.j& =o J*€¦ · -em •is-e IV. fructxxs us ui ura us u V. dies-ei-ei-em es-e P Iurrans.aI TSom....

I

jOO

l«o=olo=o

100KO=o

(O

leo

\.j&

J* \'

Jr.t

>y %^-<

i'O^/ s

"V'

Sk

v^Å

4~>~<:

zjxy^sk

m

/Ter &i O

IftM

-

'-s X/M

liatutøfc tøt-mumatift

..i

*«V\\\\\I«*VVAVVVII\*>(VVVVV»1W«*V«*V»»IVV\^*\WWVVV»I\'\MI**VVV»*'W

2(nfcer forbeM'efcc øpfag.

igfå&en&abtt.

Srijft f>oé JDircctcuc 3«nø gofitup 6$ufø,

Æonged'g 09 ttnioerfttet5i)8o(»ttBff«r.

<K3t,

$r. % U* * *« n ^

Sfmtøpwf* paa eawjetant),

min ccble, uforglemmelige

ftøws oci Stf&jøm,

»<ere fcette' 5orfø$ u«Uw

&Ua f^rfle Oplag af benne 23og oat ubfolgt, troebe

jeg at burbe foranjtalte t>ette anbet Oplag af ben.

2feg t)ar bcftanbig, fiben benne tørammattf førfl

ubfom, »æret bejlæftiget meb at bringe ben faa nar

gulbfommenfjeb fom muligt (ba ogfaa bet, ber er længft

fra Sulbfommenljeb, fan ffcebfe bringeé nærmere bertil);

og t)ertil tyar jeg iffe alene benyttet min egen Savning og

egne (erfaringer, men ogfaa \jcrret faa fjelbig at faae

flere »ærbifulbe SXaab og Q3in! fra »ore terbefte og er*

farnefte (Bf'olemcenb og (Sproggranbjtere. grugternc

Jjeraf, troer jeg, ifccr »itfe feeé i be ^orbebringer og

Ub&ibelfer af (Simtarté, r)»oroeb jeg fyar tilfigtet at grøe

benne r)eelt igjennem ben for (Stole *£)ifcipler fornøbne

gulbfrcenbtgljeb og SSeftemttjeb. 5Dog er jeg enig meb

en af oore bebfte (Bfolemamb i ben Stening, at en om*

faetenbe latinj! ©rammatif fom en ipaanbbog for Pro-

vectiores »ilbe seere fccrbeleS ønjMig , og afljjelpe et

(saun t »or Siteratur.

£>e ©teber i ^uctorerne , forfra be forekommen*

be Citater ere tagne, Jwr jeg angioet allevegne, r)»or,

jeg troebe, man tunbe ønjfe at efterse btéfeé ©ammen*

f;ceng meb (Sonterten.

©et er befyenbt, at te jfarpftnbigfte (Bprog^u

lofop^er fjmje gjort ben spaaftemb, t)oié 9vigtigf)eb te

fjase freimffc af (Sprogets egen Statur og af 5(nalogie meb

onbre (Sprog : at be latinjte Qonjugationer bør orbne$

og inbbeleé ipaa en anben meb fefoe ©progbøgningen

mere ooereenSftemmenbe SØIaabe. gor nt gjøre op*

mcatffom fjerpaa til noermere (Jftertanfe og SDrøftelfe fyat

jeg »eb (£nben af 83ogen tilføiet en fort gremftifling af

benne S&eorie.

gørfte ©ecf,

Sonntaux

§. i.

1. i,atmf£ (BtrammattF er en ftiwtiénina, til at fon

flaae^ og ubtryffe fi'g i bet latinjTe (Sprog.

2. c ubralcé forvcb e, i, y, æ, oe fom s; alle anbre

©teber fom k. 3?ogle grcejfe Drb mcb s foran c gjøre Unb*

tagelfe fyert, f.scypbus (skyphus), Scævola (Skævola).

3. t forveb i meb en pnafolgenbc SSocal, og i Sontrac;

tioncr, ubtaleé fom t«, (f. (£r. sratia, Horati for Horaiii),

nnbtagen : i 93egi;nbclfen af et Orb ; i fremmebe Sftavne ; naar

foran t gaaer et s eller x; og i be gamle Snfwtttøer paa er,

f.tiara ; Milliades; moleslia, mixlio ; mittier.

4. (Store 55egunbclfcé*33ogftavcr orugeé fun efter 'Punc*

tum (.), fnmt til nomina propria , og unbertiben til nb*

mcerfebe Orb, 2@reé; eller Smbebs^iteler, o. b.

5. tflacu to 33ocaler flane umibbclbart fammen, Ijører ben

ferflc til førfie, bm anben til anben øtavclfc, f.e-a, be-o,

ru-at, co-e-o; unbtagen naar be ubgjøre 2)ipf)tI)onger, f»

foe-dus.

QÉn cnfelt €onfonant imellem to SSocaler, naar tffe (Sam*menfatntng finber (Steb, gjør 33cgynbelfen til en m; <&tat

velfe, f.a-njo, a-xis; men ab-i-go.

Sftaar to Confonantcr , fom mbjTutteé af SBocaler , iffe

funne begunbe et lattnj! eller grcrjl Drb, f>ørcr ben førjle

Confonant til ben foregaaenbe, bm anben til ben følgenbe

<©tavelfe, f. val-li.s, sic-cus, pov-ta,

1

Sttaar to Sonfonantcr , fom inbffutteé af ffiocalcr, funneforeforamc i SSegynbclfcn af latinjfc eller gra?|Te Orb, blive be

forbunbnc, 09 banne begge S3cgynbclfcn af en m; øtaoelfe, f.

da-nmum, pu-blicus, re-gnum, a-ctus.

^rc af SJocolcr tnbjluttcbe (Eonfonanter banne fun ba

uabjfiltc .Q>cgt;nbclfcn af en ni; ©tawlfe, naar b(\\ førftc er

c eller p eller s. cg be folgcnbc muta cum liquida, f.

spe-ctrum , sce-ptrum , sini-slrum. £j anbrc' ^tlfaibe

fiører ben førjtc Eonfonånt til ben foregaaenbc, og be to ftfc

fte til følgenbe (Stavelfc, f. Al-craan, ar-ctos. — 3 ^ilfo?lbe

af (Sammenfatning, retter man fig ialminbeli^cb efter benne,

f.ad-eo, dis-tendo. 93Jcn naar i fammenfatte Orb ben

anben 33cfrnnbbccl begi;nbcr meb en SSocal, og ben førftc jlitt;

ter meb en Sonfonant, efter fyvilfen , før (Sammenfatningen,

fulgte en SSocal enten alene eller tilligemcb anbre SBogftavcr,

faa gaacr (Eonfonanten til ben følgenbc (©tavclfe, f. @*r. pe-nullima (peae elier pæne), ve-ueo (venum og eo).

G. 2(f Tlbbveviatuvev morrfeé følgenbc

:

A. Aulus; C. Cajus; Cl. Claudius; Cn. Cnæus; D.Decius; K. Keeso; L. Lucius; M. Marcus; M\Manius; N. Numerius; P. Publius; Q. Quitdus;S. Sextus; Ser. Servius; Sp. Spurius; T. Titus ;

Ti. eller Tib. Tiberius. — fruentimmer < Sftavne beteg*

ncbeé meb omvenbte SSogftavcr,, f. 3. CVz/Vi; j. JFV/fø,

—

a. d. ««£e diem. Æd. Cur. Ædilis Curulis. A. U. C.r/w/70 urbis conditce. — Cai. Calendæ, -ns, -is; Col.

Colleget; Cos. Consul; Coss. Consules (bet ft'bftc 33og<

ffrroé §orbobling betegner altib 'Pluralté); C. D. Consuldesignatus.

D. Divus ; D. O. M. 7)eo optimo metximo ; D. D.c?o/zo c7e<rZz7 eller: .Deo dicavit; D. D. D. rfa/, dicat,

dedicat; Des. designedus; D. M. Dus Manibus.F. /z7ms, (f. M. F. Ma/ci j£Æm*); F. F. F. /e/zx,

faustum, fortunatum.HS. (oprinbeligen : LLS, berpaa IIS) duæ Libræ et 6e-

milibret i. e. sestertius.

Id. Idus; Irap. Imperator; I. O. M. /o»>£ optimomaximo.

Kai. Kalenelæ; K. C. Kalumniæ causa (et SM'flrnbc*

mærfc).

]S\ nepos; Non. No/icVt

P. posuit; P. C. Patres Conscripti; P. M. PontifexMaximus $ Præf. Proefeetus ; Præt. Prætor ; Proc.eflct Procos. Procoffsul ; P. R. Populus Romanus ;

..P. S. etter PS. plebiscitian', P. U. C. post urbemconditam,

R. P. Respublica.

S. Salutem (i Skeve), ogfaa: Sacrum; S. D. salutemclieit; S. P. D. salutem plurinxam dicit ; S. C.Senatus consultum ; S .P .Q. R. Senatus PopulusqueRomanus-, S. V. B. E. E. Y. Si pales, bene cst

t

ego valeo.

7. 2(tte Drb t et (Sprog beleé i tre Jpovcbclaéfer

:

1) Nomen o: Subslaulivuin, Acljectivum, Prono-men, Numerale.

2) Verbum.3) Particutao: Adverbium, Præpositio, Conjim-

ctio, Interjectio.

8. Substantivum er et Orb , fom betegner ett fefoffow

big ©jenftanb, f.equus, en *$eft> sapientia, XHtsfcom.

9. Ott Substantivum er:

Proprium (QE'gctnavn), Ijvorveb man abffttter en enfelt 9>er*

fon etter Xing fra alle anbre af famme ©lage, f.Cice-

ro. Roraa;

Appellaiivum (§<rtfcénavm) / Ijvormeb man benævner atte

'Perfoner etter %i\\Q af famme ©lage, f.homo, et VClen-

nejTe. urbs, en 23y;

Collcctivum, fom i (Singularis betegner en Sleerfyeb, f.

grex, en 3Jort>;

Plurole, fom i QMuuotté betegner en (Jnfcttfyeb, f. nuptiæ, et

bryllup. — (Saalebcé falber man og i ©rammattffen

be Drb, bcr fun mcb en vié SSemarfclfe brugeé i'Plura;

lié, f.arnia, Vaaben.

10. 3 £>auffctt bntgeé fnart ingen tfrtitel (o; bet £>tb, fomtiltjenfccgieer åiunnet, og, om man taler bcflemt etter ubefitemt),

f. <5erre, 23or&; fnart ten ubeftemte: en eller et, f. en ^ cr?

re, et 23ort>; fnart ben bejtemte, f. herren, Sorbet, i ^)ht=

ratié : Nerverne, 23ovi>ene. Sngen af biéfe ifrttfler f)at ©tefc i

Satinen, faa at 2>orb , 23ort>et, et 25or& bebber ooetalt tet

famme (meusa) , og Salene ©atnmenbocng ftal alene beftemme,

ijwrlebeS man t JDanffen ffal nbtrtjft'e bet.

1*

il. Adjectiviwi betegnet- en 55e|Tnffcnf)eb eller en Sgen;

fFrtb veb et (Subftantivum , f. bonus, got>»

12. Pronomen fraaer i ©tebet for et ©ubftanttøum, o>

antwber fammc beftemt, f. ego, jeg. tu, fcn. ille, i><x\\.

meus, mtn.

13. Numerale, Salorb, befremmer ©jenjtanbencé Sftarngf

be, f.een, to, tve o. f. v.

14. Verbum tilfjcnbegiver , at man gjør, »eberfares,

eller et [noget; f.laudo, jeg rofer. Jaudor, jeg rofes.

albeo, jeg er bx>it>.

15. Adverbium fceftemmer viéfe Omjtonbtgfyeber veb

33erbet, 2(bjecth)Ct, etter tyavtitlerne , f. vehementer amo,jeg eljter fojøirigen. admodum diligens, meget flittig.

hinds secure, altfor ffjøbcéløft. Longe ultra terminum,langt ubenfor ©rambfen. tTCan&tgen. Stl&e.

1G. Præpositio nbtrpffer en ©jenftanbé 8orr)olb til en

anben, f. .Q5ogen ligger paci, unfcer, vet> Sorbet,, liber ja-

cet in, sub inensa, prope mensam.

17. Conjunctio forbinber Orb eller øfftmnger, f.et,

cg. sed, men. ego et tu.

18. Interjectio nbtryffcr en ^ølelfe , f. o! eheu!

ah! af!

19. ©jenjtanben, hvorom bcr taleé, er trallet (uumerus)

enten een (singularis) eller flere (pluralis),f.

Ego, jeg;

homo, et STJennefte; legis, ou lerfer. Nos, r>»; homi-lies, tttenneftcr; legitis, 3 Icrfe.

20. Genus, %)ønmt, er tre ©lage

:

Masculinum, i^anfjøn,f.

filius, en ©øit, bonus,

Femininum, igunFjøn, f. filia , en iDatter; bona.

Neutrum, 3ntetr'j^n, f.pomum, et 2£ble; bonum.

Coramune, tftrllesPjøn,, tnbbefatter Masculinumog Femininum, f. dux, 2lnfører eller 2tnførerinfce. —2>et banffe ©enué fvarer HU altib til bet latinjTc, f.

liic

homo, X>etU Sftenneffe.

21. Casus er ben Soranbrmg, fom et bornen farter i duben for at fcrtcgue betl Sorfyolb til et anbet Orb. Casus

fVC fer;

1) JNomiriativus, tøuori ©ubjcctet talminbeligfyeb fråder,

f. perten befaler r dominus jubet. Sorbet bere*

bC6 / niensa paratur.

2) Genitivus efter bet ©pørgémaal: fyvis f. taberens©og, patris liber.

3) Dativus, naar Orbet flaaer fom ipcrfonéobject , og

man fan fpørge til etter for f>t>em eller for f)»ao,

f. Råberen ga\) mig 33ogen, pater dedit mihi li-

brum. Set er mig fjært , id mihi gratum est.

4) Accusativus , naar Orbet ftaacr fom 'S.mgéobject, f.

Jpcften træffer Vognen, equus trahit currum.

5) Vocativus betegner en tiltale, f.domine! levvel

6) Ablativus vifer bet Sftibbel eller SKebjTab, l)vort>e&

en 5:ing fTeer, f. at enbe Sivet reb forgift, vitamveneuo liuire.

§. 2.

©u&ffanft&um.Declinatio, et DrfcS Søranbrmg web casus (pa»i

en af frlgenfce 5 SWaaber)

22. I.

Nom. mensåGen.Dat.

Acc.Voc.Abl.

-æ

-æ

-am-a

a

Singularis.

II.

dominusi

oum

——

e

III.

pati\s

-is

-i

-em•is

-e

IV.fructxxs

us

ui

ura

us

u

V.dies

-ei

-ei

-emes

-e

P I u r a Irans.

TSom.Gen.Dat.

Acc.Voc.Abl.

-æ

-arumis

-as

æ-is

-i

-orum-is

•os

-i

is

-es

-um-tbus

-es

-es

•Ibus

-us

-iium

-Ibus

-us

-us

ibus

-es

-érum-ebus

-es

-es

-ehus

6

£>cn førpe £)eclinatiotn

23. Singularis. Pluralis9?. mcnsa, 23orfc. mensce, 23ort>e.

@. mensce. mensarrøz.JD. mensce. mens/,?.

QCcc. memarø. mtnsas.8S. mcnsa / inensce.

2tbl. mensa. mcnsis.

24. ©ræj& Drfc paa <?, as, es:

9*. crambe, &aal. Ænéas. AncbTses.@. crambe«. Æneæ. Ancbisce.S. crambce. Ænece. Anchisce.3tcc. crambe«. Æneam, Anchise/z.

©. crambe. Ænea. Anchisg.m crambe. Ænea. Anchisg.

25. ©rafte ©tb paa ^s gaae beelS efter l beelé efter 3 £>ej

clination. — Gfter l S)ecl. gaae najten alle græjfe Appellativa,

f, cometes , lyristes ; alle Patronymica, *) fom et ere bletnte til

Olmtnbeltge nomiua propria, f. Tydides, Prianiides; og mangeenfelte 9fca»tte, f, Auchises, Laertes. — (Sftet 3 35ed. gaae Pa-tronymica, fom ere bleone formelige uoraina propria, f.

Euri-pides, Simonides; alle barbarjle Ølaone, f.

Astyages, Camby-ses; og nogle anbre, f. Æschines , Apelles, Herodes, Pylades.— Satrapes og sorites gaae i ©mg. efter 3 £>ecl. , i $>lur. efter

1 ©eclination. — 9logle græjfe £>rb gaae baabe efter 1 og 3JDecl., f. Orestes , Thyestes.

26. •piuralié er i alle Orb regelret. •

27. Se Orb dea 03 filia tyebbe i Sat. 09 5(61. <piur.

deabus, filiabus.

28. (Srcmpler pna 1 £>ecl. ere:

liæc ala, l^ittge. hic boreas, tTorbenvin&.— via, Veu — aurlga, ^u^fr*.— barba, ©?jo?g. — Hadria , fcet at>riati|tc

— epiiome, U&tog. ^<n>.

— poeta , iDigter.

— Purses.

*) 6tammenat>ne, for oet ittecfic efter ©tamfcctsreS nomina propria.

Mascuiina paa Jes . font ftaimne fra Suoelfen eus (f. PeiTiles) (og fra

Belus. T.ycui-giis , Ampliiaraus, l)iloe tune) peniilliiua; O« £l>rtge \>a<X

ties fort penultima, f. Æneades., Wieoii»<Ie*.

&m atxUix QcdiMtim*

29. Sing. PI ur.

ti, domin</6-,^et*ve.tlomin/.

Sin g.

liber, 23og.

Plur.li b/7.

(8, domin/5>. domino3Cc€» Aoatineapt

S}, domme/31'bl. domino.

dominonwndomin/s.domino«,domin//do min/i'.

. lib/ -

/

lib/o

lib/7im

liber!

lib/o.

Wbrorum.lib//s.

libro«.

lib///

lib/76*.

Sin g9ft. puer,

@. puer/.

nil ap is.

iDveng.

PI ur al

puer/.

piierorurø.

is.

©. puero . puer/s.

3Ccc. puer/zm. puero«.

9}. puer!2l'bl. puero .

puer/

!

puer/«.

30. 2(f Stomina paa er 6ortfafte bc flcfte e forwcb be cut;

bvc (Eafuécnbclfer (f. libcr); anbre kfyolbc bet. Støje ere:

gener, Iber, Liber, Alexander, Antipaler, socer, ve-

sper, liberi (Sføcn), og bc 2ii>}CCtiva: asper, gibber, la-

cer, liber, miser, prosper, tener, og cpp. af fero og

gero,f.

armiger, frugifer.

31. SHomina paa ura beclinereé faalebeS:

Singularis. Pluralis.9?. pomwm, Vible. porno, ZEblew&. pom/. -pomoruni.

S. porno. pom/*.3(cc. pom«/«. pom«.85. pom«//i. pom«.'iibU porno. pom/«.

32. Sen anben £>ccltnation fyar tre Qbtbclfcr : us, um, et

\

33. ©cmttosGnbelfeu um, fammenbraget for ornm, bruges i

bc Drb, fom betegne penge og lYtaa'l, f.mimmus, sestertius,

taleutiun, modius 2C., f.

minimum foc mmunoruin.

34. Substantiva propria paa lus mcb fort i faat i

SSocatiy i for ie,f,

Vii-gilius; 23oc. Virg'di; PompeiusSBOC. Pompei; Caius 23oC. Cai; Mercurius Merctiri. —Ville anbre Orb paa ius banneé regelret, f.

iluyius 23oc.

lluvie; pius pi«; Saiurnins Saturnie ; Darlus Darle.

— Filius l)ar i 23oc. lili, meus mi, genius geni.

35. Deus i Voc. Deus, i piur. 17. Dci, Dii, Di.

<5. Deorum, Deiim. it>. Deis, Diis, Dis. 2tcc. Deos &c.

36. -Dcogte 2ty:peUatt»a af 2 £)ect. faac i §)lutatté et anbei

©enu§, f.Aoc coelum, piur. hi coeli. — gotifjeUige Scanne

Ipaa ©tc&er, tfcrr 23jerge, yaa ns, ijaoc gjturatté paa a -omm,

f. Pergamus, i piill*. Pergama, (Sciltr. Pergamorum. 85el)

tiéfc ^pturaua fan un&erforftaaeé juga.

37. 2>e gra?|1c QÉn&elfer paa eus flectcrcé almtnbcligt t

XL, 1Uc og Voc. efter 35te gr«jfe ©eclination, um-igt efter

2oett lattnfFc.

Øf. Orphews@. Orph«JD,. Orpheo2(CC. OrpheaSSOC, Orphe«3CW. Orpheo

arctu*

arcti

arcto

arctora

arcte

,

arcto

AndrogeayAndrogeiAudrogeoAndrog-eo«AndvogeosAudrogeo

euchiridio/i

, o«. ono

£)en trcbic £>ecltnattotn

S ingu lar i s.

38. Smerte. 5a&er. 6Fy. tllcmjejTe.

Sft. doJor pater nnbes houio

@. doloivs pat/v* nubz* horn inis

S). dolori pat/i - nubz homini3tcc. dolorerø patrewz nubewz hominemSS. dolor pater nubes homom dolore patre nube homine

Pluralis.

src. d ol ores patre* nubes homines©. dolorwwi patrum jmbiwm homin/n?i

S>, dolovibus -palribus nuhibus hominibus

3fcc. dolores patres nube* homines

83. dolore* patres nube* hominesm dolorf&M* pat/7'Zws mihibus hominibus

39. tmttra af 3bie ©ed. tøltnerø faalcbcé

:

S i n g u 1 a ris.

Sft. jpqiaor, ©lette. mare, 3«».@. —— is -18

<T» — *

ife

AJ» •

—

1 /

35. - -e

Ml -— c ~i

4o. ^ortegnetfe yaa atte 9tominathj*(£nbelfet met>

Uxtil ^ørenbe ©enitbet. af 3fcie JDcclination.

-a 05. utis. f. poema 05. poemåtis.-e 05. is. f. mare 05. maris.

-i 05. is. f. siiiapi 05. sinapis.

2ff»tgcnbc : £>rb paa -meli 05. melitis, f. inelomeli.

-o 05. anis. f. carbo 05. carbonis. — SØiett ouis Ija»C Sfolfenaos

Jte, f. Macedo , unit. Laco-onis, I5ues.

-?nis fya»e Feaiiiiina pad do og go (ltltbt. unedo -onis)

OQ be SDrO cardo, ordo, margo, Apollo, homo, nemo,turbo, f. cardo 05. cardinis. — caro carnis. — Anio -euis.

Slcrjiftbjte ©taoclfe t ©entttoué bltDer i alle Imparisyllaba

fort, naar Slomtnattocté (Snbeoocal foranbreé, f. homo -inis,

hospes-itis, tempus -oris, unbt. (Somparattoerneé ØJeutra

(f. majus -oris) og vibex (maaffec rcttCCC vibix) -viblcis.

-y 05. fis contr. ys. f. misy 05. misys,-c alec 05. alecis. lac 05. lactis.

-al 05. alis f: animal 05. auimalis. — llttt btéfe ©tb Cte 0))*

rtttbeltge 9leutra af 3lbiectt»a yaa alis -»RetUr. ale. — 5tort a

Jjavt sal <35. salis; puntfEe Sttanbénaone, f.Hannibal; og

gcograpfnjt'e 9la»ne, f.Hispal, en fpan^ SJStj*

'

-eZ f'el 05. fellis. mel. (5. mellis. — ©eutt. elis $a»e iffc^gtæffC

9Za»nc )paa el, f. Daniel 05. Danielis.

~il 05. "lis,f. mugil. — sol s5lis.

~ul 05. iiiis, f„ Consul.-an 05. anis, lutter Qræffc SDrb, f. pæan. — Pan Panos.-en 05. fnis

, f. carnien (5. carmiuis. — euis fyaoe lien, reu, oggreeffe £5rb, f. Sireu.

-in og j« 05. 7«?'* og jnis. Sutter grerffe £)rb, f.delphin.

-on. 35lot grerffe £)rb, fjotllie, efter ben groede ©enitto -ojvos

-ovos -vjvzos el. ovro? , faae i Battiten -onis, el. cWs, el. on-tis, f. platauou, Solon; architectou, Ixion; Xeuophou,scazoji.

-ar 05. Tiris tøaoe alle bc £)rb, bcr, fom calcar, torcular, ere

Øteutra af 3lbjecti»cr paa aris -jReutr. are (fce al -alis) ; men

:

Uris tøatte lar,

par, bacchar, jubar, nectar, Cæsar, Hamil-

car, Hagar, o. b. , famt geograpfjtfEe fflavne, f. Nabar. —far ©.farris. — hepar ©. hepatis (eit »té S lfti * 33et»b;mng af SLtvtx l>o§ Gilaéftfeme u^ort).

-er <5, tris, f, agger , muller. 3Jlen

10

-ns, tftcbetfor 9iomtuat»o=<Siibelfen er, fjaoe Stfafculina ogfeminina P&& ter og ber (mtbt. later)

, f. accipiter &. -tris.

September -bris.

-cris fjaoe aUe grccft'e £>rb, f. character. — iter itiueris. —Iuppiter lovis. — ver veris.

-ir (5. Tris, f.Gadir.

-or (35. oris , anior. — or/5 tyaoe arbor, æcjuor , marmor, me-roor, bicorpor, og QCCCffc ©rb (wp -oqos)

, f. rhetor, He-ctor. — ador -5ris og -oris. — cor cordis.

-ur (35. uris, f. augur. — oris fya&e ebur, feinur, jecur (font

ogfaa t (S. fyebber. jecinoris, jocinoris, jociueris). — J'iir

fruris. — 2ttle lattnfÉe ©eb paci eu , 09 SRentra pan ur 09 t

focailbtC (Snbejraoclfcité SSocal, f. carmen, ebur, captit.

-as (5. sf". f.ætas i

civitas, pg alle beélige £>rb paa -tas, fumt^)coprta pciCl -nas (f. Mæcenas), og gentilia *) paa as, f.

Antias. SKeit auas anatis; as assis ; vas vadis; mas maris.-antis l)a»C grccffe Sflafcitltna, f. adamas.

-udis fjaoe grctfrle gemtmna, f. lampas.

-atis I)rt»C grcefJe 9?CUtra, f. artocreas.

-es (5. is tyaoe feminina, f. uubes, uubis (unbt. merges -gitis.)

-rtis tyaoe ITIafCUltJia , f. miles militis (unbt. aciuaces, pa_lumbes , vepres , verres , fyotlte tjatte w).

-c//* tøaoc felgenbe, hoté 9lomtnatt»=(Snbelfe er lang; locuples,

quies, inqnies, reqtiies (ogfaa t G5. requiei) , og grccffe £)rb

{r/s (5. t]tos), f. lebes, Cres, Crates, og beéltge S&aone, l)00t=

af bog nogle ogfaa f)a»e is , f. Chremes.

-ctis |a»e abies, aries, hebes , Indiges, iuterpres,

paries,

perpes ,præpes , seges , teges , teres.

-c"dis Ijatte pes og cpp. bi -quadru -sonipes. — heres, mer-ces (35. -edis. — Ceres Cereris. — bes bessis. — æs æris. —præs prædis.

•*8 (35. is, f. au ris, avis.

-rdis tøaoe, fontben mange grafte £)rb, folgenbe: eapis, cas-

sis (^>jetm), cuspis, lapis, promulsis , Tibris , i IjStlfe alle

sRomtnattc*=©nbelfen er fort.

~tis Ijaoe Hs, Dis, (juiris , Saiimis.

cris: ciuis , cueumis, pulvis, vomis. (gamle Sfomtnaftoec

ere cucumer, vomer). — saugvis sangvinis. — semis semis-

sis. (£)en oprtnbeltge SJominatto - ^orm »ar semissis o: se-

miassis. semis er ogfaa et Adject. indecl.). — glis gliris.

2)e grccitc £)rb rette ftg i ©annelfen af ©cmttmté eftec

©recken faalebefi

:

©en. -is foarer tit ttn greeffe tos eller tws, f. basis, Neapelis.— _rdis TSos, f. ægis, Daphnis.— -*tdis — 7Soe, f.

apsis, Crenis.

-rnis 7vos, f.

delphis , Salamis.

— -entis tvros af 9Jom. tis, f. Simois.

Charis'Cbaritis. SJfen be meb cbaris fatumenfattc Siaonc

tyaee t ©enit. ulis,f.

Eucbaris,

•) fora biinncå uf et golfi, SMUDS, etter cit HMjcS Oiaurt.

11

-os (E>. ofis, f. cos , nepos. SWen

__ -oris tya&e flos,glos , mos , os (Sftunb) , ros , Iepos. — cu-

stos -odis. — os ossis. — bos bovis. — impos -potis, —-ois i)au nogle grccffc £>tb: heros, Miuos, Tros. .— EosEus. —

-us (£>. cris, f,

foedus, vulnus, vetus.

-oris fyaVt Itogtc , f. corpus , dectis , frigus, 0. fl.

-Uris fyatt crus, jus, mus, pus, rus, tus, tellus. — Li-gus -uris.

-udis incus ,palus. — pecus -udis.

-utis juventus, sålus, seuectus, servitus , virtus. — sus,grus -uis.

-untis tyaoe nogle gcæffe geograptytffe Siftaoite, f. Opus, Hy-drus , Sellnus.

-odis greejfe £)tb $aa pils, cpp. af novs^ f. tripus, Oedipus(ogfaa efter 2 SeclO; polypus ftm efter. 2 2>ecl.

-ys <5. yis contr. ys, f.chelys, Libys.

-ydis l>a»e chlamys o, a.

-aus (5. audis, f. fraus, laus.

-bs (S. bis, f. trabs , urbs , Arabs. — puls pultis. — hiems

hieinis.

-ns (3. ntis, f, gens, mons. — 2CfmgCttbe:-ndis

, f. frous (CøC)/ glaus,juglaus.

-ps (5. pis, f. seps sepis , Ops , stirps.

Cyclops Cyclopis, hydrops hydropis. — Æthiops, Pelops©• opis.

-tpis tøa»e adeps, og be £)rb, bet enbe paa ceps .a capiendo,

f. forceps, niauceps, unbt. auceps auciipis. — auceps anci-pitis: faalebeé og biceps, præceps af caput, — gryps gry-phis.

-rs <5. rtis, f. pars, Tiburs. — concors -cordis.

-t. caput £5. pitis og bete cpp., f. occiput, sinciput.-ax (5. Xicis , f. fornax.

-ex (S. teis, f. culex, pollex. — 3JJcn-ecis: uex, feuisex, resex.-ecis: vervex , alex.

-cgis: aquilex, grex, Lelex.-7gis: lex, rex meb cpp. — remex -igis. — senex seuis. —

r

supellex supellectllis.

-ix (5. teis, f. coruix, radix, victrix.-teis JjatJC calix, filix, foruix, hystrix , larix, natrix, pix,salix , Cilix.

-tgis: strix, og be featbatjr'e SRaimZ, f. Bojorix, Vercinge-torix. — nix uivis.

-ox (5. ocis, f. vox, celox.

uox noctis. — præcox præcocis. — Cappådox -docis. —Allobrox -brogis.

-ux (5. ucis: dux, tradux, nux.-ucis: lux og Pollux. — coujux -jiigis.

~Y* <£>• fris, f. calyx, Eryx,-jcis: bombyx , Ceyx.

12

-Jgis : Iapyx , Phryx , Styx. — onyx ouycbis.

-æx: fæx fæcis. — aux: faux faucis.

-x impurum (o: mcb foregaaenbe @onfonant) (35. cis: arx avcis,

calx, laux, nierx.

-gis Ijawc nogle græfEe SDro : phalaux , sphinx , syriux.

40. I. ©rafte £>rb paa i? ©. «ws eller tos banne i latinen

©enitio paa is, nemlig futgenbe, famtlige feminina:

1) 33erbalta paa tws, f. acroasis, basis;

2) cpp. Of irohs, f. metropolis, Neapolis. (SJlen SKattbé;

navne ba»e i ©entttø -idis, f. Eupolis);

3) flere enfelte -jftar-ne: Nemesis, Sybaris, Syrtis, Charybdis.

II. ©rafte ©eb paa te ©. iSos Ija»c i Catinen «&'«, nemlig

:

1) nerften alle SKafcultna, faafom SttccnbS og globeré S'Jaonc

:

Adonis, Alexis; Tauuis , Tigris;

2) folgeube geminina:

a) alle patronyinica : Ætis, Athamantis ; alle , efter "Knte

logie meb biéfe patronyinica bannebe, 9?a»ne, fom fals

fceé Geu-tilia : Mæotis , Phthiotis ; og 9la»JtC paa ©tgs

fe : Æiipis , Tbebais;

b) mange ©»inbenaone , f. Alcestis, og SBnerS SJaone,

f.Aulis:

c) grctfUe Semtnutba: cautharis, coronis, tyrannis; og

aspis, jaspis, pyramis.

©cnttt» »i for idis af bisfe unUv II. benævnte SRomina fut;

fceS albrig boé Gicero.

4i. £)m 2CccufattttuS ©tngutørtS*

3ffim Ocb på« is Ijave t 2Ccc» im, nemlig

:

a) ^Ippettativa, Ijvté ©enitro er lig Sftoimnatro ;

Slot »«• tyfl&e amussis, bims , cucuinis, ravis, silis, tus-

sis, vis. — «£clft im Ija»e f'ebris, pelvis, puppis , securis,

turris; be COrige em.

b) 25c græffe £)rb, fjt>iå ©enitiosGnbelfe is foarer til ben gra^

fEe fws eller tos, f. basis -is, 2CcC. basim, Neapolis -im, og

be £>rb paa is -idis, Ijoitfe og ftaoe idem i 2fcc» , nemlig:

«) aUe SKafculina (©ee SRr. 40, W.)

/?> mange £l»inberS og 33neré SRaone: Alcestis, Auhs.

3 biéfc («, /?,) er2fcc. im (in) langt brugeligere cub

idem (ida).

y) ©enttlia af Gnbelfett atis, Itis, otis: Lemiuttis, S\ ba-

ritis, Mæotis; og '^ppcllattua af Gnbdfcn His: arllni-

tis. — 3 biéfc Orb er 2fcc. idem (ida) brugeligere enb

im (in).

c) mange t«fe*atæf*e 3Ja»ne, f.Avelia (et numibifr" proprium),

globers og tfæt fpanffe S3»erS Siasne : Albis, Hispalis. Unbt.

Alpem.

13

SDrb paa ys tettc fig i 2>annelfen af 2fcc. efter ©entti=»«é. 25e, fom tyewt Øenttto ydis, faae i 2fcc. ydem, f.

aclys. 2)e, fom tjat-e i ©cnitt» yis, faae i 2Ccc. yin, f.Hul yin, chelyiu.

42. 3(6tatti)uå (Singularis

enbeé fa-bvanligen paa e; bog f>avc nogle Orb i, anbre fnnrt

e fnart i.

i for e faae

a) Xppettatrøa neurra paa e, al, ar mb lang penul-tima

, f.altare-i, cervical-ali, calcar-ari; og par

pari (et âr), mare marl.

b) ?lbjectiv»cr paa er og is, ogfaa naar be brugeé fom <&ubt

|tantiocr: celeber -bri, facilis -i, September -bri,

Aprilis -i , Atlieniensis -i.

Ultbt. sequester; ædilis; centussis og De tf&rtge cpp.af as et. assis, f. seniissis -e : iiupubis ; juvenis

; og 0$:rtitbeltgc 2fbiectt»cr pna is, fom ere bleone 3ttanogna»=1te : Martialis.

c) Parisyllaba *), fom f)ave 2Ccc. im eller in.

43. e og i l)røe

o.) 3(bjecttpcr af een QÉnbelfe, (men, brugte fom <&i\$>ftcmtii

\>er, e) , f.sapienti (3(bj.) , sapien te (@u{>ff.) ; og

©entilta, f.Arpinas, Lanrens. — e alene ârtki;

pia, fom faabannc (eo præsente), ^ropria (Clemens,Felix), og følgenbe 31'bjecttøér : panper, puber, ho-spes, sospes, compos, impos , bipes, quadrupes,senex, deses , superstes. ©aalebeé ogfaa i)el|t (Éom;

parativer, f.majore.

b) mange Orb paa is, mcb 3(cc. em alene, eller em ogim,

f.amnis, amtie og amrri. — imber -bri og

-brev occiput -piti; ruri, paa J£ant>et, rure i an:

bre îlfælbe; f.rure frui, rure redire; supellex

-lectili og -lectile.

3ntet Orb paa as eller io f)av 3(6lattø i.

2)e groeffe £)rb , f)»té ©entttø er i Cattnen idis, faae t libL

ide , om enb 2fcc. er im.

*) o: be £>rb, fom lintje ti«? manne ©tiitjctfer i 9»ømitt. oq Q5cnif. — rm^p«f»syljalj« , foj)t fqAf in <c.tJV»'f? WfH ' @fJMt , f. (Mies injtjti,.

14

44. $Rommattøu3 spturattS ia

faae 9?eutra paa e, al, ar, 09 alle 2(bjectma. — Unbt. ([om*

parattva (f. deteriora), vetus -tera , degener -nera, lar

larra.

45. ©emttøuS Spiuratté z'«w

fyaw fim bc latinjTe Orb, vcb r)v>ilfe ogfaa i (Singularis i er

fycrffcnbc (£nbevocal, nemlig :-

_ a) Sftcutra paa e, al, ar, 09 alle 3(bjccttøa. Unbtag: (Eom*

parativa (f. majorum), 09 be 2l'bjcctiva cælebs , ce-

ler, cicur, compos, impos, degener, dives, inops,

memor, immémor, pauper, senex, supplex, aber,

vetus, vigil, 03 epp. af pes, color, corpus, ca-

put, capio , facio , sedeo,f.

cælibum, bipédum,ancipitum, participum, præsidum.

b) Parisyllaba paa es, is, er,f.

nubes, avis, imber.— Unbt.: vates, sirues, proles, 09 Qt<rfFe S9ianb&

Stavne,, f.Æscbines ; canis, panis, juvenis. (volu-

cris -um, apis, strigilis have ium og um); pater,

m,ater, frater, aceipiter.

c) Crb paa s og x impurum: mons montium; lanx

lancium. — Unbt. hiems, ops; grtffFe Drb, f.gryps,

Arabs; ^ICCrftvTDelfcéorb paa ps,f.

parliceps, adeps.— Orb paa ns og rs r)ave um og ium, helft ium:parens parentum parentium. Tiburs Tibur-tii/m- tam.

d) lille (Senftavclfeéorb paa s og x impurum, famt faux,

glis j, lis, mas, mus, nix, nox , os (ossis) , strix,

vis; be øvrige r)ave um , ligefom og be græjTe Orb; f.

montium; faucium ; florum; Troum.e) ©entilia paa as (S. atis, og is (5. nis,

f.Antias,

Quiris.

©ubftantiver paa trix, brugte fom Qfbjectiver, §ape

§cljt ium,f.

victrix. — locupks -plétium og plétum.

46. <5enit. piur. orum for um eller ium finbeé i

nogle 3?eutra, f.dogma, dogmatum og dogmatorum.

S)og er Qinbelfcn um eller ium brugeligft.

47. tOativ og Zblativ pitir. is for ibus ftnbeé atmim

beligft t gra^Tc Ovb paa ma, f,dograaiis for dogmatibus.

15

48. bos <S. bovis &c. pint. tlom. boves (15. bonm.?D. bobus cllcc bubus &c. — sus i JDrtt. piur. siibus.

lacuuar-nariis.

40. ©r«ffe .Orfc efter 3bie £>eclin.:

S i n g u 1 a r i s.

9?. cbelys bæresis cebo©. cbclyis bæresis (ios, cos) ccbusSD. chelyi ksbresi cebo3(CC. clielym (yn) bæresim (n) t;cho

SS. cbelv bæresis (i) ecbo7ibU chely liæresi ccho

Pluralis.

9}. cbelyes bæreses

@. chelyum bæresium

S>. cbelybus (cbc- bæresibuslysi)

3(cc. cbelyes (as) bæreses

83. cbelyes bæreses

3(bl. cbelybus (-lysi) bæresibus

50. ©ræffe SRcutra paa os ftnbeé fun t bc tre lige @aftt§,

f. Argos, cetos , melos, t $)lttr. : cete, mele; eller be faae <5n=

fcelfcn us og um af 2 £)ecl. , og flectcrcS berefter, f. Eiebus -i,

mase; cetus -i, melum -i., neutra.

£>e lattnffe £>rb, fom paa ©ræfr" bamtc 2fcc. « impunim,befjolbe fim meget fjeloen a i Satinen, tjær i 2fppcUattt?cr , ufeen

i aer og æther, aéra , æthera; yppigere t $Propria, f.Helico-

na , Pana.

S fietbttere greejfe £rb, meb 2(cc. in eUer im, bruge§ meefeben greeffe, i mere befjenbte £)rb ben lattnffe Csnbctfe, Ijoilfeit

fle&fe bcttgeå i £>rb, IjotS groede SDprinbelfe t>attat> er glemt/ f.cannabis -im. *

^propria paa as -antis tya»e i 58oc. å", f. Caleba; JCppettas

ttoa paa as -autis, og £)rb paa as, fom et t ©enitto tøaoe -au-tis, faae 8J0C fom 9?omtnat., f. Adamas; Pallas -adis.

Sftaene paa es meb graf? ©enttto so? eoutr. ovs, f. Demo-stheues , Socrates

, faae i SSoc. es eller e. 23eb anbre greeffe

£)rb paa es er 3>oc. mcefl lig 9Jomtnattott6.

3 ©rb paa 7s -idis, -mis, -eutis er SBoc. fom 9fomtnatt»tj§.

©emttoué §5lur. ou br«ge§ i goUenat-ne og SSogtitler, f.

Chalyboii ; metamorpboseou liber.

'Ka, §H, as bv»ge§ pr-ppt'gt, tfar i §?roprta, f. cantfiaVidas.

Æthiopas«

51.

16

£)en fterbe SDecftnation

fyar to Snbclfer: us (for Masculina og Feminina), u (fov

Weutra).

Singularis.

97. fruct/is

($>. fruct/is

5X frncliii

2lCC. fructrøra

SS. fruct/ts

2lbl. fruct/i

pluralis,

frue tus

fructuumfrudibusfrue t/t*

frue t/i*

fructtZjtts

©ittgulatts.

cornwcornwcovnucovnucomucovnu

Pluralis,

cornwrt

covnuumcomibuscovnuacomuacomibus

Domus følger beelé 2 bcetø 4 Secl. , efter 23erfct:

Tolle me, mi, mu , mis,

Si dcelinare domus vis.

3 'Ptofa bccltnereé bet faalcbcé : £T. domus , (S. do-mus, ID. domui, %ic. domum, X>. domus, 2(bl. domo.piur» £Z. domus, (5. domuum, iD. domibus, 2lcc. do-mos, V. domus, 2CbI. domibus.

3?omin. Jesus i 3(cc. Jesum, i be øvrige £afué Jesu.

©at. og 2(61. 'Plur. enbeé i følgenbe Orb paa ubus:

acus, arcus, lacus, partus, pecu, quercus, specus, tri-

bus. 3(f ficus brugeé bebft ficis efter 2 2>eclination.

2(nbre Orb paa u, enb cornu, genu og veru, 6ruge$

§eljt meb en anben Sortn, f.hic tonitrus (5. -us eller hoc

tonitruum (5. -i; liic geius -us.

S5e flefte 33erbab øu6ftanttøa paa us gaae eftec benne

JDedination / f.sensus, cursus, quæstus.

52. £>en femte £)ecftnatiott

$ar fun een Snbelfc es, og faa Orb flectereé bercfter.

©mg. Ptur. ©mg. Plut.

m. dies die* res res

@. diet d'ierum re/' rerum,

s>. dies A'iebus rei rebus

?Ccc. d'iem dies rem res

s. dies dies res resm die diebus re rebus

17

£)e fLcftc Qvb af benne ©eclination brngeé, ifølge bercé

S3cma,rfelfe , fun i ©tngularié. 3Kw« dies og res fyave en

ful&ftønbia, QMuralté. §ølgenbc Orb brugeé t Sftommatroué,

2lcc. cg 5?oc. i 'PlutalB: aqies, effigies, eluvies, facies,

glacies, progenies, series, spes, species.

Orb, fom gaae haabt efter 1 og 5 £>ccl. , f. barbaria

-æ og barbaries -ei , f)WC ftfbvanltgctt hltt 2(CC. og "Ml©mg. af formen paa es.

Orb paa es impurum fyave i (Sen. og Sat. ©ing. et

fort, bc øorige et langt e,f.

iidéi, speciéi.

Sttminbeiuje 2(nmærfmnøe« c»er •Dcclinationcrne.

53. §orbt ©emtimté (Singularis er fem ølagS, antages

fem Seclinationer. ©entthntS tnbt$

i ben fmfre ©cclinatton pna æ (es)

— anben i

— trebfc . is

— fierbe ns (u)

— femte . . ei.

tftomtnatfoué og SSocatiwué evc fyinanben ouctalt Uge,

unbtagcn i bc Orb pa« us af 2 ©ecl., og be græffe paa as

og es flf 1 Seclination.

SftominfltrouS og SBocathnté falbeS casus recti, 5e 8MUge casus obliqui.

54. 3 be Orb , fom erc fammenfatte af tuenbc Sftomma*

troer, beclincrcé begge £Delc,f.

jusj urandum, jurisjurandi,

jurijurando &c.

Ultbtag : alteruter, Marspiter, leopardus , i fjMUre futt ben

anben ©eet becltnercé, f. alterutruis; Marspiteris el. -pitris;

leopardi iVc. ; alteruter fan og becttncrcé fom toenbe £)rb : alte-

ritis utrius &e. ; rosmariuus rosniariui, etter ros marinus, roris

niarini; olusatruni, olusatri el. olus atriim, oleris atri &cc.

55. 2s be Orb, fom cre fammenfatte af SftominatfouS og

en casus obliquus, bcclinctcé iffun SftominatnntS, f.pater-

familias, pnlrisfamilias,

patriiamilias &c. Duumvir,duumviri, duumviro &c.

,

3bm., "Jfcc. og SSoc. erc overalt lige i Centrum, og ens

be» bfl i pluralis »aa a.

o

18

Sat. 09 2ibl. 'Plur. ere fymanben overalt lige.

66. Irideclinahilia (o: Ovb , fom gjennem alle Safuébc^olbc Sftommativeté Sorm) ere:

1) Pondo, 09 Drbcne yaa u af 4 2>ecl. i <Sing,, f.

hoc coriiu.

2) &ogfta»er i <©mg. 09 <piur., f. hoc alplia, //u/u«alp ha &c.

3) Ørb, ber 'bruges" matcpialiter (o: betragtes blot fom£t;b eller Orb), f.

os correpti Genitivus est ossis.

(Sn egeitffab, fom tittæggeé flere ©jettfianbe, bruges ofte i

^tur. , f.odia civium, gaudia, caiores; ligefom og ailbre £5rb,

fom formebelft bereé SSetybning tffe ftmeé at funne ba»e §Mitr.,

f. adipes, spuraæ, pituitæ. 3ff album (^COtofoI), capital (£0=vcbtot), meridies, pontus, vesper ftnbeé tffe Spiuralté.

57. <Dvt> , fom furt finoeø i phiraliø, cre:

Se flefjte 9Ja»ne yaa gejler (for iit mefte oprittbeltge 2tt>iectt»er,

f}»or»eb forftaaeé feriæ, sacra), f. Latiuæ, fiacchanalia; famt

CC Srb: altaria, 3 £>CCt. , 2iltcr og Æltere; ambages, /. 3; an-

les, rii. 3? apinæ; arnia ; artus, m. 4; balneæ; bellaria 2; bo-na , (Booø; cancelli; castra; caulæ; ceræ, ©Privei'tarle (cera,

et 2M«o «f famme); cibaria 2, Vtoringømiooel; cjathri; cli-

tellæ; codicilli , SPrivertavle ; coelites ; comitia 2 , T>algfor*

famltttg; crepundia 2; cunæ, cunulæ, cunabula ; cupediæ, ogcupedia 2, ÆceFferbiofFcn , (cupedia, flaFPerfoeb) « deliciæ (de-

licium tyoé £)tgterc og i 3nbffrifter) ; divitiæ; donaria 2, f>cUig

(Bnvc (donarimri, <Dpber>ai,inge|'te&et for famme) ; epulæ, ffiaaUtio (epuluin, flovt, offentligt t]TaaltiJ>); excubiæ: exsequiæ;exta; exuviæ; fasti og fastus, m. 4; fauces

,/. (i ©iltg. fim

2fbl. fauce) ; feriæ; fori; foria , 2; fraces ; fragå 2; furiæ; gc-

tnini (i ©tng. fun fom 2tt>{ectio); gerræ; grates /. (i 9lom.,

#cc. og 2fbL)> borti og hortuli, fiyflf>at>c (t ©ing. ^rugtba*X»e) J

idus, f. 4; ilia 3» incuuabula; iuduciæ; induviæ; infe-

riæ; inimicitiæ,

ftenotlige Sovbolo , $icnofl:

rtb (©ing. ubtrtjf:

fer bet abfotltte S5egreb)j iusidiæ; justa; lameuta ; lapicidinæ ;

lautia 2; lemures, rn.; leudes, c; liberi (©tltg. Liber og Li-

bera fim fom 9fa»ne paa Sacdjué og $)rofcr,ptna)> magalia 3;manes, m. ,• manubiæ; minæ ; moenia 3; muuia 3> natalitia 2»

^OOfelofejt (©t!tg. .5^°felsgave); nonæ; nugæ; mindiiiæ; nu-ptiæ; uutricia 2, Slmmeløn ; obiees, c. (i ©iltg. f«n2fbl. obice);

palaria 3>" pantices m. ; parietinæ; peuates ; phaleræ$ posteri:

præbia 2 : præbita ; præcordia 2 ;præstigiæ ; preces , f. ; (af

©tng. bntgeé fmt 3fbl.); primitiæ; primores; proceres, m.;

quisquiliæ; reliquiæ; repetuudæ tun t ©Cltit. og "Kbl. ; rostra 2,

TCalCfllolctt i 9tom; salinæ; sata; scalæ ; scopæ ; scruta ; seusa ;

serta ; sordes, /. (t ©tng. 2fcc. og 2fbl.) > specularia 3 ; sponsa-

lia 3; suppetiæ (fun t 2(cc.)j talaria 3; teucbræj tesqunj ther-

19

mæ; tousillæ; tori , tTItlfFICt*; tormina 3 ; tricæ ; utensilia3;-valvæ; vepres , m. (i ©ing. #CC. og libl.) ; verbera 3 (i ©ing.©„ og 3fbi.); Vergiliæ: vinacea 2; vindioiæ; virgulta. — 9Jogle

geograÎjiffe 9?a»ne ere fun ^pluralis, f. Athenæ, Arbela; anbre

fin&cé baabe i <Stttg. og $j?lur. , f. Fiflena -æ, Fidenæ -arum;Ostia -æ

, fjelbnere Ostia -oruin. Cyrene , Mitylene , Mycene,Thebe -es, alle fjelbnerc enb Cyreiiæ — Thebre -arum. Leuctra,Megara -onuu brugeligere enb Leuctra, Megara -æ, og ligefaaArtaxata , Hierosolyma, Patara, Suså, Tigranocerta 5cc. —2)enne ^Jturatié i Srjeré SRatme fan »ære fommen af fTecc ©te=beré forening til een SS« , eller af en S3t>eé flere £l»arterer, el=

ler af anbre 2farfager, f. Ostia (Tiberiua), Puteoli (a puteo-lis) , Lautulæ (aquæ).

