Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

51

Transcript of Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Page 1: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog
tasekla.canalblog.com
tasekla.canalblog.com
Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog.com
tasekla.canalblog.com
tasekla.canalblog.com
Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog.com
Page 2: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog
Page 3: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog
Page 4: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Omar DAHMOUNE

Agu Ungal

Asqamu Unnig n Timmuz$a

2007

tasekla.canalblog.com
tasekla.canalblog.com
Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog.com
Page 5: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog
Page 6: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

L’Algérie mon beau pays Je t’aimerai jusqu’ à la mort

Loin de toi moi je vieillis Rien ne m’empêche que je t’adore

Avec tes sites ensoleillés Tes montagnes et tes décors

Jamais je ne t’oublierai Quelque soit mon triste sort

Seul je parle à moi­même J’ai failli à mon devoir

Je menais une vie de bohême Et vécu dans le cauchemar Quand je chante ce poème

Je retrouve tout mon espoir

Slimane Azem

Page 7: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog
Page 8: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 8 ­

30 yennayer 95 d ass amcum i d-yeooan cama-s di Lezzayer tamejruêt, $as akken tu$al d amviq n lmut, ma truêev $ur-s di ccek ma d-u$alev, d acu kan tudert mazal ad teddu deg-s. Di yiwet n tûebêit n wagu d lgarra, Ëakim iteddu ar lweâd i yesâa netta d Racid deg ubrid n Ämiruc, lamaεna afus n rrebrab yella-d ger temlilit-nnsen, s lbumba i d-yellan deg uxxam n temsulta. Ëakim mi yewwev $er din yers-d di tkerrust s lexelεa, yeâjel ttazzla ar zdat, ar wanda i teîîerveq lbumba, yettemlili-d imdanen ttazzalen wa akka wa akken-nniven, yaf ddunit n Rebbi texlev ger yidim d i$i$den, yeffe$-it leεqel deg wayen iéer ger wallen-is, yu$al yettnadi $ef Racid ger wayen-nni i degi tecεel tmes, alammi t-yufa mazal kra n rruê deg-s, yeddem-it yettazal yes ar tkerrust, mi qrib ad yawev yesla i ûûut n unazaε ar yiwet n tkerrust i yenneqlaben. Iger ar din yaf-itt d taqcict texnunes deg idamen, yeddem-itt-id ar daxel n tkerrust yewi-ten ar sbitar. Mi yewwev, yaf tawa$it d tin muqqren n imejraê d lmeytin. Imejjayen ur érin ara d wanwa ara d-dhun, yal wa anda yettazzal, gren-d ar imejraê-nni i yewwi yid-s wwin-ten. Ameddakul-is rran-t ar lkuma, yerja din alammi d-ye$li îlam, Ameddakel-is ur d-yerri s lexbar, netta yessefqad $ur-s akked d teqcict-nni. Yiwen wass yufa-tt terra-d s lexbar, teffe$-d di lkuma, iεedda $ur-s, isellem fell-as isteqsa-tt $ef tezmert-is, amek tella yu$al yeooa-yas slam iteddu ad yeffe$, tenîeq $ur-s tenna-yas : ma

Page 9: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 9 ­

ulac a$ilif ak-steqsi$ $ef sebba i k-yeooan ad d-steqsayev fell- i? Yenna-yas : ttase$-d éerre$ ameddakel-iw, ata da ula d netta di lkuma i yella, mazal ur d-yuki ara. D nekk iken-id yewwin di sin yidwen ar sbitar, menbeεd mi iken-id refde$ di txazzabit- nni n Ämiruc. Tu$al-iyi d tanumi, yal imi a-d-steqsi$ ar wemeddakel-iw a-d-rzu$ di$en fell-am. Tenna-yas : tannemirt tameqqrant $ef wayen iyi-txedmev, d lxir ur d ak tettu$ alamma mmute$. Tettedduv ad truêev ur d iyi-d-nniv isem-ik ? - A weltma fiêel ma tessnev isem-iw ne$ d acu-yi, awi-d kan imi teêliv. Tenna-yas : a êeq Rebbi ur teffi$ev alamma tenniv-d isem-ik. Di lehedda-nni seg i tettgalla ikcem-d baba-s yenna-yas : d acu akka ? Tenna-yas : d wagi iyi-d-ismenεen a baba, atan yeb$a ad iruê ur d-yenni ara ula d isem-is. Baba-s n teqcict : Amek akka ad truêev ur nezri ula d isem-ik, axi ad nsellem fell-ak ula d sslam ? - A lêao, ur tesεiv i yellan, d lwaoeb-iw kan i xedme$. Baba-s : ula d nekkni ooa$ a nexdem lwaoeb-nne$ yid-k ? U$alen ttemsetseqsayen gar-asen, iban-d belli Baba-s teqcict d lkumisar di Lezzayer ma d nettat d tane$mast di yiwen we$mis muqqren, ma d netta d amsaltu yettraju ar wanda ara tceggεen. Lêao : imi mazal ur k ceggεen ara, ak id-awi$ ar $ur-i. - Tanemirt a lêao, ur zmire$ ara ad qime$ dag-i $ur-k ulamma d ayen yelhan i d-nniv, acku fki$ awal i kra n imeddukal-iw aken a neddukel ar wemkan nniven. Lêao : ihi imi akka a k-yezzem Rebbi a mmi ma yella kra i teb$iv ne$ i teêwaoev m ur d ay d-nniv, aqla-k s wass-a d asawen am yiwen ger warraw-iw. - Tanemirt a si lêao ulamma ayen xedme$ ur yeêwao ara annect-a n wazal id ay terriv, ad iyi tessurfem ad kkre$ ad ruêe$, aîas n lec$al i yettrajun, sarame$-am êellu s-lεejlan ma yeb$a Rebbi.

Page 10: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 10 ­

- Lêao : sani ara truêev ass-agi ara teffe$ Samya di sbitar, as- nexdem imensi, ilaq ad tiliv. - Ma suli$ lec$al-iw $ef zik an-ruêe$, ma ulac ar tikkelt nniven ma yeb$a Rebbi. Lêao, deg waken i yekcem Ëakim ar wul-is, ur yeb$i ara at yeoo ad iruê, yettaεrav amek ad t-id i qerreb $ur-s. Yekker yenna-yas : atan ma ur d-usiv ara, εqel belli imensi at-xaû lbenna. Ëakim : ur zeεf ara a si lêao, an ruêe$ ma yeb$a Rebbi. Samya : ax tansa n uxxam d wuîîun n tilifun. Ëakim, $as akken yemlal wul-is d Samya, yeb$a ad yerwel i tayri yeb$an a ten-tesdukkel, ulamma i kemmel-as imensi-nni id-yeçça $ur-sen id-yeslalen iciddan meqqren gar-asen. £as akka yella wannect-a, yeb$a ad yerwel i wayen yeb$a wul-is, ulamma aceggeε-is yusayas-d ar Lezzayer, iruh yessuter at ceggεen ar berra i tmana$t. Azekka-nni yeddem lqecc-is iruê ad yebdu axeddim berra i tmane$t, yerkeb lkar ûûbeê tasebêit, wer-εad tefrari tafat mi qrib ad awven ar wenda teddun, êebsenten-id yemdanen n yiv, yuli-d $ur-sen yiwen n urebrab annect n yilef, mi ihedder ttef$en-d ileddayen deg yimi-s, yettεeggiv yeqqar-d : aya wid yellan deg udabu ihebîu. Imi ur tesεiv win d-yersen, yenna- yasen : Ihemala ki ma têebbuc tgulu werrahum ya îu$at, rakum mεhum, hebîu gaε ! Ners-d, snin-a$ akken nella $ef lkar, ifassen-nne$ deg yigenni, kra deg-sen bdan aqelleb deg-ne$ ma d yiwen deg-sen yeîîef-d yiwet n teqcict yelsan ilsi aqermav yenna-yas : tugimt ad terramt avar ar deffir. Yezla-tt s idamen semven am tyaziî, ulac anwa d-yuli lmenîeq, ûûut-is mazal-it deg yimeééu$en-iw mi tettsu$u, tessutur deg- sen rreêma. Kra da, yevra ger wallen-nne$ ur nezmir i wacemma am akken ur nelli, gar-asent ula d tim$arin ifent-a$ s unaji i Rebbi, zdat yeεdawen n Rebbi yellan nnig webrid, ddaw webrid, rrnan n$an yiwen weqcic yellan d aserdas, yu$al-d deg uxxam imi kfan ussan is-d-fkan n ustεefu, yewwi astaεfu n lebda.

Page 11: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 11 ­

Cwi kan iceggε-a$-d Rebbi iserdasen deg igenni, talti ur d- yegri ula yiwen deg-ne$, irebraben-nni rewlen, ooan-a$-d am tuooal ger idammen d imeîîawen.

Di tegnitt am tagi is i bdi$ ass amenzu deg umkan-iw amayenut, as tiniv d ddnub n tayri-nni i b$i$ ad n$e$ id-wwi$ yid-i, almi qrib iâedda lqecc-iw. Mi wwve$ ar uxxam nni n temsulta, imi éran ayen yevran yid- i- fkan-iyi-d leslaê d takerrust, kra n wussan kan fkan-iyi-d kra n ussan n ustaεfu. Imi lli$ teddu$ ar tmana$t s leεolan akken ad sidre$ tayri-nni i b$i$ ad n$e$, labaεda mi tevra yid-i twa$it-nni, u$ale$ am akken d taâkumt ééayen i ddme$. Terna-yi tugdi n rebrab, ugade$ a d-mlile$ yid-sen deg webrid d-yezgan ger idurar d îezgi, yessewêacen ula deg uzal qayli, ur d-rri$ s lexbar alammi d-ufi$ yiwet n teqcict tqerreε-iyi-d abrid, u nettat tella di yiwet n liêala yellan maççi d ayen ara d- yeêku wemdan. Tafekka-s teççur d idammen, acekkuê yebded s-igenni am tteryel, aceîîiv qlil fell-as. Imi êebse$ $ur-s teldi-d tawwurt s- lεejlan. Teqqar-iyi-d : di leεnaya n Rebbi ma ur teεjelev tura a$-d leêqen ad a$-n$en. Uqbel ad tessali awal alammi ttwali$ irebraben-nni ttazallen-d $ur-nne$ kkaten-a$-d s rûaû, di tugdi ufga$-d d affug, taqcict- nni yeffe$-itt leεqel, tettεegiv : Ma îîfen-a$ a$-nn$en, ulac rreêma deg ulawen-nnsen, d iεdawen n Rebbi. Allen-is cercurent d imeîîawen, imi d-newwev $er wemkan n laman, sne$se$ di lεejlan, îalle$ ar teqcict meskint, t$av-iyi, tegzem tasa-w, allen-is bezgent deg yimeîîawen as-tiniv trewel-d i lejnun a ten-yexzu Rebbi ineεliten. Imi lli$ sêisiffe$ di liêala-s, terra-d s lexbar i yiman-is, teεweq amek ara tesser iman-is, yiwen ufus teffer syes idmaren-is wayev terra-t anda-nniven, imi îilli$ akken deg-s ni$-as : ur ttagad, nekk d amsaltu aten-ih lekwa$ev akken ad tamnev,

Page 12: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 12 ­

rni$ kkse$-d tajakiî-iw fki$-as-tt, rni$ ddem$-d yiwen userwal fki$-as-t telsa-t. Imi s-tekkes tugdi, yu$al-itt-id rruê. Steqsa$-tt $ef wayen yevran yid-s aked yisem-is. Tenna-yi-d : isem-iw Suεad, d tarewla i d-rewle$ i lewêuc yeâan ûura n yemdanen. Lli$ d tamejayt, ur tesεiv acu iyi- xuûûen, ttemlili$-d ala ussan imellallen d lferê d zzehu, laεmer i s-nni$ a d-yawev wass i deg ara tevru yid-i akka. Lli$ xeddme$ di yiwen n sbiîar ameqqran, yiwet tikkelt ye$l-id yiwen n lehlak iwaεren $ef yiwet n t$iwant. Tanemhalt n sbiîar-nni i deg lli$ xeddme$ win iwumi tenna ad truêev d imceggaε ar din ad yagi, nekk qeble$, ruêe$ s yiman-iw ur zmire$ ara ad ooe$ medden ad mmten yernu nekk zemre$ ad ten id smenεa$, asmi wwve$ ar t$iwant-nni, medden snebgen-iyi akken id-yewwi, nekk iεeob-iyi lêal, qime$ din $ur-sen, fkan-iyi tamezdu$t nekk d yiwet n tfremlit, yella yiwen n wemdan ixeddem d aεessas din-a $ur-ne$, yesuter- iyi-d acêal n tikkal ar zwao nekk ugi$, netta aya zi$ kra din yerra-t d leêsed d zεaf fell-i alammi id-yusa wass-nni amcum, éedmen-d irebraben-nni akken ad awin ddwa, netta ayazi$ yesεa afus $ur-sen, d netta i d asen-yemlan abrid, yu$al yerra- d ar wanda lli$ nekk d temddakult-iw, yeréa-d tawwurt, nekk a réi$ fell-as taqerεett n djaj, yejraê deg udem, lameεna ur d as-zmire$ ara, i$elb-iyi, d ilef di tezmart, yekker-d yejujev-iyi, izu$er-iyi am ta$aî, iteddu yekkat deg-i, yewwi-yi alammi d lamir–nsen, yenna-yas : attah wwi$a-k-d tamejjayt ad tteêlioem. Cudden-iyi nekk d temddakelt-iw bdan asiker deg-nte$, u$alen $umen-a$ allen-nte$, wwin-a$ deg yiwen n ukamyun, ur éri$ sani alammi d yiwet n teégi ur éri$ ma d tagi i deg d- rewle$ ne$ ala, d acu ara k-d-ini$... Teger-d yiwet n nnehta meqqren, tserêas d imeîîi d usnekkti, sefve$-as imeîîi, nni$-as : dayen ur ttagad. Tu$al tkemmel awal tenna-d : Imi newwev ar wanda llan, kksen-a$ a$umu $ef wallen-nte$, éri$ lewêuc ger wallen-iw ; içumar, lewsex deg udmawen-nnsen.

