ค ำน ำ · t e p e - 5 5 3 0 4...

T E P E - 5 5 3 0 4 ก า ร ป ก ค ร อ ง ช น เ ร ย น ท า ง บ ว ก แ ล ะ ส น ต ว ธ

1 | ห น า

ค ำน ำ

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training หลกสตรการปกครองชนเรยนทางบวกและสนตวธ เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและพฒนาคร และบคลากรทางการศกษาโดยยดถอภารกจและพนทเปนฐานดวยระบบ TEPE Online โดยความรวมมอของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนา องคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย หวง

เปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training หลกสตรการพฒนาจตสาธารณะ จะสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สำรบญ

ค าน า 1 หลกสตร “การปกครองชนเรยนทางบวกและสนตวธ” 3 รายละเอยดหลกสตร 4 ค าอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 4 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 5 เคาโครงเนอหา 7 ตอนท 1 การบรหารจดการในชนเรยน 11 ตอนท 2 การจดบรรยากาศในชนเรยน 16 ตอนท 3 แนวคด หลกการ และเทคนคการจดการชนเรยนดวยความเสมอภาค 27 ตอนท 4 การสรางวนยเชงบวกในหองเรยน ตอนท 5 สนตศกษาเพอจดการความขดแยงในโรงเรยน

41 54

ใบงานท 1 58 ใบงานท 2 59 ใบงานท 3 ใบงานท 4 ใบงานท 5

60 61 62


3 | ห น า

หลกสตร

กำรปกครองชนเรยนทำงบวกและสนตวธ รหส TEPE-55304 ชอหลกสตรรำยวชำ การปกครองชนเรยนทางบวกและสนตวธ

ปรบปรงเนอหำโดย

คณาจารยภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหำ นางสาวประภาพรรณ เสงวงศ นายพทกษ โสตถยาคม นางสาววงเดอน สวรรณศร นางจรรยา เรองมาลย รศ.ดร.สรพนธ สวรรณมรรคา ศ.ดร.สจรต เพยรชอบ รศ.ดร.อรจรย ณ ตะกวทง ผศ.ดร.ประศกด หอมสนท วทยำกร คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย


4 | ห น า

รำยละเอยดหลกสตร ค ำอธบำยรำยวชำ

ความหมาย ความส าคญ องคประกอบของการปกครองชนเรยนทางบวกและสนตวธ บนทฤษฎและแนวคดของการจดการชนเรยน กรวมทงการจดบรรยากาศในการเรยนเพอน าพาไปสการปกครองชนเรยนทางบวกและสนตวธ แนวทางการจดการเรยนการสอน วตถประสงค

เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. อธบายความหมายการบรหารจดการชนเรยนและการจดบรรยากาศในชนเรยนได 2. อธบายบอกความส าคญของการบรหารจดการชนเรยนและการจดบรรยากาศในชนเรยน

ได 3. อธบายการจดการชนเรยนเพอสงเสรมบรรยากาศการเรยนรได 4. เขาใจหลกแนวคดในการสรางวนยและการจดชนเรยน และการใชประชาธปไตยในชน

เรยนได 5. อธบายและเชอมโยงความเชอเกยวกบความเสมอภาคมาใชในการเรยนการสอนได 6. อธบายความเสมอภาคทางการศกษาและรากฐานของวนยเชงบวกในโรงเรยนได 7. อธบายและแยกแยะหลกการเสรมสรางวนยเชงบวกได 8. อธบายและทราบถงความแตกตางของสนตและความขดแยง และการปองกนความรนแรง

และการสรางความปลอดภยได 9. สามารถการจดสภาพแวดลอมเพอการพฒนาวนยเชงบวกได

สำระกำรอบรม

ตอนท 1 การบรหารจดการในชนเรยน ตอนท 2 การจดบรรยากาศในชนเรยน ตอนท 3 แนวคด หลกการ และเทคนคการจดการชนเรยนดวยความเสมอภาค ตอนท 4 การสรางวนยเชงบวกในหองเรยน ตอนท 5 สนตศกษาเพอจดการความขดแยงในโรงเรยน

กจกรรมกำรอบรม

1. ท าแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ท าใบงาน/กจกรรมทก าหนด


5 | ห น า

6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจ าหลกสตร 8. ท าแบบทดสอบหลงการอบรม

สอประกอบกำรอบรม

1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

กำรวดผลและประเมนผลกำรอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบหลง

เรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทก าหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา บรรณำนกรม กระทรวงศกษาธการ.(2551).หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร : กระทรงศกษาธการ _______ (2544). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 . กรงเทพฯ:

โรงพมพครสภาลาดพราว. เกรยงศกด เจรญวงศศ กด. (2547). การคดวเคราะห. พพครงท 4. กรงเทพฯ : ซคเซสมเดย. ฆนท ธาตทอง. (2550). เทคนคการพฒนาหลกสตรสถานศกษา. พมพครงท 3. นครปฐม : เพชรเกษมการ

พมพ. ถวลวด บรกล และคณะ. รายงานการวจยโครงการขยายผลเพอน าตวชวด การบรหารกจการบานเมอง

ทดระดบองคกรไปสการปฏบต. กรงเทพฯ : สถาบนพระปกเกลา, 2548 พรรณชทย. (2522). จตวทยาการเรยนการสอน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: วรวฒการพมพ. สรางค โควตระกล. จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรมหาวทยาลย, 2541. สมน อมรววฒน. (2530). การสอนโดยสรางศระทธาและโยนโสมนสการ. กรงเทพฯ: โครงการต ารา คณะ

ครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย


6 | ห น า

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน. (2532). การศกษาเอกชน. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน.

A Standards-Based Instructional Approach for Foreign Language Teacher Candidates in a PreK-12 Program. Academic journal article from Foreign Language Annals, Vol. 39, No. 3

Ackerman, F., Moore, J. 2001. A Theory of Argument Structure. Stanford, Calif.:CSLI Publications. Kauchak, D.P., & Eggen, P.D. (1998). Learning and teaching: Research-based methods (3rd

ed.). Boston: Allyn & Bacon. Van Manen, M. (1991). Reflectivity and pedagogical moment: The normativity of

pedagogical thinking and acting. Journal of Curriculum Studies, 23, 507-536.


7 | ห น า

หลกสตร TEPE-55304 การปกครองชนเรยนทางบวกและสนตวธ

เคาโครงเนอหา ตอนท 1 กำรบรหำรจดกำรในชนเรยน เรองท 1.1 ความหมายของการบรหารจดการชนเรยน เรองท 1.2 ความส าคญของการบรหารจดการในชนเรยน เรองท 1.3 การจดการชนเรยนเพอสงเสรมบรรยากาศการเรยนร

แนวคด 1. การจดการในชนเรยนจงมความหมายกวาง นบตงแตการจดสภาพแวดลอมทางกายภาพใน

หองเรยน การจดการกบพฤตกรรมทเปนปญหาของนกเรยน การสรางวนยในชนเรยนตลอดจนการจดกจกรรมการเรยนการสอนของคร และการพฒนาทกษะการสอนของครใหสามารถกระตนพรอมทงสรางแรงจงใจในการเรยนเพอใหนกเรยนสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ

2. แนวคดเกยวกบการบรหารจดการชนเรยนคร ซงเปนผน าในการจดการเรยนรในชนเรยนนน จ าเปนตองมเปาหมายของการบรหารจดการการชนเรยนทถกตอง กลาวคอ เพอมงสรางนสยของการใฝร มใชเพอมงใหนกเรยนเกดความสขสนกในการเรยนเพยงอยางเดยว ควรมงสรางคณลกษณะของการเหนแกประโยชนสวนรวม การชวยเหลอเกอกลผอน การพงตนเองใหมากกวาพงผอน และการเปนคนมความคดใฝสรางสรรค เพอด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขตอไปในอนาคต ซงมแนวคดเกยวกบการบรหารจดการชนเรยน

3. การจดการเรยนการสอน ผสอนตางปรารถนาใหจดกจกรรมการเรยนการสอนด าเนนไปอยางราบรน และผเรยนเกดพฤตกรรมตามจดประสงคทก าหนดไวในหลกสตร บรรยากาศในชนเรยนมสวนส าคญในการสงเสรมใหความปรารถนานเปนจรง

วตถประสงค 1. อธบายความหมายของการบรหารจดการชนเรยนได 2. อธบายและบอกความส าคญของการบรหารจดการชนเรยนได 3. อธบายการจดการชนเรยนเพอสงเสรมบรรยากาศการเรยนรได ตอนท 2 กำรจดบรรยำกำศในชนเรยน เรองท 2.1 ความหมายของการจดบรรยากาศในชนเรยน เรองท 2.2 ความส าคญของการจดบรรยากาศในชนเรยน เรองท 2.3 แนวคดในการสรางวนยและจดการชนเรยน แนวคด 1. การจดบรรยากาศในชนเรยนจะชวยสงเสรมและสรางเสรมผเรยนในดานสตปญญา รางกาย

อารมณ และสงคมไดเปนอยางด ท าใหนกเรยนเรยนดวยความสข รกการเรยน และเปนคนใฝเรยนใฝรใน


8 | ห น า

ทสด หลกการจดชนเรยน คอ การจดบรรยากาศทางดานกายภาพ และการจดบรรยากาศทางดานจตวทยาในชนเรยนใหเอออ านวยตอการเรยนร และเพอการพฒนาผเรยนทงดานรางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา ใหเปนบคคลทมคณภาพของประเทศชาตตอไปทฤษฎการเรยนรทางปญญาของแบนดรา โดยมแนวคดวากระบวนการเรยนรเปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรม และ การเรยนรสวนใหญของคนสวนใหญเกดจากการสงเกตตวแบบซงสามารถถายทอดความคดและการแสดงออกไปพรอมกนได

2. บรรยากาศในชนเรยนตองมลกษณะทางกายภาพทอ านวยความสะดวกตอการจดกจกรรมการเรยนรสรางความสนใจใฝรและศรทธาตอการเรยน นอกจากนปฏสมพนธระหวางกลมนกเรยนและระหวางครกบนกเรยน ความรกและศรทธาทครและนกเรยนมตอกน การเรยนทรนรมยปราศจากความกลวและวตกกงวล สงเหลานจะชวยสรางบรรยากาศการเรยนไดด ดงนนจงสามารถแบงประเภทของบรรยากาศในชนเรยนได 2 ประเภทคอ บรรยากาศทางกายภาพ และบรรยากาศทางจตวทยา

3. ครจะตองมทกษะส าคญๆ ในการจดการกบพฤตกรรมทงทเปนกลมและเปนรายบคคล อยางไรกตามการทครจะสรางวนยและจดการชนเรยนทงใน 2 ลกษณะไดปจจยส าคญกคอ ความสามารถของครในการทจะควบคมตนเอง เพราะถาครยงไมสามารถรกษาจตส านกของความเปนครและมความสามารถในการควบคมตนเองแลว ทกษะใดๆ ทครจะน ามาใชยอมเปนไปไดยาก และถงน ามาใชหากท าดวยอารมณกยากทจะไดรบการยอมรบและบงเกดผล ดงนนแนวคดทครบถวนในการสรางวนยและการจดการชนเรยนจงตองรวมการจดการตนเองของครดวย

วตถประสงค 1. อธบายความหมายของการจดบรรยากาศในชนเรยนได 2. อธบายและบอกความส าคญของการจดบรรยากาศในชนเรยนได 3. เขาใจหลกแนวคดในการสรางวนยและการจดชนเรยนได ตอนท 3 แนวคด หลกกำร และเทคนคกำรจดกำรชนเรยนดวยควำมเสมอภำค เรองท 3.1 การจดการชนเรยนกบประชาธปไตยในชนเรยน เรองท 3.2 ความเชอเกยวกบความเสมอภาคในการสอนและการจดการชนเรยน เรองท 3.3 แนวคดความเสมอภาคทางการศกษา แนวคด 1. การจดการชนเรยนกบประชาธปไตยในชนเรยนการสงเสรมวถชวตประชาธปไตยนกเรยนนน

ประชาธปไตยเปนเรองทมความส าคญอยางยงส าหรบคนไทยทกคนเพราะการด าเนนชวตตามวถทางของการปกครองตามระบอบการปกครองประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข ซงรปแบบการจดกจกรรมสงเสรมวถชวตประชาธปไตยของนกเรยนทเหมาะสมในสถานศกษา ตองอาศยองคประกอบหลาย ๆ อยาง เพอใหกจกรรมน าไปสการพฒนาสงเสรมนกเรยนใหมความรเกยวกบประชาธปไตยใหผเรยนมพฤตกรรมและคณลกษณะเปนประชาธปไตยอยางแทจรง คอ ปญญาธรรม คารวะธรรม สามคคธรรม ตามความเหมาะสมกบวยและระดบการศกษา

2. การสงเสรมผเรยนใหสามารถพฒนาคณลกษณะความเสมอภาคในการเรยนการสอนเปนปจจยพนฐานส าหรบการเตรยมพลเมองในสงคมประชาธปไตย ดงนนชนเรยนจงมลกษณะเปนอนหนงอน


9 | ห น า

เดยวกน ตองเหนคณคาซงกนและกนรวมทงเหนความส าคญของการสรางความสมพนธอนดระหวางกน น าไปสการพงพาอาศยกน ซงมความแตกตางไปจากชนเรยนทใชการควบคมจากครเหมอนในอดตทผานมาซงเปนสงทแสดงใหเหนถงสงคมการเรยนร แบบประชาธปไตยทค านงถงสทธสวนบคคล และการรกษาสมดลตอสทธของผอน รวมทงความตองการของสงคม ผลกระทบจากการกระท าตอบคคลอนในสงคม และความเหนอกเหนใจทมตอกน

3. ความเขาใจในเรองความเสมอภาคทางการศกษาทแทจรง เปนเรองทมความส าคญเปนอยางยงตอนกการศกษาทกคนตลอดจนผทมสวนไดสวนเสยโดยตรงกบการศกษา คอผเรยนทกคนทงน เพอทงสองฝายคอรฐท เปนฝายจดการศกษากบสถานศกษา จะสามารถบรหารจดการศกษาไดอยางเสมอภาคตามศกยภาพและความตองการของผเรยน และฝายทเปนผเรยน ซงเปนผรบการศกษา จะมความเขาใจในสทธ และโอกาสของตนเองในการรบสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาไดอยางเตมท ทงนเพอจะสามารถบรรลเปาหมายของการปฏรปการศกษาทประชาชนทกคนจะไดรบการศกษาอยางทวถงและตอเนองตลอดชวต

วตถประสงค 1. เขาใจและอธบายการใชประชาธปไตยในชนเรยนได 2. อธบายและเชอมโยงความเชอเกยวกบความเสมอภาคมาใชในการเรยนการสอนได 3. เขาใจและอธบายความเสมอภาคทางการศกษาได

ตอนท 4 กำรสรำงวนยเชงบวกในหองเรยน เรองท 4.1 รากฐานของวนยเชงบวกในโรงเรยน เรองท 4.2 หลกการเสรมสรางวนยทางบวก เรองท 4.3 การจดสภาพแวดลอมเพอการพฒนาวนยเชงบวก เรองท 4.4 ค าพดทางบวก แนวคด 1. เดกจ าเปนตองไดรบการอบรมสงสอนเพอใหเขาใจและปฏบตตามระเบยบของสงคม แตไมม

ความจ าเปนอะไรทจะตองเฆยนตหรอทารณท ารายเดก เพราะจะเกดความเสยหายตอเดกเปนอยางมาก หลกฐานจากการวจยแสดงใหเหนวาเดกทงหญงและชายจะตอบสนองตอวธการเชงบวกไดดกวาซงหมายถงการตอรอง และการสรางระบบการใหรางวลมากกวาการลงโทษดวยการท ารายรางกายหรอใชวาจาท ารายจตใจ

2. การสรางเสรมวนยเชงบวกอยบนฐานของหลกการสอนหลายประการเชน วธการของวนยเชงบวกมลกษณะเปนองครวม การสรางเสรมวนยเชงบวกมฐานอยทความเขมแขง แนวทางของวนยเชงบวกจะมลกษณะสรางสรรค

3. การทจะชวยใหนกเรยนมพฤตกรรมด นกเรยนจะตองอยในหองเรยนทมการจดการดและมประสทธภาพ เมอเราคดถงการจดการหองเรยน สวนใหญจะคดถงการควบคมพฤตกรรมนกเรยนหรอสงสยวาท าอยางไรเราจงจะควบคมหองเรยนไดแตทจรงแลวปฏกรยาของเราตอพฤตกรรมหรอปญหาทา ง


10 | ห น า

พฤตกรรมของนกเรยนควรคดถงเปนล าดบสดทาย ในหองเรยนทมการจดการดการควบคมนกเรยนจะท าโดยผานการสรางวนยเชงบวก

4. ค าพดทางบวก จากแผนเพมประสทธภาพการด าเนนงาน ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2555 ไดมการจดท าโครงการสอสารปฏสมพนธและบรหารชนเรยนทางบวกสนตวธของครกบนกเรยน ซงไดกลาวถงค าพดทางบวกจากผลการวจยไวเพอเปนแนวทางในการน าไปใชจรง

วตถประสงค 1. เขาใจรากฐานของวนยเชงบวกในโรงเรยนได 2. อธบายและแยกแยะหลกการเสรมสรางวนยเชงบวกได 3. เขาใจและน าการจดสภาพแวดลอมเพอการพฒนาวนยเชงบวกไปใชจรงได 4. เขาใจค าพดบวกได ตอนท 5 สนตศกษำเพอจดกำรควำมขดแยงในโรงเรยน เรองท 5.1 สนตและความขดแยง เรองท 5.2 การปองกนความรนแรง และ การสรางความปลอดภย แนวคด 1. การศกษาเปนการผลกดนใหเกดการลดความขดแยงระหวางกลมเปนการสอนใหคนอย

รวมกนไดโดยสนตและมผลประโยชนรวมกน ความขดแยงในสถานศกษาเกดจากความแตกตางในเรองตางๆ อาท ความแตกตางทางวฒนธรรมขนกบความแตกตางในชาตพนธดงเดม ความแตกตางทางสงคมขนกบความแตกตางในเพศ กลม ความสามารถทางกายภาพและจตใจ

2. การเรยนการสอนในเรองสนตวธ จะท าใหเยาวชนมความร ความสามารถ และรกระบวนการทตองเลอกทางเลอกตางๆ ส าหรบพฤตกรรมทมความรนแรงเมอพวกเขาพบกบความขดแยงระหวางบคคลหรอระหวางกลมขน โดยคาดหวงวาเมอเยาวชนเรยนรวธการทจะจดการความรนแรง ความขดแยงตางๆจะลดลงและสนตสขจะตามมาในทสด

วตถประสงค 1. อธบายและทราบถงความแตกตางของสนตและความขดแยงได 2. อธบายและทราบถงความแตกตางของการปองกนความรนแรงและการสรางความปลอดภย

ได


11 | ห น า

ตอนท 1 การบรหารจดการในชนเรยน

เรองท 1.1 ควำมหมำยของกำรบรหำรจดกำรชนเรยน การจดการชนเรยนในความหมายโดยทวไป คอ การจดสภาพของหองเรยน ทสวนใหญเขาใจกน

วา เปนการจดตกแตงหองเรยนทางวตถหรอทางกายภาพใหมบรรยากาศ นาเรยนเพอสงเสรมการเรยนรของนกเรยนเทานน แตถาจะพจารณาอยางละเอยดรอบคอบแลว การจดดารชนเรยนนน ครจะตองมภาระหนาทมากมายหลายดาน โดย ฮอล (Susan Colville-Hall :2004) ไดใหความหมายของการจดการชนเรยนไววา เปนพฤตกรรมการสอนทครสรางและคงสภาพเงอนไขของการเรยนรเพอชวยใหการเรยนการสอนมประสทธภาพและเกดประสทธผลขนในชนเรยนซงถอเปนชมชนแหงการเรยนร การจดการชนเรยนทมคณภาพนนตองเปนกระบวนการทด าเนนไปอยางตอเนองและคงสภาพเชนนไปเรอยๆ โดยสรางแรงจงใจในการเรยนร การใหผลยอนกลบและการจดการเกยวกบการท างานของนกเรยน ความพยายามของครทมประสทธภาพนนหมายรวมถง การทครเปนผด าเนนการเชงรก (proactive) มความรบผดชอบ (responsive) และเปนผสนบสนน (supportive)