58. SKogle SDrb fja»c en anben SSctubning i $)lur. , enb t

©tng. ,. f.

Singulftviø. Pluralis.ædes, Sempel, ædes, «£uué.

aqua, SBanb, aquæ, ©unbbebSfilbe.auxilium

, %idp, auxilia , îclpctropper,castrum , SBorg, castra , £etr.

copia , gorraab, copiæ, Stoppet.forttina, Ctjffe, fortunæ, gormue.gralia , ©tmft, gratiæ , £af.litera, 83ogfta», literæ, §3re», Cætbom.opera, Jttbeibe, operæ, 2Crbeib§folf.

principium , 23egtmbelfe, priucipia, gront af en 2Crmee.sal, ©alt, sales, SBittigbeb.

59. Adjectiva neutra pluralia, font gtoeffe 33enæ»nelfet paaSBibcuffaber og Ôltfter, faafem: aritbmetica, grammatica, dia-lectica, etbica , musica , physica, rbetorica (5. orum, bett)be

egentligen og ialminbeligljeb fim: ambmetifFe o. f. », Ctng,©ienjcan&c, eller Derhen foørcnbc Unberføgelfer , SFrifrer e. b.

SBibenffaben 2liitl>metiP 2C. fcl» betegneé focboanligjl »eb ^tne

2tbiecti»eré gemiiiimtm i ©ing. meb unberforflaaet ars eller ny-vi), altfaa : arithrøetica -æ el. aritbmetice -es. (Qjicero fore«

træffer ben latinffe gorm).

60. $perfon=Sfta»ne paa -arins betegne et SKennejte, fom fné=

felfcctter fig meb bet, ^Jrtmttioura angioer, f. avis, en §ugl,aviarius, $ugle»ogter. — £)e £rb paa -arium bettjbe talminbe=

ligbeb et S3ebotbning§= eller £>;»be»aringé=©teb, f. aviarium, gug=lebuur, rosarium, tabularium. Omtrent af famme ©lagS ere

be SDrb paa -Ile , -etum . f. ovlle , rosetum.

61. 2£f Srcceré 9£a»ne , fom gaae baabe efter 2 og 4 23ecl.,

finbeé fttn be Gafué af 4 2)ecl., fom enbeé paa us eller u.

62. 3kb SrccerS og plantere 5la»ne betegner -us talmtnbe=

ligbeb Cra?et (arbor), -um frugten eller liguum, f. pruuus, et

25lommetr<3? , prunum , en 23lomme. btixus, et $urbømtr<r(arbm), buxuin

, $uvt>onttV<? (lignfttn).

2*

20

63. 35e lige @afu§ be&ife $&eranbre gjcnftbigen, om 09 fim

ecu af bem ftnbcé , f. Gr. hoc flamen ftnbeé fun i 3fcc. og 2fbl.

©tng. og i tfec. §)lur. > bette ©ro l>ar altfaa 4 dafué i ©tngu«lartS og 3 i $Mur, ; 09 om»enbt: mangler een af oc lige GFafuS,

mangle be aUe.

64. Defectu'ci casibus:

») Sftange £>rb, f)»i§ 9Jom., 2fcc. og SBoc. t ©mg. og §)lur. ere

lige/ ftnbcé et i tit fl»rige (Safué, nemlig: be grccfJc neutrasingularia paa os, f. chaos, cetos ; be grceffe neutra plura-

lia yaa e, f. cete, Tempe ; mange enfelte ©rb i tyluv.,

If)»t6 ©tng. ftltbeé fulbjitccnbtg , f. far , fel , mel , nex,par,

pix, pus, rus, tus, colliuu, seusum , hoc flamen, mur-mur, vehes &c.

b) 3>ffe faa £rb ftnbcé fun i een G?afu§ (o: monoptota), f.

glos , iuquies (9J. ©tng.) , dicis (©. ©tng.),pessum (jifcc,

©.); "g nogle Skrbalta 4 JDecl. fun i Støt., eller t SDat. og

2lbt. , f.despicatui , divisui, frustratui , ludificatui, irri-

sui -u , ostentui -u , opertui -u , &c. , eller t Kbl. alene

(fymlfe Srb iffe maac foroerle§ meb ©upina), f. jussu. in-

jussu, illisu, incousultu , iudultu , maudatu, natu, relatu,

(in) promptu ,(in) prociuctu , og be SDrb: ambage , fauce,

jugere, obice, prece , IjOtlfcé $piur. er fulbftocubig.

c) Sioglc Drb mangle fun een <5afu§ , f. ditionis , feminis, fru-

gis , dapis , opis , fj&ilfe mangle Stominatieué (altfaa og

§Boc. , og, naar be ere neutra, 2fcc.). — 2ff nemo bruges

iffe gjerne ©entt. ueminis; men t ©tebet berfor nullius.

d) gjolgenbe £)rb ere paa en forffielltg SSJiaabe 2)cfectt»a ": astu cLasty (ilcc. og 3fbl.)'> Caere (9J., 2fcc. og 2£bl,); cassem -e; cepe

(9J. 2fcc.) > colus -us -um -o og -u, 91. $?lur. colus 2lcc.

colos og colus; compedis (uben 9lom.) 5 impetis -e (©.2Tbl.) j incitas el. iucita (2CCC. $pittr. se. calees el. loca); in-

fitias (#CC.) } ingratiis (2fbl.) COJttr. ingratis ; instar (9i. 2(CC.) j

lues -em -e; mane (9£. 3fcc. og 2fbl.) j nauci (©.) ; nociu;

penos (2CCC. f)lur. ;penum -i og penus -us fulbftønbtg t

©tng., penus -oris baabe i ©tng. og $ptur.) ;polliuis (©_

uben §Hur.); poudo (2fbl.), efter Vægt, (f. scillæ aridæ

pondo libram et quadrantem adjici oportet) forffjellig fra

pondo , et iudeclinabile , b.f. f. libræ -arum, f. inde quin-quaginta pondo (o: quiuquagenæ libræ) data consulibus;

præsepias (2Ccc. Spiltr.) > repetundarum -is (©. "Kbl.) *, sa-

tias (91. ©.)} sordem -e; sponte (spontis fun i ben ©am=meitfætntng suæ spontis) ; venum -o (2Ccc. £). 2fbl.) ; ve-

prem -e ; verberis -e (©. Jfbt.) , begge meb fulbftænbtg 5)lur.;

vesperum (tfcc.) vespere (Tibl.) , 3fften (Vesper, 2fftenjtj[er=

ne, fun efter 2 jbecl.) ; vicis -em -e (tyhx, fwlbftcrnbifl unbt.

ecnit), — vis fufoftøntøe«

21

es. ©itbftøntitterneS Genusfjenbes beelé af 25emævMfen, becls af f£n?>elfen

;

I. af 23emærMfen faalebcé :

i) Masculina ere fannets, iTJ:acmet>ei*s, krøbes, xJoH?e"

flags r be flcftc bjerges, ^lo&etrs , og ©tenes Slavne;

forbi berunbcr forftaaeé: mas, mensis,. ventus, ho-

mo, mons, fluvius, lapis,f.Petrus, pater; Apri-

lis; auster, etesiæ: Perses; Atlas; Tiberis ; car-

bunculus.

2) Feminina ere Runnets, £an&es, Øevs, be flefte

Tbyevs og Væptevs Stavne;

forbi berunbcr forftaaeé: femina; terra; insula; urbs; ar-

bor; f. luuo , mater ; Ægyptus ; Cyprus ; Carthago ;

quer-cus.

£ra ben Stege! r at Slianbéperfoneré Sftaune ere mase,£U>inbcrs fem., gjøte be Orb en Unbtagelfe, fom uegenfc

Tigen brugeé om 53tenncfPer , f.hoc mancipium {hic

servus), hæc servitia {hi servi), hæ copiæ (dropper).

Mase. ere be 4<^fFabev : Isthmus, Pontus, Hellespou-

tus; neutra be $aa uin etter ou, f. Illyricum, Albion.— KUe 25yeve SRaone yaa us og n ere feminina, f, Co-rinthus, Lacedæmon ; be anbreé @enus> retter ft'g ofte efi

ter ©nbelfen , f. hic Narbo , hi Delphi , hoc Tibur , hæcSuså -orum. — 2ff Zvctcv ere fim be $aa us, es, x fe=

tntmna, f. qnercus, abies, ilex; be paa er efter 2 2)ecL

tnafcuu'ua, efter 3 £>ecL neutra. £>e asrige Støtters ©e=nus retter ft'g ofte efter Gnbelfen, f,

hic calamus.

3) Neutra ere Xrcrfmgters og iTTetallers Stavne (unbt.

hic chalybs), og lndeclinabilia,f.

pomum; aurum; pater est dissyllabum.

4) Communia ere:

antistes , vates , adolescens , auctor et augttr,

dux, judex, index, testis, cum cive sacerdos,municipi adde pareus, patrueli affinis et heres

,

artifici eonjux , atque incola , miles, et hostis,

par, juvenis, martyr, comes, infaus atque satelles,"

interpres, custos , hospes, cum præsule vindex.

©isfe Communia bruges" fom feminina, tffiw »tant

ignnHjønnet ubm;ffelig meneé.

Ovcnfraaenbe SHcglcr libc mange %\\\$*wåw\\%vt , forbi

Genus, uagtet #em#ifelfen, ofte retter pg efter Ænfcelfem

22

II. 2if Æn&elfen faalebeé:

1) 3 tø« fatfte ^Dcclination

:

Feminina erc 3}omtna paa a, og paa e, og alte

•piuralia, f. hæc juventa, aloe, hæ nuptiæ

;

Masculina crc Sftomma paa as, og paa es,f» hic

boreas, dynastes.

Unbtagelfe paa a

:

iHafoilina crc SDianbépcrfoncré Sencevmclfer, f.hic

nauta, poeta, parriclda , scriba, 0. a.; hic Ha-dria; §lobcré 3?avne r unbt. hæc AUia, Duria,Matruna , Sagra, Sura.

2) 3 ben anben JDeclinattott

:

Masculina crc Sftomma paa r, og us, og afle tylw

ralia paa i,f. hic puer, ventus, hi liberi (S3#m)

;

JNeutra ere alle #ppellattt>er paa um,f.

signum.

Unbtagclfcr paa us: -

feminina crc: hæc alvus, carbasus, colus, do-mus, humus, vannus, periodus meb øvrige cpp.

cif 7/ odog. og be grffjfe Orb, fom befyolbe bcreé Ge-nus fra ©reelen, f.

hæc dip.lnhongus, topazius.

Commxmia. crc: hic et hæc faselus , ficus,

grossus.

XZeutta: hoc pelagus, virus, vulgus (fjelbent mat

fculinum).

3) 3 ocn tv&ie JDeclmation

:

a) iTTafcuUna crc be Orb, fom enbeé paa /z, o, er, or,

os, og es imparisyllabum, f. hic pecten, sermo,carcer, color, flos, pes.

Unbtagclfcr paa n

:

^emittittet crc #er, 2M;er, Starter, 2@belfrene.

tTeutra crc alle Orb paa men, f.hoc carmenj famt

fwc gluten, inguen, unguen, pollen.

paa o

:

^eminitta ew. hæc caro, echo, og bc Orb paa doog go, unbt. 1) hic udo, ordo, cardo, Iigo, mar-

23

go, harpago; 2) ^lomiiia abstracta paa io,f,hæc

opinio, ditio, oratioj (concreta bevimob blive

mafculma, f. hic pugio, titio, famt 'Salfubjtanrtvevue

hic ternio, (juatei'nio, senio, se. numerus).

paa er :

,£emmma : hæc laver, tuber ; hic et hæc linter.

tleutra: glober* lavine , f. hoc Elaver; 23«jctcr, f.

hoc papa ver, piper, acer ; og hoc cadaver, her,

spinther, tuber, uber, ver, verber.

paa or

:

femininum: hæc arbor.

tleutra: hoc ador, æquor, cor, marmor.

paa os

:

feminina: hæc cos, dos.

XZnxtva : hoc os ossis, os oris, chaos 03 be tivtuy.

gvæ|Te €>rb paa os af '3 Secl.

paa es imparisyllabum:

Seminina: hæc compes, merces, merges, sege£>

teges, 09 quies meb cpp. hic et hæc åles.

b) Feminina erc be Cfb , fom enbeé paa as, is, aus,

x , s impurum, es parisyllabum, famt alle §lcev;

ftavclfeéorb , fom i ©enitit) befyolbc u, f.juveutas,

avis, laus, arx, hiems, uubes, juventus.

Unbtagclfer paa as

:

tTTafculma: hic vas vadis, as meb cpp. (SDcle af cu

as): sextans, semis, bes, deunx &c. ;græjfe Otb

meb ©emtnj a/itis,f.

hic elephas.

tTeutra: hoc vas vasis, fas, nefas,gvæjTe Orb meb

©enttio atis,f.

erysipelas.

paa is

:

illrtfatlma: alle latinffe (Subftantiwer paa nis(f, ca-

nis), famt: hic anguis, axis, callis, canalis, cas-

sis (^Cfgergant) , caulis, collis, cucumis, ensis,

fascis, follis, fus tis , glis , lapis, niensis, orbiV

piscis, pøstis, pulvis, sanguis, scrobis, sentis,,

torquis, toms, unguis, vectis, vermis, vomis.

24

paa se:

itTafctiUnct : be gtceffe Orb paa ow, -f. hic thorax

(unbt, climax) ; Drb paa ex, tmbt. /icec nlex,

fæx, forfex, forpex, lex, nex, supellex ; beDrb:hic calix , fornix, phoenix, varix, tradux, ca-]yx, coccyx; famt Drb paa unx, f, hic decunx.

paa s impurum

:

£T7afatuna : hic dens, fons, mons, pons.

Commilttta: adeps, seps ($gle), continens; hæcanimans . en levende Sfc'abnmg, hic animans,et fornuftigt Vcefen, i <piur. fim fom 3}cutrum.

Slobcré og Q5jergcé Stavne paa as, is, ys, x, 09 s

impurnm efe mafculina, f.hic Halys, Oihrys.

paa es parisyllabum :

tHafculina: hic acinaces, verres.

c) Neutra erc alle appellativer paa a, e, c, t, ar, 09ueffen alk Orb paa i, ur, us,

f. poé'ma, mare,lac, caput, calcar; mel, fulgur, genus.

ttnbtagelfer paa 1

:

tttafailina: hic sal, sol, mugil.

paa ur

:

illafcuuna: hic furfur, turtur, vuttur.

paa us

:

åeminina: atte SleerfravelfeSorb , fom i ©enttiw feeljolbc

u, f.hæc sålus, teflus, pecus. (3 lepus og mus

cr Sftafc. _prtfbominerenbe , og $tm. fim, naar #umtn;r meneé. tyaa famme -XJiaabe er grus alminbeligft

femininum).

4) 3 oen ft'eroe SDecltnation :

Masculina cre Sftomina paa us,f,

hic fructus;

Neutra be paa u,f.

hoc cornu.

Unbtagelfer:

vjeminina'. hæc acus, domus, manus, penus, por-ticus, tribus; be QMuralta: hæ itlus, quinqua-trus: hic et hæc specus (6ebft mafc).

25

5) 3 6cn femte JDeclmattott cre alle Orb Feminina.3vim dies i

kPlur. og meridies ere mafculina; hic

et hæv. dies bruges ialmmbcltgfyeb fun i §eminv naar

bet betuber termin eller Saturn.

G6. Deminutiva, fom alle enbeé paa las 1

, la, efter lum,

Ijave næften alttb øtamorbeneé ©enué, f.filiolas af tilius,

filioJa af lilia, prædiolum af prædium.

67. Epicoena falbcé be ©t;r;9â»ne , fom betegne begge

naturlige åjøn unbet famme Snbelfe og ©enué, f. hic pas-ser, luec aquila. §or at beftemme biéfcsJ ^jøn, maa manfl QÉr. ftge: passer mas, passer femina; aquila mas,aquila iemina.

SManbt Styre 9?avne cre btéfe (Eommum'a: hic et hæcanser, bos, canis, elephantus , lepus , mus, sus, thyn-nus, vespertilio.

68. Mobilia falbeé be ©ubftantfoa, fom Ijave en Snbelfc

i 'sDtafc. r en anben i §emv f.magister, inagistra; rex,

regina ; victor, victrix.

69. Unberttbctt antage -Dlomma , iflebetfor bercé etettbomme-

lige ©entié, bet Qrbé ©emt§, kviltet, fom atminbeligere SBe^

greb, be inbbefattc xtttber ftg, f. excisa Pergamum se. urbs. Sa-cer Ætna se. mous. £)ctte er ifcer Sitfætbct meb ^(attteré og3Gbelfteneé 3â»nc , formebeljt plauta og gemma, f. dictamnum(herba) pota. Heliotropium (gemma) rems distiacta. Græcatheta se. litera. JDette tatbeS geuus per syuesim.

, $. 3.

SJDjecfiotun.

70. 2fbjccti»a îauc i Sftomin. øtrtg.^ ifølge bereé ©entré,

enten tre Qmbelfer, eller to, eder een.

l) 2(bjecth>a af tre Snbelfer fyauc for bet meeftc i itTafat*

Unum us eller er, i vfommimtm a , i tTeutrum um,og gaae t>a efter ben 2 og l S)ecl. faalebcé:

Singularis.

fDtafc. §em. Sftcutr. JSiafc. $cm. Slcutr,

3ft. albus -ba -bum niger -gra -grum@. albi -bæ -bi nigri -græ -gri

-gro©. albo -bæ -bo nigro -græ2lcc. album -barn -bum nigrum -gran

95. albe -ba -bum niger -gra

2ibl. albo -ba -bo. nigro -gra -gro.

26

Pluralis.

9?cutr. SØtøfc. gem. 9)eutr.

-hn qigri -græ -gra-borutu nigrorum -grarum -grorum.-bis nigris —gris -gris

-ba nigros -grås -gra-ba nigri -græ -gra-bis. nigris -gris -"ris.

Storø. Scm.

9*. al bi -bæ&. alborum -barum2). albis -bis

3(cc. al bos -bas

23. albi -bæ2(bL albis -bis

Singularis.

SBafc. gem.

9?. liber -bera(3. liberi -beræ

£). libero -beræ2lCC. liberum -beram93. liber -bera

2lbl. libero -bera

71. 2tf 2fbjecttvct* paa er , a , um 6el)olbe følgenbe e for*

»eb r i femininum og Centrum: asper, gibber, lacer, li-

ber, miser, prosper, tener, og cpp. af fero og gero,

f.frugifer, armiger.

72. 9?ogle 2(bjecth)cr af tre Snbelfer fyave i SDiafc. er, t

gem. is , i 9?eutrum e , og gaac alene efter ben 3 ©ed. , f.

SDiafc. acer, gem. acris, 9?entr. acre; saliiber, -bris,

-bre. — celer, -leris , -lére bcr)olbCV e foran r, be #v;

rige efter 3 £>ccl. mifte bet.

Pluralis.

Slentr,

-berumSJlafC.

liberi

gem. 9?eutr.

-beræ -bera-beri liberorum -bera- -bero-

-bero liberis

rum rum-beris -beris

-berum-berum-bero.

liberos

liberi

liberis

-beras -bera-beræ -bera-beris -beris.

Singularis.

tttafc. gem. Sleutr. Støafc. gem. 9?eiitr.

9?. acer, acris, acre celer, celeris, celere

©. acris, acris, acris celeris i alle Genera"

SD. acri, acri, acri celeri i alle ©encra

Qicc.acrem, acrem, acre celerem, celerem, celere

93. acer, acris, acre celer, celeris, celere

Tibl. acri, acri, acri. celeri i alle ©enera.

Pluralis.\

©tøfC. gem. 9?eutr. g»«f^ gem. 9?cutr.

9L acres, acres, acria celercs. celeres, celera

0?. acriucc i i alle tøenera celcruoi t alle tøentra

27

SKafc. %tm. 9?eutr.

S), acribus i alle ©enera

2(cc. acres, acres, acria

SS. acres, acres, acria

2(61. acribus i alle ©enera.

Stofc. S"'«. Sfteutr.

celeribus i alle ©enera

celeres,.. celeres, celera

celeres, celeres, celera

celeribus i alle ©enera.

3 nogle af btéfe 3fbj[ectt»er er (Snbetfen is commmris peue-

ris, f. salfibris, salubiis , salubre. Acer og alåcer bruge i Sttafc.

Jjelft enbelfett er.

2) 2(bjectu)er af to (Snbclfer fjave i SDtafé, og gem. is, i

9?eutrum e, og gaac run efter 3 £>ecl. r f. £?. iTTafc.

og ^em. brevis, tleutr. breve, fertil fyøre (Eompa;

ratroa, fom i SJtøfe. og §em. fjase or, i 3?eutr. us,f.

SØtafC. og §em. brevior, 3?eutr. brevius.

Singularis. pluralis.

«Sft.og§. 3?. SOT. og & 9*.

$1. brevis, breve breves, brevia

©. brevis i alle ©enera brevium i alle ©enera

2). brevi i alle ©enera brevibus i alle ©enera

2tø. brevem, breve breves, brevia

83. brevis, breve breves, brevia

2(61. brevi i alle ©enera. brevibus i alle ©enera.

Singularis. ^9?. brevior, brevius

@. brevioris i alle ©enera

S), breviori t alle ©enera

2(cc. breviorem, brevius

33. brevior, brevius

Pluralis,

breviores, brevio"ra

breviorum i alle ©enerabreviori bus i alle ©enerabreviores, breviorabreviores, brevioi'a,

2(61. breviore (i) i alle ©enera. brevioribus i alle ©enera*

3) 2lbjectroa af een Snbclfe gaae alle efter bm 3 £>ecf. —©aabanne cre alle be, ber enbeé paa en bo66elt (Eonfo;

nant, f.felix, prudens, og ab|Tilu'ge flere,

f.pau-

per, fattig; uber, overftøbig; bebes, fløv; vetus,

gammel.

Singularis.

9tt. audax i alle ©enera

©. audacis

5). audaci —

—

2(CC. audacem, 9?. audax93. audax i alle ©enera2(61. audaci (e) —

—

Pluralis,audaces, 9?. audaciaaudacium i alle ©eneraaudacibusaudaces, 3?. audacia©om Sftom.

<©om 5>at.

28

Singularis.

97. sapiens i alle Øenera

&. sapientis

55. sapienti

Pluralis,

sapientes, 97. sapientia

sapientiumsapientibus

©om 97om.

©om 2)at.

3(cc. sapienlem, 97. sapiens ©om 97om.

85. sapiens

2tbl. sapienle (i).

Singularis.

97. plus.

©. pi u ris.

S. fatteé.

2l'cc. plus.

mi }fattc*-

Singularis.

97. pauper i alle ©encra.

©. pauperis -

®. pau])eri

Pluralis.

37. pi

9?. plura.

97. plura.

97. pi ures,

©. plurium.

2>. pluribus.

3lCC.pl ures,

S), pi ures,

2(bl. pi uribus.

pluralis,

pauperes.pauperum i alle ©enera.

pauperibuspauperes.

pauperes.

pauperibus i alle ©ener

n

ura.

2lcc. paupercm, 97. pauper.

2?. pauper i alle ©enera.

2lbl. paupere —

—

73. 2fbffillige 3fbjcctit?er af een fJnbelfe , fymlfe ifetgc oercS

SBetpbning fæboanligeu tun bruges o hi perfoner (f. memor, di-

ves, pauper, compos, artifex &e.) brugeS tffe i SJceutrum ^?lu=

rate i be tre GafuS $aa a, f. (Sr. suppiicibus verbis, men tffe

supplicia Terba.

74. ^bjectisa $aa trix brttgeJ fcebttanligen i Singularis fim i

be casus obliqui , i Ijttilfe alle tre ©enera b^e lige (Snbelfe,

f. @E. solo victrici, tneit iffe soluin victrix,

75. Adjectiva verbalia paa bundus ljat>e omtrent S3ett)bning

(jf Præsens _og Futurum Participii Activi i gorcniug, meb no=

øen Sorftcerfelfe , f. gemebuudus, furibundus, lætabuudus.

76. tfojectiser , fom fommc 1) of iTTennefFere 9ca»ne, enbe§

fceb&anligft paa anus eller ianus, f. Sulla Sullanus, TnlliusTullianus; af graqTe SKattbénaene, paa tcus eller eus, f. Home-ricus, Epicureus. 2) 'iif 23yer& 9ca»ne |>aa ia og ium er 2Ct>=

jectiO-Snbelfcn fæb»anligjt mus, f. Ameria Amerinus, ClusitunClusinns; af SSiier pClt a og æ fcebtanligjl arms, f. Roma Ro-inanus , Thebæ Thebaiius. £>og er 2fojecth)=G:nbetfen ensis i)t)P:

pig af flere <£lagé 33t)=!JJca»:te , f. Cannæ Caunensis, AmiochraAntiocheusis, Mediolanuin Mediolanensis. 3) 2lf be Oprinbelige

goKtnavnc baniteS 2fbiecfi»er paa icus, f. Afri AlVicus, CéUæCehicus. — ius er be af grcrfFc ?ant>e og £>er tiWebebe Zfbjec^

tioerS føypigfie ©nbelfe/ f. Lesbos Lesbius.

29

77. SJogle 2£bjectt»a Jwwe en fcobbelt $orm : paa "s , a ,um,

og paa is , 9Jeittr. e, f,hilarus, hilaris; unanimus, unauiniis

;

imbecillus , iiubecillis : semisnmnus , semisonmis. — 2ff semia-

jiiniis, inermis, acclivis, subjugis, insoniuis er Gsnfcclfen us,

a, um ufoccoanu'g.

£)m SCbjecti&ernea komparation*

78. 5>c ftefte ^Cbjcctiva tage i 2atmerf/ fom i ©anffen,

tmob tre ©ammcnligningégrabcr (gradus couiparationis),

nemlig

:

Positivus , fom nævner en S5e|Taffenr)cb ligefrem ubcn <Sam*

mcnltgning, f.al bus, f?x>tø.

Comparativus, fom tilfjcnbcgtuer en (Sammenligning, f.

albior, f?»i&ere.

Superlatwus , fom nbtn;ffer ben fyøiefre ©rab, f. al-

bissimus, f>vit>e(t.

79. Comparativus banneé fæbvanligcn »eb at lægge or,

og i Sfteumtm us , til 'Pofttivcté QEafué paa i , f.albus,

<35emt. albi: albioi', albius. sapiens, iDat. sapienti:

sapientior, sapientius.

80. Superlativus banneé fæbuanligcn vcb at lægge simus

til Q>ojiti»cté Safué paa is,f.

albus, <Dat. pi. albis : al-

bissimus. sapiens, (Benit. sapientis: sapieutissimus.

81. ^bjectiva paa -er bannc ©npcrlativué paa em-m//s,

f.niger, nigerrimus. — <&aa og vetus, (gi. ve-

ter)', veterior, veterrimus.

82. $ivt 2(bjecth)a paa -His (mcb bcreS (Sompofita) ogimbecillis banne ©upcrlativué paa illimus : bumilis, fa-

cilis, gracilis, similis,f.

humillimus, facillimus, dif—

ficillimus, imbecillimus &c.

83. 3(bjectiva paa -dicus, -ficus, -volus af dico, fa-

cio, volo, fyave i Somparativué entior, i ©uperlathmé en-tissinius (af bcreé gamle 'Poflthnié : <Præfené *)>articipii paaens),

f.maledicus , maledieentior , maledict-ntissimus;

magnificus, -ficentior, -ficentissimus ; benevolus, -vo-lentior, -volentissimus.

84. 9?oglc ?fbj?(tiva bmwc Somparativué og ©uperfotivué

uregelmæøftgen

;

30

bonus, go&/ melior, optimus.malus, onb, peior, pessimus.magnus, flov, maior, maximus,parvus, liften, minor, minimas.neqyam, flet, neqvior, neqvissimus.multus, megen, 3}eutr. plus, plurimus.multi, mange, plures, plarimi.

85. $ire af <Pra?pofttioner bannebe 2(bjectiva Ijave en bob*

belt (Supcrlathnté

:

exterus (extra), exlerior, extremus (extimus fjek

bent).

inferus (infra), inferior, inffmus og Imus.

superus (supra), superior, suprémus 09 summus.posterus (posi), posterior, postretnus (postfmus

fjclbcnt).

maturus, maturior, maturissimus , maturrimus.

86. 3?ogIe 2(bjcctiver Ijave ingen <Poft*ttøué, f.

ocior r ocissimus. citerior, cillmus.

prior, primus. interior, inttmus.

propior, proximus. ulterior , ultfmus,.

deterior (mtn&re got>), deterrimus.

87. 3?ogle ^Cbjcctiwer l)a\>e ingen <£omparativu$, men tyoi

ftthnté og éuperlativué , f.novus, novissimus.

Meritus, meritissimus. sacer, sacerrimus. nuperus , nu-perrimus. persvasum, persvasissimum. iuvictus, iuviotissi-

nius.

88. Sftogle 2(bjectiver fyave ingen ©uperlathntS, men tyvfltivué og <£omparathnrå , f.

adolescentior, junior, senior,

cæcior, declivior, proclivior, dexterior, sinistrior, enor-mior, grandior, infinilior, ingentior, longinquior, pro-piuquior, saturior, supinior, og anbre, ifar S3er6alia paaalis og ilis (unbt. vilis/ subtilis, amabilis, nobilis, mo-bih's). — Anterior, sequior, satior, l)<n)e ^vetfen ^)ofttu

vué eller <Supcrlathwé.

89. Sftogle 2fbjcctiua taale iffe bm alminbeltge Qtabatian,

men banne (Eomparathnté veb magis (metre), og ©uperlati;

vtté veb maxime (meeft). jjcrtil Ijøre:

5)e 21'bjectroer, fom Ijave en SBocal foran Qrnbclfen us

(f, magis industrius, maxime ifiduslrius; bog forefomme

31

assiduior, assiduissimus; exiguior, exiguissimus ; stre-

nuior, strcnuissirrms)

;

be, ber ere fammenfatte meb ©u6frantiver eller SScrbcr,

og meb per 03 præ, imbt. præclarus(f. magnauimus.

ioedifragus, percarus, prrrceps)

;

be paa ster, imus, ivus, inus, orus(f. paluster,

patrlmns, fugitivus, suplnus, decorus)

;

©eifttnutirør (f. parvulus);

c-o. anbrc^ F>vté langel af (Eompararton for bet meeffc

fjctibeé af 23etyt>ttWgerf, f,almus, balbus, canorus &c.

§. 4.

pronomen-90. Sen føvfte 'Pcrfon er ben 'Salcnbc: jeg, ri,

Sen an&m ben, man taler til: 5)ti, 3*Sen tre&ie ben, man taler om: t?att, fnm, ten,

t>et r Ijm, pe, f>me :c.

91. -pronc-mma ere:

personalia, perfottltge: ego, tu, sui.

possessiva, <£iepronomitta : meus , tuns, suus, noster,

vester, cnjus, nostras, vestras, cnjas.

demonstrativa , befcemmenfce : hic, ille, iste, is, idem.relativa* rjettttifenfce : qui, quisquis, quicunque.ititerrogativa, fpørgen&e: quis? eujus, a, nm?indefinita, nbeflemte: aliquis, quisquam, quidam &c.

92. Singularis.

9?. ego, jeg 9?. tu, &u 3?. fatteé

&. mei, mig ©. tui, t>ig ©. sui, ft'g

©« mihi, mig ©. libi, &ig S. sibi, fig

2(cc. nie, mig 3(cc. te, Sig 2(cc. se eller sese, fig33. fatteé 83. tu 93. fatteé

3(61. rae, mig 2(6. te^ £>ig 2(61. se* eller sese, fi'g.

Pluralis.

9h nos, vi fft. vos, 3©, nostri. ces C>\ vestri, >£&?*;;

32

nostrunijaf, vestrum. af,

iblanot os iblanot >£oer (SomS), nobis, os S. vobis. /£oer ©ingularié.

3(cc. nos, os 3lcc. vos, /£oer

SS. fatte* 93. vos, 33(61. nobis 3161. vobis, *Et>er

93. Pronomina possessiva bcch'ncreé fom 3(bjecttøa af

tre <Snbelfer efter 1 og 2 JDccl.,f.

nostei-, nostra, no-strura &c. Run meus f)ar i 93oc. mi. -s- 3ff cujas, cu-ja. cujum, 3(cc. cujurn, cujam, cujum bruges" fim bisfe

to (Eafu*.

94. ©ittgularis. pluralis.

37. nostras (r>ort nostrates, 37. nostratia

fLano tilljørenoe) i

alle ©cnera

©. nostråds nostratium

5D. nostrati nostra tibus

2lcc. nostratem, 37. nostras nostra tes, 9?. nostratia

2161. nostrate, i nostratibus.

95. Hic, t>enne, oette. Ille, f?att, oett, t>et, l?itt,

^>ttit.

Singularis.

SDtofc ?em. 37eutr. !B7. g. 97*

37. bie, hæc, hoc 37. ille, illa, illud

(M. hu jus ©. i I lins

S), huic 2>. HH3(cc. hunc, hane, hoc 3(cc. illum, illam, illud

93. hic, hæc, hoc 93. ille, illa, illud

3161. hoc, hac, hoc. 3(61. illo, illa, illo.

Pluralis.

97. hi, hæ, hæc 37. illi, illæ, illa

&, horum, harum, horum &. illorum, illarum, illorum

S>. his S. illis

3(cc.hos, has, hæc 3(cc.illos, illas, illa

93. hi, hæ, hæc 93. illi, illæ, illa

3(6l.his. 3(6l.illis.

96. <Som hic gaae bet* (Eompoftta hicce, hæece, hocce

&c, eller: hiccine, hæecine, hoccine &c. — 2(f illic

(ilie hic), illæc, illoc cl, illuc, øg af istic (istc hic),

33

istæc, istoc el. istuc forefommer fun XXomitt. , Hcc. (II-

lunc, illanc, illoc, og istuuc, istanc, istoc) 09 2tbt.

©i»tg. (illoc, illac, illoc, og istoc, istac, istoc). og

iTeutrum piur. (illæc og istæc); altfaa fun be <£afué,

ber enbe paa c, unbt. ©at. ©tngularté.

(Sftcr ille gaacr iste, ista, istud. Stgefaa og ipse,

ipsa, ipsum, unbt. i 9?cutrum ©mg., fom f)ar am«

97. Is, fyctn, ben, t>ct. Qui, bxnUren, fom, £>er.

Singularis.

32. is, e3, id qui, quæ, quod@. ejus cujus

2). ei cni

3lcc. cum, eam, id quem, quam, quod3(61. to, ea, eo. quo, qua, quo.

Pluralis.

3fJ. ii, eæ, ea qui, quæ, quæ@. eorum, earum, eorum quorum, quarum, quorum©. ils quibus

3(cc. eos, eas, ea quos, quas_, quæ2(61. iis. quibus.

<©om is gaaer idem , eådem, Ydem, fun at 9}eu*

trum i tlom. og 3(cc. Sing. Ijebbcr idem , iffe iddem,,

og at m foran d (Itgefom i quidam) 6liver 11, f.eundem,

eaudem, eorundem , earundem,qucndam

,quandam,

quorundam, quaruudam.

(Som qui gaacr quis, quæ, quid, f>»o? t;x>ao?

9?. (Eompoftta af quis og qui,f.

quidam, nogen, qui-

libet, quivis, quisque, enbrer, quisnam , b»o ,quis-

piam, nogen, beclincrcé fom qui og quis mcb bo66clt ffltut

trum i Øingularté, faafom: quisnam, quænain, quidnamog quodnam: unbt. quicunque. quæcunque , quodcun-qii'e, bxnurenfbmbelfc, fom fun l)ar bcttc cnc 9?eutrum, og

quisquam, nogen, fom er coromunis generis og f)ar fun

quidquam el. quicquam i 3?CUtrum.—IJnusquisque mang*

ler ^luralié.

99. Aliquis (ligefom og quis , naar bet ftaaer for ali-

quis), nogen, meb rpp. ecquis, nequis, numquis, si-

quis , r)a»e i Sent, ©mg. og Iteutrum piur. fæbvanligen

a tjtebetfor æ, f.ecquis, ccqua, ecquid og ecquod,

3

34

Pliw. ecqui , ecquæ , ccqua ; bog f)ar ecquis j ttcuttr.

Plltr., og aliquis paa begge ©tcbcr alttea: ecqua, aliqua.

100. 2>e 9 ^bjectiva: unus, ullus, nullus, solus, to-

tus, alius, alter, uter, ncuter, mcb bereé cpp., f)a$c

(analog meb 'Pronomen ille) i (Smit. rus, i <$at. i i alle

©enera. $un alter f)ar i (Sentt. altertus. Alius fyar i

Centrum aliud. S)ereé ©cmttøer cre: uutus, ullius, nul-llus, sollus, totlus, alius, a 1 terms, utrfus, iieutrlus.

£)cre$ £>atrøer uui, ulli, nulli, soli, toti, alri , aheri,

utri, neutri.

XZ. alTus, alia, aliud uter, utra, utrum<5. alius i alle ©enera mrius

<D. alti i alle ©enera utri

2lcc. aliura, aliam, aliud utrum, utram, utrum2lbl. alio, alia, alio". utro, utra, utro.

<piuralté er regelret.

XI- unusquisque, unaquæque, untimquodque el. unura-i quidque

<5. uniuscujusque

<D, unicuique &c. uterque, utraque, utrumque, utrius-

que, utrique &c.

101. "SU nogle ^ronomtna fyamgeé unbertiben vtéfc par-

ticulæ indecliuabiles, fom nærmere ubtn;ffe $orljolbct, faa;

fom: mét fyamgeé til ego, tu, sui, i alle QEafué, unbt.

noslri og nostrum : egomet, jeg felt? r meimet, mig

feh>, tuimet, vosmet &e. (3f*ebetfor turnet figer man

tute el. tutemet); ce ffftteé til hic i alle <£afu*, og til

ejus og cujus: hicce, hæece, hocce, benne fyev (franjf:

celui-ci); cine føieé til be Safué af hic, fom enbeé paa

c: hicciae, hunccine &c, pte lægge* til be 2iblath>er

mea, tua, sua, nostra, vestra, f.meapte, tuapte, min

egen, t>in «gen, jc.

§ 5.

Numeralia (Sdorbcne) og t>crca <St)ntapa*

102. Numeralia cre

.1) Cardinalia, ^ow&taUene, pM ©pørgémaal: Quot?

£*>ormange?

35

2) Ordinalia, paa øpørgémaal: Quotus? igxuIEett i

Zctliet ?

3) Dislribniiva , paa ©pørgémaal : Qnoteni? i&X)OV

mange til fyvev ? *5vov mange paa (Sangen?

4) Multiplirativa,paa ©pKgémaal: Quotuplex? i$VOVi

mangefold? f.simplex, duplex, triplex &c.

5) Proporiioualia, paa (Spørgémaal: Quotuplus? ^votmange (Bange meet? f.

simplus, duplus, triplus

&c.

tallene.

l. i*)

2- u3. nr4. nu er. iv5- v6- vi7. VII

g. vinet. lix

9. vniiet. IX10- xII xiJ9. XII

13 . XIII

14. xiv15- XV16- xvi17. XVII

IS- xviii

19- xixi!0-

XX30- xxx40- XL50- r '

60- J-X

:0 . I-XX

po ixxx •

SO. xc100- c200- CC300 .- ecc400- cc.ee et. CD

500 d. et. to

Cardinalia.

unusduotres

qvatuorqvinqvesex.

eptemoctonuvemdtcemndecim

duodecimtredecimqvatuordecimq vi ndecimsedecimseptendecimduodevigintimideviginti.

vigintiIrigiutaqvadiagintaqviuqvagintasexaginta5ej)tuaginta

petogintanunugintaeen tu in

ducentiti'tci nti

qvadvingenti

qvingeuli

Ordinalia*

primusecundustertins

(val'tus

jviutussextusseplimilsnctavusuoniisdecimus (decumus)iindecimusduodtcimusttrtius decimusqvartus decimusqvlntua decimussextus deciniusseptimus decimusduodevicesimusundcvicesiiuuSviegsimustricesimusqvadragtsimusqvinqvagesimusse xagesimusseptuagesimasuctugesimusnonagesimusceutesiiuusdiicentesitniis

trecentesimusqvadringrnlesi-

111 nsqv ingentes inius.

Distributive,

singuli.blni.

terni (trini).

qvaterni(qvadrlni)qvini.sent.septeni.

uctuui.

noni.den i.

undeni.duodeiii.'

terni deni.

qvaterni deni.

qvini deni.

seni deni.septeni deni.luodevicpni.undeviceni.vicgui.triceni.

qvadraaeni.qvinqvageni.sexageni.septuageni.octogeni.uonageni.centeni.duceni.treceni.

qvadringeni.

qvingeni.

Semoel ,.

©øm, o t f fa a eet Star , 11 to \%ax) 0. f. 0. $or nu iffe at aientaoebette Xenn for ofte, funbt be yåa, at en ©jø-mfiqmr t en faaban 9Sin«

fel v ffuibe betnbe fein , i en bobbelt æinfel X ti , i en ret L Ijalve

trebs , to rette [ Ijunbvebe, to fuobanue fnninienfatte [] feintymi*bxete, iibffiltc [i] tlit'nib. ©iben fif bi*fe piaurcr , t»eb tmuoigcre at

ffrtoe» og forbreiefi , be romerffe SSogftøvcré $prm '- v felcu til V, L tit

x** £ til c. [ J tit d et, 1?, [i] tit ci? et, M-

36

ZaUene.

600. DC ,

700- DCC800- DCCC900 VCCCC

1000- M. cl. clo

2000- MM el. HM

5000- Ioael.VM

40,000- cciooeLXM50,000- 1033 el. LM

100,000- cccl33o el

CMPOO.OOD- 133D3 cl.

DMl,000,000>CCCCl3333

Cardinalia,

sexcentiseptingentioctingentinongentimiliia.

duo miliia ' el. bis

millejvinqve miliia

decera miliia.

qvinqvaginta mil-iia

centum miliia

qvingenta miliia

decies centena mil-

iia

Ordinalia.

sexcentesimusseptingentesimusuclingeutesimusuongentesimusmillt sinius

bU millesimus

qvinqvies millesi-

musdecies millesimusqvinqvagies niillc-

s Lui us

centies millesimus

qvingenties mille-simus

millies millesimus

Distributiva,

sexceni.septingeni.oetiugeni.nungeni.mil)« ni.

bis milleni.

qvinqvies milleni.

lecies milleni.qvinqvagies mil-

leni.

centies milleni.

qvingenties mil-leni.

millies milleni.

pluralis,

uni , æ, a

unorum, arum, orumunis

unos, as, a

uni, æ, a

ii nis.

Pluralis,

tres , tres , tria

103. ©ingularts.

Stf. unus , a , um(^. unTus

5X uni

2Uc, unum , am . um93. une, a, um2(61. uno, a, o.

Pluralis.

3}. duo, duæ, duo@. duorum,duarum,duorum trium

5X duobus, duabus, duobus tribus

3(cc. duos (duo), duas, duo tres, tres, tria

53. duo, duæ, duo tres, tres, tria

2(bl. duobus, duabus, duobus tribus.

<2>om dao gaaer ambo, ambæ, ambo &c.

104. Qtt nunbte %o\ foran et ftørre brageé fra, unbtagcn

foran M; bag et ftørre lægge* til.

105. Sn rjøtere <5enr)eb enb ^tufinb r)a\Jbe SKomerne iffc;

tr)i en billion ubtrt)fte6 v>eb ^Otiilttpltcattort ^ f. decies cen-

tena miliia, eller t>eb SRulttplicator decies alene; altfaa vi-

cies (centena miliia) 2 billioner $ bis millies (centena

miliia) 200 billioner.

106. (EarMnaltattene, unbtagen 1-3 cg 200-900, ere inbtt

clinabilta. Unus, duo, tres bcclinereé baabt for fig fetø og

i -gorbinbelfc meb t)MXt Sal, f, uiginia tres, uigiuta

trium &c.

37

107. (Staaer dno i fammenfatte Zai for ft'g alene,, fom

i viginti duo eller duo et viginti, faa beclmereé bet. fOicu

t duodecim, duodeviginti , 09 lignenbc ©ammenfajtntngec

beclincreé duo lige fa« libct fom tres i iredecim, om enb

Ørbene labe ftg ffille flb , f.Id circa R.omuli ætatem ac-

cident necesse est; duo cuim devicesima Olympiadeinteriit Candaules.

108. Mille, 2(bjectivum , er tnbeclinabelt; men mille,

@ub|tanth>um neutr. gen., et diftnb, beclmereé i <piuralté:

milfia, millium, millibus &c. 93i<m fan berfor fige mille

(3lbjcct.) homines (fyvilfct er alminbcligft) , tufint) tlTenne;

(ter, og mille (<Subfr.) hominum, et Citfm& (af) iTJew

nefTer; duo, tria, quatuor &c. millia (<Sub(t.) homi-num, cg bis, ter, quater mille (3l"bjCCt.) homines.

109. 9}aar to Cardinalia eller Ordinalia tinter t?X>C

for&mbeé, ffftteé bet minbre 'Sal enten foran bet (tørre uvenet, eller efter bet (tørre meo et: tredecim eller decem et

tres, terlius decimus eller decimtis et tertius; fra 20 til

100 berimob fætteé bet minbre $al foran meo et, eller bag?

efter tibett et,f.

duo et viginti, eller: viginti duo; ter-

tiu et tricesimo anno, tricesimo tertio anno. 9QiCtt

naar ballet gaaer over ljunbrebe, (taaer altib bet (tørre "Sal

foran bet minbre, meb eller uben et,f.Centum unus, duo

&c. eller centum et unus, duo &c. Sexcentesimo et

quadragesimo anno. Anno trecentesimo nonagesimoquarto.

110. 2(lle J?unbrebcr over centum bcclinereé t ^luralié

efter 2 og 1 £>ecl., f.ducenti, æ, a &c.

111. Sigcfom duodeviginti og undeviginti (2 fra 20,

1 fra 20) betuber 18 og 19, faalebeé funne be øvrige 5al

V<\a 8 og 9 (unber 100) ogfaa ttbtn;ffeé, f.duodequadra-

ginta 38, undequinquaginta 49 &c. ; bctte er ben 6ruge;

ligfte Ubtnjfémaabe.

112. Distribntiva brugcé iftebetfor Cardinalia veb ^Mu*

valia og vcb Zciis "Xbvcrbter , f.binæ nuptiæ. binæ literæ,

to Tbveve (tl)t duæ literæ er to 25og(irt»er), bis bina,

2 OJange 2 ; ter octona , 3 ©ange 8.

38

§. 6.

23erfcum*

113. Verbum er i .føenfcenbe til 23ema?t£elfm

Transitivum, Ijvté 33ircmng gaaer over paa en ©jenftanb,

f.amo te, jeg erfirer £>ig;

Intransitivum, forfra ingen SSirfning gaaer over \>m en

©jenftanb, f.venio, jeg bommer.

114. Verbum er i j?cnfeenbc til formen

Activum, fæbvanltgft meb Qcnbelfen o, Ijvorvcb €>nbjectet fo;

rcftilleé xurFenoe,f.

lego. jeg tøfer;Passi vum, fæbvanligft meb Qi'nbclfen or, tyvorweb ©ubjectet

forcftillcé at ttoe eller pa<xviv?es,f.

moneor, jeg paat

tnint>es.

115. Verbum fyar 4 Modi:

1) Indicativus, naar man ligefrem beftemt fi'ger Sftoget,

eller fpørgcr om Stfoget, f.Omne animal sensus ha-

bet, ethvert &yv fyav @cmofer. Quid agis? *

2) Conjunctivus, fom brugcé i affjamgigc (Sætninger, f.

£)u fpørger (^nbicat.) , f?x>ao jeg befhller (Sonjunct.),

Rogas, quid agam.

3) fmptrativus, fom ubtrpffcr en SSøn, ^nmobm'ng, eller

S3efaling, f. lege! lers !

£>ié\t tre falbeé Modi finni (i SDiobfatntng mebModus iutinrtus eller Iufinitivus), og et 23erbum, fom

bert brugcé, verbum finitum.

4) Iufinitivus, fom tffe beftemmer 'Perfon eller SNumeriré,

f.legere, <tt Icrfe.

fertil Døre:

Gerundium , ber brugeé fom en bcclineeru'g Infinitivus,f.

ad legendum, til at terfe

:

Supinum , ber brugcé ligefaa i 2fccuf- og 2(61. , f. lectum,

for at Icefe, leet«, at laefes eller at tøfe;

Participium, ben £>ecl af 93crbct, ber flectereé jom et 2(bt

jectivum, f.legens; legenus; légenti &c, tøfenfce,

lectus, a, um, Iceft.

116. Tempora cre følgenbe:

1) Præsens, ben ncmxrrenpe ^ib, f. lcgo, jeg tøfer.

39

i) Præteritum, 6cn forbigangne Zib. — SDettne et iajett

tre ©lage, nemlig:

a) Imperfecium, font betegner en forrwirenbe forbigang

gen Jpanbling, f. (£r. quotidie legebarn, jeg tøfle

oagltg,

b) Perf'ecttim, ber betegner en mcb Set fulbenbt i?anb!

