulo. Ortocentro e triángulo órtico. Baricentro.Incentro e circunferencia inscrita; exincentros. Circuncentro e circunferencia cir-cunscrita. Análise e construcción de polígonos regulares a partir do seu lado ou doradio da circunferencia circunscrita.

V. Transformacións xeométricas.

Razón simple de tres puntos alineados. Proxectividade e homografía: definicións.Homoloxía: definición, centro, eixo e recta límite. Afinidade: definición, eixo e direc-ción. Inversión: definición, centro e razón.

VI. Tanxencias.

As tanxencias como aplicación dos conceptos de potencia e inversión.Circunferencia que pasa e é tanxente a unha recta exterior. Circunferencia tanxen-te a dúas rectas e qu pasa por un punto. Circunferencias que pasan por dous pun-tos e son tanxentes a outra circunferencia. Circunferencia que pasa por un puntoe é tanxente a outra circunferencia e a unha recta dadas. Circunferencia tanxentea dúas rectas e a outra circunferencia dadas. Circunferencia tanxente a outrasdúas circunferencias e a unha recta dadas. Circunferencia tanxente a dúas circun-ferencias e que pasa por un punto exterior.

15

VII. Curvas técnicas.

Curvas cíclicas. Cicloide. Epicicloide. Hipocicloide. Evolvente da circunferencia.

VIII. Curvas cónicas.

Tanxencias e intersección cunha recta. Orixe das curvas cónicas como intersec-ción entre un plano e unha superficie cónica. Cónicas dexeneradas. A elipse: defi-nición, elementos e métodos para a súa construcción. Circunferencia focal.Recta(s) tanxente(s) a unha elipse nun punto dela, desde un punto exterior esegundo unha dirección. Intersección dunha recta cunha elipse. A hipérbola: defi-nición, elementos e métodos para a súa construcción. Circunferencia focal.Recta(s) tanxente(s) a unha elipse nun punto dela, desde un punto exterior esegundo unha dirección. Intersección dunha recta cunha hipérbola. A parábola:definición, elementos e métodos para a súa construcción. Circunferencia focal.Recta(s) tanxente(s) a unha elipse nun punto dela, desde un punto exterior esegundo unha dirección. Intersección dunha recta cunha parábola.

IX. Sistemas de representación.Fundamentos da proxección. Tipos de proxeccións e a súa aplicación ós distintossistemas de representación.

X. Vistas.

Vistas segundo a norma UNE 1032.

XI. Sistema diédrico.

Métodos: abatemento, xiro e cambio de plano. Paralelismo e perpendicularidade.Interseccións e distancias. Verdadeiras magnitudes. Representación de superfi-cies poliédricas e de revolución. Representación dos poliedros regulares.Intersección de figuras ou superficies con rectas e planos. Seccións e desenvolve-mentos.

XII. Sistema axonométrico ortogonal.

XIII. Sistema axonométrico oblicuo.

Perspectiva cabaleira. Fundamentos do sistema. Coeficiente de reducción.Verdadeiras magnitudes. Representación de figuras poliédricas e de revolución.Intersección con rectas e planos. Seccións.

XIV. Sistema cónico de perspectiva lineal.

Fundamentos e elementos do sistema. Perspectiva central e oblicua.Representación de superficies poliédricas e de revolución. Interseccións con rec-tas e planos. Trazado de perspectivas de exteriores.

XV. Normalización.

Normas UNE e ISO. Debuxo industrial. Acotación. Debuxo de arquitectura e cons-trucción. Acotación. Cortes e seccións.

16

XVI. Actitudes, valores e normas.

Responsabilidade polo desenvolvemento da propia obra ou actividade. Valoracióndo traballo como medio expositor de ideas, proxectos e realizacións. Organizacióne constancia no traballo a través de realización de proxectos complexos. Espíritode busca e investigación desenvolvido a través do interese polos novos procede-mentos e técnicas gráficas actuais.

5.1. SECUENCIACIÓN

Cada curso está plantexado para ser desenvolvido nunhas quince unidades didác-ticas, polo que cada trimestre abordará arredor de cinco. O número de sesións adi-cadas a cada unidade é flexible, xa que a cantidade de sesións lectivas dispoñi-bles varía dun trimestre a outro. Non obstante, debe procurarse que o reparto detempo sexa ponderado en función da complexidade dos contidos e a resposta doalumnado. A este respecto, pensamos que o mellor é que o alumno sepa o tempocon que conta para cada sección da materia, polo que ao comezo de cada unida-de indicamos cantas sesións se lle adxudican.