นอกจากนไดมนกศกษาหลายทานไดก าหนดความหมายของการจดการชนเรยนไปในแนวเดยวกนดงน

Moore (2001) ใหค าจ ากดความวา การบรหารจดการชนเรยนเปนกระบวนการของการจดระบบระเบยบและน ากจการของหองเรยนใหเกดการเรยนร การบรหารจดการชนเรยนมกจะถกรบรวาเกยวของกบการรกษาระเบยบวนยและควบคมชนอยางไรกตาม การเขาใจเชนน เปนเรองงายเกนไป ทงนเพราะ การบรหารจดการชนเรยนมหลายสง ทมากไปกวานนนคอ การสรางและดแลเอาใจใสบรรยากาศแวดลอมของหองเรยนเพอใหการจดการเรยนรบรรลตามเปาหมายทางการศกษา

KAUCHAK และ EGGEN (1998) ใหค าจ ากด ความวา การบรหารการจดชนเรยน ประกอบดวย ความคด การวางแผน และการปฏบ ตทงหลายทงปวงของครทสรางสรรคภาพแวดลอมอยางเปนระบบระเบยบ และสงเสรมการเรยนร โดยเปาหมายของการบรหารจดการ (MANAGEMENT GOALS) ม 2 ประการส าคญ คอ

1.1 รงสรรคสงแวดลอมตางๆ ทจะสงเสรมใหการเรยนรมความเปนไปไดมากทสด และครจะสามารถสะทอนการปฏบตงานของตนเองดวยการถามตนเองสม าเสมอวาระบบการบรหารจดการเอออ านวยใหนกเรยนไดเรยนรอยางไรเพยงใด

1.2 พฒนานกเรยนใหมศกยภาพในการจดการและน าตนเองใหสามารถเรยนรไดดวยตนเอง ดงนนการบรหารจดการชนเรยนจงเปนเครองมอในการสงเสรมใหนกเรยนเกดความเขาใจดวยตนเอง ประเมนตนเองและควบคมดแลตนเองไดอยางเหมาะสมตามวย

สรางค โควตระกล (2548) ไดอธบายความหมายของการจดการหองเรยนอยางมประสทธภาพวา หมายถง การสรางและการรกษาสงแวดลอมของหองเรยนเพอเออตอการเรยนรของนกเรยน หรอหมายถง


12 | ห น า

กจกรรมทกอยางทครท าเพอจะชวยใหการสอนมประสทธภาพและนกเรยนมผลสมฤทธในการเรยนรตามวตถประสงคทตงไว

การบรหารจดการในชนเรยน หมายถง การจดสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอก หองเรยน เพอสนบสนนใหเดกเกดการเรยนรอยางมความสข การจดสภาพแวดลอมจะตองค านงถงสงตอไปน

1. ความสะอาด ความปลอดภย 2. ความมอสระอยางมขอบเขตในการเลน 3. ความสะดวกในการท ากจกรรม 4. ความพรอมของอาคารสถานท เชน หองเรยน หองน าหองสวม สนามเดกเลน ฯลฯ 5. ความเพยงพอเหมาะสมในเรองขนาด น าหนก จ านวน สของสอและเครองเลน 6. บรรยากาศในการเรยนร การจดทเลนและมมประสบการณตางๆ

การจดการในชนเรยนจงมความหมายกวาง นบตงแตการจดสภาพแวดลอมทางกายภาพในหองเรยน การจดการกบพฤตกรรมทเปนปญหาของนกเรยน การสรางวนยในชนเรยนตลอดจนการจดกจกรรมการเรยนการสอนของคร และการพฒนาทกษะการสอนของครใหสามารถกระตนพรอมทงสรางแรงจงใจในการเรยนเพอใหนกเรยนสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ

หลงจำกศกษำเนอหำสำระตอนท 1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 1

สรป การจดการชนเรยนในความหมายโดยทวไป เปนการจดสภาพของหองเรยนทสวนใหญเขาใจ

กนวา เปนการจดตกแตงหองเรยนทางวตถหรอทางกายภาพใหมบรรยากาศ นาเรยนเพอสงเสรมการเรยนรของนกเรยนเทานน แตถาจะพจารณาอยางละเอยดรอบคอบแลว การจดการชนเรยนนน ครจะตองมภาระหนาทมากมายหลายดาน นบตงแตการจดสภาพแวดลอมทางกายภาพในหองเรยน การจดการกบพฤตกรรมทเปนปญหาของนกเรยน การสรางวนยในชนเรยนตลอดจนการจดกจกรรมการเรยนการสอนของคร และการพฒนาทกษะการสอนของครใหสามารถกระตนพรอมทงสรางแรงจงใจในการเรยนเพอใหนกเรยนสามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ


13 | ห น า

เรองท 1.2 ควำมส ำคญของกำรบรหำรจดกำรในชนเรยน

เปาหมายของการบรหารจดการชนเรยนเปนการชวยใหนกเรยนพฒนาในการควบคมตนเองเพอใหมชวตและท างานรวมกบผอนในสงคมอยางมความสข แนวคดเกยวกบการบรหารจดการชนเรยนคร ซงเปนผน าในการจดการเรยนรในชนเรยนนน จ าเปนตองมเปาหมายของการบรหารจดการการชนเรยนทถกตอง กลาวคอ เพอมงสรางนสยของการใฝร มใชเพอมงใหนกเรยนเกดความสขสนกในการเรยนเพยงอยางเดยว ควรมงสรางคณลกษณะของการเหนแกประโยชนสวนรวม การชวยเหลอเกอกลผอน การพงตนเองใหมากกวาพงผอน และการเปนคนมความคดใฝสรางสรรค เพอด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขตอไปในอนาคต ซงมแนวคดเกยวกบการบรหารจดการชนเรยน ดงน

1. การบรหารจดการชนเรยน และการเรยนการสอนเปนสงทมความสมพนธซงกนและกน การบรหารจดการชนเรยนไมใชจดหมายปลายทาง แตเปนสวนหนงทส าคญของบทบาทความเปนผน าของครการบรหารจดการชนเรยนไมสามารถแยกจากหนาทการสอน เมอการวางแผนการสอน กคอ การทครก าลงวางแผนการบรหารจดการชนเรยนใหเกดเปนชมชนแหงการเรยนร

2. เปนไปไมไดทจะแยกการบรหารจดการชนเรยนกบการท าหนาทการจดการเรยนการสอน รปแบบการสอนหรอกลยทธทครเลอกใชแตละรปแบบกมระบบการบรหารจดการของมนเองและมภารกจเฉพาะของรปแบบหรอกลยทธนน ๆ ทจะมอทธพลตอพฤตกรรมทงของครและนกเรยน เชน ถาครจะบรรยายกจ าเปนทบทเรยนจะตองมความตงใจฟง ถาจะใหนกเรยนท างานกลมวธการกจะแตกตางจากการท างานโดยล าพงของแตละคนอยางนอยทสดกคอการนง ดงนนภารกจการสอนจงเกยวของทงปญหาการจดล าดบวธการสอนปญหาของการจดการในชนเรยนปญหาการจดนกเรยนใหปฏบตตามกจกรรม ครทวางแผนการบรหารจดการชนเรยนไดอยางเหมาะสม ทงกจกรรมการเรยนการสอนและภารกจ กคอ การทครใชการตดสนใจอยางฉลาดทงเวลา บรรยากาศทางกายภาพ และจตวทยา ซงจะท าใหเกดบรรยากาศการเรยนรและลดปญหาดานวนยของนกเรยน

3. การบรหารชนเรยนเปนความทาทายของการเปนครมออาชพ ความสามารถของครในการแสดงภาวะผน า ดวยการทสามารถจะบรหารการจดชนเรยนทงดานการจดกจกรรมการเรยนร การบรหารจดการบรรยากาศในหองเรยน การดแลพฤตกรรมดานวนยใหเกดการรวมมอในการเรยนจนเกดการเรยนร และมคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตร

ควำมสมพนธระหวำงกำรบรหำรจดกำรชนเรยนและกำรเรยนกำรสอน การบรหารจดการชนเรยน หมายถง การจดสภาพแวดลอมทงภายในและภายนอกหองเรยน เพอ

สนบสนนใหเดกเกดการเรยนรอยางมความสขการจดสภาพแวดลอมจะตองค านงถงสงตอไปน 1. ความสะอาด ความปลอดภย 2. ความมอสระอยางมขอบเขตในการเลน 3. ความสะดวกในการท ากจกรรม 4. ความพรอมของอาคารสถานท เชน หองเรยน หองน าหองสวม สนามเดกเลน ฯลฯ


14 | ห น า

5. ความเพยงพอเหมาะสมในเรองขนาด น าหนก จ านวน สของสอและเครองเลน 6. บรรยากาศในการเรยนร การจดทเลนและมมประสบการณตางๆ


สรป การบรหารจดการชนเรยนเปนการชวยใหนกเรยนพฒนาในการควบคมตนเองเพอใหม

ชวตและท างานรวมกบผอนในสงคมอยางมความสข แนวคดเกยวกบการบรหารจดการชนเรยนคร ซงเปนผน าในการจดการเรยนรในชนเรยนนน จ าเปนตองมเปาหมายของการบรหารจดการการชนเรยนทถกตอง กลาวคอ เพอมงสรางนสยของการใฝร มใชเพอมงใหนกเรยนเกดความสขสนกในการเรยนเพยงอยางเดยว ควรมงสรางคณลกษณะของการเหนแกประโยชนสวนรวม การชวยเหลอเกอกลผ อน การพงตนเองใหมากกวาพงผ อน และการเปนคนมความคดใฝสรางสรรค


15 | ห น า

เรองท 1.3 กำรจดกำรชนเรยนเพอสงเสรมบรรยำกำศกำรเรยนร ในการจดการเรยนการสอน ผสอนตางปรารถนาใหจดกจกรรมการเรยนการสอนด าเนนไปอยาง

ราบรน และผเรยนเกดพฤตกรรมตามจดประสงคทก าหนดไว บรรยากาศในชนเรยนมสวนส าคญในการสงเสรมใหความปรารถนานเปนจรง พรรณ ชทย (2522) กลาวถง บรรยากาศในชนเรยนทจะน าไปสความส าเรจในการสอนจดแบงได 6 ลกษณะ สรปไดดงน

1. บรรยากาศททาทาย (Challenge) เปนบรรยากาศทครกระตนใหก าลงใจนกเรยนเพอใหประสบผลส าเรจในการท างาน นกเรยนจะเกดความเชอมนในตนเองและพยายามท างานใหส าเรจ

2. บรรยากาศทมอสระ (Freedom) เปนบรรยากาศทนกเรยนมโอกาสไดคด ไดตดสนใจเลอกสงทมความหมายและมคณคา รวมถงโอกาสทจะท าผดดวย โดยปราศจากความกลวและวตกกงวล บรรยากาศเชนนจะสงเสรมการเรยนร ผเรยนจะปฏบตกจกรรมดวยความตงใจโดยไมรสกตงเครยด

3. บรรยากาศทมการยอมรบนบถอ (Respect) เปนบรรยากาศทครรสกวานกเรยนเปนบคคลส าคญ มคณคา และสามารถเรยนได อนสงผลใหนกเรยนเกดความเชอมนในตนเองและเกดความยอมรบนบถอตนเอง

4. บรรยากาศทมความอบอน (Warmth) เปนบรรยากาศทางดานจตใจ ซงมผลตอความส าเรจในการเรยน การทครมความเขาใจนกเรยน เปนมตร ยอมรบใหความชวยเหลอ จะท าใหนกเรยนเกดความอบอน สบายใจ รกคร รกโรงเรยน และรกการมาเรยน

5. บรรยากาศแหงการควบคม (Control) การควบคมในทน หมายถง การฝกใหนกเรยนมระเบยบวนย มใชการควบคม ไมใหมอสระ ครตองมเทคนคในการปกครองชนเรยนและฝกใหนกเรยนรจกใชสทธหนาทของตนเองอยางมขอบเขต

6. บรรยากาศแหงความส าเรจ (Success) เปนบรรยากาศทผ เรยนเกดความรสกประสบความส าเรจในงานทท า ซงสงผลใหผเรยนเกดการเรยนรไดดขน ผสอนจงควรพดถงสงทผเรยนประสบความส าเรจใหมากกวาการพดถงความลมเหลว เพราะการทคนเราค านงถงแตสงทลมเหลว เพราะการทคนเราค านงถงแตความลมเหลวจะมผลท าใหความคาดหวงต า ซงไมสงเสรมใหการเรยนรดขน


สรป บรรยากาศในชนเรยนทจะน าไปสความส าเรจในการสอนจดแบงได 6 ลกษณะ คอ บรรยากาศททาทาย บรรยากาศทมอสระ บรรยากาศทมการยอมรบนบถอ บรรยากาศทมความอบอน บรรยากาศแหงการควบคม และบรรยากาศแหงความส าเรจ ซงหากผสอนท าตามลกษณะทมแลว การสอนจะประสบความส าเรจและมบรรยากาศการเรยนรทดมากยงขน


16 | ห น า

ตอนท 2 กำรจดบรรยำกำศในชนเรยน

เรองท 2.1 ควำมหมำยของกำรจดบรรยำกำศในชนเรยน

บรรยากาศในชนเรยนมสวนส าคญในการสงเสรมความสนใจใครรใครเรยนใหแกผเรยน ชนเรยนทมบรรยากาศเตมไปดวยความอบอน ความเหนอกเหนใจ และความเออเฟอเผอแผตอกนและกน ยอมเปนแรงจงใจภายนอกทกระตนใหผเรยนรกการเรยน รกการอยรวมกนในชนเรยน และชวยปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ความประพฤตอนดงามใหแกนกเรยน นอกจากนการมหองเรยนทมบรรยากาศแจมใส สะอาด สวาง กวางขวางพอเหมาะ มโตะเกาอทเปนระเบยบเรยบรอย มมมวชาการสงเสรมความร มการตกแตงหองใหสดใส กเปนอกสงหนงทสงผลท าใหผเรยนพอใจมาโรงเรยน เขาหองเรยนและพรอมทจะมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน ดงนน ผเปนครจงตองมความรความเขาใจเกยวกบความหมาย ความส าคญ ประเภทของบรรยากาศ หลกการจดบรรยากาศในชนเรยนและการจดการเรยนรอยางมความสข เพอพฒนาผเรยนใหมลกษณะตามทหลกสตรไดก าหนดไว

การจดบรรยากาศในชนเรยน เปนการจดสภาพแวดลอมในชนเรยนใหเอออ านวยตอการเรยนการสอน เพอชวยสงเสรมใหกระบวน การเรยนการสอนด าเนนไปอยางมประสทธภาพ และชวยสรางความสนใจใฝร ใฝศกษา ตลอดจนชวยสรางเสรมความมระเบยบวนยใหแกผเรยน

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (2531) พบวาบรรยากาศในชนเรยนเปนสวนหนงทสงเสรมใหนกเรยนเกดความสนใจในบทเรยนและเกดแรงจงใจในการเรยนรเพมมากขน การสรางบรรยากาศทอบอน ทครใหความเอออาทรตอนกเรยน ทนกเรยนกบนกเรยนมความสมพนธฉนทมตรตอกนทมระเบยบ มความสะอาด เหลานเปนบรรยากาศทนกเรยนตองการ ท าใหนกเรยนมความสขทไดมาโรงเรยนและในการเรยนรวมกบเพอนๆ ถาครผสอนสามารถสรางความรสกนใหเกดขนตอนกเรยนได กนบวาครไดท าหนาทในการพฒนาเยาวชนของประเทศชาตใหเตบโตขนอยางสมบรณทงทางดานสตปญญา รางกาย อารมณ และสงคม โดยแทจรง ดงนน การสรางบรรยากาศในชนเรยนจงมความส าคญอยางยง ซงประมวลไดดงน

1.ชวยสงเสรมใหการเรยนการสอนด าเนนไปอยางราบรน เชน หองเรยนทไมคบแคบจรเกนไป ท าใหนกเรยนเกดความคลองตวในการท ากจกรรม

2.ชวยสรางเสรมลกษณะนสยทดงามและความมระเบยบวนยใหแกผเรยน เชน หองเรยนทสะอาด ทจดโตะเกาอไวอยางเปนระเบยบ มความเออเฟอเผอแผตอกน นกเรยนจะซมซบสงเหลานไวโดยไมรตว


17 | ห น า

3.ชวยสงเสรมสขภาพทดใหแกผเรยน เชน มแสงสวางทเหมาะสม มทนงไมใกลกระดานด ามากเกนไป มขนาดโตะและเกาอทเหมาะสมกบวย รปรางของนกเรยนนกศกษา ฯลฯ

4.ชวยสงเสรมการเรยนร และสรางความสนใจในบทเรยนมากยงขน เชน การจดมมวชาการตาง ๆ การจดปายนเทศ การตกแตงหองเรยนดวยผลงานของนกเรยน

5.ชวยสงเสรมการเปนสมาชกทดของสงคม เชน การฝกใหมมนษยสมพนธทดตอกน การฝกใหมอธยาศยไมตรในการอยรวมกน ฯลฯ

6.ชวยสรางเจตคตทดตอการเรยนและการมาโรงเรยน เพราะในชนเรยนมครทเขาใจนกเรยน ใหความเมตตาเอออารตอนกเรยน และนกเรยนมความสมพนธอนดตอกน

กลาวโดยสรปไดวา การจดบรรยากาศในชนเรยนจะชวยสงเสรมและสรางเสรมผเรยนใน ดานสตปญญา รางกาย อารมณ และสงคมไดเปนอยางด ท าใหนกเรยนเรยนดวยความสข รกการ

เรยน และเปนคนใฝเรยนใฝรในทสด

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 2.1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 2.1

สรป การจดบรรยากาศในชนเรยน เปนการจดสภาพแวดลอมในชนเรยนใหเอออ านวยตอการเรยน

การสอน เพอชวยสงเสรมใหกระบวน การเรยนการสอนด าเนนไปอยางมประสทธภาพ และชวยสรางความสนใจใฝร ใฝศกษา ตลอดจนชวยสรางเสรมความมระเบยบวนยใหแกผเรยน


18 | ห น า

เรองท 2.2 ควำมส ำคญของกำรจดบรรยำกำศในชนเรยน

สมน อมรววฒน (2530) ไดสรปผลการวจยเรองสภาพในปจจบนและปญหาดานการเรยนการสอนของครประถมศกษาไว สรปไดวา บรรยากาศในชนเรยนตองมลกษณะทางกายภาพทอ านวยความสะดวกตอการจดกจกรรมการเรยนรสรางความสนใจใฝรและศรทธาตอการเรยน นอกจากนปฏสมพนธระหวางกลมนกเรยนและระหวางครกบนกเรยน ความรกและศรทธาทครและนกเรยนมตอกน การเรยนทรนรมยปราศจากความกลวและวตกกงวล สงเหลานจะชวยสรางบรรยากาศการเรยนไดด ดงนนจงสามารถแบงประเภทของบรรยากาศในชนเรยนได 2 ประเภทคอ

1.บรรยากาศทางกายภาพ 2.บรรยากาศทางจตวทยา บรรยากาศทง 2 ประเภทน มสวนสงเสรมการเรยนรทงสน บรรยำกำศทำงกำยภำพ (Physical Atmosphere) บรรยากาศทางกายภาพหรอบรรยากาศทางดานวตถ หมายถง การจดสภาพแวดลอมตาง ๆ

ภายในหองเรยนใหเปนระเบยบเรยบรอย นาด มความสะอาด มเครองใช และสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ ทจะสงเสรมใหการเรยนของนกเรยนสะดวกขน เชน หองเรยนมขนาดเหมาะสม แสงเขาถกทาง และมแสงสวางเพยงพอ กระดานด ามขนาดเหมาะสม โตะเกาอมขนาดเหมาะสมกบวยนกเรยน เปนตน

บรรยำกำศทำงจตวทยำ (Psychological Atmosphere) บรรยากาศทางจตวทยา หมายถง บรรยากาศทางดานจตใจทนกเรยนรสกสบายใจ มความ

อบอน มความเปนกนเอง มความสมพนธอนดตอกน และมความรกความศรทธาตอผสอน ตลอดจนมอสระในความกลาแสดงออกอยางมระเบยบวนยในชนเรยน

กำรจดบรรยำกำศทำงดำนกำยภำพ

การจดบรรยากาศทางดานกายภาพ เปนการจดวสดอปกรณสงอ านวยความสะดวกตาง ๆ ทเกยวกบการเรยนการสอน รวมตลอดไปถงสงตาง ๆ ทเสรมความร เชน ปายนเทศ มมวชาการ ชนวางหนงสอ โตะวางสอการสอน ฯลฯ ใหเปนระเบยบเรยบรอย ท าใหเกดความสบายตา สบายใจ แกผพบเหน ถาจะกลาวโดยละเอยดแลว การจดบรรยากาศทางดายกายภาพ ไดแก การจดสงตอไปน

1. การจดโตะเรยนและเกาอของนกเรยน 1.1 ใหมขนาดเหมาะสมกบรปรางและวยของนกเรยน 1.2 ใหมชองวางระหวางแถวทนกเรยนจะลกนงไดสะดวก และท ากจกรรมไดคลองตว