Page 13: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 13 ­

Inîeq-d win iyi kksen a$mu i wallen-iw ar lamir-nnsen yenna- yas : attah tmejayt ma d tagi-nniven d tin i tt-yttεawanen. Inîeq-d lamir : tamejayt êadret i tt-yettamin, ma d tin-a nniven, ruê awi-tt d ayla-k. Uqbel ad yessali awal, yemme$ $ur-s yezzu$er-itt yeddem-itt ger ta$ruî-is am tyaziî tettεegiv s îelq ugerjummi-s, meskint ulac wa tt-id-isuksen i wuglan n wuccanen yewwi-tt ar deffir n yiwet n resfa imi sli$ i temddakelt-iw terfed s yiwen usre$re$ yebded cεar deg uqerruy-iw yecarew weglim-iw, ar ass-a mazal ûûut-nni deg imeééu$en-iw, yen$a-tt ama akken d izi i yen$a, nekk deg wassen ttraju$ deg wass-a akken ad rewle$. - Ihi amek id-trewlev ? - Amek !? ass-agi irebraben-nni akk ruêen sεan cc$el qimen- d ala wid-nni ijerêen d yiwen yettεasa-yi imi lli$ sewwaye$ a$rum, gre$ yiwen wuzzal ireq di lεafya imi d-iruê urebrab- nni $ur-i, iteddu ayd-i sami wwte$-t s wuzzal-nni yer$an ar wallen-is d$a rewle$-d alammi i k-i d-yefka Rebbi, ar tura mazal ur iyi-tekkis ara tugdi, ur umine$ ara rewle$-d. - Dayen, ur ttagad, aqla$ nebεed fell-asen newwev-d ar wemkan laman $as ekkes a$ilif. Tura ad nerr ar lkumisarya akken ad éren d acu yevran yidem. Kecmen ar lkumisarya, yesken-asen-d lekwa$ev-is n yemsulta, yeffe$-d lkumisar $ur-sen, teêka-yas $ef wayen yellan. Imi sulin yenna-yasen-d : dayen tura tzemrem ad truêem, yu$al inîeq-d ar Ëakim yenna-yas : ikeç iwumi tevra tedyant-nni iεedan ? yenna-yas : d nekk. yerra-yas-d : ihi ttêadar iman-ik, maççi yal tikkelt isellek umdan di twu$a am tigi ? - D Rebbi ig ttessren ig zemren i kullec. Imi d-ff$en yenna-as : anda yella uxxam-nnwen a kem-awi$ $ur-s ? Tenna-yas : ala ur b$i$ ara ad éren ayen yevran yid-i . - Ihi sani ara kem-awi$ ?

Page 14: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 14 ­

- Ur éri$ ara sani ara rre$. Ur b$i$ ara ad slen fell-i medden ayen yevran , iyya-d awi-yi ar uxxam-iw ad nerrez tawwurt ad nekcem, tisura rruêent-iyi . - Awwah ala ! ur kem ttaooa$ ara weêdem. Iyyan ak m-awi$ ar yiwet n teqcict d tane$mast εedle$ yid-s mliê. - D tane$mast ? ala ur teddu$ ara $ur-s ugade$ ad taru fell-i deg yi$misen ? - Ur ttagad d nekk i tesnev ur tesεiv d acu ara yilin. - Wwven s axxam n samya tane$mast imi d-teldi tawwurt tewhem ur tefhim ara d acu i yellan, deg-mi id-kecmen ur tekkis allen-is di teqcict-nni twa$it, yerna i kecm-itt ccek ar wayen-nniven. Yenîeq Ëakim $ur-s : ma yella kra uselsi ar as-d-fkev ad truê ad ttecucef wa ttbeddel, imi s-d-fekka aselsa tekcem teqcict ar laduc tenîeq $ur-s s wurrif : d acu d tadyant-agi ? ur k-sine$ ara akka ? - Iyya ad neqqim ad m-d-êku$. - Aâni yella kra ad-yid-êkuv ? Atan kulec iban !? - D acu i ybanen ? Ihi sel-d $ur-i ur zeεf ara aîas a$-d-sel teqcict. - Ihi ara ak-d-sle$ ! - Tura ad bdu$! uqbel ad bdu$ teériv belli qrib mmute$ ur d- seqsav ur d-nudav fell-i, terniv aqemuc, ilaq d nekk ar yzaεfen fell-am tu$alev d kem i yzaεfen . - Amek qrib temmutev ! Wellah ma sli$ ! Äεjel sali-d awal aql-ak tessefqeâv-iyi aîas. Yu$al yeêakka-yas-d amek i yella lêal. Deg ubrid yettwagezmen s $ur at yiv d-yemlal, mi iruh ar uxeddim alammi i d-yemlal taqcict-nni. Taqcict tenîeq $ur-s : smeê-iyi ççi$ aksum-ik d uksum teqcict meskint iεedda fell-awen lêif d lbaîel. Nekk ur ttsetêi$ ikcem- iyi ciîan ttxemime$ $ef wayen nniven. - Dayen ur ttlummu ara iman-im, attn teffe$-d Suεad tu$al d tafruxt amack-itt, attan $ur-m d lamana mebla ma wessa$- kem.

Page 15: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 15 ­

- Ruê kkes a$ilif $as ur ttxemim ara, uqbel ad truêev, sani ara truêev akka mira ? Qim ad tenesev ar azekka, Rebbi ad-yefk deg i yella leslaê. - Tezriv belli εlaoal-im i d-usi$ i b$i$ ad ruêe$. - Älaoal-iw i d-usiv i teb$iv ad truêev ! ur fhime$ ara ! d timeseεreqt ne$ d acu-tt ? - Akken ad tezrev d acu-tt ilaq ad kemmle$ abrid-iw akken ad teêsuv ay$er i d-usi$ εlajal-im. - Ur k-ttaooa$ ara ad truêev alamma tenniv-d ay$er ? - Mi d-u$ale$ ad tezrev ay$er. . Mi d-yeffe$ syin deg ubrid-is ar taddart yemlal-d aqerreε nat yiv kkesn-as takerrust ser$en-tt, netta win-t yid-sen qnen-t rnan zu$ren-t d azu$er d wallen-is $umen-t, imi wwven ar tkazmaî-nnsen, kkssen-as a$umu $ef wallen-is, veggren-t ger ivaren lamir nnan-as : wagi d îa$ut d aεdaw n Rebbi d amsaltu amek ara t-nen$ ? Ëakim mi iteddu ad-yehver, yewwet-it yiwen n urebrab s ranoas ar wudem, iεawed-as s lakrus ar weεrur, inîeq-d lamir : - Awit-tt qqent-tt dihin ar tzemmurt ar azekka ad néer di lamer-is. Kra n wayen yevran, yella di tmu$li n yiwen yellan din gar- asen d Ëakim ur yexvi ger wallen-is, lad$a imi i yeéra d acu i yettrajun Ëakim d netta. Yettaârav as-yessiwev izen akken ad iheggi iman-is ad rewlen. Ëakim ur yefhim ara d acu i yeb$a as-d-yini wemdan-nni deg wakken ur t-yeεqil ara. Alammi id- iεeda $ur-s s tuffra, yenna-yas : Heggi-d iman-ik i trewla, atan ma yufa-k-id ûbaê dag-i ak-nn$en. Ëakim ur yumin ara ayen yeéra ma d amddakel-is i yu$alen akka ne$ ala, yella yeoεel d lmut i yemmut maççi ger lewêuc i d-yegra, di lheda-nni imena-yas lmut ay axir-as wala ad éren ne$ ad slen medden ameddakel-is d arebrab. Ëamid yeqqim alammi d îlam yesse$fel imeddukal-is, yekkes- as arez i Ëakim yerna yefka-yas leklac yerna ismar liûenû $ef umkan igi yella leslaê d lbumbat, yefka-yasen taxellalt n lεafiya rewlen, imi tecεel lεafiya bdant lbumbat aîerveq imi faqen irebraben-nni s wayen yevran tebεen Ëamid d Ëakim,

Page 16: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 16 ­

tekker tiyita n rûaû gar-asen tegla-d s lmut n rebεa irebraben d wejraê n Ëakim d Ëamid, d acu kan Ëakim itent-yu$en akken ilaq, Ëamid $as ula d netta yejraê yezmer yeddem-d Ëakim $ef tayett-is yuzzel s-yes ar webrid iêebes-d yiwet n takkerust yenna-yas ad yeglu yid-s argaz-nni twa$it mi yeéra udem-nni n Ëamid akked leslaê tekcem-it tergagit d tugdi, d$a yenîeq $ur-s Ëakim yenna-yas : - Ur ttaggad nekk d amsaltu d arwal i d-nerwel i yrebraben, $iwel awi-yi ar sbiîar. Yu$al ikemmel awal s tuffra i Ëamid yenna-yas : - Ax tasarut terrev s axxam-iw atan dihin, ruê s tuffra êader wi k-i éerren alamma u$ale$-d. Ëakim mi yewwev ar sbiîar inneqlab lêal, imsulîa, iserdasen d amireg i d-mmargen ar din $ur-s, alammi d-gren imejjayen iman-nsen : aneft-as ar t-ndawi mi s-yekkes usaruε, steqsimt $ef yiman-nwen. Imi i s-d-kksen imejjayen-nni tarûaût yellan deg uvar-is, suff$ent ar texxamt ad yesteεfu, kecmen $ur-s yemsulta d iserdasen, bdan asteqsi deg-s s leεyav d zεaf. -Yenîaq $ur-sen : nekk d amsaltu, teddu$ ad ruêe$ $ur-wen akken awen d-ini$ $ef wayen yellan, d acu d tazmert iyi- $urren, aql-aken-id teîîilim di liêala-w, ihi imi-d-usam, atan awen ini$ ayen yevran yid-i akken ahat ma ad t$eûbem aten tafem uqbel ad beddlen amviq. Imsulta : tura ad néer ayen i ylaqen at-nxeddem, d acu kan mazal ur d a$-d-nniv ara $ef urebrab-nni i d-yeddan yid-k ? -Ur zmire$ ara ad wen-d-ini$ ma d rebrab ne$ ala ? d acu kan ayen éri$ fell-as awen-t-id-ini$ yerna ur tesεiv i yellan gar-i yid-s akken ad teffre$, d acu kan d netta iyi-d i sukksen ger yifassen n yimcumen-nni yerna yen$a kra deg-sen, ahat ad tafem kra leoettat ma tnudam $ef umkan-nnsen , ma d netta ur éri$ ara anda ires wala anda i d-yegra, ooi$-t di takkerust ma d nekk ur d-ndekwala$ ara alammi d ger ifassen n yimejjayen. Samya d Suεad yewwev-itent wayen yevran d Ëakim yellan di sbiîar, grent s tuff$a leεqel lad$a mi t-ufant di liêala n win yemmuten, udemmi-s yeççur d icidan.

