§Sf:

m

]|%SK#ÜB

m

©1$ISrjt

ilfelSw

I«

TOfäs?

In JefuNominoΡΕ NTASOCTANA gg

QU/ESTIONöM flTheologicarum, |||

IN REGI A UPSALIENSIUM ACA-d ε μ i a , 2. Odo.bris, Studiofis, errores,quammaximé in locis Bafenrefterianis

nominatos,«vacrKiuo(si^wsdirputan-tibusypröpofitarum,SuB Ρ KM S IDI O

LAHR Ε NT 11 OLAI WALLIT, NE- |RICIENSIS, S.S. THEOLOGIi

D. eiusdemq; Upfali# P.Pro fellbris,

RESPONDENTE

BRYNOLPHO T Η 0 Μ JEyVVermdando.

Etpr&ßdis[um^tibm émprejfarumUPSALIiE

_i_

K-sfpud Es C Η I L L U Μ Μ A T T il Iκ^ίηηο 10 2 1,

itSiM

TO

: φ φ «(κ tår sfe φ.φφφ#φφ &_ > u73 >ΤΤΖ·*£^ iCO ·,Οί u?5t/:bg7S -/be^ö^©^é^eo6a^6oééo60cäée«§3ö®

Viris & Dominis ,-

J&cOewndis· £ff Clarißimis Y

M. JON AE ORIENSO-LANO,S PECTÄ TISS IM O MAJE3TADIENS13

eccieiia; paflori, & iuperintendenti perWerme-landiam &Wasboviam bigniilimo.

M. CAROLO PR.^TORSO,Merxtiffinio eccleiia; Carlftadieniis paftori?öc adr

jaccncium ecclefiarum pras-poüto.U t i Et ι a m-

VeneubiUbus & prsßantißimü »

Dn.^ JΌ Ν JE, prrepofito & in $råf?fcrgf)fDn_, CHRISTOPH ORO ANUN DI

ßrunio, in Cimefjarab verbi di-Pil. ANDRET Ν IC O L Α I, in j vini mi-Dn_, LAURENTIO Β I RG ERI, in ^niftro

Zrtvifa fideliilbDhl.+ GEORGIO, in gita I mo.Dn.,. DEODERICO, in ©eiflibjDn_. OL Α Ο £llf{j/ in.^tyfocjjai

Suis Hominis mecmatibiis (f"fiutoribus, femper,/ ubify ac admodum obfervandis,

Hoc exiguum exercitium Theolbgicum. humiiimé & officiose nuncupat.

B R YNOLVHUSTEOMJE♦

I

5 U?2^ ^ u?5iU73 U75ée^ee^0O€ΘΟ0β^θΟ©ΘΟ3ΘΟΘ@©6

In Jefu NominoΡ Ε N T A D I S 0 C T A V AS.

QiliESTIONUM THEOLOG I-CARUM

' : :- '/, Γ

AN De u s flt i ti fi ni tυ s ? Detern infinitum tffine-garttes vere fe negaffe opinan tur, primoI fcriptura dicit eum v iden ab angelis, Matth. tg·, ιo. & abele51is Dei in altera vita videndum ejje d facie ad fadern,i.Cor. ig, i2. Refoondeo illam Dei difione non effi cor-poralem, fiquideni Dens ipfi corporeus non efi;fid cogni-

I tianem fuo genere perfieclam. Infi« !. Contra hane re-\ [fonfionem eßillud Jobi, in carne mea, inquientis, vide-j bo Deum,Job. ιp,2Ö«. Refpondeo e(fefallaciam amphi-bolias , dum tn carne videre Daum hic notat non idem acvide re eum carnalioculo ,fed quod in carne exiftenspoflrefurreclionem "oifiurus fit Deum. Infi. l. Iterum con¬tra hane refponfianem efiAuguflinus, expreße dieensglo-rificatoru oculos in eo acutius Dtdere, quam ferpentes autaqutU, quia hac bruta tantum vident corporalia, Uli "Oerbincorporalia, aut quomodo loquitur lib+ ult. de C. D. cap.2p. Refpondeo efife fallaeiam a difto fecundum quidad dtBum fimpltciter, cum is affirmat quideglorificatosOidere incorporalia, fid non dicit illud fieri oculo eorpo -reo , quemadmodum nec dicit Apoflolus homines oculocorporeo videre invidbilia Det, quando illa peroidentur,Rom. i, zo. Infi. 3. Jamen Εfinas Vidit Deumfidentemfdperfiltumfiblime, Εfa.6,1. Refpondet Thomas &

Η 2' dicit

19*Reipoti-dentc

Brynol-phoTho jv.se,V Verme.lindö«

Aud&a-ni &

Vorfti9.Obj.I.Reib.