19 | ห น า

1.3 ใหมความสะดวกตอการท าความสะอาดและเคลอนยายเปลยนรปแบบทนงเรยน 1.4 ใหมรปแบบทไมจ าเจ เชน อาจเปลยนเปนรปตวท ตวย รปครงวงกลม หรอ เขากลมเปน

วงกลม ไดอยางเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนการสอน 1.5 ใหนกเรยนทนงทกจดอานกระดานด าไดชดเจน 1.6 แถวหนาของโตะเรยนควรอยหางจากกระดานด าพอสมควร ไมนอยกวา 3 เมตร ไมควรจด

โตะตดกระดานด ามากเกนไป ท าใหนกเรยนตองแหงนมองกระดานด า และหายใจเอาฝนชอลกเขาไปมาก ท าใหเสยสขภาพ

2. การจดโตะคร

2.1 ใหอยในจดทเหมาะสม อาจจดไวหนาหอง ขางหอง หรอหลงหองกได งานวจยบางเรองเสนอแนะใหจดโตะครไวดานหลงหองเพอใหมองเหนนกเรยนไดอยางทวถง อยางไรกตาม การจดโตะครนนขนอยกบรปแบบการจดทนงของนกเรยนดวย

2.2 ใหมความเปนระเบยบเรยบรอย ทงบนโตะและในลนชกโตะ เพอสะดวกตอการท างานของคร และการวางสมดงานของนกเรยน ตลอดจนเพอปลกฝงลกษณะนสยความเปนระเบยบเรยบรอยแกนกเรยน

3. การจดปายนเทศ ปายนเทศไวทฝาผนงของหองเรยน สวนใหญจะตดไวทขางกระดานด าทง 2 ขาง ครควรใชปายนเทศทเปนประโยชนตอการเรยนการสอน โดย

3.1 จดตกแตงออกแบบใหสวยงาม นาด สรางความสนใจใหแกนกเรยน 3.2 จดเนอหาสาระใหสอดคลองกบบทเรยน อาจใชตดสรปบทเรยน ทบทวนบทเรยน หรอเสรม

ความรใหแกนกเรยน 3.3 จดใหใหมอยเสมอ สอดคลองกบเหตการณส าคญ หรอวนส าคญตาง ๆ ทนกเรยนเรยนและ

ควรร 3.4 จดตดผลงานของนกเรยนและแผนภมแสดงความกาวหนาในการเรยนของนกเรยนจะเปน

การใหแรงจงใจทนาสนใจวธหนง แนวการจดปายนเทศ เพอใหการจดปายนเทศไดประโยชนคมคา ครควรค านงถงแนวการจดปายนเทศในขอตอไปน 1) ก าหนดเนอหาทจะจด ศกษาเนอหาทจะจดโดยละเอยด เพอใหไดแนวความคดหลก หรอ

สาระส าคญ เขยนสรป หรอจ าแนกไวเปนขอ ๆ 2) ก าหนดวตถประสงคในการจดโดยค านงถงแนวความคดหลกสาระส าคญของเรองและ

ค านงถงกลมเปาหมายวาตองการเขารอะไร แคไหน อยางไร


20 | ห น า

3) ก าหนดชอเรอง นบวาเปนสวนส าคญทจะชวยดงดดความสนใจของผด ชอเรองทดตองเปนใจความสน ๆ กนใจความใหความหมายชดเจน ทาทาย อาจมลกษณะเปนค าถามและช ให เหนวตถประสงคในการจดแผนปาย

4) วางแผนการจดคลาว ๆ ไวในใจ วาจะใชวสดอะไรบาง แลวจงชวยกนจดหาสงเหลานน อาจเปนรปภาพ แผนภาพ ภาพสเกตซ ของจรง หรอจ าลอง การตน เทาทพอจะหาได

5) ออกแบบการจดทแนนอน โดยค านงถงสงทมอย โดยสเกตซรปแบบการจดลงบนกระดาษรปสเหลยมผนผาคลายแผนปาย วาจะวางหวเรอง รปภาพ และสงตาง ๆ ในต าแหนงใด ค าบรรยายอยตรงไหน ใชเสนโยงอยางไรจงจะนาสนใจ ควรออกแบบสก 2 - 3 รแบบ แลวเลอกเอารปแบบทดทสด

6) ลงมอจดเตรยมชนสวนตาง ๆ ใหมขนาดและอยในสภาพพรอมทจะขนแสดงบนแผนปายไดอยางเหมาะสม หวเรองจะใชวธใด ภาพตองผนกไหม ค าบรรยายจะท าอยางไร เตรยมใหพรอม

7) ลงมอจดจรงบนแผนปายตามรปแบบทวางไว อาจทดลองวางบนพนราบในพนทเทาแผนปายกอน เพอกะระยะทเหมาะสมกอนน าไปใชจรง

4. การจดสภาพหองเรยน ตองใหถกสขลกษณะ กลาวคอ 4.1 มอากาศถายเทไดด มหนาตางพอเพยง และมประตเขาออกไดสะดวก 4.2 มแสงสวางพอเหมาะ เพอชวยใหผเรยนอานหนงสอไดชดเจน เพอเปนการถนอมสายตา ควร

ใชไฟฟาชวย ถามแสงสวางนอยเกนไป 4.3 ปราศจากสงรบกวนตาง ๆ เชน เสยง กลน ควน ฝน ฯลฯ 4.4 มความสะอาด โดยฝกใหนกเรยนรบผดชอบชวยกนเกบกวาด เชดถ เปนการปลกฝงนสยรก

ความสะอาด และฝกการท างานรวมกน 5. การจดมมตาง ๆ ในหองเรยน ไดแก 5.1 มมหนงสอ ควรมไวเพอฝกนสยรกการอาน สงเสรมใหนกเรยนอานคลอง สงเสรม การ

คนควาหาความร และการใชเวลาวางใหเกดประโยชน ครควรหาหนงสอหลาย ๆ ประเภท ทมความยากงาย เหมาะสมกบวยของนกเรยนมาใหอาน และควรหาหนงสอชดใหมมาเปลยนบอย ๆ การจดมมหนงสอควรจดใหเปนระเบยบเรยบรอยเพอสะดวกตอการหยบอาน

5.2 มมเสรมความรกลมประสบการณตาง ๆ ควรจดไวใหนาสนใจ ชวยเสรมความร ทบทวนความร เชน มมภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร สงคมศกษา มมความรขาว เหตการณ ฯลฯ

5.3 มมแสดงผลงานของนกเรยน ครควรตดบนปายนเทศ แขวนหรอจดวางไวบนโตะ เพอใหนกเรยนเกดความภมใจในความส าเรจ และมก าลงใจในการเรยนตอไป อกทงยงสามารถแกไขพฒนาผลงานของนกเรยนใหดขนโดยล าดบไดอกดวย


21 | ห น า

5.4 ตเกบสอการเรยนการสอน เชน บตรค า แผนภม ภาพพลก กระดาษ ส กาว ฯลฯ ควรจดไวใหเปนระเบยบ เปนสดสวน สะดวกตอการหยบใช อปกรณชนใดทเกาเกนไปหรอไมใชแลวไมควรเกบไวในตใหดรกรงรง

5.5 การประดบตกแตงหองเรยน ครสวนใหญมกนยมประดบตกแตงหองเรยนดวยสงตาง ๆ เชน มาน มล ภาพ ดอกไม ค าขวญ สภาษต ควรตกแตงพอเหมาะไมใหดรกรงรง สสนท ใชไมควรฉดฉาด หรอใชสสะทนแสง อาจท าใหนกเรยนเสยสายตาได การประดบตกแตงหองเรยน ควรค านงถงหลกความเรยบงาย เปนระเบยบ ประหยด มงประโยชน และสวยงาม

5.6 มมเกบอปกรณท าความสะอาด ตลอดจนชนวางเครองมอเครองใชของนกเรยน เชน แปรงสฟน ยาสฟน แกวน า กลองอาหาร ปนโต ฯลฯ ควรจดวางไวอยางเปนระเบยบ และหมนเชดถใหสะอาดเสมอ

กำรจดบรรยำกำศทำงดำนจตวทยำ การจดบรรยากาศทางดานจตวทยาหรอทางดานจตใจ จะชวยสรางความรสกใหนกเรยนเกด

ความสบายใจในการเรยน ปราศจากความกลวและวตกกงวล มบรรยากาศของการสรางสรรคเราความสนใจ ใหนกเรยนรวมกจกรรมการเรยนการสอนดวยความสข นกเรยนจะเกดความรเชนน ขนอยกบ ครเปนส าคญ ในขอเหลาน

1. บคลกภาพ ครทมบคลกภาพดจะชวยสงเสรมบรรยากาศการเรยนรไดด บคลกภาพของครมผลตอความรสกของนกเรยน

2. พฤตกรรมการสอน พฤตกรรมการสอนของครมบทบาทในการสรางความรสกทดใหแกนกเรยน เชนเดยวกบบคลกภาพของครในการสอนครตองใชเทคนคและทกษะการสอนทสอดคลองเหมาะสมกบนกเรยนและบทเรยน เพอใหนกเรยนเกดความร เจตคต และทกษะตามทหลกสตรก าหนด

3. เทคนคการปกครองชนเรยน เทคนคหรอวธการทครใชปกครองชนเรยนมสวนสงเสรมในการสรางบรรยากาศทางจตวทยา กลาวคอ ถาครปกครองชนเรยนดวยความยตธรรม ยดหลกประชาธปไตย ใชระเบยบกฎเกณฑททกคนยอมรบ ยนดปฏบต นกเรยนกจะอยในหองเรยนอยางมความสข

4. ปฏสมพนธในหองเรยนปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน ถาปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยนเปนไปดวยด หมายถง ทงครและนกเรยนตางมความสมพนธอนดตอกน ครเปดโอกาสใหนกเรยนไดซกถาม ครใหความเปนกนเองแกนกเรยน

กลาวโดยสรป การจดบรรยากาศทางดานจตวทยา มงสงเสรมใหผเรยนเกดความรสกทดตอการเรยนการสอนและเกดความศรทธาในครผสอน ดงนน ครผสอนจงควรตระหนกถงความส าคญของการสรางบรรยากาศทางจตวทยา โดยปรบบคลกภาพความเปนครใหเหมาะสมปรบพฤตกรรมการสอนให


22 | ห น า

ผเรยนเกดการเรยนรไดด มเทคนคในการปกครองชนเรยน และสรางปฏสมพนธทสงเสรมการเรยนรใหแกผเรยน

สรป

บรรยากาศในชนเรยนตองมลกษณะทางกายภาพทอ านวยความสะดวกตอการจดกจกรรมการเรยนรสรางความสนใจใฝรและศรทธาตอการเรยน นอกจากนปฏสมพนธระหวางกลมนกเรยนและระหวางครกบนกเรยน ความรกและศรทธาทครและนกเรยนมตอกน การเรยนทรนรมยปราศจากความกลวและวตกกงวล สงเหลานจะชวยสรางบรรยากาศการเรยนไดด ดงนนจงสามารถแบงประเภทของบรรยากาศในชนเรยนได 2 ประเภทคอ บรรยากาศทางกายภาพ และบรรยากาศทางจตวทยา


23 | ห น า

เรองท 2.3 แนวคดในกำรสรำงวนยและจดกำรชนเรยน การสรางวนยและจดการชนเรยนมพนฐานจากการมองพฤตกรรมนกเรยนใน 2 ลกษณะ คอ

ในดานหนงมองพฤตกรรมนกเรยนลกษณะทเปนกลมบนพนฐานทวาคนเรามพฤตกรรมในกลมตางจากพฤตกรรมของแตละบคคลในอกดานหนง คอการมองพฤตกรรมนกเรยนทเปนเอกบคคลบนพนฐานทวาแตละคนมภมหลงตางกน โดยเฉพาะผทมภมหลงทเปราะบางจากปจจยตางๆ กจะมพฤตกรรมเฉพาะซงตองมจากการจดการทตางออกไปดงแผนภาพ

กำรสรำงวนยและกำรจดกำรชนเรยน พฤตกรรมกลม พฤตกรรมรำยบคคล กำรจดกำรพฤตกรรมกลมในหองเรยน กำรจดกำรพฤตกรรมรำยบคคลของ

นกเรยน นกเรยน ดงนนครจะตองมทกษะส าคญๆ ในการจดการกบพฤตกรรมทงทเปนกลมและเปนรายบคคล อยางไรกตามการทครจะสรางวนยและจดการชนเรยนทงใน 2 ลกษณะไดปจจยส าคญกคอ ความสามารถของครในการทจะควบคมตนเอง เพราะถาครยงไมสามารถรกษาจตส านกของความเปนครและมความสามารถในการควบคมตนเองแลว ทกษะใดๆ ทครจะน ามาใชยอมเปนไปไดยาก และถงน ามาใชหากท าดวยอารมณกยากทจะไดรบการยอมรบและบงเกดผล ดงนนแนวคดทครบถวนในการสรางวนยและการจดการชนเรยนจงตองรวมการจดการตนเองของครดวย ดงแผนภาพ กำรจดกำรตนเอง

กำรจดกำรพฤตกรรมกลมในหองเรยน กำรจดกำรพฤตกรรมรำยบคคล ของหองเรยน


24 | ห น า

การจดการกบพฤตกรรมกลมในหองเรยน จากหลกการทวาคนเราแสดงพฤตกรรมในกลมตางกบเวลาทแตละคนอยคนเดยว ดงนนถาครเขาใจวาพฤตกรรมกลมจะสงผลกบพฤตก รรมของบคคลอยางไร กจะสามารถน าหลกการเหลานมาชวยใหนกเรยนพฒนาไดดขน หลกส าคญกคอ 1) การมสวนรวมพลวตรและบรรทดฐานของกลม เวลาทคนเราอยรวมกนเปนกลมในทางจตวทยาจะมพลงของกลมเกดขน โดยเฉพาะบรรทดฐานของกลมททกคนมแนวโนมจะท าตามนนคอพฤตกรรมตามกน รวมทงการเสยสละหรอสปรตกบกลม ซงพลงเหลานจะเขมแขงถาหากเกดจาการมสวนรวมของนกเรยน 2) บทบาทในกลม เมออยในหองเรยนเปนกลมกจะมการจ าแนกเปนผน า ผตาม รวมทงบทบาททางลบ เชน ผกอกวนหรอแพะรบบาป ครจะตองสงเกตและเขาใจบทบาทเหลานน าบทบาทเหลานมาใชประโยชนในทางสรางสรรค และลดผลทางลบของบางบทบาท 3) การสงอทธพลทางบวกตอกลม ครสามารถท าไดในการควบคมพฤตกรรมโดยไมจ าเปนตองใชการลงโทษ เพราะโดยทวไปนกเรยนกมองครวาเปนผร เปนตนแบบ และเปนผทพงเคารพนบถออยแลว 4) การจดกจกรรมการเรยนการสอนทนาสนใจ สนก ทาทาย จะท าใหทงกลมเกดความตนตวและด าเนนอยในรองในรอย โดยกจกรรมทตอเนองและบทเรยนทเชอมโยงกน จากหลกพนฐานเหลานสามารถน ามาเปนทกษะทส าคญทครจะใชสรางวนยและจดการชนเรยนได คอ 1) การสรางกตกาชนเรยนและกจวตรประจ าชนเรยน โดยนกเรยนมสวนรวม 2) การจดการเรยนรใหนาสนใจและหลากหลายโดยใชกจกรรมกลม ทง 2 ประเดนจะมรายละเอยดของการฝกอบรมพฒนาครอยในเรองกตกาและกจวตรชนเรยนและการจดการเรยนรทนาสนใจ กำรจดกำรกบพฤตกรรมรำยบคคลของนกเรยน จากหลกทวานกเรยนแตละคนมภมหลงตางกน ท าใหมพฤตกรรมทแตกตางกน ดงนนถาครเขาใจปจจยทอยเบองหลงพฤตกรรมทไมพงประสงคทงหลาย รวมทงรวาปฏสมพนธอยางไรถงจะท าใหนกเรยนเปลยนมาเปนพฤตกรรมทพงประสงค หลกส าคญคอ 1) พฤตกรรมทไมพงประสงค มกมาจากความขดแยงในจตใจทสะสมอยในจตใตส านกของนกเรยนเนองจากภมหลงทเปราะบางจากปจจยตางๆ โดยเฉพาะครอบครวและหรอจดออนของตนเอง ดงนนพฤตกรรมเหลานนจงไมไดมงรายตอเพอนและครเหมอนกบทแสดงออกมา 2) ครมกจะนงเฉยตอพฤตกรรมทด แตใหความสนใจกบพฤตกรรมทไมดดวยการแสดงออกแบบนกเหมอนกบเปนการสงเสรมพฤตกรรมทไมด ดงนนครจงควรใหการชมเชยพฤตกรรมทด และไมสนใจพฤตกรรมทไมพงประสงค 3) นกเรยนสวนใหญอยากเปนคนด แรงจงใจนจะเขมแขงขนถาไดรบความเขาอกเขาใจ ความอบอนและความชวยเหลอจากคร 4) การสอสารทงค าพดและภาษาทาทางจะมผลตอพฤตกรรมนกเรยนทงในดานสงเสรมพฤตกรรมทดและหยดยงพฤตกรรมทไมพงประสงค จากหลกพนฐานเหลานสามารถน ามาเปนทกษะส าคญทครจะใชสรางวธและจดการชนเรยนได คอ


25 | ห น า

1. การคดทางบวกตอนกเรยนและการใหแรงเสรม 2. การสอสารกบนกเรยน กำรจดกำรกบตนเอง หากครยงไมสามารถเหนคณคาในตนเองและรกษาจตใจตนเองใหมนคงและเผชญกบปญหา ตางๆ ทงในชนเรยน ในโรงเรยนและความเครยดสวนบคคลของครเอง (เชน ครอบครว ภาระหนสน เปนตน) ดงนนถาครสามารถเหนคณคาและสรางความมนคงทางใจไดกจะท าใหสามารถจดการกบพฤตกรรมกลมในหองเรยนและพฤตกรรมรายบคคลของนกเรยนได หลกส าคญ คอ คณคาในตนเอง เปนสงทท าใหครประกอบอาชพดวยความรสกเมตตา เสยสละอดทนและใหอภยหากปราศจากความตระหนกในคณคาเหลานกยากทจะท าหนาทครใหดได

1) คณคาเหลานเปนสงทครมอยในตนเองทกคน ซงสวนใหญกไดรบการถายทอดมาตลอดชวตตงแตวยเดกดวยความรกของพอแม การสอนของครรนกอนๆ และประสบการณดๆ กบบคคลตางๆ

2) ความเครยดมกจะสะสมอยจตใตส านกมากขนเรอยๆ จากสาเหตตางๆ ทงเปนเรองสวนตวและการงานท าใหครมอารมณ ซงกลายเปนอปสรรคส าคญตอการทจะแสดงคณคาเหลาน ความสามารถในการจดการกบความเครยดอยางไดผลจงเปนสงจ าเปน

3) ในขณะทสอน ครตองเผชญภาระตางๆ มากมายทอาจท าใหไมสามารถมงความสนใจและควบคมอารมณของตนเองได ดงนนการมสตในหองเรยนไมวาในการพด การฟง และการท ากจกรรมตางๆ จงมความส าคญในการควบคมอารมณ

4) ครตองมความสามารถในการจดการชวตสวนตว เพอไมใหความเครยดในชวตสวนตวมามผลตอการหนาทคร โดยเฉพาะการมเปาหมายชวตบนปรชญาพอเพยง ทกษะการจดการชนเรยน การจดการเวลา การใชชวตและการเลยงดลก จากหลกพนฐานเหลานสามารถน ามาเปนทกษะส าคญทครจะใชในการพฒนาตนเอง คอ

1) การตระหนกในคณคาตนเอง 2) การจดการกบความเครยดและสรางความมนคงทางอารมณดวยสมาธและ

สต


26 | ห น า


สรป การสรางวนยและจดการชนเรยนมพนฐานจากการมองพฤตกรรมนกเรยนใน 2 ลกษณะ

คอลกษณะทเปนกลมและรายบคคล ครจะตองมทกษะส าคญๆ ในการจดการกบพฤตกรรมทงทเปนกลมและเปนรายบคคล อยางไรกตามการทครจะสรางวนยและจดการชนเรยนทงใน 2 ลกษณะไดปจจยส าคญกคอ ความสามารถของครในการทจะควบคมตนเอง เพราะถาครยงไมสามารถรกษาจตส านกของความเปนครและมความสามารถในการควบคมตนเองแลว ทกษะใดๆ ทครจะน ามาใชยอมเปนไปไดยาก และถงน ามาใชหากท าดวยอารมณกยากทจะไดรบการยอมรบและบงเกดผล ดงนนแนวคดทครบถวนในการสรางวนยและการจดการชนเรยนจงตองรวมการจดการตนเองของครดวย


