กการประมวลและสังเคราะห์องค์ความร้...

การประมวลและสงเคราะหองคความรการประมวลและสงเคราะหองคความรการประมวลและสงเคราะหองคความร

สขภาพทางเลอกดานสมนไพรสขภาพทางเลอกดานสมนไพรสขภาพทางเลอกดานสมนไพร

ของผตดเชอของผตดเชอของผตดเชอ///ผปวยเอดส ผปวยเอดส ผปวยเอดส ภาคตะวนออกเฉยงเหนอภาคตะวนออกเฉยงเหนอภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

โดย ผศ.ดร.สพตรา ชาตบญชาชย

นางพจนย กาญจนศลป นางสาวบญชวย นาสงเนน นางวภารตน ศรเกอกล นางเกศมกดา จนทรศร นายสวทย จนชย นางสาวศรวรรณ หมนหตถ นายสมศกด ศรมาจนทร นางดวงใจ แสงยศ นางละมอม ไชยศร นางสาวศนสนย สมตะเกษตรน นางสาวพมลทพา มาลาหอม นางชญาภา เพมพรสกล นางศภศรย สงาวงศ นางสาวกฤตยา โยธาประเสรฐ

สนบสนนโดย ส านกโรคเอดสวณโรคและโรคตดตอทางเพศสมพนธ กองควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

ISBN 974-659-269-6

การประมวลและสงเคราะหองคความร

สขภาพทางเลอกดานสมนไพร ของผตดเชอ/ผปวยเอดส

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดย

ผศ.ดร.สพตรา ชาตบญชาชย นางพจนย กาญจนศลป นางสาวบญชวย นาสงเนน นางวภารตน ศรเกอกล นางเกศมกดา จนทรศร นายสวทย จนชย นางสาวศรวรรณ หมนหตถ นายสมศกด ศรมาจนทร นางดวงใจ แสงยศ นางละมอม ไชยศร นางสาวศนสนย สมตะเกษตรน นางสาวพมลทพา มาลาหอม นางชญาภา เพมพรสกล นางศภศรย สงาวงศ นางสาวกฤตยา โยธาประเสรฐ

สนบสนนโดย ส านกโรคเอดสวณโรคและโรคตดตอทางเพศสมพนธ กองควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