5.2. CONTIDOS MÍNIMOS ESIXIBLES

Pensamos que para culminar con éxito a asignatura abonda con acadar un nivelmínimo nos contidos ordinarios, non obstante, xulgamos básicos estes contidos:

1º curso

Conceptuais

- Trazados xeométricos elementais (bisectrices, mediatrices, perpendiculares,paralelas, etc.). Construcción dalgúns polígonos sinxelos. Media proporcional.Simetría, traslación, xiro. Semellanza e igualdade. Afinidade e homotecia.- Construcción de elipse, parábola e hipérbola por puntos.- Casos básicos de tanxencias, con rectas e entre circunferencias.- Construcción de óvalos e ovoides.- Punto recta e plano no sistema diédrico: alfabeto e condicións de pertenencia.- Paralelismo e perpendicularidade no sistema diédrico.- Abatementos, xiros e cambios de plano: casos elementais.- Seccións de prisma pirámide, cilindro e cono por plano proxectante en sistemadiédrico.- Perspectiva cónica central e oblícua. Principios básicos.- Croquización en sistema europeo de pezas industriais sinxelas.- Perspectiva cabaleira e isométrica de sólidos sinxelos.- Coñecemento dos principios da acotación e normalización máis elementais.

17

Procedimentais

- Dominio dos trazados xeométricos elementais. Trazado correcto de polígonoscon métodos xerais. Resolver exercicios de proporcionalidade.- Resolver casos básicos de tanxencias.- Trazado correcto de curvas cónicas. Trazar óvalos e ovoides.- Dominio na representación de punto recta e plano en sistema diédrico nas posi-cións máis usuais no primeiro cadrante, así como exercicios de incidencia e posi-ción relativa.- Representación de corpos xeométricos en sistema diédrico a partir dunha pers-pectiva. Problemas directo e inverso. Aplicación na resolución de seccións ecortes. Trazar perspectivas cónicas de corpos.- Recoñecemento e representación das normas de acotación máis elementais.

Actitudinais

Todos os expostos no apartado correspondente.

2º curso

Conceptuais

- Trazados xeométricos elementais (bisectrices, mediatrices, perpendiculares,paralelas, etc.). Arco capaz e construcción de triángulos aplicando esta propieda-de. Métodos xerais de construcción de polígonos. Escalas. Problemas sinxelos dearco capaz.- Tanxencias: casos máis sinxelos, con rectas e circunferencias. Explicar os con-

ceptos de potencia e inversión.- Consrucción de elipse, parábola e hipérbola. Casos por puntos, feixes proxec-tivos e diámetros conxugados. Tanxentes.- Óvalo, ovoide e espiral. Casos sinxelos.- Homotecia. Homoloxía e afinidade: casos sinxelos. Terceira, cuarta e media pro-porcional.- Punto recta e plano no sistema diédrico: alfabeto e condicións de pertenencia.- Paralelismo e perpendicularidade no sistema diédrico.- Distancias no sistema diñédrico: casos sinxelos.- Abatementos e cambios de plano de punto, recta e plano no sistema diédrico.- Seccións de prisma pirámide, cilindro e cono por plano proxectante en sistemadiédrico.- Seccións de prisma e pirámide por plano oblícuo en sistema diédrico.- Perspectiva cónica central e oblícua. Principios de isométrica e cabaleira.- Croquización en sistema europeo de pezas industriais sinxelas.- Perspectiva cabaleira e axonométrica de sólidos sinxelos.- Acotación normalizada de vistas.