Page 17: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 17 ­

Sli$-d i ûûut imeîîawen, εerve$ ad lddi$ allen-iw ugint, ifassen ugin ad êerken, d$a $ille$ d lmut i mmute$, êulfa$ s tmu$bent deg ul-iw, amek ara qable$ aéekka, êulfa$ s kra ijebbed-iyi-d deg ufus, refde$ leεyav $ille$ d εezrayen iyi-d yewwven, u$ale$ faqe$ d afus aênin i d-yersen $ef udem-iw, yekkes-iyi a$umu $ef allen-iw, ére$-d ddunit rebbi d tamelalt d teqcicin ur d-âqile$. £ile$ ger lmalayek i lli$ imi d-qerreb yiwet $ur-i teqar-iyi-d : ur ttaggad, dayen tmenεev. Dduqse$-d, uki$-d deg saruε, ufi$-d iman-iw di sbiîar ay lli$, Samya d Suεad $er tama-w. Mi d-yuki di tallit yella yaf-d ifassen-is ger ifassen-nnsent êninen s lferê ineîqent $ur-s, imi i s-yekkes usaruε-nni, cwami uneééef mazal-itent ur kisent ara deg-s, kra n win yeéran leêzen yellan deg-sent yi$il d tilawin-is. Dhant d uqesser yid-s mi yruê a d-yehder ad as-gezment awal, ad t-rrent ar wanda ur d-igir ara walla$-is, netta kra din d Ëayat kan id-yettεedin ger wallen-is, yerja akken ad t-oent ad- yessali awal yellan deg mmi-s, yu$al yenîeq $ur-sent s leεyav yenna-yasent oemt-i ad steâfu$, atah uqerruy-iw yerwi maççi d kra, semêemt-iyi ur zaεfemt ara yerna uqbel ad truêemt ma ulac a$ilif ad tqeblev ad sutre$ deg-m a Samya ad ayi-d-qvuv yiwet n t$awsa ? - Ur ilaq fell-ak ad ay-i-d-iniv awal-agi ma d qebla$ !? Ala aqbal ara qebla$, ayen teb$uv tiniv-t-id fell-ak ur zeεfa$, lεemer-iw fell-ak ad tsebble$, tiî-iw ma d nettat i d asuter-ik ak tt-id-kse$ s lferê d ameqran. - Ad am-yefk Rebbi tazmert d lehna d wayen yeb$a wul-im, d acu kan b$i$ ad sutre$ deg-m akken ad truêev ar yelli-s xalt-i Ëayat, ilaq ad tt-ére$ uqbel ad ifat lêal. - ay$er, d acu yellan aâni ? - D acu !? anef-as kan. d zman-agi uεwij i$-yessawwven ad neddu d wayen i n$uc ad neoo ayen i nêemmel. Äjel awev $ur- s, tiniv-as a d-tas uqbel ad tu$al tusin-is ur tesεi azal. Samya teffe$-d di sbiîar u nettat tettedu tettmuqul ar Suεad ur tefhim d acu yellan ger Ëakim d Ëayat d wayen teêseb nettat yella ger wulawen-nnsen, deg-imi d-ffe$ di sbiîar nettat d

Page 18: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 18 ­

axemmem terfed tesrusu deg wayen tesla $as akken zwarent-d tismin $ur-s texza ciîan tkemmel abrid alami tewwev ar tin u$ur i tettwaceyyeâ, tessuter di tmarayt ad tt-zer. Ëayat tesla-yas-id tesawel-as-id ar lbiru tenna-yas-d : - Acu i kem-id-yewwin ? - D Ëakim iyi-d-icegεen. - I netta ay$er ur d-yusi ara ? - Ay$er ur d-yusi, Acku yettwawet s rûaû. Ëayat ye$li lkas yellan ger ifassen-is, teîîef aqerruy-is teqqim ar ukersi tettru. Tenîeq Samya $ur-s : - Ur ttru ara. Ma yeb$a Rebbi yemneε, d netta iyi-d i cegεen $ur-m ur éri$ ara ay$er, yerna iseêres ad truêev $ur-s akken i d-yenna, ur yezmir ara ad yerju, ihi ilaq ad tεejlev $ur-s. - Ad tafev yella wayen yesla $ef Ëamid ? - Anwa-t Ëamid-agi ? Temme$ ar leqjer tjebed-d la fuîu tenna-yas : - D wagi. Deg-wasmi i yruê ur d-yu$al, u$ale$ mi ara ére$ albεav yettak anzi $ur-s ad t-id jebde$ $ur-i, ad muqle$ $ur-s. - Ur day d-nniv ara anwa-t ? - D mmi-s xalti yerna nella qrib a nezweo, yu$al ur d-iban anda id-yegra. - Mazal i kem tettrajuî ? - Mazal-iyi ttraju$-t am wass-a ama uzekka ahat a d-yu$al. - Teériv mi d-usi$ $ur-m, usi$-d s zεaf imi iyi-d-iceggeε $ur- m oaεle$ yella kra yellan gar-awen, nekk ul-iw yeêreq ffell-as, yezde$ deg walla$-iw yugi ad yeffe$ $as akken netta ur éri$ ara d acu yettxemmim fell-i. - Yehwa-yam kan tzeεfev iman-im, ur tesεiv i yellan gar- ane$, d mmi-s xalti akken i d-nekker yerna acêal d abrid iyi d- yehver fell-am, cukke$ ula d kem telliv deg ul-is. Kker zwir $ur-s tura a kem id-leêqe$. Tezwar Samya ar Ëakim tenna-yas : - Dayen ufi$-tt, tura ad-tas. D acu i d taêakayt-is d Ëamid ? Meskint tettidir slfiraq id-yellan gar-asen mebla leb$i-s, mazal leênana d ucedhi-ines yettas-d ar wul-is, lad$a mi ara d-ddem udem-is yeqqlen d lka$ev deg ufus-is, ula d win d-iger ufus n

Page 19: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 19 ­

creε ger ifassen-is, lad$a ma yegla-d kra n wanzi ar Ëamid, tesεedday-it deg uêetec ameqran $ef wansi id-yekka d laûel-is d wayen i yexdem, ahat a d-iban d win i t-yettrajun, d acu kan tallit ad teddu akken ur teb$i imi tu$al tserreê-as i wemdan- nni s lêukm xfifen, attan ihi tewwev-d. Ëayat tger $ur-s temsalam-it tettru tenna-yas : - D acu i yevran yid-k ? Ay$er ur tettêadarev ara iman-ik ? - Ssixîa-agi i $-d-yefka Rebbi, ur tezmirev ad trewlev, ma ur k- teîîif da ak-teîîef anda nniven. Tixer-a$ i wannect-a, ad d- nu$al $ur-m. - £ur-i d acu k-d-nni$ ! deg wasmi i yruê Ëamid am wakken teériv, nekk ttidire$ s usirem i deg ara d-yas wass ad-yu$al ? - D tidet s usirem-agi i nettidir. D acu kan, tella yiwet n taluft annect-ilatt ala kem i yzemren as-d-afev tifrat ne$ ilaq ad nemâawan fell-as. - D acu-tt ? - Ulamek ara am-d-ini$ fell-as dagi, ilaq alamma nruê ar wanda tella taluft-agi. Yerna yuεar cc$el akken ad nawev alamma d amkan i deg ara d-nefru ta$awsa-agi. - Iyyan ad nruê tura. - Ulamek ara ad nruê tura, ar azekka, ass-agi εyi$ ur zmire$ ara, u$al-d ad ayi tessuf$ev s yesem-im d tanzarfut, acku imsulîa ur d ayi ttaooan ara ad ff$e$. - I nekk tettum-iyi εni teb$am ur teddu$ ara yid-wen ? Teîîal Ëayat ar Ëakim tenna-yas s wallen-is anef-as ad teddu. - Ur b$i$ ara ad yevru yidem kra ne$ kra, yewεer wanda i nteddu. - Ur zmire$ ara k ooe$ iman-ik. Ëakim yevsa-d : - T$elbev-iyi, atan ad tedduv, a$ yesseô Rebbi. Dayen, yal imi ara yi-d-temmuqlev, ur zmire$ ara am d-ini$ ala. Azekka-nni tusa-d Ëayat, yedda yid-s Ëakim alami wwven ar wanda i txeddem, âawden s tufra takerrust-nniven i d-sedda Samya. Mi nella di tkerrust, terra-d tasfift-nni “yettseggix wuli-iw”, êulfa$ s wulawen-nne$ ttseggixen. Wwven ar yiwen n wexxam, imi kecmen ar daxel ufan Ëamid iseîîel açamar-is, yessazdeg iman-is.

Page 20: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 20 ­

Ëayat ur tumin ara allen-is mi teéra Ëamid ur d-nban acêal ayagi, tenna-yas : - D keç ne$ d agu ? Inîeq-d Ëamid s yiwet n nnehta tameqqrant, allen-is ççurent-d d imeîîawen. - D nekk amer d agu ahat axir-iyi wala tulin di tudert-agi i deg nettili. Ëakim : - I tura εni gar-awen kan ara tili lhedra, eooet-a$ kra n wawal ne$ ad neffe$ ad a ken-neoo ? Samya : - Awah, tuff$a ur netteffe$ ara, ar dagi i$-d-wwiv, atan ur tesεiv i yellan ? d keç a Ëakim teskecmev-a$ tugdi d usîuqet n tuzzya deg iberdan. Ëayat tenîeq ar Ëamid s wul yeççuren : - Di leεnaya n Rebbi ma ur iyi d-tenniv anda terriv ? deg wayen akka iεeddan ur d-banev ? teériv belli ur neooi amviq fell-ak ur newwiv $ur-s, i$misen meôôa uran-d anadi-nne$ fell-ak, ulac sbiîar i neooa. Alla$-iw yezga deg-s uxemmem $ef sebba ik-yeooan ur d-ttebanev ara ? - Axi ula d slam aneggaru ur d a$-t-id-ooiv ara, as-tiniv yella wayen n diri gar-ane$ ? yaxi ala ayen yelhan i yellan d usirem lεali i nettargu. - D acu ara m-d-ini$ maççi d tuooin i kem ooi$ d lmektub i d- yegren gar-ane$ ibeddel-a$ tikli, yewwi-iyi ar wayen ur nerji, maççi d yiwet att-id-ini$ ger waîas n diri $ef id-âedda$, mi iruê ad yekfu Rebbi lhem fell-i ad t-id leqqem twa$it ansi nniven, anda ur bni$ . Ihi imi teb$am ad teérem tadyant yevran yid-i tura as d-slem, am akken qaren : ayen yellan di tasilt ad t-id yessali yeflu. Ëakim yenna : - Ihi uqbel ad tebduv awal yewwi-d fell-i awen-d-ini$ $ef ayen ur teérim ; tidet fre$ $ef wiyav. Ad teêûum akken ahat ass-agi ur ttili$ ara gara-wen amer maççi d Ëamid iyi-d yeffka Rebbi isukkes-iyi-d ger ifassen iwa$zeniwen. Ad ak-ini$ tanemirt $as akken budde$-ak lmut di lhedda-nni wala tudert-nni inek deg aydeg telliv.

Page 21: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 21 ­

- Tesεiv lêeq ad d-iniv ayen yugaren aya, akken qqaren wa d leêq-is wa meεdur fell-as, ihi am akken teéram mi nella neqqar di tesdawit, imiren nemyezwao di lka$ev, tegra-d kan tme$ra nekk yidem a Ëayat, yerna nemêemmal nezzeh maççi d kra, llan wid yettasmen deg-nne$ ma tecfiv gar-asen yiwen n umsaltu-nni d-yeggaren iman-is gar-ane$, teériv acêal n tikwal i nnu$e$ yid-s, yiwet n tikkelt i yennu$ yidem, tesnezzehev-d deg-s tasdawit, nekk mi iyi-d yewwev lexbar n wayen yevran, kkre$ am wergaz ruêe$ ar wexxam n temsulta ad ccetki$ fell-as, sutre$ deg-sen ad ére$ win yettçaxan fell- asen akken as-êku$, imi éran ay$er tu$al-iyi tirga s lmgerda, tu$al tbarda $ef cwari, $lin fell-i d tiyita alami i yu$ale$ d idamen, imi yugaden ad-iban wayen xedmen deg-i, lli$ serεe$, ddmen-iyi di takkerrust-nnsen veggren-iyi di yiwet n teégi, rnan suff$en deg-i aεbar, yiwen iêuza-yi di tayett wayev deg uεebbuv, ooan-iyi din i$ilen mmute$, nekk éle$ di lqaεa, nezfe$ deg yidamen id-yetteff$en deg-i ur d-uki$ alami d-ufi$ nnig uqerruy-iw kra n yemdanen, di tazwara-nni ur ten- εqile$ ara almi sina $er da i éri$ aniwa. Sli$ i kra deg-sen heddren amek ara yi-xedmen. Yiwen deg- sen yenna-yas ad as-nkemmel ad yethenni, wayev yenna-yas ad t-nawi yid-nne$ ahat ad t-neêwio akka ar zdat yerna ad tafev d iserdasen i t-yewwten s rûaû, almi id-yewwev ûûut- nniven yenna-yasen : wagi yettwawten akka ad tafev cukkent yella nne$ d$a xedmen akka deg-s. Kra hedren fell-i sli$-as d acu kan ur zmire$ ara ad êerke$ imani-w wala ad hevre$. wwin-iyi yid-sen alami d yiwet n taddart, rran-iyi ar yiwen n uxxam id-yezgan d amîarfu, d aya iwumi d-rri$ s lexbar, ma d ayen nniven ur éri$ deg-s tigert alami i d-dduqse$ ufi$-d iman-iw di yiwet n texxamt i yerran ar tallit-nni asmi rezzfe$ ar taddart, ar uxxam n jeddi. Imi valle$ ar yidis-iw yella umejjay ittekkes-iyi iciddan i ufus-iw yenna-yid : - Dayen tmenεev, kkse$-d snat n terûaûin. Ad ternuv kra n wussan ad teêluv. Ikcem-d yiwen meqqer di leεmer, s tamart-is d-yernan cbaêa i wudem-is. Yenna-yas i umejjay-nni :