27 | ห น า

ตอนท 3 แนวคด หลกกำร และเทคนคกำรจดกำรชนเรยนดวยควำม เสมอภำค

เรองท 3.1 กำรจดกำรชนเรยนกบประชำธปไตยในชนเรยน มนษยเมอเกดมาแลวไมมใครหลกหนพนการเมอง (Politic) และการเมองเปนเรองของอ านาจ(Power) โดยทอ านาจเปนเรองของนามธรรมทไมสามารถจบตองได แตมนเปนสงทหอมหวานและเยายวนใจในจนตนาการทใครๆ กตองการแสวงหาและอยากไดครอบครอง(ประวต โหรา, 2550) ผปกครองใชอ านาจเพอการชน าและแสวงหาผลประโยชนแกตนเอง ซงหากผปกครองมธรรมอยในจตวญญาณกจะท าใหผใตปกครองด ารงอยไดอยางสงบสข แตหากผปกครองใชอ านาจในทางทผด เหนแกตนเอง แสวงหาผลประโยชน และการเอารดเอาเปรยบ โดยไมค านงถงผใตปกครอง มงใชอ านาจบงคบ ขเขญ เพอใหไดมาในสงทตนตองการ ในลกษณะเผดจการ จะท าใหผใตปกครองไมมความสข เกดแตความเดอดรอน การน าแนวคดแบบเสรประชาธปไตยมาใชในหองเรยน เพอใหเกดเสรภาพในทางการปฏบต ความคด และจนตนาการของผเรยนและเมอเสรประชาธปไตยเกดการเบงบานอยางสบสนวนวาย การไมรจกบทบาทหนาท และความรบผดชอบ การไมรจกและรบรในวนยแหงตน การปกครองแบบเผดจการกจะถกน ามาใชในการปกครองอกครงหนง หรอในบางครงอาจจะน าการปกครองแบบประชาธปไตยแบบครงใบมาใช ตามความเหมาะสมของความคดและสถานการณทครจะประเมนวาควรจะใชแบบใด ซงปจจยทมผลมากทสดส าหรบผเรยนหรอเยาวชนของไทยมกจะประพฤตปฏบต จนเปนนสยกคอ การขาดจตส านกแหงความมวนยในตนเอง ท าอะไรกไดตามใจคอไทยแทเปนสวนใหญ กลวธ แหงการปกครองและการบงการในหองเรยนทครไดอ านาจหรอมอ านาจนน จงจ าเปนทจะตองเลอกใชใหเหมาะสมเพอน าพาผเรยนในหองเรยนไปสจดมงหมายทก าหนด การสงเสรมวถชวตประชาธปไตยนกเรยน ประชาธปไตยเปนเรองทมความส าคญอยางยงส าหรบคนไทยทกคนเพราะการด าเนนชวตตามวถทางของการปกครองตามระบอบการปกครองประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมขนน มความเหมาะสมส าหรบประเทศไทย เปนรปแบบการปกครองทเปดโอกาสใหประชาชนทกคนไดมสวนรวมในการปกครองประเทศตงแตพ.ศ. ๒๔๗๕ เปนตนมา ประเทศไทยไดใชรปแบบการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ซงประเทศไทยไดพฒนากาวไปในระดบหนง แตกยงพบวาประชาชนสวนใหญยงไมเขาใจถงหลกการของประชาธปไตย ขาดความส านกในเรองสทธ เสรภาพ หนาทพลเมองทด ขาดหลกพนฐาน ทแสดงถงความเปนประชาธปไตย หรอพฤตกรรมประชาธปไตย เชน การมสวนรวมในการแสดงออก การเคารพสทธผอน การเคารพตอระเบยบ กฎหมาย การดแลควบคมตนเอง การรจกใชเหตผล การยอมรบตอผอน เปนตน รปแบบการจดกจกรรมสงเสรมวถชวตประชาธปไตยของนกเรยนทเหมาะสมในสถานศกษา ตองอาศยองคประกอบหลาย ๆ อยาง เพอใหกจกรรมน าไปสการพฒนาสงเสรมนกเรยนใหมความรเกยวกบประชาธปไตยใหผเรยนมพฤตกรรมและคณลกษณะเปนประชาธปไตยอยางแทจรง คอ ปญญา


28 | ห น า

ธรรม คารวะธรรม สามคคธรรม ตามความเหมาะสมกบวยและระดบการศกษา ในการจดกจกรรมทงภายในหองเรยนและนอกหองเรยนมองคประกอบ ดงน

1. องคกรการบรหารสถานศกษา ควรเปนองคกรการบรหารทเปนประชาธปไตยและสามารถวดผลและประเมนผลไดจากพฤตกรรมหรอบทบาททผบรหารแสดงออก โอกาสตาง ๆ ทครอาจารยและบคลากรไดรบ และหลกการจดองคกรรวมทงการด าเนนกจกรรมตางๆ ของสถานศกษาดวย

2. การจดการเรยนการสอน ควรมการจดการเรยนการสอนทสงเสรมประชาธปไตย สามารถวดผลและประเมนผลไดจากหลกการจดหลกสตรและเนอหาวชาตางๆ กจกรรมฝกฝนพฤตกรรมและปลกฝงคณธรรมส าคญ ๆ ในชนเรยน และยทธศาสตรหรอแนวทางการจดกจกรรมการเรยนการสอน รวมทงการเผยแพรดวย

3. การจดกจกรรมสงเสรม ควรมการจดกจกรรมสงเสรมประชาธปไตยทงสวนกจกรรมตามนโยบายทกระทรวงศกษาธการก าหนดและกจกรรมอน ๆ ทมผลตอการสงเสรมวถชวตประชาธปไตย ทงนใหสามารถวดผลและประเมนผลไดชดเจนเชนเดยวกน

4. สออปกรณส าหรบการเสรมสรางและพฒนา ควรจดใหมสออปกรณอยางพอเพยงและเหมาะสม ทงสวนสอการเรยนการสอนและสอส าหรบจดกจกรรมสงเสรม โดยให สามารถวดผลและประเมนผลไดชดเจนเชนเดยวกน

5. การวดผลและประเมนผล ควรมการวดผลประเมนผลการเสรมสรางและพฒนาประชาธปไตยทสอดคลองกบจดเนนของการประเมน ใชเทคนควธและเครองมอประเมนอยางหลากหลายภายใตความรวมมอของหลาย ๆ ฝาย รวมทงควรเนนใหมการน าผลการประเมนไปใชปรบปรงพฒนา การด าเนนกจกรรมทงระบบอยางตอเนองสม าเสมอดวย

กจกรรมเสรมสรางประชาธปไตยในโรงเรยนเพอเปนแนวทางการจดกจกรรมสงเสรม วถชว ตประชาธปไตยประกอบดวยกจกรรม 4 รปแบบ คอ

1. กจกรรมแนะแนวเพอสรางบคลกภาพประชาธปไตย เปนกจกรรมกลมในการแนะแนวเพอใหรจกปรบตน ชวยใหพฤตกรรมบคคลและกลมเปนไปในแนวทสงคมยอมรบ เกดทศนคตทดตอตนเอง พฒนาความสามารถ และคานยมของบคคล ซงจะชวยใหเลอกประสบการณในดานตางๆ ของชวตและพฒนาปรชญาของตนได บคคลทรวมกจกรรมกลมจะสามารถพฒนาตนเองในดานตางๆ ได กระบวนการสรางเสรมคานยมเปนแนวทางในการพฒนาบคลกภาพประชาธปไตย โดยการเขารวมกจกรรมตามขนตอนเพอหลอหลอมบคลกภาพและพฤตกรรมในทศทางทเหมาะสม โดยฝกกจกรรม 4 กลม คอ

1.1 กจกรรมกลมแรก กจกรรมทมงเนนการเรมมองตนเอง การเรมมองตนเอง จะชวยใหบคคลสามารถมองเหนตนเองและผอนในทางด

1.2 กจกรรมกลมทสอง กจกรรมทมงเนนการรจกตนเอง การเรมรจกตนเองจะชวยใหมองเหนคณคาและความดงามทมอยในตนเองและผอน

1.3 กจกรรมกลมทสาม กจกรรมทเนนการรกตนเองและผอน การรกตนเองและผอนท าใหรจกรกตนเอง ภมใจในศกดศรและผลการกระท าของตนเองและผอน สามารถรกและนบถอในความคดเหนและความมคาของกนและกนในสงคม


29 | ห น า

1.4 กจกรรมกลมทส กจกรรมทมงเนนการสรางคานยมในชวตประจ าวน การสรางคานยมในชวตประจ าวน ใหรจกเสรมสรางคานยมในการตดสนปญหาและสามารถด ารงชวตใหเพยบพรอมดวยคณธรรมจรยธรรม

2. บรรยากาศประชาธปไตยโรงเรยนจ าเปนตองจดองคประกอบ อนๆ ในโรงเรยนใหเออตอการพฒนาบคลกภาพประชาธปไตยและวถชวตประชาธปไตย คอ

2.1 บรรยากาศในโรงเรยน คอ การจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนใหเออตอการจดกจกรรมการเรยนการสอน เพอพฒนาประชาธปไตยดงน

2.1.1 การบรหารกจการในโรงเรยน ครควรสงเสรมใหนกเรยนไดฝกการท ากจกรรมตาง ๆ ในรปแบบคณะกรรมการ และใหเดกท ากจกรรมดวยตนเอง ครมบทบาทเปนทปรกษา

2.1.2 คณะครตองพยายามสอนใหเดกคดโดยการใชค าถามเปนสอน าใหมากทสด และลกษณะของค าถามตองเปนค าทกระตนใหเดกคดและโตตอบดวยเหตผล

2.1.3 สงเสรมใหนกเรยนรจกเคารพซงกนและกน ทงในเรองของการท างานรวมการ การคด การยอมรบความคดเหนของผอน รจกคดรเรม และยอมรบกฎเกณฑหรอเงอนไขททางกลมรวมกนก าหนด

2.1.4 ครเปนทงคร พอแม เพอนและพเลยงของนกเรยนในการท ากจกรรมรวมกน และการรบผดชอบงานสวนรวม

2.1.5 ครเปนผชแนวทางและอ านวยความสะดวกในการปฏบตกจกรรมใหนกเรยนในขณะทนกเรยนกระท ากจกรรม

2.2 บคลกภาพของคร มความส าคญมากในฐานะเปนตนแบบของนกเรยน หากครมบคลกภาพด นกเรยนเกดความศรทธา ท าใหนกเรยนเชอฟง และกระท ากจกรรมตามค าสอนอยางตงใจ ลกษณะบคลกภาพของครทกอใหเกดความศรทธา แบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ ลกษณะความสมพนธกบนกเรยน และลกษณะการท างาน

2.2.1 ลกษณะความสมพนธกบนกเรยน – มความยตธรรม - ยมแยมแจมใส เปนกนเองตอนกเรยนกระตนใหนกเรยน กลาแสดงออก – ยอมรบความแตกตางของนกเรยนแตละคน – มความมนคงทางอารมณ อดทน – เปนผประสานงานใหนกเรยนมโอกาสแสดงออกมากทสด – มความรกเดกอยางจรงใจ 2.2.2 ลกษณะการท างาน - รบผดชอบตอหนาทและการท างา – กระตอรอรน มความสขตอการท างาน – มบทบาทเปนทปรกษาและประสานงานในการจดกจกรรมใหนกเรยนปฏบต – เปนผกระตนใหนกเรยนแสดงออก


30 | ห น า

– ตดตามและประเมนผลการท างานของนกเรยน 2.3 ลกษณะการจดหองเรยน เพอใหสามารถจดกจกรรมการเรยนการสอนเปนไปอยางไดผล

และเปนการฝกกระบวนการประชาธปไตยพรอมกน ครจ าเปนตองจดหองเรยนใหเออส าหรบการจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนาประชาธปไตยดวย 2.4 บรรยากาศในหองเรยน ใหนกเรยนมเสรภาพในการเคลอนไหวโดยมการควบตามขอตกลงของหองเรยน มครเปนทปรกษาใหความชวยเหลอ เมอนกเรยนเกดปญหา

2.5 การจดกลมในหองเรยนแตละกลมควรมการเปลยนแปลงเปนชวงเวลา เพอใหนกเรยนมโอกาสท างานรวมกบเพอนในหองเรยนอยางทวถง และเมออยในกลมจะมความผกพนและรบผดชอบภายในกลมตนเทานน ไมกาวกายไปถงกลมอนแตสามารถตดตอกนหรอใหบรการกนไดตามความเหมาะสม

2.6 การเปลยนครหรอเปลยนวชาเรยน ครทเขาไปสอนในแตละหองตองค านงถงขอตกลงของนกเรยน โดยไมเปลยนแปลงขอตกลงหรอขอบงคบทเกยวกบการปกครองชนเรยน เพอเปดโอกาสใหนกเรยนไดมอสระในการท ากจกรรม

2.7 การปกครองตนเองของนกเรยน ในการจดกจกรรมเกยวกบกลมยอย ในหองเรยนจะชวยใหนกเรยนไดฝกการปกครองตนเองไปในตว ครจงตองคอยสอดสองดแลการจดกจกรรมของนกเรยนตามความเหมาะสมและควรปฏบตตนใหสอดคลองกบระบบกลมของนกเรยน เพอใหนกเรยนเหนความส าคญเรองระบบกลมและปฏบตตามอยางคร

3. กจกรรมการเรยนการสอนทเสรมสรางประชาธปไตย ในการสอนรายวชาตางๆ นอกจากครจะมเปาหมาย เพอใหบรรลผลสมฤทธดานเนอหาวชาแลวตองตงเปาหมายใหเดกเกดผลสมฤทธดานคณลกษณะประชาธปไตย โดยการน าเอาหลกการประชาธปไตยมาใชในชวตประจ าวนจนเกดเปนนสย หรอเปนแนวทางในการด าเนนชวตทเรยกวาวถชวตประชาธปไตยโดยใหนกเรยนมโอกาสรวมกนคด รวมกนท า รวมกนวางแผน รวมกนประเมนผล และเลอกใชวธสอนทหลากหลาย เชน การอภปรายกลม การศกษาคนควาดวยตนเอง การท างานเปนกลม การศกษานอกสถานท การทดลองปฏบตจรง ฯลฯ โดยก าหนดงานใหสอดคลองกนระหวางกจกรรม จดประสงคการเรยนรและเนอหาวชา ครมบทบาทเปนผแนะน า ดแล สงเกตใหความชวยเหลอ นกเรยนเปนผปฏบตกจกรรมและรวมมอกบกลม รวมทงขอค าปรกษาจากครเมอมปญหา

4. กจกรรมเสรมหลกสตรทสงเสรมประชาธปไตย โรง เรยนสามารถพฒนาศกยภาพและบคลกภาพประชาธปไตยใหแกนกเรยนได โดยเปดโอกาสใหคดตดสนใจเลอกรวมกจกรรมเสรมหลกสตรตามความสามารถ ความสนใจ ความถนดของนกเรยน เชน 1. สภานกเรยน เปนกจกรรมทนกเรยนไดมโอกาสเลอกตวแทนของตนเองเพอไปท าหนาทในสภานกเรยน ซงเปดโอกาสใหนกเรยนเขารวมกจกรรมทมบทบาทในการแสดงความคดเหนตอโรงเรยน 2. กจกรรมอาหารกลางวน กจกรรมนสงเสรมใหนกเรยนมวถชวตประชาธปไตยไดโดยการรบผดชอบในหนาททไดรบมอบหมาย การชวยเหลอกนในการท างาน การเขาแถวตามล าดบกอนหลงขณะรอรบประทานอาหาร


31 | ห น า

3. กจกรรมกฬา เปนกจกรรมทจะชวยใหนกเรยนไดท างานรวมกนอยางใกลชดโดยเฉพาะเปนกจกรรมกฬาระหวางชนเรยน ซงครควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวน ในการด าเนนการมากทสดเรมตงแตการวางแผนการด าเนนการ และการประเมนผลการท างาน 4. กจกรรมสหกรณนกเรยน เปนกจกรรมทเปนรปแบบของประชาธปไตย เพราะใชระบบทสมาชกตองรวมกนคด รวมกนท าและรวมกนแกปญหา ควรใหนกเรยนไดเขารวมด าเนนการในทกขนตอนของกจกรรม 5. กจกรรมเกยวกบสงตพมพ ควรใหนกเรยนไดเขารวมเปนคณะกรรมการในการด าเนนการเกยวกบกจกรรมสงตพมพ การท าหนงสอพมพประจ าหองเรยน หนงสอพมพชมชน ขาวหนาโรงเรยน เพอฝกเรองการท างานเปนกลม การใชวจารณญาณในการเลอกขาว เปนตน 6. กจกรรมท าความสะอาดสถานท เปนการฝกใหนกเรยนไดท างานดวยตนเองและท างานเปนกลม รจกรบผดชอบงานทตนไดรบมอบหมาย โดยครแบงพนทใหรบผดชอบ หมนเวยนกนไป 7. กจกรรมวนส าคญ เปนกจกรรมทเปดโอกาสใหนกเรยนฝกฝนการท างานดวยกระบวนการกลมรวมกบชมชนไดดกจกรรมหนง เชน วนส าคญของทองถน วนส าคญ ในโอกาสตางๆ 8. กจกรรมประชาสมพนธ เปนกจกรรมทโรงเรยนควรใหนกเรยนรวมกนจดท าขน เพอประชาสมพนธชแจงแถลงขาวตางๆ ของโรงเรยนใหบคลากรในโรงเรยนและชมชนทราบ โดยใหนกเรยนรวมกนด าเนนการ ในรปคณะกรรมการหมนเวยนกนไป 9. กจกรรมปายแสดงความคดเหน เปนกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนแสดงความคดเหน กลาแสดงความคดเหนอยางมเหตผล โรงเรยนควรจดปายไวในทสามารถเหนไดงาย นกเรยนด าเนนการในรปคณะกรรมการอาจจะเกบความคดเหนมาจากตเกบความคดเหนของโรงเรยน 10. กจกรรมบคคลดเดน เปนกจกรรมเกยวกบการคดเลอกบคคลดเดนของโรงเรยนในดานตางๆ ซงอาจใหคณะกรรมการนกเรยนด าเนนการ โดยมคณะครเปนทปรกษา กจกรรมเหลานโรงเรยนจะเลอกจดตามความเหมาะสม ซงอาจขยายผลไปสกจกรรม ทท ารวมกบชมชน เชน กจกรรมพฒนาชมนม เปนตน

สรป

รปแบบการจดกจกรรมสงเสรมวถชวตประชาธปไตยของนกเรยนทเหมาะสมในสถานศกษา ตองอาศยองคประกอบหลาย ๆ อยาง เพอใหกจกรรมน าไปสการพฒนาสงเสรมนกเรยนใหมความรเกยวกบประชาธปไตยใหผเรยนมพฤตกรรมและคณลกษณะเปนประชาธปไตยอยางแทจรง คอ ปญญาธรรม คารวะธรรม สามคคธรรม ตามความเหมาะสมกบวยและระดบการศกษา