Ung, f.has liieras scripsi, jeg l;ar fTvex>et oettc

23rer.

c) Plusquamperfectum, fom betegner en Jjanbling,

ber er gaact forub for en anben forbigangen, f.le-

geram, jeg l?aroe toft.

3) Futurum, ben ttlr'ommenoe %ib, er to (Slags, nemlig:

a) Futurum simplex,f.legam , jeg (Hal (tul) loefe;

b) Futurum exactum , ber betegner en tilfommenbc

jpanbling, fom jfal vare forbi (exactum), førenb en

anbtn tilfommcnbe begunber, f.legero, jeg faaer

fofc.

117. Sum, jeg er.

Indicativus modus. Conjunctivus modus«

Præsens tempus (er)

©. sum, jeg er ø. sim, jeg er eU roere

es, ou er sis, ou er eU roere

est, l)a.n er sit, f>an er eU rerreip, sumus, »i ere *p. simus. vi ere cl. rerre

es tis, 3 ere si tis, 3 ere el. roere

suut, oe ere. sint, oe ere el. »ære.

Imperfectum tempus (rar)

©. eram , jeg rar 0. essem, jeg rareras, ou rar esses, OU rarerat, Ijan »ar esset, f>an rar

*p. eramus. ri rare <p. essemus, ri rarecratis, 3 rare essétis, 3 rare

eram, oe rare. essent, oe rare.

Futurum tempus ((tal roere)

<S. ero, jeg ffal roere ©.futu-jsim, jeg ft*at roere

eris, ou ffal roere

.

rus, < s is, ou ffal roere

erit, l;an (tal roere a, umfsit, f>an (tal roere

40

<}}. ertmus, »i ftulle »ære $J. futu-lsimus,»if?ulle»ære

erltis, D (tulle »ære ri, <sitis, 3 (tulle »ære

erunt, t>e (Tulle væve. æ, ajsint, £>e ftulle»ære.

Perfectum tempus (F>ar »æret)

<S. fui, jeg f?ar »æret ©. fuerim, jeg F>ar »æretfuisti, t>u l?ar »æret fuéris, bu tjat: ræretfuit, v)an f)av vævet fuérii, v)an l?ar vævet

Q). fufmus, vi fyave vævet <p. fuertmus vi f>a»e vævetfaistis, 3 bove vævet fuei-riis, 3 v)ave »æretfuerunt, be l?a»e vævet fuerint, be fyave »æret.

Plusquamperfectum tempus (f>a»be »æret)

<S. fueram, jeg ba»be vævet S>. fuissem, jeg F>a»be »æretfueras, bu l?a»be »æret f uisses , bu F?a»be »æretfuerat, f>an l>a»be »æret fuisset, f>an t>a»be »æret

QX fueram us, »i l>a»be »æret <p. fuissémus,»if>a»be»æret

fueraiis, 3 f>a»fce »æret fuissetis, 3 l?a»be »æretfuerant, be f?a»&e »æret. fuissent, be J?ax>t>e »æret.

Futurum exactum (faaer »æret)

(5. fuero, jeg faaer »æret *p. fuerimus. vi faae vævetfueris, bu faaer »æret fueritis, 3 faae »æret

fuerit, l?an faaer »æret. fuerint, t>e faae »æret.

Imperativus modus.

Præf. <S. es! »ær! *£ut. ©. esto! »ær!<p. este! »ærer! esto! v)an »ære!

QX estote ! »ærer!sunto! be »ære!

Injinitivus modus.

Præfens og 3nt»erf. esse, »ære, at »ære.

^ut. futurus, a, um esse, at (Tulle »ære.

perf. og piusq. fuisse, at l?a»e »æret.

Participium,

præfens fattet.

£ut. futurus, a, um, fom (Tal »ære.

<©om sum conjugcreé og bets (Eompojtta ; men naat i

prosum en SSocal følget paa pro, ftrttcé et d mb imellem,

41

f.prodes. 3ntct af biéfe £ompojfta r)ar ^r^fené partiets

pit ubcn absum (absens) og præsam ^præsens).

93erbum sum tager fine fEcftc tempora af bet gamle fuo,

fui, futum , fuére.

£)m S5evberncS Gonjitijattotn

118. 2>e fire (Eonjugationer fjenbeé afPræsens Infinitivi

Aciivi, ba lfle (Eonjugation f)ar et langt å, 2ben et langt

e, 3bie et fort e, 4be et langt i fovan re: l) laudare.

2) monere. 3) legere. 4) audlre.

119. Sil at banne tempora agte man ifær paa be 4 J?o;

»Cbbcle i et SSevbum: Præsens, Perfectum, Supinum, ln-finitivus, forbi alt bet øvrige ublcbeé beraf, nemlig:

1) 3tf Præsens Indicaiivi Activi banneé Præsentia i bc

anbre Modi, famt Imperfectum og Futurum Indi-rativi.

2) 2(f Perfectum banncé bt anbre Perfecta, famt Plus-

quamperfectum og Futurum exactum.

3) 3(f Supinum banncé Futurum Participii Activi,

famt Perfectum Participii Passivi.

SJogte SBerba banne Fut. Partic. .Aet., Hh af Supi-num , men af ben 3 $)erfon ©utg. tyt<x\. 3>nbtc. ^?aéft»t»eb at tillægge us, f.

nasciturus, sonaturus, moriturus,oriturus, pariturus, abuuiturus

, juvaturus, arguiturus,secaturus , refricaturus.

4) 2(f Præsens Infinitivi Activi banncé 6eqvemme|t:

a) Imperfectum Conjunctivi Aciivi veb at tilføie

m, f. amarem, essem, raperem. — 3 $Paéft»umfommer Imperfeetum Conjunctivi af Præs. Infin.Passivi »eb at foranbre i 3 (Eonjngation i til érer,

f.pati, paterer, og i be øvrige (Eonjugationer i til

er, f. adversari, adversarer.

b) Iniperativus »eb at bortfafle re.

120. Futurum Participii Passivi fommcr af Q3r<pf.

*Partic. 2(ct. »eb at foranbre @enitt\);Snbelfen lis til dus,f.

amanl/s araanrfw«; euntis eundum.

121. tempora ubenfor ^nbicativué banncé, naar bet

ffeer »eb (Snbelfcn, af be fammc i Smbicatrøué, og

tempora i pasfttwm ligelebe* af be fammc i 2ktivum,f. Iaudo, laudem; laudo, laudor.

42

122. XaM otter te fire donjucjattoner*

5(ctt\)um.

i.

3 n £> i c <t t i x> u s.

II. III.

©. laudo, jeg roforlaud~.v, bu roferlauda/ , b«1l Vofcr

$p, ]aiul<7w«i, vi rofelauda//s , '3 VOl'c

lauda«/. oe vofe.

S5, ]auå~bam, jeg roftelaud~J«2j , ou rojtelaud"««/, t)«n rojté

.§). latid~/;rrw«5. t»i vojte

XauAabjitis, 3 rofre

lauduøaw/, OC l'Oflc.

Pra?fens.

paaminoer.monet)ILlOtlcJ

monetmoaemiumonet is

monent.

Omperfectum.

moinbarnmon'cbasmon cbat

moncbumusmotiebUtismouxbant.

futurum.

Icvfcr.

legfo

]eg7t

legYmuslegttis

legunt.

IV.

barer.audioaudr*auditaudTmusaudr/isaudtunt.

\eg~bam axidicbam.

Ieg7bas audiebas\egT-bat audiebat\egcbainus audivbumres]eg7batis audn-batis

leg'cbant. audubant.

\egamlegoj

et

©. laud-Jo, jeg fFal vofe moncbo

laudrrbis, ou jTal vo\c moaebis\audubit, f)rtnfl

:al rofc monéhit leg"

§). ]audr7or^j«j,t»ift'uUerofe monifcr««« Iegé/njtu

laud«76<V/'j, 3fFlllIerofe moiiébitis \eg~clis

laudubunt, Oe (fulle VO\C. moiicbunt.

Perfectum.

©. iaudzczj jeg bar rofi monuihmdavisti, ou b«r rofl inaiiiHurf*

laudet-//, ban l;«r voft inoiiurf

§). laudafY/nus, vi baVC roji monuYmus\å txdavistis, ^ tyavcvoft mouuistis

\audavérunt,bcl)avCVOft. monucrunt.

legént.

lee»

legisti

\egit

legemus\cgis/is

\cg~crunt.

audiamaudie*au diet

audicmusaudietis

audient.

audtezaudivisti

audivit

auditurnusaudivistis

audivZrunt.

piufiqvamperfectum.

©. \aud~v~ram, jeg brtVOe monucram

VO)t

laudflrera^oubavoevoil mon«er«f\audaverat, l)an bfttfOe taouuerat

loft

legeram audivcram

]egeras

legerat

audiverasaudivcrat

43

§}. laudaverZmus, vi l;rtvbe monuerZmus legeramus audiverU-

laudaveratis, ^ [)avi>6 mouueratis legeratis audiveratis

fojl

laudaverant , t>t l)avi>e monuerant. legerant, audiuerant.

rot*.

Sutuvum evactum.

&, \auduvcro, )eqfClacwoft mouucro legcro audivero

laudaveris, bil faacr loft monueris legeris audiveris

laudaveritfianiaaevvoft mouuerit legerit audiuerit

$)? \audaverfinus,V\$C*Cit-VO\t monuerYinus legerYmus audiuerYmus

laudaveritis-, ^J faaeroft monuerTtis legeritis audiverTtis

laudavcrint,X)t faae V0|1 monucrint. legcrint. audiuerint.*)

(Zonjunctivus.

Præfeiis.

©. laudew, jeg rofer el. rofe mpueenilaudr-j, bu rofer el. rofe møiusslaud«?/, b«n rofer el.rofe mimeat

§}, laudémus, vi rofe moneUmuslaudetis, '3 rofe moueatislaudent, be rofe. monec«/.

legamlegUs

legat

legumuslegatis

legant.

audiamau diusaudiataudiumusau diat is

audiant.

©, laudurem, jeg rofte

\audares, bu vofte

laudaret, \)<XXl roftc

$}), 1 a

u

da rT-rnus, vi rofte

laudaretis, 3 l'otfe

laud^re/tf, be rofte.

Dmperfectttm.

nionerej

uioueret

moner7-musmoneretisluoncrent.

Sutunim.

»rofe.

legcrem audTremlegeres audireslegeret audiret

legerT'mus audir~crnus

legeretis audiretis

lezcrent. audlrent.

momturus&c.

lecturus auditurus©. laudaturus, a, um sim]— - — sis— - sk n'

'(

^ laudaturi, æ, a sirnus) « „ (©»m gut. Coni^CUgeS 9 »r«f.

) ro|e.SltlS

- sint

Perfectum.

&,laudaverim, jeg f><U* t*oft mouuerimlaudaperis, bit \}(IV VOJt nionwer/slauda«/eri>, l;«nl;«rroft nxouuerit

legcrim audivcrimlegeris audiveris

legerit audiuerit

•) Se tre tempora: qjerfecr. , qjluéq. 03 Sut. cvact. i Sfnfcicattoué oa(!oiijuiictit>u6 foraiibre <pcrfcctiuns ©ii&es^esjfirtu » paa lijje 'Maaoe j

oue Qjoujugariouer.

, . 44

$P. laudavertmus , V\ b&VC monuertmus legerYmus audiverVmusloft

laudaveritis, ^bavt roft lnoiiHerft/'s legerttu audiverYtislaudaucrint , de bave nionucrint. legcrint. audivcrint.

rbjl.

futurum eractum fom ^crfcctum,

piusqt>amperfectum.

©. laudawjem,jeg baVDC monuissem legissem audivissem

ro tf

laudafi'wej, &U b^VOe monu*'«<?.r legi'jsej aud/Vwse.?

voft

laudauisset , t>ait b«T?' mouujssef leg/ssef audjVrrjef

OC vofc

S),. lauda^jserøus , t»i lâf« mouuissTmus legisstmus audiuissTmus

fce rotf

laudapissctis , 3 b«t>* monuissciis legissftis aud iuissT-tis\

oe roft

laudafisse/tf , DC baV; mouuisMnf. legissent. audivissent,

oe voffc.

CJmperatitfttg.

prtff. ©. laud"/ roes

!

mon:.' lege/ aud?/

9). lauder« / rofer ! monc/e/ leg"/e / audt/eS

Ût. S. laudrr/o/ roeo! moue/o/ leg,7o/ audr/o/

laudu/o / ban rofc! mouc/o / les"/o/ audl/o /

93.1auda/?)/e / VO|CV ! nionetoteJ \egitotef avxditote!

\a\xdanto / bcrofe ! monento! légunto! audiunto?

^nfinitivus.

Proffens og Dmperfectum.

laudê , rofc ell. «t rofc. raoncre. legere. aud~r<?.

futurum.

laudaturus , a, nm l esse , <it moniturus leelurus auditurus

3fcc. uiu, am, uiuirille dl. &c. cxc. cvc.

^ptur. i, æ, a jfFullcros

2Ccc. os, as, a fe.

Perfect. og piueq.

laudavisse , <U \)&VC VOfL monuisse. legisse. auditisse.

6uptnum»

Uuåatupt , for at rofc. iuou"/w/n. let/am. dudiiu/,:.

45

(Betunfctiim.

C*}, laudandi

£). \audando

'il CC* (ad) \audandum'i(bU laudando, veS Cltvofe.

\ mouendi legendi audiendi

|til«trofe. &c. &c. &c.

P a r t i c i p i tt m.

Prcefcns og Omperfectttm,

laudans, rofeitt>C. nioue««. legews. audrøu,

futurum.

Uudafurus, a, um, fom fFfll el. moéuj/iiriw lec/urus auditurus

vil rofe. &c. &c &c.

Pra?f<ens.

©. laudør, jeg l'Ofc»

laudunV, &u rofce

laud.7/«r, b«n ro fes

^?. l.'iiid<7/n«r, ri rofce

laudujsføi, IjU'^fee

lauda>z/wr , &e rofeø.

paamin&cømoneørmontpismon eturmoin-rnur

moiicrnfni

monentur.

Omperfectum.

I<?fee.

\egor

\egeris

teg\tur

leg Tøtur

legtmtnileguntur.

føreø,audioraud~ris

audituraud~murau&tmTniaudiuntur.

©, laudubar, jeejt rofles moiubar \egebar auåiebarIsaåabaris, bu rofteø moneiiTrM legebaris audftburislaudubutur , f)«il rofteø nioinbutur legebatur audiebutur

ty.]aadub«rnur, X>iV0\ie& monebuiuur ]eg7bumur audiebu/nur]audubumini, 3 l'ofteø moneburnini legebutnini audicbutnini

laudabanlur, fce rofleø. monebantur. \Qgebantur.audiebantur,

futurum.

©. \a\xd«bor, jegfFrtlrofes monebor legar audiar

laudaberis , t>U (Fftlrofeø moneberis legeris audi7ris

\audabitur , t)an (Fal rofeø monebitur legetur audietur

ty.]audabimur , vt fFit H c rofeø moncbimur \egemur audiemurlaudabimini, 3fFllHe rofeø monebirnini legémini audiemini

laudo£«/2f«/-,v>efFullerofe$(nwncbunfur, )egentur, audientur.

46

Perfectum.

©, laudu/us, a, um sum er bles mouttusScc. lectus &c. audttus&cc.— — — es ven— — — , est toft.

3p. laudati, æ, a sumus ere blcvs— — estis ne ro*— — suut. fie.

piusqvampetrfcctum.

©, lauda/us, a, um eram, var moiiituslkc. lectus &c. auditus &c.— — — eras bleven— — — erat. roft.

SJ), laudali, æ, a eramus, vare— — eratis blevne— — eraut. ro|1e.

futurum cpactum.

©. lauda/uj, a, um fnero, faacr mouitus &C. lectus &c. auditus &c.— — — fuetisvcpret— — — f'ueiit. rotf.

§P. laudati, æ, a, fueriiuus, \&<it

— — fueritis vørret— — fueriut. rojle,

(C o ttjttit c tir ti s.

Præfens.

©. lauder , jeg rofce

lauderzj, 6tt rofeolaudc/wr, ban rofes

§). laudehxur, vi rofeø

laudemini^ 3 rofes

laude/zfwr, be rofeø.

monearmoneurismoueuturmonearnurmoneamininioneantur.

Dmperfectum.

legarleguris

legZturlegamurlegaminilegantur.

audiaraud i Tiris

audiuturaudiutnuraudiaminiaudiantur.

©. \aud~rer, jeg rofteø moncrer legerer audtrer

laudarcris, btt rofleø mouer7ris leger~cris audir~cris

]audaretur , ban fOJCCØ nionere/ur legeretur audiretur

9J. laudaremur , vi rofteø moneremz/r legeremwr aud/ri?mur

laudorerøj'm, 3 rofteø moueremini legeremini audiremini

laudarentur , be rofteé. moneren/wr. legerentur.audirentur.

futurum fom ^(cfené.

Perfectum.

g>, laudetfuj, a, umsim, er ble» raonituskc.lectus&ic. auditus &c— — — sis ven— — — sit. vofl.

47

$}. laudat i, se, asimus, crebleV* monitusStc. lectuskc. auditus kc.— — sitis ttC fO*

— — sint. fte.

pinsquftmpeefectum.

©, hud<z/u£,a,uiQ essem , U<U* monitus kc. lectus kc. auditus kc.

— — — esses bleven— — — esset. roft.

$P, laudati, æ, aessenius, vare— — essetis bierne— — essent. vofte.

futurum epactum fom Q)evfectum.

Omperativws.prcef.§>. laudure/ bltvroft ! montre! legere! aud7re !

ty.laudamini! blivei* monemini! leglrntni! audimini!

vojte!

Su^ ©. laudu/or/ bu fF«l inoric/or/ legttor ! audrtor!

rofee

!

laurlu/ør/ batt fpftl monc/or/ legitor ! audrtor!

rofee

!

$P.lauda77zr/:o/7 ^ fFtll* monemYnor ! legimtnor ! audimtnor l

le rofee

!

laudantor ! bc fFltUc monentor! leguntor ! audiuntor !

1*0 fes!

3 nfin i ti bus.

Prcefens og Dmperfectum.

laudaz-i, rofeø el. at rofeø. moiieri legz aud7/-z.

futurum.

laudutum iri, atville blive monttumiri.lectumiri. audltum iri.

roft.

Perfect. og piusq.

e,

re

rojt.

laud~/aj, a, »™j esse fttmouz7zz,s &c. lectuskc. auditus kc.

2fcC. um, ain.uaif ' , .

pi. i, æ ,a >w« bleven

2JCC. os, as, a

©upimim.

laudatu , <U l'Ofeø. monz'/zz. lec/«. aud7/zz.

Vavticipium.

rfututtim.

laudancfc.r, fem bøi* el. maa mouendus, legendtu. audiendus.ro fe*.

48

Præteritum.

laudu/Kj,a,um.roft. mou^7wj,a,um. \ectus, a, um. audr/u«, a, nm.

123. Corijugatio periplirastica (omft'rivenbe Cottju*

gatton) falbeé en Cionjngation , fom banneé »eb at forbinbe

sum mcb Futurum Particij)ii Activi og Futurum Par-ticipii Passivi i alle Ctonjugattoner. 3 2lcttvum bctvjber

benne (Eonjugation at vcere i begreb meo, fyctve i ©moe,rulle tit at gjøvc Sfogct, f. Crr. scripturus sum, jeg er oen,

fom er i Begreb meo , r>ar i Qinbe , vil til <xt ft'rive

;

i Pagftvum ubtn;ffcr bet en iljøovenoigrjeo , f.amandus

sum, jeg er oen, fom bør eder ma<x elft'es. øom CÉrems

pet anføre* af førjte Conjugation:

2lctivum.

Cwotc. (tonjunct.

'sum, sim, jeg vil el. l>av i ©inoe at rofe.

erain, essem, jeg viloc el. Ijavoe i Sinoe at rofe.

fui, fuerim, jeg t>av villet el. f>av l>avt i 6m:laudaturus,/ fce at vofe.

a, um, &c.\fueram, fuissem, jeg Ijavoe rillet el. Ijavoe t>avt

I i ©inoe «t vofe.

lero, jeg vil tomme til at el. vil faae i Sinoe at

[

'

ro fe.

Ottftnttivus.

1nudaturus,(esse, «t ville el. l)ave i Sinoe at vofe.

a, um, &c. (Kusse, atljave villet el. l>ave bavt i Sinoe at vofe.

Pasfivum.

Onoic. (Eonjunct.

sum, sim, jeg maa rofee, el. ev at vofe.

jeram, essem, jeg maatte rofee, el. vav at rofe.

. , , I fui, fuerim, jeg bar maattet rofee, el. bav v<?«us

'

'

vet at vofe.

fueram, fuissem, jeg bavoc maattet ro|ee, el. bav«i>e varet at rofe.

ero, jeg fr*al blive at rofe.

a, um, \c.

3ttftnttivtts.

laudaudua esse, at maatte vofcø, el. at v<vve at vofe.

laudandus fuiase, at l;ave maattet rofes, el. at bave vatet at

rofe.

49

Præteritum Participii Passiv i forbinbcS ogfaa meb

anbre tempora af sum, enb te i Sonjngattonétabettcn nævnte,

faafom: laudatus fui 03 fuerim, jeg l)ar vcevctvoft; lau-

datus fueram og fuissem , jeg fyavbe ræret roft, ama-tus ero, jeg x>if etter (Tal blive elftet.

124. 3 SScrba af 3 Conjttgation paa io 09 ior falber i

bort overalt, fyvor r følger efter bet forte e,f.

rapére, ra-

perem. Prcefeits : rapib, rapis, rapit, rapTmns, rapi-

tis, rapiunt. prÆfensOn&.pasf. : rapior, ra-peris, ra-pttur, raptmur, rapimini, rapiuntur.

125. ©e SSerba, fom mangle en tempné etter flere, mangle

ogfaa bc beraf fommenbc tempora.

126. Sutar sto, steti, statuni, stiire og do, dedi, dattim, dåre

fammenfættcé meb et Sojlaoelfeé = £)tb , f. antesto, circumsto,interdo, pessoindo (Ijoorttt altfaa iih regneé disperdo og beg=

ftge)/ Sa^e be fom simplex, f. antesto, untesleti, anteståtum,aiitestare ; venundo, venimcledi, venundatum, \eiiundare. £)e

aitbrc cpp. af sto fjebDe sliti, stitum eller statiiin, sliire (præsto,

præs li ti, præstTlum cl. præstatum, præstare) ; ©C aitDre cpp. afdo gaae efter 3 GJOltiltgattOU (vendo, vnndidi, vendttum, ven-dere).

127. Verba composita bortfare Stebuplicattoncn i 'Per;

feetum 21'cthu, unbtagen af do. sto, disco, posco,f. pello,

pepuli ; compello , compuli; addo, addidi; consto,constiti; edisco, ediclici ; deposco, depoposci.

12S. Verbum deponens (d: fom følger ben paéftvc $ormmcb activ 33cma.Tfclfe) l)ar fabvanltgcn 4 SDelc af ben acttve

§orm, nemlig: Præstøs og Futurum Partic. Aet., Ge-rundium, og Supinum, famt, naar SBerbct (tyrer 2l'cc. etter

2C&1. (ettere iffe), Ful. Pari. Pass. i paéftv >$eti)bnmg,f.

lioilaus, hortaturus, liortaudum, hortandus, fruendus.

Ser cre Deponent ia efter alle (Eonjugationcr : miseror, -ra-ms sum, -rari , jeg ynVev ; faLeor. fassus sum , fa lerj,

ttlfcaaer, palior, passus sum, paii, t&ctlev, inel'ior, men-sus sum, meiiri, maaler. — rhiseror, jeg jmFev, mise-rans, t>u ynVev :c. ; miserabar, jeg ynt'efce; miserabor,

fTal ynfcV, miserains sum, i>av yttt'et, miseraius eram,havde yn£et \ miserare! yn?\ miserari , at yn?e\ mise-raius es.se, at l)ax>e jmFet ; miseraium, foratynFe; (ad)

miscraucluu), til at y\\?e; mis crans. yntenbe; miscra-

4

50

turus, fom vil yttfe ; miseratus, fem fyav ynFet; misc-randus, fom mcux ynFeg, ynFsÆTbtg.

129. Verbum iuchoatirum (fom bcti;bcr at blive til

9?oget) paa sco , tun eftev 3 (£onjugatton , banncs alminbc;

ligjl af lutransitiva af 2 ônjugation,f.

palleo, pal-lui, pallere, er bleg*, pallesco, pallui

,pallcscere , bit;

x>er bleg. Exardeo, exarsi, exarsum, exarrlere. er beeb;exardesco, exarsi, exarsum, exardeseere, bliver beeb. —©i$fc 33erba bel)olbe af Stamorbet êrfectum og Supinum,ifalb biéfc gtueS. 3\im faa Inctioativa befyolbc Supinum. —©e Inchoaiiva, bcr ublcbcé af SBcrba , fan man banne af 2

9>erfon Stng. 'Pra'f. %\\b. 3fct» veb at lægge co til (f. Ja-

basco af labas ; fervesco af ferves; treoiisco af tremis;

obdormisco af obdormis). 55e, ber ublcbeé af Sftomtna

(repuerasco, juvenesco),, mangle oftejl Q>erfectum og Swpinum.

130. Verbum frequentativum (fom ttlfjcnbcgtuer en

(Bjentagelfe eller ôrfl^rFning) , fun af lfte (Eonjugatton,

lommer for bet mcejTc af Supinum, f. voluto, avi, atum,

are, »ælter ofte eder fiærFt, af volvo, volvi, volntuni,

volvere. pulso, avi, atum, are, banirer flcerFt cl. ofte,

af pello, pepuli , pulsum, pellere. tiexb, avi, atum,

are af flecto , flexi , flexum, Hedere, clamito, agito,

o. a. fomme af ^rapfené.

131. Verbum desiderativum (fom ttlfjcnbegtøer Clt

îgen eller 25eftrccbelfe) paa urio , fun af 4 Sonjugation,

banneé af Fut. Partic« Aet.,f.

edb., esurus, esuwo,

btger efter at fpife, bmtgrer, og Ijar for bet mecjlc tyms

fen kPcrfectum eller Supinum. fertil Ijøre itfc 23crba paa

urio, f.ligurio, prurio, scalurio.

132. Demitiutiva paa illo cre af lfte (Eonjugatton , f.

cautillo af canto.

133. ©c i <pcrfcctum 03 Supinum oftrigenbe

QSerfoa

efter førfte (Sonjugation

:

cubo, ui, itum, ligger nct>;

men cumbo meo cpp. la?g*

ger mig ne&.

crepo, ui, itum, fwufer.

dniiio, ui, itum, rammer,sono, ui, itum, ly&er.

toiio, ui, (itum), tordner,

veto, ui, itum, forbyder.

51

plico, ui, itum, og av!, atum,

fofDer j xtmx cpp. af 3fojec;

ti»er paa plex (f. duplico

af duplex, supplico af sup-plex) baoe avi, atuiu.

mieo, ui, glimter ; men dimi-co , avi, atum, ftftber.

frico, ui, ctuiu, gni&er.seco, ui, ctum, iTjcrrer.

juvo, juvi, (jutum), t>j<rlper.

lavo, vafFcr, regelret; menog efter 3 (Soni.: lavi, lau-tuni, lavere.

poto , avi , atum og potum,fcriFFer.

do, dedi, dattim, giver,sto, steti, statuui, ftaaer.

efter. «nbett donjugation

:

deleo, evi, etum, øoelorgger.fleo, evi, etum, grcroer.iieo, evi, etum, fpin&cr.impleo, evi, etum, fyl&er.aboleo, evi, ltum, afjlfsjfcr«

adoleo, evi, adultuni, vover til.

caveo, vi, cautura, vogter mig.faveo, vi, fautuui, ynoer.ioveo, vi, fotum, xn^rmer.inoveo, vi, mottuu, bevergcr.

vovéo, vi, votum, lover,aveo, bcgjerer.

paveo, pavi, er angft.eieo, civi, cituni, opVÆFFer.connivoo , vi cl. nixi

, feer

igjcnucm fingre met>-

fervco, vi el. bui, fyocr.

piaudeo , prandi, prausum,

fpifcr Jrotofl.video, vid i, visum, feer.

sedeo, sodi, sessuin, fi'ooer.

mordéo, lnouiordi, morsuiu,bipev.

pendeo, pependi, pensum,[jerngcr.

spondeo, spopondi, sponsum,borger for.

tondeo, lotondi, tonsum, Flip?

per.

algeo, alsi. alsum, fryfcr.

avdeo, arsi, arsuin, brcviiocr.

brrreo , hæsi , hæsum, blivet*v

r><rngeiibe.

jubeo, jussi, jussum, befaler.

maneo, mansi, mansum, fol*'

bliver,

mulceo, mulsi, mulsum, fK»p*

per.

rideo, risi, risum , leer.

svadeo, svasi, svasuni rrtrtDer.

mulceo , mulsi , muletum,m'alFcr.

indulgeo, -dulsi, -dultuni,

frier,

torqueo, torai, tortum, brcict'.

fulgeo, fulsi, glinofer.

urgeo, ursi, t rern ger yaa.augeo, auxi, auctum, forøger,lugeo, luxi, luctum, forgcr.

censeo, sui, sum , mener.frendeo, dui, iresum, fFjcrrcr

Zocnbcv.doceo.cn i,dortum,unbervt fer.

niiscco , miscui , mixtum ogluistuni, blanocr.

teueo, nui. (fjelfcent tentuni),

bol&cr. (Gpp. faac £mfpb i,

unbt. t ©ttptmtm, f. conti-neo , conliuui, contentum,eontiucre).

torreo, mi, toslnm, torrer.

egeo, egui , ttvntger til.

niteo, tui, (Finner.studec, dm', beflitter mig p&aoleø, olui , lugter.

tinieo, nui i, frygter.

sorbeo, bui el. psi, fobcr.

audco, ausus sum , VOVer.

. 4*

52

gaudeo, gavisus sum, gKvt>Ct*

mig.soleo, solitus sum, plcier.

fateor , fassus sum, tllftaacr.

efter trefcte

1, gjerfect. i , ©uptn. tumog sum.

bibo, bibi, bibitum, briffer.

lambo, bi, bitura, fliffer.

fugio, g'i gitum , flyer,

ico, ici, ictum, trorjfer.

emo, emi, emtum, fjøbcr.

volvo, volvi, volutum, Vffltcr.

iiuquo, liqui, lictum. forlaber.viuco, \ici, victum, bcfeircr.

rumpo, rupi, ruptum, brybcr.verto, ti, sum, veitbcr«verro, verri , verstnu, fcici*.

scabo, bi, ffi-abcr.percello, culi, culsum , ttcb'

(Taaer.

vello, velli, vulsum, ryffer.

2. ^>Crf, di, ©up. sum.

accendo, di, sum, antffltbcr.

defendo, -, —, forfvarer.

prehfiiido,-, — , griber.

iuamlo, - , — , tygger.

.

paudo, -, — , eL passum,ubbreber.

scando, - , — , (tiger,

fuudo, fudi, fusum, gyber.fmdo, fidi, fissum, fløver.

sciudo, scidijScissum, fFj<rrcr.

fodio, fodi, fossuui, graver,cudo, cudi, cusum, fmc&er.cdo, edi, esum , fpifev.

sido, sedi, fortrcr mig.cpp. tjatJC ©up. sessum.

strido, di, t>vieler.

3. $Petf. si, &\lp. sum og tum.

claudo, si , sum , luffer,

piaudo, -, — , flapper i

jamberne,evado, -, — , gaaer.

divido, -, — , beler.

lædo, -, —,(faber.

ludo, -, — , leger.

radp, -, — r ft:

r«bci\

nusereor, misertus sum, y»t;

fco ox- er.

reor, ratus sum, mener.

Gonjugation:

rodo, si, sum, gnaver,trudo, -, — ftøbCt*.

mergo, -, — , ouffcr.^»go, -, — , afvifFer.spaigo, -, — , ftrøcr.\iso, -, — , beføger.Vergo, si, venber.mit to, misi, utissum, fenber.

oarpo, psi,

scalpo, -

,

ver.sculpo, -,repo,

serpo, -,deglubo,-

,

nu bo, -,

scribo, -

,

como, mpsi,demo, -

,

promo, -

,

sumo, -

,

temuo, -

,

ptum, phiffcr.. — , tubgra;

— ,ubbtigger.— , frybér. *

— , frybcr.— , flaaer.— , cvgtcr.

—, fFrivcr.

mptum, femmer.— , borttaget'.

—, fremtager.— , tager.

—, foragter.

4. $Pcrf. ssi , ©up. ssumog stum.

cedo, cessi, cessum, viger,premo, pressi, pressum, tryf*

fer.

quatio, quassi, quassum, yyj

(ter.

uro, ussi, ustum, br<vnbcr.gero, gessi, gestum, fører.

5. §Jetf. », &up. ctumog xum.

ango, uxi, nclum, erngjtcr.

plango, -, —, førger.

cingo, -, —,omnnger.compuugo,-, —, friffcr.

lingo, -, —,fliffcr.

tiugo, -, — , farver,uueo, -, —, falvcr.

jujigo. -, —jforbinber.

53

eniungo, -

slingvo,

uingo, nxi,

fiugo, uxi,

pillgO, -

,

s t ri ngo, -,

dico , dixi,

duco, xi,

U'g°> -*

rego, -,

sugo, -,

tego, -,

traho, -,

•veho, -,

vivo, -,

coqtio, -,

Struo, -,

, — , fnyber.

, — , fluffer.

fil CCI*.

fictuin, banner.— , maler.—

, fli-ctfei*.

dictmn, ft'gcr.

cttim, leber.

—, flaacr-

—,

(lyver.

—, fuger.

— , &«ffer.— , træffer«—

, forer.—, lever.

— , toger.— , bygger.

fluo, fluxi, iluxuni, flyber.

Jjgo, xi, xum, fevfter.

llecto, -,

f'rigo, -,

plectcu -,

pecto, -,

J13CtO,

— , bøicr.

-, rifter.

—, fletter.

—, tommer.— , Fnytter.

allicio, exi, ectum, loFFer.

aspicio, -, —»betragter,

diligo, -, — , ciffer,

jntelligo, -, —,for(laacr.

aegligo, -, —, forføm*

mer.(Se ø»rige G»pp. af lego ere

regelrette.)

poirigo, -, —,~r<rffer.

perco, perrexi, perrectum,

vebbliver.surgo, surrexi, surrectunt,

reifcr mig.

6. a i §Jcrf. foranbreS til <?.

ago, egi, actuni, b«»bler.frango, fregi, fractum,frttfFFer.capio, cepi, captum, fanger.facio , feci, factum, gjør.jacio, jeci, jactum, faller,

dego (for deago) degi, til;

bringer.

7. tntt) gtebupltcatton i

3>erf.

tuno, cucurri, cursuiu. løbets

disco, didici, levrer.

pendo,

pepeudi,

peusiuu,

veier.

posco, poposci , førbrer.puffgo, pupiigi, puuclum,

fiffer.teudo, teleudi, tensum eller

tentum, (IrøpPFer.

tuudo, tiitiidi, tusnin (i cpp)

el. tuiisiun , (løber,

meb forandret SBocal:

cado, cecidi, citsuin, falber.

(Seraf concido , concidi,

concasum, 0. a. cpp).

cædo, cecidi, cæsum, ffflber.

(Seraf concido , concidi,

couclsum o. a. cpp.)

cauo, ceeini, cautum, fynger.

pango, pepigi, pactum, ftfflcr.

tango, tetigi, tactum, berører,

fallo, fefelli, falsum, bebrager.

parco, peperci, parsum,fparcr. JJpario, peperi, partum, føber. JPpello, pepiili, pulsum, (løber,

tollo, sustiili, sublatum, løfter.

8. Deriuata af do og sto.

condo, coudidi, couditum,

ffjuler. .

credo, didi, ditum, troer.

vendo, didi, ditum, fcelger.

risto, stiti , statum,

(liller.—<5pp. &a»e ©up. stttum:resisto, restiti, restitum.—9?erf. af (5pp. forefommetei i tranétttø SJetpfcntng.

9. SJerba yaa uo.

luo, lui, luttum, i) bøber, 2)

vaffer. cpp. tya»e i ©up.liitum.

ruo, rui, ruitum, (lyrter.

abnuo, iii, uitum, afflaaer.

acuo, ui, iitum, ffrrrper.

arguo, -, —, beffylber.

delibuo,-, —, befmører.exuo, -, — , affører.

imbuerf' -, — , v<?ber.

miiiué, -, —,forminbjfei.

spuo, -, — , (pytter.

Ét

54

stntuo, ui,

suo, -,

tribuo, -,

cougruo,ingruo,ineluo,

pluo,

Steril uo,

auitun,

corruo,

utiuii, bcfluttcr.

-, fy er.— , tilbeler.

ui, famftemmcr.— , brybcr mb.— , frygter.

— , regner.

— , nyfer.

— , tilniffer.

-, (lyner.siruo , slruxi, structum, byg«

øer.

10. tum$perf. ui, ©up.(7/um).

fremo, ni, ifuin, larmer.gerao, -, — , futfer.

juolo, -, — , maler,pinso, -, — , cl. pmsum,maler Korn.

strcpo, -, —, rasler,

voiuo, -, — , vomerer,gigno, geiiui, genitum, avler,

pono, posui, positum, fatter,

alo, alui, altum, nerrcr.

depso, sui, stum, ælter,

colo, lui, cultum', byrfer.

occulo, lui, cultum, hjuler.

rapio, pui, raptum, røver.

sero, rui, se'rtuin, rabfectter.

sero, sevi. satuui, faaer.

texo, texui, textum, væver,jneto, messui, luessuiu, bøfter.

antecello, ui, overgaaer«compesco, —

,

sapio, —

,

sterto, —

,

tremo, —

,

tæmmer,fmager,fnorler.

(Fjælver.

11. meb ivi, ttuvi efter 4 6oni.

arcesso, Ivi, itiuu, jenter,

capesso, -, — , griber fat.

facesso, -, —,forvolber.

lacesso, -, —, ttbæfter.

cupio, -, —, begjercr.

peto, -, — , foger.

quæro, slvi, sltum, foger.

iucesso, ivi, tager fat.

rudo, —, brøler.

12. $Petf. vi, ©up. tum.

cerno, ffjelner (meb ©inene)

;

<

cerno, erevi, cretum, [Fjerner

(meb gotftanben).crescq, -, — , vorcr.quieseo, evi, etuiti. tøvilcr«

sp.eruo, sprevi, spretum, for*ågrer-

svesco, svevi, svetum, vænncetil.

lino, levi, Illum, [morer.pasco, pavi, pasttim, græsfer.sterno, stravi, stratum, neb«

flaaer.

sino, sivi, situm, (aber.

tero, trivi, tritum, fllbct".

nosco , uovi , iiotiiiu (nituin

fywPC agnosco , cuguosco),

fjenber.

claugo, fliugcr.

i'un>, rafer.

glubo, ftaaer. ^

13. Deponentia.

amplector, plexus, omfatter,

apiscor, aptus, og

adipiscor, adeptus, faaer.

comminiscor, mentus, bigtCf.

expergiscor, perrectus, vaag»ner.

fruor, fructus , nyber.

iungor, iunctus, forvalter,

gradior, gressus, grkdi, fFr lOCr.

irascor, vrebeø.lalior, lapsus, fegner«

loquor, cutus, taler,

morior, mortuu9, mori, boer.

iianciscor, nactus, faaer.

nascor, natus, feber,

uitor, nisus cl. nixus, ftræber.

obliviscor , litus, glemmer.paciscor, pactus, betinger.

patior, passus, taaler.

proficiscor, fectus, retfer,

queror, questus, flager.

sequor, secutus, følger.

uleiscor, ultus, jævner«

fido, fisus sum, fidere, fto?

ler paa.

55

efter fjerde Conjttgation:

sepelio, ivi, pultum, begraver.

aperio, ui, pertum, fittbnci*.

opério, _, —, fTjitler.

salio, salni og salii , saltum

(cpp. silui, sultum), fpritts

ger.

amicio, (cui el. xi) , ctum,beffÆbcr.

conipcrio,peri, pertum, CV'

farer,

veuio, veni, ventum, tommel*.

farcio, si, tuni, floppet*,

^hlcio, -, — , (lotter.

lituirio , si, sjlug*, ofei*.

sarcio, si, tum, fUFPer.

sentio, si, sum? folet*,

sepio, sepsi, septuiu, om*gjcvr&et*.

sancio, xi , sanctum el. san-

citum, ftaofarfter.

vincio, vinxi, viuctum, bittb er.

ferio, f[a«ei*.

i'erocio, et* ffflfF.

glocio, fluffer,

siugultio, fjulFer.

metior, tnensus, maalct*.

opperior, pertus, oppebiet*«

ordior, orsus, begynder«orior, ortus, oprinbet*. (t

f t(cf. 3nD. efter 3 6oni.)

134. Urcgctrcttc SBetbcu

Possum, jeg Van (af polis sum; gaaer altfaa fom sum"),

3nt>icath>us. (Conjuncthnis.

Prcef. possum, poies, potest, possim, possis, pos-sit,

posstimus, potestis, pos- posslmus ,possTtis,

sunt. possint,

3»tiperf. pot^ram, poteras &c. possera, posses &c.

^utur. polero, poteris &c.

Perfect. potui, potuisti &c. potuerim ,potueris

&c.

piusq. polueram, potueras &c. potuissem ,potuis-

ses &c.

«5ttt. eract. potuero, potueris &c.

CJnftmttvus.

Prcef. og Omperf. posse. perfect. og pittsq. potuisse.

Participium,potens 6ntgcé fim foi« 2U>jectivum: mægtig.

135. Fero, tuli, latum, ferre, fører,

gaaer rcgelma^fuj efter 3 (Eonjug., unbtagen i føtøen&e Sent;

pora

:

56

Activum :

CJn&tcatuuis. (Cottjuncttxms.

Pr#f. fero, fers, fert, 3mperf. ferrem, ferres, ferret,feriirms, fertis, ferremus, ferretis,

feruut, ferrent.

Dmpetathnis.

Ptroff. fer; jerte. Sut. ferto, ferto; fertote, ferunto.

Pas&ivum :

Dnbicat. Prcrf. feror, ferris, fertur; ferimur, feri-

nihii, feruutur.

donjunct. Omperf. ferrer, ferreris &c.

Omvevat. prccf. Jerre; ferimini.

^itt. fertor, fertor; feriminor, feruntor. ,Onfttt. ferri.

©aalebeé gaac -og (£ompoft'ta af fero ; bog fjøre QOcr*

fcct. og ©upinum ni suffero fun til 23crbct io//o. ©om*Pcrf. til suffero brugcé stistinui.

136. Die, duc, fac, fer af dico, duco, facio, fero,

faflc e fcort i ^ræfené ^mpcratioi. ©aalebeé og alle be*

rcé (£ompofita, f. eclic, rcduc, satisfac, perler, unbtagett

fcc (Eompofttn af facio, fom foranbrc a til i, f. periicio,

perfice.

137. Fio, factus sum, fieri , blivev (til Jftogct),

fctugcé fom <£aéfujum af facio, f)»oraf bet og l)ac fine

fptætcrita , og gaacc efter 4 (£onjug. , unbtagcn i ^m^cxffeetum donjunctivi og i ^nfinititj

:

Cottjunct. Dmpetrf. fierem, fieres, fieret; fierenius,

fieretis, fierent.

Dmperat. Pnrf. fi ; fite. Sut. (fitc, fito ;) fitote, (fiunto.)

Ottfm. Præf. fieri. pevfect. factum esse.

Sut. factum iri (fom Transitivum passivum), at

(tulle Qjøves, blive til XXaget; men

futurum esse (fore) (fom Intransitivum im-persouale) , at f?llHe ffte.

particip. Pr*t. factus. SuU faciendus.

1

57

Facio, fatnmenfat mcb ^ræpofttioncr, Oliver -ficio, f.

efficio, effeci , ell'ectum. efficere ; Q}aéft'vuun : efficior,

ett'ectus sum, eftici. — Facio, fatnmenfat mcb SScrba og

2fbvcrbia, bliver -faci-r, f. calefacio. malefacio , og tatl*

ncé i ^asfivum fom bimpler, f. calefio, calefactus sum,calelleri; — Cpp. mcb 9?omina gaac efter l (Eonjttg. re-'

gelret, f.amplifico, sigtiilico.

13S. Volo, yolui, velle, vil.

Nolo, nolui, nolle, vil iirFe.

Malo, inalui, malle, vil f? eller.

3nt>icatu>us.

nolonon vis

non vult

nolumusnon vultis

nolunt.

<ConjimctHMs4l

nolim ^(malininolis -^nolit -

nolimusnohtis

* nolint.

Ptroff.Ø. volo||vis

"

•%vult

p, volumusvultis

volunt.

malo (magis volo)mav is

mavultmaliimusmavultis

malunt.

Pt\vf,@. velimvelis

velit

p. vehmusvehtis

velint.

mal is

malit

malimusmalltis

malint.

£>c øvrige tempora af ^nb'C. og donjuncf. con/uge*

tcé rcgclmæéftgcn efter 3 <£onjug.

fatte*.

Dmperattxuta.

Prcef. noli ; nolite.

^ut» nolTto,nolito;

nolitote, no-lunto.

fatteé.

malle

maluisse'

3ttfttuth?us.

Præf. velle nolle

perf. voluisse noluisse

2llt bet øvrige af ^nfi'nitivué fattet

Parttap. volens.|

nolens|

fattcé.

139. Edo , edi , esum, edere, fpifer, efter 3 (£on*

jugation, fan conjngercé fom QScrpum sum allevegne tyvor

58

lette OcatHibcr mcb p«; f. -er! is cl. es, bu fptfer, edit

cl. cst, tyan fpiftT/ esii&, csscm &c, og i Q3aéfi»um estur

for cditur. — <£aalcbcé gaac og CEompofi'ta.

14o. F.o . /c/. /7//W, />•>, ctaaer.

Qceo , ejvivi (qvii), qvituniy qrire, Eatt.

*3npicativu5.

Prccf. eo veneo qveb neqveoIS vcuis ((] vis) ueqvisit venit (q v il) neqvitimiis vcuTums (q vimus) ncqvimusTiis , venTtis (qvilis) ArqvTlisemtt veneuut q-viunt ^n.*qveiint\

3mperf. ibam venTbam qvibam-- m-qvibam &c.

Swt. itoo, ibis &c. venTbo qvibo neqvibo"

Perf. Ivi (ii). venii. qvii. ncqvti &«

m£onjunctix>us. _

Prctf. cam , cas &^Pveutam qveam neqveam &c.

Omperf. irem "vtijj'era qvireap neqvirem

Phisq* ivissem vconsscm qviissvm neqviissem

(©« cvrigc tempora i ^ixik. og (Eonjimct. fcanncé

rcgelmccsft'gcn efter 4 Sonjuø.)

Ompetr.tåuis af eo:

Pvcrf. i; ile. Sut. ito, itu; hole, eunto.

Onftmtkrøs af eo ;

Puæj". ire. Pfcct. hisse, rfut. iUuum (am, um) esse.

Participiet af en

:

PrÆf. iens ©cnit. euniis &cc. Sut. ilurus, a, um &c.

(Berunfc. euutlum, i, &c. Øup. Hum , ttui

"N enco (af vtniim , tilfalé , og eo) vfcnfi, vemtum,veniré, tigefotn og qveb og neqveo l)ai>c iffc Suipcrati»i,

©crunbia og vParftcipia.

Sfoglc cpp. af eo fyauc fufbftccnbigt <$a*fi\uun, f. præ-teréor, præteriris, prn'tcfitur &c. — Cpp. rt f co tø&C

fccbvanligcn v i ^itttcrita, f. abeo, abii, abierim &c.

og l>u>c fort i' i <£>up., f. abiium* — Ambio gaacr regel*

ret efter 4 Soujugation.

59

i4i. Verba defectivacrc i>c, bcr iffc I>u>c alk 9Jfet>i , tempora og <J5crfoner.

Snart fatt« fuii enfeltc ^érfon'er, (fem: dot\ ardr

af da ri, afari; — svi, overfor buujcé scito, nf scio); fnart

2flt påa 2ibCt nû, (faafojn i con(it, confipri; deiil, cle-

fieri, dctiiuvjH|ulii ; — qvæso QMur. quæsumus; —cedo QMur. ^mc ^cc-tlc)

,gir bio! ap;i»e (te) grccfE

UTiaye! bort!) ;. fnart fattes Q^rcfcné mcb 2Ut, r)vab bcraf

lommer, f. corjh\ jeg bar begynot, memini, jeg eriru

orer, cl. bar erindret mig, »og od/, jegl;moer, cl. barbaoet; l;»ilfc* tic $erj>fc" *l;a,v>c oc Scmpora i 3Ce»r»um, fomfominc of Q)crfccfum. — Coepi cg udi ijavc besnben to

Q)articipia : aifcmis, begvnot, coeptnrus?fom vil be;

gynoe; osnj^rtocnoe, *unis, fom vil baoe: 2(ltfaa

ogfaa cocpius og osus sutu, sira, eram, essern, fueco"

ifcv — Coepi . fan ,)faac faaucl mcb ^nfmitivné ?(ctiiu

lefiiM, men cocptusf.sum fim mcb ^nfiiniti QOaéf.,

înslituk coenit cN|Coeplus < st.

^(f mtiwi%t labber ^mpcra'tb?nfc memento , me-menioteJte- 2(f meniini, odi, coe*fPP (jrngeé gnt. c.ract.

for glit. Ttmpler, ^L Bella civiÉtf foTpsî âvis civis

i'ugiet atqve oder/Æ, j| '

©nart fnttcé ^rfcctnnf oq^npiniu^mcb 2ttf, ftv-ab

bertil l)ørcr, faafom t bc fteftc*jncboatu>a, |«ié 9>crfccta

man ba omffriucr mc&cocpi<Siv#*t fattcé fnJlcnfcltc Srøobi, faafom ^mpcratioité

af (Ute fecsfra anomata.

142. aio, bejaer, ftger:

precf. Onoic. @. aio, ais, ait, pi. aiunt.

Prcef. (Conjunct. S. — aias, aiat. pi. aiaut.