18

Procedimentais

- Dominio dos trazados xeométricos elementais. Trazado correcto de polígonoscon métodos xerais. Resolución de exercicios de proporcionalidade. Casos sinxe-los de homotecia e problemas de arco capaz. Problemas sinxelos con triángulos.- Resolución de exercicios de tanxencias recta-circunferencia e entre circunferen-cias. Explicar os conceptos de potencia e inversión.- Trazado correcto de curvas cónicas por varios métodos. Tanxentes a éstas.Trazaróvalos, elipses e espirais.- Dominio na representación de punto recta e plano en sistema diédrico, así comoexercicios de incidencia e posición relativa. Explicar os métodos descriptivos máisusados.- Representación de corpos xeométricos en sistema diédrico a partir dunha pers-pectiva. Problemas directo e inverso. Aplicación na resolución de seccións e cor-tes.- Trazado de perspectivas cónicas sinxelas, frontal e oblícua.- Representación gráficamente correcta dos principais convencionalismos de aco-tación.

Actitudinais

Todos os expostos no apartado correspondente.

5.3 UNIDADES DIDÁCTICAS

Os contidos de cada curso desenvólvense nun número variable de UnidadesDidácticas, en torno a quince. O contido concreto de cada unidade figura ao finaldesta progarmación, no anexo que recolle o Plan de Aula.

6 AVALIACION

6.1. CRITERIOS XERAIS DE AVALIACIÓN

A avaliación na etapa do Bacharelato

A avaliación no Bachillerato pódese fundamentar dende diversas perspectivas,pero nós cremos esencial partir destes principios:- Continuidade, que fai referéncia á necesidade de prestar atención á avaliaciónconstantemente ao longo de todo o proceso educativo.- Sistematicidade, que alude á necesidade de realizar o seguimento de acordo cosobxectivos establecidos, de maneira organizada, rigurosa e sistemática.- Flexibilidade, que implica a posibilidade de utilizar no proceso avaliador, e sem-pre en función dos obxectivos trazados, diversidade de técnicas e instrumentos derexisto, modificándoos cando sexa necesario, mesmo durante o proceso, paraadaptarlos mellor aos distintos casos e necesidades.

19

Non obstante, as características propias do Bacharelato como etapa non obliga-toria e que debe posuir un carácter propedéutico respecto a estudos superiores,fai que non se aplique igual que na ESO o principio de avaliazón integradora.Ainda que todas as materias deben cooperar no desenvolvimento dos obxectivosda etapa, cada unha delas pertence a un ámbito disciplinar específico. Hai que teren conta que para obter o Titulo de Bacharelato é necesaria a avaliación positivaen todas as materias.Baseándonos no currículo oficial, deseñamos o noso modelo avaliativo a partir doscriterios que éste establece. Estes criterios son unha referencia fundamental, poiscontribúen decisivamente á función formativa.Por un lado, ofrecen ao profesor uns indicadores de desenvolvimento dos suce-sivos niveles de aprendizaje dos seus alumnos, coa conseguinte posibilidade deaplicar mecanismos correctores das insuficiencias advertidas. Constitúen, portanto, un valioso e eficaz instrumento para obter informazón sobre o propio proce-so de ensino.Por outra banda, os criterios oficiais cumplen tamén unha función homoxenei-zadora, pois avalian aprendizajes que se consideran básicos para todos os alum-nos.Por último, serven tamén como ferramenta de orientación para o profesorado áhora de deseñar as programacións de aula, e cubren unha certa función sumativa,en tanto que serven para recoller información acerca do nivel de aprendizaje enque se atopan os alumnos ao finalizar a etapa.

6.2. CRITERIOS DE AVALIACIÓN PARA 1º E 2º DE BACHARELATO

1º de Bacharelato

- Resolver problemas xeométricos nos que interveñan puntos, liñas ou polígonosseguindo métodos racionais claros e comprobables, utilizando as súas relacións etransformacións e ofrecendo acabados precisos e pulcros.- Manexa-las escalas gráficas e numéricas con destreza, sendo capaz de pasardunhas a outras e de relacionalas coa realidade.- Resolver problemas de tanxencia amosando tanto a súa comprensión concep-tual como a súa execución gráfica precisa.- Construír con destreza as curvas técnicas a partir dos parámetros que as defi-nen así como as súas relacións de tanxencia e intersección con rectas.- Usa-lo sistema diédrico para representar sólidos poliédricos e de revolución,mesmo cunha das súas caras oblicuas ós planos de proxección e/ou ofrecendoverdadeiras magnitudes, seccións e desenvolvementos de acordo coa normaliza-ción.- Representa-las vistas e/ou seccións dun obxecto a partir dunha axonometría eviceversa.- Partindo das súas vistas, desenvolver ou construír un sólido poliédrico ou derevolución ó que se lle practicou un corte oblicuo respecto ós planos de proxec-ción.- Amosa-la ensamblaxe de obxectos sinxelos compostos de varias pezas, que se

20

dispoñen segundo os eixes axonométricos e empregando as normas de acota-ción.- Seleccionar aqueles elementos posicionais do sistema cónico que, na perspecti-va dun obxecto, ofrecen unha representación idónea del.- Aplica-lo sistema de representación e recursos gráficos máis axeitados á realida-de que se pretende representar.