ISBN 974-659-269-6

I

บทคดยอ

การศกษาการใชสมนไพรในผตดเชอ/ผปวยเอดส 87 ราย โดยความสมครใจ กระท าโดยการสมภาษณ การสงเกต และบนทกรายละเอยดชนดของสมนไพรทเคยใชในอดต และทก าลงใชอยในปจจบน โดยบคลากรทมหนาทเกยวของในงานควบคม ปองกน และรกษาโรคเอดส ซงผานการอบรมความรพนฐานเกยวกบสมนไพร และเทคนคการเกบขอมล ผตดเชอ/ผปวย ใหความรวมมอดวยการจดบนทกเหตผล วธการใช แหลงทมาของสมนไพร ผลการรกษา ผลขางเคยงและการรกษารวมดวยวธอน ชนด และวธการใชสมนไพรต ารบซงผตดเชอ/ผปวยใช ไดจากการสมภาษณเจาของต ารบ การศกษาอยในชวงเดอน กนยายน 2545 ถงเดอน ธนวาคม 2546 เพอใหไดชนดและกรรมวธการใชสมนไพรทมศกยภาพในการบ าบดรกษา โดยพจารณาจากการประเมนผลจากผใช ผตดเชอ/ผปวยเอดสเปนชาย 24 คน หญง 63 คน ชวงอาย 17-47 ป ทราบผลการตรวจเลอดมาแลว 1-10 ป มากกวา รอยละ 50 ตรวจเลอดซ าเพอความแนใจ มอย 1 ราย ตรวจถง 7 ครง สวนใหญเชอวาไดรบเชอจากการมเพศสมพนธโดยไมปองกน อาการทแสดงออกทพบบอยทสดไดแกอาการผนผวหนงอกเสบ พบรอยละ 29.9 รองลงมาคอเชอราในปาก รอยละ 28.71 อาการทเคยเปนและใชสมนไพรในการบ าบดรกษาอนดบแรกคอ งสวด ซงดขนและหาย รอยละ 16 และ 76 ตามล าดบ อาการไอ ดขนและหาย รอยละ 68.8 และ 31.3 ตามล าดบ เชอราในปาก ซงไดผลดขนและหาย รอยละ 31.6 และ 47.4 ตามล าดบ อาการไข ดขนและหาย รอยละ 40 และ 30 ตามล าดบ เมอตดตามการใชสมนไพรในปจจบนโดยการบนทกรายละเอยดโดยผตดเชอ/ผปวย พบวา สมนไพรทมผลในการกระตนความอยากอาหารและบ ารงรางกาย เปนทนยมใชบอย มทงสมนไพรเดยวและเปนต ารบ ซงมสมนไพรทมรสขมเปนตวยาหลก สวนมากมการรกษารวมโดยการใชสมาธ การงดอาหารแสลง บ ารงรางกายดวยอาหารและยาแผนปจจบน จากการตดตาม สงเกตและจดรายละเอยดของสมนไพรดงกลาว ผสมภาษณชวยระมดระวงความผดพลาดทเกดจากความเขาใจผดในชอ และ ชนดของสมนไพรทมลกษณะใกลเคยงกนมากขน ซงไดรบการตรวจสอบชอและชนดของสมนไพรจากการพดคยในเครอขาย และนกวชาการ สมนไพรทมศกยภาพซงนาทจะมการศกษาวจยทางคลนกตอไป คอ ชมเหดไทย เพอคลายเครยดและท าใหนอนหลบ สมกบไทย ส าหรบแกไอและแกหอบ กลวยน าวาดบ ใบฝรง กลบกระเทยม เปลอกตนแค ส าหรบแกเชอราในปาก เปลอกผลทบทม ส าหรบอาการอจจาระรวง สมนไพรทมรายงานตานไวรสจากการทดลองในหองปฏบตการและมรายงานการวจย ทนาศกษาตอไปคอ ตาไมไผ รางจด มะเขอพวง ฝรง ฟาทะลายโจร และยอ

II

รายชอนกวจยเอดส

นกวจยหลก ผชวยศาสตราจารย ดร.สพตรา ชาตบญชาชย คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

นกวจยรวม สคร.5 1. นางพจนย กาญจนศลป ส านกงานปองกนควบคมโรคท 5 จงหวดนครราชสมา 2. นางสาวบญชวย นาสงเนน ส านกงานสาธารณสขจงหวดนครราชสมา 3. นางวภารตน ศรเกอกล โรงพยาบาลปกธงชย จงหวดนครราชสมา 4. นางเกศมกดา จนทรศร โรงพยาบาลจงหวดมหาสารคราม 5. นายสวทย จนชย ส านกงานสาธารณสขจงหวดชยภม สคร.6 1. นางสาวศรวรรณ หมนหตถ ส านกงานปองกนควบคมโรคท 6 จงหวดขอนแกน 2. นายสมศกด ศรมาจนทร ส านกงานสาธารณสขจงหวดเลย 3. คณดวงใจ แสงยศ ส านกงานสาธารณสข อ าเภอบานแฮด 4. คณละมอม ไชยศร โรงพยาบาลชมแพ สคร.7 1. นางศภศรย สงาวงศ ส านกงานปองกนคบคมโรคท 7 อบลราชธาน 2. นางสาวพมลทพา มาลาหอม ส านกงานสาธารณสขจงหวดอบลราชธาน ส านกโรคเอดสวณโรคและโรคตดตอทางเพศสมพนธ 1. นางชญาภา เพมพรสกล พยาบาลวชาชพ 7 วช. 2. นางสาวศนสนย สมตะเกษตรน นกจตวทยา 3. นางสาวกฤตยา โยธาประเสรฐ นกสถต 6