Infl+i.

Refi,

Infl+2.

Re/}.

Infi.}.Rejp.

6o+

Inß.4,

Ref.

Infi, s*

ReJ}.

Qbj. iL

*<#*Inil.

dicit aliquam formam imaginationeformari, r cpr&fen-tantem Deum fecundum altquem modum firnilitudinisr,prout infcrlpturis ärvinis diltinaper res fenfibiles meia-phorice defcrtbuntur. Et reßonßom buic adda argumen¬tum hocproceßerra non dißributo addißributum, cumnbn fiquitur Didit tale aliquid Efiaias, ergo incorporalemDe 't effientiam ocuUs corporeis vidit, & ut vidit illam fi¬nkam , ita frutus eil Deus : potuit enim Dens ibi diffeη¬βών é feprabere Εßia videndum,prabuit ut fe aliis Densapparitiombus aliis, ac ka difinguendum eß inter appa-ritionem, & tlludquodapparitione apparet, diccndumfiillam non hoc oculis corporeis videri. InfR 4, Dicaturproinde tllud ita de homine, aliquem defeBum patient e,de angelo diet nonpotefi > chm angeli intelleilns nonpa-titur aliquem defeilumv Reipondeo effe fiallaciamaquivocationis inltoce defeßusquando vera efi illa ra¬tio de defieiluprivativo, & ejus rei carentiq, quam quishabere debebat; fednonnegativo, quo defeßu qudibetcrc-atura invenitur deficiens Deo comparata, dum nonhabet illam excellentiam, qua invenitur in Deo. Inft. 5.Ira fiane videtur quod nullus intelieilus creatus advi-dendum Det effientiampertingere pofiit, Reipondeoverum effie hoc de fenfu vifus, quia is ef per omnta mate-rialis; & non de intelieålu,quifiatim vifts corporibus di-pinam effientiam cognoficit ex inte lie tiWperßicuitate, &divm& claritatis in corporibus inmt>atis refulgentia.SeCandomanifefum ef iilud ex rationum una , quianihil in natura potefi effie infinitum, ait Vorfius. Re-fpondeo ejfie fallaciam catifi, cum multa Deus fit, quedin natura non eil. I niR Necpoteil aliquod infinitum efifi-, aititerum Vorfalls, cum atiu infinitum eße, (f in fje¬de hec aliquid eße contradiiluria fukt: c, nia omne quod

actu

1 aBu eft hoc aliquid, infieipfo finitum, 6f ad certum ali-I quod genus entis quaficontraBum eil. Reipondeo effefallacιam squivocationis in t>oce infinitu, & dico verume[ß argumentum Vorftij de infinite, ut illud opponiturdefinito (f non finno. Altera, quia omne finitum eßimperfeBtim, ut inquit Ariftoteles Ith. phyfic. & DemeftperfeBißimus, Matth.5,4$. Reipondeo Arifiote-lem loqui de nfinito ex aliqua impotentia tali> & non de

j omnipotenttßimo, qualem Deum ejje etiam idem Arifio-\ teles agnovit lib. de mundo ad Alex. Jnft+ Agnolytt il-I ludArißoteles, (ed infinitumDeum effi nonnovtt, nec

, I nbffiepotuit, quando infinitum Bf- finitum quantitati con-venire fenhit 1. phyfic. & in Deo nulla efl quantitas, cumfit tncorporeus. Reipondeo 1. parumreferre agnolcitilludaut non agnoVit Arißoteles i cum ejus autoritate hienonßamus. 2. effefallactam aquiloocationü in tsoce 1. in¬finitum , quando Deus infinitus eft perfeΒtone (f nonmole > congruente quantjtati dimenfha. 2, quantitas,quando Deus eß quantus non dimenfione, fed eßentiah

I perfeBione O3 vigore. Deinde Jaerα Ittera Deum nuffti-\ am abflute infnitum nominant, fed comperate dt reffe-I clu noftri, quomedo infinitus eftβcIlarum numerus , attI forßius+ Reipondeo aliquid in feripturis dicijccun-I dum literam, autfecundum fienfum; IS addo non i(lo,fidhoc modo Deum inperipturis infinitum dtei, Pß 144,3.