2º de Bacharelato

- Executar debuxos técnicos empregando as distintas escalas normalizadas.- Resolver problemas xeométricos nos que se aprecie a aplicación dos conceptosde proxectividade e homografía das tanxencias.- Realiza-las láminas e proxectos solicitados cun acabado coidado e correcta pre-sentación.- Aplica-lo sistema diédrico para a representación de formas poliédricas e deter-minar formas e magnitudes verdadeiras a partir de desenvolvementos e seccións.- Plasmar graficamente un obxecto a partir das vistas fundamentais ou da súaperspectiva.- Aplica-la normalización na representación de pezas sinxelas e de elementosindustriais ou de construcción.- Presenta-los proxectos e debuxos técnicos propostos utilizando as ferramentasgráficas aprendidas.- Aplica-las curvas cónicas á resolución de problemas técnicos nos que interveñaa súa definición.

6.3. FASES DA AVALIACIÓN

O proceso de avaliación desenvolverase en tres fases ou momentos:

1. Avaliación inicial:

Nesta fase avaliarase o nivel de información con que o alumno conta respecto aoscontidos a tratar. Serve tanto para determinar a natureza dos coñecementosaprendidos con anterioridade como para detectar preconceptos ou actitudes acorrixir fronte aos mesmos.

2. Avaliación continua, formativa ou procesual:

Ocúpase de avaliar o proceso de aprendizaxe ao longo do traballo diario.

3. Avaliación sumativa:É a última fase, e reflicte o resultado acadado ao longo de todo o proceso, contras-tando os resultados finais cos de partida.

6.4. INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

Os instrumentos de avaliación que empregaremos de modo xeral son os seguin-tes:

21

- Observación directa do alumno.

Permite recoller información sobre as súas actitudes na aula, o seu grado de inte-gración e a súa disposición cara os contidos e o proceso de aprendizaxe.

- Supervisión de tarefas.

Permite recoller información sobre o grado de comprensión e asimilación da mate-ria e o grao de participación nas actividades de grupo.

- Probas de avaliación da aprendizaxe.

Con elas temos constancia do grao de resposta do alumno fronte ás propostaseducativas do profesor. Son as máis eficaces para estudiar o nivel de aprendiza-xe, sobre todo no que se refire a contidos conceptuais e procedementais.

6.5. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

Á hora de cualificar, optamos por establecer uns criterios únicos para os dous cur-sos da etapa. O profesor procurará ter en conta a dificultade da materia en cadamomento á hora de avaliar, para que a valoración do nivel de asimilación por partedo alumno sexa o máis obxectivo posible. Se fosen necesarias actividades dereforzo, o profesor arbitrará os plans de reforzo correspondentes, preferentemen-te sobre a base dos contidos nos que o alumno amosa deficiencias.De un modo máis específico, os criterios de cualificación que rexerán son osseguintes:

Criterios de cualificación para 1º e 2º de Bacharelato

1) As cualificacións de cada avaliación consistirán na media aritmética das cali-ficacións dos exames ou probas parciais celebrados nese período. Engadiraseademáis a calificación obtida nos exercicios prácticos suplementarios propostospolo profesor en razón do seguinte baremo:

- A nota dos exames suporá o 90 % da nota final.- A nota dos exercicios suplementarios suporá o 10 % da nota final.

2) A escala de puntuación irá do 0 ao 10, e poderá ter fraccións decimais excep-to nas notas finais de trimestre e de curso, que se expresan en valores enteiros.En caso de obter unha nota media trimestral con valores decimais, as fracciónsdecimais acumúlanse para ser sumadas na nota do trimestre seguinte. En caso deser máis de 5 décimas, éstas poden contribuir a subir a nota final do trimestreactual, dacordo co seguinte procedemento: Quedou establecido que a cualificación trimestral do alumno será o media aritmé-tica das cualificacións das probas desenvolvidas nese periodo, incluíndo tamén ados exercicios suplementarios. Pois ben, cando esta cualificación inclúa décimas de punto, a nota definitiva seráa do valor enteiro da nota, reservándose as décimas sobrantes para incrementara nota do seguinte trimestre.