32 | ห น า

เรองท 3.2 ควำมเชอเกยวกบควำมเสมอภำคในกำรสอนและ กำรจดกำรชนเรยน เมอแนวคดในการจดการชนเรยนเปลยนไปจงตองมการพจารณาถงการน าเอาความเชอเกยวกบความเสมอภาคในการสอนเขามาน าใหเกดการเปลยนแปลง ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 (กระทรวงศกษาธการ, 2551) มจดหมายเพอพฒนาเดกและเยาวชนไทยทกคนในระดบการศกษาขนพนฐาน ใหมคณภาพดานความร และทกษะทจ าเปน ส าหรบการด ารงชวตในสงคมทมการเปลยนแปลงและแสวงหาความร เพอพฒนาตนเองอยางตอเนองตลอดชวต มงเนนใหผเรยนมคณภาพตามมาตรฐานและมสมรรถนะส าคญ 5 ประการ ไดแก ความสามารถในการส อสาร ความสามารถในการคด - เปลยนบทเรยนทเนนครเปนส าคญโดยครผควบคมการเรยนรนกเรยนมาเปนบทเรยนทใหนกเรยนมสวนรวม - ลดการก าหนดผลการเรยนรทคาดหวงไวลวงหนามาปรบใชผลการเรยนรทปรบเปลยนไดตามสาระการเรยนรทเปนปจจบน - เปลยนการประเมนใหมความหลากหลายมากขน และประเมนใหสอดคลองกบเนอหาสาระการเรยนรทเปนปจจบน - ปรบหลกสตรรายเนอหามาเปนหลกสตรเชงบรณาการ - เปลยนการจดการหองเรยนท เนนใหผ เรยนตอบสนองขอก าหนดของครมาเปนการมปฏสมพนธรวมกนในชนเรยน - เปลยนการสอนจากครเปนผตงค าถามใหนกเรยนตอบเปนการสอนทครและนกเรยนรวมกนถามและชวยกนตอบ การปรบเปลยนตามกลาวนยอมท าใหครตองเปลยนบทบาทในภาพรวมจากการเปน “ผควบคมการเรยนร ” ของผเรยนมาเปน “ผอ านวยความสะดวกในการเรยนร” และผเรยนเองกตองปรบเปลยนบทบาทจาก “ผรอรบความร การสอนจากคร” มาเปน “ผสรางความรผานการมสวนรวมและมปฏสมพนธในชนเรยน” ซงตองใชความรวมมอรวมใจในการเรยนรทงกบครและเพอนรวมชน แนวทางการจดการเรยนรนปรบเปลยนมาจากความเชอเกยวกบการเรยนรเดมคอ “ผเรยนจะเกดการเรยนรไดโดยต งใจฟงในสงทครสอนหมนทบทวนสงท เรยนรและทองจ าใหขนใจ” มาเปนความเชอเกยวกบการสรางองคความรดวยตนเองทวา “ผเรยนเปนผสรางความหมายของสงตางๆ ดวยตนเอง และรบผดชอบในการเรยนรของตนเอง” ซงการปรบเปลยนการจดการเรยนรแนวใหมน ยอมตองการการจดการชนเรยนแนวใหมทเนนการมปฏสมพนธระหวางผเรยน และตองการครทท าหนาทเปนสอกลางเพอใหผเรยนมปฏสมพนธทางสงคมและผอ านวยความสะดวกในการเรยนรใหแกผ เรยน ในอดตทผานมาชวงป ค.ศ. 1961–1970 การจดการชนเรยนมงเนนทการจดระเบยบวนยทด และการก ากบให ผเรยนจดจออยกบงานทตนเองท า ตอมาในป ค.ศ. 1971-1980 พฒนาการจดการชนเรยนเปลยนไปเปนการใหนกเรยนสรางผลงานเพอสงเสรมการเรยนรในวชาเนอหาสาระมากขน และในชวงป ค.ศ. 1981-1990 ไดมพฒนาการของแนวคดเกยวกบการเรยนรตลอดชวต (Lifelong Learning) ซงนบเปนการปฏรปการศกษาส าหรบพลเมองสศตวรรษท 21 การเตรยมชนจากการเปลยนแปลงในการ


33 | ห น า

ปฏรปการศกษาดงกลาวท าใหการจดการชนเรยนทใชหลกการในรปแบบพฤตกรรมนยมไมสอดคลองกบแนวปฏบตทจะสงเสรมใหผเรยนไดม แรงจงใจในตนเอง และเปนผเรยนเชงรก ทจะน าไปสการใชชว ตไดอยางมคณภาพในสงคมโลกทมความซบซอนและมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ด งนนการจดการชนเรยนจงควรเปนไปเพอ - สงเสรมใหผเรยนสามารถจดการชวตของตนเองได - มระเบยบวนยในตนเองโดยไมตองรอใหผอนมาบงคบ - มความตระหนกในคณคาของตนเอง - เปนผมความสามารถในการพจารณาไตรตรองเพอปรบปรงแกไขตนเองอยเสมอ - มความกระตอรอรนในการแสวงหาความรไดดวยตนเอง การสงเสรมผเรยนใหสามารถพฒนาคณลกษณะทกลาวมาเปนปจจยพนฐานส าหรบการเตรยมพลเมองในสงคมประชาธปไตยอกดวย ดงนนชนเรยนจงมลกษณะเปนอนหนงอนเดยวกน ตองเหนคณคาซงกนและกนรวมทงเหนความส าคญของการสรางความสมพนธอนดระหวางกน น าไปสการพงพาอาศยกน ซงมความแตกตางไปจากชนเรยนทใชการควบคมจากครเหมอนในอดตทผานมาซงเปนสงทแสดงใหเหนถงสงคมการเรยนร แบบประชาธปไตยทค านงถงสทธสวนบคคล และการรกษาสมดลตอสทธของผอน รวมทงความตองการของสงคม ผลกระทบจากการกระท าตอบคคลอนในสงคม และความเห นอกเหนใจทมตอกน

สรป

การสงเสรมผเรยนใหสามารถพฒนาคณลกษณะทกลาวมาเปนปจจยพนฐานส าหรบการเตรยมพลเมองในสงคมประชาธปไตยอกดวย ดงนนชนเรยนจงมลกษณะเปนอนหนงอนเดยวกน ตองเหนคณคาซงกนและกนรวมทงเหนความส าคญของการสรางความสมพนธอนดระหวางกน น าไปสการพงพาอาศยกน


34 | ห น า

เรองท 3.3 แนวคดควำมเสมอภำคทำงกำรศกษำ

เกรยงศกด เจรญวงศศ กด (2547) ไดใหแนวคดเรองความเสมอภาคทางการศกษาซ งมความสมพนธกบการจดการหองเรยนไววา ในยคปจจบนทสงคมโลกตางใหความส าคญกบกระแสสทธมนษยชนและกระแสประชาธปไตย คนทกคนมสทธไดรบความเปนธรรมในสทธทตนเองควรจะไดรบ ตงแตแรกเกดคอสทธจะตองอย รอด สทธในการไดรบการคมครองตามกฎหมาย และสทธทจะไดรบการศกษาและฝกอบรมทสอดคลองกบสภาพววฒนาการของสงคมเศรษฐกจใหมทเป นสงคมแหงการเรยนร ความรคออ านาจ ดงนนการเรยนรจงกลายเปนเรองทมความส าคญและมความจ าเปนตอคนทกคนอยางทวคณ ผทเขาถงความรไดมากกวาจงไดเปรยบคนทเขาถงความรไดนอยกวา ผคนทวโลกมความตองการการศกษามากยงขน ส าหรบครแลวการมความเขาใจแนวคดเรองความเสมอภาคทางการศกษาทตรงกนเปนเรองทมความส าคญ ดงท ฆนท ธาตทอง (2550) ไดเสนอแนวคดเกยวกบความเสมอภาคทางการศกษา เพอเปนฐานในการสรางความเขาใจในการบรหารจดการศกษาท งในภาพรวมระดบประเทศและระดบสถานศกษาดงน

3.1 ความเสมอภาคทางการศกษาไมใชการใชวธปฏบตทเหมอนกน โดยธรรมชาตแลวแตละคนมความแตกตางกนในเรองถนก าเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย สภาพ

รางกาย สถานะบคคล การปฏบต แบบเดยวกนเหมอนกนกบทกคน อาจยงท าใหเกดความแตกตาง เกดชองวางหรอความไมเทาเทยมกนมากขน

3.2 ความเสมอภาคทางการศกษาไมใชการใหทกคนไปจดหมายเดยวกน ความเสมอภาคไมใชการใหแกทกคน จนกระทงในทสดแลวคนทกคนไปสจดๆ เดยวกน เชน มคน

อย 2 คน คนแรกมเงน 200 บาท คนทสองมเงน 500 บาท ความเสมอภาคไมใชการทเราตองเอาเงนไปใหคนแรก 800 บาท และเอาเงนใหกบคนทสอง 500 บาท เพอท าใหทงสองคนนนมเงนคนละ 1,000 บาทเทากน เพราะการท าเชนนนอาจไมเปนการยตธรรมส าหรบคนทสอง อาจเปรยบเทยบไดกบหลายเหตการณในสงคมทไมไดแสดงความไมเสมอภาค เชน การทเราเหนคนจนกบคนรวยในสงคมแลวสรปวา ไมมความเสมอภาคกนในสงคม อาจเปนขอสรปทไมถกตอง เพราะความรวยและความจน มปจจยประกอบหลายประการ คนหนงรวยกวาอกคนหนง อาจมาจากความขยนหมนเพยรศกษาหาความร เพยรพยายามในการสรางฐานะ ในขณะทคนทจนนนอาจมาจากความไมสนใจใฝหาความร เกยจครานในการท ามาหาเลยงชพกเปนได หรอการทเราเหน

จรงแลวความแตกตางระหวางบคคลเปนสงทชวยสงเสรมในการพฒนาระบบตางๆ ทกระบบ หากเรารจกน าความแตกตางมาใชในทางทถกตอง ความเสมอภาคทางการศกษาจงไมใชการทรฐ หรอสถานศกษาจดการศกษาใหกบทกคน ทกกลม จนในทสดแลวทกคนไปถงจดเดยวกน และในสภาพความเปนจรงนน ยอมไมสามารถท าได และอาจเกดผลเสยมากกวาผลด หากพยายามจะท าเชนนน เชนท าใหไมเกดการแขงขน ไมเกดความเพยรพยายาม เพราะคดวาในทสดแลวรฐกจะเพมเตมใหเพอใหเกดความเทาเทยมกน ในทสดผทเพยรพยายามอยแลวกเกดความรสกวาไมจ าเปนจะตองเพยรพยายามตอไปอก สงผลใหสงคมจะมความออนแอในทสด


35 | ห น า

3.3 ความเสมอภาคทางการศกษาคอการใหโอกาสทเทาเทยมกน ความเสมอภาคทางการศกษา คอ การใหสทธ และโอกาสในการรบการศกษาแกทกกลมคนใน

สงคม โดยไมขนกบความแตกตางกนในเรองถนก าเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย สภาพทางกาย สถานะบคคล เศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา ตามทปรากฏในพระราชบญญต การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ในมาตรา10 ไดก าหนดวา “การจดการศกษา ตองจดใหบคคลมสทธและโอกาสเสมอกน ในการรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐตองจดใหอยางทวถง และมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย”

ในป 2542 ส านกงานสถตแหงชาตไดท าการส ารวจเรอง “ความตองการการเรยนตอของเดกและเยาวชนการส ารวจขอมลทางสงคม พ.ศ. 2542 โดยส ารวจจากเดกและเยาวชนอาย 13-24 ป จ านวน 13.7 ลานคน พบวาผก าลงเลาเรยน 6.6 ลานคน สวนอก 7.1 ลานคน หรอประมาณรอยละ 52 ออกจากระบบการศกษาไปแลว สาเหตหลกพบวารอยละ 74 ไมมทนทรพยเรยน ตองการเลยงตนเอง/ครอบครว สวนอกรอยละ 10 ไมสนใจและเหนวาไมมประโยชนทจะเรยนตอ และรอยละ 37 ตองการฝกอบรมวชาชพ ดงนนการจดการศกษาตองเปดโอกาสใหคนทกกลมในสงคม เขาถงการศกษาไดอยางทวถง

3.4 จะรไดอยางไรวาเสมอภาคทางการศกษา จากทกลาวขางตนความเสมอภาคไมไดหมายถงการใชวธปฏบตทเหมอนกนกบทกๆคน หรอการ

ทท าใหคนทกคนไปสจดหมายเดยวกน ดงนนจงเกดค าถามขนวาแลวเราจะทราบไดอยางไรวาสภาพหรอเหตการณหนงๆ นนเปนการปฏบตท เสมอภาพหรอไม การทเราจะตดสนวาเกดความเสมอภาคทางการศกษาหรอไมนน หลกการหนงทสามารถใชประกอบการพจารณาไดคอ การพจารณาวา “การปฏบตนนๆ ไดเปดโอกาสใหผลลพธทแตละคนไดรบกบสงทแตละคนท าเปนเหตเปนผลกนหรอไม” หมายความวา หากมการเปดโอกาสในดานตางๆ ทางการศกษาอยางทวถงแกบคคลทกทนตงแตเรมตนแลว การททกคนจะไปถงจดมงหมายหรอถงซงความส าเรจทางการศกษาขนพนฐาน 12 ป ใหกบทกคนโดยไมเกบคาใชจาย แตคนจะเรยนจนจบการศกษาขนพนฐานไดนน ยอมขนอยกบความเพยรพยายาม ความตงใจของผเรยนแตละคนดวย เชนการเอาใจใสการเรยนความประพฤตในโรงเรยน และคณสมบตอกหลายประการ ซงเปนสงทสงผลตอการเรยน ดงนนในกรณทรฐเปดโอกาสใหเชนน แลว หากผลการเรยนไมดหรอสอบไมผาน จงไมอาจกลาววาเกดจากความไมเสมอภาค เพราะขนอยทการกระท าของคนนนๆเอง ไมไดเปนเพราะถกปดกนการศกษา เปนตน

จากตวอยางทยกมานถอวามการจดการศกษาอยางเสมอภาค เพราะทกคนมสทธเทาเทยมกนตงแตตน แตการจะไปถงจดหมายคอเรยนจบในระดบการศกษาขนพนฐาน 12 ป หรอสอบเขาเรยนในมหาวทยาลยไดหรอไมนน สวนหนงอยทพฤตกรรมของบคคลนนๆเอง ความเสมอภาคทางการศกษาจงต องไปควบคกบความยต ธรรมดวยคอยตธรรมกบทกคนทงคนทท าด และคนทท าไมด ผทตงใจท าสงทดยอมมโอกาสประสบความส าเรจ สวนผทท าไมด แมมโอกาสเออใหเขาส าเรจ แตเขาสามารถประสบกบความลมเหลวไดเชนกน

ความเขาใจในเรองความเสมอภาคทางการศกษาทแทจรง เปนเรองทมความส าคญเปนอยางยงตอนกการศกษาทกคนตลอดจนผทมสวนไดสวนเสยโดยตรงกบการศกษา คอผเรยนทกคนท งน เพอทงสองฝายคอรฐทเปนฝายจดการศกษากบสถานศกษา จะสามารถบรหารจดการศกษาไดอยางเสมอภาคตามศกยภาพและความตองการของผเรยน และฝายทเปนผ เรยน ซงเปนผรบการศกษา จะมความเขาใจ


36 | ห น า

ในสทธ และโอกาสของตนเองในการรบสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาไดอยางเตมท ทงนเพอจะสามารถบรรลเปาหมายของการปฏรปการศกษาทประชาชนทกคนจะไดรบการศกษาอยางทวถงและตอเนองตลอดชวต

อ ำนำจและควำมเสมอภำค (Power and Equity) อ านาจหนาท (Authority) คอ สทธของครในการตดสนใจซงจะมผลตอทางเลอกของผเรยนใน

ขณะท อ านาจ (Power) เปนวธการซงครใชอ านาจหนาท เชน ครจะใชอ านาจหนาทในการใหงานแกผเรยน และใชอ านาจอะไรบางอยางทจะท าใหผเรยนท างานนนใหส าเรจ บอยครงทเราพบเหนนกเรยนทมความแตกตางกนไดรบการดแลจากครคนเดยวกน ซงครกอาจจะมอคตหรอการมองเหนคณคาในตวของเดกแตละคนแตกตางกน และสงเหลาน จะเปนปจจยส าคญทก าหนดการปฏบตของครต อนกเรยน ตวอยางตอไปน แสดงภาพจ าลองสถานการณการใชอ านาจและความเสมอภาคของครตอนกเรยนในชวงเปดภาคเรยน ครสวนนทตองการทจะแนใจวานกเรยนมความเขาใจในกฎและสามารถปฏบตตามกฎได ซงถาไมสามารถปฏบตตามกฎไดกตองไดรบการลงโทษ ครสวนนทจงคดวาถาบทลงโทษมความยตธรรม กจะท าใหนกเรยนเตรยมตวลวงหนา เหนความส าคญ และปฏบตเปนแนวทางเดยวกน รวมทงไมละเมดกฎ ครสวนนทจงก าหนดบทลงโทษแลวแจงแกนกเรยนวา “ครตองการจะเสมอภาคกบนกเรยนทกคน ดงนนจงส าคญมากทครจะดแลพวกเราดวยวธเดยวกน หากเมอนกเรยนท าผดนกเรยนกจะไดรบบทลงโทษตามทครก าหนด และนกเรยนจะไมสามารถพดไดวาครไมใหความเสมอภาคแกพวกเรา หรอใหความส าคญกบพวกเราแตกตางกน ”

จากกรณขางตนนาสนใจวา เปนไปไดหรอไมทครจะสามารถใหความเสมอภาคกบนกเรยนทกคนไดแลวทกคนสามารถไดรบการปฏบตแบบเดยวกนเหมอนกนทกคนไดหรอไม การท าความเขาใจในบทบาทของครเกยวกบการใชอ านาจและความเสมอภาค (ฆนท ธาตทอง, 2552) มสงทครควรค านงดงน

1. ครเปนผน าในการจดการชนเรยนโดยมงความส าเรจของผเรยน ในการจดการศกษานน คร เปนหนงในปจจยทส าคญทจะท าใหการศกษาของเยาวชนส าเรจ ทง

พอแม ผปกครอง จงฝากความหวงไวท คร แตเมอเยาวชนประสบปญหาในการเรยน บคคลแรกทถกต าหนคอ คร แตในขณะเดยวกนครสวนใหญกลบเหนวาสาเหตทกอใหเกดปญหากบเยาวชนนน มาจากการขาดการควบคมดแลของพอแมทบาน ซงหากกลาวโทษกนไปมาเชนนยอมไมเกดผลดกบใคร แตเราควรตองหาแนวทางแกไขปญหาอยางสรางสรรค โดยครเองกตองเปนบคคลทคดสรางสรรค และคดในเชงบวกเสยกอน ดงนนแนวทางทจะปรบเปลยนความคดของครคอ การเชอวานกเรยนสามารถเรยนรพฤตกรรมเออสงคม เชอในความส าคญของบทบาทของแตละคนและเชอวาพฤตกรรมเออสงคมเปนสงทสอนไดและควรสอน ดงนนครจงเปนผน ามากกวาเปนผบงคบโดยครจะชวยสรางสถานการณขนท าใหเหตการณด าเนนไป ครชวยคมครองใหน กเรยนปลอดภยโดยตองมความเขาใจวาพฤตกรรมเออสงคมในหองเรยนเปนสงทตองบงคบมใชเรองทแตละคนจะตดสนใจไดเองวาจะปฏบต หรอไม อยางไร การเรยนรพฤตกรรมเออสงคมไดจากประสบการณทมกบสงแวดลอมเรยนรไดดวยประสบการณทมกบผอน


37 | ห น า

2. ครเปนผน าในการจดการชนเรยนโดยมงความส าเรจของผเรยน ในอดตทผานมาครจะเปนผสรางกฏขนมาในชนเรยน แลวใหผเรยนปฏบตตาม เมอใครไมปฏบต

ตามกฎกจะถกลงโทษ หากใครปฏบตไดด เครงครด กจะไดรบรางวล เชน ค าชมหรออนๆ ซงวธการสรางเงอนไขนกไดผลเนองจากนกเรยนปฏบตตาม เพราะไมมใครอยากถกท าโทษ และมอกจ านวนหนงทอยากไดรางวลจากคร แตในความเปนจรงแลวเมอเดกเหลานโตเปนผใหญและด ารงชวตในสงคมการปฏบตตามขอตกลงของสงคมไมควรเกดขนเพอรางวลหรอเพราะความกลวถกลงโทษหากควรเกดขนจากความตระหนกในการปฏบตเพอการอยรวมกนอยางมความสขโรงเรยนเปนสถานททเหมาะส าหรบการสอนพฤตกรรมเออสงคมใหแกเดก เนองจากเปนสถานทเดกตองอยรวมกบบคคลอนทไมใชญาตพนอง แตเปนความทาทายแกครวาจะสอนพฤตกรมทางศลธรรมใดใหกบเดก และจะมวธการอยางไรในการสอนทไมตองใชกฎและการบงคบ (ฆนท ธาตทอง, 2552) ตามแนวทางประชาธปไตยนน ครควรปฏบตดงน

2.1 ก าหนดขอบเขตของสทธและหนาทของผเรยนใหชดเจน กระชบ และเปนรปธรรม 2.2 ก าหนดขอตกลงพนฐาน ขอก าหนด และมารยาท ทผเรยนทกคนสามารถกระท าได 2.3 แจงใหผ เรยนทราบขอก าหนดและตองมนใจวาทกคนรบทราบ และพรอมทจะ

ปฏบตตามโดยไมมเงอนไข 2.4 ครปฏบตตนเปนแบบอยางและกระตนใหผเรยนปฏบตเปนประจ า

3. การจดสภาพแวดลอมเพอการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนส าคญ การจดสภาพแวดลอมทเออสงคมเพอสงเสรมใหผเรยนมวนยในตนเองอยางมแบบแผน และการ