Ii. An Deus iit omniprsefens? Deumomniprafen-te eJfi negantes vereβnegaffe opinanturprepter prim0rationes rationumq, primam, quia Deus efl incerto tibi,cum (s locum mutüt y quando dcfcenclet > Gen. 1 /, 7. (faPpropinquabit nobis, Jac.4, g. Reipondeo effe falla-cfßßffrr£ diéljonis , quando Deus cffeBitd ad PommesCiCjCendit tliisd aprroptnquatf eim ü exerit vif

6i+

Obj. III.

Infi.

Rejp.

Η }

vimJus aut

gra-

obj. ir.

S Re/p.-·

I Attd&a-; ni &altquis

i Cahi-niano-

rum,Vor(Ii9.Obj. I.Reß. ,

él* grada in piis, Dit pr&fentiaw ex iliusgratiofs efeblis infeipfts fentientibus ; aut iratn tmpiis. , Beiprafentiam exMins imtls effebilsfentientibus. Declarät hane refpon-ßonem Thom ts aliquö exemplo, ficut, myntens, (bl inträ -re domum & exire in quantum radios ejus pertingit ad"domum: fic diettor Deos appr-opinquare adnos velrece-dere a nobis in qitäntttmpercipimus infiuentiam bonitaiis

ίηβ. t· tjus, vsl ab eo defictmus. Inft. i. Sedbocvidttureffe]pro Vorfio, dicente Denen per caufas pbyflcas 1iel hyper-phyficas, puta angelos & cuteros operäri, ut rex ahquis

Ref. ! per (uos mintflros. Refpandeo ällatumftmile·, exfilisradas petitum, nihilfacere pro Vorfio, ettam quta omne jfmile ciaudtcat & eft dißimile. I η il, 2 Sanepro illa fa·* jcit, cum perinde Deus in cdo fedeat utßf få vim Vir tu- \tisβa ab entes exerceant, fuis bic tadiisdlle caufis feeun- idis. Re rpondeo quarens k Vorflio ubiböc fcriptura di- !cit t I n il. 3. Ex Thoma ita dtxifti, få di blum hoc as \Vorfly opinionem ettam illa fcriptura confrmat,qua dieitjtios ad Deum venire, Job. 14*23. Refpondeo effefalla- ic'fam fgorsi dtchonis , quando eatenus Deus dicitur adnos Venire, qua t cnos ejus gratta ad cum converttmur, anobis item dtfcedere, quatenus ab eo defamns per pec-catum. Atsp ita videtur immobiltßimus Dens move-riy quemadmodum immobilißimum ahquod nemus autripa moVeri Videntur traha profcifcenti aut naviganti.n. aquivocationis in vocabulo Venire, fumendo hlc deprogreßione non corporali fåpbyfca, (ed fpirituali fåmentis a (febltbus, cum ejusmodi accefftis fub fmilitudi-ne localis motas defgnat (pirttualem affeblum , tnquit

Inbi. 4. Thomas i. par.fum. quafl. j. art. 1. I oft. 4. Urget Vor-ilius Ma fcriptura loca, qua dicunt Deum e(fe tn codis·,Matth.5,py få ceelum effe domum, Job. 14,2. acfiveinde

Inbiil.

ReffInfi.}.