Page 22: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 22 ­

- Tanemirt. Di leεnaya-k ma ur d a$-tsemêev, atan wejden widak ara k-yerren $er wanda ik-id-wwin. Iqreb-d yiwen urebrab annect n l$ul yeqqen-as allen-is i umejjay s yiwen ucettiv aberkan. Yeîîef-as afus alami ff$en, sli$ i zzhir n tkerrust teqleε truê. Yu$al iqreb-d $ur-i wem$ar-nni, aya zi$ d netta i d lamir yeqqim-d ar yidis-iw yenna-yi-d : - D acu ik igan akka a mmi ? Ëki$-as-d amek i tella, amek i tevra yid-i. Imi i suli$ lehdur inîeq-d yena-d : - D tagi i d tawa$it i d-ye$lin fell-a$, ad a ten-yarez Öebbi, êala netta i sen izmeren wanag lεebd ur d asen yezmir ara. I tura d acu i tettxmimev ? ad tu$alev ar wansa id tekkiv ne$ amek ? ne$ ad tedduv yid-ne$ ? Refde$ serse$ di rray-iw yeççuren d zεaf d lem$ivat yerna éri$ ma u$ale$ ur tt-ttselike$ ara ger yilfan, $as d abrid uzlig i vefre$ d acu zεaf d lm$ivat d beqqu i b$i$ a d-rre$ ttar n wayen yevran yid-i yu$al-yi kullec d aberkan, fki$ azu$er am zayla i cciîan i yberken deg walla$-iw, ala ttar i éerre$ ger wallen-iw alami idder$el wul-iw, ddi$ yid-sen nruê nen$a imsulta-nni i yxedmen lbaîel-nni deg-i, tadyant agi εemde$ fell-as, ki$ deg-s $as maççi d ayen yelhan i xedma$ d acu stahlen ayen yevran yid-sen, $as akka iεedda lêal, amer ad d- kkren ad asen εiwde$ ur ndime$ ara acku d nutni i ibeddlen tikli i tudert-iw, lli$ ttaggade$ ad wali$ idamen u$ale$ ma ur ten éri$ ara ur ttidire$ ara, di tazwra-nni mi yella lamir-nni amezwaru, cukke$ ur nexdim ara lbaîel ne$ lexûara, ula d imdanen aîas i $-d-yettaken afus ama d idrimen ama d ayen nniven. Anda nedda, llant tudrin i nettidir deg-sent maççi d ass ne$ d agur mebla tugdi, ccama udabu tenger, tikwal ikeççem- iyi ccek di tilin n ddula, trisiti tella, lexlaû ur yelli, imezda$ keççmen teff$en ar ass-a ur êûi$ d acu yeffren deffir wanect-a? D acu kan tu$al texser-iyi nniya seg wasmi yettwan$a lamir- nni-nne$ amezwaru, yu$al win iwumi qqaren lqettal deg umkan-is, ur éri$ seg-wansi it-id-ceggεen, yessug lqaεa, yefka afus di lefsad, yezreε tugdi ger madden, yenoar iswi idamen

Page 23: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 23 ­

anda yedda, yerra ddunit d îlam, tebrek ur nttekkes am tebrek n wudem-is, isiêlel ayen iêrem Rebbi, yettetεedday $ef yessi-s n yergazen, ites ccrab, remvan ur t-yessin ara ternuv maççi d kra. Seg wasmi i yebda iverru wannect-a d nekk ttheggi$ iman-iw ad rewle$ lamaεna ur d-yefki ara Rebbi sebba alami d tikkelt-a, furûe$ tagnitt-agi rewle$-d teériv a Ëakim amek i yella lêal tura nekk aqlih am lbabur, rzant lemwaji ur iban melmi ara ikemmel ad ye$req ? Ëayat tger $ur-s tenna-yas : - Ur k-ttaooa$ ara att-$erqev, nek d keç alama nemmut maççi ass-a nemlal-d ad fke$ afus deg-k, ala tifrat ara tefru. Ëamid : - Ulay$er ad tvegrev iman-im εlaoal-iw, ma tvefrev-d loerra- w ad ter$ev ur tuklalev. - A gma ur telli tur$in nnig tagi deg aydeg lli$, i keç tuklalev ayagi yevran yid-k di looera-w ? Ëakim yenna : - D acu ara k-d-ini$ a Ëamid ma yeb$a Rebbi ala tifrat ara yilin. Ëakim mazal yessuli awal isawwel-as-d Racid inna-yas-d ilaq ma tesbezgev $ur-k tesvilak $ur-i. Ëakim : aye$ar d acu i yellan ? Terwi tegnit, Karim atan di yir tallit, ruê-d ar ttberna n tuff$a leεqel ayi-d afev din ik ttraju$. - Ihi tura ad nruêe$. Ëamid : sani ara terrev a$-teooev mazal-a$ nuêwao-ik ? - Semmaêet-iyi ad ruêe$, atan yewwev-iyi-d lexbar $ef texnanast yevran d Karim, ahat ayi-yiêwio ugar-nwen? - Anwa-t Karim agi ? - Ur tecfiv ara fell-as ! Amddakel-nne$ aqdim tura yu$al d aserdas bu sin yitran di yiwet n terbaεt n yiserdasen i yellan di yiwet n teégi izelbubin d imeddukal-ik. Ëakim mi yella iteddu yemlal d Racid deg webrid, yenna-yas : - Amek a Racid, d acu-t lexbar-agi amcum ? - Akken iyi-d-yenna wemdan-agi u-$ur nteddu, yevra-d wannect-a mi yesla $ef ayen yevran yid-k tu$al-as d tihebli.

Page 24: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 24 ­

Isuter di ccaf-is tuff$a s isardasen, yewwi yides 6 ikamyunen, bdan tikli ar wedrar. Imi wwven ar yiwen n wemviq muxafen nezzeh ger idurar, yesla i rûaû d$a yessuter deg wid yellan yid-s ad mfaraqen : kra ad ûubben ar ddaw webrid kra ad alin ar nnig webrid, wiyav ad kemmlen tikli s ukamyun acku irebraben-nni zevmen $ef ukamyun-nni rnan vegren lbumba fell-asen, mmuten sin jerêen krav, tekker tiyita n rûaû gar- asen, u$alen irebraben-nni iten-i-d yewwten rewlen, iserdasen-nni i yu$ lêal ûubben akk d wid-nni yulin zzin-as-d i wemviq-nni n txazzabit, bdan anadi fell-asen, ur t-nufin ara alammi i wwven ar yiwet n ti$ilt, yiwen userdas yegra ar deffir yeéra yiwen umada$ iêerrek, iqrreb $ur-s fkan-as-d irebraben tiyita ger wallen-is, iserdasen-nni mi éran amddakel-nsen ye$li ineqlab-d ar deffir, bu la FM yebda tiyita mebla aêbas, yeréa ula d amada$ alammi i d-ban tkazmaî, akken ur yeêbis ara s tyita n rûaû, ula d rûafi ftutsent yerna yegla-d s tmen$iwt n mraw irebraben yellan s daxel, yekcem Karim ar tkazmaî, issuter deg yiserdasen ur ttnalen walu, ufan din kra n yiceîîiven. Mi yella Karim yeqqar kra n lekwa$ev i yufa din, yiwen userdas yeéra kra n yidrimen di lqaεa mi iten-id- yeddem teîîerveq lbumba fell-as yemmut, yezεef Karim yenna- yasen : yaxi nni$-awen ur ttesamit walu, uqbel ad yessali awal, yessawel-as-d lqubîan s radyu ad yawi iserdasen-is ar yiwet n ti$ilt as-d-yezzi s yessen axaîer llan din irebraben-nni. Imi wwven ar din, mfaraqen yiserdasen. Mi d-ulin kra deg-sen nnig n ti$ilt nni, εeddan-d irebraben-nni s ddaw-as, s daxel n yiwin n l$ar. Timesrafegt yellan nnig-sen teεreq deg-sen, tewwet-iten-id. D lemziya n Rebbi d imejraê kan i yellan, Karim ixuû ad yeîîerveq di zεaf, ur yeîîif ara iman-is di zεaf d demmar d lεeyav di radyu i win yellan di temsrafegt yellan d tameîut d$a truê. Iserdasen yellan deg yidis ti$ilt-nni, n$an akk irebraben-nni yellan s daxel n l$ar-nni, yu$al issawel-as-d lqebîan i Karim yenn-yas-d nejmaεet-d, imi llan deg webrid s ikamyunen ar lkazirna, teîîerveq yiwet n lbumba s ddaw ukamyun deg aydeg yella Karim, akamyun inneqlab, Karim yeffe$ di lemri iâelleq di

Page 25: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 25 ­

yiwet n tzemmurt avar-is yefla s rûaû, ddment-id yemeddukal- is d rruê ur d-yegri deg-s. Ëakim mi yesla s wayen yevran d Karim $ef ssebba-s, ikcem-it u$ilif, ur iban ma ad yidir ne$ ad yemmet. S taççart i yeççur uqerruy-is alammi qrib ad iîerveq, iεweq di rray-is amek ad d-yaf tifrat i leεmer-is, ulac ayen yeooa walla$-is. Yenna-yas Racid : - Iyyan a nekcem ar ttberna-agi, din ara naf win iyi-d-yennan $ef wayen yevran $ef Karim d netta i yeéran anwa sbiîar deg aydeg yella yerna ahat a naf kra n tidet $ur-s. D$a mi wwven ar daxel n ttberna, Racid yebda anadi $ef wemdan-nni, Ëakim imekta-d yeooa tisura di tkerrust, iruê ad tent-id-yawi, yewεa afurgu iêbes-d ar tama n ttberna-nni yesrus-d leslaê, iqreb s tuffra alammi d $ur-s yufa d tidett d ayen i ywala i yellan, yu$al s lεejlan ar daxel issawel-as i Racid akken ad iéer ayen yeéra, heggan timeéyanin-nsen, tebεen imdanen-nni s leêder meqqren alammi d lbiru n wemεlem n ttberna-nni, slan i wid yellan din ttemêasaben, slan i yiwen ûûut ar daxel-nni yenna-yasen “axet nefû, mi d- kemmlem sselεa awen-d-kemmle$ aêric nniven“. Mi d-ff$en s yin, yeffe$-d yiwen iban d netta i d amεellem akked kué n yileméiyen, imi iten-yeεqel Racid yenna-yas i Ëakim : - Ilaq ur nettserriê ara i yemdanen-agi, acêal aya nekk d anadi fell-asen, atan ass-agi ufi$ loerra-nsen. Iyyan ad ten-netbeε s tuffra akken ad néer anda ar a d-awin sselεa iten-ixuûen. Imi wwven ar yiwen n uxxam, kecmen ar daxel ufan imeddukal-nsen nniven di krav yid-sen. Mi teddun ad rewlen, Racid yexdem lêes, faqen-asen, tevra tyita n rûaû gar-asen, Racid iqreb mlih ar tama-nsen d$a leêqent s rûaû, mi t-iwala akken Ëakim yejreê di tuyat d ivarren, ur yezmir ara ad yebded, zu$rent d aéu$er, imi ten- yetabaε akken ad t-id isukkes ger yifassen-nsen ur yezmir ara, u lidd-is ad d-yelhu d Racid ne$ ad yetbeε wid-nni iruêen ad xedmen taxazabit- nniven, yu$al igezm-itt di rray-is ad isemneε ameddakul-is, di lhedda-nni i yettaεrav ad yexdem kra ne$ kra, wwten-t-id ula

Page 26: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 26 ­

d netta, yu$al d amejruê. Akken s loerê-is irewl-asen-d alami d yiwet n ta$mert isedreg aqerruy-is fell-asen amer ad t-id- leêqen ad s-kemmlen ayen is-ooan. Ye$li ar lqaεa yenzef di leoerê-is ur yeéri d acu it-yettrajun wala d acu ar xedmen di Racid yeéran d acu-ten, wid id-yeglan s yidamen-agi ye$lin deg-sen di taluft ur teεni ara, d Racid kan it-yeskecmen di wayen yella ixdem fell-as anadi muqren, di tegnit deg aydeg yella iruê ad inadi $ef wemddakul-is, yu$al yegra-d di tegnit ur yettmenni lmumen i weâdaw-is Racid ahat iruê. Idammen uzzlen deg-s d cama mi truê ad temsu ad tleqqem s tin tt-i$elben deg umkan ar wayev, deg umdan ar wayev. Ëakim yu$al d amejruê, Karim yeêla si tiyita-nni, yeffe$-d di sbiîar, mazal tekkis ûura idammen n wid ye$lin ar tama-s, rnan-as itri d ciεa $ef tuyat-is rran-t ar udrar. Akud i westeâfu ur t-yesâi, imeddukal-is ne$ imawlan-is ur ten-iéer, ala ûûut-nsen di lxiv it-id-yettawwven, d lbenna n twacult ur tt-yeâriv, mi iruê ad yerr nnehta, $ran-as-d di telwiêt lwaoeb n tmurt fell-ak yebded, ma teooiî txedεev, ccreε fell-ak yeêkem, maççi di lhedda am tagi i ttaooan medden ssenoaq ad ye$li, s wannect-a yem$in deg walla$-is ma yeooa ulamek ma ikemmel awah, am umenîas mi ara yeêsel, ma teooi-î maççi ad yekkes. Karim yewwev-it-id usendeh si loiha εlayen akken ad d-yaf ttawil amek ara yemsefham d yiwen lamir yellan din deg udrar. Asendeh-agi ur d-yehwi ara i kra n wid-nni yellan yid-s di tesqamut n îrad $ef aydeg yella d imvebber, nnan-as : - Amek ara tili lmufahama gar-ane$ d irebraben-nni ineqqen imdanen mebla sebba ? - D tidet id-tennam, d acu kan ar melmi ara neqqim akka d idamen ad ttazallen gar-ane$, ilaq ad nesiwvet ar wemsefhem akken ad d-ters lehna d talwit ar tmurt, tagi d tawa$it i$-d- yefka Rebbi deg wayen nexdem ilaq ad tt-nqabel. Aîas idammen i ye$lin d imeîîawen d lεafya yu$en di twa$it-agi, ilaq ad tefru mebla ma yerna wayen yugaren annect-a. S wakka, Karim issawev iqenneâ lamir akken ad alin $ur-s akken ad yerr ti$ri i tutlayin yessuter Karim akken ad ilint gar- asen.