22

Se as décimas sobrantes son 5 ou máis, será o alumno o que decida se prefire quea nota que figure no boletín sexa o valor enteiro da que acadou -reservando asdécimas sobrantes para sumar á nota do trimestre seguinte- ou opta por subir atao seguinte tramo de puntuación. Neste caso, as décimas que lle faltan para atinxiresa nota, sonlle outorgadas a conta, e seranlle descontadas da nota que saque noseguinte trimestre.Como é lóxico, isto rexe unicamente para as cualificacións trimestrais. Na cualifi-cación final, redondearase a nota con decimais ao valor enteiro da cualificación,excepto no caso de que a fracción decimal sexa de 0,5 ou máis, en que se adxu-dicará o valor enteiro seguinte.

3) A cualificación de cada un dos exercicios suplementarios será de 0 a 10, domesmo tipo que a dos exames, salvo outras indicacións.

4) As actividades e probas de reforzo ou recuperación serán obrigatorias paratodos aqueles alumnos con calificación inferior a 5.

5) A cualificación obtida nunha proba de recuperación reemplazará ao da probasuspensa. Se se trata dunha proba específicamente definida como de contidosmínimos, a cualificación máxima será de 6, pois por tratarse dunha proba orienta-da a afianzar contidos mínimos, a súa dificultade non debe trascender o nivel des-tes.Cando se trate de alumnos aprobados que se presentan á recuperación para subirnota, rexerán os mesmo principios, pero sin tomar como referencia o valor 6,senón a nota que o alumno quere subir.

6) Os criterios enunciados prevalecerán de modo ordinario, aínda que o profesorse reserva o dereito de modificar xustificadamente as calificacións cando a concu-rrencia dalgún tipo de circunstancias extraordinarias, xerais ou individuais, así oesixa.De modo particular, a cualificación poderá verse ponderada pola valoración sub-xectiva que do alumno faga o profesor. Esta valoración irá referida especialmentea aqueles aspectos do alumno relacionados cos contidos actitudinais. Ao nosoxuízo non poden ser avaliados tan obxectivamente como o resto dos contidos, poisimpregnan todo o proceso educativo e teñen un carácter holístico, polo que cre-mos que deben incluirse de modo global na cualificación, e non a través de frac-cións ou porcentaxes. En todo caso, o profesor está obrigado a razoar e xustificarsúa valoración subxectiva do alumno, e explicala sempre que lle sexa requerido.O alumno, pola súa parte, terá dereito a demandar do profesor unha explicaciónclara e suficiente respecto á súa valoración subxectiva en todo momento.

Formato das probas ou exames

1) As probas terán lugar preferentemente na aula de Debuxo, e o alumno deberáportar o material que previamente lle teña indicado o profesor.

23

2) Antes de comezar a proba, o profesor dará as indicacións necesarias para odesenvolvemento desta e o tempo de que se dispón.

3) O exame puntúa de 0 a 10 puntos. Un máximo de 1 punto sobre os 10 do examereservarase para cualificar a presentación e acabado dos exercicios. O profesordeberá indicar a puntuación de cada pregunta sobre o total antes de comezar aproba.

4) Durante os primeiros 15 minutos da proba, o profesor aclarará as dúbidas queesta poida suscitar. Asimesmo, durante este periodo, os alumnos poderán ter aopción de consultar material didáctico no propio exame como referencia para plan-texar o traballo, co obxectivo de estimular a aprendizaxe práctica economizandoesforzo memorístico. Esta medida só se aplicará unicamente cando o profesorestime que é unha medida axeitada e o autorice de modo expreso.Neste intervalo, o alumno pode utilizar todo o material que o profesor autorice.Pasado este tempo, deberá gardar tódolos apuntes e materiais de apoio e quedarsó cos instrumentos de debuxo sobre a mesa.