CSmperf. Onotc. aiebam, as, at, pt. aiebamus, atis, ant.<

143. Inqvam, ftger jeg, inbjfybcé imellem ben Salen*

bcé Or©:Onoic. Prccf. G. inqvam, inqvis, inqvit,

p[. inqvimus, inqvilis, inqviunt.—— ^tttperf. S. inqviebam, inqviebas, inqviebat,

pr. inqviebamus &c.—— Ût. @. , inqvies, inqviet,

PI. , , , inqvient.— Perfect. S. — , inqvistt, ,

PI. —— , iuqvistis, » .

k

60

Conj. Pra?f. ©• , iiufvias, mqviat,PI. , in(£viatis , inqviaut.

Omper. Prccf. inqve, inqvite. ût. inqvito.

144. snive, qob £)ag! ave, got> £)ag! Ict> vel!

salvéte ,av€le«

salveto avéto'

3»tf. salvere, avere

t?ut. salvebis. • -•

,

145. 2lf oâre forcfommar fnn ovn* , ovct , ovarct,

ovarent, ovans, ovand i.* mart'u\^Q»vaturus'.

T&Hfari ftnbcé iffc for, famini, fanlur, fabar, fa-

baris , og f)dc Q)r«f. (Sonj. JL '

14G. forem (contr. fot fu^rem nf bTT gamle fuo),

var, fEutøe væve, lures, foret, pr. lorent, &rng<

fom ^mpcrf. (Eenj. Jor e^sem-i^lcr futurus essem.

fore o. f. f. futurum, am, nmôs,as, al esse..

147. ausim, ^ôrmen/audeo; -aMi^ ausejJni contr.147. ausim, ^ôrmctjaudeo, aMijâusenim

ausim. I'jjxim ,^^"feêrim , af facio, faxi^p'a

contr. fax»:#^T - tjk

.

iaxim, faxiJfcffavit :^Jf. tøvimusWaxitis , fax

ausim, ausisâusit; jpL —<— ausiot.

Verba personalia, bingcé t ^flc tre Q^crfoncr og

fcegge Slumeri, f. Iego*; men ^148. Verba impersbnaJia » t

fnu>c fnn trcbic fperfon i Centrum <8ing. nben pcrfonligt

@uOjcct, f.

libet, libuit cl. libitum cst , libere, bet tyfcer.

licet, licuit cl. licilumx'St, licere, er tiU«t»t.

litraet, licuit, liqnére, et* tydeligt,

poenitet, jpoenituit, poeniiere. bet angrer,

piget, piguit cl. pigitum est, pigere, t>et fortrp&er.

pudel, puduit cl. puditum est, pudére, ft'ammer fig.

tædet ,(perlæsuin est) > tædere , ijebes veb.

miseret, misertum est, miserere, ynt'es o»er.

decet, decuit, decere, femmer fig.

oportet, oportuit, oportére, bet bøv fig.

149. <£t verbum impersouale conjugercé faalcbcé:

precf. Dnt>. poenitet me, jeg angrer; poenitet te, bu

angrer; poenitet cuin, l)m angrer; poe-

é

f tf 61

Dmperf. 3Impersonali

jtinetiiuié,

bia og ûtorum , ]

tif f)o

pude(PrtVtf

ønntrtjrii

nilot nos, ri angre; poenitet vos, 3 an-poenitet eos, be angre,

ênitebaj^ne, jeg ongrebe o. f. ». —^ngcn ^npcratimé (l;voi-for brugeé Son«J&talftiiiulcfit te!), og fjclben Gmin

Ta ffnbcé : liciturum, pudi-7n*tendus; pigendus, og be bcr*

ifuitendi causa, inducitur ad

lefce \>aa bereé øtcb i

1501B : IrBortntlW er en i Orb ubtri)ft fillbftonbig

©om effl v wtøUing.T fertil fiore Øubjeet, font forcfiif«

leé «t tyflflpflBBW?, eUcc »cerc i cit vis Silftanb, og prcr;

tJtcftt/ fom <Wftt, btr figeé om ©ubjeetet, f. taberen la?;

fer, pater le^jit. iTTllfett fø»tberri»es, mus dilacerattir.

JDrettgen er fyg, puer est æger. — Sn øectning inbbe*

fatter ofte et é>bject o: ben ©jcnjlanb, f)»orpaa Jpanblingcn

gaaer oser, f. Paler legit libruni. — Objectet falbe»

Perfonsobject, nnar man fan fpørgc for r)»emt eller for

l?x>ao ; Xingsobjeet, naar man Ian fpflrge b»em eller b»ab,

f. 9Jiin §aber forelceftc mig 23rex>et. daiué gao (BaarbeniTaxm.

151. 2tbjccti»um fEal rette fig efter fit ©ubjtantioum i

©cnué, Siitmerué, og (Eafu» , f. equus pulcher, equi

pulchri , mater bona, matris bonæ , animal ferum. —9?a<ir et f<wfcfltt* Îbjectivum l;i?rer ttf flere øu&jtøntiwi,

62^

fyolijk fnnnc v<cre af forffjelligt ©cnlié, faa enten gjentageS

bet, eller fcetteé veb et af bcm, nnbtaom foran bet (tofte.

namque cIq-

*trina. Slu-atque do-

jm.il est

f. Propter minimum ingei^Liip ejns

rlrinam. Præstantissimo sjij,yfo«atiL

dio præstantissimo atqueclrina præstautissima.

152. prvcticrttet ftal rette i

ru» , ©enué, Q)crfon , i og gajres viren t; equus gj»t yjj

pulenrum; tu legis^

153. Sil to ellei

9>rccbicatct i QMuralié

biéfe nouiina abslracta"

rié , f. mens el.raf[o *t'

er et of biefc <&\\[

ftaac i Q)lnrali»f

mnus luunine;

fan

vivij

ter

tet

bet, P^uojectc

Q)ncbicatct fighter bet forT^rrnte

ter mortui swit. %'\\ flere livlofcl

©cnné , ftaacr QOrccbicatct i Sfteun

fi'g efter bet nccnncftc læu&ject, f. JJu v i tHT

in oculis .sv7a snut iligcfom man efftt 0\ea , fc>e "Cing) ; mens el animns et eonsiliuni et senun-

tia civitatis pøsita est iii lc^ihns: C. Clitrnt. n$i 2>eb

<Sainmcnotanbing af levcnbc og liv-lofe ©jenftanbc f>ar 2(b/

jectioet bet l'cr-cnbeé ©enué, eller feetteé i Sfcntrmn, f.

Jane, f'ae ætemos pacem paeisque miuistros. RoiniiniX

si me scelus fra tris, le» .vemclus absnmpserit, regent

reguumque Macedoniæ sua futura sciunt; Liv. 40,10.

154. Gfter quisquc (ifær pro se quisque), alius-

alium, altcr-alii-rum fintes 2>ertet i ^Mnralié ; tnen biéfe

erc i>ci for bet meefte at anfee fem 2(ppo)ttion til et pluralt

(^llbject, f. Pvo se quisque, non luee Fureulas, nec

(Jaudium, nec sallus invios esse, memorarites, cæduut

pante

laciu«

rum— as«

155fan fjof

et,

•MS

yvev for (7g tteolnigge be).

ib.sidiuni Jerrent , ;iu-

clciMl, n l alter n\w-£n ene fcen anben).

jtifljl îngulari*.

»r&unbnc vci> aut,

:biinbnc reb ei-

Si Æa-Locrales

Søl*>1II8

V//7.

/«ce eau?

[t iBrnf,o wttffcRr (b\v

E efter

Ôica>-1 H[ a Bu'u-S.s/. DUC iir unamsti'iclos 1 di -Bi;

(Suéji'cta ri :Me ftg

Baoer

;

^t verEarfag til "i\rigen

;

vTit-r ; //ffc est mcasa causa btlli fuH

;

158. 2). primus, nJtimtis, exlremtis, po-.tremas, inliimis, siimmus, rm-rlins, iuuis , reliquuv,

nar te fnn betegne en iDeel, fimre Ijclfr til <2ii&jTnntiv>et i

Senné, 9lume«i€ 03 CEafué (ftjøribt Gonftrucricnen i SMnn*

Een er nnbcrlebciO, f. ^»er(i i Xi'ÆCt cfl. i oet <Øx>erjle

ifCvccet e(I. i Coppen af Xxcett, 111 summa »rbore, iffe

summo arbpris. Persvaclent mallicmaiwi . lerrammedio muado (miot i X'erDett , i fttittpn af Xêtfcen)

\se sitam. Pompejus bellum extrema hierne appara-'., ineunte vére suscepit. media æstate coufei-ii . t

[iltningen af Vinteren, i 25eg)moeifen af Sovazvct,

om Sommeren*} Anlislius abdulit se iu uitimam

Macecloniam ; C. Farn.pio Alexaiidriam*re//aAtt. 2 , 5«

159. £>c foi

bcrcé ^itfcvg^orb

ver. fStan figer

men ogfaa faalej

ciionibus pot

Acad.eorura'

tur: CLgest;

te*

lem eu-

ire ; C'J

»i il

f. 2(1*

cer

di<

fia

/ea;

optimus. "Jixerci

cæ , jam (Lune se

EfFod i ud 1 ur ope.9

,

pcopinquum nostrum , Ormreudura et Jaudandum puto.

deditus, et ingemum et artt-m sa^KrvnTeit. Q)rccticfltcl

rettet ft'g f;ctfcr efter 2(ppcllatitnun, enb efter ^proprium,

naar begge cre livljofc Sing, f. Corioli oppidum eaptum.

162. 2Mc bc ^ætningétclc, bcr jkac i lige S-orfto!^

maac, faainfct muligt, fremme overcen*, faafom: Nzcagrjii

nec villas babeo; ab hostibus et i/umicls sunt dirept«

2{ltfaa

1G3. 3' ftøilfcn (Eafué bcr fpørgcé, ffnl bcr og frarci

i.Qitis legeni tulit? Ruilus (lulit Jcgcrn). Cl« librui

ti-adidisti ? F/Ytf/7 (tradidi librum). — SDtcn nant*

$5

tørcnbe ©runb 6li»er en anbcn , maa man afoigc f>erfra, f.

Cui Jibrum tradidisti? Frater accepit. Cujus villam

liripuit hostis? Mearn. Qaanti emisti hunc librum?

)uodecim solidis (ØCC Sttr. 294).

164. 23cb 23erba »aéjfaa og intraréititta flaaec 9>r«bU

catc4 i fammc (£afué fom øubjcctct, f, Ariaide's appel-

latus est justus. Maluit esse quara vuleri bonus. De-cet uuumquemque esse probum. Cato \isus est (blev

[anfeet for) vir bonus. Cicero designatus est (blev uo*

[nxvnt til) Consul. (Sttan tage fig »cl »are for at oser*

ette bette til, for, eller boglige, i latinen, øaabannc>artiflcr foieé tit nogle banfTc SScrbcr, tncn. ligge t be

itinjle. Wlan fjenber bem berpaa, at bcrunber forjraaeé

it væve, f. (5r. <?>an blev anfeet for (at »«re) en ret*

taften STJano. Z>an blev uonaamt, befttFt'et tit (at

are) (Conful). — (Staac biéfc QSerbcr i ^njinitioué ubeti

leffcmt <2>ubjcct, fcetteé 9)r«bicaté/2lbjecti»et i 2lccufati»tt£,

Aliud est iracundum esse, aiiud iratam. /Atticuslaximum existinfav+fr quæstum , memorem gratumqueognosvi ; ISep. Alt. 9» Contentuui suis rebus esse,

laximæ suhl divitiæ. f

(Om 9ic(atioct& 0»ercenéjlcmmelfc mcb foregaaenbe

)rb fee unber Pronomen).

1G5. %ot bet ubcftemtc pronomen man fjar latinen

fngen f«regcn 93cnæ»nclfc> men bet ubtrnffeé efter Q5egrc/

Kté 9?ntur

i) fnart, og fæb»anligfr, »eb ^aéftr-um, f. tTTan ftger/

dicitur (ber figcé). iTfan gaaer, itur (ber gaaeé).

^vis man vil troe r)am, si qua fides illi habetur.

2>vis man t>tlfer oig, faa bils igjen! Si salutaris,

resaluia ! iTaar man fpørger om, bvao oer fan(tee, maa man ogfaa betragte, bvor^Iet oet Hanft'ee, Quum quærilur, quid tieri possft, videndurnetiam est, quam facile possil. Wtan Fan ift*e leve

behageligt, uoen man lever opoigt, ]Non potest ju-cunde vivi, nisi cum virtute vivatur;

fnart »eb aliquis, quis (for aliquis), quisque, naatman betpber nogen, een (tybjT: jemanty, enhver, f.

Si quis mihi credit. Dicat aliquis. man t'imOe fige.

quod facere quisque debet, officium essv dici—

lus

;

mv) fnart t>cb at tctnU ftg homines fom @u6ject, ifar ..

verba deelarandi (tJicunt, ferunt, perbibent, m Mgant, vocant. o. b.) 09 deponenlia , f. YtXan forjtæller, at Cartbago er en 2Datterftat> af ICyvutTyri filiam Carlhaginem fermit (tradunt, memorant). Eclipses solis mircuitur

,quia raro accij

dunt;

d) fnart »eb 2 Q^crf. i ©ing., naar man tiltaler 9?ufc!

»enbe; eller »eb 1 Q5crf. i Q3lur. , naar man tager ftd

fele meb ; eder »eb participium, f. *$r>t8 man vil tro«

barn, si quam fidem ei håbes, habemus. Xtlat

maa fptfe for at leve, tFPe leve, for at fpife, ede-re oportet, ut vivas , non vivere, ut erfa/

iHan maa vogte ftg for at aabne fine Øren fe,

©migrere, cavendum est, ne fissen ta toribns pate]faciamus aures. 11aar man feiler, fjmes eet at bévcege ftg, fom ftaaer ftille, navigantibus movei•videVitur ea , quæ slant.

Om Dvbmtå ^©tørelfe.

©ubftanttømtu

166. ØJaar i ©anffen et øubftanttøum floret af el

anbet i ©eniti»u$, brugcé fammc (JEafu* i Satinen, f

^at»erens 23og, liner patris (Geniiivus possessivus, fon

ubtrpffcr en ©cfitbclfe), ©cnne (b'cnttitwé ubtrnffcé of

i ©anjlcn t>cb en 'Prcepofition, f. <5ra?sfet vaa iTTarfei

gramen campi. kongen af SDanmarF, Kex DanuGeni ti vus objectivus, fom nævner ©jcnffrinbcn, ^»or|

tBirffomljebcn gaaer o»er, tibtrnffcé altio i ©anff »eb

»3>r«pofition, f. ilarngfel efter "Xoligbeo, desiderimn otil

:&jerligbeo til JDyoen, amor virtuiis, JtTiooel mc€>merte, remedium doloris. — llnbertibcn ufcelabcé ^rc

pofttionen i ©anften, men berfor (taaer Det Orb, fom

ger efter ben ubelabtc ^rapofition, i Satinen ligcfnlbi

©enitiwué, f. (5n Qfyeppe (of) I^orit, modius frumen*£n £)eel (af) fcTCcmtefter, pars hominum. — ftorj

unbgaac $»ett)btgl)cb, maa man unbertifcen i Satinen b\

en Q)rccpoft'tion, f. amor in cl. erga Deum, >&jerlt<

til <5ut>; tl)i amor Dci fan betnbc (Buos £jerligb«

'

f 67

167. $or at betegne <5n§ (Dprmbelfe fra et ©telr eUet Canb,

bruges" alminbeligen tfbjectteum iftebetfot ©ubflanttøum : Zi>va=

-fybuhte fra 2/t^eiten, T. Atheiiieusis. Gorgias Leoutiuus.Piotagoras Abdérites. — ©aalebeS ogfaa ofte i anbre Sitfoetbe

:

Ciceros Simpelbet) , Cicerouiaua simplicitas. ^erfulee boaSEenopbott , H. Xenophonteus. Pauli 25reve, epistolæ Pau-liuæ. Slaget vet> Canns*, proeliuru Cauueuse.

168. QScb $6cj!rittelfc af en Q)crfon cllcc Sing 6rugeé

fnart ©cnitiimé, fnart 2iblati»ué, f. Aristoteles vir im-rtiensæ subtilitatis. Ejusdem ætatis sunt. Claudiuserat somni brevissimi. Flos aureicoloris. Bono ani-77io es! QSeb 2(blatt» beffrivcé ialminbeligf)eb en Perfonsenten ntebfebte eller tilfcelbigc (£genffaOer , faa at prædi-tus, ornaius, e. b. fan unberforjlaaee" ; »eb @eniti» en

mcbfabt eder »æfentlig (Efjaracteer, f. Ipbicraies fuit et

animo magno et corpore, ifnperatoriacjue formå.Murena 7/iediocri ingerrio , sed magno stitdio rerumvelerum , multæ industriae et 77iagni laboris fuit ; C.

Br. 67. Cæsar fuisse tråd i tur excelsa statura, colore.candido, teretibus mernbris , ore paullo pleniore, ni-gris vegetisque oculis , valetudine prospera. Yirtusnon tantarum virium est, ut se ipsa tueatur« Magnijudicii , summae etiam facultatis esse debet orator.

|Iumenta Germani quoiidiana exercitatione, summi ut

i sint laboris, efficiunt; Cæs. Bell. G. Equidem summagna animi perturbatione. Puer probæ indolis. —f£n tYiano af et ypperligt *$o»e& fjebber ogfaa vir præ-stans ingenio: faalcbeé brugcé j)cljt be 21bjccti»ec potens,nobilis, iusignis, gravis, florens, conspieuus, 0. b., f«.

vir potens divitiis, insignis genere , conspieuus formå.(<2cc 9?r. 298). — QSeb SScfreinmelfc af Zal og ffiaal

bruges' i QSejlitøclfer fun ©cniti», fom puer decem an-norum. Xerxis classis mille et ducentarum naviumlongarum fuit; terrestres autem exercitus séptingen-toruni millium, fuerunt; ~Nep. 2. % Iulius Cæsar an-num ad solis cursum accommodavit , ut treventorumsexaginta quinque dierum esset: Svet. Cæs. 40- lu-stum INili incrementum est cubitorum, sexdecim. —SBeffrtøclfcné ©eniti* eller liblativ tnaa a(tib f)a»e et 2(b;

yectio boé ft'g, f. f£n tLmg af Været fan iffe b>bbe res

ppretii, men res magni (eller fligt) pretii. t£n tTTano

af Tveligion og 2(ttfeelfe, vir magnæ, summæ, eximiæ,cetatæ C. b. religionis et auctoritalis.

5*

68 % i169. JDc ©u&ftfltttitta indicium, officium, ratio, el/*

letbcéligc, fom inbcf)o(bc et alminbcligt 93egrc&, ubelabcS

ofte i Satinen, og ben bcraf jtyrebe ©enitituié 6li»cr tit;

6agc , f. Est jortis et constantiii animi (indicium, mos,ratio), non perturbari in rebus asperis. Negligere,

quid de se quisque senliat, non solum arrogant/s est

(røber @tolt$eo), sed omuiuo dissoluti ; C. Off. 1, Q8. '

Petulantia magis est adolescentium, quam seniim. Ho-noris amplissimi esse puto (jeg anfeer fcet for oen ffrør*

fltVZve), miseros calnmitososque defendere. Hoc nontanti laboris est (hofter iFfe faa megen Umag), quantividetur. Est adolescentis , majores natu vereri. Esthoc Gallicce consvetudinis, ut viatores, etiam invitos.

j

consistere cogant; lul. C. 4, 5« Duri hominis, vel

potius vix hominis videtur, periculum capilis inferre

multis; C. Off'. 2, 14. Tempori cedere, semper sa-

pientis est habitum. Philodamus negavit, moris esse

Græcorum, ut in convivio virorum accumberent ma-lieres; C. Verr. II, i, 26. Est tom pastoris (officium,

munus), tondere pecus, non deglubere. <©aalcbcé og

Possessiva: meum , tuum , suum , nostrum, vesirum

est, boc facere. Non est meniiri 'meum, fcet er iFire 1

mitt @ftg. Quis profitetur, esse suum, de omnibus J

quæstipnibus dicere; C. de Or. 2. 15.

3 £>anflcn bruget man ofte ©ammenfeetninger meb<subftantit>er, f)»or matt i Satinen alminbeligft bruger 2fb*

jecttocr, f. tnentteffeôvefc , i£efte;<$Gle , (Bul&îng,caput bumanum, cauda equina, annulus aureus.

§. 9.

2Ct>jccttøimn

Om (EomparntfouS 03 ©upettatrøiré.

170. SJaar (Eomparattøué f)ar i ©anffen mb efter ftg,

og bettc en& ubtrtjffcé i Satinen ocb quam, ftaac begge

Cammcnligningéotbcne i lige (Safué, f. Melior est certa

pax ,quam sperata victoria. Ego caliidiorem vidi i

neminem, quam eum.

171. Tftaat bet anbet âmmcnligningéorb i £>an(Fcn(

ftaacr i <5u&jectct$ <£afu$, eller fan oplofcé bertil »eb 33cr#

fcum er, fætteé bet fæpvanligf* i ?Ct>(ativué nben quam,am. ^Jm

f t 69

&ølv er ringere eno (Snlo (er), vilius argentura est

«w/o. 3eg troer, at ingen af Tvomerne f>ar »æret for*

oere eno X>arro (f)ar »cecet), neminem Romanum Var-rone doctiorem fuisse, existimo. — ØTaar bet anbet

^ammcnligningélcb er nemo, nullus, eller Diclattøum

qui, maa alorig brngcé quam. Nemine vult videri in-

Jerior. Ennius, quo "Virgilius poeta præstantior est.

£>ennc 2f6(atitMié fan forftaacé fom en Ablativus respe-ctivus (Sttr. 298 , c).

172. 9?aar bet anbet øammcnltgningéorb iffc flaacr t

^ubjecteté <£afué, flat quam brugcé, f. \H fore lettere

Vers, eno (»i lære) Profa, facilius ediscinius versus,

quam prosam orationem. Necessitatis inventa anti-

quiora sunt, quam voLuptatis. Talis simulatio vani-tali i'St conjunctior, quam UberaLitati. Opfaa for at

unbgagc 3*ctt)big()cb bruger man quam, f. Hibernia mi-nor est quam Britannia. Academici clamant, nihilo

magis vera illa esse, quam falsa.Prodest plus imperator, quam orator. lis fidem habemu9,

quos plus intelligere, quam nos, arbitramur. Dionysius Phi-listuiii, historiciuu, Syracusas redtixit, homiuem anticuin nonmagis tyranno, quam tyrannidi; Nep. 10, 3« Non minus no-bis jueuudi atque illustres cimt ii dies

,quibus conservamur,

quam illi, quibus iiascimur. Nec bouitas nec comitas esse po-test , non plus quam amicitia, si hæc non per se expetautur

;

C. Off. 3, 33- Cæsar dicebat, non minus se in milite mode-stiam et coiitiuentiam, quam virtutem atque auimi maguitudi-nem desiderare. — Kibil est laudabilius , nihil inagno et præ-elaro vi ro dignius placabilitate atque clementia. Sapientia hu-luaua onniia inferiora virtute ducit. Quid est in homilie vir-

tute difinius Y

173. Staar (£omparatiret iffc er 9?ominati»ué eller Tiet

cufativujé, maa SScrbum sum mcb 9lominatiwi$ falgc cf*

ter, f. Dedi pecunias Titio fideliori,quam Sempro-

nius est (iffc quam Semprouio). (SDJcrc om bet banffe

eno fee 9?r. 370).

174. 23cb $al;$cftcmmclfcr i alle daftté, ubcn Qat.og QSocat. , ubclabcé ofte|r quam efter minus, plus, am-plius; og ben famme (£afué bliocr, fom om quam ftob,

f. Plus septingenti capli sunt. Constat, non minusducenlos equites fuisse. Ligures duas amplius (i mereeno) horas certamen suslinuere. Commius cum equi-ubus veuerat, qui uuniero non qmplius erant quiti~

S

70 » 1genii; Cæsar, 8, 10. Amplius sunt sex menses.Quid si tandem amplius triennium est?

175. 9Kcb comparatioifr'e tfbwerbtcr forbtnbeg be 2fl>lati»eropinione, spe, æquo, justo , solito, dicto

, f. spe, opinionecitius, bafcigere, enb man f>a<;bede, formo&e&e. Seditionemsolito magis (mere etlb fcebvattltgt) ineiuendain Manhus facie-bat. Non vercnditm est, ne plus æquo quid in amicitiaiu con-geratur; C. Læl. 16. — Unberttben tænfeS biéfe tfblatioer, ellerquam par est, -e. b. , ftt

4, og faalebeé ttlficnbegiw Qompatatu

»u§ (Itgefom ofte i Sanffen), at SRoget «r eller ffeer remmeligmeget, noget mere enb fccovanltgt, mere enb vel buvbevavc,f. Seueetus est natura loquacior (quam ceteræ ætates) , temsmefig fnaffom. Obscuriora suut Oatamis gesta pleraque;Nep. 14, i, Tardius procedefe, tomme noget langfomt frem.Liberius vivere, lefc temmelig fvic> altfor frir. 3 panjfeli:gere Gygoomme m«ae £<vgernc bruge farlige (turer, Medicigraviotibus .morbis periculosas curationes adbibere coguutur.Frumentum. in Gallia propter siccitates angustius provenerat.

176. ©er er tatnuitbcligfyeb ben gorfEjet paa plus og magis,ot plus (OTere) er (Somparattoué af multum (tfteget), fomfubfianttet SSegreb > magis (mere) er (Somparattmté af *ifb»er=

btal=33egrcbef (meget), f. Plus apud me vera ratio yalebit,

quam vulgi opinio. lis fidem habemus, quos plus intelligere,

quam nos , arbitramur. Columnæ et templa et porticus susti-nent; ty men habent non plus utilitatis, quam dignitatis. Xeu-xis et Polygnotus non sunt usi plus quam quatuor coloribus ;

C. Br. 18. Oinnes,

quibus suut res minus secundæ, magissunt suspiciosi; in contumeliam omuia accipiunt magis. Ani-mus in aliquo inorbo non magis est sauus, quam id corpus,quod in inorbo est.

177. QScb <£omparati»ct ffaact WlaaUts Ubtrnf i 2i6la?

tio (Ablaiivus respectivus; fee 9?r. 298, c), f. Solmultis partibus major atque amplior est, quam terra

universa. Pompejus hiennio major fuit, quam Cicero.

Siculi nonuunquåm uno die longioretn mensem fa-

ciunt, aut biduo ; C. Verr. 2, $% Quam molestumest, uno digito plus (een Sin$ev formeget) habere.

£crfot tfaac'aQ'c Sittccgéorb til €omparati»cr. i 2l&(ati», f.

eo,quo, tanlo, muJlo &c. Quo quisque est soller-

tior et ingeniosior, hoc docet iraoundius et lahorio-sius. Tanto (iffc tantum) minus. Mullo (tffc mul-tum) melior. Proelium aliquanto, quam cetera, gra-vius atque atroeius fuit. Romano pilum erat^ haudpaulo, quam hasta , pe/iementius ictu missuque telum.

178. £>et banffe enbnn »eb G»omparatt»er ubtrttÉfeS , b>or btt

er iwbeenbtgt, »eb etiam. Adhuc bet»;bcc bibmbtil. Iudiguum

A

r 71

est, a pari vinci; indignius, ab inferiore. Ut in corporibus,

magnæ cjissiniilitudiues suut, sic iu anilins existuut etiam plu-

res yarietates. Cajns bouus est; Lepidus etiam melior.

179. Vlaat ber také om tx>ent>e for at ubtrqffe Sflob?

fatning etter Uligbeb, brugeé (Eomparatuuté, {Tjønbt mani ©anffen bruget »Pofititnié etter (©upcrlaticué ; f. £r. naar.

vi talte ftaberen ben gamle , Sønnen ben unge 9?. 9J.,

ftgc Satinerne senior (pater), junior (ftlius). Qompeiusr/at>&e to &ønmv: t>en a?it>(te biet) oveebt, fcen yngfte

flygteoe, major natu occisus est, miuur lugit. Duasa te accepi litteras: respondebo igilur priori prius.

Urbs utiinque oppugnari coepta est: gravior a mari

oppugnatio erat ; Liv. 26, 26. Simis obscurus est

poeta Euphorion. At non Homerus. liter igitur me-lior? C. D'w. 2, 64. Major pars bominum eo fere

• deferri solet, quo a natura ipsa deducilur. Poste-

riores cogitaiiones, ut aiunt, sapientiores solent esse.

Murena quæsluram petiit, et sum ego factus prior j

C. Mur. 8. Gordion urbs posita est inler Pbrygiammajorem et minorem. Sen fiørfce ©eet (af en 23og,

fem be|raacr af to Sete), pars prior, (af flere ©clc)

pars prima.

180. Sflaar to 2(t>jectit>er etter 2t£>rerbier fatrmenlig*

ne$, fcette* begge i (Semparatioué, etter magis foran bet

førfrc: Æmilii concio fuit verior,

quam gratior po-pulo. Octnvius ad dicendum veniebat magis auda-cter

,quam parate.

181. Sftaar to Comparathoer fammenligneS, fleer bcttc

t>eb quo — eo, qua n to — tanlo, \o — £>eflo, etter og »eb ut

quisque — ila meb <S>upcrlati»ué, f. Homines quo plurahabent, eo ampliora cupiunt. Tanlo brevius omnetempus, quanfo felicius est. 3o b&VZ <Htt er ; fcefro

mindre mtstønfer F>att llnove for at »ære flette, ut

quisque est vir optimus, ita difficillime esse alios im-prbbos suspicatur. Hoc maxime officii est, ut quis-que maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitu-lari; C. Ojfl i, 15. GaHorum equitum ut quisqueest genere copiisque amplissimus , ita plurirnos cir-

cum se ambactos clienlesque babet; Cæs. 6, 15.

182. ©itpetlatt&ué fotbinbeé mcb quisque, itaar bet btttgeS

cm en Ijeet 'Ktt tauntnbeuejbeb, f. Epicureos doctissimus quis-

que (enhver Ucevfcejt a: atte &e flørfie fiærbe) coutemnit. Pe-

*

72

Ctiuia seraper ab amplissimo quoque clarissimoque contemta est.

Ad sellas eoiisulum prope convolavere minimus quisque natuPatrutn; L, 2, 28. Mttltæ leges latæ sunt , et proximæ quæ-que duriores. Homiui poteiilium quærenti egentissimus quis-que opportmiissimtis est. Optimum quidque rarissiiuum est,

t2f It l)vab fccr er bc$\t er ogfaa fjeloneft, el. sDct 23et>jte er

<Uci& bet fjeldttCfte. Notissimum quodque malnm iii.ix.iine tole-rabile est, Optimus quisque maxiiue posteritati servit. Quæfaciruus , ea prudentissimo cuique maxime probata esse vo-1 timus.

183. Quam, quantus, ut, qui, mcb paafolgcnbc quit>g ^upcrlatioué, ubtrnffc ben tyoiejk ©rab, fom nogen/

finbc finfcer €5teb , f. Deg er faa goo en Patriot, fomi-Togen, tam sum amicus reipublicæ, quam qui maxi-me (est amicus reipublica?). Cæsar sit pro prætoreeo jure, quo qui optima (quo fuit aliquis. qui opti-

mo jure tnrt), meo {<x<x fulo "Ret, fom ttogen barvævet. —« ©upCrlatituié ubtrt-ffcé ogfaa faalebcé, f. (5r.

:

•5a?orelanoet, fom er eet oyrebarefte af "Hit, pania,qua nihil carius esse potesi. Media, qua nulla opw-lentior regio est, fc>et rigefte ilano. Fugiendum est

illud, ne ofFeramus nos perieulis sine causa,* quo ni-hil potest esse stultius. Loquimur de liberalilate,

qua quidem niliil esl naturæ hominis accommodatius.Phidiæ simulacra, quibus nihil in eo genere perfe-ctius videmus.

184. ©nperfatimié 6rugcé mere af latinerne, enb of

oé, f. iDen la?roe og oyoige <Cajus, Cajus, vir doctis-

simus et hnnestissimus : faaltfbcé najlen altib i J£>æbcté/

9)r«bicater til tyerfoncr.

185. øuperfatiotté forfjøicé »eb bc 21b»cr6ia longe,

multo, quam (veb filtet fan t«nfc£ Heri potest eller

fccéligc, fce følg. 9?r.) , vel, facile, f. Longe doctissi-

mus, allerla?roeft. — Facile og longe foettcé ogfaa til

9>ofttu*cr, fom f)a»c ©upcrfatittcté $raft, f. facile cl. lon-ge priuceps, facile præcipuus. Longe fcettcé ogfaa til

Q3of'ttKt af Adjecliva diversilatis (alius, dissimilis,

dispar, remotus, o. b.) , f. Longe mihi alia est mens.Longe dissimilis.

186. ©Hperlatt»u6 forftccrfeS ogfaa »eb quam og quautus,

meb possuni, f. lugurtha, quam maximas potest (arinare) co-

pias armat, 3* v«bner faa mange Croppet fom t>an fan.C-*°«ar yuam æquissimo loco potest castra coraraunit. Tauta

*

73

est inter cos, quanta maxima potest esse, moruin studiortim-

que riistautia. Quuin viderem Parthorum copias 11011 longe

a fiaibtis esse Ciliciæ, quam potui maximis itincribus ad Ania-

iium exercitum dtixi; C. Fam. 15 , 4. Aves sibi nidos con-striitint, eosque quam mollissime posxunt (substernere) sub-stermitii. Hannibal quantam maximam vastitutem potest (osteu-

dere) Cousuli osteudit.

2Ibjecth>a meb ©enitfoiré.

187. Adjectiva transitiva (fom bcf)C»C Ctt $ilf«tnin$

for at fulbficcnbiggjørc 33egre6ct), faafom: t>eeitagent>e U),begjerltg (efter), ful& (af), erfaren (i), erm&renfce cl.

tæntenbe (paa), ftyl&tg (i), 09 bet SWobfattc bcraf, tage

©enttioné til ftg. ©aabannc 2lbjccti»a cre : pariiceps,

aftinis, expers, consors, compos, impos, potens, im-potens; cupidus, studiosus, avidus ; pienus, capax,jerlilis , sterilis; perTtus, imperltus, conscius, inscius,

gnarus , ignarus , rudis, insvetus, prudens, providus;

memor, imniémor, tenax, euriosus, incuriosus; noxius,

rens , insons , og atlbrc Adjectiva forensia. — Homoration-is est particeps. Bestiæ orationis sunt exper-tes. Cupidus glorice. Gallia est plena civium Ro-manoruin. Numa consultissimus erat omnis divini

juris. Memor esse alicujus rei. Reus furti. Socra-tes se omnium rerum inscium fingebat et rudem.Gallia fruguin hominiimque ferlilis fait. — IDenncÉKcgcl nbjlræffeé meget oibt af brijh'gcrc Sorfatterc og £)ig*

terc, tfær mcb Adjectiva patbetica (fom nbtr^ffc en @inbé*frcmiltng) ^ f. anxius futuri. integer vita1

. — ©og tyattC

Adjectiva copiæ et inopiæ ogfaa 2l6(ati»ué t)oé ftg,

f)v>ort>CD (Sprogbrugen maa raabfporgcé. fMenus brugcSf)eljt mcb (b'enitic. 2lblativ>ué er f«bt>anligft »eb bc 2lb*

jeetioet, fom betegne en li&ent»e Siljianb eller en l&evøt

relfe, faafom: abundans, frequens, gravis, gravidus,locuples; liber, orbus , viduus, cassus, nudus, va—cuus , immunis, truncus, inanis. Insula Delos eratreferta divitiis. Vnc.td curis etiam, guid in coelofiat, scire avemus. Robustus animus et exceJsus omniest liber cura et angore. — , Adjectiva intransitiva

fctugcé |>clft mcb Q)ræpof(tion.

188. %\\ Adjectiva transitira rcgncé Præsens parti-cipii activi, naar bet jtaaer fom Bbjccthmm (o; naar bet

*

74

iffc nbtri;ffcr en cnfclt Jfpanbling t Sorbinbclfe mcb tt

^toSbcgrcb, men en blittenbc (5genjTab ubcn Sibébcgrcb),

f. (5r. Epaminoudas adeo erat veritatis diligens , utne joco quidem mentiretui*. Tiberius, sitiens sangvi-riem , Seiannm iuterb'ci jussit, C. , (om tørftebe efter

2Mo&/ o.f. tt. ; Tiberius sitiens sangvinis, ben blobtatt

189. Partitiva (a: bc 2(bjcctitta , Shimcralia, Q}rono*mina, CEomparatiocr og Superlativer, fom tilfjcnbegiDc en©ccl af et ipcclt) tage ©cnitioué til fig , naar bc bnigeé

fom faafcannc. Saafcannc Q)artititta erc: filer, alter,

iieuter, ulerque, alleruler, alius, solus, nullus, ne-mo, ille, hic, cjuis, qui meb cpp., multi, plurimi,plerique, pauci, singuli , quot, quotcunque, quolus,quisque, aliquot, tot, ceteri , reliqui. — Multæ ista-

rurn arborum mea ttianu smit satse. Cum sex impc-ratoribus, quovuni qunttuor consules fuerunt, aeie

conllixit. Ralionem defeclus solis investigavit primusomnium Tbales. Doctorum illi negant, hi affirmant.

T^emo Galloritm sine rive Romano quidqnam negolii

gerit. Iudieiorum ratio ex accusatione et defensioneconstat: cjuarum etsi laudabiiior est defensio , tamenaecusalio probata persa^pe est. Excellenlissimi rcges

Pensarom fuerunt Cyrus et Darius, Hystaspis fiiius:

prior horitm apud Massagelas in proelio cecidil; Nep.21 , i* Groecorum oratorum præstantissijni sunt ii,

qui fuerunt Atlnnis: eornm aulem princeps facile De-mosilienes. — $or $nfccligl)cbé <efi;Io brugcé ofte tyv«/

ttofttionerne e, ex, de, in, iuler, f. Unus ex lloma-liis , iuler Romanos. Fuerunt mulli reges ex amidsAlexandri ma^jiii, qui post obitum ejus imperia cepe-runi; in his A.niigonus.

97aar <£artitivct ftaacr ubcn Subjrantittntn, retter bet

fig i Q5enué efter ben fn;rcec (b'enitiotié , f. optimus fra-

trum. nulla sororum. QJtcn jtaacr et (£ub|tantittum

teb »"Partitioct, retter bcttc fig bercfter, f. Indus est

omnium fiumiuuru maximus, tiordtuin omnium fru-

gum mollissinium.

Dicfatittum foran partitiva ftaacr i famme (EaftiS,

fom biéfc, naar berweb iffc betegncé en ©cd, menbemalle, f. De vera amfcitra locjuor, qualis eornm fuit,

qui pauci uominantur, fjporcf bcr Eun nættncé faa.

75;

(quorum pauci, blanbt IjtuHre). Ba qnorum saluti

fuisti, (/mos tu habus plurimos, af hvilire fcu f?atr feer/

t>eles mange. Tarquinius exaugurare f'ana saccllaque

statuit, quæ aliquot a Talio rege consecrata fuerant;

Liv. 1, 55- Quidam e nostris aliter exislimant, ^wosquidem video esse nudtos.

190. 9?oglc Adjectiva 09 Pronomlna neulrius gené-i'is sim*. numcri. brugte fom Snbstantiva partitiva (tog

fim i tTomtnathnts og Tlccwfativus, 09 uben ot labe ft'g

ftyre nf ^rcepofi'tioncr), f;a»e ©cnitioué i)0é ft'g. £>iéfe

9?CUtra Crc: taalurn, quanlum, aliquantum, multum,plus, plurimum , minus, minimum, aliud, quid mcbcpp., id, illud, istud , idem, quod. Quantum iu-crementi Nilus capit, tantum spei in annum est. Pro-cellæ quanlo plus habent yiriuin, tanto minus tem-poris. Pythagoras in geometria quiddam novi inve-nit. Potest exercitntio et ttmperanlia etiam in sene-ctule conservare aliquid pristini roboris; C. Sen, 10.Quis nescit, primam esse hisloriæ Jegem , nc quidfalsi dicere audeat? — Id ætatis.— JNihil, plus, 09 quidtticb cpp., brugeé fun fom *Subfranti»er, f. humani ni-hil a me alieuum puto. tYiete Wlab, plus cibi. Quidcausce est, cur philosophos nonlegant? — £>iéfc 9?etu

tva jtyrc fun 2(bjecti»a af 2, iffc af 3 ©eclination , i ®ctnititt, f. Nibil boni; men nihil triste; f>oilfcti ft'bjk 9)iaabC

ogfaa f)clft bruget, naar 2lbjecti»a af begge ©eclinationcc

forbinbeé, f. Vide, ne ista leclio multorum auetorumhabeal aliquid vagum et instabile. (<eec 9?r. 335 j.

iDer ec $orffjel, om man bruget en faaban ©eniti*

t>ué partiti»ué, eller iffc, f. <5r. maxima beneficia fanbetqbe meget ftore Velgjerninger, men beneficiorum ma-xima er te fcørfte Velgjerninger. tantum mali, faametgen UtyFFe, men tantum m-Wum, faa ftor en UlyFfe.quod temporis, faamegen "Cib fom, men quod tempus,tjxnHren Zio. — Ogfaa <£>ubfrantit>a og 2lb»erbia bruget

fom Partiliva. (@cc dit. 166).

191. ©enitioué eder ©atiwué fft;rc te 2lbjccti»a, fomøettjbc en S^iq^eo, <Hien&om eller bet iTTo&fatte, f. simi-

lis, dissimilis, æqualis, par, dispar, (»eb f)tulfe ifæt

9>ronomina perfonalia jfaae i ®eniti»), proprius, publi-cus, sacer, aftinis, alienus. Veri similis, fjelbcn verosimilis. t)Xin , Sin 2C £tge l)Cbbcr altib mci, tui, sui,

76

lioslri , vestri similis. Par est, primum , ipsum esse

virum bonum, tura, aiterum similem sui quærere.Kantes, cui æqualis fuit Livius. Creticus et ejus

cvqualis Pæon. Proprium est oratoris, ornate dicere.

Quis alienum putet suæ esse dignitatis. Hoc Micausæ maxime alienum est: ogfaa : homo alienus a

lilteris. Dii sunt benefici, neque hoc alienum pulantmajestate sua. Proprius bruger Cicero tyclfr meb GefJiitivué.

192. Dativus eller respectivus casus 6ritgcé til at be*

tegne, for bvem eller for bx>ab, meb ^enfpn til bpemeder til bt>ab 9?oget er eller ftecr: berfor er bet, at

193. Adjectiva respectiva (»>cb f>v>tlfc man forcftillcr

ftg eller ligefom leber efter en Gjcnflanb, fom bc t)ai>c

*$enfyn til) forbrc ©atitwé. øaabanne cre bc, bcr bet

tube nyttiq, let, beqvem, lug, <xnfi<xnbi$, behagelig,

gunftig, og bet tHobfatte beraf, f. Qøvnen er gaxmltg

for mig cl. er mig gaxmltg, somuus mild utilis est.

2Det er ét g behageligt, grainm est tibi. Atticus nonf'orlu/ice, stå liomiuihus solebat esse amicus. ]Non

eadem omnibus sunt honesta atque turpia. Agesilaus

dicto (2lbl.) audiens fuit jussis magistratuum. Paxbonis omnibus nmabilis: faalcbcé alle Yerbalia paa bi-

lis iffun nieb £)ati».

SDe 2lbjecti*a , fom ubtrpffc et xjenfEabeligt eller ftenbt*

ligt ©inbelag imob <5n , funnc ogfaa brugcé meb 9)ræpo*

fttioticn in,"erga, eller adversus: liberalis, niisericors,

injuriosus, severus, vehemens in aliquem; benevolus,

benignus, pius , comis.erga aliquem; pervicax adver-

sus aliquem. 93Jcn ainirus, iuimicus, fnmiliaris. æmu-lus, infensofi, infestus belfl meb £)atit?ué, f. iTnn beb/

(te, min fortroligfce Ven, homo roi.hi amicissimus,

jnilii familiarissimus. Proelivis, propensus, promptus

brugcé bcbjl meb ad om Cing, meb in om perfoner:

proclivis ad rem aliquam, proclivis in aliquem.

194. £)c 2lbjcctioa, fom betpbe nyttiq, pasfenbe og

bet tHobfatte beraf, brugeé paa øporg^maal l>x>orttl (omtingen) meb 9>r«pofuioncn ad? f. Homo ad uullam rem

:

77

utilis. Calcei habiles et apti ad pcdem. Quod ad ci-

\iuui usus non inutile est.

5tøjecttøa meb 5(ccufath>u$.

195. %U at 6etegnc tloftrÆFntng i £io og 2\um brtt/

gcé 2fccufati»ué: bcrfor er bet, at

2Tbjccti»a , fom betegne en llb|Træfning, jtyre ^Slaat

leté Ubtrt?f i 2lccufuti», paa øpørgémnal bvor lang, brefc,

fcyb, f)øt, tyl?? f.Carthaginienses ratem, ducenLus

Iongam pedes y quinquaginta latam, a terra iu a-muem porrexeruut. (@ce »ibcre <Dm XtO og ûttt9ir. 321).

5(t>jectfoa meb Wntfoiré.

196. ©C 2Cbjcctivcc dignus, indignus. macte, con-tentus, frctus, præditus, venalis. tage Ublativué til fi'g

(tilbeelé efter forjTteUigc Dicgler: fec 9hr. 298, 299, 300),

f. Dignus est laude. Præditus ingenio. Clodii insulavenalis est deeem tnillibus. lndignum est sapienlis

gravitate atque constantia , quod non satis exploraleperecptum sit et cognitum, id sine ulla <lubitatione

defendere. Dictator, macte virlute, inquit, T. Manli,es to!

197. 9>articipU», fom fcetybe en Oprinbelfc: genitus.

natus, satus, orlus , editus, generatus, creatus, tyavc

2fblatitut$ t)oé fig, oftejr ubcn ^rcepofition , f. Filii ju-

sta uxore iiati. Amplissima familia oriuudus. Stirpe»livina satus.

(Om ttttmeralia fee §. 5.)

§. 10.

pronomen*198. 9>ronomina perfonalia fætteé fttn ubfnjffeligen

fom ûbjecter til QSetbct, naar (Jftertrpffet fatter paa

bcm; elleré ubtrDffeé êrfoncn »eb 2SerOcté Snbclfc, f.

Ego reges ejeci, vos tyrannos introducitis. Et nosperegrini regnavimus; Liv. i, 4l» Abi rus ergo hine :

ibi ego te, et tu rae feres : T. Hee. 4» 3, 4« — Sigcfaa

ubelabcé $o*fcéftPa, f)vor bc for SybcligljebS 8f|Hb iffc

78

6cfyøttC$, f. In philosophiae studio cetatem consumpsi.Maniius virtutcm filii morte multavit. Septera Græ-ciæ sapienics omnes, præler Milesium Thaien, eivi-tatibus suis præfuerunt. Tam mihi mea vita, quamtibi tua cara est.

199. ©cniti»u$ tylutalU nostrnm og vestrum bmgcé»eb Partiliva eg i $or&int>cIfc meb omnium, f. pars no-strum (af, tblattDt os)j némo nostrum ; uterque ve-strum; video omnium vestrum oculos in me conje-ctos. Minus habeo virium, quam vestrum utervis.

Imperium summum Eomæ babebit, qui v?strum pri-mus osculum matri luleril; Liv. j, 56. Incertum est,

quam longa nostrum cujusque vita futura sit. j\im

fom Genilivus objecti fcriigcé nostri og vestri, f. curanostri, (Dmforg for os. Studiosus sum vestri. Memi-nistine nostri? Memoriam nostri quam maxime Jon—garn effieere debemus. Ita plerique omnes sumus in-

genio: nostri nosmet poenitet. Pars nostri (af os,

VOVt Xtøfen) est sangvis.

200. Hic (benm) 6rugeé ialmtnbcligtøcD om en nært

txtrcnbc, ille (tyn) om en fjernere, befjenbt eller bcromr,

iste (oen oet) om en fort fortjen omtalt eller befjenbt

©jenftanb, ofte meb ftoragt, ifar i tiltale (oprinbcligcn i

SKctétalcr): Catulus non aniiquo illo more, sed hoc

nostro i'uit eruditus. Ex suo regno sic Milhridates

profugit, ut ex eodem Pouto Medca illa quoudamprofugisse dicitur: C. leg. Man. 9. Homines sapien-

tes et ista auctoritate præditos, qua vos estis , his re-

bus mederi convenit; C. Rose. 53« Putaresne, unquamaccidere posse, ut mihi verba deessent, neque solumista vestra oraforia, sed hæc etiam levia nostratia?

C. Fom. 2, 1*1« Tu istis tuis (aucibus tantum viui

exhausisti. Iste brugcé fornemmelig om 2bcn ^erfon. —Hic orugcé om lftc.Q)crfon, og i Citationer for bet banflc føbgenoe, f. ^an fagoe følgende (Dvb , hæc verba dixit.

201. Sftaar ipse fraacr f;oé et anbet pronomen , og

fcette er ben fammc Q)erfon fom ©ubjectet, faa frarer

ipse alminbclia.fr til <Stt6jcctet ^ unbtagcn fhtnbom ()oor

Qrftcrtrnffct er ym bet Ijoefraacnbc pronomen, f. Sibi

ipse morlera conscivit. De se ipse prædicat. ' Measipse leges egredior. (Sigcfom man frta.be; Øelp tog

79

f><m ftg af £>age. %<m feh> tofer fig. Oeg fetø over*

tr<rt>er mine ilox>e). Daabus iis personis, quas supra

dixi, quarta adjungitur, quam nobismet ipsi judicio

iiostro accommodamus. Deforme est, de se ipsumttrædjearc, falsa præsertim. Ab Appii crudelitate

vosmet ipsi armis vindicastis. Pompeium omnibus,

qui unquam fuerunt, Lentulum mihi ipsi antepono ;

C. Fatn. 3, 7. Non potest exercitum is continere

imperator, qui se ipsum non continet; C. Man. 13«

Non me, sed vosmet ipsos decepistis. — £)cr er %ott

ftjcl paa eum ipse interfecit, eum ipsum interfecit,

eum etiam interfecit: Sftominatietié (ægget Sftertrpf*

fet \>aa <gu6jcctct, 2tccufatit>ti$ yaa O&jectct, 2(t>»crbict

yat 23crbet.