Page 27: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 27 ­

Karim yella yeççur d asirem, lexyalat yexvan tidet lehna ad d- ters imeîîawen ad kfun ad yu$al ad yecbu amdan ad tekfu rriêa n lbarud ger ifassen-is ad-yu$al ar twacult-is ne$ tin yessaram ad tt-yesεu, di lhedda-nni immekta-d amddakul-is Ëamid d Ëayat amek i tevra yid-sen, $as imekta-ten-id ula d nutni ur ten-tezgil ara. Ëayat mi tella tettraju di Ëakim ad d-yu$al akken ad s-d-yaf tifrat i wergaz-is, imi ur d-yusi ara, tu$al truê nettat s yisem-is d tamsezrfut ar sbiîar n imehbal deg aydeg yella isem n Ëamid dina d amehbul, s tmusni unemhal n sbiîar-nni, tu$al tesufe$- d yiwen n lka$ev id-yeqqaren belli Ëamid dayen yeêla, ad yeffe$ di sbiîar. Am akken Ur iâedda ara akk s-yin. Truê ar wanda yella i teffer Ëamid tenna-yas belli tefra taluft-is u yerna yezmer ad yeffe$ am netta am medden, ad iéer ddunit ad t-éer. Yenna-yas Ëamid : - D acu ara m-ini$, ur d-tegri tudert di tmurt-agi, yif-it ma unage$ wala tudert di ddel d twa$it n rebrab d tiεewji n wemdan fell-a$, rrnu-yas tugdi ad tettwafveê taluft-iw s$ur imsulta, $ef-ayagi ad ruêe$ ad beddle$ tamurt ahat ad ttu$ ayen $ef i d-âedda$. - Amek ad truêev ad iyi-teooev ? - Ala, ur kem-ttaooa$ ara, jmiε ara neddukel ar tmurt n wagu n tidet id-tefka tegnawt, a neoo agu-agi n tmurt-nne$ i d- turew tegnit n ccwal yettnernin deg wass ar wayev. Mi tufeg tmesrafegt yenîeq Ëamid ar Ëayat : - Nruê-d ur neéri wid nêemmel ula d Ëakim-nni ur d-iban anda yedda, ahat ula d netta yeâya deg-nne$ ? - Ur êêi$ annect-a ad d-yekk deg Ëakim, wissen kan d acu it- yeîîfen, ooi$-as tabrat ma yufa-tt ad iéer anda ara nili. Ëakim yeîîef-it wesêisef $ef wayen iverrun yid-s, ye$li di nzaf, yexnunes deg yidamen, yufa-t-id akken yiwen umakur ized$en deg yixerban-nni, iqereb $ur-s ad t-iqelleb ma yella kra n yidrimen di lqqec-is, yu$al yenna-yas ahat d Rebbi i t-id- iceggεen akken ad afe$ amur-iw deg-s imi ass-agi ur d-wwi$ ara ula d azal imekli akken i s-qqaren eîîes ar azal zzher-ik mazal. Mi yewwet afus-is ar leoyub n Ëakim yufa kra n

Page 28: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 28 ­

yidrimen yebda iêetteb-iten yu$al ihedder iman-is : amek ar awi$ idrimen n umdan-agi netta yemmut ? Ahaqel d Rebbi iyi- t-id iceggεen akken ad tuba$, ad ruêe$ ad t-awi$ ar sbiîar, waqila mazal-it ur isufe$ ara rruê, yu$al yettnadi $ef nekkwa n Ëakim akken ad iéer wi t-ilan, mi yufa lekwa$ev-nni n yimsulta, ivegger-iten ar lqaεa di tugdi yerwel. Yu$al ar deffir yenna-yas : - £as akka ugade$-k, ur éri$ d acu-k, ak-awi$ ar sbiîar, Rebbi ad d-yefk ayen yelhan. Imi t-ibbub $ef weεrur-is, yeffe$ ixerban-nni anda yella, yewwev ar webrid, ufan-t-id yimsulta, rrsen-d $ur-s ufan-d d Ëakim i yellan $ef weârur n umehbul-nni. Ëakim wwin-t ar sbiîar ma d amehbul-nni meskin sqarrent. Imi ur tessεiv d acu isen-yenna acku ur tessεiv d acu yeéra, fkan-as tiyita azal n wayen yeçça îbel, gren-t ar lêebs. Yexdem lxir, yu$al-as- d ayen n dir-i. Ma d Ëakim mi t-duwan imejjayen, yekkes-as saruε yuki-d, yufa-d lkumiûar nnig uqerruy-is yenna-yas : - Ur ttagad aql-ik tmenεev ur tessεiv ik-yu$en, kra n wussan kan ad teêluv ad d-u$alev $ur-nne$. I tura ak-neoo ad d- nu$al $ur-k mi tufiv iman-ik testεfav. - Ala, ad-hedre$ tura axir ahat ayen ara d-hedre$ umbeâd ur isεu ara azal, ihi atan ur éri$ ara ansi ara d-bdu$, Racid atan ooi$-tin ger ifassen-nnsen, ahat kmmeln-as yerna ad rnun taxazabit-nniven, yerna da$en tella taluft-nniven i yugade$ ad d-teffe$ d tidet ar a$-yesfeqεen εlaxaîer deg wayen fehme$ yella yiwen deg-wen yessawav-asen awal yerna ixeddem d yemcumen-agi, ilaq ad s-txedmem tillas i lxayen-agi yefkan afus deg imeddukal-is. Lkumisar mi yesla d acu is-d-yeêka Ëakim yefka asendeh i yimsulta, ruêen îîfen-d kra n werbaε-nni, $as akken tella tiyita n rûaû gar-asen, imsulîa ssawven îîfen-ten, d acu imi iten- sqqaren ugin ad d-bedren isem n wemεellem akk d wemsalîu- nni yellan yid-sen. Lkumisar isuter di caf-is akken ad s-d-yefk tesriê ad yeîîef amεellem-nni, yugi-yas yenna-yas :

Page 29: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 29 ­

- D acu ik-yu$en, teériv aniwa-t umdan-agi ne$ ala ? aεni teb$iv a$ tveggrev ar uqemuc n yizem iwumi ur nezmir, îîef-d kan imecîaê-agi teérev amek ara sen-tsentvev kullec i nutni, tefra taluft, ne$ muli ad d-tegriv di yir tagnit, ad att-txelsev $layet. Inna-yas lkumisar : - Amek ara nexdem annect-a nekkni ilaq ad neîîef wid yeff$en i webrid ? Yu$al yeffe$-d s zzεaf, yeεweq di rray-is amek ara yexdem, yu$al iruê ar Ëakim yeêka-yas. Ëakim s zzεaf d l$iv meqqren yenna-yas : - Amek nekkni nettazal nettveggir idamen d lerwaê-nne$ $ef tmurt-agi, ad nettaf is$aren di tjarayin ? Ëala annect-a $ef ur susume$, ad ddu$ di taluft-agi alamma d anda ulac tu$alin ar deffir, imeddukal-iw mmuten zdat n wallen-iw d wacêal nniven ruêen am teydert yeçça wa$yul !? Ala ! Ïbel ur s berru$ deg waman. Ad ddu$ anda teb$u tawev. Iruê ar caf n lkumiûar-nni yenna-yas : - D acu i d lehvur-agi i sli$ akka ? - A wlidi ur tesεiv i yellan. Ay$er i teb$am ad tesim$urem taluft? Ur tuêwao ara annect-a n leεyav, atan teb$am ad d- trebêem lεib d wergaz iwumi ur nezmir. - Ihi wid-nni yemmuten ruêen d asfel $ef udem n DRACULA- agi yettidiren s idamen ime$ban ur dniben ur εûin. - Anef i taluft ad temmet, ad k-id-awev cciεa tamaynut, ak fken axxam i lmend n wayen i txedmev, ma tenniv ala ad tt- txelsev $layet. Amdan-agi maççi d win i ysehlen, ayen d- yezgan zdat-s yeréa-t. Ccfu-k-id ma ur teqbilev ara êader as- tiniv ur d ak-d-nni$ ara ? Ëakim yeffe$-d s we$bel ameqqran amek ara yexdem, yeεweq d acu-t webrid ara ya$. S tiεewqi yecban tagi i yeêsel ula d Karim amek ara yexdem di taluft n lamir-nni. Iceggε-as tawacult-is tikkelt tamenzut imi tu$al tikkelt tis snat deg webrid-nsen ar udrar anda yella lamir, Karim yefka

Page 30: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 30 ­

asendah i yiserdasen-is ad ooen takerrust-nni att-εeddi mebla ma sêebsen-tt. D acu maççi akken i yeb$a i tevra imi îsent wallen-is llant tid iεawezen $ef ayen ur d-igir ger wallen-is di texnanast id- heggan deffir weεrur-is anda tella yiwet n terbaεt-nniven iserdasen i t-yessuf$en akken-nniven. Wwten takerrust-nni s rûaû kra n wid yellan din mmuten, lamir-nni yeîîef-it zεaf imi it-xedεen di laman, yeggul ad d-yerr ttar. Karim mi yesla s wayen yevran, yuli-yas zεaf, yeffe$-it leεqel, yezεef $ef wid- nni ixedmen taxazabit-nni yerna yekker umennu$ gar-as d wid-nni ixedmen tadyant-nni. S tuffra n Karim, wid-nni i yellan ur yettemsefham ara yid-sen mi d-yusa yiwen n urebrab $ur-sen yenna-yasen-d belli yuder-d deg udrar εlaxater lamir isεedda deg-s lbaîel $ef ayagi yeb$a ad isegres tasa-ines deg-s, inna-yasen-d belli lamir d werbaε-is atnin di mraw d sin yid-sen di yiwet tama i yellan $ef rrif n yiwen n wassif id-yezgan ger idurar. Mebla ma yeéra Karim, ceggεen ar tama-nni i yellan irebraben, seddiset n tmerwin iserdasen, imi wwven ar din tneqqlab tirga, tu$al tberda $ef ccwari, ff$en-asen-d nnig n 200 n irebraben nnig udrar s leslaê ééayen d lbumbat di yiwet n lhedda, rran asif-nni d azegga$ s yidamen n yiserdasen-nni, ur d-yegri deg-sen rruê. Mi yewwev wayen yevran ar Karim, iger s lεejlan yesexdem i$allen meqqren s tmesrifgin d lêero ééayen, yeédem $ef udrar-nni, ur yeêbis ara îrad alammi d-yerra leslaê-nni i wwin irebraben-nni yerna yen$a-ten akken llan, ula d lamir ur yemniε ara, kra n wayen ittemêiêiden rrant d tirgin. Mi d- yu$al isuter deg wid yellan nnig-s ad ceggεen tasqamut ara ynadin $ef wayen yevran d wid-yellan deffir n wannect-a, d acu iεdawen-nni n lehna sεan afus di tesqmut-nni, nnan-d belli d Karim i d sebba n tmettant n seddiset n tmerwin iserdasen. S wakka sêebsent deg uxeddim si leâvil ad iâeddi di ccraε.