6.6. CRITERIOS DE PROMOCIÓN E DE RECUPERACIÓN

Cando un alumno non acade nota suficiente para aprobar un trimestre, terá derei-to a que se lle ofreza unha proba de recuperación. En caso de resolvela satisfac-toriamente, a nota do trimestre suspenso serálle reemplazada pola nota da probade recuperación.A aqueles alumnos que na nota trimestral acaden a calificación de 4,5 outorga-ráselles a cualificación de 5, aínda que están obrigados, en tódolos casos, a faceras actividades e probas de reforzo e recuperación previstas polo profesor. Isto nonterá aplicación na nota final, onde a nota media mínima para aprobar será o 5.Considérase que un alumno aproba a asignatura cando a media aritmética dascualificacións dos tres trimestres é igual ou superior a 5.En caso de que a nota final do curso non acade cualificación positiva, o profesorpode convocar, se o considera oportuno, unha proba final de suficiencia na que oalumno deberá obter como mínimo unha nota de 5.

6.8. AVALIACIÓN DE PENDENTES

Os alumnos pendentes terán que resolver unhas probas específicas propostaspolo Departamento, e que se celebrarán dacordo co calendario proposto poladirección.

Contidos mínimos esixibles

Os contidos mínimos sobre os que versarán as probas de avaliación de penden-tes, son os mesmos que os da asignatura impartida de forma ordinaria, e que apa-recen indicados no apartado correspondente.

24

6.9. CRITERIOS DE SUPERACIÓN DE PENDENTES

Por avaliación continua

A actividade principal para obter información de cara á avaliación dos alumnos conmaterias pendentes, serán as probas de recuperación de pendentes, que teránlugar dacordo co calendario xeral do centro. Haberá unha por trimestre, serán des-eñadas a partir dos contidos mínimos da materia, deberán ter o mesmo formatoque ás probas trimestrais, estarán rexidas polos mesmos criterios de cualificación.

Os alumnos con materias pendentes poderán superar estas mediante avaliacióncontinua ao longo do curso, superando unha proba de recuperación cada trimes-tre. O criterio fundamental para considerar aprobada a asignatura, será que oalumno acade como nota mediadas tres notas trimestrais alomenos un 5.

Por proba extraordinaria

Os alumnos terán dereito, en caso de non ter esta media de 5, a unha proba final,que versará sobre tódolos contidos mínimos da materia, e será de característicassimilares ás probas trimestrais. Nesta proba tamén deben acadar alomenos un 5.

6.8. PROGRAMAS DE REFORZO DA APRENDIZAXE

As medidas e actividades de reforzo, a preparación de probas de recuperación, oude ampliación de contidos, serán propostas polo profesor en sintonía co Depar-tamento, quen determinará xustificadamente en qué casos baixo qué criterios de-berán ter lugar.

Para todos aqueles alumnos que amosen un significativo déficit de aprendizaxe, oDepartamento poderá articular e poñer ao seu dispor un plan de reforzo que per-mita paliar as súas carencias. Este plan será desenvolvido polo profesor da mate-ria, sempre e cando os medios e a disponibilidade horaria o permitan.

Plan de reforzo

Todo plan de reforzo que eventualmente se aplicará aos alumnos que o precisenconsistirá nun abano de actividades nas que o profesor traballará os contidos máisproblemáticos, ou nos que parezan xurdir máis complicacións, repecto á materiatratada cada semana na aula. A este efecto, o alumno acordará co profesor unencontro semanal dunha hora, a ser posible en horario de actividades complemen-tarias, e de xeito que conveña a ambas partes.As actividades de reforzo a desenvolver no plan serán supervisadas e valoradaspolo profesor dacordo cos criterios de cualificación ordinarios. Cando estes planosde reforzo impliquen, a criterio do profesor, unha proba de recuperación, os crite-rios que aplicaremos na súa cualificación serán os mesmos que rexen para as pro-

25

bas ordinarias.

Reforzo para alumnos con materias pendentes

Os alumnos con materia pendente poden solicitar participar nun plan de reforzo sempre e cando eles o demanden ou o profesor o recomende. En canto ás caracte-rísticas e desenvolvemento, o plan será idéntico ao indicado para aumnos condéficit de aprendizaxe, coa diferencia de que os contidos a tratar serán os corres-pondentes á materia pendente.