III

ค ำน ำ

“ยา”ไมวาจะเปนแผนปจจบนหรอสมนไพรยอมมขอจ ากดในการรกษา ในเงอนไขทแตกตางกน ผลของยาอาจจะไมเหมอนเดมนอกจากนยากมการเสอมและแปรสภาพได ถาการเกบรกษาไมถกตอง โรคและอาการบางอยางมความซบซอนจนยากทจะสงเกตได ผมความรความช านาญในเรองนนๆ จ าเปนทจะตองอธบาย แนะน าและสอสารใหประชาชนเขาใจ ความรในสรรพคณอยางเดยวอาจจะไมเพยงพอ คณภาพของสมนไพรเปนเรองส าคญเชนเดยวกบการใชสมนไพรใหถกตน ถกอาการและมปรมาณเพยงพอทจะบ าบดรกษา ขอมลการการใชสมนไพรของผปวย/ผตดเชอทไดจากการศกษาในครงน เปนบทเรยนทมคณคาส าหรบนกวจยทเกยวของเปนอยางยง ผทเกยวของกบการปฏบตงานคาดหวงวาวธการไดมาซงขอมลทสะทอนความจรงจะน าไปสการสรปผลทชดเจนขน การท างานในลกษณะเครอขายเปนการเพมพนขอมลและประสบการณทหลากหลายซงสรางบรรยากาศการเรยนรรวมกน และแลกเปลยนขอมล ตรวจสอบความตรงและความแตกตางของขอมลทไดรบ การศกษาชนนเปนเพยงขนเรมตน ตองการสะสมความรอยางตอเนองจงจะเปนความรทชดเจนและหนกแนนเพยงพอแกการถายทอดตอไป

IV

กตตกรรมประกาศ

การใชสมนไพรในผตดเชอ/ผปวยเอดส เปนเรองทมความละเอยดและซบซอนเนองจาก ความไววางใจของผใหขอมลกบนกวจยมใชจะเกดขนไดงาย ความสมพนธทดตอกนและความจรงใจเปนสอกลางส าคญอนเปนหวใจของงานชนน

ขอขอบคณผตดเชอ/ผปวยเอดสทกทาน รวมถงผทท าการรกษา หลวงพอวดซบบอน หลวงพอวดปานางเหรญ เจาหนาทโรงพยาบาล ส านกงานสาธารณสขจงหวด สถานอนามย ส านกงานควบคมโรคปองกนโรคท 5-7 และคณจราภรณ ยาชมภ จากกองควบคมโรค ทชวยประสานในการบรหารงานวจยกบสวนกลาง

ขอขอบคณ ผศ.ดร.ศรสมพร ปรเปรม และคณสมชาย กรตบรณะ ทชวยคนควาขอมลสมนไพร คณสภาวด จฑากฤษฏา คณศรญญา แกวประสทธ ทชวยในการวเคราะหผลการใชสมนไพร คณอบล จรยา คณนภาวด ตรเดช ทชวยจดพมพและแกไขรปเลมขอบคณผบรหารคณะเภสชศาสตรและภาควชาเภสชศาสตรสงคมและการบรหาร ทอ านวยความสะดวกในการประชมระหวางเครอขายสมนไพรในหลายๆ ครง ขอบคณครอบครวและผบงคบบญชาของนกวจยทกทานทสนบสนนและเขาใจในการปฏบตงานทเบยดเบยนเวลาบางสวนเพอใหงานชนนลลวงไปดวยด และผส าคญทสนบสนนการจดอบรมเชงปฏบตการและงบประมาณส าหรบโครงการคอส านกงานโรคเอดสวณโรคและโรคตดตอทางเพศสมพนธทท าใหงานชนนส าเรจลลวงและผานพนชวงของการเปลยนแปลงโครงสรางการปฏบตงานมาอยางราบรน

สพตรา ชาตบญชาชย

สารบญ

ปกใน บทคดยอ I รายชอนกวจย II ค าน า III กตตกรรมประกาศ IV บทท 1 บทน า

1.1 หลกการและเหตผล 1 1.2 วธวตถประสงค 2 1.3 วธการศกษา 3-4

บทท 2 การทบทวนวรรณกรรม 5-18 เอกสารอางอง 19-26

บทท 3 ผลการศกษา

ลกษณะขอมลทวไปของผตดเชอ/ผปวยเอดส 27-32 ขอมลการใชสมนไพรในปจจบน 33-79

- ต ารบสมนไพรและวธการรกษาของวดปานางเหรญ 80-81 - ต ารบสมนไพรและวธการรกษาของวดซบบอน 82-83 - ต ารบสมนไพรและวธการรกษาของบานรมเยน 83-84 - ต ารบสมนไพรและวธการใชของหลวงพอจงหวดชยภม 84 - ภาพวธการศกษาสมนไพรของเครอขาย 85-93