Page 31: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 31 ­

Karim yerra lekwa$ev-is d leslaê, yeffe$ di terbaεt-nni iserdasen deg aydeg yella. S wesêisef ameqqran, yeffe$ yeooa adrar iruê ar tmana$t anda yerra ar imawlan-is. Wigi wehmen mi t-walan, nnan-as : - Ansi ik-d-yeεreq akka webrid terziv-d $ur-nne$ ?! - Usi$-d ad steεfu$, εyi$. Mi iteddu ar Ëakim deg webrid-is, tεreq-as tikli am akken d aberrani $ef tudert i yéer di tmana$t i yeooa maççi drus-aya iêulfa d yiman-is d aweêci, yella iéer ala ayen zegzawen ama mi yella daxel : takaskiî, tikeryas, leêyuv d tewwura. Mi d- yeffe$ ar berra : im$an d îîjur tizegzawin. Yu$al iéer ala lbenyan yettusb$en s umellal i yeççuren iberdan am d tikeryas ne$ d ayen nniven, ibeddel kullec : iberdan yellan ççuren d içumar d niqab u$alen d drus zdat unegmu uεaned n wid yellan akin i yel, ûûut n wawal Rebbi i d-teff$en di yal ti$mert di lêuma yu$al yettwabeddel s tu$ac n rray d wayen nniven, udem unti inegren deg idurar yu$al yeîîuqet deg izenqan yettemenvar. Ur yeêûi s iseggasen iεeddan d taéayt is d-ooan alami yekcem ar yiwet n lqahwa n yiwen wemdan yellan d tizya-s, akken i d- kkren, iεeqel-it-id wemdan-nni iruê-d $ur-s, yenna-yas : - Maççi d keç i d Karim ? - Amer maççi d nekk i d Karim ur d-ttarra$ ara $ur-k !! Maççi d tissit n lqahwa ne$ n wayen nniven id d-yewwin, d cfawa n teméi iyi-d-isrewlen $er da, d taéayt n tem$er iyi-d-itebεen ur d as êulfa$. - Cukke$ yeççur wul-ik d leεtab iban-d $ef udem-ik, anda i d- tegriv, acêal aya ur d-banev ? - Anef-as ar ass nniven ma yeb$a Rebbi, ak-d-êku$ acku maççi d yiwet ara k-d-ini$, awal ad ye$zif, nekk ass-iw wezzil. - D acu ara teswev ? Murad ! rwaê éer d acu ara yessew dadda-k Karim. - Ur iyi-d-qqar ara wagi id mmik ! yu$al d argaz ? - Aεni drus ayagi ! 14 ne$ 15 d aseggas aya tura seg wasmi i truêev.

Page 32: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 32 ­

- £as aîas-aya, amzun ivelli i t-ooi$ yettmurud tura atan d argaz, kra da iεedda di leεmer-iw ur das êulfa$ ur sawva$ ad sbddede$ wala ad bedde$ !? Yekker iruê, ihedder d yiman-is, yesêissif deg wayen iéer d wayen is d-yezzin. Yu$al ikcem-it lweswas deg yemdanen i yettεeddin zdat-s, ahat wagi d arebrab, ahat wihin ittekki yid- sen, yu$al ijbed-it ûûut n lmujat ar rrif n yil deg aydeg yella, yu$ tanumi yett$imi $ef rûafi d u$anim deg ufus-is. Alla$-is isewweq, netta yettraju ma yella kra n yeslem ara d- yeff$en seg waman, yerja alammi ur tesεiv i d-yellan deg wayen id-ixuyel, yefka tiî-is mebεid yewεa yiwen s u$anim isufe$-d islem. Yedduqes-d ar yiman-is : amek iselman ttwasuf$en-d akken ad ttwiççen, nekk ttraju$-ten a d-ff$en iman-nsen, waqila yeffe$- iyi leεqel ula d nekk, ahat d aya i yettrajun, ad ttwiççe$ ass-a ne$ d azekka. Ula d Ëamid ur temgarad ara tmu$li-s $ef tagi n Karim. Ula d netta mi d-yuder deg udrar, yufa-d iman-is berra i saεa, ayen iooan d wayen i d-ufan maççi d ayen isaramen, $as akken imukan ansi d-kkan mgaraden, ma d tamu$li-agi tesddukel- iten, ufan-d iman-nsen ttna$en $ef t$eîîen nat ôfiεa. Karim mi d-yuki d yiman-is yerra ar Ëakim, yufa liêala-s ur d- tufrar ara fell-as ; am netta ne$ yugar-it, ama deg walla$-is ne$ di tezmert imi ur yeêli ara di tyita n rûaû. Mi llan ttemsetqsayen, ufan iman-nsen d yiwen uεekkaz iten- yewwten, yeqqim ciî yu$al yenna-yas i Ëakim : - Iyyan ad neffe$, ata ivaq wul-iw yerna ula d keç ak-id-iwwet ubeêri, ddeqs aya ur teériv berra ? - Sani ara nerr ? - A necali kra deg iberdan, acêal aya ur εedda$ gar-asen ahat ayi-teεreq tikli ne$ ad i yiwet wugur ad $li$ deg wakken i nnume$ tikli s runoas deg idurar, ma dagi di leblav ur êûi$ ara att-ûeggem tikli-inu. Imi llan teddun deg yiwen n ddruj εlayen, yenna-yas i Ëakim: - Äjel, $ûeb tikli, a nbeddel abrid. - Ay$er ? D acu i yellan ?

Page 33: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 33 ­

- Ugade$ at niqab ihina ad nneqlaben $ef yemsulta agi id- iteddun $ef tama-nne$, ad tevru tedyant-nni n Äli la pointe yid-ne$. - Aha berka-k axayel, aâni tenwiv-as aqla-k di la Bataille d’Alger ? Uqbel ad yessali awal $ef la Bataille d’Alger n sut lêaf i ineqqen iεdawen yellan d irumyen, yu$al d leklac id-yeff$en s ddaw nat niqab yen$a iεdawen yellan d atmaten-nsen. Ëakim d Karim rewlen, imsulta-nni aêric ameqqran deg-sen yemmut, ma d wiyav tekker tiyita n rûaû gar-asen d at niqab. Karim yeffe$-it leεqel imi yeéra imsulta-nni $lin, ur yezmir ad yerr tiyita εlaxater yettwaks-as leslaê. Ma d Ëakim yewwet ayen iwumi yezmer, s-wakka, mi tefra tme$ra-nni n idammen rrnan wwven-d i$allen laman, wwin wid yemmuten, imejraê glan-ten yid-sen ar uxxam temsulta, u$alen ff$en-d sin, ruêen s axxam n Ëakim : d keç i d sebba, nella di lehna deg uxxam di yiwet lhedda nufa-d iman-nne$ di ccwal d idammen. Acêal aya ttεeddi$ deg webrid-agi ur tesεiv i yellan, ass-agi yekksa-k Rebbi leêjab i wallen-ik twalav ar daxel n niqab. - Amer ur da-k d-nni$ ara ahat yella kra i$-yu$en akken i s- yenna Rebbi : (âasa an takrahu cyan fa huwa xyrun lakum), yerna akken id-yenna da$en : (ini-d ur d a$-yetta$ ala ayen i$- yura Rebbi). Imi wwven s axxam yufa Samya d Suεad akk d Lamin ttrajunt. Nnana-s : sani i terriv ? Yaxi zaεma d amuvin ? Yevsa, yenna-yasen : qrib tevra yid-ne$ tedyant-nni n win yeff$en ad t-id-iwwet ubeêri yewwet-it ukamyun, nekni da$en ad neffe$ a nekkes $ef ulawen-nne$ qrib id-nu$al deg isendyaq. Lamin : D acu-tt tedyant-agi tamaynut ur nettfaka fell-ak ? - Uqbel ad bdu$ awal, ilaq att-myussanem kunwi d Karim. Yu$al yebda awal $ef tedyant-nni yevran yid-sen. Mi yessuli, u$alen ttemseteqsayen gar-asen, d$a tenna-yasen Samya : ffeket-iyi-d kra n wayen tesεam d tidet ad t-id-aru$ deg we$mis.

Page 34: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 34 ­

Yenna-yas Ëakim : Mazal ur newwiv ara ar tagi, newwet s isuvaf alama qeflent tewwura deg udmawen-nne$ nu$al ar ttawil-agi inem, ma ulac a nkemmel amennu$ s isuvaf axir, ahat a$ yeffe$ ar tafat ma yeb$a Rebbi, ad sutre$ deg-m as- tiniv i baba-m ma yella kra n wergaz i yessen iêemmel tamurt- agi. - Baba êala aεiwen ara k-iεiwen, ur ttayset ara di reêma Rebbi, d netta i tent-iferrun. Karim kra yekka ar Ëakim, Suεad tezga-d ger wallen-is, yu$al yettu akk ayen yevran yid-s yettmuqul ar Suεad am wakken d tin yessen acêal aya. Ula d nettat tebva yid-s tamu$li-agi i d- yekkan ahat s lm$ivat. yal yiwin deg-sen iêulfa s wayev, Karim, di yiwet dqiqa yufa-d iciddan n tayri jebeden-t ar Suεad, ad as-tiniv d sêur id-yellan gar-asen acku ula d Suεad têulfa i wannect-a, $as Karim iéer ddunit tedrem ger wallen-is, labaεda mi d-yufa iman-is berra n tkaskiî umi yefka rruê-is d ifaden-is, ula d teméi-ines ur das yefki azal-is, d acu yu$al yettu kullec zdat n tlalit n tayri gar-asen $as akken s tufra, imi yal yiwen deg-sen deg ul-is kan i tella, yal yiwen yettmenni ad yeêbes lweqt ur iteddu ara. £as d tamu$li kan i yellan gar-asen, tejebd-it tiéeî n t$imit ar umeslay, uqbel ad msefraqen, sawlen-d yimsulîa i Lamin yellan d yiwen gar-asen akken ad iruê $ur-sen s lεejlan $ef yiwet n taluft muqqren it-yeεnan, imeddukal ugin ad t-ooen ad iruê iman-is, ddan yid-es. Ëamid ur yufi ara iman-is di tmurt n wagu igi yella yessaram deg-s lehna d telwit yufa-d iman-is myal azniq ansi iεedda di London yettwali ala içumar-nni i yeooa deg udrar s lbarud d idammen u$alen d imawlan n sεaya d yedrimen. Asmi it-εeqlen ula d nutni, u$alen tabaεent akken at-sεeddin di ccreε-nsen imi d-yerwel deg udrar yerna yen$a kra deg-sen, imi t-id-tbeε tebrek ula d anda i yesarem tafat yu$al-d netta d Ëayat ar tmurt. Mi d-wwven ikecm-it lweswas, ur iteffe$ seg uxxam, îiqan zgan u$alen, ula d Ëayat, mi ara teffe$, tetabaε tikli usedreg iman-is.

Page 35: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 35 ­

Lamin mi yewwev netta d imeddukal-is ar temsulta, seknen- as-d tafekka n gma-s yellan d lebrukirur, yemmut s ujenwi deg uεebuv-is, teîîef-it lxelεa, ma d Ëakim iεeggev : Racid, n$an-k yeεdawen n Rebbi, amek i b$an ad serêe$ i taluft zdat n wannect-a ? Imekta-d xalt-is amek ara s-yini nettat tejreê tasa-s acêal d aseggas aya, mmi-s amenzu yemmut d amecîuê d cahid di tegrawla, argaz-is yettwan$a di tedyant n semmus di tuber, ass-a yerna mmi-s nniven. Mi tesla xaltis, ur tezmir ara ad tesber $ef mmi-s, te$li acêal d abrid wwin-tt ar sbiîar, mi d- teffe$ tufa-d mmi-s wwin-t at-neîlen, tekcem-itt tugdi d targagit teggul di Lamin ur itteffe$ ara tenna-yas : ala keç iyi- d-yegran, ur d iyi-ttaoa ara iman-iw. Lamin yu$-as awal i yemma-s, iêbes-d si lxedma ur yeffi$ ara deg uxxam alammi id-yeffe$ ad yeééal taéallit n lεid tamecîuêt. Zdat n tewwurt loamaâ i suff$en deg-s kra n lewjuh, ye$li d azeqqur. Xalti meskint mi tesla i ûûut n rûaû tger-d d tazla ar loamaε tufa-t d tafekka di lqaεa, zzin fell-as l$aci. S wakka i tenger twacult n xalti, s wurfan n Lezzayer $ef i yezdel bubarrak, mi wwve$ ar din εewqa$ ma d iman-iw ara sebbôe$ ne$ d xalti yeffe$ leεqel, ur d-yegri ûwab deg-s, te$li-d $ef yidmaren-iw tettru, tzemev-iyi $ur-s. Tasa-w tejreê, ifadden-iw rréen, ur zmire$ ad xedme$ acemma. Usan-d wwin Lamin ar sbiîar, xalti ula d nettat glan-tt yid-sen. Mi d-tuki, yekkes-as saruε, ala awal Rebbi i yellan $ef yimi-s, tu$al d nettat i yettvebbiren, tenna-k ilaq ad nekker, ur d-tegri ara tsusmi $ef yemcumen-agi i ileqven dey yirgazen yiwen yiwen, b$an ad sneggren tamurt-agi, annect-a ur d-yettili ara ma yeb$a Rebbi, $as tawacult-iw truê d asfel lamaεna ur mmuten ara, anef i wussan ad xedmen ayen b$an, ur xelleε ara deg-sen, ayen iverrun di ddunit ur d iggerri, ili-k kan d argaz ad tqablev tagnit akken teb$u tili, tefrev leεyub-ik, ur d-sebgan lehlak-ik, tavsa n weεdaw te$leb lεafya deg-walim, leêzen ur yettdumu. - D tidet i d-tenniv ulamma tjerêev, awal yelhan ur kem yeooi.