เหนคณคาแหงตนเองและผอน บนพนฐานของสงคมประชาธปไตย ดงนนครจงไมใชผควบคมการเรยนร แตเปนผน าการเรยนรทใหผเรยนมสวนรวมโดยมแนวปฏบตดงน

3.1 ครตองบอกความส าคญและเปาหมายของกจกรรมการเรยนการสอน 3.2 ครตองบอกใหผเรยนรกอนวาครมความคาดหวงอะไรจากการจดการเรยนการสอน

3.3 ครควรใหผเรยนไดทราบเกณฑการประเมนผล และเปดโอกาสใหผเรยนไดชวยสรางเกณฑการประเมนผลทตนเองสามารถประสบความส าเรจได

3.4 ครตองจดบรรยากาศใหผเรยนมความกระตอรอรนทจะเขารวมกจกรรมการเรยนการสอน

3.5 ครชแนะ กระตน ระหวางกจกรรมเพอใหนกเรยนประสบความส าเรจ 3.6 ครยดหลกวาผเรยนตองรบผดชอบงานของตนโดยสรปแลวคอ ในการจดการเพอ

การเรยนร ครจะไมเพยงแตจดกจกรรมการเรยนการสอนหรอมอบหมายงานใหผเรยนท า แตกจกรรมการเรยนการสอนหรอการมอบหมายงานของครนน จะตองเปนไปอยางมความหมายคอ ครตองบอกกอนวากจกรรมหรองานทมอบหมายใหมความส าคญและเปาหมายอยางไร ครคาดหวงใหผเรยนไดเรยนรอะไรบางซงผเรยนควรท าไดเพอใหบรรลเปาหมายนน โดยทส าคญคอตองใหผเรยนมสวนรวมในการบรรลเปาหมายดวย ซงผเรยนจะตองยอมรบและรบผดชอบในกจกรรมการเรยนรของตนเอง โดยมครชวยชแนะ กระตน และสรางความกระตอรอรนใหแกผเรยน


38 | ห น า

4. การจดการชนเรยนเพอใหด าเนนการอยางราบรน ในการจดการทไมใชการสอน ประกอบดวยการวางแผนงานประจ าทไมใชการสอน จะชวยท าให

หองเรยนด าเนนไปไดราบรน มปญหานอยโดยครตองหาแนวทางปองกนหาทางสนบสนนหรอแกไข โดยด าเนนการกอนทจะเกดพฤตกรรมทไมเหมาะสมอนจะชวยปองกนหรอลดความรนแรงทจะเกดขนในโรงเรยน การปองกนในระดบหองเรยนท าไดโดยการวางพนฐาน การท าความรจกผเรยน ซงสามารถอานจากประวตของผเรยนแตละคน การส ารวจความตองการพเศษของผเรยนและการพจารณาปญหาเกยวกบความประพฤตหรอพฤตกรรมในอดต เนองจากผเรยนบางคนอาจตองการการชวยเหลออยางตอเนองในบางครงครจ าเปนตองแกไขพฤตกรรมของผเรยนทมการตอตาน ครตองตระหนกเรองการพดจาตองไมเปนการดถกหรอทาทาย เพราะจะท าใหสถานการณเลวรายลงไปอก ครควรหลกเลยงการลงโทษอยางรนแรง แตกจะไมท าใหผ เรยนทกระท าผดกลายเปนตวตลกในหองเรยน

5. การจดการหองเรยนทประสบความส าเรจตองมการวางแผน ในการจดการหองเรยนใหประสบความส าเรจนน ตองมการวางแผน เตรยมการและการไตรตรอง

อยางเปนระบบจดท ารายการตรวจสอบทเปนขนตอน เพอชวยครใหมความพรอมในการจ ดการหองเรยนทงมตดานกายภาพ ดานการเรยนการสอน และดานการจดการ ครใหมอาจใชประเดนส าคญๆ ของการสรปประเมนผลรวมทมอย ในแบบฟอรมของการการตรวจสอบในชวงเตรยมการกอนโรงเรยนเปด หรอครทมประสบการณซงตองการทบทวน ประเมนผล หรอตรวจสอบการท างานของตนเองอยางละเอยด อาจใชการสรปประเมนผลรวมน ได การไตรตรองมสวนส าคญยงในการชวยใหเราเปนครทด ครทหมนทบทวนการปฏบตงานของตนเอง ไดเรมกาวแรกเพอแกไขความยงยากทมกจะเกดในการสอน การไตรตองอยางเปนระบบจะชวยปรบปรงประสทธภาพของการสอน การแกไขปญหาในการจดการชนเรยนเปนเรองของครทกคนทพรอมจะเตรยมการและด าเนนการใหเสรจ รวมถงการไตรตรองผลทเกดขนดวยเพอการวางแผนในการจดหองเรยนใหประสบความส าเรจ คณครตองจดระบบสารสนเทศของผ เรยน ซงประกอบดวย

1) ภมหลง ประวตส วนตว ครอบครว 2) ผลสมฤทธ ทางการเรยน ระดบสตป ญญา 3) คณลกษณะอ นพงประสงค 4) ผลงาน ความคาดหวง แรงจ งใจ 5) ความสามารถ ความถนด ความสนใจ 6) ส มพนธภาพในหมน กเรยนและเพ อนฝง 7) ความบกพรองทางรางกายและจตใจ 8) สถานภาพทางสงคมและเศรษฐกจ

6. มการจดเตรยมการสอน การเตรยมการสอนทดคอ การเตรยมตวดกอนเขาหองเรยน ท าใหครเกงการสอน การสอนใหจบ

เนอหาไดอยางรวดเรวอาจมใชการสอนทด แตกลบเปนการหลอกลวงผเรยนท าใหเวลาทใชสอนสญเปลาเพราะครจะมวแตใชเวลาคดวาจะสอนเนอหาอะไรตอไป ลมทจะคดวาผเรยนเขาใจแลวหรอยง มอะไรท


39 | ห น า

ตองซอมเสรมดงนนการจดท าแผนการสอนโดยละเอยดเพอชวยใหเหนวาครเกงตองเตรยมการสอนอยางไรจงเหมาะสมกวา การเตรยมการสอนเปนงานทจะชวยใหครด าเนนการสอนไดอยางราบรนและสอนไดอยางมประสทธภาพ ซงคร สามารถตรวจสอบการจดเตรยมการสอนดวยรายการตรวจสอบ 3 ชด คอ การเตรยมการขนตน (เตรยมกอนสอนอยางนอย 1 เดอน) การเตรยมการสอนขนตอเนอง (จดกอนสอน 1 หรอ 2 สปดาห) และโปรแกรมทจดไวส าหรบการท างานวนแรก (วนแรกของการเปดเรยนไดไปพบนกเรยน) นอกจากนนเปนการก าหนดงานใน 1 ป การศกษา โดยการไตรตรอง (การยอนคดถงเหตการณทผานไปถงวนหรอตลอดสปดาหตลอดเดอนและทดลองท า ซงครควรท าอยางสม าเสมอ)

7. ครตองฝกไตรตรองเพอพฒนาการสอน ในการสอนนนครจะตองวางแผนการสอนกอนเสมอ การวางแผนการสอนทมประสทธภาพค อ

การไตรตรองวางแผน (Planning through reflection) ทงน การไตรตรองมความหมายในลกษณะของกระบวนการทเกยวของกบสงตางๆ ตามท Pollard (1997) กลาววา “การสอนทมการไตรตรองเกยวของกบการทครเขาไปวเคราะหตนเองในเหตการณตางๆ อย เปนประจ า ซงอาจจะไมมค าตอบทแนชดส าหรบปญหาทพบ การไตรตรองนตองการครทมทศนคตทเกยวกบการเปดใจ ความมใจกวาง ความรบผดชอบ และน าไปใชอยางตอเนองทงในระดบตนเองและระดบสงคม”

การสอนนนคอการเรยนรทเปนกระบวนการตอเนองไมมหยด ครคอยวางแผนจดประสบการณเรยนร ใหมๆ แกนกเรยนเพอพฒนาทงความร ทกษะ และเจตคต รวมทงคณคาตางๆ ทนกเรยนควรพฒนา ดงนนการสอนทมประสทธภาพจงเกดขนอยางตอเนองเหมอนเกลยวทประกอบดวยวงจรตางๆ ของการปฏบต

ในการจดการการสอนทมความซบซอนและเพอใหมนใจไดวานกเรยนเกดการเรยนรอยางมคณภาพ ครจะตองไตรตรองเกยวกบการสอนของตนเองทงกอน ระหวาง และหลงการสอน ซงการไตรตรองการสอนจะเกยวของกบการพจารณาถงพฤตกรรมการสอน การปรบเปลยนการสอน และไตรตรองอกครงกอนน าไปใช และเกดขนอยางเปนวงจรทซบซอนไปมา

การวางแผนส าหรบการสอนทมคณภาพเกยวของกบการคดกอนทครจะสอนวามองคประกอบอะไรท ครมอยบ างท จะส งผลกระทบตอการสอนของคร ซ งส งน Van Manen (1991) เรยกวา “anticipatory reflection” คอ การไตรตรองลวงหนา

การสอนส าหรบการเรยนรทมคณภาพ และการประเมนผลการเรยนร (assessment) นนครจะตองเตรยมชนเรยนใหมความทาทายและนาสนใจ โดยสอดคลองกบสงทครสอน สงน Van Manen (1991) เร ย ก ว า“contemporaneous reflection” และ Schon (1983) เร ย ก ว า “reflection in action” ซงมความหมายเดยวกนคอ การไตรตรองในขณะทครก าลงสอน ซงการไตรตรองนจะชวยใหคร “พจารณาในชวงขณะทตนก าลงสอน” และจะท าใหครขยายโอกาสการเรยนรทสอดคลองกบความตองการหรอการตอบสนองของนกเรยนในระหวางการสอนไดอยางทนทวงทและในการท าเชนน ไดดนน Van Manen (1991) อธบายวาคร จะตองม ความมนใจและความเขาใจในส งตางๆ ซงไดมาจากประสบการณการสอนเปนกระบวนการทมความตอเนองนนเพราะการสอนตองเกยวกบการประเมนผล (evaluation) ในสงครสอนและพจารณาวาจะสงผลตอการจดการเรยนร แกนกเรยนในอนาคตอยางไร สง


40 | ห น า

นคอ “reflection on action” คอ การไตรตรองการสอนทผานมา การสอนทผานการไตรตรองนนจะชวยถามค าถามทน าไปสการพฒนาในชวงเวลาตางๆกน ตลอดวงจรการสอนค าถามท เนนการพจารณาองคประกอบตางๆ ทน ามาประกอบกนเปนการสอนทมคณภาพ ซงไดแก คณคา (values) บรบท (contexts) การเรยนรของผเรยน (learning) และการสอนของคร (teaching)


สรป

ความเขาใจในเรองความเสมอภาคทางการศกษาทแทจรง เปนเรองทมความส าคญเปนอยางยงตอนกการศกษาทกคนตลอดจนผทมสวนไดสวนเสยโดยตรงกบการศกษา คอผเรยนทกคนทงน เพอทงสองฝายคอรฐทเปนฝายจดการศกษากบสถานศกษา จะสามารถบรหารจดการศกษาไดอยางเสมอภาคตามศกยภาพและความตองการของผเรยน และฝายทเปนผเรยน ซงเปนผรบการศกษา จะมความเขาใจในสทธ และโอกาสของตนเองในการรบสงอ านวยความสะดวก สอ บรการ และความชวยเหลออนใดทางการศกษาไดอยางเตมท ทงนเพอจะสามารถบรรลเปาหมายของการปฏรปการศกษาทประชาชนทกคนจะไดรบการศกษาอยางทวถงและตอเนองตลอดชวต


41 | ห น า

ตอนท 4 กำรสรำงวนยเชงบวกในหองเรยน

เรองท 4.1 รำกฐำนของวนยเชงบวกในโรงเรยน

เดกจ าเปนตองไดรบการอบรมสงสอนเพอใหเขาใจและปฏบตตามระเบยบของสงคม แตไมมความจ าเปนอะไรทจะตองเฆยนตหรอทารณท ารายเดก เพราะจะเกดความเสยหายตอเดกเปนอยางมาก หลกฐานจากการวจยแสดงใหเหนวาเดกทงหญงและชายจะตอบสนองตอวธการเชงบวกไดดกวาซงหมายถงการตอรอง และการสรางระบบการใหรางวลมากกวาการลงโทษดวยการท ารายรางกายหร อใชวาจาท ารายจตใจ

หลก 7 ประกำรของกำรสรำงวนยเชงบวก 1. เคารพศกดศรของเดก 2. พยายามพฒนาพฤตกรรมทพงประสงค การมวนยในตนเอง และบคลกลกษณะทด 3. พยายามใหเดกมสวนรวมมากทสด 4. ค านกถงความตองการทางพฒนาการและคณภาพชวตของเดก 5. ค านงถงแรงจงใจและโลกทศนของเดก 6. พยายามใหเกดความยตธรรม เทาเทยมกน และไมเลอกปฏบต 7. เสรมสรางความสามคคกลมเกลยวในกลม

ขนตอนของกำรสรำงวนยเชงบวก

ในขณะทการลงโทษใชเพยงพฤตกรรมใดพฤตกรรมหนง เพยงอยางเดยว แตการสรางวนยเชงบวกเปนกระบวนการ 4 ขนตอน ทแสดงใหเหนการรบรและใหรางวลพฤตกรรมทพงปรารถนาในลกษณะตอไปน

1. มการบรรยายถงพฤตกรรมทเหมาะสม เชน "ตอนนครขแใหทกคนเงยบกอนนะ"

2. มการใหเหตผลทชดเจน เชน "เราจะเรมเรยนคณตศาสตรบทใหมแลว ทกคนตองตงใจฟงนะ" ซงหมายความวาการเงยบโดยเรวเปนการเคารพสทธผอน เปนตวอยางของการปฏบตตอผอนเหมอนกนทเราอยากใหเขาปฏบตตอเรา

3. ขอใหนกเรยนแสดงอาการรบร เชน "เธอเหนรยงวาท าไมการเงยบกอนเรมเรยนจงเปนสงส าคญ" แลวคอยใหนกเรยนแสดงอาการรบรและเหนชอบดวยกอนท าอยางอนตอไป


42 | ห น า

4. มการใหรางวลหรอแสดงความชนชมตอพฤตกรรมทเหมาะสม เชน โดยการสบตา พยกหนา ยมหรอใหเวลาพกเลนเพมอกหานาท การใหเคะแนนเพม การแสดงความชนชมในความส าเรจของนกเรยนตอหนาชน (การไดรบการยอมรบและชนชมจากสงคมเปนรางวลทส าคญทสดอยางหนง) การใหรางวลตองใหทนทและไมมากเกนไป แตกท าใหเปนทนาพอใจของผรบ

กระบวนการนจะมประสทธภาพส าหรบเดกแตละคน ยงไปกวานนส าหรบครทตองสอนในชนทมนกเรยนจ านวนมากกจะมผลดตอเดกทงกลมดวย "เคลดลบ" ของความส าเรจกคอ การท าใหเดกรสกวาตวเองก าลงอยใน "ทมทเปนฝายชนะ" (คอทงหองรวมกน) และใหยกยองความพยายามของเดกแตละคนในฐานะเปนผรวมทมทด การสรางวนยเชงบวกอาจลมเหลวไดถาหากวา

1. นกเรยนหรอทงหองไมไดรบรางวลเรวพอหลงจากมพฤตกรรมทหมาะสมแลว

2. ครใหความส าคญกบงานมากกวาพฤตกรรมของนกเรยน เชน พดวา "ดนะทเธอหยดพดและเรมท างานซะท" แทนทจะพดวา "ดมากทเธอมน าใจตอคนอนๆ และเงยบไดเรว"

3. ครมงสนใจอยแตความผดพลาดของนกเรยนตอไปเรอยๆ มากกวาทจะสนใจสงทนกเรยนท าถกตอง

ในการสรางวนยเชงบวกครควรจะพยายามนกถงอตรา 4:1 คอพยายาม "จบถก" ใหไดสครง ส าหรบการ "จบผด" หนงครง พยายามท าเชนนอยางเสมอตนเสมอปลาย จะท าใหนกเรยนรสกไดวาครเอาจรงกบการสงเกตสงทนกเรยนท าไดด และใหรางวลเขาทนท การตรวจสอบตนเองอาจท าใหไดโดยการจดบนทกเมอแตละชวโมงจบลง หรอในทายของแตละวนแลวลองคดทบทวนดวาวนนไดแสดงความชนชมนกเรยนไปกครงเมอเปรยบเทยบกบการต าหน ทกทวงเมอนกเรยนท าผด หรออาจมอบหมายใหนกเรยนหรอครชวยสอนคอยสงเกตและจดสถตให และฝกฝนปรบปรงไปจนกวาการแสดงความชนชมจะกลายเปนนสย และการต าหนจะเกดขนเพยงนานๆ ครงเทานน

สรป

ครทใชการสรางวนยเชงบอกจะเชอมนในความสามารถของนกเรยนและสอใหรถงความอบอน หวงใยและเคารพในศกดศรของนกเรยน เมอครมความมงมนทจะใสใจคอยสงเกตนกเรยนและตอบสนองในลกษณะทเปนการสนบสนนพฤตกรรมเชงบวก นกเรยนกจะเรมมความรบผดชอบตอพฤตกรรมของตนเองมากขนและจะลดโอกาสทจะมพฤตกรรมทไมพงปรารถนาใหนอยลง


43 | ห น า

เรองท 4.2 หลกกำรเสรมสรำงวนยทำงบวก การสรางเสรมวนยเชงบวกอยบนฐานของหลกการสอนหลายประการดงตอไปน 1. วธการของวนยเชงบวกมลกษณะเปนองครวม

การศกษาแบบองครวมมาจากความตระหนกวาทกดานของการเรยนรและพฒนาการของเดกมความเชอมโยงกนหมด ตวอยางเชน เมอเราเขาใจวาเดกพฒนาวธคดอยางไร เรากจะเขาใจไดดขนวาท าไมเดกในวยตางๆ จงมพฤตกรรมตางกน เมอเราเขาใจเรองพฒนาการทางสงคมของเดก เรากจะเขาใจไดดขนวาท าไมแรงจงใจในการเรยนของเดกจงเปลยนแปลงขนลงในชวงเวลาตางๆ ไมเทากน วธการนชวยใหเราสามารถตอบสนองในทางบวกตอประเดนปญหาตางๆ ในการสรางวนยได และยงชวยใหเราสรางสภาพแวดลอมทสงเสรมการเรยนรซงเปนการปองกน

ปญหาทางวนยสวนใหญไวกอนทปญหาจะเกดขนดวย วธการของวนยเชงบวกมรากฐานจากความเขาใจถงความสมพนธระหวางปจจยตางๆ ดงตอไปน

• พฒนาการของเดกแตละคน • การเรยนร พฤตกรรม และสมฤทธผลทางการเรยน • ความสมพนธในครอบครว • สขภาพของชมชน แตละสวนขององคประกอบนจะสงอทธพลตอพฤตกรรมในหองเรยนของเดกอย

ตลอดเวลา เมอเราเกดความตระหนกถงความสมพนธเหลานแลว เรากจะสามารถหาทางออกในการ แกปญหาการเรยนรและปญหาพฤตกรรมของเดกไดดขน เนองจากทกดานของการเรยนรและพฒนาของเดกเชอมโยงเกยวของกนหมด เราจงตองน าการเสรมสรางวนยเชงบวกบรณาการเขากบทกดานของการสอน ซงรวมถงดานตอไปน

• การน าเสนอเนอหาทางวชาการ • การประเมนผลการเรยนของนกเรยน • การสอสารในหองเรยน • การสอสารกบผปกครองนกเรยน • การเสรมสรางแรงจงใจของนกเรยน • การแกไขขอขดแยงระหวางครกบนกเรยน • การแกไขขอขดแยงระหวางนกเรยนดวยกนเอง

2. การสรางเสรมวนยเชงบวกมฐานอยทความเขมแขง วธใหการศกษาโดยอาศยฐานจากความเขมแขงหรอจดแขงของนกเรยนจะเนนมมมองทวาเดกทก

คนมจดแขงในบางดาน มความสามารถและความถนดพเศษในบางเรอง การสรางเสรมวนยเชงบวกจะเนนทการสงเสรมความสามารถ ความพยายาม และการพฒนาหรอปรบปรงตนเองของนกเรยน วธการในแนวทางนจะไมมองวาความผดพลาดเปนความลมเหลว แตเปนโอกาสทจะเรยนรและปรบปรงทกษะของตนเอง ความผดพลาด ความยากล าบากหรอสงทาทายไมไดเปนความออนแอ แตเปนสงกระตนใหเรยนรมากกวา