ผลการพฒนาเครอขาย 94-98 บทท 4 สรปและวเคราะหผลการศกษา 99-104รายการสมนไพรทมรายงานการศกษาทางวทยาศาสตร 105-170 สารบญตาราง

- ตารางท 1. Distribution of Reported AIDS Cases by risk Behaviour, September 1984 – December 2000 5

- ตารางท 2. Distribution of Reported AIDS Cases by Age Group, September 1984 – December 2000 6

- ตารางท 3. จ านวนผตดเชอ HIV ตามลกษณะของการประกอบอาชพ รายงานเมอ 31 ธนวาคม 2543 7

- ตารางท 4. อาการทเกดจากการตดเชอฉวยโอกาสทพบบอยและรายชอ สมนไพรทใชรกษา 13

- ตารางท 5. แสดงรอยละของจ านวนครงทตรวจเลอดเพอความแนใจ 27 - ตารางท 6. แสดงรอยละของเหตผลทท าใหไดรบการตรวจเลอด 28 - ตารางท 7. แสดงรอยละของผทเคยเกดโรค/อาการ 28 - ตารางท 8. รอยละสาเหตของการไดรบเชอ HIV ตามการรบรของผตดเชอ/ผปวย 29 - ตารางท 9. รอยละของผมประสบการณการบ าบดรกษาและสงเสรมสขภาพ 29

แบงตามวธการตางๆ - ตารางท 10. แสดงอาการ/โรค ทเคยใชสมนไพรรกษา จากผปวย 87 ราย 30 - ตารางท 11. แสดงชนดของสมนไพรทมประสบการณและผลของการใช 31 - ตารางท 12. การใชสมนไพรในผตดเชอ/ผปวยเอดส 87 ราย 34-60 - ตารางท 13. ชนดของสมนไพรทเคยรกษาอาการตางๆ จากผตดเชอ/

ผปวยเอดส 87 ราย 61 - ตารางท 14. ชนดของสมนไพรเดยวทผตดเชอ/ผปวยเอดสใช แบงตามอาการ 62 - ตารางท 15. ต ารบสมนไพรทผตดเชอ/ผปวยเอดสใช แบงตามกลมอาการ 63 - ตารางท 16. แสดงผลการใชสมนไพรรกษาอาการของผตดเชอ/ผปวยเอดส 64-77 - ตารางท 17. ชนดและสรรพคณของสมนไพรทผตดเชอ/ผปวยเอดส 87

คนนยมใช 78-79 - ตารางท 18. ผลการประเมนหลงการเขารบการอบรมเชงปฏบตการ

นกวจยดานสมนไพรเพอการดแลสขภาพทางเลอก ส าหรบผตดเชอ/ผปวยเอดส (จ านวนผตอบกลบการประเมน 12 คน จากผเขารบการอบรม 24 คน) 95-98

ภาคผนวก - ภาคผนวก 1 แบบฟอรมขอมลทวไปผตดเชอ/ผปวยเอดส - ภาคผนวก 2. แบบฟอรม การใชสมนไพรของผตดเชอ/ผปวยเอดส - ภาคผนวก 3. แบบฟอรม ขอมลทวไปของสมนไพรทเคยใช - ภาคผนวก 4. ส าหรบผใชสมนไพร กรอกดวยตนเอง รหสสมนไพร……………………ID

No……………………..