Page 36: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 36 ­

- Ilaq ad têercev, ad theggiv ad t-nawi ad yenîel di taddart ar watmaten-is d baba-s. Irebraben-nni iwumi d-yerwel Ëamid xedmen tasqamut n craε, êekmen fell-as s tmen$iwt, fkan asendeh-agi i kra n urebrab ara t-yewεun ilaq ad t-ine$. Ëamid mi yella deg webrid ad iwajah ar Lamin, sqaîεen-as irebraben-nni n$an-ten di sin yerna amer mniεen di txazabit-agi tella tin n yimukar- nni iwumi teêkem Ëayat s lêebs n lebda ttrajun-ten. Ëakim mazal ur yenîil ara, Lamin yewwev-it-d yir asali, ifadden-is $lin, alla$-is yeîîerveq, ur yezmir ara i cedda-agi, ayen isεedda akk izmer-as tagi t$elb-it, teskecm-it ar sbiîar yeqqim din yiwen n wass qrib ur yeêvir ara ula d tanîelt n warraw n xwalt-is di taddart-is n lejdud i ooan acêal-aya, rezzun-d $ur-s ala di lmut. Tanîelt yellan tessewêac tu$al teâmer s wid yeddren id- yettasen $ur-s, mi teffe$ terbaεt tekcem-d tayev. Usan-d aîas l$aci ar din ama d at taddart ne$ d imeddukal-nni i ynumen ttmelilen-d ala ar tenîelt, ula d wid meqqren di ciâat ussan-d. Ëakim yufa-d iman-is id-yegra ger wid-nni ukud d-yekker, yella ineîl-iten yiwen yiwen yu$al ineîl-iten $ef tikelt, imi tekfa tenîelt yekcem s axxam-nni n jeddi-is, ar texxamt-nni inebgawen, yufa udmawen-nni i ydergen i lebda ttwaεelqen di leêyuv, îillin-d $ur-s am wakken yefka deg-sen afus imi d netta kan id-yegran, myal ti$mart ara yeîîil tesεa acêal ad s-t- id-êku s tuzmiwin n yiseggasen iεeddan. Mi ti-d-suma Samya di tayet qrib yemmut, yi$il d nutni d- yeff$en $ur-s. Tenna-yas : ur ttaggad ur tesεiv i yellan aqlih ar yidis-ik, aniwa-ten wigi i tettmuqulev aka ? S yiwet n nnehta meqqren as yerr awal : - Wigi akken llan ur d-yegri ula d yiwen deg-sen, êala nekk aqlih tezde$ deg-i tugdi n uéekka d uzekka, ur éri$ amek ara xedme$ i lâemr-iw, ayen éerre$ akk zdat-i yezleg am i tudert ne$ i lmut. Axxam-agi zik yeεmer s tudert d zzhu, turart d unecraê. Mi ara d-nas deg wussan n usteεfu, nettemlili-d ar dag-i nek d warraw n xwalti d warraw n xali, ass-agi ala nek

Page 37: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 37 ­

id-yegran, zik mi ara d-nas nettaf-d jeddi d jidda ferêen s yes- ne$ maççi d kra ma d ass-a u$alent-as tewwura i wexxam-agi, as-tiniv yella win yeb$an ad yekkes lêess deg-s ad s-yerr tiwwura i lebda. Tebda-d d mmi-s n xali i yettwan$an s ufus n le$der yellan d ane$mas, seg wassen-nni xali d warraw-is texreb-asen nniya di tmurt-agi, tjemeε-it tmurt n lberrani, ur d-iban later-is, yettu tamurt yettu-ya$, Racid iruê ger wallen-iw, Lamin, Ëamid, Ëayat, akken kan imsetbaεen, teériv tagara-nsen amek i d-tella. Ussan idamen d imeîîawen ttkemmilen, anda tensa ay$er tayev ulac ayen teooa yer$a uzegzaw d uquran ula wid yeqqaren texva-ya$ taluft tegla-yessen. Ikcem-d Karim ar Ëakim iger $ur-s yettru yenna-yas : - Twalav ayen yevran yid-ne$, amek ara yizmir wul ad iqabel annect-a !? Timura n medden arraw-is ttnadin di tmusni, ifadden-nsen fkan-ten i tmura-nnsen akken ad beddent ad d-ufrarent ger leonas, maççi am nekni ala win i zemren ad ireé ne$ ad isexser, mebla ma iêezzeb ne$ imeyyez, ad yexvu kan i wayen yelhan i yu$alen d leêram yerna memnuε ad d-temlilev dagi di tmurt-agi tamejruêt s tεewji n warraw-is issedhuyen iman- nsen s lbenna turart idamen, ala ûut lbarud d rriêa n duxxan, d ûura n yal ass i yettεawaden deg walla$ n wemdan yettidiren di tmurt-agi, wa icerreq wa i$erreb. £as ussan tt-âeddin d acu kan ttemyakken akk anzi, d tebrek kan d leêzen i yteddun deg-sen.

Page 38: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 38 ­

Ixef aneggaru

Yewwev-d wass i deg d-ssawlen i Karim ad yebded deg uxxam n craε iserdasen, anda i s-cellen taluft uεemmed n tmen$iwt n seddiset n tmerwin n yiserdasen. Ameszarfu issawel-d i Karim yenna-yas : - D acu ad d-iniv $ef wayen i d-nnan fell-ak ? - Mass ameszarfu, maççi d aya ara d-inin fell-i, nekk d amecîuê i d-kecme$ d aserdas, acêal irebraben ay n$i$, i d- îîfe$, acêal n txazabiyin i d-s-begne$, ayagi i xedme$ i tmurt ur ttεemide$ ara ad iruê deg beêri, maççi ayen yellan $ef uccen ad-yu$al $ef uyaziv ! - Beddel-a$ ameslay, maççi εlaoel n tudert-ik i d-nusa ad s- nsel, ayagi $ef d-heddrev akka d lwaoeb-ik kan i txedmev, ur îîilli ara d acu ara k-texdem tmurt ne$ d acu ara k-d-tefk, îîil kan d acu ara s d-fkev keç, ameslay-nniven ur teêwaoe$ ara. - Mass ameszarfu, am wakken teéram ttusemma$ d imvebber $ef yiwet n terbaεt n yiserdasen deg udrar aberkan, yerna ttukkelfe$ $ef yiwet n tesqamut ara yemsefhamen d lamir akken ad d-yader. Akken ara tafem di te$misin n wass i wen d- ttaru$ myal ass belli sawve$ ad qenεe$ imawlan-is akken ad alin $ur-s at-qenεen si tama-nsen, d acu kan iεdawen-nni ur yeb$in ara ad d-ters lehna fkan tesriê i yiwet n terbaεt ten$a imawlan n lamir, nekk di tama-inu êebse$ tarbaât-nni iserdasen, sqarre$-ten $ef win i sen-d-yefkan lamer n tmen$iwt, ufi$ anwa, uri$-t-id di ta$mist n wass d acu kan wigi i yeéran anwa id-yefkan lamer-agi ass-agi ulac-iten gar- ane$, yiwen yettwan$a deg webrid, fkan-as ussan n usteεfu ur ten-yesεi ara, ilaq ad yili unadi $ef annect-a, wayev yerwel ur d-iban, ilaq ad teérem ay$er ? Wis krav yuli di cciεa di teswiεt is-sutre$ lêebs, mebla ma ttu$ timen$iwt n seddist n temrawin

Page 39: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 39 ­

iserdasen, nekk ur d-asen-nni$ ara a d-ff$en, maççi deg uxedim i iyu$ lêal, atan imvebber yellan fell-i d inigi, lli$ deg unejmuε, $ef ayagi ad ssutre$ deg-wen ad s-tefkem azal meqqren i taluft-agi εlaxlaîer deg wass ar wayev wid yettmettaten akter n wid yesεan asirem i tudert, nnan-d at zik di tifis n 1945 ala asiwev di lmeytin mi newwi yiwen ad d- nu$al a nernu wayev, llant tikwal d win yeddan yid-nne$ di lmyet-nni amezwaru ara nerr deg umkan-is tikkelt-nniven, di 45 ar 95, ur ibeddel wacemma, êala aîîan n tifis i yu$alen d aîîan n wemdan amencuf i ymeggren deg watmaten-is. Ula d ajrad mi s-yenna i Baba-s : qerriê lebsel, yenna-yas : ammi gzem tsersev ur-d-k teêsil di teqreê wala deg wayen ééiden, d lexsara kan i d iswi-nne$. Ula d wigi ur mgaraden ara $ef ujrad, acêal aya-gi d nek mi ara yiger lêal ad εeddi$ $ef tama n yil, îilli$ di yiwet n resfa tettara-yas tisfi. Akken yeb$u yeger-d fell-as, ad tt-i$um ne$ ad tesbzeg ad-yu$al alama d amviq-is ur d as-yezmir. D nettat tettemgargar yid-s i wazal leqrun alami d ussan agi iεeddan deg aydeg d-yella ubeêri yesse$li-d yiwet n resfa nniven fell-as trreé. Kra n wayen i s itqubel ill acêal iseggasen, tusa-d weltma-s teréa-tt. Am wakken da$en i s-tenna tzemurt tgelzimt: tvurev-yi ? Terra-yas-d : ulay$er ayi-d-zzmev afus deg-m id-yekka. Ula d nekkni ma yella-d unadi n tidet, aîas iqerray ara ye$lin gar-ane$, ad yekkes wagu fell-asen ad-ibanen ad ten-nisin. Tameddit-nni imi llan ttrajun awal n umeszarfu, u$alen-d wid-nni yellan deffir n te$demt nni ixedmen i Karim nnan-as: - Ak nefk idrimen i teb$iv, ad truêev ad tvegrev aqerruy-ik, akken yeb$u yeêkem êala lmut ara temmtev. Ayen iwen-d-nni$ dayen i sen yenna bu tqulhatin : t$elîem ma di tegnit am tagi ara ooe$ tamurt i yivan imencaf, maççi d- tarewla i d tifrat ne$ d asedreg uqerruy i d rray, εuhde$ Rebbi abrid i d-wwi$ a t-kemmle$, tu$alin ar deffir ur telli, ixef-iw a t-sebble$ $ef tmurt-iw, ad mmte$ deg yiwet tegnit yecban tagi id-ssawlen i Ëakim ad yebdded deg uxxam n craε gar-as d

Page 40: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 40 ­

wemεlem ig sεan afus deg udabu, akk d sεaya n yedrimen si yeb$a ad ya$ imdanen akken i yetta$ di cci. Mi d-yessawel umeszarfu i Ëakim ad iqabel amεellem-nni akk d yiwen ufesyan εlayen yellan d imvebber fell-as, yenna-yas : - Mass ameszarfu, nekk ur tesεiv i yellan gar-i d yemdanen-agi, d isuvaf i yellan gar-ane$, wigi d wid iεebden lεafya snulfan-d tiyita di îbel d l$iva i wid ycevêen s ûûut n lmuziga, ad glun s uεeqqar d uêeckul yettawin leεqel, kra n win id as yeslan yettu$al iceîîeê ijeddeb akken ad s-fken cciεa n lbaraka, akken ad yifrir $ef a$ref yeréen, ad as-yini nekk ttwassne$ ttmeyyize$, d tamu$li-iw kan i d ûwab. Wigi d wid yellan am nutni d iεdawen n tudert s tidi d idammen n watmaten-nsen i ttidiren, ahat ass-agi imi d-gri$ di tudert iwakken ad êedre$ i wid yefkan afus deg watmaten-nsen ne$ ahat d deεwessu i wwi$, yebla-yi-d Rebbi s yes akken kra n win εzizen $ef ufus- iw ara yenîel. Wigi d iεdawen ff$en-a$-d di laman. Atnid ttbut d inagan, tura ayen d-yegran deg ufus-ik i yella, yegra-d kan a ki-d-smekti$ s wayen ur sarama$ ara ad yili deg wayen is yenna Urezqi at Wendelu i umeszarfu-nni irumyen : Mi têekmev fell-i, tesuliv axeddim-ik, tzemrev ad teîîsev di lehna, yelha mi ara yili yives u$dim ivfer-it-id yives n te$demt. Ayen yellan fell-i xedme$-t, sarame$ deg-wen awal is ara d- neîqem d win ara yemgarden $ef win is yenna Urezqi. ta$demt d tidet ara yilin d tin ur iberrun i îbel deg waman, d tin ara yesbedden tugdut, ara yekksen agu $ef tallit. Inîeq-d ubugaîu n wemεellem : - Amdan agi yeb$a a$ yessemsex, wigi d imdanen yettwassnen sεan isem di tmurt agi, ur d-yewwi ara ad tesmuzgtem i yir amdan. Wagi d aεdaw n tmurt, ixeddem i lberrani. Wid yecban wigi ilaq di lêebs ara yilin. Yenna-yas Ëakim : - Qebla$ ad ili$ d yir amdan ne$ d win ixeddmen ayen n diri ne$ dayen teb$um tinim-t-id fell-i, d acu kan annect-a d lfayda n tmurt.