44 | ห น า

3. แนวทางของวนยเชงบวกจะมลกษณะสรางสรรค เมอครตระหนกถงความเขมแขงของเดกๆ แรงจงใจในการเรยนของนกเรยนกจะเพมสงขน และ

นกเรยนกจะมองตวเองวามความสามารถเพมมากขนเรอยๆ วนยเชงบวกใหความส าคญตอบทบาทของครในการเสรมสรางความมนใจและความภมใจในคณคาของตนเองของนกเรยน สงเสรมการพงตนเองและปลกฝงความรสกวาตนเองมความสามารถในแนวทางของวนยเชงบวก ครมบทบาทเปนเหมอนครฝกทคอยสนบสนนนกเรยนในการเรยนรแทนท จะลงโทษเวลาท นกเรยนท างานผดพลาดหรอประพฤตไมเหมาะสม ครจะอธบาย สาธตใหด และท าตวใหเปนแบบอยางส าหรบแนวคดและพฤตกรรมทอยากใหนกเรยนไดเรยนรมากกวา แทนทจะพยายามควบคมพฤตกรรมของนกเรยน ครจะพยายามเขาใจวาท าไมนกเรยนจงท าเชนนนและพยายามน าทางนกเรยนไปในทศทางทพงประสงคมากกวา

4. แนวทางของวนยเชงบวกคอการพยายามท าใหทกคนรสกวาเปนสวนหนงของกลม วนยเชงบวกจะเคารพความแตกต างระหว างบคคลและสทธทเทาเทยมกนของเดก นกเรยนทกคนจะไดรบการยอมรบใหเขาอยในกระบวนการเรยนร และทกคนจะมสทธไดรบการศกษาในมาตรฐานเดยวกน การประเมนและวนจฉยจะใชเพอ

• แยกแยะปญหาการเรยนรประเภทตางๆ • เพอใหเขาใจปญหาเหลานนไดดยงขน • ปรบสภาพตางๆ ในหองเรยนเพอใหเดกทกคนมโอกาสประสบความส าเรจมากทสด • ชวยนกการศกษาใหหาวธตางๆ ทจะสอนเดกทกคนไดอยางมประสทธภาพ การ

ประเมนและวนจฉยจะไมน ามาใชเพอ • ตตราหรอแยกประเภทเดก • มองเดกแบบเหมารวม • แยกเดกบางคนออกจากกลม

ในการสรางเสรมวนยเชงบวก สงทเนนใหความส าคญคอ การสอนดวยความตระหนกถงความตองการเฉพาะตวของเดกแตละคน ความเขมแขง ทกษะทางสงคมและวธการเรยนรภายในหองเรยนทตอนรบนกเรยนทกคนอยางดทสดเทาททางโรงเรยนจะสามารถท าได

5. การใชวนยเชงบวกเปนงานเชงรก ครจะมประสทธภาพสงกวามาก หากวางแผนทจะชวยนกเรยนใหประสบความส าเรจใน

ระยะยาวมากกวาทจะใชเพยงปฏกรยาตอบโตเพอจดการกบปญหาเฉพาะหนาไปเรอยๆ การใหการศกษาในเชงรกจะตองประกอบไปดวยสงตอไปน คอ

• ความเขาใจและสามารถเขาไปจดการถงรากเหงาของปญหาในการเรยนรและปญหาพฤตกรรมของเดก

• การก าหนดยทธศาสตรทจะสงเสรมความส าเรจและปองกนขอขดแยงและน าไปใชจรง • การหลกเลยงการตอบโตกบปญหาเฉพาะหนาเทานน

6. วนยเชงบวกคอการเรยนรอยางมสวนรวม นกเรยนจะมแรงจงใจใฝเรยนรเมอเขาไดเขามสวนรวมในกระบวนการเรยนร วนยเชงบวก


45 | ห น า

เปนการใหนกเรยนมสวนรวมในการตดสนใจและการเคารพมมมองของนกเรยน แทนทจะเนนการบงคบและควบคม วนยเชงบวกจะพยายามใหนกเรยนไดออกความเหนและแสดงมมมองของตน และมสวนรวมในการสรางสภาพแวดลอมของหองเรยน

สรป

การสรางเสรมวนยเชงบวกจะเนนทการสงเสรมความสามารถ ความพยายาม และการพฒนาหรอปรบปรงตนเองของนกเรยน วธการในแนวทางนจะไมมองวาความผดพลาดเปนความลมเหลว แตเปนโอกาสทจะเรยนรและปรบปรงทกษะของตนเอง ความผดพลาด ความยากล าบากหรอสงทาทายไมไดเปนความออนแอ แตเปนสงกระตนใหเรยนรมากกวา


46 | ห น า

เรองท 4.3 กำรจดสภำพแวดลอมเพอกำรพฒนำวนยเชงบวก การทจะชวยใหนกเรยนมพฤตกรรมด นกเรยนจะตองอยในหองเรยนทมการจดการดและม

ประสทธภาพ เมอเราคดถงการจดการหองเรยน สวนใหญจะคดถงการควบคมพฤตกรรมนกเรยนหรอสงสยวาท าอยางไรเราจงจะควบคมหองเรยนไดแตทจรงแลวปฏกรยาของเราตอพฤตกรรมหรอปญหาทางพฤตกรรมของนกเรยนควรคดถงเปนล าดบสดทาย ในหองเรยนทมการจดการดการควบคมนกเรยนจะท าโดยผานการสรางวนยเชงบวก ซงจะใชเวลานอยมากและแทบจะไมท าใหการเรยนการสอนสะดดเลย และการทจะท าอยางนไดครจะตองจดการกบองคประกอบบางอยาง ซงมรายละเอยดดงตอไปน

ขนแรกทสดในกระบวนการวางแผน คอการก าหนดใหชดเจนวาท เราพดวา "การจดการหองเรยน" นนหมายความวาอยางไร ซงตามปกตกจะหมายความถงการสรางสภาพแวดลอมในหองเรยนทสงเสรมการเรยนร และการจดพฤตกรรมและกจกรรมการเรยนรของนกเรยนใหด การจดการหองเรยนทมประสทธภาพจงหมายถงการสรางสภาพแวดลอมทเออตอการสอนส าหรบคร และเออตอการเรยนและการมพฤตกรรมทดส าหรบนกเรยนทกคนการจดการหองเรยนทไมมประสทธภาพมกจะท าใหเกดความวนวายสบสนนกเรยนไมทราบวาครคาดหวงอะไรจากเขา ไมเขาใจวาจะวางอยางไรหรอตอบสนองครอยางไร ไมรขอบเขตและไมรวาหากประพฤตไมดแลวจะมผลอะไรตดตามมา การจดการหองเรยนทมประสทธภาพเปนทกษะทส าคญทสดและยากทสดทควรจะพฒนาขนมาใหได แมกระทงครทมประสบการณหลายปบางครงกจะพบกบนกเรยนบางคนหรอทงหองททาทายวธการทเคยใชไดผลมาหลายป และท าใหตองหาวธการใหมๆ ในการจดการกบสถานการณในหองเรยน และเพราะหองเรยนเปนสถานทซงนกเรยนมารวมตวกนเปนกลมเพอเรยนร การสรางสภาพแวดลอมทปลอดภยและเปนระเบยบจงเปนทกษะทส าคญในการอยรอดของครทจะตองใหสภาพแวดลอมในการเรยนรของนกเรยนทกคนอยในระดบทดทสด

กำรท ำใหหองเรยนนำอย

ในหองเรยนทไมมการวางสงของใหเหมาะสม นกเรยนของเรากจะมความรสกเชนนเหมอนกน เขาอาจมพฤตกรรมทเปนปญหาเพราะเปนปฏกรยาตอความรสกหงดหงดหรอกงวล หองเรยนทมการจดวางและใชเนอททดจงเปนการปองกนพฤตกรรมไมพงประสงคทอาจเกดขนได และจะมผลตอความส าเรจของการสอนในแตละชวโมงดวย

การทจะจดหองเรยนอยางไร (หรอเรองอนๆ อกทกดานเกยวกบหองเรยน) ขนอยกบความชอบของครเชนเดยวกนกบความชอบของนกเรยนดวยตอนตนปจงควรจดหองเรยนแลวถามนกเรยนว ารสกสะดวกสบายกบหองเรยนแบบนไหม หรอถายงใหดกวานนใหแบงนกเรยนออกเปนกลมๆ แลวขอใหแตละกลมมองไปรอบๆ วาสงของตางๆ ในหองเรยนเปนอยางไร และวางแผนผงหองเรยนทเขาอยากจะได


47 | ห น า

โดยเฉพาะอยางยงหากในหองเรยนนนมนกเรยนอยหลายคน ใหใชความคดจากแผนผงหรอรปวาดเหลานเพอออกแบบ "หองเรยนสวนตว" ของนกเรยน ลองใชหองแบบนดสกหนงหรอสองสปดาหแลวถามนกเรยนอกวายงรสกสบายอยไหม ถาไมกลองเปลยนใหมอกจนกวานกเรยนจะรสกพอใจยงไปกวานนเมอไหรกตามทนกเรยนเรมรสกเบอกบหองเรยนกสามารถจดใหมไดตลอดเวลาหองเรยนทดอาจตองมลกษณะ ดงน

1. ตองมองเหนทกคน ครสามารถมองเหนนกเรยนไดทกคนตลอดเวลาเพอทจะคอยตดตามดการเรยนและพฤตกรรมของนกเรยน ทานจะตองมองเหนประตจากโตะครหนาหอง นกเรยนจะตองมองเหนครไดงายโดยไมตองหนหรอเคลอนไหวมาก

2. จดทนงส าหรบทกคน (พยายามไมใหเกดความรสกแออด) ในหองทมนกเรยนจ านวนมาก เนอททกตารางนวลวนมคา เพอใหไดใชเนอทอยางคมคาทสดครควรใชแนวทางสามประการตอไปนคอ

1) ยายเฟอรนเจอรทไมจ าเปนออกไปใหหมดใชเสอแทนโตะ-เกาอใชชนวางของทตดบนฝาผนงส าหรบเกบของทนกเรยนไมตองหยบใชตลอดเวลาเพอใหมเนอทบนพนกวางขน ถาในหองเรยนมตเกบของสวนตวของนกเรยน (ลอกเกอร) ควรเอาออกไปไวหนาหองตรงรมประต และถาท าไดควรเกบของใชและสงทไมจ าเปนตองใชขณะสอนของครไวในหองพกครหรอททปลอดภยนอกหองเรยน ถาครไมจ าเปนตองใชโตะตวใหญจรงๆ กควรขอโตะตวเลกๆ ดกวา

2) ควรใชความคดสรางสรรคในการสอน และจดใหมกจกรรมทเปนการมปฏสมพนธกนมากขนในบทเรยน เพอลดความรสกแออด ลองบรรยาย เพยงสวนหนงของชวโมง เชน คาบละ 20 นาท เพราะนกเรยนกมกจะม สมาธไดนานเพยงแคน และใชเวลาทเหลอเนนทหวเรองส าคญหนงหรอสองเรอง อาจแบงนกเรยนออกเปนกลมเลกๆ เพยง 5-6 คน มทงหญง-ชายคละกนออกไป แลวมอบหมายใหแตละกลมท ากจกรรมทมเนอหาสงเสรมซงกนและกน เชน หากเปนชวโมงเรขาคณต อาจใหกลมหนงพยายามคดหาสงของทมรปทรงกลมใหไดจ านวนมากทสด อกกลมหนงหาสงของทมรปทรงสเหลยมจตรสใหมากทสด ฯลฯ เมอใกลหมดชวโฒงใหกลบมารวมกลมใหญอกครงและขอใหแตละกลมน าเสนอสงทกลมของตนไดรวบรวม

3) พยายามใชพนทนอกหองเรยนใหบอยทสดทจะท าไดบรเวณโรงเรยนอาจเปนแหลงการเรยนรทเตมไปดวยสงทนาสนใจ และเปนหองเรยนกลางแจงทนกเรยนอาจส ารวจคนควาไดอยางสนกสนาน เปนสวนทสงเสรมกจกรรมในหองเรยนอกทางหนง เปนแหลงส าคญของการพฒนาทกษะทางสงคมและความคด ชวยเพมความหลากหลายในการเรยนรและใหบทเรยนทส าคญในเรองการรวมมอกน การเปนเจาของความเปนสวนหนงของกลมการเคารพสทธของผอนและความรบผดชอบ ครสามารถใช


48 | ห น า

สวนตางๆ ของบรเวณโรงเรยนเปนศนยการเรยนรเพอสนบสนนสงทสอนนกเรยนในหองเรยนได เชน ในตวอยางของวชาเรขาคณต ครอาจใหนกเรยนออกไปคนหาสงตางๆ ทมรปทรงตามทก าหนดในบรเวณโรงเรยนใหไดมากทสดแลวนงลงใตตนไมเพอบนทกสงทคนพบ โดยครคอยตดตามความกาวหนาอยตลอดเวลา เมอเหลอเวลาสบนาทกอนหมดคาบเรยน อาจกลบมารวมกนในหองเรยนหรอนอกหองกได เพอน าเสนอสงทนกเรยนไดคนพบ

การจดวางเฟอรนเจอร หากหองเรยนของทานมเนอทกวางพออาจจดโตะ-เกาอนกเรยนในแบบตางๆ กนขนอยกบความเหมาะสมของแตละกจกรรม เชน จดเปนรปตวยหรอรปเกอกมาส าหรบการอภปรายทงหองจดเปนกลมรปสเหลยมจตรสส าหรบท างานกลม จดเปนแถวส าหรบการสอบหรอท างานรายบคคล พยายามค านงถงความสะดวกในการเคลอนไหวระหวางโตะ-เกาอทจดเปนรปรางตางๆ นดวย พนทซงตองใชบอยหรอ "เสนทางจราจร" (เชน ทางเดนระหวางแถว) ไมควรมสงกดขวางและทกคนเดนไดสะดวก อาจใชชนหนงสอ โตะ เสอ หรอพรมเพอก าหนดพนทเฉพาะส าหรบกจกรรมบางอยางหากตองการแบงหองหรอพนทบนฝาผนงเพมเพอตดตงหรอแสดงผลงานนกเรยนอาจใชดานหลงของชนวางหนงสอหรอฉากแบงบรเวณหองซงท าจากไมไผหรอวสดในทองถนโดยนกเรยนเองหรอผปกครอง

สรป

การจดการหองเรยนทมประสทธภาพเปนทกษะทส าคญทสดและยากทสดทควรจะพฒนาขนมาใหได แมกระทงครทมประสบการณหลายปบางครงกจะพบกบนกเรยนบางคนหรอทงหองททาทายวธการทเคยใชไดผลมาหลายป และท าใหตองหาวธการใหมๆ ในการจดการกบสถานการณในหองเรยน และเพราะหองเรยนเปนสถานทซงนกเรยนมารวมตวกนเปนกลมเพอเรยนร การสรางสภาพแวดลอมทปลอดภยและเปนระเบยบจงเปนทกษะทส าคญในการอยรอดของครทจะตองใหสภาพแวดลอมในการเรยนรของนกเรยนทกคนอยในระดบทดทสด


49 | ห น า

เรองท 4.4 ค ำพดทำงบวก จากแผนเพมประสทธภาพการด าเนนงาน ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2555 ไดมการจดท า

โครงการสอสารปฏสมพนธและบรหารชนเรยนทางบวกสนตวธของครกบนกเรยน ซงไดกลาวถงค าพดทางบวกจากผลการวจย ดงน

1. ค าพดทางบวกทนกเรยนอยากใหครพดกบตน เมอเกดความทอแทผดหวง 15 ค าพด 2. ค าพดทางบวกทนกเรยนอยากใหครพดกบตน เมอตงใจเรยนหรอท างานแลวเสรจ

18 ค าพด 3. ค าพดทางบวกทนกเรยนอยากใหครพดกบตน เมอท าผดหรอไมปฏบตตามระเบยบของ

โรงเรยน 20 ค าพด 4. ค าพดทางบวกของครทนกเรยนชอบ–พงใจ 17 ค าพด 5. ค าพดทางลบและพฤตกรรมทางลบรนแรงทนกเรยนไมชอบ-ไมพอใจ 30 ค าพด 6. ค าพดทนกเรยนประทบใจอยากใหครพด 10 ค าพด 7. ค าพดทนกเรยนเสยดแทงใจ ไมอยากใหครพด 10 ค าพด รำยกำรตวอยำงค ำพดจำกผลกำรวจย จ ำนวน ตวอยำงค ำพด

1. ค าพดทางบวกทนกเรยนอยากใหครพดกบตนเมอเกดความทอแทผดหวง

15 ค าพด 1. สอยาทอถอย อดทน เขมแขง 2. พยายามใหมาห สตอไป 3. ไมเปนไร ลองใหม อยาทอถอย 4. ครใหก าลงใจ ท าใจดๆ ไว 5. โอกาสหนายงม เรมใหมได 6. ไมสบายใจ มอะไรหรอเปลา 7. เปดเรยนตองตงใจเรยน 8. อยาท าผดอก 9. ไมเขาใจใหถาม ตงใจเรยน 10. พดตลก มแพ มชนะ 11. ใจเยนๆ 12. อยารองไหเลยคนด 13. ความส าเรจอยทตวเรา ตองกลา 14. มอะไรมาบอกครได


50 | ห น า

รำยกำรตวอยำงค ำพดจำกผลกำรวจย จ ำนวน ตวอยำงค ำพด 15. ตองท าหนาทใหดทสด 16. ลมเสยเถด อยาคดมาก 17. ไมเปนไร ครจะใหคะแนนฟร

2. ค าพดทางบวกทนกเรยนอยากใหครพดกบตน เมอตงใจเรยนหรอท างานแลวเสรจ

18 ค าพด 1. เกงเยยม วนนเกงเปนพเศษ 2. ดมากๆ ท าดมากๆ 3. ตงใจท างานด เสรจเรยบรอย 4. ท างานรวดเรวดเหมอนเดม 5. อยากใหคร พดเพราะกบฉน 6. พยายามตอไป จะเกงกวาน 7. ตองอยางนส 8. ครภมใจในตวเธอ 9. เสรจแลวหรอ 10. เรยนเกง 11. เรยนสงๆ นะ 12. มความรบผดชอบ 13. เสรจแลวเลนได/ชวยเพอน 14. ขอใหท าดเชนนตลอดไป 15. อยากใหนกเรยนเจรญกาวหนาทกคน 16. ครจะพาไปกนไอตม 17. ท างานเสรจแลวใกอานหนงสอ 18. ครรกนกเรยน

3. ค าพดทางบวกทนกเรยนอยากใหครพดกบตน เมอท าผดหรอไมปฏบตตามระเบยบของโรงเรยน

20 ค าพด 1. อยาท าผดอก ครใหอภย ใหโอกาส 2. เธอควรท าตามกฎระเบยบของโรงเรยน 3. อยาลมอกนะ ปรบปรงตวใหด 4. อยาท าไมดอก จะท าใหนสยไมด 5. พดดๆ กบนกเรยน 6. ไมเปนไร คนเราท าผดพลาดได 7. เธอปรบปรงใหมนะ ครจะดใจมาก 8. การปฏบตตามกฎโรงเรยนเพอความเรยบรอย


51 | ห น า

รำยกำรตวอยำงค ำพดจำกผลกำรวจย จ ำนวน ตวอยำงค ำพด 9. ไมตนกเรยน 10. ครยกโทษให เพราะนกเรยนรบผดชอบ 11. อยาใหครผดหวงในตวเธอ 12. ท าโทษพอสมควร เชน ไปท าจตอาสา 13. ใหนกเรยนไปเกบขยะ กวาดโรงเรยน 14. ครจะเสยใจถานกเรยนไมฟงคร 15. ท าตามทครบอก เพราะครหวงดตอเธอ 16. ไมควรท าลายทรพยสนของโรงเรยน 17. ฟงครเตอนบาง 18. อยากใหครเขาใจเหตผล 19. นกเรยนครขอโทษทเขาใจเธอผด

4. ค าพดทางบวกของครทนกเรยนชอบ–พงใจ

17 ค าพด 1. เรยนเกง เกงขน 2. ตงใจเรยนด ท างานเรยบรอย 3. เธอมน าใจ สามคค 4. เธอพดเพราะ 5. เปนเดกด 6. นสยด 7. ครเปนหวงเธอ 8. ครไวใจเธอ 9. ตองการใหครชวยอะไร 10. ไมมเงนมาบอกคร 11. หวไหม 12. นกถงอนาคตใหมากๆ 13. มอะไรมาปรกษาครได 14. ไมเปนไร ตงตนใหม 15. ครใหงานมากไหม เสรจแลวหรอ 16. หองเรยนสะอาดด 17. เธอพอจะเขาใจแลวนะ