Χφ

con-

cortcludit Deum effentialiter tantum in localt allquamanßoneejje. Reipondeo nihilbicaliudVorßio,quamccelum ccelorum non capereDeum, i4Reg4g,2y. £f cslumejje ejusjedem, terramzero (rabellum, Efa.66,1. Licetetiam rejponderepojjem Vorfiium falltparelencho i.a di-61o fecundum quid ad dtBum (impliciter, cum ita con-cludit: Deus eft in ccelis, ergo Dtus tantum eflm ccelis:& Dens efi in cexIis, ergo Dem eß in c felis definitive, finon profus circumfcriptiVe zoluerit,quandoDeum (ubti-lißimum corpus habere blajjhemat* l. figurs diBioriiscum ejfe in cslo notet non inclußoncm ahquam, fed csie-fitemprsfenüs modum (f excllentiorem divinspotentist,g/oris j bonitatis& majefiat is patefaßi&nem in erb'· ι mcsiefitum ajfeßtonibus ζ£ co ram csktibus, boη is angeIis(f Dei ekBis. Atcg ftve hucfießant Verba tam Augu-ßiniy nondieimus, Epiß. .ad Dard. inqukntis,patermficr qui es ubiq{, cum Lf hoc Verumfit; (edpaitrno-fier , qui es in ccelis, ut templum ejus potsus in orationecommtmoremus♦ jfeuam Jußtni Martyris , domum,afentis, & thronum Dei cslum ejje dieimus, nen quafeDeus illo adhalntationcm & federn indigeat > qui omni-tio in c ι rcumfiriptus & nullius rei wdtgens efi : verumne ad illiu* jubjfientis amplitudinem & fiubfiantis weer-ruptibilitatcm refpiaentes, Deum ipfum aut dignitatehonor t q parem ejjejujpicartn itr , propferea Det ha lita-culum& thronum diamm: ab omni cum hujmmcdi zer-bis, tum (ibfiantis cum Deo, tum (ubfiantis apptliationiscommitmont excluclcmes. Farn ficuU domieihum &thronum poßt riora illofit. ηt, qui illa ejfe cit, (tc if ccelumpoßenus Deo cβ,utgen'-tum ingenit I rs fl» Interim exalia femptura cor.jat jspt Deum nen t (ße cum bomin bus,ut Kum. 14, 42. K t poride o Dei prsjeηttam t(t aut

poten-

63<ηφ

Infi,

64·

Ob], II.

Λφ

olj.iu.Rejp.

Obj.IV,

Re

JjuidaCalvi-niano-rum.

Obj. I.Re/p.

Obj. Il,Refp.Inbi.

Refl.

Potentin Heb.1,5. autgratia, Num> 14, 42. autgloria,Job. 17>14. aut etiambypoftafios,Col.i,p. Secundam,quia majeßas Dei poßulat,utJubfiantiamfuam ab bister-renis abßrablam habeat, qua alias utpars tmmifceretur:tndignum autem Deo efl in antroformic&,aut in locis for-didis tota flua efjent ta adejje, inquit Vorβim. Refpon-deo veré jndignum ejje, flDem ita adcflet, ut a rebuscontincretur& aflflceretur,cumpottus adflt,ut contineatff afflciat tanquamprima caufa fecundas ζ? effeblauereveluti tndignum fole& anima non efl, licet res etiamfor-didißtma horum calore (f vita incalefcant (f vivant.Vt tert iam, quia ita elfen tta Dei in anguflurn cogeretur,βßcpr£fensflatuatur in re qualibet minima. Reipon-deo ita fleri, fllocalem Dei incluflonem afereremus, &non dtceremus Deum abs$ ulla commenfuratione ita efein re qualibet minima totum,utflt etiam totus extra ean¬dern. Deinde autoritates, quas qusrit Vorflttus in ta-cito natura & omnium pooulorum conflnfu, inprecibusad coelum mentes elevantium. Refpondeo efefalla-ciam caufk, ciimfaciunt fl id &propter iltußrioremDeiin ccelis manifsftationem} &menttum ab bumanis cvo-cationem.III. An divina eilentia fit omniprjefens ? £)ui

hoc negant fl dicunt primo fe non Pidere quomodo idflat,ut Pincier trabl.4. lib.2. de ccen. Dom+p*joy. Refpon¬deo ex Chryfoßomo, bom<2 fuper Epiflolamad Heb. tn-quiente: multa dt Y)co loquimur, qua inteiligere- nonflu-mus idonei. Deinde ita Dei eflentiam difundi in resomnes. Refpondeo fortaßis talealiquidflequi, flquislocalem divina efentia prsfentiam dejendere velie1.1nft.Si ita non difundatur Oei efflsntta, certé rebus conjun-gatur ? Refpondeo 1.flperejusmodtOei conjuncltö¬

nern

vem ejus aliquant in nos non transfufio,jédfübflantialismänfio inteäigatur, dicimus Deum rebus cenjungi, Act.17> 2g. 2. & illam Det dijfufionem fequi ex corporali Ö*non (pißtualt altcujusprafentiai