Page 41: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 41 ­

Ameszarfu : Nekk ur d iyi saggad ula d yiwen êala abrid isuvaf ara s bedde$. Äasset ilsawen-nwen, ayen akk ara d-tinim yezmer ad yu$al fell-awen. Awal-iw as-d-teslem tameddit. Tekfa t$imit ar tameddit. Amεellem d ufesyan εeddan ar Ëakim nnan-as : Yehwa-yak kan tesfuêev imi-k, êala lâib ara trebêev, ur teddun ara yid-k a$ ooen nekni. Ëakim : Ur d awen d-yegri wara, ter$a teégi yekfa udari, tzemrem att-kellxem $ef medden akken llan i kra n wakud, ne$ att-kellxem $ef kra n medden i yakk akud, d acu kan ur tezmirem ara att-kellxem i medden i yakk akud. Mi yella Ëakim di tzeqa n wexam n craε, usan-d yemsulîa-nni yellan xeddmen yid-s acku d yiwen imvebber εlayen di temsulta nnan-as : ur ttaggad aqla$ yid-k, ala awal n tidet ara d-ibanen ma yeb$a Rebbi. Samya, ayen akk $ef i tesla d ttbut i d-wwi deg unadi $ef taluft agi tura-t ad d-yeffe$ deg we$mis, iεdawen n tudert mi slan s wayen yellan ger ifassen-is zwaren awal n craε ara d-yeff$en $ef Ëakim d Karim, suff$en-d awal-nsen s tmen$iwt n Samya i yefkan ifadden-is akk d unadi $ef tedyant-agi uqbel att-siwev ad d-taru avris ameqqran $ef wannect-a akken i tella tessaram, ceggâen-as-d lmut ar tkerrust-is, d acu kan afus Rebbi d ameqqran, mi tella Samya t-ttedu ar tkerrust-is, yeger-d fll-as yiwen umakur yekkes-as tasarut yerna yewwet-itt te$li ar lqaεa, yuzzel ar tekerrust-nni akken att-yaker yu$al d rruê-is i yettwakren, mi yesker amutur yeîîerveq fell-as. Acku ula d Samya ur temniε ara, tegra-d di lkuma ger tudert d lmut. Tegr- ad tukksa n wagu, ger ifassen umeszarfu d tudert n Samya ma ur d as-kemmlen ara. Tagara mi ara yekfu wagu. Timura n medden arraw-is ttnadin di tmussni d ifadden-nsen fkan-ten d asefel fell-asent akken ad beddent, ad ufrarent ger leonas, maççi am nekkni, ala win izemren ad ireé ne$ ad isexser, ad tt-yexdem, mebla ma iêezzeb ne$ imeyyez, ad yexvu kan i wayen yelhan i yu$alen d leêram, yerna memnuε ad d-temlilev dag-i, di tmurt-agi tamejruêt s tâewji n warraw- is issedhuyen iman-nsen s lbenna n turart idammen, ala ûûut n lbarud d rriêa n dduxxan, d ûura n yal ass i yettεawaden deg

Page 42: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Agu

­ 42 ­

walla$ n wmdan yettidiren di tmurt-agi, wa icerreq wa i$erreb.

Page 43: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog
Page 44: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Tiẓrigin n Usqamu Unnig n Timmuzɣa Editions du Haut Commissariat à l'Amazighité

­o­O­o­

Collection “Idlisen­nneɣ” 01­ Khalfa MAMRI, Abane Ramdane, ar taggara d netta i d bab n timmunent, 2003

(Tasuqelt Abdenour HADJ­SAID d Youcef MERAHI ) 02­ Slimane ZAMOUCHE, Uḍan n tegrest, 2003. 03­ Omar DAHMOUNE, Bu tqulhatin, 2003. 04­ Mohand Akli HADDADOU, Lexique du corps humain, 2003. 05­ Hocine ARBAOUI, Idurar ireqmanen (Sophonisbe), 2004. 06­ Slimane ZAMOUCHE, Inigan, 2004. 07­ S. HACID et K. FARHOUH, Laṣel ittabaɛ laṣel akk d : Tafunast igujilen, 2004. 08­ Y. AHMED ZAYED et R. KAHLOUCHE, Lexique des sciences de la terre et lexique

animal, 2004. 09­ Lhadi BELLA, Lunǧa, 2004. 10­ Antoine de St EXUPERY, Le Petit Prince, 2004 (Tasuqelt Habib Allah MANSOURI,

Ageldun amecṭuḥ ) 11­ Djamel HAMRI, Agerruj n teqbaylit, 2004. 12­ Ramdane OUSLIMANI, Akli ungif, 2004. 13­ Habib Allah MANSOURI, Amawal n tmaziɣt tatrart, édition revue et augmentée,

2004. 14­ Ali KHALFA, Angal n webrid, 2004. 15­ Halima AIT ALI TOUDERT, Ayen i ɣ­d­nnan gar yetran, 2004. 16­ Moussa OULD TALEB, Mmi­s n igellil, 2004 (Tazwart : Youcef MERAHI) 17­ Mohand Akli HADDADOU, Recueil des prénoms amazighs, 2004. 18­ Nadia BENMOUHOUB, Tamacahut n Basɣar, 2004. 19­ Youcef MERAHI, Taqbaylit ass s wass, 2004. 20­ Abdelhafidh KERROUCHE, Teɣzi n yiles, 2004. 21­ Ahmed HAMADOUCHE, Tiɣri n umsedrar, 2004. 22­ Slimane BELHARET, Awal ɣef wawal, 2005. 23­ Madjid SI MOHAMEDI, Afus seg­m, 2005. 24­ Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiṭij ­ aḥric I, 2005. 25­ Collectif, Tibḥirt n yimedyazen, 2005. 26­ Mourad ZIMU, Tikli, tullisin nniḍen, 2005. 27­ Tayeb DJELLAL, Si tinfusin n umaḍal, 2005. 28­ Yahia AIT YAHIATÈNE, Faḍma n Summer, 2006. 29­ Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiṭij ­ aḥric II, 2006. 30­ Lounes BENREJDAL, Tamacahut n bu yedmim, 2006. 31­ Mezyan OU MOH, Tamacahut n umeksa, 2006. 32­ Abdellah ARKOUB, Nnig wurfan, 2006. 33­ Ali MAKOUR, Ḥmed n ugellid, 2006. 34­ Y. BOULMA & S. ABDENBI, Am tmeqqunt n tjeǧǧigin, 2006. 35­ Mohand Akli SALHI, Amawal n tsekla, 2006. 36­ O. KERDJA & A. MEGHNEM, Amawal amecṭuḥ n ugama, 2006. 37­ Ali EL­HADJEN, Tudert d usirem, 2006. 38­ Hadjira OUBACHIR, Uzzu n tayri, 2007. 39­ Djamal BENAOUF, Di tmurt uɛekki, 2007. 40­ Akli OUTAMAZIRT, Targit, 2007.

Page 45: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

41­ Mohamed Salah OUNISSI, Tametna n umenzu, 2007. 42­ Ramdane ABDENBI, Anagi, 2007. 43­ Ramdane LASHEB, Ccna n tlawin ɣef ṭṭrad 54/62, 2007. 44­ Said CHEMAKH, Ger zik d tura, 2007. 45­ Said IAMRACHE, Timenna n Saɛid Iɛemrac, 2007. 46­ Mohamed MEDJDOUB, Baba Carlu, 2007. 47­ Nadia BENMOUHOUB, Tafunast igujilen, 2007. 48­ Ali MOKRANI, Agama s tugniwin, 2007. 49­ Fatma ELKOUCHA, Tamedyazt n Yasmin, 2007. 50­ Naima HADJOU, Amennuɣ n tudert­iw, 2007. 51­ Hocine LAOUES, Gar umqadmu d umnelti, 2007. 52­ Omar KHAYAM, Rubaɛiyyat, 2007 (Tasuqelt Abdellah HAMANE) 53­ Ferdinand DUCHENE, Tamilla, 2007(Tasuqelt Habib Allah MANSOURI) 54­ Slimane ZAMOUCHE, Agellil akk d ineffuten yelhan, 2007.

Actes de colloques ­ Actes des journées d'étude sur « La connaissance de l'histoire de l'Algérie », mars

1998. ­ Actes des journées d'étude sur « L'enseignement de Tamazight », mai 1998. ­ Actes des journées d'étude sur « Tamazight dans le système de la communication »,

juin 1998. ­ Actes des journées d'étude sur « Approche et étude sur l'amazighité », 2001. ­ Actes du colloque sur « Le mouvement national et la revendication amazighe »,

2002. ­ Actes du colloque international sur « Tamazight face aux défis de la modernité »,

2002. ­ Actes des séminaires sur la formation des enseignants de Tamazight et

l'enseignement de la langue et de l'histoire amazighe, 2003. ­ Actes des stages de perfectionnement pour les enseignants de tamazight, mars

2004. ­ Actes du colloque sur « Le patrimoine culturel immatériel amazigh », 2006. ­ Actes du colloque sur « Le libyco­berbère ou le Tifinagh ; de l'authenticité à l'usage

pratique », 2007.

Revue « Timmuzgha » Revue d'études amazighes du Haut Commissariat à l'Amazighité : N° 01, avril 1999, ­­­­­ N° 18, mai 2008.

Autres publications ­ Chafik MOHAMED, Aperçu sur trente trois siècles de l'histoire des imazighènes,

1997. ­ Annuaire des associations culturelles amazighes, 2000. ­ Idir El­Watani, L'Algérie libre vivra, 2001. ­ Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie générative du kabyle : l'emphase et son

harmonie. Tome1, Histoire et fondements d'un débat argumentaire, 2007. ­ Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie générative du kabyle : l'emphase et son

harmonie. Tome2, Analyse et représentation phonologique, 2007. ­ Collectif, Mouloud FERAOUN, Evocation, Actes du Colloque, 2008. ­ Catalogue des publications du HCA, 2008.

Page 46: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Consultings ­ Kamel BOUAMARA, Nekni d wiyiḍ, 1998. ­ Mouloud FERAOUN, Ussan di tmurt, 1999 (Tasuqelt Kamel BOUAMARA) ­ Nora TIGZIRI ­ Amar NABTI, Etude sur « L'enseignement de la langue amazighe :

bilan et perspectives », 2004. ­ Iddir AMARA, Les inscriptions alphabétiques amazighes d'Algérie, 2006. ­ Kemal STITI, Fascicule des inscriptions libyques gravées et peintes de la grande

Kabylie, 2006. ­ Mohand Akli HADDADOU, Dictionnaire des racines berbères communes,

2006/2007. ­ Abdellah NOUH, Glossaire du vocabulaire commun au Kabyle et au Mozabite,

2006/2007. ­ Sadaq BENDALI, Awfus amaynut n tutlayt tamaziɣt, 2007. ­ M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tesrit taqbaylit, 2007. ­ Kamel BOUAMARA, Amawal n tunuɣin n tesnukyest, 2007. ­ Moussa IMARAZENE, Manuel de syntaxe berbère, 2007. ­ M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tmedyazt taqbaylit, 2007. ­ Moussa IMARAZENE, Timɛayin n leqbayel, 2007. ­ Nora BELGASMIA, L'expression écrite en tamazight, 2007. ­ Mouloud LOUNAOUCI, Projet de création d’un Centre de terminologie amazighe,

TERAMA, 2007.

Page 47: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Cet ouvrage est publié dans le cadre de la collection “Idlisen-nne$”

Initiée par la Direction de la promotion culturelle du Haut Commissariat à l'Amazighité

© Tous droits réservés

Conception et PAO :

Déprt Légal : 272­2006 ISBN : 9961­789­42­3

Page 48: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog

Achevé d'imprimer sur les presses de Les Oliviers

Tizi­Ouzou Tel : 026­21­07­19 Fax : 026­21­95­40

Page 49: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog
Page 50: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog
Page 51: Ugar n yedlisen deg: tasekla.canalblog