5. ค าพดทางลบและพฤตกรรมทางลบรนแรงทนกเรยนไมชอบ-ไมพอใจ

30 ค าพด/

1. ดา ตวาด แชง ต าหน ด โง ข 2. ท าไมไมตงใจเรยน


52 | ห น า

รำยกำรตวอยำงค ำพดจำกผลกำรวจย จ ำนวน ตวอยำงค ำพด

พฤตกรรม 3. พดไมเพราะ พดค าหยาบ มง ก 4. ไมไดเรองสกอยาง 5. เรงตลอดเลย เอะอะอะไรกจะต 6. ขบน ดมาก ต ท าโทษ 7. ใครไมสงงานออกมายนหนาหอง 8. โมโหงาย ใสอารมณ ไมมเหตผล 9. ไมยตธรรม ผดหวงในตวคร 10. ท างานไมด ไมเสรจ ไมเรยบรอย 11. ท างานไมเสรจไมตองกลบบาน 12. เสยงดงนากลว โวยวานนกเรยน 13. เธอนสยไมด ครจงตเธอ 14. ตงสมญาเปรยบเทยบแบบรบไมได 15. ใจรายกบหนและเพอน 16. หยกแกม ตกน บดห โขกหว 17. เธอไมท างาน ครประจ าชนจะลงโทษ 18. ครใหแบบฝกหดมากจงเลย 19. ไมตองมาใหเหนหนาไมตองมาเรยน 20. ไมเคยเหนหรอไง 21. สอนแบบไมตงใจ 22. จะอดทน-ดาทงในและนอกหองเรยน 23. ดาถงพอแม รอใหเรยนจบแลวคอยดบาง 24. ครชอบพดวาไมวาง ไมมาดหองเรยน 25. พวกเธอไมชอบเรยนกบฉนใชไหม จะหาคนอนมาสอนแทน 26. เธออกแลว ครจะไมรก 27. ไมเขาเรยนมาโรงเรยนท าไม ขวางหขวางตา 28. เสยใจดวยนะไดศนยคะแนน 29. ครเอากอนหนขวางหนาเมอมาชา 5


53 | ห น า

รำยกำรตวอยำงค ำพดจำกผลกำรวจย จ ำนวน ตวอยำงค ำพด นาท 30. เธอเนรคณพอแม ผลาญเงน

6. 10 ค าพดทางบวก ค าพดทประทบใจ 10 ค าพด 1. พยายามเขานะ 2. ท าดแลวจะ 3. ขอใหเรยนเกง ไดคะแนนด 4. ตงใจเรยนนะ 5. ไมเปนไร เอาใหมแลวกน 6. บอกครซวา ครชวยอะไรเธอไดบาง 7. ครคอเพอนของพวกคณ 8. อยาสนใจอดต 9. ขอบใจมาก 10. ด เกง

7. ค าพดทเสยดแทงใจ 10 ค าพดทางลบ ๑๐ ค าพด 1. ท าไมคนอนท าได เธอท าไมได 2. ท าไมพวกเธอโงจง ดาค าหยาบคาย 3. พอแมไมสงสอน 4. เธออยกไมมประโยชนอะไรหรอก 5. เรยนไปกไมรเรอง 6. ไปกนหญาไป 7. สอนไมรจกจ า ท าไมเธอเขาใจยากอยางน หดเปนเหมอนคนอนบางส 8. อยาโชวพาวเวอร (Power) อยาแสดงออกจนนอกหนา 9. พวกเธอนขเกยจจรงๆ 10. นเธอใชมอท าเหรอ ครใชเทาท ายงดกวานเลย


54 | ห น า

ตอนท 5 สนตศกษำเพอจดกำรควำมขดแยงในโรงเรยน

เรองท 5.1 สนตและควำมขดแยง ถวลวด บรกลกลาววา เหตการณนกเรยนท ารายกนเมอวนท 20 ธนวาคม 2544 จนมนกเรยน

เสยชวต และหลายคนไดรบความบาดเจบ ตลอดจนทรพยสนเสยหายมมลค ามากกวา 4 ลานบาท กลายเปนสงทสรางความสะเทอนขวญ รนทดใจของประชาชนทวไปโดยเฉพาะพอแม ผปกครองทงหลาย เหตการณนมใชครงแรกแตเกดขนซ าแลวซ าเลาแทบทกป ปละหลายๆครง ทงๆทฝายทางการออกมาประกาศวาตองมมาตรการการจดการปญหาเหลานกตาม สาเหตความรนแรงตางๆทเกดขนนกคอความขดแยง และนกเรยนพยายามหาแนวทางแกความขดแยงใหหมดสนไปดวยวธทพวกเขาคดวาเหมาะสมแตมกลงเอยดวยความเสยหาย นกเรยนเหลานนยงเปนเยาวชนของประเทศ การปลกฝงใหพวกเขามความร ความเขาใจทถกตองในการแกไขปญหาความขดแยงจะเปนสงทส าคญของประเทศ เพราะเยาวชนเหลานนคอพลงส าคญของการพฒนาประเทศในอนาคต ตลอดจนเปนการน าไปสการเสรมสรางประชาธปไตยใหแขงแกรงยงยนมากขนทงนเพราะประชาธปไตยทไดมาโดยสนตวธมกยงยนกวาการไดมาดวยความรนแรงและเลอดของผบรสทธ อยางไรกด ความขดแยงเปนเรองธรรมชาต เปนสวนหนงของชวต หากเราเขาใจความขดแยงเราจะสามารถเรยนรหรอสรางใหเกดความขดแยงได แตสงททาทายกคอการใชหลกความรวมมอกนมาใชในการสรางความสมพนธของมวลมนษยและสนตวธ

เมอยอมรบการมความขดแยงแตท าอยางไรจงจะใหมการจดการความขดแยงโดยวถทางสนต เพอไมใหเกดความเสยหายดงทเคยเกดและก าลงเกดขน การน าหลกสตรสนตศกษามาใชในโรงเรยนจดเปนสงส าคญอยางมากในยคสมยน เพราะประเทศทมแตประชาชนทนยมความรนแรงประเทศนนจะหาความสงบสขไดอยางไร

สนตและควำมขดแยง สนต (Peace) เปนกระบวนการของการตอบสนองตอความหลากหลายและความขดแยงดวยการ

อดทน การมจนตนาการและการยดหยน โดยเปนความรบผดชอบของบคคล เพอแนใจในสทธมนษยชน ความขดแยง (Conflict) เปนการดนรน ระหวางกลมอยางนอย 2 กลมซงเชอวามเปาหมาย

คลายกนแตทรพยากรมนอยและมองอกฝายวาเปนผแทรกแทรง เพอใหบรรลเปาหมายของตน จงมการโตแยงหรอความไมลงตวกนและมการโตตอบกบอกฝายหรออกกลม

แตอยางไรกด เราตองยอมรบวาความขดแยงเปนเรองธรรมชาต แตการแกไขปญหาความขดแยงโดยวธรนแรงเปนอปสรรคของการมสนต ดงนนท าอยางไรจงจะแกไขความขดแยงโดยสนตวธได หรอเมอเกดความขดแยงเกดขน ควรจะมมาตรการอยางไร

เนองจากเราเชอวาการจดการความขดแยงโดยสนตวธ โดยการไมใชความรนแรงเปนสงทเหมาะสม และน ามาสสนตสขสถาพร จงควรมการเรยนการสอน “สนตศกษา” ซงครอบคลมการจดการความขดแยงในโรงเรยนทกระดบ


55 | ห น า

การศกษาเปนการผลกดนใหเกดการลดความขดแยงระหวางกลมเปนการสอนใหคนอยรวมกนไดโดยสนตและมผลประโยชนรวมกน ความขดแยงในสถานศกษาเกดจากความแตกตางในเรองตางๆ อาท ความแตกตางทางวฒนธรรมขนกบความแตกตางในชาตพนธดงเดม ความแตกตางทางสงคมขนกบความแตกตางในเพศ กลม ความสามารถทางกายภาพและจตใจ

การโตตอบของแตละคน หรอของแตละสถาบนตอความแตกตางเหลานมกเปนเรองของอคต การกดกน การท าราย การกออาชญากรรม ความขดแยงเหลาน เปนเรองซบซอนเพราะรากฐานของความขดแยงไมเพยงเปนเรองของอคตและการแบงแยกทเกยวของกบความแตกตางของสงคมและวฒนธรรมแตเปนเรองของโครงสรางและความสมพนธของความไมเทาเทยมอกดวย

กำรศกษำเรองกำรจดกำรควำมขดแยง โครงการการศกษาการจดการความขดแยงเปนการก าหนดกรอบส าหรบปญหาตางๆเหลาน และ

สงเสรมการยอมรบโดยวธการตดตอสอสารและความเขาใจรวมกน ส าหรบการศกษาการจดการความขดแยง โรงเรยนควรพจารณาปจจยส าคญดงน • สมาชกมทกษะและไดยอมรบความรในการสรางสงแวดลอมททนตอความแตกตางเหลาน

หรอไม • สมาชกมความตงใจทจะยอมรบความขดแยงทเกดจากคณคาและวฒนธรรมทแตกตางในชมชน

อนหลกเลยงไมได • มการสรางการตระหนกใหเกดขนในชมชน ในเรองการยอมรบวาความขดแยงเปนโอกาสทจะ

เตบโตได มการพฒนาความรความเขาใจและเคารพผอนหรอไม • สมาชกมการแลกเปลยนทศนะวาความขดแยงเปนสงทหลกเลยงไมได เปนสงทสรางความเขม

แขงใหสงคมโรงเรยน เยาวชนตองไดรบการปลกฝงใหเชอและเขาใจวาสงคมทมวฒนธรรมหลากหลายแตไมมความ

รนแรงเปนสงทพงปรารถนาและเปนเปาหมายทแทจรง

สรป

การศกษาเปนการผลกดนใหเกดการลดความขดแยงระหวางกลมเปนการสอนใหคนอยรวมกนไดโดยสนตและมผลประโยชนรวมกน ความขดแยงในสถานศกษาเกดจากความแตกต างในเรองตางๆ อาท ความแตกตางทางวฒนธรรมขนกบความแตกตางในชาตพนธดงเดม ความแตกตางทางสงคมขนกบความแตกตางในเพศ กลม ความสามารถทางกายภาพและจตใจ


56 | ห น า

เรองท 5.2 กำรปองกนควำมรนแรง และ กำรสรำงควำมปลอดภย

เราตองมมาตรการทจะใหนกเรยนสามารถจดการกบความขดแยงระหวางบคคลและวฒนธรรมได ความทาทายพนฐานคอการฝกใหเยาวชนมทกษะและร กระบวนการทจะสรางพวกเขาใหจดการและแกไขปญหาความขดแยงอยางสรางสรรค เมอประสบการณของพวกเขาในกระบวนการการตดสนใจทใชการเจรจาตอรอง การไกลเกลย หรอการมฉนทานมตขนในโรงเรยนหรอในกจกรรมของเยาวชน พวกเขากสามารถใชกระบวนการแกความขดแยงในชวตประจ าวนได

โรงเรยนเองไมสามารถเปลยนสงคมทมความรนแรงไดดวยล าพงแตโรงเรยนสามารถ • ใหความรในเรองทางเลอกของความรนแรง • ใหความรในการปฏบตในสงคม • ใหความรเพอสรางความเขาใจและยอมรบในผลของพฤตกรรมของพวกเขา การเรยนการสอนในเรองสนตวธ จะท าใหเยาวชนมความร ความสามารถ และรกระบวนการท

ตองเลอกทางเลอกตางๆ ส าหรบพฤตกรรมทมความรนแรงเมอพวกเขาพบกบความขดแยงระหวางบคคลหรอระหวางกลมขน โดยคาดหวงวาเมอเยาวชนเรยนรวธการทจะจดการความรนแรง ความขดแยงตางๆจะลดลงและสนตสขจะตามมาในทสด

อยางไรกตามโรงเรยนตองประเมนระบบของตนและหาความสนบสนนโดยมเปาหมายเพอสรางโรงเรยนใหเปนสถานทปลอดภยทเยาวชนจะปลอดภยจากความรนแรง เ พอใหสามารถคดและเรยนรเพอเปนคนดในอนาคตได

เมอมสนตศกษาซงรวมการจดการความขดแยงแลวอยาใหเปนเพยงหลกสตร แตควรน าไปใชในชวตประจ าวนของเยาวชนและผใหญดวย เพอสรางการเตบโตทางวชาการและสงคม การมการศกษาดานนชวยใหโรงเรยนมโครงสรางของการปกครอง มการพฒนานโยบาย มเปาหมาย มการต ดสนใจในเรองหลกสตร และวางแผนเพอการศกษา โดยครและนกเรยนเรยนรรวมกน และสนบสนนซงกนและกน เมอมการแกปญหาความขดแยงรวมกนขน การยอมรบนบถอ การเอออาทร การอดทน การสรางความเปนธรรม จะเปนวถแหงการด าเนนชวต ในทสด เพราะเหตใดจงตองมการเรยนการสอนดานสนตวธ

โรงเรยนควรมโครงการน าหลกสตรดานการจดการความขดแยงและสนตวธมาใชเนองจาก 1. กระบวนการแกปญหาดานความขดแยง (อาทการตดสนใจโดยการเจรจาตอรอง การไกลเกลย

การมฉนทามต) สามารถปรบปรง บรรยากาศของโรงเรยนได 2. มาตรการจดการความขดแยง สามารถลดความรนแรงได 3. การฝกอบรมดานนชวยใหนกเรยนและครมความเขาใจตนเองและผอนมากขน ตลอดจน

พฒนาทกษะในเรองของชวต


57 | ห น า

4. การฝกอบรมดานการตดสนใจโดยใชการเจรจาตอรอง การไกลเกลย และฉนทามต จะกอใหเกดกจกรรมของการเปนพลเมองรวมกน

5. เปลยนความรบผดชอบในการแกปญหาความรนแรงใหไปยงนกเรยน แทนทจะอยทผใหญ และเนนทการเรยนการสอนมากกวาการเนนทระเบยบ

6. ระบบจดการกบพฤตกรรมของนกเรยนทจะมประสทธผลมากกวาการควบคมความประพฤต 7. การฝกอบรมจะชวยเพมทกษะในการฟง การคดอยางสรางสรรค และฝกการแกปญหา 8. การศกษานจะเนนการมองทศนะอนทแตกตางไป มองความแตกตางดวยสนต การมทกษะ

เหลานจะชวยใหนกเรยนสามารถด ารงชวตไดในสงคมโลกทมความแตกตางทางวฒนธรรมได 9. การเจรจาตอรอง การไกลเกลย เปนเครองมอในการแกปญหาทเหมาะกบปญหาทเยาวชน

ประสบ และผทไดรบการอบรมจะสามารถน าไปประยกตใชไดเองแทนทจะใหผใหญคอยแกปญหาให การศกษาควรประกอบดวย - ความเขาใจในเรองการแกปญหาความขดแยง - กระบวนการทางหลกสตร - กระบวนการเจรจาไกลเกลย - การสรางชนเรยนทมแตสนต - การสรางโรงเรยนทมแตสนต

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 5.2 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 5.2

สรป

การเรยนการสอนในเรองสนตวธ จะท าใหเยาวชนมความร ความสามารถ และรกระบวนการทตองเลอกทางเลอกตางๆ ส าหรบพฤตกรรมทมความรนแรงเมอพวกเขาพบกบความขดแยงระหวางบคคลหรอระหวางกลมขน โดยคาดหวงวาเมอเยาวชนเรยนรวธการทจะจดการความรนแรง ความขดแยงตางๆจะลดลงและสนตสขจะตามมาในทสด


58 | ห น า

ใบงำนท 1

ชอหลกสตร กำรปกครองชนเรยนทำงบวกและสนตวธ ตอนท 1 กำรบรหำรจดกำรในชนเรยน ค ำสง 1. จงอธบำยควำมส ำคญของกำรบรหำรจดกำรในชนเรยน 2. หำกนกศกษำเปนครผสอนในวชำคอมพวเตอร จะมวธกำรบรหำรจดกำรในชนเรยนอยำงไร เพอใหเกดบรรยำกำศทสงเสรมกำรเรยนร ค ำแนะน ำ ศกษาความหมาย ลกษณะส าคญของการบรหารจดการในชนเรยน แลวอธบาย 1. จงอธบำยควำมส ำคญของกำรบรหำรจดกำรในชนเรยน ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................................................ .......... ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................................................ .......... . 2. หำกเปนครผสอนในวชำคอมพวเตอร จะมวธกำรบรหำรจดกำรในชนเรยนอยำงไร เพอใหเกดบรรยำกำศทสงเสรมกำรเรยนร ............................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................ .......................................................... ............................................................................................................................. ......................................... ........................................................................................................................................................... ........... ....................................................................................................................... ............................................... ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................................................ .......... ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................................................ .......... ............................................................................................................................. .........................................


59 | ห น า


ชอหลกสตร กำรปกครองชนเรยนทำงบวกและสนตวธ ตอนท 2 กำรจดบรรยำกำศในชนเรยน ค ำสง โปรดคดถงวธการททานจะสรางบรรยากาศทอบอนขนในหองเรยนสก 5 วธ แลวเขยน ลงไปในชองวางทใหไวขางลางตอไปน ค ำแนะน ำ ศกษาความหมาย ลกษณะส าคญของการจดบรรยากาศในชนเรยน แลวอธบาย ............................................................................................................................. ......................................... ....................................................................................................................................... ............................... ................................................................................................... ................................................................... ............................................................................................................................. ......................................... .................................................................................................................................................. .................... .............................................................................................................. ........................................................ ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................................................. ......... ......................................................................................................................... ............................................. ............................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................. ......................................... ................................................................. ..................................................................................................... ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................ ..........................................................................................


60 | ห น า


ชอหลกสตร กำรปกครองชนเรยนทำงบวกและสนตวธ ตอนท 3 แนวคด หลกกำร และเทคนคกำรจดกำรชนเรยนดวยควำมเสมอภำค ค ำสง แบงกลม 3 – 4 คน รวบรวมประสบการณในการท ากตกาชนเรยน โดยใหทกคนรลมหายใจ 1 นาท แลวคอยสนทนาอยางมสต โดยรลมหายใจขณะสนทนา 1. ลกษณะของกตกาในชนเรยนทด - …………………………………………………………………………………………………………………………………. - …………………………………………………………………………………………………………………………………. - …………………………………………………………………………………………………………………………………. - …………………………………………………………………………………………………………………………………. - …………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. วธการท าใหกตกาในชนเรยนเปนจรง - …………………………………………………………………………………………………………………………………. - …………………………………………………………………………………………………………………………………. - …………………………………………………………………………………………………………………………………. - …………………………………………………………………………………………………………………………………. - ………………………………………………………………………………………………………………………………….


61 | ห น า

ใบงำนท 4 ชอหลกสตร กำรปกครองชนเรยนทำงบวกและสนตวธ ตอนท 4 กำรสรำงวนยเชงบวกในหองเรยน ค ำสง จงอธบายเกยวการคดทางลบของทานตามล าดบ ค ำแนะน ำ อธบายตามความคด

เรองทคดลบ.................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................. ................. ความคดทางลบในเรองนน

- …………………………………………………………………………………………………………………………………. - …………………………………………………………………………………………………………………………………. - …………………………………………………………………………………………………………………………………. ความคดทางบวกทมาทดแทน

- …………………………………………………………………………………………………………………………………. - …………………………………………………………………………………………………………………………………. - …………………………………………………………………………………………………………………………………. เกณฑการพจารณาความคดทางบวก 1. เปนสงทมอยจรงแตถกมองขามไป 2. ท าใหเกดความรสกทดขน 3. น าไปสการกระท าทดขน


62 | ห น า


ชอหลกสตร กำรปกครองชนเรยนทำงบวกและสนตวธ เรองท 5 สนตศกษำเพอจดกำรควำมขดแยงในโรงเรยน ค ำสง จงแลกเปลยนในกลมดวาความคดทางบวกทเกดขนตรงกบเกณฑทง 3 ขอหรอไม รวมทงขอเสนอแนะในการคดทางบวกอยางอน ๆ

- เดกในอดตและเดกในปจจบน ....................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................ ......................................... ....................................................................................................................................................... ...............

- “การลงโทษ” คออะไร ................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................... ......................................... ................................................................................................................................................ ......................

- ความเสยหายทเกดจากการลงโทษดวยความรนแรง ................................................................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................. .........................................

- “การสรางวนย” คออะไร ...................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................. .........................................

- การสรางวนยเชงบวกคออะไร และมผลอยางไร ................................................................................................................................................ ...................... ............................................................................................................ .......................................................... ............................................................................................................................. .........................................

ค ำน ำ · t e p e - 5 5 3 0 4...

Documents

Transcript of ค ำน ำ · t e p e - 5 5 3 0 4...