202. Idem bruges ofte for bet banjTc ogfaa el. tillige,

naar J)cn>cb feicé en no 33ciTcmmelfc til bet famme Tftot

men, f. Sr. (Cicero gjoroe Sette; rjatt gjoroe o#faa lyint,

idem illud fecit. (Cicero vav Xaler og tillige pi;iIo*

fopf? / Cicero orator erat idemque philosophus. Exquo efficitur, ut, quidquid bonestum sit, idem sit

utile, ogfaa, tillige ogfaa er nyttigt Quidam nimis

magnum studium in res obscuras couferunt, easdem-que non necessarias. Quæ poena a diis immortali-

bus perjuro , hæc eadem. mendaci constitu,ta est. Ni-hil est liberale, quod non idem justum. Libera, quameandem Proserpinam vocant.

203. Sif idem; talis; tantus frarer qui; qualis;

quanius Qviltt Diclatiwr uotrwffeé i £an|T i alle <£afué

VCD fom), f. (5r. Eodem modo me decipit, quo te.

Qualem te jam antea populo Romano præbuisti, ta-

lent te nobis hoc tempore imperti. Videre mihi vi-

deor tantam ditnicalionem, quanta nunquam fuit.

204. (Snf^cr 2(ppofttion til ^ronomina poéfcéfioa maafractc i ©enitio, forti bcr i l>iéfc altio ligger oct ftibfrnn?

tivijfc 9>ronotncné ©cnitio. Noster duorum eventtis

vestris paucorum opialis respondet. Meus ipsius li-

ber. Vestra ipsorum regio. Tua urdus opera ser-

vata est respublica.

205. 9tefleri»a sui, sibi, se, og suus 6rtigeé iffe

olene, 0»or i £anffen flaner ftg eller fin, men agfaa for

<Pronominrt tcmenftcatt&a / naar. fciéfc fiste til €>uojectet

80

(enten bet grnmmaticaljfc etter logifle): Pater scripsit fi-lio, se (patrem) venturum esse. ©crimob: Pater defilio scripsit, eum (filium) venturum esse. Suum (be;

res egen) esse officium duxerunt. £>erimob: Eorum(beres ni. 2lnbrcé) esse officium duxerunt. A Cæsareinvilor, sibi ut sim legatus. Bogatus sum a matretua, ut venirem ad se. — Suus 6ruge$ ogfaa, naar bet

henoifer til et 9?omcn i femme tætning, f. Haunihalemsui cives e civitate ejeceruut. Trahit sua auemque\oluptas. Patrern sequitur sua proles. Sui cuiquemores fingunt fortunam. Sua quemque fraus et suusterror maxime vexat. <eaabannc fatninger ubtnjffe*altninbelig.it t ©anffen i <Paéfi»um, f)»or»cb mon ogfaalebcé til ©ruge-n af Oiefleriotim: kannibal biet) ubjaget

af fine mebborgere. fSnfyvev brages af fin S.yfi.

SKcflerivutn brugcé, naar let foregaaenbe <8u6jecté

iHening eller ^cttftgt ubtrpffeé, f. £r. Ligarius ita segessit, ut ei pacem esse expediret; men : lioc

seriptum reliquit, ut liberi sui haberent, quodsequerentur. — Multi uil rectum , nisi quod placuit

sibi, ducuut. Multi quum in mala scientes irruunt, tanien se

optime sibi cousulere arbitrantur. Numa siuiulat, sibi cumdea Egeria congressus nocturnos esse. A ine petiit, ut se-

cum quotidie essem. Ei dormienti idem i Ile visus est rogare,

ut, quoniam sibi vivo non subvenisset, luortem suam ne inul-

tam esse pateretur. Datames audit, Pisldas quasdam copiaa

adversus se parare; Nep. 14, 6- Themistocles domino navis,

quis sit, aperit, multa pollicens, si se conservasset ; Nep. 2. 8»

Cicero multa polliceudo per Fulviam effecerat, ut Curius cou-silia Catilinæ sibi aperiret; Sall. C. 26- Medeam prædicant iu

fuga fratris sui ineiubra iu iis locis, qua se parens perseque-retur, dissipavisse; C. Man. 9. Datames, quum nuutiatuin

esset, quosdam sibi insidiari, qui in amicorum erant uumero,experiri voluit, verum falsumue sibi esset relatuin; N. 14, 9-

Fouteius iu periculis eadem se solatia suis relinquere arbitra-

batur, quæ suus pater sibi reliquisset; C. Font. 17. Bestiis

homiues uti ad utilitatem suam possuut sine injuria. Home-rum Colophonii civem esse dicunt suum, Smyrnæi vero suumesse confirmaut ; C. pro j4rch. 8. lulius Cæsar appellatio-

nen! urensis e suo nomine decemi passus est. — 3 Swctt)btg:

Jjebé Stlfælbe bruge§ ipse, f. lugurtha legatos ad Cousulemluittit, qui ipsi Jiberisque vitam petereut.

206. 2)c banffe <£ronomina min, bitr, hans, vov,

<Ebers , beres , cre cftc ttn'ttjbige , f. (5r. oit^ vott, (Stevs

Wlinbe fan baabc bcttjbc bit ic. iTltnbe om 2tnbre, og

2in$vta Wiinte om iOiQ, øø, Æber. 2>erimob i Satinen

81

cc memoria mei , tui, sui, nostri , veslri, Sflinbct ommig, big, 2C. , men memoria mea, tua &c. mit, bit

Wiinbe (om 2(nbrc), faafom : £ab os leve i JDitttnnbc*

og <Dit ttlinbe ftal ftebfe le»e bos os*

207. pronomen rclatbum qui, guæ, quod ft>arer tit

bet foregaaenbe 9?omen i ©cnué og Dhunerué , men <Sa*

ftié bctfemmcé of ftorbinbelfen i ben (Sætning, f)»ori bet

flaner , f. Testis est Phalaris, cujus est præter ceteros

nobilitata crudelitas, qui non ex insidiis interiit, ut

is, quern modo di.vi , Alexander; 17. off'. 2 > 7- O-ptima hereditas a patribus traditur liberis, gloria vir-

tutis rerumque gestarum : cui dedecori esse, nefas et

impium judicandum est,' Off. 1, 33. Loquimur deliberalitatc, qua nihil est naturæ bomims accommo-datius. Tres epistolæ, quos accepi. Vos, qui hocfecistis. — Quinam brugcé fun til at fpørge meb: <$»abvav 2iarfagen til XU'igen ? Quænam fuit belli causa?Quæ lait belli causa, builfet vat 2farfagen ttl&rtgen\

208. Ogfaa qualis og quantus bliflcr fammc &em\éog Shimcrué, fom bet talis og tantus, fortil bet foarcr,

faalcengc begge brugeé om fammc @u6ftanti» (f. talis est,

qualis videtur. Xerxes cum tantis Græciam copiis

invasit, quantas neque antea neque postea habuitquisquam); men f)«ié iffe, retter !>\?cr fig efter fit &ubefranttinim, f. Quales sunt summi civitatis viri, talis

est civitas. Dixi taala contentione, quanturn fo-rum est.

209. Quid brugcé altib fom ^ubfrantituim, quod fom2(bjcctit>um, f. @.r. Quod facinus commisit V [tit quidfacinus? men »Cl quid facinoris? (fee Tftv. 190). @<lrt*

lebeé og bercé cpp.. f. aliquid novi audivi. — <£ct ban*

flc br»ab maa omfattes »eb Diefatituim, naar bet fan foiv

flareé »eb bet fom; men »eb quid. naar bet er fpergcnbcog JiibjTantir-ijt, f- @x. ^>vat> ev gobt og anfiambigt?Quid est bouum et honesium ? mon f^vcib bet (bet,

fom) er gobt og aitftambigt, fortjener alminbelig T\oes,Quod bonum et bonestum est, pubJicam laaclem me-retur. ^an fortalte mig, bx>ab jeg albrig b<u>be hørt,mihi enarravit, quæ nunquam audiveram. — Quid,quod (o: quid dicam de eo, quod), ja! cl. )<x bet fommere er, fan natnrligturé fnn 6rngc$, naar et SScrbnm

6

82

fotgcr efter, â bet jo egenlig 6ctpbcc: fyvab vil jeg ftge

om fcet, at. Quid, quod sålus sociorura summura in

periculum vocatur? C. Man. 5> Quidy quod adveuta

tuo ista subsellia vacuefacta sunl? quod otnnes par-tern istam subselliorum reliquerunt? C. Catii. i, 7.

210. Sftaar Diclatioum frarcr tit en @«tning, bruges

Sfteutrum quod etter alminbcligjt id quod eller quæ res,

f. Pompejus, quod mibi summo dolori est, ipse se

afflixit. Catilina, id quod factu facillimum erat, om-nium flagitiorum circum se catervas habebat. Ara-tus Sicyonius, id quod fuit sapientis et præstantis vi-

ri, omnibus consulendum putavit. Muhæ civitates a

Cyro defeceruut: quæ res multorum bellorum causa

fuit. — id quod ftaacr fæb»anligen foran ben ©atningetter ben Scel af (Sætningen, f)»ortil bet foarer.

211. 9?aar SKclati»um fearer tit øubfrantittcr af for/

ffjettigt ©cnué, ifar lioløfe Sing, fraaer tet i JWentrum

pluralc. <£rc <Subjtanti»crnc leoenbe 2Scefener, retter 9ie*

lati&um ftg efter Qttaéculinum , f. Voluptas, honos, di-

vitiæ, quæ quidem contemncre magni animi est. Pa-ter et mater, qui mortui sunt. (fce 9)r. 153).

212. fJlaat et proprium og et 2(ppettatieum jfaac tyoS

f)inanbcn, retter Ovetatioum fig efter bet betjenbtejte etter

nærmejte, f. Flumen est Arar, quod in Khodanum in-

fluit. Helvetii continentur una ex parte flumine R/te-

no, qui agrum Helvetium a Germanis dividit.

213. (5t Dvetati»um imettem to <3u6franti»er retter fig

efter iQt »igtigfte etter bcfjcnbtcftc , f. In omni re diffi-

ciilimum est, formam, quæ %aQ(iXTi;Q dicitur, expo-nere optimi. Animal hoc providum, quem vocamushominem. Flumen quod appel la tur ramesis. Estgenus quoddam hominum

,quod Helotes vocatur.

Thebæ ipsæ, quod Boeotiæ caput est. âlminbcligêb

rette 2(bjecti»a og Q^ronomina fig (jetter efter '2(ppcttati»a,

enb efter ^ropria , naar begge erc livUfe ©jenfranbe.

214. SRelatieutn forftareé ofte »eb ut, quum, et, sed, namttteb Ct 2>emonftratbum, f. Diguus es, qui tut tu) anieris. Curme perdis, qui (quum ego) te servaveriiii. Magna vis est C011-

scieutiæ, quam qui negliguut , se ipsi sæpe indicant. Res lo-

quitur ipsa; quæ (og Oett) semper valet plurimum. Ratio do-cet esse deos: quo concesso , coufiteudum est, eorura cousilio

immdum administrari. Luens erat, quem fons peremu riga-

83

bat aqua. Quo quia se persæpe Nuina sine arbitris inferebat,Cameuis eum lucum sacravit; L. 1, 21.

215* Dfetatittum maa i Satinen ofte fcettcé i 2(ccufati»

mcb ^nfVniti» ^ ftjonbt »i i £)anf?cn 6rtige en anben komftrnction. <£tcero, om hvem oet er beFjenbt, at \)<xn

»ar oen ftørfte tarer, cl. C, ber, fom beFjettbt, rarben ftørfte Xaler, Cicero, quem maximuni oratoremfuisse constat. lis fidem habemus, quos plus intel-

tigere ,quam nos, arbilranmr, (om fyvUVe x>i troe, at

be »tbe mere, ent) si), quosque et futuraprospzeerecre-dimus, et, quum in discrimen ventum sit, expedire rem.Suscipis onus officii, quod te putas sustinere posse. Helvetio—rum una pars, quam Gallos obtinere dictum est, iuitium capita flumine Rbodåno. Ea scripsi ad te, quce saluti tuæ condu-cere arbitrarer. Rritauniæ pars iiiterior ab iis incolitur, quosuatos iu iusula ipsa memoria proditum dicunt , (om bvilfeman forta-Uer, at be ere febte paa (Ben felv) ; Cæs. B. G.

5 , 12. Negare aliquid ei , cui rne carissimum esse sentirem,dnrura admodum mihi videbatur. Cato si eruditius videbiturdisputare, quam consvevit ipse iu suis libris, attribuito Græ-cis titens ,

quarum constat eum perstudiosum fuisse in sene—ctute (^vilFe, man veeb, ban bar lagt ftg meget efter).

216. fftaat qui ft'gter tit tu $ølgenbe, fætteé bet gierne efter

eet eller flere Srb, fom bae-e Sonen. Ad rem gerendam quiaccedit, caveat, ue irl raodo consideret, quam illa res bonestasit. (Slteré maa qui atttb begmtbe Sætningen.

217. 9telatitutm ubclabeé ofte i ©anffen (f. iDen ftøwfte (Btøbe, (fom) jeg fan nyoe), men maa ubtrnffcé i

Satinen : Summum, quod percipere possum. gaudium.

218. sftelattBum fan man fotbinbe, fom et tfojectiwtrn, mcbet (Subjlantiwum, tftebetfor at fætte ^rotpoft'ttonen pro, f. igfter

et. ifølge bitt Slogft'ab, cjuæ tua est piudentia el. qua es pru-dentia for pro tua prudeutia. Moriar, ni, quce tua gloriaest, puto te malle a Cæsare cousuli, quam iuaurari; C. Fam.7, 13- Tullia

,qui illius iu te amor Juit , te non vult exspe-

ctare. Ajax ,quo animo traditur, millies appetere mortern,

quam coutumelias perpeti , maluit.

219. Aliquis , liaefom og bc 2(br-erbiet aliquo og alf—

quando. bo.rtfajtct ialminbcligl;cb @ta»elfen ali efter si,

nisi, mim, quo, quanto, og anbrc DCclatir-er, (f. Tur-pis excusatio est, si quis contra rempublicam se amicicausa fecisse fateatur. Num quo vocatus es ad coe-nam?); men naar nogen (aliquis) fiar accenten og mob*

G*

84

f«ttc* inam etter cMq, ferttgeé tfebfe aliquis : Pandaopera esl, ne fytta amicorum dissidia fiam. Qu6<7?/w callidior est , hoc iuvisior et suspectior. Tur-pis excusatio est, si f/wzs contra rempublicam se amicicausa fecisse fateatur. Tcntabanlur urbes, stcuacte

spes aliqua se ostendisset; L. 26 , 38. — Quod si

aliqua (o: ulla) res efficeretur sine causa antecedente,falsum esset, omnia fato fieri. Si aliquid de summagravitate Pompejus, multum de cupiditate Cæsar re-misisset, pacem stabilem nobis hubere licuisset; Vie.Phil. XIII, 1. Timebat Pompejus omnia, ne aliquid

tos timeretis; C. p. Mil. 24« "

220. 9?aar 9iclatir>ct fr-arcr til noget ftorcgaacnbc, fan bet

HU fovOtnfecé mcb abvcrfati»c eller conclufive 9>artiflcr (vero,

autem, ilaque, igitur, ergo), f. Multa mibi promisit,

quæ vero non præstitit. ^ ^ at »n fattet enten ftelatitttim

alene, eller ©emonftrattonm mcb sed, vcrum; altfart

:

quæ non præstitit, eller: sed ea non præstitit. Lace-dæmonii pacem in annos quinquagiuta fecere , quarn(men font) non nisi sex annis servaverunt. Firmi et

conslantes amici suiit eligendi: cuj'us generis (men af

fcette @lagé) est magna penuria. — Svarer Oiclatittct ti(

noget ftslgenbe, ubttnffeé biéfc Qiartifler, f. Quod est

bonum, omue laudabile est. Quod autem l.uidabile

est, omne honestum est. Bonum igitur quod est, ho-nestum est.

221* 9laac Sdclattvct i SJanfEen ubtr«f?c6 bcttngelfcéwité, bru»

fieg giemc si quis, f, Araneolæ quasi rete contexuiit, ut , si

quid (l)X>at> maafFce) inhæserit, couficiant. Credo, in urbesepultos fuisse eos , si qui hoc virtutis causa consecuti smit.

Tti vnelius existimare videris de ea , si quam uunc habemus,

facultate ; C. Br. 87. Errant , si qui iu bello oiunes secundos

rerum proventus exspeetaut; Cæs. 7, 29«

222. Quisquam (©nfcjr.) og ullus (2(bjcct.), f)»orr-eb

tcenfeé ya<\ r>t>et ent'elt af hele 2(rten^ (>rugeé fom oftejr

i neegtenbe (Sætninger og i t»i»lcnbe (©pørgémaal; aliquis

og quispiam, hoorttcb tcenfeé yaa en ent'ett af 2(rten, en

eller. <xnvm, &rugeé alminbcligjT t fccfræftenbc tætninger,

f. Nego , fore quemquam cl. ullum horriinepi. Anquisquam potest sine perturbatione men tis irasci ? Sedmihi ne diuturnum quidem quidquarn videtur, iu quoest aliquid extremum. Concedo : forsi tan aliquis ali-

øuando ciusmodi quippiam fece-rU; C. V'etr\ II. % 32«

85

Veni Atlienas, neque me qui.squam ibi agnovit. fti-

li II lurpius physico, quam, iieri sine causa ijiiidcjiumi,

diccre. Ncmo omnino est negligeiidus, iu quo aliquct,

significatio virlulis appareat. Solis caudor illus trior

est, quam ullus ignis. jNum ceuses , ullum animal,

quod sangvinem habeat, sine corde esse posse? Mul-tum apud homines barbaros validt, esse repertos ali~

quos principes belli inferendi; Cæs. 5, 54. Multa inter

auetores discrepant: si cdiquibus adsentiri necesse est,

media simillima veris sunt. Quisquam cl. quidquam mcø

9?ægtclfe cl. i (gpørgémaal et nltfaa bet femme fom nemocl. nihil. — Quidam, r Ocfrccftcntc <s5cetntna.ct , fctugeS

ofte til at formllbc Ubtrpffct (fom i ©anjlcn : faa at ftge,

pact en tHaaoe, et Slags), og til at ubtrpffc ben utø*

ftcmtc 2lrtifcl, f. Ex tuis literis cognovi præposteraia

quandani festinationem tuam. Græcia parvum quen-dani locum Europæ tenet.

223. Ambo, begge ttlfammen, f. ambo equi tra -

luint currum. — <Sing. uurque, l;t>er for ffg (flf 5o),

begge, figtcr til to ftngularc Drb ; <piur. utrique til to

pluralc Orb: Ego et iw-uterque ; nos et yos-utrique,

23egge ere oyotge iTføno, eorum uterque vir est ho-nestus (l)vev for ftg af oem er en t>yoig ttTano). Ope-ram do oratoribus Græcis et Laiinis; utrique lectu

digni sunt. Certayere socii civesque, utri recuperatæarcis suum decus faeevent. dux uterque suos adhor-tatur; Liv. III, 18. Uterque vestrum, 3 begge. Do-mus ulriusque nostrum ædilicatur. Curemus æquamuterque partern; lu alterum, ego item alterum: namcui-are arnbus, propemodum reposcere illum est, quemdedisti; T. Ad. 1, 2, 50.

224. mer, tyvo (af So)

,

quis, tyve (af glere).alter, t>en an&ctt , Mias, en att&cnalteruter, iE« , aliquis, i£n .

neuter, ingen , nemo, ingen —— .

A. Quem .sequar? u.iumquemque sequi uon possum,Vt. Quemlibet , niodo aliquem. C. Imo neminem.A. titrum sequar? utrumque sequi uou possum.B. Utrumlibet , modo alterutrum. C. Imo neutrum.

Ouæritur , ex duobus uter diguior , ex pluribus quis diguis-iijiiUS.

225. Alias aliud, aliu aliter, alio aliasf&c. (rafte

lo <©«tninaci fatnmen til een, \\ aliu* alio dicit, £n

86

ftger et, en 2tnben et anbet. Alind aliis videtur opti-mum, f£n foreFommec betre, en 2in&en I>int t>et 23e&*

fte. Alius aJio modo interpretatur , fgn fottolFer paaen, en llnoen paa en anoen VCiaabe, cl. ^x?er fortolFerpaa ftn iTtaafce. Virtutum z>/ a/m rz/zz/.9 niavuli ex-cellere. PJacet Stoicis, homines hominum causa tssegeneratos, nt ipsi inter se aliis alii prodesse possent.Aliter apud alios ordinaulur magistratus. Simia aliudalio dissipavit.

§. 11.

Verbum*Om S3rugen of sIftobi.

226. Indicativus fcrugeé, naar man ligefrem befremt

ftgcc noget, eller fpørgcr om noget, f. Omue animal sen-sum håbet. Quid agis?

227. Conjunctivus 6rng.ee, naar en <©ag frctnfulleé,

iffe ligefrem fom âctum, men fom afhængig af ôreftit.'

Ungen. Mulli omnia recta et honesta negliguut, dum-modo potentiam consequantur. Quid interest, utrumex homine se quis convertat in belluam , an in ho-minis figura immanitatem gerat belluæ; C. Off. 3,

20« 3Det »ar at ønfte, optandum esset. fân lyavbe iFire

un&flyet îen&erne, fcerfom, manus hostium non eJJ-'u-

gisset , nisi nox supervenisset.

228. Oratio recta forcfritlcé at fommc lige ub af ten

Safenbeé 9)?unb. Oratio obliqua inbef)o(ber Steningen

af Sné Sale, anført »eb en 2lnben. 97aar jeg f. (5r. fpør;

gcr(5n: "Jpoab foarebe SHanben?" og ber ba figcé: "Jpan

fcarcbc: 3eg (Tal Fomme, om jeg fan," ba er bcttc

<&vat oratio r^cta; men figcé ber: "Jpan faarebe, at

fyan fhil&e fomme, om fyan funoe," t>a u bctte ora-tio obliqua. Postquara arma poni, et discedcre ho-milies ab stationibus nuutiatum est, P. Valerius, collega se-

jiatuni retiuente, se ex curia proripit, inde in teinplum adtribuuos venit, Quid hoc rei est, iuquit, tribuni? Ap. Herdoniiduclu et auspicio rempublicam eversuri estis ? Tam felix vobis

corrumpendis fuit, qui servitia vestra non commovit auctor?

Quum hostes supra caput sint, discedi ab armis, /egesque ferri

placet ? 3 oratio obliqua : . . . clamitaus : Quid hoc rei esse ?

Ap- Herdonii ductu et auspicio rempublicam eversuros esse?

87

Tam felicem eis corrumpendis fuisse ,qui servitia eorum non

commovisset auctor? Quum hostes supra caput essent,

discedi

ab armis , legesque ferri placere ? Liv. 3 , 17«

009 3 oratio obligua ftaac Jpottcbfcetningcrne (f.Sr.

et ban ftutøe fomttic) i 2Icc. meb ^nftn. ; 09 SSifætmn*

gerne (om ban Funfce) i <Sonjuncttoné:

Fra trem monet Hesiodus, malam esse fiduciam, quam

pauper in ope ponat alieiia, dum ipse m taberna hæ-

rens res ad victum necessarias si bi procurare negU-

xråt: f>er burer altfaa ben ftbfte e«tning til oratio obli-

qua, fom cn 2)ttrtng af Xpcftobné; fætter mon neghgit,

cc bet forfatteren«; §ttring om Jpcfiobué. Cæsar, quod

eius causa a plerisqne damnabatur, se non sui com-

modi causa cepisse arma, diecbat: l>er Cr »tfeetmngen:

"quod ejus — damnabatur" ftortcellcrené SScmærfmng,

altfaa oratio recta ; men ftaacr ber quod sua causa a

plerisque damnaretur , CC bet Gttforé Mening, og X)t)"

rer til oralio obliqua.

£ot.cbrcgclen for donjunctioué fan man maajlec gjøre

f?g tåbeligere »eb falgcnbc 93cmcerfningcr

:

230. (Sonjuncthuié brna.cé i objeetu>e effer inoirectc

ev^gsmaal6=6ætningcr : Qualis sit animus, ipse am-

nms nescit. Sæpe ne utile quidem est scire, quid iu-

turum ski Tarquinius Superbus Prisci Tarquinn re-

gis filius neposne fuerit, parum liquet; Liv. 1, 46*

Iphicrates quum interrogaretur , utrum pluris patrem

matremne faceret* matrem, inquil; JSep. 11, 3- Quasint illæ sorores dignilate, potes ex bis pueris suspi-

cari; C. Irtv. 2, 1- Quæritur, cur doclissimi homi-

lies de maximis rebus dissentiant. — Objectéfætningct

cre iffc bc, fom »eb 9iclatituim cre føicbc til et forub næont

clicr enbog blot unbcrforjtaact Objcct, f.narrabo tibi

omnia, quæ audivi. JNarrabo tibi, quæ audivi (o: ea>

quæ audivi). Nescit, quid possideat ; men : Amisit,

quæ possedit. Quid quæque nox aut dies f'erat, in-

certum est; men: E^o quæ mente agitavi, omnesaudistis. — ©c »eb ftorbobling fremfomne ^ronomina og

2lbttcrbia, f. quisquis, utut, og be mcb cunque fammen*

fatte Orb, f)«ilfc allercbc i fig felo ubtrntfe cn Ubejtcmt*

()cb, f)a»c ^nbicattmté f)oé fig, mcb minbrc ©ammen*hangen forbrcr (Sonjunctitwé: Lentulus, quidejuid ha~huitj quantumcutique fuit, illud totum habuit ex

88

Oisciplina; C. Brut. 77. In amicitia quidquid est,

id et verum et voluiltariura cst. Utcunque se res ha-bet, tua est culpa. Ita magnca sunt utrinque copiæ,ut, utercunque vicerit, non sit mirum futurum. —Sigefaa 6rngcé ialnunbeligf)eb ^nbicattoné i te UttrpE:longum, jusLum, intinitum, consentaneum, par, æquum.est, 09 i ftnt. ^art. Q)a£f. mcb sum, f, Longum est,

(&ct uiloe vxve for xnotløftigt) mulorum persequi uti-

1itates; C. N. D. 2, 64. lJlato philosophos ad rem-

publicam ne accessuros quidem putat, nisi coactos.Æquius autem erat, id voluntate fieri,« C. Off. i, 9.Hoc quidem præceptum ad tollendam amicitiam va-let. lllud potius præcipie/idum fait, ut diligenliamadhiberemus in amiciliis comparandis.

231. Pronomina og Adverbia relativa , i fymlfc ofte

tnbeljolbcé en Qtonjunction, forbrc (Eonjnnctituié efter fig,

naar bc tilfjenbcgiuc en inb&prbcé S-orbinbcIfc incilcm ©eet*

lungerne, l^orr-cb 2tarfagen, igenfigtett eder Søljen atv

ti;be»; men ^H&'catioué, naar ben relative øatning et

rcen pavenfyetifi og iffc i nogen nøbi>cnbtg g-orbinbelfc

mcb ben forcgaaenbe. Artaxerxes Iphicratem petivit du-cem, quem præficeret exercitui ; Nep. XI. 2. Atlicus

eos ad coenam vocabat, quorum mores a suis nonabhorrerent ; Nep. Att. 14. Inter bellorum magno-rum curas intercessit res parva dictu, sed qaæ (lalis

ut ea) studiis in magnum certamen excesserit; Liv*

34 init. JNihil tam alte natura conslituit, quo (ut eo)

virtus non possit eniti. Ennius non censet lugendamesse mortern, quam immortalitas consequatur. Atti-

cum ipsum vere gloriantem audivi, se nunqnam cumsorore in fuisse simultate, quam prope æqualem ha-bebat; Nep. Jtt. 17. ©cttc ft&frc er altfaa ft-orfattcrené

egen ibcmærfntng; Gtonjunctioné »ilbe gj^rc Orbene til

3itticué'é. Keperio quatuor causas , cur senectus mi-sera videatur, unam, quod avocet a rebus gerendis,

et corpus faciat infirmius; C. de sen. "5. (EonjunctU

vué vifcc, ot bc anførte ©rnnbc \\U cre ftorfattcrené.

Torquatus nlium suum, quod is contra imperium in

liostem pugnaverat , necari jussit. 5n ^' Crtt 'wu ^ v 'fcr>

nt bet er forfatterens SBcmcerfning: pugnavi&set »ilbc

fijørc (Sætningen til ben af $orqt>atné tcenftc cflcr anførte

<&rurife, Valerius laudabut fortunain. Bruti, quod pro

89

republica dimicans mortern occubuisset; Liv. 2» 7.

Soc rates accusatus est, quod corrumpebat cl. corrum-peret juventutem ($oab $orfljel er l)crpaa?). Volusenus,perspectis Britanniæ regionibus, quantum ei facultatis

cJari potuit, qui navi egredi ae se barbaris commit-tere non ånderet, cjuinto die ad Cæsarem revertitur;

Cces. 4, 21. Aristoteles nos »eprebendit,

qui bas

pecuniarum effusiones non admiremur , quæ fiunt adniultitudinem deleniendam ; C.Ojf. % 16- Si sic eri-

mus afl'ecti , ut propter suum quisque emolumentum.spoliet aut violet allerum, disrurnpi necesse est eam,quæ inaxime est secundum naturam (parcntl)etiff SDiCl*

lemfoetning)/ bumani genei'is societatem; C. Uff. 3, 5-

232. (5n tætning, fom er n^bvenfctg afhængig af —itU blot parcntfjctijl for&unben mcb — en con}umtivifi

eder inftnittmfE tætning, bliucr felo cottjuncthnf£ : Eosimus animo, ut nibil in rnalis ducamus , quod sit a

Deo immortali conslitulum. Pietas erga Deum postu-lat, ut nibil ab eo expetatur

, quod sit injustum.

Quid potest esse tam perspicuum, quarn esse aliquodnurnen præstaittissimæ mentis, quo omnia regantur.Cæsari nuntiatur, Sulmonenses, quod oppidum a Cor-finio septem millium interval lo abest , cupere ea fa-

cere, quæ pellet, sed a Lucretio et Altio probiberi,

qui id oppidum septem cohortium præsidio tenebant;

Cæs. B. C. 1, 18. Inopia cum coegit, ut doceret, an-tequam ipse didicisset. Non est consentaneum

,qui

metu non frangatur , eum frangi cupidilate; nec qui

invictum se a labore præstiterit , vinci a voluptate;

C. Off. 1 , 20.

233. (Eonjuncttaité faugcé ofte fom en Optattøué, og

fom en Sormilbning af 'jnipcratbct. Utiuam veniat,

veuisset! gio lyaxx Vomme, vav fommenl Fiat! fcetft'ee!

JSe tentes, quod effici non potest!

234. CEonjuncttoué ffaact t relatiuc (Sætninger efter

sum, reperior, invenior , existo, tiaar biéfe ftaac fomverba substantiva, og ber tffe er nngioct noget beffrrmt

(SubjCCt (f. quis est, quid est, quolusquisque est, ne-mo est, non est, niliil est): Sunt, qui dicant. Ne-mo ignorat; men nemo est, qui ignoret. JXibil est,

quod tam deceatj quam in omiu re gerenda consilio-

90

que capiendo servare constantiam ; C. OJf. 1 , 34.Quis est, qui non oderit libidinosam adolescentiam?Invenli sunt multi, qui vitam profundere pro patria

parati esse/d. Non est, quod invideas istis. Quidest, quod tanlopere te commoveat tuus dolor? Ni-hil habeo, quod accusem senectutem ; C. sen. .

5. Phi-Josophus est, qui censeat, oer gires en pbilofopb,

fom mener. Hie philosophus est, qui censet , oet er

benne pf?tfofopb, fom mener. Est ulciscendi et pu-niendi modus, a(que haud scio an satis sit, eora, quilacessierit, injuriæ suæ poenilere; C. OJf. 1, 11.

Sæpe fit, ut is, qui commendatus sit alicui, pluris

cum faciat, cui commendatus sit, quam illum, a quo.Ut enim sur/t, qui urbanis rebus billicas anteponunt(om et befcemt ^ii&jcct), reperies multos, quibus pe-riculosa et callida consilia quietis el cogitatis splen-didiora et majora videantur ; Off'. 1 , 24. Vix inve-

nilur, qui non desideret gloriam. Non facile est in-

Venire, qui, quod sciat ipse, non iradat alteri. Ni-hil est difficilius, quam reperire, quod sit omni exparte in suo genere perfectum; C. l.æl. 21. <SaalCbC$

ubclabcé ofte bet ufcefremte pronomen foran qui.

235. Oiclatittitm forbrct (Sonjunctieué efter be 2(bjcc#

tit>a dignus . indignus, aptus, idoneus, og is, t\aat bet

er bet famme fom talis, f. dignus es, quem omnes di-

ligant. Digni sunt, qui amentur. Idonea mihi Læ-lii persona visa est, quæ de amicilia dissereret ; Cj4m. l. Non is sum, qui his delecter literis.

236. (Eonjunctioncrnc ut, <at; ne, «t tFfe; quin, at

J0'} quasi, ut si, ae si, tanquam, ligefom om} licet,

enoffjønot (forbi ber unbcrforjtaacé m), forbrc formebcljl

ocrcé 35ett)bning CEonjunctioué. Saalcbcé og non quod,non quo (iFire fom om), non quia

, f. Pugiles inge-miscunt, non quod doleant , sed quia omne corpusintenditur; Cic. Tuse. II, 23- — Potestis efficere, utmale moriar; ne moriar , non poteslis. Non abest

suspieio,quin ipse sibi mortern consciverit. Quasi

vero forti viro vis possit adhiberi. Tanquam id sit

plus posse in civitate, plus levilalis ae liceutiæ ha-nere; Liv. 3» 21. Licet omnes in me terrores im-pendeant, succurraiu alque subibo ; C. Rose* A. H.

91

£>c ø»rigc conbitionafc donjnnctioncr fja»e fnart ^nbica*

tiwné, fnart QEonjunctiuué cftec fig, ifølge bercé Stilling.

237. Quum, nciav, f)ar ialm-inbcligfjeb, fom Sibépar*

tifel, 3 ni> ' cat ' w c ftcr f'3 : Quum audio , ad te ire ali-

quem, literas ad le dåre soleo. — Sftaar quum , t>a,

fom Sibéorb, bar ^mpcrfrctnm effet $piuéqt>amperfectnm

cftcr fig, eller fom Particula causalis betegnet en (Brunt),

2tarfag, forbinbeé bet meb QEonjnnctir-ué: Zenonem, quumAthenis essem , audiebam frequenter. Darius

,quum

aquam turbidam bibisset , negavit, unquam se bibisse

jucundius. Quum sit mulliludo plantarum , alimenta

non desunt. Aliæ in historia Jeges observandæ, aliæ

in poemate, quippe quum in illa ad veritaieru* refe-rantur , in boc ad dclectationeru pleraque. — ©aaetct "Sibéubtrpf iforocicn , eller quum blot bcttcmmcr Siben,

fca noget fEecr, flaacr bet meb ^nl>icati» : Multi anni

sunt, quum ille in ære meo est. Biennium est, quumvirtuti nuntium misisti. Quum frater tuus advenit,

llomæ non fui. Quanto bosti facilius abire fuit, quumprocul abessemus, quam nunc, quum in cervicibus

sumus? Liv. 44, 39.

238. Antequam og priusquam (;aK fcebttanltgen t for?

tcellcnbc <©tiil ^mperf. e Hcr ^litéq. (£onjitnctt»i t)oé fig,

cg meb bc anbre tempora enten ^nbicatio eller (Sonjunc*

tir>. Ducentis annis a//te, quam Komam caperenl,

in Italiam Galli trauscenderunt. Epaminondas nun-quam prius e circulo discessit, quam ad finem ser-

mo esset adductus. INlembris utimur prius, quamdidicimus, cujus ea utilitatis causa babeamus. In

omnibus negoiiis prius, quam aggrediare, adbibendaest præparatio diligens.

239. Dum, donec, og quoad, t Q3ett)bning af (etat

Icenge fom, fjavc ialminbeligl)eb "jnbicatio c fter f'9 • La-cedæmoniorum gens fortis fuit, dum Lycurgi leges

vigebant; i $5eti)bning «f inotit a) ^nbicatitnté , naat

@agen frcmfhllc« fom ftactnm, b) Sonjunctioné, naat

man toenfer fig ben fom Jpenfigt eller fom muligcn »or/

tenbe : Exspectavit, donec exiit. Delibera boc, dumego redeo. Cæsar ex eo tempore, dum ad flumen

"Varum peniatur, se frumentum mililibus dalurum pol-

liceturj Cæs. B. C. i , §7« Cato, quoad vixit, virtutuui

92

lande crevit. Exspectate, dum consul fint Kæso. Pu-tabant, e.vspectandum esse, dum se ipga res apcri-ret; Nep. 4, 3« Epaminondas ferrum usquc eo re-

tinuit, dotiec renuntintum est, vicisse Boeotios; 2V. lo,

9« Cæsar, quoad légiones collocatas muuitaque hi-

berua cognovisset , m Gallia mora ri constiluit.

240. ^rccfcné ccj ^crfcctum (Eonjttnctiot (mtgeé ofte

til at formtlbe en 9)ttrina,, tncb nogen ftorffjcl fra »Hitiu

fiitn '. JNemo istud tibi coucedat. Forsitan quæratis,.

Forsiian quispiam dixerit. O stullum bominem, dixe-rit quispiam, et repugnanteni utilitati suæ ! C. off. 3»

27« Hoc sine ulla dubitatione coiifirmaverini, elo-

quentiam rem esse omnium diflieillimam. ^ctt lmia,cé

velim, nolim, malim faalcbcé, f. Hoc mibi explices

velini. Kil ego contulerim jucundo sanus amico.Quid enumerem artium multitudincm , sine quibusvita omnino nulla esse potuisset? Cornelium Consu-Icm bellum gessisse, certum aflirmare non ausim.Duo tempora inciderunt, quibus aliquid contra Cæ-sarem Pompeio siiaserim; C. Phil. 2, 10.

241. ©c banffc Jpjclpcoeroer ffullc, rille/ maatte,

fimne f)noc ofte forffjeflige JQcinærflclfcr, 09 maa bercfter

oocrfættcé

:

a) Tftaat ffc'al uttrnffcr, at 9?oa,ct foreftaaer, er bet Jpjcf.'

pcKrbum til futurum, f. éx. Ut sementera l'eceris,

ita metes. Circiuuagetur bie orbis : erit mox,qui arguat, nequidquam Antiocbnm ultra juga

Taiiri remotum ; Liv. 42- 42. — Ubtri)ffcr bet CII

Xtxmg, pligt, ,?orbint>tligr;e& , 6ør bet ovcrfccttcé

lU'b dubeo . Le'héor , cogor, opoiUef. , nccesse est,

0. b., eller vcb ftutur. Q3artic. Q)aéf. , eller »eb en

(Bemtittiié: Xtattv Ufoen Eommer, ftY.t jeg betale

min (SjæK), cum dies venerit, solvam ($lit.) debi-tum, el.fiecefi.se est solvam debitum , cl. solvere

dibeo, nit efter Meningen. (Dm to iDage fTaC jeg

veife til 7\om, post duos dies Romani prob'eiscen-

dum est mibi, cl. proficiscar. Tbøvn (tulle <n*e

fcetes ^orcrlfcre, bbc-mmm est, coler<* parentes. —llnbertibcn ubtrnffa* fr'al et @agn: iDer ftV.l væveVommen (ber ft'a,cé at »ære fommen) en (SivrFev til

Tbycn. — Unbertibcii er ftal .£jclpcocrbum til <iLons

illitctiDUé, f. (Ir, ilTin ilarge itøtfO«: mig/ rtt jeg ft\U

93

vetfe til 25a&ejr. £>cttc f?al er iffc futurum, tf>£ f»an

figcc ri, nt benne ftcifc forefcaaer mig (l;an raaber

fertil). ©et cc ci fjeder en Sovtcetting om noget

^feet. ©et libtrwffcc (jeller iffc nogen Xvang: S>et

er rtltfna <$jelpe»ei*bum til Qonjnnctivué: ut prolici-

scar. •

h) vil fougcé om no^ct TLiWommmtte (futurum) ; — omen £yfi, X>iUtes;23e(temntelfe (valle); — og fom et

«5jetpet>erbum til £onjnnctt»ué. — dtaat tul Octpbcc

r>tl ttf, ftaaer i 23egveb meb, ubtttoffté; bet »eb Con-, jugatio periphr. i 2(cthuim. Multa alia ad te scri-

barn, quum primnm ero aliquid otii nactus. Pro-ferio bcali erimus, quum , corporibus relictis, cu-pidjlatnm erimus experles. PJerique amicos eospolissimurn diligunt, ex quibus sperant se maxi-mum fructum esse eapturos. — Ælius Sloicus cssa

voluit , orator autem nec studuit esse uuquam,nec fuit; C. Br. 56. Scire equidem polo , quotmihi sint domini. — 3eg beber, at bu tut fotrflare

mig/ rogo , ut explices. Te, Iuno Kegina, pre-cor , ut nos victorcs in nostram urbem seejttaris;

hip. 5i 2i« — JNonnulIi nou intelligunt necessefuisse, quum Demosthenes dicturus esset, ut con-cursus audiendi causa ex tota Græcia BerentJ C.

Br. 84« Quum examen apum exiturum est, so-lent præire signa. Quum jam evolaturce surit, autettam inceperunt , consonant velic^menter.

c) maa 6rugcé om en Xillabelfe, f. Grr. &Iaa jeg gaaeub? liceme .exire? — om en Pligt, ôvbiubtligbebeller "tLvang, og fan ba occrfcettcs ligefom fTal i farn?

mc i5ett;bning: tTTan maa bebe og arbeibe, oranrdum est et laborandum ; — og fom et i£jelper>er;

bum til Qonjtinctiotté: £cm mact gjøre i>x>at> l;an

tul, l?an bliver bog albrig rig, faciat quidquid ve-lit, &c.

âlminbcligl;eb nbtrnffer Sut. Part. Pasf. Siabvcnt

bigl)cb formcbclfr ôrl>olbene; dehéi-e moralfl cl. iwteliectuel $»an<J ; cogere Soang »Cb et Vcefm; ne-cesse ocb tingene *, opus, oportet formcbeljt ilytterênfigtsmÆgftgbeb.

cl) fan om en t£x>m , eller en pnéfioifl! tttuttgl;>eb (pos-

sum), f. fieri^potest , ut recte quis sentiat, el id.

quod sentiat, polite eloqui non postet; — om dl

94

XtUabelfe, f. tlu Han £)u gaae u£>, jam licet &c. ; —fom et <5jelpex>etbum til (Sonjuncttøué: Xilan tnact

gh?e faalefces , at matt fan bef?olbe tToget tilbage,

det ita quisque , ut aliquid retineat. Thucydidisorationes ego laudare soleo ; imitari neque pos-sini, si velim y nec veLini fortasse, si possirn; C.

Brat. 83« Hune mi hi limorem eripe: si est ve-rus, ne opprimar; sin falsus, ut tandem aliquan-

do timere desinam; C. Catil. 1, 7. Hoc faciam,

ut iriteliigasj quid hi de te senliant.

Om SSrugen af tempora.

242. Dum, imebene, f>ar talmtnbeu'gljeb grafens efter ftg,

Cttbog t ^Otbiltbelfe ttteb tempora præterita : Dum pauca iiianci-

pia retiuere vult , Fortunas omues perdidit. Mini rum didici

etiam , dum in istum inquiro, artiflcum nomina. Dum ea Ro-mani parant ,

jam Saguntum oppugnabatur. Dum fjar §3erfeC=

tum efter ftg, mat ter bejlemt ftol tilfienbegttteé, at noget §or=

btgangettt er forbi , f. Dum præsidia ulla fuerunt , iu Sullae

præsidiis fuit; C. p. Rose. yl. 43.

243. ©et banffc Omperfectum maa ofte oecrfættcé

t>cb Satincrncé perfectum, tl)i octtc ubtrnfter i fortællen*

te ©tiil bet ©fetc, iffe fom noget Q3cb»arcnbe, men blot

fom 3-actum; Itaque Cæsar armis rem gerere consti-

tuit , exercitum finibus Italiæ admovit, Piubiconem

transiit, Romara et ærarium occupavit, Pompeiumcedentem persecutus est., eumque in campis Pharsa-

licis devicit. (2Me biéfe 23crber ubtrpfieé i ©anjlen »eb

^mperfectum).Omperfectum t Satinen tilfjcnbcgioer noget Ve&r>a*

renfce, eller (Bjentaget, og brugeé i 23tfætmnger: Anse-

res Roraæ publice alebantur in Capitolio. Lælius

veniebat ad coenam , ut animo quieto satiaret deside-

ria naturæ. Phoebidas Lacedæmonius, quum exerci-

tum Olynlhum duceret, iterque per Thebas faceret,

arcem oppidi, quæ Cadmea nominatur, occupavit;

ISep. 16, !• Agesilaus etsi aliquot vulnera accepe-

rat, et iratus videbatur omnibus, qui adversus armatulerant, tamen antetulit iræ religionem , et eos ve-

tuit violari; TSep. 17. 4. Is ita vivebat yut nulla

posset inveniri voluptas, qua non abundaret; erat

cupidus voluptatum, habebat tamen rationem valetu-

95

dinis. Epaminondas quum gravi vulnere exanimari

se videret, quæsivit, salvusne esset clypeus.

Imperfeclum conjunctivi, (tyret af QEonjnnctionen

ut, bruge* i #orbtnbclfc »Wb oc t fjijtorijlc Perfectum in-

dicativi, f. Mulier tam vekementer lapidem de tccto

dejecity ut Pyrrhi caput perfringeret. Tantum ab-

fuit, ut Rhodiorum præsidio nostram firmaremus clas-

sem, ut etiam a Rhodiis urbe, portu, commeatu, aquadenique prohiberentur nostri milites; C. Fam. 12, 15.

Tanta celerilas fuit, ut, quum ostendissent se ab la-

tere, mox in terga jam pugnarent', Liv. 27, 48« Te-nuere Patres, ut Fabius Consul crearetur. — Ama-tus mi for amatus sum betegnet enbnu fEarpccc ben fulb*

enbte Siljlanb,

244. Postquam , ubi, ut primum ,quum primum, simnlac

t

alle i Setwbningen oa, faafnart, ligefotn og pæne, forbinbeé

talmtnbeligbeb i oratio recta mcb perfectum Snbtcattut : Ubiillud audivit , uuntiura ad regem misit. ©aafttart beite VdVbleven bePjenot og inoberertet til Senatet, flemte 21lle for :c»

Quod ubi innotuit relatumque ad Senatum est , omnes censue-ruut &c. Me ad regiaiu pæne coufecit, bavoe XXCtK or<rbt.

245. Dmperfectttm brugcé ofte i £>anffcn, mcb Q3cr

greb af prceféns, fun til at ubtrnffc »or manglcnbe QEon*

juncti», og maa berfor ottcrfcettcé i Satin »eb ^ræfené;Deg jønjtefce, jeg gac) bart, jeg tnlfce ønfie, ^)tt viibe

forklare mig bette, hoc milii explices, velim (tffc vel-

lem). Quis non timeat (£vo ftutøe iirlre frygte) omniaprovideutem et animadvertentem Deum? Quis nonadmiretur splendorem pulchritudinemque virlutis?

Malim equidem indisertam optare prudentiam, quanistultitiam loquacem. SDien "jeg vilbe ønfit, at alle

SDfcnncjTct »are bi)bigc," fjebber vellcm, omnes hominesessent honesti. ^prcefené brugeé nemlig om noget , font

forcfhllcé tHuligt; ^mperfectum om noget, fom forcfritlcS

Umuligt. Sftcr famme 9tegcl brugeé SScrbct efter uti-nam: utinam illum videaml Utinam virorum iortiumet innocentium copiam håberemus

!

246. Prcefens i 25anf!en maa , naar bet inbbefattet

xjremttøsbegrebet, ot>crfcettcé »eb futurum, f. Oeg tomtmer ftrar, mox veniam. Haar Xt&ett Fommer, jTal

jeg væve tttftebe, quum aderit tempus, præsto ero.JDcttc f!cer altib i S&tfcetningcr, naar Jpot-ebfætningen f;ar

futurum, f. ISaturam si sequemur ducem, nunquam

96

aherralrimus. Dieam, si potero, latine. Disces, quam-diu voles. — Futurum exactum brugeé tit at oetcgnc ctt

tilfommcnbe Jpanbling, fem ffal »ære foi&i, førcnb en an?

ben tilfommcnbe ocgt;nber, f. liomam quum venero, quæperspexero , scribam ad te, na-ar jeg r'ommer (quumveniam »tlbc Octr>bc : me&cns jeg tommer). Multa alia

ad te scribam, quum primnm ero aliquid otii nactus.

De Carlhagiue vereri non ante desinam, qaam illam

excisam esse cognovero. — SLftan maa nemlig oocralt

fec \>cin, \tU fit>ab bcr i £)anffen figcé, men l)»ab bcr.

tænfeé.

247. ^ <Stebct for bet banfTc !3mperfectttm maa i

Satinen ofte urugeé piusqvamp. , naar en anben ogfaa

fulbbragt Jpanbling følger berpaa, etter naar en Jpanbling

»ar ganf!c fulbbragt, forcnb en anben fcegnnbre, f. The-mislocles quum judicasset , sine summa industria nonposse contumeliam exstingvi, totum se dedit reipu-

Llicæ. Cimoni quotidie sic coena coquebatur, ut,

quos invocatos vidisset in foro . omties devoearet;

JSep. 5,4. iDci lyan Fom paa '(torvet, mcrrFeoe l?an,

quum in forum penisset, auimadvertit. Camillus quo-

cunque se iutulisset, victoriam secura haud dubiamtrahebat.,

248. ©et mangfenbe futurum (Conjtmcthn nbtrtjffcé

veb prerfens €onjunctivi eder »eb futurum Peripbra«

fticum, f. 3eg ftat førge forfat 2llt jtal gaae rigtigt

til, ut quam rectissime omnia agantur, providebo.

JVon dubito, quin rediturus sit. Ogfaa 6rngeé OmjTritt*

ning mcb futurum sit el. esset og »eb fore: ]Nou du-

bito, quin futurum sit, ut laudetur, vil blive roft,

tbj laudandus sit fcetrjbcr bør cl. maa rofes. iNon dubito,

fore, ut laudetur. — tøet nogle Gjcempler af Conjugatio peri-

phraslica: Orator eorum , apud quos aliquid aget aut erit

acturus, mentes sensusque degustet oportet ; C. de or. 1 , 52.