6.10. ACREDITACIÓN DE COÑECEMENTOS PREVIOS

Cando se pretende cursar a materia de Debuxo Técnico, e poida haber dúbidaacerca do nivel inicial, debida a unha falla de contacto con este tipo de contidos enniveis anteriores, o alumno poderá someterse, se o profesor o considera necesa-rio, a unha proba de acreditación de coñecementos previos, indicada para aquelasmaterias, que como o Debuxo Técnico, versan sobre contidos progresivos.

Procedemento de acreditación

A acreditación de coñecementos previos verificarase mediante unha proba similarás de recuperación, tendo en conta que o nivel debe ser de contidos mínimos, eos criterios que aplicaremos na súa cualificación serán os mesmos que que rexenpara as probas de recuperación ordinarias. Tamén, se o profesor o considera axeitado, esta proba poderá reemplazarse porunha batería de exercicios ou actividades, que o alumno deberá completar enprazo e forma pedidos, según indique o docente.

6.9. AVALIACIÓN DA ACTUACIÓN DOCENTE E DA PROGRAMACIÓN

Criterios de avaliación

O principal criterio de avaliación para o cumprimento da programación será o graode desenvolvemento da mesma, tendo en conta tanto a presentación e asimilaciónde contidos, como o respecto á temporalización prevista. O Departamento recolle-rá regularmente nas Actas das súas reunións información sobre estes extremos.Procurarase asimesmo que o nivel de coordenación cos órganos e persoas res-ponsables da planificación e desenvolvemento da actividade docente sexa a axei-tada.Tamén se contempla, se o Departamento o estima oportuno, a obtención directade información, mediante cuestionarios distribuidos aos alumnos, sobre a calidadeda práctica docente recibida.

26

7. ATENCION Á DIVERSIDADE E A ALUMNOS CON NEE

A mesma definición do proxecto educativo e das súas concrecións curricularesconstitúe unha medida de atención á diversidade. Por outro lado, o seu desenvol-vemento nas programacións de aula e nas súas unidades didácticas xerará unconxunto de propostas que favorezan a adaptación aos intereses, ás capacidadese ás motivacións dos alumnos respectando sempre un traballo común de base eintención formativa global que permita a consecución das competencias básicas edos obxectivos de cada curso e da etapa.Polo que respecta á asignatura de Debuxo Técnico, en caso de presentarse alum-nos con algunha necesidade educativa derivada de de discapacidade sensorial,cremos que o emprego de ferramentas informáticas ofrece, pola súa versatilidade,solucións válidas para a maioría dos casos. Para outro tipo de necesidades, comopode ser o caso de alumnos estranxeiros ou alumnos sobredotados intelectual-mente, por exemplo, cremos que as medidas a adoptar deben adaptarse ás que,de modo xeral, decidan os órganos competentes do centro, e que poden ser moidiversas segundo as circunstancias.En calquera caso, a toma de decisións de cara á realizaciónde adaptaciones curri-culares ou calquera outra medida de atención á diversidade ordinaria ou extraor-dinaria, tomarase sempre dacordo co Departamento de Orientación, e dacordo coscriterios que, en cada caso, se establezcan para cada necesidade concreta.

8. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES

O Departamento participa regularmente na Revista do Centro, unha actividadecomplementaria na que ven colaborando os últimos anos. Tamén organiza e des-envolve un taller de rock, onde se gravaron varios vídeos musicais, e outro deradio.Asimesmo, ocasionalmente, adoitamos celebrar saídas para visitar exposicións dearte, aínda que este tipo de actividades son difíciles de programar con antelaciónpois dependen tanto do calendario do propio centro como do das entidades queorganizan este tipo de eventos.

9. ACCIONS RESPECTO AO PROXECTO LECTOR

O Departamento colaborará activamente en tódalas actividades que a comunida-de escolar, a través do proxecto lector, leve a cabo para promover e fomentar ocostume da lectura. Neste sentido, seguiremos a colaborar, como en anos anterio-res, coa Revista do centro, na que temos desenvolvido distintas iniciativas.

10. ORGANIZACIÓN DE ESPAZOS E RECURSOS DIDÁCTICOS

10.1. ORGANIZACIÓN DE ESPAZOS

O centro conta con Aula de Debuxo con mesas para debuxo técnico, que é onde,preferentemente, terán lugar as clases. En determinados casos, empregaremos

27

algunhas áreas comúns como pasillos e outros para facer bocetos canto se requi-ran espazos alternativos. Tamén usaremos a aula de informática para traballos coordenador cando a materia o requira.