IV". An Dsi prsefetaria fit localis ? ffd Deo ve-ré , proprio& rede Ιόcum ac ioralempraßη tiam tributpuffe ajuntyilfipro β adducimt primo fcripturam,crpref-se dtccatem Dominum effe tn loco altquo, Gen. lg, ιό.Refpondeo effe faliaciam figurα äicitonts inpbrafi, effein loco , cum ea hic idem jigdjfiwat ac patefaßionem.Infi. 1. Coricedo hoc : & addo patefaBipnem localemfutjje. Reipondeo effe faliaciam d dißofecundttm quidad deßum fimpljciter, quando non ßquitur: fuit pate-fißio, ergo localis: curnpapefaßtönes illachlesdentur.Ideejequitur: apparuit in loco, etgb localtHrapparuit:quia anhna appartt in loco &* corpore, fednonlocaliier.Infi. 2. Imb localtter Deum apparuiffepatet ex ipfo tex-tu Mo fadco j diccnte Deum vere effe tn ißo loco, Gen. 2g,ιό. Refpondeo effe faliaciam caufa, quando Pere &locus hic de Deo ufurpantur ad oftendendum tpfus pra-fentiam (f non ρrufentia modum. Infi. 3· dn loco effeDeum docet illa(ertptura, qua in ccelis dicit Jehovamfia-biliviffefoliumfuum, Pf. 10g, /p. Refpondeo altbi effedtßum dict hac ejusmodi de Deo κατ(fpropter aliquem humanum affeßum , ejfeclisDeiß-milem. Deinde raßonum prrmam,quia omne quodeß,in loco eß, inquit Vorßius. Refpondeo i. per inßan-Kttam (f dtco italocumcffe in loco (fahquid injeipfo tan-qud loco,quod repugnat fationi. 2« Rattont ficuti confen-taneum eß omne corpus naturale effe in loco Sectmda m>ciu,a cum Deum ubittj effe'dicimus, nos normtf localemprsfinttam conctpeYepoffe. Refpondet Dn. Grarrerus,

T>eum,

66.

obj.m

Rejp.

Difpu-tant

Schola-

flici.Obj. /.

Reß..Obj. //+

obj.

Reß,

Deum, inquiens, omntbm lock ubicg efje dici ηon for¬maliter, per contaffium quantitativ dimenfiva; fed ejfe-B'vve feu caufaliter , per contattum virtutk: mn enimbac locutione lock Deus includitur (f contin etur; Jed itaomniprsfens eße creditur, utfitfupra & wfraomni&lo-ca, fimaxime forent infinita. Et tertiam , quia ueusnominatur quantut,ut magnus, Ρf.1andealiquamcerte hic quantitatem, ait Vorfitw r & cogitari (f eßeoportet. Refpondeo eßefallaciam t. caufa, cum Demmagnus diciturpotentia, loirtute, operatione, nonquantitatecorporea &propriofic difia, wquit Athana¬sius (üp. Pf. 14p, 1. aquivocationü, quia bic magnttudononmolk, fed operationk intelhgitur.V. An Deus fit extra coelum ? Negarunt hoc alt*

qui, & defenderunt fe rationum prima, quia Deus nonpoteil confißere in nihilo<. Refpondeo ejfe paralogif- ίmum i.petitionkprincipij, cumfalso dicitur Deum nonjubßftere pojfe fine aliquo , in quo fubßßat. 2. Cauft, Iquando Deijubfißentia caufa non efl alia ab ipfo Deo , qM jfibt folt prffens eft extra mundum. Secundå quia Demtantum noßra mentk conceptu eß extra mundum, quan¬do omnefpaciü extra coelum eß imaginartum. R e fρ οn-deo ejfe fallaciam caufa, quia ubj nos conctpimusfpaciumpermedium υacut, apti repleri corpore,ibiflatuaturpra-fentißima divinafubßantia totum tliudfubflantialiter re-plerc,inquit J. Martini,cent.4.d.6.q.i. Et tcrtiå,quiaDeus extra coelum nihiloperatur, funt aliasfubßantitimmateviales inloco non nifper operationem. Refpon¬deo (f propoftionem banc & bujuspropoftionk ratio-nempeccare in (f feripturam, Epb. ι, 4. & rationem,quando inteiligentU hypoßaßs noariatur, 'variata ejus vp('

ratione, qua in eodem übtmultiplex ejfepoteß>omnifine agentk motu**