Alexander excursurus enm valida iiianu fuerat ad Athenas de-

lendas. Deiotarus rex quum ex itinere quodam proposito re-

v'ertisset, conclave illud , 'ubi erat mansurus , si ire peirexis-

set, proxima nocte corruit; C. Bip. ±, 15. Necesse fuit, quum.

Demostheues dicturus es*et , ut concursus, audiendi causa, ex

tota Græcia fierent; C. Brut. 84. An eenses , me tantos labo-

res suscepturum fuisse , si iisdem finibus gloriam nieain, qui-

bus vitam, essem terminaturus? C. Sen. 23« Mibi scriben-

,lura est, t>cr maa fFviree af mig (Hh a me), cl. jeg maa til

at jTrive. Tibi (ttte a te) scribeudum erat, Ser maatte fftv

97

ves <tf £>ict, cl. tm maatte til at fPi-ivc. Quæ si hoc temporenon diem suura obiisset ,

paucis post aunis tamen ei morien-tlum fuit , fa« fmvfce £>un &cg maattet bøc; C. Ep. fam. 4,5

249. 5 33rcoc fErci)C Otomcrnc gjernc faalcbcé, fotu

te »ilbc base talet til SDfobragercn reb ^Brevcté 2lnfomft

:

JNiliil habebarn , qnod scriberem; neque enim novi.

quidquam audieram, jeg b,av intet at jtrive, tl)i jeg

f>ar iFFe f>ørt noget XZyt.

250. ^3a[nttnbcligf>eb itbtrnffcr Præfens Omperativt et

S3nb om Sftogct, fom flrajcr f!al fEec, eller, »cbblioc at f!ec;

futurum Omperattvt et 35nb om Sflogct, fom ffal ffee

i Siben, eller oftere gjcntagcS. Sennc fibffe Scmpué ferri*

QCé berfot af £oogberc.'

Ferle misero atque hinocenti

auxilium, subvenite inopi. v Valeludinem tuani curadiligenter. Remove periurbationes animi. — Quum.valetudini tuæ consulueris , tum consulitp navigattoni

";

C. Fam. 16, 4. Si, quæ dixi , vobis non probabun-tur, vestram iniquitatem accusatote. Titius here.s

estu; Gaii Inst. 1, 174« Hominem mortuum, fritjuft

lex in XII tabulis, in urbe ne sepeiito neve urlto ;

C. Legg. % 23. — ^3inpcrntiv>ué omffri&cé t>cb fac eLfac ul, f.

fac animo forti sis. (@ec 97r. 3SS).

251. prerfene 3(i*ftøitivi (Infiuitivus historiens) flaaer tut«

bertiben obfohtt fom en frercjl^nbencc ISentptté, ^»orticD %oxtos:U

tingen fommer t en raftere ©ang: Qnod nbi iste audivit, us-que eo est (omniotus, ut sine ulla dubitatione in.sanhe omni-bus ae furere videretur. Q.iia non potuerat argeutum eri-

pere , ipse a Diodoro erepta sibi vasa optime facta dicebat:ininitari absenti Diodoro, tociferari palam, laeiimas interdumvix tenere

iC. Verr. 4, 18>

252. futurum Dttf. pasf. $aa -tum iri (f. laudalumiri, at ville blive ro (t) ubtrnffer, at 9iogct foreftaaer;

pna -dus esse (f. japdaudus' esse, at fTtitle, maattc,buroe ro fes) , at Droget maa el. bør ft'ee, f. (5r. 2iugu.<

rerne forubfaae, at <£artl?ago vilee blive øoelagt, de-Jeiinit iri; men Qenatet beflutteoe, at <Cartf;ago ftulbeøoelÆgges, 'delendam esse. Jpvor man altfan fan bruge

ben banflc ftorm at ville blive, brttgcé ben latinfFc -tumiri. (\See 270).

253. ©en banfEc ^nftnitivus Slctivt maa ofte om;fcetteé vcb £ut. Partictp. Pasf, naar begrebet af benne

Scmprié ligger i ^nftnitivet, f. €*r. iDet er at befrygte,

timeudum est. JDet var at ønjt'c, optandum esset.

7

98

Rex ei urbem tradidit tuendam. *$an r><n>t>e iWz merertt ftge, non plura habuit dicenda. (@cc tftx. 258).

254. Sen banffe Acc. c. Tuf. efter be Skrba fee og børe i

bereé forfte *>r>i)fiftc ©ettibm'ng, (f. Kr. 3ec$ faae t)«m tomme;jeg t)ørte b<*m raabe) ubtrtjttcé i)elft i Satinen »eb ftørttcipium,

f. Socratem, Xanthippe aiebat, eodem semper vultu se vi-

disse euntem et revertentem.

£)m ©erunbium, ©upinum, 03 ^participium.

255. (Senmtmtmer en becltnecrlig ^nfinitipué 2fcti»i.

(XZominativm ©erunbii er fun %i\t. ^articipit tyaét

ft'oi, impersonaliter brugt, fjclbcnt mcb Object / f. Hicvobis viucendum aut moriendum, milites. JNon cor-

pori solum subveniendum est , sed menli atque ani-

mo multo magis. Aguntur bona mul torum civium,

quibus est a vobis consulendum; C. Man. 2- — £>C

llbtrof faci'endum est, ut; facieudum putavi, existimavi

brugcé mcb en »ié Urbanitet,' f. Sic est faciendum , ut

contra universam naturam nihil contendamus. Fa-ciendum mihi putavi, ut tuis literis brevi responde-

rem. Utendum est ocrasione. (@ee 9?r. 270).

(Benitivus ©erunbii brugcé, naar bcr»cb ffaacr et

Orb, fom ftnrer ©eniti»ué: Beate vivendi cupiditate

incensi omnes sumus. Epaminondas .studiosus erat

audiendi. ^jnftnitioué efter @ub(tanti»cr er en ©ræeté/

mc, cilcr ftnbcé fun, naar bet forcgaaenbe @ubfranti»uni

mcb QSerbum er bet famme, fom et blot QSerbum, f. Con-silium capit (b. f. f. statuii, cønstituit e. b.) oninemase rquitatum dimittere. — Mnbcrtibcn bctragteé ©ertin*

biet fom et @ubftanti»um, f. Doleo, Stoicos vestros

Epicureis irridendi sui facullatem dedisse , fom omman Innbc ftge UMeelfett af ftg. Ex magna copia no-bis fuit exetnplorum eligendi potestas.

£)ath?us ©crunbit biugcé, men fjelbent, efter Orb,

fom tage £)att»u» til fig: Crassus, quum disserendo

par esse non pusset, ad auctores confugil; C. de Or.I, 5fi.

2(ccufatu>us ©erunbii f)ar attninbcHa.fr ad eller inter

for fig: prøiriptus ad audieudum. Inter epulandum.

2lblcttivus ©erunbii brugcé enten fom en 2ibtatt»u$

infrrumcntalié eller »eb en Q)rctpof«tion ; Fatigamur labo-

rando. Tardus in scribendo.

99

256. ©crttnbia, fom fyave (Dbjectet i TLcmfativus,

for»anb(cé til Q3articipia paa dus, (jt-tlfc rette ftg eftec

bercé @ubflanti»cr i ©enué, Shtmmié og (Safué:

(BeniL Inila sunt consilia urbis delendos , civium tru-cidandorum , nominis Romani exstingvendi.

iDrtt. Idoneus est moderando imperio. Comitia Fon-tifici maximo cre.ando sunt habita.

2(cc. Animum tuum promptura et alacrem perspexiad defendendam rempublicam. Natura ani-mum hominis sensibus ornavit ad res perci-piendas idoneis.

Wol. Superstitione tollencla non tollitur religio. laofficio colendo si ta vitæ esl honestas, et in neg-hgendo turpitudo.

©aalebeé, og ilfe ; delendi urbem; moderando impe-rium; defendendurn rempublicam, &c. Ogfaa bc 33er*

6er utor, fvuor, fungor og potior 6rugcé i fttit. $>art.

9)a£f., fom om bc ftyrebe 2(ccufatir>ué, f. justitiæ fruen-dæ causa videntur oliru bene morati reges constituti;

C. Ojf. 2, i%

257. (5r 2(ccufati»ct fim et fom @u6(?antit> 6rugt 2fb*

jeetio, fætter man l)cllcr ©crunbium, ia man elleré iffc

fan fee, at 2(bjccti»ct er ncutrum, f. Inane studium su-pervacua discendi (iffc supervacuorum discendorum)»Diogenes dicebat artem se tradere bene disserendi, et

vera ae falsa dijudicandi.

258. Suptmtm 2lctix>um

tilfjenbcgir-er Jpcnftgten af en ^eoægclfc: Abiit spectatum(for. «t fee) ludos. — ^jtebctfor bctte supinum 6rugeéogfaa anbrc 23enbinger, f.

Abiit ad ludos spectandos. Utrimque legati ad resrepetendas missi sunt.

ludorum spectandorum gratia , causa. Cæsarpabidandi causa tres legiones misit.

ut (cl. qui) ludos spectaret. Pylades quum sis,

dices, te esse Orestem, ut moriare pro amico ?—— ludos spectaturus. Maroboduus misit legatos ad

Tiberium oraturos auxilia.

259. Supinum pasfurømfraoer efter bc ©ubffanttocr fas, nefas, opus, og efter

"ifbjecti»et yaa øporgémaal: i britFen <$enfeettoe? (aftfaa.

fom en Ablativus respectiyus) f, §r t Facile, turpe,

100

mirabile, honestum, fas est dictu . fcet er let, fiattu

meligt K, at ftge (cgcntltgcn: at ftges). — ^frcbctfot

bette ©upinum funne brugcé anbre JÉenbingcr, f.

Dei natura difficilis est ad explicnndum.—— difficiles explicatus håbet.—— difficilis est explicatus.

non facile explicatur.

Non facilis est explicatio, quænam Dei natura sit. — 9cCMr

SBcrbet bar ©bject, maa 2S»fi;iitit>ué jiatitrlig&iis brugeé: facile

est vincere non repuguautes.

260. Participier

fcltøc til 2lbjcctioa, og tabe begrebet af Xib, naar te com*

pareret, eller fammenfeettcé mcb in privativum, cllec ci

længere flt)rc 93erbcté Ctafué : sapiens, sapientior &c,doctus, doctior &e. ; insipiens , indoclior; mare pa-tiens navium.

261. 2Cf mange ;£>cponcntia (formobentligen forbenwarenbe

tfetica) bruges ^præteritum $)artictpit ogfaa pasftvifF: adeptus,

comitatus, coraiuentatus , complexus , confessus , coatestatus,

populatus , dimensus , efl'atus, enieutitus , emeritus, experlus

(og tfcec inexpertus) , exsecratiis, interpretatus, meditatus, nie-

tatus , moderatus , opinatus, pactus ,partilus, perfunctus

, po-

riclitatus, stipulatus, testatus. £)og bntgeé biéfe $parttcipia i

yaéft»tf£ Setwontng tffe fom '.tfblati»i abfotuti.

262. 9>articipia forene to eller flere ©fletninger, fom

i jDanflcn ere forb'inbnc »eb Dtclatioum eller »eb en (Son*

junctton: Slriftioes, fom git* bort, mcert'eoe, eller: £>a

2lri|tioes gir* bort, mærlreoe Ijan, Aristides redens

animadvertit, 2lriftioes, gaaenoe bort, mcerlreoe. &a<u

lebeé &rngcé participium ifaer , naar (Sætningerne inbc!)oL-

t>e en Xiosbeftemmelfe: L. Brutus. araen* eum red itu

tyrannum, quem ipse expulerat, in proelio concidit;

C. Tuse. I, 37.- Mngna pars hominum est, quæ na~vigatura (naar fc>en »il feile) de tempestate non cogi-

tat. In rerum natura omnia tanlain habent vim, ut

paulum immutata cohærere non possint.

263. 9SU man ubtrnffc ^erfectum, 93lu#q., eller $u*

turnm eractum 2lcthn vcb et participium , maa man forft

omfatte bet til spaéfivum, {ia l)ine tempora iffc fyavcé i

2lcti»cté participium): ?Da t>an t>ax>oe fagt oette, gir*

l)an, cura hoc dixisset. abiit; i ^aéfioum : cam lioc

dictum esset, abiit; i participium: hoc dicto, abiit:

Xitcx jeg faaer fagt &ette, gaaer jeg bort, hoc dicto,

101

abibo. 2tlevanber gar> tingen, fom t)&n fyavbe t>v<u

get <xf fin finger, til Perotccas, Al«xander annulum*dctractiim diîto, Perdiccæ iradidil. — ©ennc Omfat*ning fan naturligwiié \tU fEec mcb ©cponcntia og 9?eu;

tro-'âéftva *) (audto , fido, gaudeo, soleo), f. (5r. ijte*

bctfor vicioriå partå abiit fan man ft'ge victoriara ade~ptus cl. consecutus abiit. Discrinien vilæ adire soli-

tus, pericula minora cpnteinn.it.

204. S?v\é $ifortningcné ©ufcject inbef;olbcé i en £a;

fné i $oMt>fcetningch , feettcé participiet mcb ftt ©u6ffan?

tiu i benne GEafné : iD<?oen er mig ir'Fe haaro , fca jeg

»eo JDøoen »il blive fri for Smerter, non mihi morsgravis poskuro morte dolores. £>a xftenberne rare

overmmone, (traffeoe "Romerne bem, hostes victos Ro-mani |Minivfi-unt. £)a ,$ienoerne »are openntnone,,

blet>e be ftraffebe af "Komerne, hostes victi a RomanisjjunTti sunt. Mendaci Iwinini ne veruni quidem di-

ce/iti. credere solemus. In Africam trajicere ex Sici

lia appara/item Augustum conlinuæ tempestates in-

liibuerunt. afriver jeg apparante Augusto, tempe-slales cura inhibuerunt, faa &ctcgnct eura CII anben C!lb

2fuguftué.

265. £v>ié bcrimob $Mf<ctningcné ©tiDJect iffe anti)bc5

i Jpovebfcctningcn , feettcé bctte mcb participiet i 2(blatii

vné (Ablativi absoliui): 2Da >ftenbertte rare or>erx>unos

ne, opvtiîe domerne Xropceer, Romani, Iwstibus vi-

ctis, tropæu erexerunt. Pythagoras, Superho regnante,

in lialiam venit. 2((minbclig|t Orugcé benne (Sonftniction

for at ubtrnffc en '<Lib&befiemmdfe: Qraafynp diq oriente

sole, reflité ih pnsnam. iDarius befluttebe <xt fcette

en <$cer over fra 2fften til Europa, og at befrtge Qcyttberne; mcb pasft'vifE CEonjtruction : fDarins beflnttebe,

naar en ^cer »ar fat omv fra 2f. til /£., at berrige

©cytberne, Darios, ex Asia iu Europam exercitu tra-

jeclo, Scylhis b<'llum inferre decrevit. SOJcb et ©cpoxnené mlbc bet ()Cbbc faalcbcé: Darius, ex Asia in Eu-ropam cutn exercitu transgressus , Scylhis &c. An-tonius forftøo (Dctavians @øfter, og aegtebe Cleopatra,

Antonius, repudiata sorore Octaviani, Cleopatrarn

duxit uxorem. 2tntnt»c bc t>cb og for&unbnc 2Ser6cc

') o: TCibft »cliva, font i ^>f i'fcctuitt fywt <U V*rtSfi»ift $i»m.

102

famttøige J^anMingcr, &tugcé ^ræfcné <Participii (ctlcré

UH): $<xn tom til mig og f£reg, venii ad rae cla-

mitans.

266. ©om Ablativi absoluti ftaae ogfaa 2fbiectt»a, 09 »tSfc

©nbjtantioa, fom ubtrnHe SSerbeté £anbling og Siben (faafomdux, coiues , adjutor, auctor, testis, judex; consul, prætor,

rex, puer 0. 0.) l Ascauius Creii.sa matre, Jlio incolurni, uatus

est. Si quis ex hoc loeo proficiscatur Puteolos stadia tri-

ginta,

probo navigio , bono gubernatore , hac tranquillitate ;

probabile videatur, se illuc veuturiini esse salvum ; C. Acad.

2 , 31« Natura duce errari liullo niodo potest. Katus est Au-gustus 31. Tullio Cicerone et Antonio consulibus. Kihil decet

znuita, ut ajunt, Minerva. Hoc factum est me puero, i mttl

llltgbom. Quod deo teste promiseris, id teueudum est. PlebsRomana, Sicinio quodam auctore , in sacrum nioiitem secessit.

— ©ielben b*ruge§ Ablativus absolutus uperfonligt, og ba fyelft

fint biéfe participiet;: comperto, mmtiato, audito, coguito, f»

Audito, regem iu Ciliciam tendere; Sall. Hist. 5.

267. g>erfcctum tyatt. spaéf. beugeg , tfær af £)igtete, fom©rcrierneé §)erf. Spart. SStrtii meb refkri» eller bog tranéitio

SBetnbning: redimitus tempora lauro, fom bat omxmnoet fine

^Cinoinger meo S.aiivbotv.

268. ©ubfianti»a »erbatia (fom nbtrnffe Verbets £anbting,

og tyvilW latinen ofte mangler , faafom : Øpbyggelfe , i^nDrer?

niitg , Øplccemng 0. b.) ubtrnffeé gierne »eb ^præteritum eller

futurum gjart. $)aéf. , f. @r. Sctpio blev formeoeljr Tifvicae

linOemnngel|C faloet 2lfvtC«nue, Scipio propter Africam de-

letam Africamis appellatus est. Regnatuin Bomæ ab condita

urbe ad Uberatam (\va 33yeit6 2lnl<yggelfe til bens Sefrielfe)

auiios duceutos quadraginta quatuor. Thebæ ante Epaminon-dam natum (før l£'ø ^ei&fel) alieuo imperio paruerunt. Pbo-cion cum Demade de urbe tradenda (angaaenoe 2S>yettO <DVCV:

givelfe) Antipatro consenserat} Nep. 19, 2.

269. £>et banfEe uoen »eb ©ubflanti»a »erbalia eUer »eb %\uftnittoer ubtrnffeé alminbeligfl »eb en neegtenbe $particip:@on=

•jlructton, eller »eb ut non el. quin efter en neegtenbe ©cetning:Epicurus non erubescens (u&Ctt at røbme) "voluptates perse-

quitur omues uominatim. Sapientis est, nihil contra mores et

iustituta facientem (itben at bftnble) habere rationem rei fa-

Hiiliaris. Misericordia occurrere ipsa solet calamitosis, nullius

oratioue euocata (ttbeit at frcmr*«loee). Natura dedit usuramvitæ, tanquam pecuniæ , nulla præstituta die (tioett ^ftf^t«telfe «f el. uoen at faftfÆtte nogen Cermin). Virgilii Ænei-dem noli legere , nisi lectis Homeri carminibus (tioen at bflVC

\&\t Romere sDigte). Nou possunt una in civitate multi rematque fortuuas amittere , ut non plures secum iu eaudem ca-

lamitatem trahant.

270. futurum tywu $aéf» uMrpKet en Vtøtomt>i&

103

beo, f. Virtus laudauda est, $)j?fcett maa el. bøv rofes.

93crfonen, fom maci gjøre Sftoget, ftaacr alminbeligjr i

©atiiuié, fjelbncrc, tfcer i $t>ett?bigf)cbé Silfælbe, ineb 9)rce*

poftttoncn a : Diligentia præcipiie colenda est nubis.

Suo cuicjue judicio utendum est. Aliquando isti prin-

cipes et sibi el ceteris Populi Romani universi au~ctoritati parendum esse fateantur; Cic. Man. 22« Hæca me in dicendo praetereunda non surit. Civibus avobis consulendum est. (<Sec 9Jr. 248).

271. Sftebetfoc Sparricip s Gsonftntcttoner bntgeé qui,qmim,

tibi, postquam, naar bet §?arttctpturø, fom ftulbc butgeé, mang=ler; naar Sprogbrugen ; og naar ZybelifåtD og ©ftertrtjf for=

brer btt: Cæsar milites in expeditiouem misit, ut eos, qui fu~gerant (?>e 23ortflygte&e) ,

persequerentur. Carthaginienses,

quum prope jam ad desperatiouem pervenissent , Hamilcarerulmperatorem fecerunt; /V. 22, 2- — Doceo, legem istani, quamfocas (&in faafalbtC S.OV), non esse legem. Paullus ad Spe-lænm, quod vocant (vrt> t>Ct ffi«f«It)tC ©pelrtrum), biduummora tus est- Primum de illis tribus , quæ ante dixi benevo-leutiæ præcepta videainus. (©aakbcS brttgeé jtcbfe qui, iffe §}ar=

ttct^tttm , »eb be Ubtn^f faafalOtc, omtalte, forben anførtee. b.). Ad dpinioues eorum, qui audiunt (tffe audientium eller

auditorum), accommodanda est oiatio. — Qui se locjqnletes,

honoratos, beatos putant (iffe putantes) , bi ue obljfrari qui-dem beueficio voluut. Mul ta

,quæ impedita uaturå suiit, cou-

silio expediuutur.

272. ©cnittøué qMuraltø af $ut. <£art. 2(cti»t forefom*

tncr HU, unbt. fulurorum, lulurarum.

273. Om £emporum Stflge.

Slant talen er i ttutt&ett (Præsens), bttøe bc 93cr*

6«, fcer i faramc Mening ffulte ubtrt^ffc noget forub øfeet,perfeetum. &taat Salen et i fortit) (Perfectum eder.

Imperfectum) , blider bet forub for fammc ©aaebc plus-quamperftetum; og naar ben er tilkommende, blhctlet, bet i $remtiben ftal t»a>tc ffect førft eller forbi farbet anbet, futurum exactum : f. <£r. nescio, quid fe-certs (perl.), nesciebam, quid fecisses. dicam, ubiresriero, 9)?cn flcer bet, ter ft'geé, paa eengang eder

famtibig, ba blioer ben afhængige (éætningé SSerbum bet

famme Sctnpué, fom JgHwcfcfatnUupné, f. Quæro, ubiherus sit. Ita vivunt , nt nulla sit voluptas, qua nonubundent.

104

SHgclcbeé: Sflaax Sfifcn ec om noget Æotbigangent,og .Jpoocbfatningcné QScr&tim altjaa cc Præteritum (im-perfectum, perf'ectum , cllcc plusquamperfectum) , fclu

»cc bc nffyecngige øætningccé SSccfcnm imperfecium, und-tagen ty»or berucb bcfTcmt (Tal ubtroffcé, at Jpanblingen

vac præsens, perf. , cllcc pluscj., (f. (£r. Ita vivebat, ut

jiulla esse£ voltiptas, qua non abundaret. OptavitPhaeton, ut in currum patris totleretur. Hcrodi inan-daveram, ut statiui tibi scriberet. — Nesriebamus,quid llomæ acta/n esset. Ea ne me celet , consvefecililium. Theopiirastus moriens naturam accusavit, quodtam brevem liominibus vi tam dedisset. Ouæsiverantex servis, ubi berus prid i« fuisset). 9Q?en cc Salenom noget XZcevvxvmbe cllcc tCilÉommenfce, og Jpottebfat;

tiingené QSecbum nltfaa præsens cllcc futurum, bliver ben

afhængige ©ætningé 23cr&uin præsens, unbtagcn naac 9)cc*

ningen beftemt fcceucc perfecium cllcc futurum, f. (5r»

Rogo te, ut ve/nas. \ix quisquam reperietur, qui

hæc credat. Nemo reperitur, qui «'/ studio nihil

cor/secutus. Paucis dica/n, cur buic oralioni crederenon debueris. Nescio, quo bæc evasura sint. Per-svasum tibi habeto, mihi non minori cuvæ fore, qua-lis respublica post mortern meam futuva sit, quamqualis hodie sit. — Quotusquisque tara patiens est (cl/

lec erit) , ut velit di.scere, quod , quum didicerit , in

usu non sit liabiturus? Quotusquisque tam patiens

erat (cllcc fuisset), ut vellet discere, quod, quum,didicisset, in usu non esset liabiturus? — Si accidit

(cllcc acciderit), ut aliquis, cujus mors tibi emolu-mento futura sit, imprudens assederit uspiam, ubiaspis occulte lateat: improbe fecisti (cllec feceris),

nisi monueris eum , ne permaneat, ubi periturus sit.

JSi accidisset, ut aliquis, cujus mors tibi emolumento-futura esset, imprudens assedisset uspiam, ubi aspis

occulte lateret : improbe fecisses , nisi monuisseseum, ne permaneret , ubi periturus esset. — Quis est

(cllcc erit) exploraturus, quid agant , quid egerint,

quid acturi sint bostes? Quis erat (cllcc esset) explo-raturus, quid agerent, quid egisseut

,quid acturi

essent hostes ? 2(ltfaa :

A. Sil præsens cc ftortibcn periectum (f. jeg læfer ben

35og , jeg l)av faaet).

105

%H imperfect. er ftortibcn plusqpf. (f. jeg Io-fle ten

^°9 / jeg f?ax>fc>e facet).— futurum fut. exact. (f. jeg jTal Icrfe

ben ¥)oq, jeg tul base faaet).

B. JjpottCbfcetnttig i prætei-itum t)ar efter ft'g imperf. f. (Sr.

timui i

timebam V ne id accideret.

limucram \

—

—

t præs. cl. fut. t)ar eftet ft'g præsens,

f. (£r. vereor cl. verebor, ne accidat.

SBev&um mcb ©emti»u£.

"274. Meminl, reminiscor, obliviscor (lr>re (Bcnitic;

bog ogfaa 2(ccttfatio , naat Dbjectct et en Ctng, \.Vivo-rain memini, nec mortuorum oblivisci possum. Be-neficiet meminisse debemus. Recordor flirer pellet "Xacttfativmé , enb ©cnitiruté, og t)<\t albtig en Q)crfon fomutnibbclbart Objcct: JNon omues senes possunt esse Sci-piones autMaximi, ut pugnas triumpliosque recorden-lur ; C. sen. 5.

275. Misereor, miseresco, og satago (fortncbelft sat

Cl. satls) ftyrc ©enitioué; miseror og commiseror TidCitfattttité : Eorum misereri oportet, qui propter for-tunam, non propter malitiam in miseriis sunt. Mi-serescite nostri! Clinia rerum suarum satagit. Age-silaus commiseratus est fortunam Græeiæ.

276. SRogle SSerba, fom betegne røicttfelfe eller tlriftbeb,

forbinbeé meb animus i ©cnttttsitg eller 2Cblati»tt£ , tfær pendeo

:

Ego quidem vehenientpr animi pendeo. angor animo. J3 $piur»

peiidemus animis (t $piur. brugeé iih ©euttttf). (<See »toere

cm ©entttO 3lr. 292 fgg. og om verba impersonalia).

SSerfcum mcb £>athnré»

277. 9>aa ©pørgémaal for. hvem o: bt>em til tZytte

Cllet til ØFaoe britgeé Dativus respectivus: Pompeioet Senatui pacis auctor fui. Omnia secundissima no-bis , adversissima Mis acciderunt. Tibi oecas, tibi

seris, tibi eidem metis. Est mihi iiber. Gralia tibi

contingat abunde! Dii tibi divitias dederunt.

278. tyaa ©pørgémaal lyvovtil o: til IjrtlFctt ^ettftgt ?

fetugcé Dativus rei »eb sum, vcnio , tribuo , habeo,

106

mitto, dueb, verto, relinquo: Hæc res tibi erft de-cori , dedecori , detrimento, emolumento, gloriæ,

oneri, risui, saluti &c. Pergite, ut facitis, adolescen-tes, atque in id studium, in quo estis , incumbite, ut

et vobis honori , et amicis utilitati , et reipublicæemolumento esse possitis; C. de Or. i, 8. Videndumest, cui (Dat. respectivus) bono (Dat. rei) fuerit, mattmaa fee, t?>?em t>et bav vævet til VLytte. Virius

sola neque datur do/io neque accipitur. Pausaniasvenit Atticis auxilio. — 3 anbrc ^-orbtnbclfcr , og for.

at unbgaac Utt?bcligf)cb, orugeé anbrc (£on|tructioncr, f.

Oeg fyav til min ,£orbeel forbunbet latinen meb (Broe;

fHert / ad mearn utilitatem cum Græcis Latina coti-

junxi. Sex dies ad eam rem conficiendam (til «£ttlbs

byvbdfe f?eraf; spatii postulant ; Cæs. B. C. 1, 3«

Ludi acti sutit in honorem Bacchi.

279. (Epp. mcb sum (unbt. possum) og mcb bc Hbttterbia satis, bene, male tage £>nti»ct til fig : Necåibinec alteli prosunt. Ceteris salisfacio omnibus, mibiipse nunquam satisfacio.

280. QScb bc 23cr6a at nytte, (tabe, jmbe, befale,

lybe , tjene, tvue, »rebes Orugcé ®ati»ué, f. prodesse,prospicere, subvenire, opitularij nocere, insidiari,

derogare, invidere; gratulari, biandiri, lavere; præ-cipere, mandare; parere, obsequi . famulari &c. —luvo , adjuvo , offVndo, lædo ftr?rc 2fccufatt»; jubeo ftp*

ter Acc. c. Inf. (@cc dit. 385).

281. $?un bc 23cr6a, bcr fft?cc 2fccufati»ué, 6rugcé per/

fonligt i Q3aéfituim. 2tttfaa brugeé bc QScrbcr, bcr jtpre

©atiuué, upcrfonligt i 'paéftMim : 3eg, bit, fyan, vi ic.

tfcaanes, mihi, tibi, illi, nobis, vobis, illis parcitur,

parcebatur, parsum est &c. parcendum est inimicis.

Divitibus invideri solet.

282. 93tangc mcb te ^rxpofitioncr ad, ante, con, in,

in ler, ob, post, præ, sul) fammenfattc 2Scr6a forbtnbeé

tncb ©atittité: Adspirat fortuna lahori. In video (jeg

feer ftjeevt til) ejus laudL, jeg misunbev l>am bans3\oes. Innocenlia antestat eloquerdiæ. Principiis

consenliant exitus. Impendcnt homi/nbus multa ge-uera mortis. Interesse rei. Omni virtuti vitium op-ponitur. A Manlio posthabila est filii caritas publi-

107

cæ utilitati. Homo ceteris animantibus præstat. Snc-cumbere doloribus, miserum est. — £>og maa bcmær*tcé, at »eb mange verba cpp. gjentagcé ben famm c eller

en bermeb bcflægtet *Præpofition: Comparare rem cumre. In ipsa dubitatione facinus inest. Arcbias ad-scribi se in eam civilatem voluit. (^ Uttté|)Cbé SilfcdbC

bør man raabfpørgc £ericon.)

283. 9iogle røeb ad fammenfatte SBerba tntrangt'ttti forbtnbe§

baabe meb ©at. og 'tfec. ; meb £>ati»ué ifølge foteftaaenbe Steget,

meb 2Tcc. formebclft ben meb SSerbct fammenfatte ^torpofirion

:

adequitare, adtiare, adjacere, adsultare portaiu el, poitæ; ad-volare , adsidere &c.

284. 23cb bc 23crba dåre, addere, dieere, ponere,tribuere alicui nomen cl. cognomen, retter 33cnce»nclfcn

fig t)cl(t efter QJerfonené ©atiuué (Tarquiuio cognomenSuperbo dederunt. Fabio nomen Allobrogico indi-

tum est), fjclbncre efter Objcctcté 2fcciifati»né (Ei Asca-nium parentes dixere nomen); fjclbnejt brugeé ©enitix

VUé (JVIetello Maeedoniei nomen inditum est). — <&aat

lebcé jtaacr ogfaa »eb ben "Salcmaabc: mihi nomen est,

SScnævnelfcn fæbuanligjt i ©ati» ; men ogfaa i 97ominatio;

fjelbent i ©cnitio : Mihi Menechmo nomen est. Mihiest Menechmus nomen. Nomen Menechmi est mihi.

Duo sunt Roscii, quorum alieri Capitoni cognomenest. Decemviri leges, cjuibus tabulis duodecim est

nomen, in publico proposuerunt. Mansit Silviis omni-bus postea cognomen. Syracusis est fons, cui no-men Arethusa est.

2S5. 9?oglc QScrfca frt?rc i fammc 93ctt?bning fnart ©a/ti&ué , fnart 2fccufati\uté : adulor, ausenho, palpo, præ-stblor, antecello, præcello (f)cljt ©at.), præcedo (Ijelfl

2lcc), o. a,

35er6um meb 5(ccufatbué.

286. Verba transitiva (activa eller deponentia) jrnre

ialminbelig^cb 2lccitfatir»né: Studia adolescentiam aluut,

senectutem oblectant. secundas res ornant. Admira-niur virtutem. — 2(tfc bc meb circum, per, præter,

trans og super fammenfatte CCcrOa flnrc 2(ccufati»ité.

287. Verba intransitiva (tyre iffc 2lccufati»ué ; men288. Slange intransitiva, fammenfatte meb qprcepofu

tioner, bli»c transitiva (ligcfom i SDanfJcn), .( iugredi,

108

tlecurrere, obire, translre, og ncejtcn ode tncb pi'aeter

fnmmcufilttc SScrbrt , f. Urbem invadere, societatem

inire, adrrc aliquem, præterire aliquem : flltfaa »erfotu

ligt i Q)aéftotim / f. Hostes invaduntur; societas iuitur;

éi di li sunt Consules.

280. Sftogte 3ntranétti»a , tfar »atbcttca, b<we (efter ©rcc!er=

neg SJiaabe) Sfomina, tfcer ^proitomina iteutra, ijoé fig i "Ifccufas

tioité (accusativus resprctivus) : horrep tenebras ; doleo vicera

tnam. Hoc lætor, hoc non dubito, hoc laboro, id stouiachor

C{jooc ©itbjtantica itte fmtbe ftaae) j femt bc 93erba at lugre eUlet fmage af iTiogct: redolere yimnn, lugte af T>iiu. SDrueit

fmager af 23cg, uva piceni sapit. (Som .Accusativi respectivi

ftrtCte ogfaa magiiani cl. niaxiniam partern, reliqua , cetera, f.

A/ag/iam partern ex jauibis nostra eonstat oratio. Non solumpoeta svavis, verura etiam cetera doctus.

290. 2fbft!illtge verba cpp. tjat>c 2fcc. bo§ fig formebclft ben

^Jrccpofttion , bcormeb bc cre fanimenfatte : Navis appellitur 6>-racusas. Scopulos circumvehiinur. Tanais Europam et Asiamiuterfluit.

291. (5ftcr bc SScv6a at lyave, bol&e, anfee, crFjenbe

for, gjøre, vælge, ^beftemme, ubncrxme til, 0. &., ftaocv>

fontbcn Objcctct, cnbnu en 9)rccbicaté;2lccufati»ué , fom2fp»ofttion til Objcctct : fgpaminenbas fyavoe Hyfias til

Jlccvev , Epaminonrlas præreptorem habuit L/ysiam,

domerne udvalgte <£tccro til (tonful, Romani fecerunt,

crearuut, renuniiarunt, desi^uarnnt Ciceronem Con-sule/n; i QJaéfnuuii : Cicero blev uovalgt til Conful, Ci-

cero f'actus . ereatus &c. est Consul. iDen (Bjerrtge

anfeer SattiQbctn fov en (tor ^eil, avarus paupenemluge/in vitium en dit. — Sftnn tage fig »cl »arc for at

o»crfættc bcttc tit, for, fom, 0. b. , i Satinen, (øcé 9ir.

1G4). 3eg xnfer mig taknemmelig imoo mine Velgjørere,

bene au me meriiis gratum /tie pm-beo. X>iis tDig

fom tHano, præsla te virum. Facio te certiorem

mei consilii, jeg unberretter £)ig om min plan. 23cb

nubre 2(bjccti»er, enb bcttc ft'bjlc (certus), brng.cé oftere

reddo iftebctfor facio: aliquem placidum, iralum, uie-

liorcm reddere.

Verbum mcb §tøcufatt»ué og ($emtt9U&

292. 23cb verba forensia (iit inoftÆtme, beftytøe,

overbevtfe, bomfælbe, friFjenoe) jlnacr 25vøoens UMinÉi ©cnitiv ; Miltiatles proditioms est accusaius. Cicero

109

Verrera avaritiæ nimice coarguit. Theraistoclcs pro-ditionia est damoatus. — 9Sct» bc 2Scr0a flt frtFjettbc

brngcé ogfaa 2(b(atioué: Es;o me, etsi peceoto absnlvo,

supp/icio non libero. — Straffens llbtrr»f flatter fffbttan*

[føe'tl i 2(blittiinié (font Abiativus instrumentalis): Mul-taire aliquem exilio, morte; bog er damnare capitis

og eapite, voli $Q voto lige brugeligt. 50? nn figcr ca-pitis accusare, absolvere: Milliades, capitis absolutus,

pecunia mul ta lus est.

293. QScrba, font tilfjcnbcgir-c en Xfabflt Otrettefcrb

telfc, conftrnercé meb Q)crfoncné ©cnitio og Singené 2to»

Cltfittit) : lncrepare, accusare, notaren aliciijus iuertiam,

bable, trcttefÆtte <Htt for JDovenftab. (efter Orbcnc: at

fca&Ie /Hits JDovenft'ab).

294. Verba æstimandf brngcé tneb bc 05eniti»er tan-

ti,quanti, magni, parvi

,pluris , meb cpp. , i olie Q>5xc\i

bcr (bog iffc mul li eder majoris) : Si prata et boriulostanti æstimamtts, quanti est a:stimanda virtns. IVler-

catores non tantidetn vendunl, quanti emerunt. Ca-touis opera magni existimala est. Est hominis magniatque sapienlis, inaxitni æstimere sapientiam. Divitia;

a me minimi putantur. , Mea milii conscientia plurisest, quam omnium sermo. — ©aalebcé brngcé og bc

©cnitiocr assis , llocci, hili, nihili, nauci, pensi, pib",

teruneii, bujus : Psoii assis illutn, imo tie teriincii qui-dem facto. — 93icn mtar QSccrbicn næmicS be)Tcmt, brn?

gcé 2lblfltiwné: Ea lis quinquaginta talentis a^timataest. — .fertil regne* bc Salemaobct aqui bonj cl. ætriii

bonique facro, consulo . tager til HatTe meb. — (Ombc SScrba at fcelge fec Verbum meb 2lblatu>).

SSerbum met> Slccufatfo ocj £)affo.

295. Q)crfoncné ©attøu* og tingene 2fcciifati»ué bnugcé vcb bc QScrba at give, fratage, fortælle 0. b. , f.

dåre, reddere, parare, mittere; auferre, »eripere ; nar-rare, dictre, imperare &c. alicui aiiquid. *$an tog25ogen fra mig eller: ^an fratog mig 23ogen, eripuit

mihi libruin. Rex ge/dem ditiuni suæ sul)jeeit.

296. 5Bcb be SSerba adspergo, inspergo, circumdo, oirouni-fundo, iuduo, exuo , douo . imperUo, iutcrcludo ftoaer fnart

110

^Perfoncn t 2)att» og SSingen t Eccufatto, fnart §)erfonen i #c=cufatto og Snigen i 2Cblatt», f. (Si:.

Donare alicui librum, Donare aliquem lihro,

(Bivc 4Ert en 23og, begave «£n me& en 23og.Adspergere alicui aquam, Adspergere aliquem aqua,paafprøire iKn X)anb, befprøire iEn met> X)anb.Aqua adspergitur alicui, Aliquis adspergitur aqua,X>«nb paafprøiree Æn, lEu befprøiteg meb t>«nO.

3 spaéfioum blt»et nemlig Sbjectéaccufattoet ©ubiecténomtnath).

SSerfcum mei) to 5(ccufatu>er.

297. Celo, oro, og doceo meb cpp. (condocco, edo-ceo , dedoceo) Vgc en bo6&clt 2lccnfati9tié til fi'g : Nonte (Accusativus respectivus) celavi sermouem (ObjectgV

2lccufatit>et) Ampii. Docere aliquem (0&jecté*2fccufatie)

artes (Accusativus respectivus). Te hoc beneficium

oro. — ©og brugcé benne Accusalivus respectivus baabe

i flctittijlc og paéfioifEe (Sætninger, fæbvanligjt ftin, naar

ten er Centrum of et pronomen eller 2lbjccti»um: Huete oro. Nihil aiiud vos orat et obsecrat. Illad te

interrogo. Pauca docendus eris, plura monendus.(Accus. resp. t>ebblit>cr naturligotté , ogfaa naar ©cetnin;

gen blider paéftoiff). — 9?ogle Serber af bcttc ©lage bru;

gcé b,elft meb QOrcepofttton : poscere, reposcere, flagitare

rem ab alic/uo ; faalefceé ftefcfe peto, postulo, contendo.Quæro brugeé meb ab, de og ex. Rogo , interrogo,

censulo, percoutor, doceo (un&erretter) aliquem dealiqua re,

SSer&um meb Stølattøtré.

298. a) Zblativus ubtrnffer ben xurFettoe ©ag, eller

Siarfag, ^e&fEabet eller tTuooelet, l)»on>cb 97oget ffeer

(Ablativus instrumentalis) : Dente lupus, cornu taurus

petit. Concordia res parvæ crescunt. discordia maxi-

mæ dilabuntur. — (5r ben »irfcnbe 2larfag en Perfon,

brugeé en ^ræpofition eller et paéfcnbe <©nbffanti»um

(opera , arte , consilio 0. b.) '. Aut ipse sua manu pa-

trem interfecit Roscius, aut per aliejnos servos. Galli

comprehensos cos, quorum opera (x>et> f>t»ilFe) plebemconcilatam existimabant, ad Cæsarem perduxerunt.

b) Tlblativud nbtroffet Wiaaten, f)borpaa en Sing

111

fCccr (Ablativus modi): Injuria fit duobus modis, aut

vi aut fraude.c) Tlblativus betegner en nærmere 23e(temmelfe eller

On&ft:ra>rtFmng, l)»or man i SanfEcn fan figc i ^emfeen&e til (Ablativus respectivus) : Qyg i åøbbevne, æ%iv

pedibus. <5la?t>eligt af føvfte Tlnfeenbe, bedrøveligt i Ut>*

fftl&et, læmm prima specie, triste eventu. Grandis

natu. Est mihi ætate filius, beneficio pater , amorefrater.

299. Q3eb be 2Scrba at Fjjøbe , fælge, leie, og mangeanbre, fcettcé ^rifen ialmtnbeligf)cb i 2lblatioué (fom en

Ablativus lastrum.), og hin tanti,quanti, pluris, mi-

noris , maximi finbeé »CD biéfc QSctbcr i ©cnitituié; fol*

genbe i 2fblati»ué : magno, plurimo,parvo, minimo,

uihilo: Darius mille talentis percussorem Alexandrieraere voluit. Conduxit in palatio non magno do-mum. Parvo farnes coustat, magno fastidium. Quantiemtæ? parvo. Quanti ergo? octussibus.

300. Verba copiæ et inopiæ (at f)aoe (Dverflob eller

stanget paa , at fpl&e, berøre) forbinbeé mcb 2lblati»ué

(bcr for bet mce(tc fan forflarcé fom en Ablat. respe-

ctivus): Germania rivis jluminibusque abundat. Va-care jebri. Implere aliquem spe. Consilio et aucto-ritate non modo orbari , sed etiam augeri senectus

solet. — Afficere aliquem (<xt vivVe paa <8n veb) ho-nore, beneflcio, lælilia, præmio , ignominia, morte&c. Admiratione afficiuntur ii , q'ui anteire ceteros

virtute putanlur; C.Off. 2, 10.

301. 5Beb be SSerba at bortfjerne, afværge, befrie, og ambte, fom betegne en SrafFillelfe (verba arcendi) jtaaer 2fblatts

»ué ttoen ellet mep $)røepoftttoneme a, de, ex, f.@r. Areerealiquem (a) te^ta^ Liberare aliquem (a) periculo. (E) vita

decedere. Amiciiia nullo loco exeluditur. Sulla dictatura se

abdicavit. Interdieere alieui aliqua re i interdietum est illi

aqud et igni. ISostro more male rem gerentibus patribus bo-

nis interdici solet; C. sen. 7. Exsolvere , exonerare , levare

u&en Sprccpofittou ; be SSerba at t><?re forfFjcllig fra, (verbadistandi) differre, discrepare , distare , abhorrere og alieuare

Ijetfl meo ^)rcc»ofttion. Attictis eos vocabat, quorum moresa suis non abhorrerent; Nep. Att. 14- Totum se c te aba-lienavit Dolabella ; Cic. Att. 14, 18- 9tøar Salen er Ottt , Ot

fHUeé fra Perfoner, brugeS Sprapofittonen a: divelli ab amico.

302. £>c 2>crba utor, fruor, fungor mcb bercé epp.,

potior, vescor, nitor t>avc 2lblrtti»ué f)oé ft'3 ; Hauui-

112

hal, quum victoria posset id/\ frui maluit. Quum jamdefuuctos ses« periculis arb i traren tur. li mihi videu-tur bente vixisse, quibus sapientiæ lande perfrui li-

cuit; C. Brat. % Om ae, quo vescuatur hooiiaes,penus est. — Pou'ri fhjtcr. ogfaa ©cnitiu, ifcer. naau bet

betpber, at opnnae ben ^)joicflc §D?agt: regai , imperii, re-rum potiri. — JNitor confiruercé og i ftgntlig ftorftanbmcb in; In vita Pompeii nitebatur sålus civhatfs. —(Sfter diguor, ligefom efter dighus, feetteé Xtngen i Tiblcd

tivtié, f. Haud tquidem tali me dignor honure.

303. Sftoglc 2Scr0rt conffrucrcé foriTjcfligt i forjTjctfig

?$ct»bning, f. (jjr. vacare rei (£>atio), at vceve fri, i>ave

Stunber tir en £ing o: opoffre fig tit, lergge ftg efter en"Cing. vacare re cl. a re, »cere fri for en "Cirtg. —Cousulere aliquem, raabfpørge fi*n (i Q)aéf. cousulor);coasulere alicui, førge for fgn (i ^aéf. mihi eousuli-tur). Consulere in aliquem, opføre ftg mob t£tl. —Literas dåre alicui, at levere f£n (et SBub) et 23re»; li-

teras dåre ae/ aliquem, at fivive *Hn tir. — .Vnimad-Tertere aliquid, at bemcerFe tToget; animadvertere inaliquem, ftraffe <£n. — Metuere, timere alicui, eller.

de aliquo, væve befymret for, aliquem, vceve bangefor, frygte <6tt. — Interfutrunt sex anni iuler primuaiet sextum eonsulatuin . ber »ar G 2lar imellem; inter-

esse spectaculo, at bivaane SJruefpiUet; iuterest mea,ejus, bet er mig, fyam magtpaaliggenbe. — Æquare og

adæquare rei eder cum re rem, at gjøre tig, ali-

cjuem , at vxve lig, op»ete. — Conveuire alicui, vasfe

ftg for, aliquem, (omme {ammen me&. — Cupere ali-

cui, at ville vel, aliquid, ønfTe tToget. — Incumbererei, lægge ftg vaa (i tipgurlig Sctnbning), in cl. adrem, lægge ftg efter. — Moderari, temperare alicui

rei

,

,l>olbe ittaabe met> , rem, flyre, tnbrette, tempe-

rare alicui, fiaane. — Providcrc. prospieere aliquid,

fovuiifee , alicui aliquid, forfyne t£n met> tToget, ali-

cui, føva,e for *En.

PJiilosophiæ seniper vaco. Kulluni tempus Pisoni unquaiuvacabut auX afbrensi dictic.ie, aut a scribendo, aut a cogitando ;

C. Br. 78- — Atheuieuses consuluerunt Apollinem,

quas po-tissimum religiones tenereut. Dii consulunt rebus humanis.

ISon unicerso hoiuiumu generi solum, sed etiara singulis a diis

iiuiuortalibus consuli solet. lu secundis rebus uihil in quem-

quam superbe ae Yioleuter consulere decet. — De republica

113

quotidie magis timeo. Duo res in civitate plurimum possunt,

Minima grutia et eloquentia . quarum alteram vereor , alteram

metuo. — Ke æquaveritis Hannibali Philippum, ue Karthagi-

?uensibus Macedonas. Apparuit, ænuasse Servilium ConsulemAppii odiuin ; Liv. 2, 27. — Poetæ , etiam vitiosis quid conve-

niat , -videbunt. Atilium. sua man u spargentem senien, quimissi erant, convenerunt. Tissapherues siniulavit se dåre ope-ram, ut Lacedæmoniis cum rege conveniret, at Hacebtfmottieme(Fulbe blive enige me& kongen. — Cæsar reperiebat, lavere

Dumuorigein et cupere Helvetiis propter aft'initatem ; Cæs. 1, 18.— .Ajax gladio incubuit. Incumbamus ad illa præetara studia.

— Yix lacrimas temperans dicitur legatorum verba audisse«

Res rustic.as venti tempestatesque moderantur. •— Prospexitempestatem futuram. Cæsar, frumento exercitui proviso , in

Italiam profectus est. A diis vitæ hominum cousuli et provi-

dcri, manifestum est.

304. 5If verba impersonalia

taqc libet, licet, liquet jDatitttié til ftg: Non libet mihideplorare vilam. Libitum est mihi paulo plura di-

cere. ©aalebcé og ep. colhbet, collibuil el. collibi-

tum est. Simulac mihi coLLibitum sit, de te cogi-

tare; C. Fa/n. 15, 16. — Licet libi dubitare, eller:

licet, ut dubiles; ogfaa mcb to Sfltittcr : licuit esse

otioso Themistocli , licuit Epaminondæ 5 f)ttilfcn (Jotlx

fkuction et alminbcligcrc enb f. (&r. Civi Romano licet

esse Gaditanum, f)oor ^nfinitittué Gaditanum esse ec

©ubject til licet. Roscius rogat oratque, ut sibi liceat

iiuiocenti amicorum opibus vitam in eges ta te degere;C. Rose. 49« 23cb licet cc !jnfinititnié 2lcti»i brugcli*

gere, enb ^ n f« 9^f«» f- &et Fem omtvivles, dubitarelicet (t>et ev tiUabt at tvivle), — De causa mihi non-clum liquet. — SftCb id, hoc, illud, quod, 0. b./ fltnnc

biéfc 23er0a btUQCé perfonligt i 3 9>crf. i ©tng., f. JNonidem mihi licet, quod aiiis.