- ภาคผนวก 5. คมอประกอบการสมภาษณ/บนทก การใชสมนไพรส าหรบผตดเชอ/ผปวยเอดส - ภาคผนวก 6โครงการอบรมเชงปฏบตการนกวจยดานสมนไพรเพอการดแล สขภาพทางเลอกของผ

ตดเชอ ผปวยเอดส - ภาคผนวก 7 แบบประเมนหลงการเขารบการอบรมเชงปฏบตการนกวจยดานสมนไพรเพอการดแล

สขภาพทางเลอกของผตดเชอ ผปวยเอดส

1

บทท 1 บทน า

หลกการและเหตผล หลงการระบาดของโรคเอดส จนถงปจจบนน ผตดเชอ HIV มจ านวนไมนอยกวา 50 ลานคน โดย 16 ลานคน ไดถงแกกรรมไปแลว กวา 33 ลานคนยงมชวตอย ในป พ.ศ. 2542 ประมาณการผเสยชวตจากโรคเอดสถง 2.6 ลานคน และมผตดเชอดงกลาวในปเดยวกนนกวา 5.6 ลานคน ซงมการแพรกระจายอยางตอเนองไมหยดย ง นบวาเปนภาระของสงคมมนษยทตองเผชญกบปญหาทตามมาในรปแบบตางๆทงโดยตรงตอสภาวะสขภาพ ผลกระทบตอครอบครว ภาระในดานการรกษา ภาระการสงเสรมความรความเขาใจแกบคลากรสาธารณสขและประชาชน การรณรงคและการศกษาวจยในการปองกนโรคเหลานกอใหเกดคาใชจายในระดบประเทศทตองสงขนอยางตอเนองนบแตมการเกดโรคนขนมา การปองกน เปนวธการด าเนนงานทสงผลตอการหยดย งการแพรของโลกไดอยางคมคามากทสด แตกไมอาจปฏเสธไดวา ขณะนมผตดเชอ และผปวยทอยในสงคมจ านวนไมนอยเกดความทกขทรมานจากความเจบปวยดงกลาว สวนใหญของผตดเชอและผปวยโรคเอดสอยในวยท างาน ซงยงมหนาทรบผดชอบตอครอบครวและตอสงคม จ านวนไมนอยสามารถประกอบกจการตางๆไดตามปกต เชนคนทวไป การรกษาจงเปนปจจยหนงทส าคญอนจะท าใหคณภาพชวตของพวกเขาดขน โดยธรรมชาตของผตดเชอหรอผปวยตางพยายามทจะแสวงหาการรกษามากบางนอยบางแตกตางกนไป ขนอยกบความตระหนกและความเขาใจตอโรค ความเชอ และความยากงายในการเขาถงสถานบรการ การรกษาทพบบอยในสงคมไทยวธหนงคอการรกษาดวยตนเอง ซงมทงการใชยาสมนไพร การรกษาโดยการท าสมาธ รวมถงการแพทยทางเลอกอนๆ การดแลผปวยดวยการแพทยแผนปจจบน มขอเดนในลกษณะของการพยายามหาค าตอบทวดไดและอธบายไดดวยเงอนไขขององคความรในเชงวทยาศาสตร แตดวยความสลบซบซอนของกลไกในรางกายและความสมพนธระหวางรางกายกบจตใจทมผลตอสภาวะตางๆของรางกาย การแพทยแผนปจจบนกมอาจตอบค าถามในหลายประเดนได นอกจากนโรคเอดส ยงเปนปญหาท งในดานผลการรกษา การยอมรบของผปวย คาใชจายในการรกษา ตลอดจนความรและเทคโนโลยทใช และองคความรดงกลาวกซบซอนและยากล าบากในการท าความเขาใจ อนเปนอปสรรคตอการสงตอความรในการดแลตนเองของผปวยตอไปดวย สมนไพรจดเปนอกทางเลอกหนงของการรกษาพยาบาลและการสรางเสรมสขภาพโดยมขอมลถงประโยชนมากมาย เชน การเพมภมตานทานโรค การรกษาอาการทเกดจากการตดเชอฉวยโอกาส