10.2. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

O centro conta, como dixemos, cun aula con mesas de debuxo e algúns paralex.Ademáis destes elementos, os materiais de uso común serán os indicados encada unidade.Como manual de consulta para traballar as unidades didácticas, empregaremos oseguinte libros de texto en 2º de Bacharelato:- Debuxo Técnico 2º Bacharelato. Ed. Rodeira.

En 1º curso de Bacharelato consideramos que non é necesario o libro de texto,pensamos que traballar cos materiais que en cada caso recomendan as unidadesdidácticas é suficiente.Por outra parte, empregaremos materiais de debuxo non inventariables (lápices,regras, rotuladores, etc.) para uso diario. O departamento dispón dunha mínimaremesa destes materiais por se fosen necesarios, xa que o alumno normalmentedispón do seu propio equipo.

11. IMPLANTACIÓN DAS TIC

Aínda que o Departamento conta cun ordenador persoal, esto non é suficientepara atender a tódolos alumnos de modo satisfactorio cando se trata de traballocon TICs. Por esta razón, empregaremos a aula de informática ocasionalmente,especialmente para traballos relacionados con CAD, na medida en que os conti-dos das unidades didácticas o demanden.

12. TEMAS TRANSVERSAIS

O currículo oficial recoñece a importancia de promover o desenvolvemento denovas actitudes e valores. Este debe ser o suficientemente flexible como pararecoller as necesidades formativas dunha sociedade plural e cambiante, e por isocontén un conxunto de ensinanzas que, integradas no propio programa de cadamateria, percórrena e imprégnana, son as chamadas ensinanzas comúns ou trans-versais.A LOE, no seu artigo 24.7, establece que, sen prexuízo do seu tratamento edu-cativo específico nalgunhas materias da etapa, a comprensión lectora , a expre-sión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as TIC e a educación en valores-traballaranse en tódalas materias.Así, ademáis das ensinanzas transversais que se refiren á educación en valoresde carácter interpersoal e social (educación moral e cívica, para a paz e a con-vivencia, educación ambiental, educación do consumidor, educación para a igual-

28

de de oportunidades entre os sexos, educación sexual, para a saúde e educaciónvial), recollemos unha ampliación relacionada coas necesidades que o contextosociocultural e económico e laboral demandan.A ampliación materialízase en contidos aos que hoxe se concede un gran valor eteñen un marcado carácter instrumental: a comprensión e expresión oral e escri-ta, a comunicación audiovisual e as tecnoloxías da información e comunicación.Nesta programación tentamos introducir tódolos os contidos comúns transversaisnos obxectivos, nas competencias específicas, nos diferentes bloques de contidoe nos criterios de avaliación, orientando todos estes cara unhas actitudes concre-tas:- Fomentar a tolerancia intelectual para aceptar e estar abertos a obras, opinións,interpretacións e puntos de vista diferentes dos propios.- Propugnar unha actitude de rexeitamento ante mensaxes que denotan unha dis-criminación sexual, racial, social etc.- Difundir a análise de materiais impresos e audiovisuais como unha forma de com-prender, integrar e relacionar os recursos verbais e visuais que empregan.- Fomentar o emprego das tecnoloxías da información e a comunicación paramellorar a cultura plástico-visual e para expresar, de forma persoal e creativa,vivencias e emocións.- Aprender a disfrutar do tempo de lecer dun xeito persoal e enriquecedor.- Convidar á utilización creativa de recursos materiais variados do entorno, tantoconvencionais como non convencionais.

29

2 de 37

3 de 37

4 de 37

5 de 37

6 de 37

7 de 37

8 de 37

9 de 37

10 de 37

11 de 37

12 de 37

13 de 37

14 de 37

15 de 37

16 de 37

17 de 37

18 de 37

19 de 37

20 de 37

21 de 37

22 de 37

23 de 37

24 de 37

25 de 37

26 de 37

27 de 37

28 de 37

29 de 37

30 de 37

31 de 37

32 de 37

33 de 37

34 de 37

35 de 37

36 de 37

37 de 37