305. 2?eb følgcnbc 5 ^mperfonalia ftrtnet ben falenbc

<3>erfon i 2lccufati», og ©jenftatvbeu for ftjylelfen i &cnittie (ogfcia i ^nfiuitio):

ipnerutet , f. suæ quemque fortunæ poenitet.

piget, f. si peccatorum vos piget.

pudet, f. Malo, me fortunæ poenileat, quamvictoriæ pudeat. ]Non me pudet fateri.

tædet, f. Piget tædelque me ci vitatis morum.miseret, f. Mei miseret neminem. Me mi-

seret nullius homini-s.

114

306. Decet, fømmer ftg, anftacter, brugcé mcb Acc.

c. Infinitivo, f. decet, verecundum esse adolescen-

tem; men ogfaa »crfonligt, f. parvum parva decent. —^aalcbcé brugfé og dedecet cg indecet, anftaaer it'Fe.

Oratorem irasci , minime decet 5 sinmlare, non de-decet.

307. Opottet, t>et bør ftg, oet et* nøor-enoigt, con;

fkucrcé alminbcligcn mcb Acc. c. Infinitivo; men ofte,

if«r for at unbgaac Sttctpbigfjcb , brngcé ogfaa (Sonjnnc?

tivué: <Hn tLcx> bør vceve Fort, K.-gem brevem esse

oportet (oet er nøovenoigt , at en £or> er Fort). Meipsum atnes, oportet, non mea (oet bør ftg, at buel)Ter jc). Me araare te oportet viloc t)«rc tocttybigt.

308. Necesse est, Det er nøorenoigt, brugcé ineb

Acc. c. Inf. , cllcc meb <£onjunctivu6 mcb Uoclaoclfc af

ut, f. Necesse est, me, te, illuin. illos, nos &c. hocfacere, cflcr : Hoc faciam, facias, faciamus &c. necesse

est. Si sic erimus aflecti, ul propter suuni quisgue

einolumentum spoliet aut violet alterum, disrianpi

necesse est humani generis societatem. Qui se metui

volent , a quihus metuentur , eosdem metuant ipsi

necesse est ; C. Off. 2 > 24.

309. Opus est, er fornøoent (iffc i faa f)$i ©rab

fom necesse est. ttunogaaeUgen nøbrenoigt). Opus er

cgcntligcn et €5u6ftonttøutn, 23ebov, Crang, f.

Mihi opus est libris (ablat. respectivus ; fce'9?r. 306, c),

oer er Zbelyov for mig i *$enfeenoe

til Søger o: jeg bebøver 23øger.

Mihi opus sunt libri, 23øger ere 23ef?ov for mig o-, jeg

berører 23øger. — 2)cnnc fitftc

93iaabc &rugcé Ijcfft vcb 2(bjcctira og 9>ronomtna i $ftths

tutm, f.Themistoeles celtriter, c/uce opus erant, re-

perrebat. £)cn førftc 9)iaabc bruge* altib naat »eb opus

tttt (laact ben græfle 2(ccufatiinié, f. Quid opus est di-

\itiis? JNihil opus est dhhiis. Opus est brugcé ogfaa

mcb ^njtttitittul ; meb Acc. c. Inf.; mcb 2(blat. af Per f.

Pailic. Pass. , f. Quid opus est de Dfonysio lam valde

affirmare? Nunc opus est, te animo valere. Prius,

quarn incipias , coasulto , et, ubi consulueris, mature

facto opus est.

310. Venit mihi in meutem brugeå ofte fottt et Impersonale

roet* Øenittp, f.Solet mihi in mentem vetiiie UHus temporis

115

cl, illorum. temporum. Venit mihi iu inentem btugc§ ogftia »Ct=

fonltgt, f. Veniebaut illi in uieutem multa iu utraiaque partern«

311. 2tt>ffilu'ge verba personalia fotanbre beteé S3emccrielfe,

naar be brngeé imperfonaltter, f. (5r.

cousto, stiti, are , beflacer; constat , bet et vitterligt,

contingo , tigi, tacttun, ere, contiugit, bet lyffCO.

vcbrørcr;conveuio &c. fommer fanv conveuit, bet (FiFFer jtg.

men;

312. SDtcb tfccitfatteué bruge§: juvat, f. me juvat, bet for;

ttencv mig; i»e piæterit, fallit, fugit, latet, Set unbgaaermig, min (!>»m<xrrjc>ml>e&. Iu lege uulla esse ejusmodi ca-

uut, »oti te fallit. Illud. quara sit difficile , nou me fugit.

313. 93cb interest , Set $jøv en Æorftjel, bet er magt«paaltggenbe , og refert (o: reifert), bet gjør til ©agen,bet er magtpaaliggenbe, forjtaacé bet Orb causa eller,

re (ablat. respeclivus), f. interest meå , tuå , suå , no-

stra, vestrå (causa cl. re), Set gjør en ^orfTjel i mit,

Sit k. 2f.nliggenbe, Set er mig, big :c. magtpaaltggen*

be. Inlerest reipublicæ (causa). Interest utriusque

nostrum (iftC uostra utriusque). Refert nostrå (re

cl. causa), Set gjør til Bagen i vort 2lnltggenbe, Set

er os magtpaaliggenbe. — lleferi brugcé l>clfi: fun »eb

9)oéfcéfi»er, eller oftejt abfolitt.

©et, fom cc magtpaaliggenbe, ubtrnffcé albrig »eb et

@ubfhtnti»nm, men »eb en <8ætning mcb at, eller mcbCt v^pjørgcorb, f. intenst omnium rede farere cl. ut

reet« faciant. Sov 23ørn er ^orælbres iliv og Vel me;get magtpaaliggenbe, Liberoruni magnopere interest,

parentes vivere et salvos esse. Vestra omnium inter-

est, ne respublica turbetur. tHilo tænFte flebfe p<xct,

l>vor vigtig r>ans iDøb var for Clobius, Semper Milo,

qiiiintum interesset Clodii, se perire, eogitabat. Nonadscripsi id, quod tua nihil referebat. Non refert,

quani mul fOS lihros, setl quam bonos habeas.

tgvormeget Diogct cc magtpaaliggenbe, ttbtrnffcé »eb

2lb»Crbia : tantuui (cl. tanii), quanium (cl. quanti),

mulium, plurimum, magnopere (cl. magni) , magis,

maxime, nihil, parum (cl. parvi), minus, minime;(iflc »eb majoris, maximi ; multi, plurimi; niinoris,

minimi). Magni refert, bie quid velit. Maxime in-

terest., quemadinodum qnæque res audiatnr. Magniinterest mea, cum aniico uua esse. fntrlligo, quanti

reipublicæ i//tersit, omnts copias couveuire. — £)ct

8*

116

(jcmærfcé, at esse ftin fan tyavc 9?ominat., <£>at. og 2(cc.

efter fta. SWan fan altfaa iffc figc: interest Ciceroirisesse eloquentis, men elocpientem.

314. Ch verbum activum, fom ftyrcr Sfccufattaiié,

6rua.ee pcrfonligt (fjclbcn upcrfonligt) i 9>aéfi»um. Verbaactiva, fom iffc jtyrc 2fccuf. , bruge* upei-fonligt i tyaée

funim, f. consulere aliquem, at raafcfpørge f£n , i $aé?fioum: consulor, -eris, -itur &c. Consulere alicui,

rtt føtrge for <£n, i Q^aéfivuun; consulitur milii, tibi,

ili, nobis&c; consulebatur mihi, tibi &c. Parcen-f]um est iuimicis. Divitibus invideri solet. INibil fa-

cile persvadetur invitis. Non modo non invidetur

iili ætati, verum etiam favetur. Omnibus meis per-svasum est. Patnbus male rem gerenlibus bords in-ierdicl solebat. Senatus pulavit, in eam civitatemanimadvertendum esse. iVon corpori solum subve-mendurn est, sed menli atque animo muho magis.

?Dt8fe funt>e i£Fe overtales til at opholde ftg længere,

his non persvaderi poterat , ut diutius inorarcnliir. —Verba activa , fom &rugcé pcrfonligt i fpnéfwiim, ffnrc

oltfaa tfccufatiuu*.

§. 12.

£>m ©teb/ Z'ti, 09 Slum*

315. 33neré 9?a»ne

fhae paa ©pørgémaal f>x>or? i (Bcnitituié, f. Romævxn-tus. Corinthi nuti-itus, i T^ont/ i (Cortntb. — 2tppofu

rum tit en faaban (Bcnitioué jlaacr i 2lblatitrué : Katus

est Antiocluæ, urbe clarisdma. ©taacr 2lppcllattøum

foran SSpcné SJiat-n, maa ih fcettc» til, og Spené Sftaon

ftaacr i 2lblati»ué, eller i (Bcniti»né: In oppido Adrn-meto. In oppido Antiocbiæ. — 35t?cré 9?a»nc paa e

efter 1 &ecl. funnc i bettc Silfælbc tffe t)a»e es i ©cnutio, men æ: Negotiatur Mitylenæ, iffc Mi fylenes. —Søien

316. Skar 95pcré" 9?atmc cre pluralia, eller af 3 £>ccl.,

ftaac bc i 2lblati» uben Qftræpofttion : Athenis Archon-tes., Carthagine Sufetes quotannis creabantur.

©enne ©cnitio og 2fbfati» brugcé fun t>ct» Vetba ;

berimofr »eb øirifføn'tiva mm ©tefcet l;vot auojv-c* veb

117

2fbjectit>er / f. Ofr. Senatet i 7\om, Seuatus RoinåiM(iffc Ronue). Olim inclyturn erat Dianæ Ephesids

idnuin , £>ianaé Scmpcl i <Bpl;efns.

317. Stycré Suunic (la ae paa ©ptfrgtfmaal hvorhen?

i 2tccufatiiuié , paa (øpørgémaal forfra? i 2(6lati»u»

ubcn Q)r«pof(tioncr : Koma Capuam proilcisci. §oran

35nci» Stavne ftaaer i £anf?cn ofte i, men fcetybcr bog

til @tcbet: (Quum) F. Maximus, Romani ad Setuituni

missiis, (nuniiasstt), til Senatet i 2\om. — £>a Q)r«*

pofttionerne fim ubclabcé , naar 'Salen er om at fommeinoe fra eller inb i en 55 » , faa maa ad fætteé foran

SSpcré Stavne, naar bet betnber f>enao til, til (Dmeqnen

af, iffc tnb i, og ligclcbcé a, naar bet 6ctr>bcr fra Omsegnen af, f. Quum Her ad MutTnarn dirigerem, in iti-

nere de proelio facto audivi ; Cic. Fa/n. 10, 11. Iu-

gurlha et Bocchus ad Virtham oppidu/n iter consti-

tuunl; Sall. lug. 81* Augustus ab Actio Samum in

hiberna se recepit; Svet. Ort. 17. — ©taacr 2fppellai

timim foran Q3»cné 9?avn, fattcS ^ræpoft'tioncn til, f.

ad urbetn Ancyram , ex oppido Thermis. — Q&ræpoflV

tionen fætteé til , naar ben betegner en ,Jrafcano fra et

@tcb, f. Æsculapii templum quinque millibus passu-

um ab Epidauro abest.

9?aar fra bcttjber oprunfcen fra, bjemmebøren&e i,

brugeé 2lbjectivet af propriet, f. ©orgiaé fra Æeontium,3l)rafpmad)iié fra (tbalceoon, Q)rotagoraé fra 2(boera,

Cprobicué fra <£eos , .f?ippiaé fra f£li& »arc i 9>criclcé'é

Sib i |lor 2Crrc, Periciis ætate ' Leontinus Gorgias , T.Chalcedonius , P. Abderites , P. Cé'us , H. Eleus iu

honove magno fuit; C. Br. 8-

318. @om 35pcré Stavne 6rugeé domus, rus, humus,faalebeé:

*5»or? domi, ruri , humi (ligefaa belli og militiæ i $or-'

binbclfe meb domi: domi militiæque; vel belli

vel domi).i£x>orben? domum , domos, rus, humi (iffc humum).forfra? domo, rure. (Om ruri, rure fee 3?r. 43, b).

domi, domum og domos, ubcn ^ræpofttion , forenet

mcb fpronomina poéfcéftva eder Criercné ©cnitiv, f. domitneæ. domi Cæsaris. domos omnium. ^ faabanitC

S'orbinbelfer &rugcé bog ogfaa, jTjønbt fjclben, in, f. in

domo inea , iu suam domum: i anbrc ftorpinfcclfcr fl!>

118

rib in : in tloino paterna. in lianc domum. Hadria-nus Uticæ domi suæ vivns exuslus est. Forte evenit,

ut ruri essemus. Quousque humi defixa lua menserit? — Hannibd ex litruria domum rediit. Cclcri-ter domum nniitiatur, Heraclium rus proiugisse. Pro-cnmbit humi bos. — Tabellarius unam ex his epi-stolis domo altnlerat. Quum Tullius rure redierit,

mittam eum ad le. fftaat domus blot bctnbcr i£uii8,

bygning,, ubcn begrebet af ^jem, conjlrucrcé bet fomet anbet 2(ppellatiiuim: In domo i'arium i'actum est abeo, qui dom/ fait;

319. Sftoglc minbrc Øcré 9?a»nc brugcé fom 33t)er$

Sftaonc.* Lacedajmoim Pausaniam Cyprum miserunl.Conou pluriinum Cypri vixit, Iphicrates in Thraeia,Timolheus /esbi; Nep. 12, 3. — SanbC 09 (tore ØCCpaa ©porgémaal bxjovben f)a»e, in »eb ftg: in ltaliam,

in Græciam, in Siciliam proticisci.

320. 95eb terra mirique ubclabeé; in; ligcfaa »eb loco

og locis, via og itinei-e, nrtoc bc forbinbcS tncb 2fbjecti/

»er eller ^Pronomina: Bellum terra marique gerhur.hoc loco. multis locis. Appia via venit Lampsa-cum. Ipse eodem ifinere, quo hostes ierant, conten-dit. <?igefaa brngcé appellative <2tcb.'9ta»nc meb totus i

2£bf. Hben in, f. iVlanat tota urbe rumor. Vagari foto

foro. — Ogfaa anbrc Orb , fom Hbtrt>ffc ^eten, «& tyoiU

Fen man braget* , fiaac i 2(blati»ué ubcn 9>rcepofitio«, f.

Lupus Esquilitia porta ingressus , Tusco vico atqueinde Melio per portam Capenam prope iutactus eva-sera t; Liv. 33, 126.

321.. %{[ at betegne Ubftræfning i Xi& og %\xm, yaa©p^rgémaal f?»ot*la?}tge? f)t>o» lang, b»et>, t>yb , fyøi,

ty?? 0. b. brugcé 2lccufati»ué, fjelbcnt 2lblati»ué: Cogi-tationem sobrii hominis punctum temporis suscipe,

<mt«g et Øiebli? et fornuftigt tTCenneftes CanFer.Decetn aunos Troia a Græcis oppugnata est, eller ',

per decem an nos om en mere lattgoarig og fammenfjæn*genb« $tb, fom i SDanfT: i bele ti Tiav. Vixit annistriginta noveni, imperavit triennio. OrbCt tempusftaacr altib i 21blati» ^aa ©porgémafll bxjorlarnge . f. (5r.

non ita longo tempore aliquid continuare. — Nun-quam pedern a me discessit, \)<xn gt£ ftlbrig et&Evibtfl*a mi$* Fossa duos pedes longa, alta, crassa. Lon-

119

gnm sesquipede, latum pet/c. tylaaléilibttyi (taac ogfaa

i ©enitimié (fom en 93cflriocIfcé*©cniti»ué) : Cæsar pe-

dum quindecim fossam lieri jussit.

<P<m ©porgémanl lyvov langt borte brngcS fabvan;

Ugen 2lblatt»né, f. Ariovisti copiæ a nostris millibua

passuum aberaut; Cæs. B. G. 1, 41. i„

322. 3 ttTaal og Xftt brugcé ofte ©ingularfé i £>«n--

ffen, i Satinen r-aa en rigtigere 9Jiaabc qMuralié: tre

Jrofc, tres pedes. 4000 Wlanb ,quater mille viri.

323. Sibé.'llbtrpf ftaac i 2f6tati» uben q>r«pofttion pa«.

^porgémaal naar? Q«a tføeje natus est Alexander,

eadern Dianæ Ephesiæ templum deflagravit; Cic. N.D. 11, 27. Isocrates hune librum quarto et nonage-simo aiitm scripsit. — Sigcfaa t>eb iSefte og narnligen

nævnte 2\rtge nbclabcé in, f. ludis ipsis Latinis. PrimoPunico bello. — 23cb Adverbia numeralia brugeé in

:

ter in anno.

324. tyaa øpørgétnaal r^ortamge f^r etter efter? 6ru*

geé 21b(atifué: Themistocl.es fecit idem, quod viginti

anriis ante feeerat Coriolanus; C.amic. 12- Homerusa/mis multis fuit anle Romulum. Post solstitium ca-nicula exoritur, et quidem aliquot diebus. NumaPompilius annis permidtis ente fuit, quam Pytbago-ras. — Sfaar quam foiger efter, fitnne ante og post,

font ^ræpofitioncr, ftyrc 5ib6;Ubtrpffct i 2tccnfationé

:

Teslameutuin Augusti ante annum et quatuor menses,quam deecsserat, factum est. Cimon post annumquintum, quam expulsus erat, in patriam revoca-tus est.

325. ^frcbctfor die post quam, anno post quam,die ante quam, anno ante quam ftger matt postridiequam, postero anno quam, pridie quam, priore an-no quam; faalebcé og: sexto anno quam f, sexto annoposi quam, o. b. — Scipio domum reductus est pri-die quam exeessit e vita ; C. hæl. 1. Quid causæfuentj postridie intellexi, quam a vobis discessij C.ham. 14, 7« Postero die quam illa erant acta, re-pen te (Jatulus senex venit; C. Or. 2, 3- Xerxes inGraciam descendit sexto fere anno, quam erat expul-sus

; N. 3, i. Anno trecentesimo altero , quam con-dita Koma erat: L. 3, 33.

120

326. tyaa ©pørgémaal for r;x>ortamge fioen? jfaacr

abhinc (fun om ben forgangne Sib) mcb 2fccufatt» eller

2lblati»: ^"or ttrc Tlav ftoen, abhinc ires aunos cl. tri-

bus annis, eller ante Jios tres anuos.

327. tyaa ©porgémaal tyvov gammel? fattcé natusmcb Sibé;ilbtrnffct i 2(ccufativuié r f. Ennius annos se-ptuaginta natus. — 9Seb minor, yngre, major, a?lore,

ftaacr 2llbcren i ©cnitioué eller 2(6latfoué (fec 9?r. 168),

f. Cautum est Pompeia lege, ne quis capiat magistra-lum minor (natu, quam homo) anhorutn triginta.lulius Cæsar sanxit, ne quis civis major annis vi-ginti\\a\\a. abesset. Christianus major est octo annis.

328- 58eb at angi»e ben 21lbcr, :b»ort (Sit tyar gjort eUer op=leeet 9Jogct, ligefom og »eb igmbeoenaxme til Stbébeflemmelfebruges belfl goncreta tftebetfor tfbftracta: ZDerre fFete i min23arnoom, hoc faetnm me puero. Iffrer Ciceros toiifular,post Ciceronem Consulem.

$. 13-

329. 2(bbcrbier, fom banneé af 2lbjcctit>cr efter 2 ©ccl.,

ciibc« alminfccligen paa e (docte af doctus); af 2lbjccti*

»er efter 3 2>ccl. , paa ter (fortis, fortiter; celer, ce-leriter; felix

, f'elieiter ; audax, audacter; properans,properanter; men facilis. facile*)', af @ubjtanti»cr, paatus eller tim (coelitus, fra *$tmlen; gregatim, flot'/

fernis, viritim, iTTano for iTJano). (Jnbelfen tus 6ct»;

ter en Uogaaen fra, tim en vis ^remgangsmaaoe.

330. 2(bKrbta, fom fomme af 2(bjcctioa, comparercé"

fom biéfc, og faac ta alminbeligcn i domparatioué ØJcu*

trum;(5nbclfcn itis, i ©uperlatiimé ime: docte, doctius,

doctissime; f'ortiter, fortius, forlissime ; acriter, acrius,

acerrime; beue , melius , optime; male, peius, pessi-

me; multum, plus, plurimum, — ©amme ©rabationf)asc abffiUigc 2tbocrbia, fom iffc fomme af 2tøjcctivcr:

sæpe, sæpius , sæpissirae,* diu, diutius, diutissime;

polis cl. pote, potius, potissime (mum).

331. 9)oglc 2lboer6ta $ave iffc alle ©rabué: Magis,

maximej ocius, ocissime j nupev, nuperrirae ; satis,

satius ; secus , secius.

121

332. 2fbmbia af bc 2(bjectir>cr, bcr compavcrc^ vcb

ma»is og mavime, l;a»c fammc Sompatationémaabc, fom

bisfc, f. magis pie, niavime pie. ©og CC Dmflrisniug

bcbrc, f. majore pielate, maxima pietate.

333. ^sftctietfor 2fb»erbium bruges tfbiecttmtm , naav &er»eb

nccrmeft u&£rt)ffeå en SBcflaffenfjeb »eb (Subjcctet, f. Socrates

veiienum lætus et libens hausit.

334. 2fbf!illige tfccc 3ib6= og ©tebé=$pta\poftttoner brugcé fomJfboerbfa, f. aute

,post, prope &c.

335. 9?aat 2lbocrbia flane fom @it6ftantit>a, tfnrc be

(BcnitttttiS, ifærbclcéfu'b Adverbia copiæ el inopiæ : Ci-

mon habebat satis eloquentice. Armorimiaffatun erat

captorum .Carthagine. In Caii oralione erat parum

lepuris, (\£cc 97c. 190). Jigcfaa 09 Adverbia loci ifcet

tncb be ©cnitioct geutium, terrarum, loci, locorum

:

nbinam gentium sumus? Migrandum llbodum, aut

aliquo terrarum arbitror.

336. 23eb 2fbocr6iernc palam og dam (ligefom t>ct>

SPræpofi'tioncn coram) brugcé XMattmié: palam populo,

for ^olFet, i ^olFets tTærrwrelfe. clam vobis, <Hoeu

uafoioenoe.

337. Nempe fbater tffe til bet banfHe nemlig, men berbert)C>g t»el, ofte meb Sronte: Penes quos igitur smit anspicia

more luajorum? nempe penes patres, fcog t»ef 1)06 ©enato*rerne. Set banffe nemlig ubtrrttleé enten itie i Satinen, eUecbet ffeer »eb nimiruiu, naiii, etenim.

33S. Adverbia derivata (tyre famm C CEaftté, fom be/

rc£ *2tammcorb, f. Hoc ad te mimme unuiiuni perli-

nebat. Obriam alicui procedere. Convenienter na-turæ vivere. (^tammcorbene erc minimus, obvius,conveuiens). — Propius , proxinie confrruercé meb £)a*

tisué, bog fjclff meb 2fccufatiiuié, eller, spræpofuionctt a;Propius, proxime Tiberi , Tiberim, a Tiberi. -,

339. Pridie og postridie ftr>rc dies i (Bcniti», menettere ()cljf 2fcc. mcb unbcrferjtaact ante eller post, f.

Pridie (priore die) ejus diei. Pridie Calendas o: die

ante Calendas. Postridie Calendas o: die post Ca-lendas.

340. $0 Sftccgtclfcr i een (Sætning bcfræftc, f.

non nemo, tTogen ; nerao non, ^nazxx fom jo 0:

røt

non nulli, nogle; nullus non, eneret*. -

non niliil, tloget; niliil non, Rittet fom jo o: 2ilt.

nonnunquam, unoevttoen; nunquam non, alorig at joo: altifc.

Tuum consilium nemo potest non maxime laurl.ire,

fcer er Dngen, fom jo fan ^øiligen trofe oit ^orfcct o:

i£nt)vev maa I?øtligett te. 9J?en fpecielle 33enægtclfer, i

forfljcllige ©fletninger, frarffe iffc ben alminbcligc 93enæg*tclfc: JNemintm, ueque suo nomine, netjue subscri-bens, accusavit.

341. 3 £>anf?en foctter man ofte ifTe »eb et llbraab, ffjønbtttbraabet Hh et noegtenbe ; itte faa i Catiticn, f.

yuam magnumest (bvor (Tort er bet iffe), personam iu republica tupri prin-cipis ! Animautiura qnauta varietas • l)vov jtor er it'Fe «Dyrenc&joi-ffjellig^eb!

342. Ne quidern, tFFe engang, ffal allib f)a»c let

Drb / ^»orpaa Sftcrtrnffet heiler, imellem fi'a,: l\ou .sunt

in senectute vifts? iVe nostulantur quidern a sene-clute.

343. Usque, Uge, lige til, brugeé meb be Sprocpoftttoner ad,

in, ah, ex, f. usque ad hieiueiu differre. usque in Pamphy-liam legatos mittere. usque ab heroicis temporibus. usqueex Æthiopia. JDog ubelabeé ad fctb&anltgfr foran 23yere 3Ja»ne,

f, usque Romani.

344. Forte brugeé t 83eti)bntng af maafFee fim efter be G»on=

junctioner si, nisi, ne, iiiim,f. si uuis vestrum forte miratiir.

345. Sftebetfor nou enim , non vero , non tameu t $Begt)lti

belfen af en ©octntng, figeé talminbeligfjeb bcllere neqne enim,nec vero, neque tamen, f. IMenti nihil est tam inimiciuii, quamvoluptas. Nec enim libidiue dominante temperantiæ locus est.

346. Non plejer at tlbelabeé efter non modo, non soluni,

naar itt folgeube Ceb inbefeolber en ØJcrgtelfc og ict for begge£eb fællebé |?ræbtcat, f. Vir bonus non modo i'acere , sed necogitare quidern quklquam audebit

,quod non audeat praidi-

care. SKeit : Ego non modo tibi non irascor, sed ne repieheudoquidern iactum tuum.

347. 3fb»erbter fltaae ofte, fjsor man i SanfE brnger ©nbjtan=tfoer meb Spmpofttion : meo 6«nJ>l>et> , vere ; meb BlogfFab,prudenter; meb (Dverlarg , considerate} meb ©iFFerljeb , tulo.

348. Storøerne tnbbeelte tffe Sætningerne »eb Salorb, for betSerjte, 2/nbet, £reote o.f. »., men faalebeS: Primum, deinde,tum, præterea

,porro

, postremo, deniquc.

(Om ftorffjetfen imellem non og uc fec D?r, 388).

123

propter, no?(tt>eo j forme*

Mft.secundiim, ifølge, efter j

langsmedsupra, ot>er, ovenfor.

§. 14.

sprecpoftftotu

349. QJræpofttioncrnc ftnrc enten 2lcmfotix>us , citer

2(btativus, eller begge <£afus:

1) 5lccufatioué

:

ad, til. ob, ligefor} formeoelfhadversus eCer adversum, penes, b,os (i (Sné Qflagt

imoo. eller $8cfibt>c(fc).

an te, foran, før. per, igjennem; t>eo.

apud , 1)08 (i iSolig eller pone, bagreo.

(Sfrift). post, efter, bagefter.

circa , circum, omFrtng. præter, fortioen> forbi,

circiter, fyenveb (l)cl|r %bs prope, ncevveb.

t>cr6.)

cis, citra, pa<x benne Qitbe, inben.

contra, ligeorerfor ; tmoo(ftenfctligen).

erga , imoo OcnfTaOcltgcn). trans;genover,

extra, uoenfor. ultra, paa l)in ©ioe.

in ter, imellem, iblanot. versus, l?enimoo (bagefter

intra , inoenfor, inben. fin Safué).

juxta, x>eo ©toen af.

2) røattøué.

a , ab , abs , af, fra. e , ex , af, uoaf.absque, uoen (fjclbcnt). præ, for, fremfor,coram, foran, i tZævvæ* pro, for, foran) ifteoetfor*

relfe af. sine, uoen.cum, meo. tenus, inotil (efter ft'n (£afné)»

de, om, af.

3) #$[gcnbe ftyrc fnart 2(ccufathnts , yaa @p*rgémaait?vorf?en; fnart 2(blattx>us, yaa <2>pørgémaal r;r>or:

in, i, vcict: ingredi in urbem. esse in urbe. Ogfac*

ntcb 2lblati»ué efter 2Scrba collocare, ponere 09 ti-

gere, f. collocare milites in hibernis.

sub , unoer: Miltiades insulas, quæ Cyclades nomf-nantur, sub Atheniensiura potestatem redcgil. An-

124

tigenis sub imperio phalanx crat Macedonum;C. Nep. 18, 7. — sub, r;enimoo, fttjrcc Uta, f.

sub finem anni.

super, cmv, meb 2fcc. , unbtagcn mcb ^Sctpbning om:super aliqua re ad aliquem séribere.

subter, im&er, fjcljt mcb 21«., Drugcé fjclbcnt.

350. Cis og trans ftaae fccboanltgen yaa ©potgémaal t>t»ors

tjen? citra og ultra , ligcfom extra og iuiia , paa ©porgsmaalhr>OC? f. Augustus Germauos trans Albim fluvium summovit,qui longe ultra Rheuuut est.

351. Ob bctpbcr i vsammcnfcetntng imoo, tmøoe, ft

oppouo, obeo.

352. Per, fammcnfat mcb Cerbcr, igennem, f. per-lego; unbcrtibcn forffrerfcr bet, f. percarus.

353. A og ad Betegner talmtnbcligf)cb fnn en 2\etnmgfra ellcc tit 5 c og in en Ubgang eller Onogang: Siders

a/> ortu ae/ occasum tommeaul. Animi, qnum e cor-poribus excesseruut , in eoelum, cjuasi in domiciliumsuum . perveuiunt. A (bort fra) coelo fiigiunt nubes;

de (neo fra) coelo Iuppiter fulmina mittil; e (uo fra)

coelo Socrates primus pbilosophiam devoeavil. — a

fcetegner Opf)at>$mnnbcn, e^ilbcn: Traditum est ab Ho-raero, oet er fortalt af borner. Traditum est ex Ho-mero, ©agnet er øfi af fonter. — a cl. ab, om en

forretning eller ctChnbeb/ britgeé faalcbeé : Alicujus esse

(se. serv nm) a pedibus (iLøbev), ab epistolis (6>r*rtT?er),

a rationibus CXegtifHabsforer) , a sludiis, a voluptati-

hus. — a og c fhiac fim forr-cb donfonanter ; ab og exfor»cb QSocatcr , eg ab forr<eb alle donfonanter, unbt. b;ex forveb nogle (Eonfonnntcr : a patre. e regioue. abiniiio. ab rege. ex urbe. ex j)arte. £>og gittcé bcr

tiogtc 'Jalcmnabcr, f)»?r e clfcr ex maa l)ceobeé bcreS

QDlabé, f. e Jonginquo. e vcsligio. e re mea est. exsentenlia. ex teinpore. magna ex pjarte &c. — abs

ftaaer iffun foran Drbct te. — e cl. ex betegner i fiere

Gompp. en $ulbenbclfc: enarro, exoro.

354. De, i <2atnmcni<etning, neo, bort: despicio,

feer neo p&a, foragter, detero, bortr»i(l'er.

355. Pr* t @py. forogcv fhmfcøm SBemrcrr'clfcn , f. ^ræ-

125

356. In, i Sammenfatning, mb, »tb i (f. incurro),

bat i verba cpp. ogfaa vim intendendi (/>/ intensivum),

f. tendere, fpambe, intendere, fpaenbe ftørft; men »eb

2fbjecti»er vim privandi (m privaiivum), f. gratus, in-

gratus.

357. ôs ubtrwffcé »eb in, naar Salen er om inb»orx

tcé £gcnftaber boé êrfoncr, f. ôs benne YTianb fanb--

tes ben ftjørfte 2Slogfl:ab-, zVz boc honiine summa erat

prndentia.

358. Sub, i £pp., Uttbetr, f. snppono; tmber <$aatt*

ben, bemmeltgen, f. sunipio; nebenfva opab, f. su-

spicio, feer op til, bøiagter (maajTcc i benne 33ctpbning

en fammenbragen ftorm af sursum); nnbertiben forminb*

f?er bet, f. subrideo, subtimide.

359. SBeb tenus ftaae ofte $?tttralta i ©enttio: labrorumtenus.

360. £>e SSofta»elfcé=^3rCTpOfittOrter ante, contra, inter, pro-pter feetteé unbettiben efter 9tetatt»um. ©aalebeé og be@enfia=t>clfeé=$prccpofttioner in, ob, post, de, ex, men tun meb et

paafolgenbe ©itbftantioum , f.quos inter, quas contra, quod

propter studium; qua in re, quam ob causam. — cum btfftcå

«lti& tit be Sptonomina me, te, se, nobis, vobis, og i<xi>vain

ligtn til bc JJtelatioa quo, qua, qtrifcua, f. mecum, vobiscuni,

qoacuni.

361. ^ræpofttioncn maa tffc ffilleé fra fin (Eafné uben

»eb et noboenbigt Sillceg : Eloqucutiam ad bonomm,pestem convertere. hiter bis quinos viros. De benebeateque viveudo.

362. (SaufabSprccpoftttoiterne formebelft, rco, af :c. ttbtr^f«

feo ofte i Satinen »eb êrfect. ^partic., f. af Sjeiligbeb, amoreubreptus , captus , incensus , 0. b.

363. Slange jPrapofttioner, fom bttt^ne €iJ> etter Ste&, bnt=

geé fom 'tfboerbicr: ante, forben; post, bereftcr; circa, extra,

juxta \c. ; ad oeb Sfltorb : occisis ad (bcntfCb) boininum juil-

libus quatuor, reliqui rejecti sunt; Ca-s. li. G. 2, 33«

364. Éræpositiones inseparabiles ere

ambi (greef^ ajtupi), amb , am, an, omFring, fra begge@ibei\ Ambivium. ambages. amiciu (o: amjicio),

tafter om, ifører, anceps, anquiro fundique guæro).

con, meb, fammen: conquiro, comparo, coeo, colligo.

126

dis, di, fønber, til forffjellige Øioer: disjicio, di-gero, diflindo. — ^-orftjcUtgt fra bcttc di er bet

græffc dr (dig, Satincrncé bis): dibaphus, dtfiarpog.re', tilbage: rejicio, redeo.se, affibes, til ^tben : sepono, serums (sine rura).

ve betegner et fejlagtigt gormeget eder' forlibet (oftcjl bet

ftbjfc), omtrent fom male (f. Crr. male laxus d:

minis laxus;. male plenæ legiunculæ D: pnrumplenæ l.): vegrandis o: nimis grandis Cl. parumgrandis. vecors. vesanus.

Gonjun'ctioiu

3G5. (Eonjunctioncrnc funnc intbclcé efter bercé 93c-'

ttiærfclfc i copulativæ, condiiionales, eausales, conclu-sivæ, adversativæ, o. b., f. Sr. et, ae. atqne; si, sin,

nisi ; quum,quia , qnoniam ; ergo, ideo, igitur; sed,

autem , vero. — (£onjtinctioncrnc qne (og) og ve (eller)

J)«ngcé bagrcb bet Orb, fom bc forbinbc meb et fore«

gaaenbe: paler rnaterque. frater sororve.

366. SRaav bet banfrc mcbetts betegner en SOiobfoctntng (babenmob), ooerfocttcé iit »eb u,uuni meb G>oniuncti» , f. ttletts

ncjr'eite f)ax>c i farv bevi £ovrvinet for be Umarlenbc, at be fim*nc tale, me&ene be i mange aubve •neiifecnber ere fragere,homilies, quum niultis rebus jnfirmiores siut, hac re ltiaxiute

bestiis præstant, quod loqui possuut.

367. Sre eller flere Orb flaac ialminbcfigtøcb ubcn et

vcb l)inanbcn , eller et gjentagcé, f. amieitiam summalide, eonstanlia, justitia servavit, eller summa fide et

constantia et justitia. ©og brugcé <jue »eb bet ftbjtc

Orb: summa fide, constantia jusliliaque.

368. Quoque, quidem , cnim, autem, vero '(par-

ticiilæ postpositivæ) funnc iffc tfaac forfr i en <Scet;

ning: men bc tre ft'bftc efter bet førfrc Orb, eller efter bet

anbet, naar et af Orbenc er 23crbum esse; be to forjte

efter bet Orb, fortil bc nærmeft bore: Si amieitia perse colenda est, societas quoque liominum per se ex-petenda. Mea quidem senteulia ornnis ratio vitas ad-jumenta hominuui desiderat. Eadem constituendarumlegum fuit causa, quæ regum. lus enim semper est

quæsitum æquabile : ntque enim aliter esset jus; C/e.

127

Off. 2, 12« — Tamcn, ifcer nnat tct l)ører til et eiw

felt Drb, 09 igitur brtigeé ogfaa ofteft fom postpositi-

væ: Nostri olim, urbe reliqua capta, arcem tanten

retinuerunt,' C/c. Att. 7, 11« Totiesne igitur sen-

tentiam mutas? — Itaque fcetteé fj©rft i (sætningen.

369. Ae ftaaer fjelfl foran Csonfottantcr. Quoque fotet fim

til; eiiam fortiet ogfaa, og ferrteé foran bet ©rb, fj»orttl bet

barer. Per se jus est expetendum: quod si jus, etiam jusli-

tia. sic reliquæ quoque virtntes per se coleudæ suut.

370. Ae og atqne forbtnbeS meb be tfbjecttDcr og 2(b»crbter,

fom bett)be Ctgtjet) eller ttttgtjeb: "'similis, similiter, par, pariter,

æquus , æque, juxta , irlein , totidem, perinde, talis; alius, ali-

ter, dissimilis, secus , dispar, diversus , contrarius, contra, f.

Agrippa erat pariter patribus ae plebi cafus. Cuju totidemuavibus rediit ataue erat profectus. Virtus eadem iu honiineae deo est. stliud mihi ae tibi videtur. Vides , oaiuia fere

contra, ae dicta sint, evenisse.

371. 5 biéjunctivc ©purgémaal (bcr f!aac i ©cobfæt*

ning meb hr>cranbre faalebeé, at ben ^pørgenbc forniobcr

^r-arct i et af bcm) betegneé bet forfte <e>porgémaal »eb

ntrum (af uter, t>x>U£en af to?) eller ne (enciiticoi),

eller flet iffc, bc følgenbc »eb an, f. Utrum ea vestra

an nostra culpa est? Ouæritur, a muhi'sy/e opus sit,

an satis, a paucis diligi. Bene præeipiunt, qui ve-tant quitlquam agere, quocl dubii<\s æquum sit aniuiqimm. ((gaalebeé figeé tyclft, naar @pørgétnaalé/£cbene

fun erc enfelte (Dv&). Non réi'em, utrum sit aumimj)oculum , au vitreum, «« manus coueava. fBUcv ttTe

Ijcbber annon eller neme (bog brugeé mene eller an mi-nus trøflen fun i in&irecte ©pørgsmaal ubm QSerbum)

:

Isne est, quein qua:ro, annvu? Primum illud rcqui-ram, dixeritne Ciodiæ, annon dixerU; C/'c. Coel. 21.Anligonus nondurn statuerat, eonservaret Enmenem,necne; Nep. 18, 11. — 5 anbrc Silfcelbe ubtn;ffcé

(^pørgétnaalet r-cb num, eller r-eb ne (&//</..), eller »eban, bog faalebeé, at num i fcirecte <gpe>rgémaal forlibt-

fætter et nægtenbc <s»ar (£>og »el ifc't'e) , f. Grr. JNum meputas lam dementem (uisse? ^ inoivecte @p.org£inaaler num blot fpørgcnbe ubcn anben 3Mbeti;bning, f. Quæ-sivi ex. eo, num in Senatum esset venlurus. ne(end.) er blot fpørgenbe. an bruges fun i ftorbinbclfe

meb noget froregaaenbe: Num cogitat, quid dicat? —Dubito, num idem tibi suadere, quod mihi, debeam.— Vatasne , me istud facerc poluisse? — Ouod si

128

scisset, tjuara senteutiam dicturus essem, remisissctaliquid profecto de severitate cogendi (in Senatum).yin me censetis decreturum fuisse ? eller troe 3 maatffee, <xt jeg vilbe base fiemt :c. ? Cic. Phil. I, 6.

9?aar nonne gjcntageé, ubclabeé ne: Quid bestiæ?nonne frigus, non famem, non montivagos cursuspatiuntur ?

372. Haud scio an cl. nescio an, jeg t>ee& iFPe, om jojjeg fful&e troe; maafTee (en bejfeben $ittentiig6=3JttrMg.): Håndscio, au satis sit, eum, qui lacessierit, iujuriæ suæ poeuitere.Nescio, au parem habeas neiniueni.

373. Aut &rugeé , naar bet ene Silfcdbe ubcfuffcr bet

onbet; vel, naat bcr iffe er megen ftorjtjel paa Silfal*

bene (aut abfMcr altfaa jicerferc enb vel); sive (vel si),

naat bet er u»ijt, j)»ilfct af Silfælbenc bcr finber @teb:Auaendum est aliquid universis, aut omnia singulis

patienda; Liv. 6, IS« Quidquid enuntiatur, aut ve-rum est, aut falsum. Qu&'dam terræ partes incultæsunt, quod aut frigore vigent, aut uruntur caiore. —Venit Epicurus, homo minime malus, vel potius vir

optimus. Mihi placebat Pomponius maxime , vel di-

cam, minime displieebat. Serius a Romanis poelævel cognili sunt vel recepti. Tuberonis ego industriæ

gloriæque faveo, vel propter propinquam cognatio-

nem , vel quod ejus ingenio studiisque delector, vel

quod laudem adolescentis propinqui existimo etiam

ad meum aliquem fructum redundare. — AscaniusLavininm urbem matri sive novereæ reliquit. Mavorssive (dicere mavis) Mars; Paris sive Alexander. Sive

ista uxor sive amica est. Illo loco libentissime soleo

uti, sive quid mecum cogito, sive aliquid scribo aut

lego. Sive — sive fan for bet inecfre i ©anjTen f)cbbc

l)x>cfo enten — eller, 09 forbrer, ifølge ft'n ©ammenfeetf

ning, attib et QScrbnm l)oé ft'g. Aut Cajus aut Titus

veniet, enten »il <C. eller H. tomme. Sive' Cajus sive

Titus veniet, fyvao enten <£. eller X. Fommer.

374. ®aa ofte naar fan forflareé »eb berfom, o»erfcctte§

tut »eb si: ttaav et lyFFeligt &i*> fan tabee, Fan bet iFFe vacv'e

lyFFeligt, si ainitti vita beata potest, beata esse uon potest.

375. Postquam, antequam, priusquam ffillcé gjeme

ab faalebcé, at ben ferjk ©ecl af Orbet anbrtngeé tiblU

gere i ben fprcgaaenbc Rining, cg quam bcljolbcr ben

129

QMabé, fom Orbct f)at i ©anffen, f. Nihil pra/s mihl

faciendum putavi,quam ut tibi gratularer. Ante vi-

demus fulgurationem,quam sonum audiamus.

376. Ser er ftorffjcl paa nisi 09 si non. <&aa ofte

fcee banffe naav tfc'Fe, b»ts itTe er bet fmnmc fom tmb<tagen naar, me& min&tre at, etter ter i ben foregaaenbc

©ætning ftaacr en vJi<egtelfc, fjebber bet nisi. 3)?cn naar

bet iffc fan ombtutcé ineb ijine llbtrnf; ligefebcé faa ofte

bcr følger cu SJftobfcetning efter, nieb at, taraen, certe,

Cør bet 1)cbbc si non, eller, naar 2Scr6ct nbclabcé , si mi-nus: Memaria. minuitur, nisi eam exerccas. Actio

recla non eiit, nisi reeta fuerit voluntas. — Bene si

amico feceris , ne pigeat fecissc; at potius pudeat, si.

non feceris. Desiderium amicorum, si non æquo ani-

mo, at forti feras. Tu si minus ad nos, nos nccur-renius ad te.

,377. (Dg tt'fe l)cbbcr nec etter neque, naar Sicegtclfcn

qaacr yaa l) c l c tætningen; men et non cf. ae non, naarSiccgtelfen fun angaacr et cnfelt Orb etter 93egrcb, og i\at

accenten, f. Impedit consilium voluptas, nec håbet ul-lum cutn virtute commercium. Difficile est, omniapersequi, et non necessarium (tFfe ttøovettoigt o: Uttø&»'

nenoigt). Oranis a-quitas pertiubantur, si verbis ie-gum, ae non sentenliis pareatur. Videris mihi aliucl

quiddam, et non id , quod susecpisli , disputasse. Siquam Kubrius injuriam suo nomine ar. non impulsutuo ieeissel: C. in Verr. 1, 31« Ltinam pro decovehoc vobis, et non pro salute esset certameu. (Dg iirfc'c

er i bisfc Silfcelbc ialmmbcligl)eb tet fammc fom og tfc'Fe

belleve, og it'r'e fnareve.

378. Nec non cL neque nou bruge§ rigtt'gft fun t gorbt'it;

belfe mcb et anbet nec el. neque, eller i SBegtjnbetfcn af en•^ettobc, faalcbeé at ©cunmgev, iffc enfelrc 4>vt>, bet»eb fot-btnbeå : Maccrlones Eumeuein sibi aliquando anteponi indjgneferebant, neque lanien non patiebantur ; Nep.iS, 1. Neque tri-stius dicere quidqualf) debeo bac de re, nequc non vue tamenmordet aliquid ; C. Fam. 3, 12. Sidera ipsa stia spoute mo-ventur. Nec vero Aristoteles non latidandus in eo, quod o-muia, quæ movenUir. aut natura inoveri censuit, aut vi, aut vo-luntate; C. N. D. 2, 16. Neque vero non iuit apertuni, si Conounon fuisset, Agesilauin Asiam regi fuisse erepturuni.

379. legationen for en f>ecl tætning anbringcé fa»b*

vanligcn i <Spibfen af øcftningcn , f. og ingen, nec ul-

130

lus for et nullus; nec quisquam f. et nemo ; nec un-quam f. et nunquam; nec usquam f. et nusquam

:

Ouidam omnia se simulant scire, nec quldquain sci-

unt. Iugurtha timebat populum Romanum, nequeadversus iram ejus usquam spem habebat; Sall. j, ifa

Irupedit consilium voluptas . nec håbet ullum ruinvirtutc commerciiim , og bar ingen Qamqvem. VTtaat

ncber og 2lav forfxunbe, og oen benvunbne "Cio vember albrig tilbade, menses ft auni cedunl; nec præ-teritum lempus uriquam revertiiur. — ©erfor brttfleé

©gfaa negp og veto faalebeé: ^an fagbe, at ban albrig

ritbe gjøre bet, negavit, se unquam t'acturum. Stoici

negant, quidquam esse bonum . nisi quod bonestumsit. tgan befalebe, at ingen Brug maatte ftnbe @teo,vetuit, quidquam per fraudem tieri.

380. Quod (graf? o for SI o) foran si eUer nisi ubtrnffer tit

gorbinbelfe »eb eller ©»ergang fra bet gorcgaaenbe : ja, nu, men,cltfaa , og, e. b. Tyranni roluntnr siniulatione duntaxat adtempus : quod si |men Itaar) forte ceciderint, tam intelligitur,

quain fueiiut inopes amicorain. ©aalebeé ftnbeé ogfaa quod''

forbunben tneb etsi, qui«, quum, «bi, utinam, og meb qui, naar

itttt foarer til noget gtølgenbe : Quod qui benigniores' volunt

esse, quaiu res patitur, in eo peccant.

jpsorfebeé at ubtrnffeé i latinen.

381. Tflaax at i SDanffen blot betegner 3snfVniti»ct

(l)»ilfet ifar er $ilfa:lbet »eb 93crba, font gire en iifulb*

floenbig fDicning, ber »eb 3nfiniti»ct fulbftænbiggjereé, f.

volo, possum, debeo, soleo, conor , audeo , 0. b.),

nbclabcé bet i Satinen, f. Vi ønjte at leve meb 2>tg,

tecura vivere cupimus; rniar at tilfjcnbcgiocr en QxUning, nbtrnffeé bet i Satinen faalebeS:

1) 2tt o»erfcetteé »eb ut; naar ©oetningen nbtrnffer Søl$e,'

Virfning, eller ^enftgt, efter bc QSerba rurFe, bebe,

formane, befale, »ille, tilbrage flig, bet fraaer tilba/

ge, bet følger, og allevegne, i;»or at fan forflareé

faa at, paa bet at, for at, f. Édjmus, ut vivamus;

non vivitnus, ut edamus. Sol efficit, ut omnia 11o-

reant. Illud te oro et hortor, ut diligentissimus

sis. Themistocles persvasit populo, ut classis ædi-licaretur. Adeo Py lades Orestein dilexit, ut pro

co niori paralus esset. Persæpe evenit, ut ulililas

131

cum honcstate certet. Reliquum est, ut egomet mi-hi consulam. Pbaiiton, ut curru patris tolleretur,

optavit. Tribuni piebis postulant, ut sacrosancti

habeantur; L. 3, 19« M° s est honiiimm, ut no-lint, enndem pi uribus rebus excellere. Magno operete borlor, ut orationes meas legas. Tantum abest,

ut nostra miremur, ut usque eo difficiles et moro-si simus, ut nobis non satisfaciat ipse Demosthenes.Om dignus, indignus. aptus, idoneus fcc 9?r. 235.Om necesse est fee 9tr. 308.

2) Ilt oKrfcettcé »eb quod, naar 35tf<ctntngcn , Ijttori bet

jlaacr, inbcfyolber (Bnin&en til Jpo»cbf<etnina,en ; og quod.fan la altifc yaa en forflarcnbc SDiaabc fjenfore* til et

pronomen bcmonffratit>um (t>a bet jo egentlig er 2lcc.

éing. 9?cutriué ©encrié af qui: t>et at, i <$ettfeettt>e

til t>et at) : Gaudeo, quod convaluisti. Håbet hoc

optimum in se generosus animus, quod concitaturad houcsta. Eumeni multum detraxit inter Mace-dones viventi, quod alieriæ erat civitatis; C. Nep.18, 1« Pbocion in eo oftenderat, ^worfpatriæ maleconsuluerat. Mitto, quod invidiam

, quod omnesmea.9 tempestates subieris ; C. Fam. 15, 4, 27« Narareprebendis ,

quod libertus patronura juvabat? C.Verr. 1, 47. Hue accedit, quod paullo occultiorvestra ista cupidilas esset; C. S. Rose. 36. Vitiumest, quod quidam nimis magnum studium in resobscuras confemnt easdemque non necessarias ; C.

Off. 1, 6- Dux prætetquam quod tot iusignis tri-

.

umphis, ttiam ætate venerabilis, inter prima signase oflerebat; /,. 6, 24.

9?aar bc mcb at forbunbnc ©atninger ffaac i CatiJ

fal^orbmfcelfe, brugcé altfaa ut eller quod.

3) Tftaat bc vcb at fovbnnbnc ©fletninger rtrfe ftaac i no*

gen ((EaufaUfrorbinbelfc mcb f)inanbcn, bnigcé 2tccufati;

rus mefc Dnftnititnis (b. c. @nbjcctct feettcé i 2fccufa*

tioué og aSerbct i 3 n ftn ' t ' ln,0, ifcer efter verba sen-titndi og declaiiindi : 3eg erindrer, at Sabeven f>ar

fagt r (Råberen at l;ave fagt), memini , patrem dixisse.

Promisit, se venturum esse, ban lovebe, ftg at ftulle

fomme o: at ban ftulfce Fomme cl. at Fomme. Me-moriæ proditum est, Latonam confugisse Delum.Vivtorem parcere victis , frqunm est.

132

2>i*fc 93cmætfningcr om $crba gjcclbc ogfaa bc mob. fcem bcflægtebc øubjtantioa, tmar at folgcr efter. Sp«s

i'uerat, regiam stirpem apud se educari; jLjV. 1, 5.

382. Sftaar at mcb ^nfi'nitiviié ubtrnffcr en Sartnmg,ftat brngcé 2fccuf. mcb ^jnf. ijlebctfor ben ftmple banftc

Onjintttoué, f. 3eg l?aabefce at opnaae oet, sperabam,?/ie id assecuturum (iffc sperabam id assequi). Polli-

cebaris te venturum (iffc pollieebaris venire). 2i(t>ric?

mtnoes jeg at have vcevet mere opbragt, nunquamcommoliorern fuisse me memini. — Volo, nolo, malo,web forftjelUgt (©ubject i begge (Sætninger, l)n»c inlmhubcligfjcb 2(ccnf. mcb ^nf. efter fig, eller, naar et Onfle.

ffal ubtrtjffcé, ui, f. JNolo, mihi hunc errorem extor-queri. Hoc velim tibi curæ sit. Equidem vellcm, uli

literæ pedes haberent. Volo, nolo, malo, cupio bru-

gcé, naar begge (Sætninger f)a»c fammc ©ubject, baabc

meb og uben 2(ccnffltio/@nbjcct efter fig : volo &c. lau-

dari, og volo &c. me laudari. Cupio me esse cle-

mentem. Cari esse et diligi malumus. Multi se Græ-cos raagis, quam Romanos baberi volunt.

383. Verba dicendi (dicor, trador, feror, pro-dor &c.) brugcé i Q&néfituim (icljr perfonligt: dicor, di-

eeris, dicilur vir bonus esse; dicirnur, dicimini , di-

cuntur viri boni fuisse o. f. ». Arrstæus inventor olei

esse dicitur, matt ftger, at 2f. Mihi magis timendumest , ne multa crimina Verris prætermittere , quam nequa in istum fingere existirner , at matt ft'al troe ommig, at jeg Otgter. Alcibiades aspergebatur infamia,

quod in domo sus' facere mysteria dicebatur, forbi

matt fagoe om fyam, at f>att. ?Der fortarlles, at <£evf

£utes og 2$acd)us r*a»e vævet (Drtettteng konger, Her-cules et Liber reges Orienlis fuisse dicuntur, (tra-

dunlur, feruntur). Videmur boc fecisse (iffc vide-tur, nos hoc fecisse). Di ves existimatur esse feliv.

384. @ftcr be Crb spes og spero, ligefom og efter an&rc Drb,ubtrtjKeS ofte ben felgenbe gttturttm 3nftntri»i »eb fore (cl. fu-turum esse), utj f. INuwJtitmi putavi, fore, ut ad te supplexvenirein. Existimabaut plerique, futurum fuisse, ut oppidumamitteretur. ©enite Smjtrtontng er nøbeenbig »eb berber, fcinmangle Supinum og attfaa ogfaa gut. §>arttc. 2fet. , f. *pem,fore, ut te hujus rei poeniteat.

385* Tubco 09 veto bruget rigtigft mcb Acc. r. tot,

133

og ofte meo ty.ø$vum itfebetfor bet oanfie 2ut«oum, f.

Cæsar duos acies hosteni propulsare jussit. @uu\tbefoel at aofplttte =£etmtngettie, Sulla reliquias dissi-

pari jussit. igerooee lofc børnene or«be, Herodesjussit infantes occuli. Iubeo tibi faet re fan albrig ft«

ge£. (Herodes infaules occidendos curavit. Iubeobruge* meb prerfens, euro mcb futurum efter ftg.) Vé-tat deus iujussu hine nos suo demigrare; C. 'Tuse. i,

30. Marius vetuit se alligari ; C. Tuse. 2, 22. Ri-

be! nos Pyihius Apollo noscere nosmet ipsos. Epa-minøndaa spiculum evelli jussit.

38G. ^ntet 23erbum flprcr i og for ftg fcTt> Zcca)atu

tnté mcb ^npnitivuté, men, fom Steningen foranbrcé, foi-

anbreé ogfaa (ionftructionen ; tf)i naac man iffe tul beteg-

ne et Mot gactum, men en ^ølge etlec XHrt'mng, brtu

geé natnrligviié ut, f. Dieara tuis, .ut librum meum.descrihant , ad teque mittant. Scripsit, se venturum.esse, ban fFrev, at ban xuloe Pomme; men scripsit,

ut venirem , at jeg fYuloe Fomme. Sol efiicit, ut

omnia floreant $ men: Dicæarchus vult efficere (be;

tnfe) , aniinos esse immortalcs. Videndum esl igitur;

ut ea liberalitate utamur, quæ prosit amicis, noceatnemini.

387. efter bc aScr&a, fom tjetpbe ©læbe, ©merte, gov;

nnbring, fan bruges baabc quod og 2lcc. meb ^nf. , f»

Gaudeo , tibi jucundas meas tssc literas. Græci ex-sultant, quod peregrin-is judicibus utuntur. Indignor,eum, quem dilexi, periisse. Non miror, hominemmercede conduclum otnnia håbere venalia.

888* Tit iFFe f)cbbec ne, naat bet l)ar prolji&ittø 35c-

ttibning, f. Yidendum est, ne major sit benignitas,

quam lacultates. Hoc te ro£*o , ne demittas animum.Lt non figer fttn, l)oab ber ir'He er eller fteer, ne fyvab

ter iFFe maa eller bøv ffee: (Lepidus tam occulte egit,

ne consilium suum ab aliquo inlelligeretur, for at

t;ans *$enftgt tft'e (Tuloe mært'es. — Lepidus tam oc-culte egit, ut consilium ipsius a nemine intelligeretur,

at bans &nfiqt ir'r'e marrFeoes), derfor bm ber veb

Omperatioet, eller, i bcté ^teb, »eb €onjunctioct, albrig

fatte* non , men ne : Ouæso animum ne desponde.Ne tentes

, quod effici non potest. &og rigtigft ftgci'

man uoli teniare, nolite tentare &c», bog egfaa cave

134

tentes, cavete iciuetis &c. , eller fac be tentes &c.Noli a me laudationem exspectare. Nolite mirari.

(Jftcr ne følget neve ctt. neu, iffc neque, forbi nequeCC et non, men neve er el ne

, f. .Hominem mortuumin urbe ne sepelito neve nrito. — Ut ne, at iFFe, bvi\t

ge$ beelé til S-orjfærfning, beelé for Søbcligfjcb* <©fi;lb:

lirstiliæ prim nm esl manus, t/t ne cui quis nocc-at;

Ojj. 1,7. Adjuvari se volunt, non, ut ne aflligan-

tur, sed ut ad altiorem gradum ascendant; Ojf. % 18«

389. <5fter verba impediendi &rtigeé fcebttanligcn quominus meb (£onjunct. , f. Senectus non irnpedit, quominus literarum sludia tenearnus usque ad ultimumtempus senectutis; C. Sen. 60. Non recusavit Epa-minondas, quo minus legis poenam subiret; Nep. Ep,8. Quid obstat , quo minus deus sit beatus? Nondeterret sapientem mors, quo minus in omne tempusreipublicæ consulat.

390. (Jftcr bc Drb, fom 6ctcgne StfQt, ^eFymring,tfatre for, at eller at iFFe, brugcé

ii e om bet, man iFire »ilbc at fEullc ffce;

ut om bet, man ønfFeoe at ftullc ffec.

Vereor, ne mihi irascaris. at ?Du fEal rteoes vaa mi$.Metuo, ut id sucecdat, at oet iFire vil lyFFes. lila

reslabat cura, ne Hasdrubal et Mago beJlum extra-herent. Snmmum periculum est , ne reus elabatur.

2(ltfaa i biéfc Silfcelbc maa at oecrfcettcé »eb ne, at iFFe

»eb ut.

§• 16.

Snterjecttotu

391. ©om ^nterjectioner 6rugeé ogfaa Q3er6a og 0?o/

niina : infanduni! malum! age! mehercule o: me Her-cules juvet! medius fidius o: me deus fidei (Hercules)

juvet! edepol o: me deus Pollux juvet! QScb ijntcrjc«

etioner tfaac Vocattxws, naar bc bruge* i cnSilfale; 5D«*

tivus eller llccufativus , naar bc ubtrwffe en 2fffcct : Heus,Syre, arrige aures! væ victis! hci me miserum! Prohdevim fidem! O præclarum custodem ovium, ut ajuut,

lupura.

135

ftoruben fyvab alt forben cfterl)aanbcn er anført *} om(Dvoema piat>s i ØÆtninget, m«rfc man, endnu %'*U

genbo:

392. 5 mange llbtri)! er Orb/^tilungen »eb ©progbru;

gen &c(tcmt, og maa et foranbrcé: luppiter optimus

maximus. Térra marique. iSc-n« tus populusque Ro-manus, mihi crede, fom parcntf>ctiff SDlcUcmfatning for

profecto o. a.

393. Orb, fom flilfeé imob eller i gjenftbigt gorf)o(t>

(il Ijinanben , flaac gjerne fammen : alius alium vitupe-

rat. manus manuni lavat. curiens cuueum trudit.

Sublalo tyrantio , tyrannida manere video. Ratio no-stra consent.it , pugnat oralio. Derfor er bet ogfaa, at

394. Quisque tfaaer umibbctøar efter bc teflerire pro*

nomina, efter Superlativer og (Dvoenstcil, f. (5x. Suos

quisque parentes diligit, iffc diligit quisque suos.

Apollo monet, ut se quisque noscat. Prudentissimusquisque negoiiosus maxime est. Quinto quoque annolustrum l)al>L-batur. i\tin i relative ©fletninger ftaae be

rejlcrtsc Q2»ronomina efter quisque, f. Quanti quisque

ae ipse facit, tanli tit ab amicis ; C hæl. 16«

395. ©c inbffrccnfcnbe 2(btter6ia certe, fere, pæne,

prope fkae alminbeligfi efter bet inbflrænfcbe 33egrc&, f.

victi suraus . aut si vinci dignitas non potest, fracti

certe et abjeeli ; C. Fam. 4, 7. Omnes fere fami-

liarissimi Cæsaris me colunt,* C. Fam. 6> 10-

396. Inquit fcetteé efter eet etter flere Orb i oratio

recta; aio ligefaa i oratio obJiqua- Dico faacr *JMabé,

fom anbre latinfte 23erba. Virtus, virtus, inquam, con-ciJial amicilias. JNeoptoIemus apud Enniuni

,philoso-

pliari sibi , ait , uccesse esse; C. Tuse. 2« 1« .Zeno

in uaa virtute positam bealam vilam clicebat. Zenoc/ixit: in uua virtute posita esl beata vita. Jigcfom

anquam, indjfybcé de Orb opinor, reor, credo, quæso,obsecro i oratio recta, f. Endvmion ut in Latino ob-dormivit, nondum, opinor, cst experrectus; C. Tusv.

i, 38. Furiæ deæ sunt speculatrices , credo, et vin-

dices facinorum et scelerum ; C. N. D. 3» 18- At-tica mea, obsecro te, quid aget? C. At i. 13 > 13«*

•) »tr. 342, 3C0, 361,368,375.

136

.397. Causa og gratia fættCo rigtigfr oftcc bercé <5>cnw

tiiuié: Tantum abest, ut hæe bestiarum causa, paratasint, ut ipsas bestias hominiun gratia generatas essevideamus ; C. de ru d. 2 , 63.

398. ©en uigfigftc 3bcc, eller bet Orb, !)»orpaa <5f/

tertrpffct f,uu(er, og bonb ber ftccr ctlcc tanfcé førjT, flaactr

far|l. ©crfor er bet ogfaa, at pcriobijL-forbimbnc <®cet*

ningcr forctræffcé for anbrc. Mdthematitbram iste mosest, non philosophoruin. Stoicorum aulem ignorasquam sit subtile disserendi genus. Qrceco verbo .uta-

mur, si quando minus occurrat latinum. Ut patremtuom amavi, ita te amo. ($lcrc trempler i 9?r. 399).

399. Grn ©cetning , fotn er uboibct »eb een eder flere

SDtcllcmfætninger, Utbcé pertooe (fjuiifen ncejlen ftebfc bnugcé i Satinen, naar to (Sætninger tneb eet ©ubject for;

binbeé »eb en (Eonjunction) : Scipio fatte en Tlvmee ovevtil 'Ufvica, fov at teoe kannibal bort fra Dtalten, Sci-pio , ut Hannibalera ex Italia deduceret, exercitum,

in Africam trajecit. Antigonus, quum adversus Seleu-cum Lysimachumque dimicaret, in proelio occisusest; C. Nep. de reg. 3. Verres , simulac tetigit pro-vinciam. statim Messanam literas dedit; C. Verr. 1,

$0* Stuititia, etsi adepta est, quod concupivit, nuu-epiam se tamen satis consecutam putat. Cæsar, quumpatriæ libertatem oppressisset , jure interfectus vide-batur. Homerum

,quia est magno ingenio instructus,

omnes admirantur. Stoici sapientem, licet in summapaupertate constitutum, felicissimum dicebant. Socra-les nanc viam ad gloriam proximam dicebat esse, si

quis id ageret, ut, qualis haberi vellet, talis esset,

ltaque ad omnes res Sicilia semper usi sumus, utqiiidquid ex se posset efferre , id apud nos non nasci,

sed domi nostræ conditum putaremus; C Verr. % 2.

400. 9?aar ©cetntnger mcb et-et; vel-vel; aut-aut;

quum-tum ; tum-tum; non modo- sed etiam o. a. f)attC

ct fxU&s tTomen, fcettcé bcttc enten foran ben farftc

<£artifel,. citer paa ct paéfcnbc ©teb i næfte ©cetningé?

$.Ck : Quanquam utriusqne quum mulia nou probo, tumillud imprimis. Qui ad alterius non modo sensumae voluntalcm, sed etiam vulturn atque nutum convei-tiiur. Oiianta hominutn crat vel udmiratio vel que-

137

reia. Ab omni non modo fortuna verum etiain spederelicti. Non se aut mortis aut servitutis periculocommisit.

401. Non nisi ffliUeé rtgttgfl ab »eb meUemfommenbe £>rb:Cavitas iiiter natos et parentes dirimi nisi detestabili scelere

non potest. Quod fere non contingit nisi iis, qui.

402. 2(ppofitum ftaaer feebvanfigen efter proprium (mebminbrc f)int ftal frcmf)ævc$)«" Mucius , sugur?, mulianarrare de Lælio, socero suo , solebat. Cicero, con-sul. — Scythes Anacharsis hoc potuit, noslrates phi-losophi facere con potueruiit.

403. 2fbiccrimtm f^ittcé gjerne fra ft't ©ttbjrantt&um, og ©em-timté fra ftt bornen »eb be £>rb, fom fulbfrccnbiggiure SBegrebet:Hoc tibi jucuudissinuuu esse scio, me ipsum ex tua erga Luc-ceium benignitate inaxima voluptnte affici; C. Fam. 13, 41.li sapieutes sutit existiinaudi

,qtii nullum pro salnte patriae

periculum \itaiit. Reguli in Romanos singularia studia. Cice-ronis ad conservaudam rempublicam diligentia.

404. Non flaacr foran bet Orb, fortil bet fj-ørcr:

Non brevitali servitum est, sed magis venustali. Nonpoeiica surit bæc , sed historica. jlngaaer legationenen f)ecl @ætmng, tfaacr non foran SSerbet: non audeoloqni, jeg tør ifFe tale; audeo non loqui , jeg tør laoe

rcere at tale, el, jeg tør tie. Res diutius tegi nonpotuit.

405. $t:oSot>t£

er S«rcn om ©tavclferncé CLvantitct.

406. 5 Jpcnfccnbe til Cvantitetcn er en @ta»clfe ciu

ten lang (longa — ), eller Fort (brevis ^ ), eller fnartlang fnart fort (anceps ^ ).

407. I. CJn SSocal er fort, naar len flaner foran enanben til ben felgenbc ©taoclfe l;orcnbc 25ocal (vocalis

ante vocalem brevis), f. ardéa , diruo , cohors.

Uubtagelfer: 1) grcriTe Ørb, fom befjolbe bereé ege« £l»anitttet, f. 3Iachaou, Ainphiou ,• £»or»eb tfece mærfeé, at be græfre£>rb, ber Ijaoe u foran SBocalen, faae i £atinen et langt e eller i,

fom Æaeas, Epicureus, Darlus, Arlus, Ipbigenla, Antiocbla,ThnlTa. 3 iarinen ere meget fad ttnbragelfcr: 2) 3* og ei i

Siocatio af faabaune Stavne fom Cajus, Foiupejus; 3) (genitiv

138

Ag SDattD ©tng. i 5 SDeel. pa»e langt e imellem (o *', f. dicl

;

4) fi<j Jjar alleoegne langt i, ftebam, unbt. naat r fommec til,

f. fierem.

II. $)ipf)tl)ongcr og contraf)crcbe @tavc(fcr cre lange,

f. Cæsar, focnus; cogo af coago , liblec-n af (ibiicen,

sis for si vis, malo foc magis volo, includo af elaudo«

III. Positio (b. c. ten SofTaffcnfocb vcb en ©tat<clfc,

at to eller jierc Gonfonantcr folgc efter QSocalcn) gjor »enforcgaaenbe ^taoclfc lang. x og z gjclbc l;»cr for to

<£onfonantcr, f. arx, nist, coliutn, påetum, in mare.

408. Literæ liquidæ cre 1, m, n, r; be øvrige Son/fonantcr, unbt. s, cre mulæ.

409. fJofttionen mnta ruin liquida laber for bet meejle benforcgaaenbe ©taoclfe blioe fort, naar beu elleré iffe inbefjolber

CJt lang SSocal, f. lueiibris, asserla. cycuus. Merline (b , d, g)meb l, ni, ii banne altib ftcerf $)o|ttioh ; unbtagen i 33egmtbelfenaf et Drb, f. ilice glatidts, accurrere scribas. s foran ett anbcnGonfonant banner {lunbom iffe ôfttion. h regncé iffe til be

fanbe Gonfonanter, og banner altfaa iffe §Jofttio. qti bannerIjeller iffe §)ofjtio. Gonfonanten j mellem toenbe SSocaler i eet

£>rb gjor fjøjitiø, f. ejus, unbt. i cpp. af juguin, f. bijugtis.

410." Dtrivata bcf)ofbc taltntnbcligfycb fatnmc Coantitct

fom bercé primitiva, f. légo , legebarn.

411. Soffasclfcé t êrfecta ©gwigupina, famt bc beraf

afkbebe tempora, f)a»c forjtc ©tasclfe lang, f. video,

vidi , visum , vTdi.s.st-, visums, unbtagen naar vocalis

ante vocabm gjer Joranbring, f. ruo, rtii. ©og f)aoc

7 Sojtarclfe^'Pcrfccta og 10 iojiavelfe^øupina næjtfibfrc

<Sta\?clfc fort; Qêrfecta : btbt , d^di, fidi, siéti, sti ti,

tuli, scldi, og <Supina: dålum, ratum , satum, ståtum.

(af sisio), Iium, Illum, ct'luni, quttuni, sftum , rutum,tncb farømcé (Eotnpoftta.

412. Præhn'ta polysyllaba paa vi og s/*, og Supinapolysyliaba faa tutn og sum i)Ave forcgaaenbe <2>tat>clfe

fang, f. amo, amavi, aiuålum;peto, pt:tTvi , pelllum ;

divido, divTyi, divTsura. ©c ©npina V&& itum, fomci foærøc af ud coutr. ii, f)a»C i fort, f. fugio, fugi,

fugfium ; nocco, nocui , nocftum ; agnosco , agnovi,

agmtum : unbt. receiisltum af recenseo.

413. 3De l3>crfcct4, fom frcmjlaac t»cb ©tattclfcôr/

dobling, f. tuudo, lunuli, tf^n bc to faxfte &tavclfct

139

forte, unbtagen cædo, cecidi, 09 »eb ^ojTtio, f. inor-

cko, momordi.

414. Composha f)a»c ialminbeligfyeb fatnmc O.eantitet

fom bercé Simplicia, f. vbeo, av&co; lego (læfcr), per-lego; lego (fenber) , ablégo: lædo, illldo: fauces, suf-

foco. Wtan fan altfaa i £enfcenbc til 0.»antiteten flttttc

fra composkum til simplex, f. (5r. fra admlror til

ralror.

415. (Jcnftavelfeé^rcepofTtioner, fom enbeé paa en 93 0/

cal, cre lange; paa en (Sonfonant, forte, f. deduco, åbo-leo: bog er pro fort i mange <£pp. , f. prbTugus &c.— Re er fort, unbt. i Impersonale refert (o: reifert).

416. Patronymica paa nis , eis, itt») nis, nfis, iné,

one f)a»c for bet meejtc næjrftbflc @ta»clfe lang, f. Achais,Æriéis, JVltmphllis, Minois, Milotis, JNerlue, Acrisione.

417. 2(bjccti»a paa acus , icus , imus f)a»c næjrftbjre

^taselfcr fort, unbt. meråcus, opåcus; amicus, apri-

cus, pudlcus, nieudlcus, posllcus; quadrfmus, patrl-

mus , opTmus.

418. 2lbjectit>a paa alis, og næften alle paa anus, arus,ivus, orus, osus t)at>e najrfibfre (©tavelfc lang, f. dota-Jis . urbanus, avår as (unbt. barbårus og opipårus),æslTvus, decorus, arenosus.

419. 2lbjecti*a »er&alia paa His (og alle 2lbjecti»a paaalilis) \)avc ncejtfibjre *8ta»elfc fort, f. mobrlis, ticirlis,

umbra irlis; be anbrc paa His lang, f. aniJis, unbt. gra-dlis, humilis, parflis, simtlis , sterlflis.

420. 2(bjecti»a paa inus, fom 6ctegnc en tXlatmt ($ræ,plante, ©teen 0. b.), eller en Hil), tyavc fort i (f. ce-drinus , crocinus , adamanttnus ; perendftras), bekrigeCt langt i (f. agnlnus, latlnus). Unbt. maiutluus 09vtspertTnus.

421. SDeminuti&a paa olus og ulus,a, nm f)at>c n«jf*

fibfre <^ta»clfc fort, f. urceblus, Jecliilus, filiola, cor-cttlum.

422. Genftaeelfeéorb, fom enbeé paa en SSocal, ere lange,

unbt. enclitica que, ve, ce, ne, te, pte; Kgefaa og (Senftaeclfeér

orb, fom tniié paa en GTonfonant, unbt. fel, mel, vir, cor, os(ossis), an, in, quis, bis, is, fer, per, ter, famt Cseitftatfelfeé^ars

titler paa b, d, 1, t.

140

423. Gcnfirttoelfeéorb meb Fort 3$ocal cnbeé alle yna (sonfo=

jiantet. §)ronomina hic og hoc (JJJomtn, og itu.) btugeé mceftlange.

434. Cm i£noejtat>elfcn i Æoflaoelfeé- og ^leetftøoelfeé - Ctbmarefcé:

a et Fort rSlomtna, unbt. 2Cbl. ©ing. l JDecl. og SSocatio afgtceffe $)toptia yaa as, f. meusa, Ænei.

a et lang i SBetba og Snbeclinabilia, f. ama, antea, unbt* iia,

quia , eja.

e et Fort, f. patre, curre, nempe; men lang i 2Cbt. af 5te og i

SSocat. af ifte 25ect. , og i Smperat. af 2ben (Sonj.j famt i

3fb»Ctbia af 2bcn j£>ecl. (Ullbt. bene, male, interne, superue),

f, docte, placide, doetissime, faa og i fenne, ohe, og fere.

i et lang; men Port t gtocfJe JBocattwet (f. Alex?), og i uisi,

quasi, ctii (dissyllabuiu), sicuti. necubl, sicubi; anceps t

»orenbe gtceffe £atioet (f. Palladi), og i mihi, tibi, sibi.

o et anceps, tjnpptgji Fort; bog lang i 2ttt, b»a& bet Fommet af2ben SDecl., SJomtna og 3fb»erbta (f. domino, bou5, paulo),

faa og t quo, eo meb cp'p. , illo , idcirco, citr5 , retro , ul-

tro , ergo : Fort i modi) meb cpp. , og i inimo, illico, cito,

ego, ambo, duo, cedo (d: die et. da).

u er ftebfe lang.

y i gtoeffe £5tb ftebfe Fort.

425. tftte (Snbcftaoctfer af ^tecrfiaoelfcéorb , bet enbe paa en

Confonant, ere Forte; Ijetfta unbtagcé be, ber enbe yaa Gjonfo;

nanten s, tj&iffe bebooe neermete ©ejremmelfe:

426. Cm Genftaoetfcéorb et talt. ©taft* ©tb befjolbe bereé

Ctiantttet ; fun be paa or, f. Hector, ete i Satinen Forte, jfjonbt

be i ©tccjleu ba»e wq.

427. (Snbelfen as, es, os et fang, f. bonitas, audies, bonus;

unbt. anits, amids, og be groede .Siominatwet paa as, fom tøaue

i ©eniti* adis, f. Ilias, famt gtceffe 'tfccufatioa fMutalia af 3bie

XtcU, f.heroas. Qt Fort es ba»e 1) ifinparisyllaba tertiæ deel.

yaa es, naat ben neeftftbjte ©taoelfe i ©eniti» et fort, f. miles,

niilitis (itnbt. ahios, aries, paries , Ceres, og pes meb cpp.);

2) Slomtnattoa ^lutatia af gtæffe Imparisyllaba, f. Amazones.

'Kf Sum meb cpp. fjebber anben ^erfon es, abes &c.. af Edo es;

Jjproepofttioncn penes. Qt fort os tjatte os (ossis), éiotnpfts, im_pos, og be gtaf^C Ctb og Safué $CM os, f.

Delos, Erinnyos.

428. Gnbelfen is er meeft Fort; men fang l) i alte (SafuS t

^Jfur., f. amus, omuTs for omnes (2Ccc.) > 2) i SJcrberneé 2ben

^erfon i ©ing., naat 2ben i ^tur. f;ar itis (o: i 4 6onj.), og t

'iis, bu vil, og sis (o: si vis); 3) i baiuius, SidartuS, Sifeols,

fom i ©reeffen.

141

429. Gnbelfcn ns i Skrba og 9jomina er fort; men laitti i

<$entt. Bing,., og i 9?om., tfec. og 2$oc. 9>lur. 4be ®ecl., famt

i noraiiia teniæ deel., fom beljolbe et langt u i ©enttio, f. vii-

tiis. 3 grajte £>rb et ben, fom i bettc <§|>rog, tang, f. P.mthiis,

jMelampiis.

430. ys er i græffe £>rb Fort; fim i bcm lang, fcotlfe i 2fccv

Stlig. ha»e yn, f.Traehys.

431. «£>er»eb fan mcerfcé: 2CUe (Snbelfer af romerfEc 9Ja»ne

yaci ius, iu, icus, i'dius, erius, iilus, iilus, u\a, Cte forte, Ultbt.

.AndronTcns , Dldius; men Unge $HtZ eius, ulis , Suus, emis,

luns, oitos. Inas, uiia, Ina, anius, oiiius, unbt, genunus, LTnus,

as'ina.

Sattnjf Sttetrif*

432. Hinttis falbe§ let, naar to, til to fotjfjellige ©ta&clfct

tiorenbc, SJocaler ftobe fammen, ifær i to forffiellige £>rb, f.

vitreus, ille ego, ille håbet.

433. Hiatns o»f>CC»eé »eb olisio og contractio. 5Beb (EliftOtt

»tger ben forfie forte fBocal for len folgenbe forte eller lange, f.

fructuibtis fruclibus, idoneior idoiilor, unbt. fttinbom naar est

folgcr efter, f. temulenta est, temulentast. 3$eb Co nrracriorr

fammenbragcé be to SSocalcr, fom banne ipiatué, til een lang

SBocal, ofte »eb at ubftøbe en (Sonfonant, f. delevenmt (delee-

runt) deleruut, Tullii TullT, ingeuii ingenT, gratiis gratis, ne-

viilo nolo, bijuga blgn,providens prndens. 3 SScté : deest

jam|terrac fn

|gæ. dein fom din &c.

434. Hiaius imellem to £rb opfjeeseé i 35eré »eb (Slifton afben fyrfie SSocal, f. Nfliuque érft ille mihi, leré: Namquêrit fcc.

Hiatus i SBcr« betyolbeé efter alle Genjtaoelfeéorb , be flefte 3>n-

terjecîoner, og fieiben ellers, f. O et præsidium. Et bis i joAre|tnusa i|o Arc|lhnsa vo|cavit. Crediiuusjau quia|mant £cc.

435. m finale ettbcreS tiUigemeb ben foregaaenbe SSocal fov-

mebelft en fotgenbe FBocal, f. Audendtun est UxB: Audendêst.

436. 9Jcb Diæresis oplofeS een ^ta&elfe i to, f. Orpbeiis for

Orpbeus, siluæ fer silvæ.

437. Gn pes (XM-fcfoo , Vcrfeleo) inbebolber »iéfc ®ta» elfer

af en befiemt £luantitct.

438. Bcanfion er SBerfctS 2ffmaaling efter bet£ pede&

439. ®e brttgeligfle pedes ere

:

w w I'yrriehius: binT-,

—— Spondeus: aud~x.«-' — Iambns : polens.— w Ttocbû« el. Choreus: ~s(r7i.

142

^ w s-. Tribrachys : <Tum7n~.«

—

Molossus : IxbTrtus,

ww_ Anapæstus : anim'i>,

«—rW.y*» Dactylus: tempora.*—

' —w Amphibrachys: tirnXlrc.

— >—'

—

Creticus el. Amphiiuacer : f?cer~nt»w Bacchlus : egestus,w Autibacchlus : tcg'ssc.

w «— w w Proceleusmaticus (to Pyrrhicbii): ccléritlr.— — Dispondeus (to Spoudei): ~niwst~g~ns.*— *—' Ionicus aminore (Pyrrhich. og Spond.) : adutTsccns.

—— w v—' Ionicus a maiore (Spond. og Pyrrh.) scnlcntTo.

— >—' — w Ditrocbæus (to Trocbæi): cructrtffs.

•—' — *~'— Dijambus (to lambi)'- uinoerutus.—w v-' — Choriambus (Choreus og Iaiubus) : lectut 7r~t,

w *—' Antispastus : abundTtbVt.

•-vvw Pæon primus : cr?dTb7iTs.'*'— <«^ s_/ sectmdus : limabTl'Ts,

x^w— v«.

»

—— tertiiis: puertfts.

«-/ w w — quartus : rcfuglcns.w — Epitrltus primus: rcfzriiudunt.— w—— — secuudus: TmpcrTitrTXt——w — tertius : d'ssXnl'icns.— — —— v—

' ——— quartus: assentatur.

440. $ob;<Carfuren bcjlaaer i, at ©rbene ooctfJjccteé eKer tee

Ieé »eb aSeréfobberne (pedes), f.

Uua sa | lus vi|ctis : uul

|lam spe

|rare sa

|lu tein.

441. t)er^<Cfffuren (el. blot Ctfjuren) afficerer eller beler et

$eelt SSerS »eb et ^»tle»unct, l)»or et £5rb enber, og boormebS"1

terpunctton og Crholb i Steningen bor træffe fammen, f.

Uua sålus victis : |iiullam sperare salutem.

442. Yetsus Hexameter fyat fer $>ebeé, f>»oraf ben femte er

en 2)aet»lué, ben fjette en <S»onbeué eller Sroqjctué, og be ftre

forfie enten Sactwler eller ©.ponbecr, f.

Aut prodesse volunt aut delectare pbetæ.

Sfaar ben femte ^cé er ©»onbené, falbeé SJerfet et Hexameterspoudaicus, og man ba ha»e en SactplnS i trebieftbjlc §)eé, f.

Cara deum suboles, magnum Jovis iucreutentum.

443. "Versus Pentamcter ftar fem ^)cbcé , f)»oraf be to forfle

ere £>act»ler eller ©»onbeer, ben trebté en laug ©ta»elfe, bernaft

folge to £act»lt og en syllaba auceps, f.

143

Carmitiibtis rives tempus iu omne meis.

444. 2ff»erlenbe 4?erametre og §Jentametre falbcé elegiffc t>er«.

445. 3«tnbifFc , trodwifTc og anapaftifFe SBeré beleS i £>i?

po&ier (&:To<?ta«) eaer SKetrer, 2 §>ebeé til Ijoer, f.

jDerfot falbe« et 58eré af to SDipobier dimeter (w— w—jw— w—), af tre $t>obter triuieter. Sambiffe 9Ser3 funne

I>a»e ©ponbeué i be ulige £eb (forfte, trebie, femte), f.

arodbæiffe SSerS i be lige £eb (anbet, fierbe, fiette), f.12 3 4 15446. Versus AscUpiadewt et. Choriambicus bejtaaer df 4 $P?*

bee: ©ponbetté, to Gsbortambt, en Sambus eller en §)nrrl>idjtué

:

%-• s^— — \^/ \^/ •— **' ^Z.

Quodsi mc Lyricis vatibus iuseris

Sublimt feriam sidera vertice.

447. Versus Glyconicus er ligcfaaban, meb en CtyoriarabuS

minbre

:

Felices ter et iimplius.

448. Versus Phalæcius £ar fem $>ebeS, ©ponbené, SDacttilnS,

tre Srodjori:

^/ >«/ \mS — W N»»

Istos eomposuit Phalæcus olim.

449. Versus SappMcus befraaer af St^obia trodjaica, Gtyoriam=

bué, og 3fmpbibracht)é eller SSacavuS:

W — , \m/ ^/ — \-rf WInteger vitæ scelerisque purus.

efter Ijoer trebie af faabanne SJeré fopttefi norjlen altib «n Ado~uicus (»: be to ftbfle §)ebeé af et ^erameter)

;

Fusce pbaretra.

144

450. S Versus jiristophanicu.t el. Jnapæsticus fan iflcbetfot

Vnapccfier ftaae ©ponbeer ellet SDactpler:

Fatis agimur, cedite fatis.

®ttte SScté brugeé tfoer i 5£ragt£eme§ (5*>ore.

451. Versus Alcaicus-,

— >«_^ •«' — — — V«/ V-/ s_/ ^

Vides ut alta stet nive candiduin.

Gfffuren falder altib efter 33acd)tu6.

452. £)m ten romerne talenter*

©agene i 93?aancbcrnc taltcé iffc \)oé SKomernc, fombc toetlcé \)oé oé, fra 1 til 30 eller 31, men regncbcé til*

bage fra tre i tyver SDfaancb fajTflaaenbe ©age: Caiendæ,ftouæ, ldus. Caiendæ er altib ben forffc i SD?aancbcn

;

IVonæ er altib ben nienbe for ldus (benne felv iberegnet)

;

ldus ben 15bc i 9)?artii, 9)?ai, 3 uI» og Octobcr, i bc

jwigc 9)?aaneber ben 136«. 9?aar Diomcrnc tælle fra en

bejtemt Sermiriné, regnet benne altib meb. 9?aar manaltfaa vil rebucere et romcrjT Saturn til vort, eller om/venbt, maa man fnbtrafjerc tet givne Sal, minus 1, fra

bet ©agtal , fyvorpaa Caiendæ, JNonæ, ldus falbc. ©en26bc ©cccmbcr efter vor (Salcnbcr f)cb altfaa die septimoeller ante diem septimtim (ante) Calendas Ianuarias,

forbi ©cccmbcr f)ar 31 ©age, Calendæ Ianuarii fattet

altfaa paa ben 32te ©ecembcr, 2G -f 1 fra 32 = 7.

Quinto (ante) JNonas Martias er ben 3bic 9)?artii, tf)i

5 -f- 1 fra 7 (ben Dag, l)vorpaa JNonæ falber i 9)tartii)= 3. — Ubtrnffet ante diem maa anfecé fom et 3 n -

bcclina&ile, ta Q)ra?pofitioncr meb 2lcc. og 2161. fættcé form-

an nben ftoranbring, f. in ante diem V Cai. INovem-hvts, ex ahie itiém III ldus Octobres. — JDagert førftebber pridie, SDagen efter nnbertibcn postridie (Calen-das, Konas, ldus). — 99?aancbcrneé Øtavne ete ?lbjccti*

ver meb nnberforftaaet ménsi?.

145

®cu • romcrjfc Cutfcntct:

ante

Mus

Mrtttd, VU41,

(Dctober.

(f»a»c3l£)age)

Calendis

V \ ante1 y /JNuuas

1117

PridicNonasNorasVIII

VIIVIVIVIII

Pi-Mie Idus

fdibusXVIIXVIXVXIVXIIIXIIXIxIXMIIVIIVIVIVIII

Pridie Ca-lendas

< t ben fi?lgcnfce

SKaaiicb).

diilc

das

/

3ami<u-,2(ucuijt,

SDecember.

(tyave 31 £>age)

CalendisIVi ante

[JJiNoua9

PridicNonasNonisVIII

sutte

Idus

JCalen

das

2ipvtl, $iini,

September,ttovember.

(I>aoe30£>age)

Calendis

IVi ante

IIl)Nonas

PridicNonasNonisVIIIVIIVIVIV111

Pridic IdusJdibns

XVIII \

XVII l

XVIXVXIVxmXIIXIxIXvinVIIvivIVIII

Pridie Ga~- lendas

(i ben fetøcnDt

SØtaancft).

/Caleft-

deis

K1-:

Ida:

Sebt'imr,

(pr 28, oa i

©tuWavenc-29 2)ag*)

Calendi*IV) ante

IjyjVbna«!

PridieNon«.Nonisvup:vnvi,v!iv

niPridie

lIdibu

XV1\XVXIVXIIIXIIXIXIXVIII

VIIVIVIVIII

Pridie Cx-icudas JMai-

Uas. -

Calendas

Mattias

.

tt

146

(Sn nperc Sfjeoric, fom ogfaa finber fin 2fn»enbclfc i

anbrc øprog, 09 ftmcé at J)a»c (lort 93?cbf)oIb i felse Orb*bannclfen, anfccr jeg bet paéfcnbe, i)cr at anføre. — ifølgebenne inbbelcé be latinffe Verba, ligefom i ®wft , i to

«£>o»ebartcr: l) verba pura, fom f)a»c en QSocal (a, e, i)

til .Svjcnbcbogfra», f)»ilfet altib forlamgcé foran (Snbclfcr,

fom begmibc meb en (Sonfonant ; 2) verba impura, fomf)ar>c en donfonant til .ftjenbcbogjtatt, eller 11. (£>ettc 35og;

ftat> betragtet nemlig fom en (tonfonant, forbi bet fmteé

at fluttc meb et blobt eller Min felt v, og altfaa alle Verbayaa uo at fiave vceret nbtaltc brcbt fom uvo). Jp»et afbiéfc Jpot>ebartcr inbbcleé atter i »iéfe CEonjngationer, (joilfc

fljelneé af Jpoocbtcmpora / tfær ^erfectnm, ber i lfte 9)cr;

fon forf)olbe ftg, fom følger:

A. verha pura:

1 (£onjugation : atno (for -ao), amavi, amatum, amare;'

2 donjttgation : impleo, implevi,impletum,implere;

3 (Sonjugation: audro,(audivi,

(audti,audttum, audire

;

B. verba impura:

4 Qtonjngation: statuo,

5 CEonjugation: lego,

stattii

,

statutum , statuere

;

legi

,

lectum , legere

;

carpsi, carptum, carpere;Uesi y læsum

flædere.

3 n J M I J.

gørfte ©ed. Sormtøre.

fir.

©tore $8egtmbetfeé:23ogftaeer, naar IbtugcS ..... 4

4?»otIcbeé ©ta»elferne f^tllcé ab .... . 5

2Cbbte»tatttm ''

'

. 6

£)rbeneé Snbbcling 7 fgg.

©m ben battffe 2CrtiW ..,...... 10

Shtmenté 19

®emt§ 20

GafuS . 21

©ecltnattonetne . . ,, 22

$etjre SJccltnation 23 fgg.

2fnben Secttnatton •". 29 fgg.

Kcebie 25edtnation 38 fgg.

gjerbe Secltnatton 51

ftitntt Seclinatton 52

tflmtnbeltge 2(nmarfntnger o»ec Secttnattonerne ... 53

4?»orleteéfammenfatte £>rb becttnereå . . . . . 54=55

Indeclinahilia .. ...56

SDrb, fom fun ftnbeé i ^pluralis .57SDrb, fom ba»e en anben SJettjbning i sptutatté, enb i

©tngularté 58

Arithmetica, Granunatica, Musica 0. b., bcreé 33ctt)bmng

og Sftrug 59

Srb paix -arius og -arium, bereé 23ett)bmitg . . . .60planters Ståen e ycta us og nm, S3ett)bntng 62

Defectiva casibus ............. 64

©ubftantwerneS ®enu8 65

Deiniuutiva 66

Epicoena 67

Mobilia 68

Genus per synesim ............ .692fbiecti»erneé Secltnatton 70

2tbiccti»a »aa -trix 74

tfbjecttoa yaa -bundus 75

£ttottebeS ttbjecttoer banneS af Sptopria 76

pronomen , og bete JDecltnatton ........ 90 fgg.

148

Nr.

Xe 9 2fbiccti»cr auus , ullus kc, fom base i ©enit.

ius, i 25at. r 100

l\nticul.-e indeclinabiles met , cc, cj«<r, p/e , . , , 101

iNumeralia, og bereS ©Wlltaffé . . . 102

Verbum, og doniugationcrne , 113 faa.

Temporum ;£anttclfc i 118

Conjugatio peripbrastica • ».*«, 123

Verba af 3 (Soniugation yaa io „ 124

2>crbcrnc do og sto naar be fammenfcctteé . ... 126

£m Sperfecterneé sRebttpltcation i verba cpp. . . . 127

S^m verbum deponens, incboativum, Frequpntativum,

desiderativum .....,.......,« 128 fgg.

'i c t ^crfectum og ©uptmim afrigcnbe -SScrba . . 133

^regelrette SBctba ...., 134 fgg.

\<rba del'ectiva ,.........« 141 fAfl-

V erba impersauaUa ..•,...*,., 1 1K

2lnt>en ©eet Syntnjrté.

£>m ©tbeneS SwreenSftemmelfe . . . 150 fgg.

©fter quisque, alius-alium, alter-alteruin ftnbeé Sier;

bet i ^luralié . . . . . 154

Coriectiva i ©ingularré bar 9)ra>bicatet i ©ingularié . 154

gffer ©itbftanttj?a, forbunbnc »eb aut, eller aut-aut,

ct-et, uec-nec, fulger ©ingittarié cUcr §)lnrnlié . 155

Crftoc et uegentligt Ubtrtjf fmortebeé bliver SProrbicatet 156

"£>ctte er min ^aber »• &• *>»orlebcé ubtrijtteé . . 157

Cc iCbiecttua primus , ultimus , exlrentus 0. 6. ftfarc

Ijclft til bet boéjtaaenbe <Sitbjiantir<itm . , . , . 138

Rectl i'aclum, facete dictum 0. b , . , 159

,!lyyofition . , lfil

3 bwtlfea Gafué bcr færges, ftal bcr ftweé . . , . 162 fg.

£>ct banfie £)rb man ......,,...'. if..%

Sm £)rbene§ Stttrelfe. <Sttbjtajitit>um i6<;

Sil at betegne <S»é £prtnbelfe fra et ©teb bruges 3fb=

}ectt»a ............... 167

S?cffrtBclfené ®eniti» eller Ablativ* . , . , , . . 16S

•Te ©nbftflHtiVfl indicium, offieium,, WWb c. b. nbefa-

bc£ ofte , ... t ......... 169

149

Moiectioum. Sm Somparatiwtg og ©tiperlattøué . . 170 fgg.

MJcb £albeftemmclfcr ubelabeS quam efter minus, plus,

aroplius 174

QomparatiouS ubtnjffcr temmelig meget, altfor meget,

meve eni> føotxwligt o. b 175

j)lus og magis fotfficu'tgc 176

•9Jeb (Somparattoer ftaaer Sttaatcté Ubtrt}! i "ablativ . 177

Set oanffe eitonn »eb (Somttarattcer 178

sifaar bet taleé om tven&c, bruges (Som»aratt»n3 . . 179

$taut to tfbjectioer elter tfboerbter fammenltgneS . . 180

9faar to @om»arati»er fammenligneS ...... 181

@uyerlattmté Ijoorlebeé ubtrttfÉeé 182 fgg.

lbjectt»a meb ©enitioué . . . 187 fgg.

9telatt»a foran $partiti»a ftaac ofte i famme (Safué . I89s«ut«

?Cbjectit?a meb Satioué 192 fgg.

3)e Wbiectioa nyttig, paefenoe rrni ad 194

3(biecti»a meb 'tfccufattouS 195

3fbjectt»a meb VMativuS 196 fg.

pronomen . . . . . . . 198 fgg.

Aliquis mifter ali 219

?Relatt»et forbtnbeé i?fe meb ab»erfatt»e ^arttfter . . 220

Quisquam, ullus; aliquis, quispiam .,»... 222

råmbo, uterque . 223 fgg.

jMius-aliud, alius-aliter , alius-alio &o 225

aSe^bum. Snigen af Modi. SnbicatiouS 226

Gonj»nctt»u$ . ... 227 fgg-

oratio recta og oblicjua . , . , , , 228 fg-

(5onjmtCttMt$ efter dignus, indiguus, idoueus . . . 235

Ut, ne, quin, quasi, tanquam, ut si, ae si , licet . . 236

Quum 237

Antequnin, priusquam ....,* 23S

Dum. donec, quuad ..».,. 239

Præsens og Perfect. Con), naar brugeé 240

^icl»e»erbernc fFttllc, rille, maattc, fumie ...» 241

sgrugen af Sempora 242 fga.

Dum meb grafens .......,.,. 24t

Perfpctum. Jmperfectiun ,,*....... 243

Pøstquarøj iilji, Ut priniujii; quonj primuin, sjmujac , 244

1.50

Præsens i gatill fot btt bailfte Imperiectum . , . . 245

Futurum i Cattll for bet DatlfJe Præsens 246

Plusquamperfectum i Catilt for bet battffe Imperfectum 247

Futurum Coujunctivi IjOOtlebeé ttbtrtjfteg . .... 248

S3re»jliit tyoé domerne 249

Imperativus ............... 250

lnfiuitivus historicus 251

Fut. In fin. Pass. yaa -tum iri og -dus esse .... 252.270

Fut. Part. Pass. i Satin for beit banfle lnfiuitivus Activi 253

Participium t £atin for ben banfte Acc. m. Inf. efter

fee, tjove . 254

©erunbutm 255 fgg.

©ujrinnm . .... 258 fg.

participier . . 260 fgg.

Suhstantiva verbalia i &anfé Ijoorlebeé «fcttt)ffc§ i 8attn 268

•Det banfte tiben 269

Sftebetfor ^articip ; (Sonjtructioner brugeé qui, quum,

ubi , o. b .3 271

SSemporum gølge 273

Verbum meb ©enttioué 274 fgg.

Satitms 277 fgg.

ttecufatious 286 fgg.

tfccufatiuué og ©emtfoud 292 fgg.

tfccufatimté og ©attouS 295 fgg.

to tfecufatioer 297

Tiblatiwé 298 fgg.

??ogte SSerber conftruereé forffielligt i forftjettig SSe^

tybning 303

Yerba impersoualia 304 fgg.

|>Dorlebeé Verba activa bruges i Spaéftmtm .... 314

Sm <£teb, Zib, og 9tttm 315 fgg.

SBgeré ^aone ! 315 fgg.

Domus , rus, humus 318

2£b»erbium. tfbwerbieté @nbelfe 329

'ifboctbieté Gsompatation 330 fgg.

Sftebetfor tfboerbium brugeé 2Cbiecti»um 333

tfboerbia finte ©enittoué . 335

Nempe................. 337

151

JNr.

Adverbia derivata jtyre gafuS fottl fcere§ ©MmmeOtb . 338

Pridie, postridie 339

So Stagtetfer i ccn ©ætning bcfcctftc 340

^Ptcepofitton . 349fgg.Præpositioues inseparabiles ....... 364

Goniunctton 365 fgg.

Kisi og si non fotffjclltgc 376

Nec og et non focffjelltge . . . 377

Nec ullus for et nullus; nec unquam f. et nuuquara &c. 379

Quod si 380

^»»orleoeé at ttbtnjffeé i Cattncn 381 fgg.

Verba dicendi bntgeé pcrfonligt i spaéftoiim * r . . 383

"iit iFFc f>oorteoeé ubtrtjMeé ' 388

Sntericcrion 391

£)m SDrceneé §}f(&a i Sætninger 392 fgg.

^Jcriobc 399

gjroéobtf . . • 405 fgg.

Cartnff SHetrif 432fgg.

Sen romerffe G>ateneer 452

2)en ntjere GioniugationéÆfjeoric ...... §)ag. 146

/ /

PLEASE DO NOT REMOVE

CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET

UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY

PA2C87

1631ClROBA

i i l l l l l III 1 1 1

1

102006015071

\UL

KX

a££"* 4 %

.j& =o J*€¦ · -em •is-e IV. fructxxs us ui ura us u V. dies-ei-ei-em es-e P Iurrans.aI TSom....

Documents

Transcript of .j& =o J*€¦ · -em •is-e IV. fructxxs us ui ura us u V. dies-ei-ei-em es-e P Iurrans.aI TSom....