2

การกระตนใหเกดความอยากอาหารและดานอนๆ อกมากมาย ผตดเชอ/ผปวย ตางแสวงหาทางเลอกดวยวธการตางๆ ลองถก ลองผด มทงทใชไดผลและไมไดผลแมวาจะเปนพชชนดเดยวกน เพอใชในกลมโรคและอาการอยางเดยวกนกตาม นอกจากนยงมรายละเอยดเกยวกบขนาด ปรมาณ และกรรมวธในการใชสมนไพร ซงอาจสงผลตอประสทธภาพในการรกษากเปนได การศกษาในครงนมวตถประสงคเพอตดตามดวธการปฏบตตวของผตดเชอ/ผปวยเอดสทยนดเขารวมโครงการดวยความสมครใจ โดยมงเนนเจาะลกไปในเรองการใชสมนไพร เพอการรกษาและสรางเสรมสขภาพ โดยผานกลไกของโครงสรางระบบการบรการสาธารณสขทมอย ขอมลการใชสมนไพรในผตดเชอ/ผปวย จะท าการวเคราะหเพอประเมนศกยภาพของสมนไพร ซงจะน าไปสการรวบรวมองคความรและการพฒนาภมปญญาทองถนอยางเปนระบบตอไป การศกษาในครงนจงเปนการอธบายวธการใชสมนไพรในผตดเชอ/ผปวยเอดส จากประสบการณตรงของผปวย/ผตดเชอโดยตรง ซงตดตามเหตการณไปขางหนาและผลของการใชสมนไพรดวยการประเมนจากตวผปวยเอง ซงผลของการใชสมนไพรจะถกน ามาวเคราะหและเสนอแนะโดยเทยบเคยงกบขอมลทางวชาการทมการศกษาวจยจนไดรบค าตอบทชดเจนแลว ส าหรบพชสมนไพรทยงไมมการศกษาทางดานวทยาศาสตร แตมการใชแลวไดผลด และไมเกดพษหรอผลขางเคยง จะไดท าการรวบรวมและน าเสนอเพอการศกษาตอไป วตถประสงค

1. ทราบ ชนด แหลงทไดมาและวธการใชสมนไพรเพอบ าบดรกษาหรอสรางเสรมสขภาพอนเกดจากประสบการณตรงของผปวย/ผตดเชอในเครอขายเอดสทผานมา

2. ทราบชนด แหลงทไดมา วตถประสงค และผลการใชสมนไพรในปจจบน 3. เพอพฒนาเครอขายในการเกบรวบรวมขอมลสมนไพรทใชในผตดเชอ/ผปวยเอดส

วธการศกษา

ประชากรทศกษา ผตดเชอ/ผปวยเอดสทสมครใจและพรอมทจะใหขอมลอยางตอเนองตดตอกนไดไมนอยกวา 3 สปดาห โดยผตดเชอ/ผปวยทกรายสามารถเขยนหนงสอไดดวยตนเอง ผตดเชอ/ผปวยทท าการศกษา อ.วารนช าราบ จ.อบลราชธาน จ านวน 7 ราย อ.กงสวางวรวงค จ.อบลราชธาน จ านวน 3 ราย

3

อ.ส าโรง จ.อบลราชธาน จ านวน 8 ราย อ.ปกธงชย จ.นครราชสมา จ านวน 9 ราย อ.เมอง จ.เลย จ านวน 1 ราย อ.ปากชม จ.เลย จ านวน 2 ราย อ.เชยงคาน จ.เลย จ านวน 7 ราย อ.ยางชมนอย จ.ศรษะเกษ จ านวน 10 ราย อ.โกสมพสย จ.มหาสารคาม จ านวน 9 ราย อ.แกด า จ.มหาสารคาม จ านวน 1 ราย อ.กดรง จ.มหาสารคาม จ านวน 2 ราย อ.ชนชม จ.มหาสารคาม จ านวน 2 ราย อ.เชยงยน จ.มหาสารคาม จ านวน 5 ราย อ.เมอง จ.มหาสารคาม จ านวน 7 ราย อ.เมอง จ.รอยเอด จ านวน 2 ราย อ.เกษตรสมบรณ จ.ชยภม จ านวน 2 ราย อ.หนองบวแดง จ.ชยภม จ านวน 1 ราย ส านกสงฆซบบอน หมบานซบปลากง ต.ภแลนคา อ.บานเขวา จ.ชยภม จ านวน 1 ราย อ.ชมแพ จ.ขอนแกน จ านวน 8 ราย รวม 87 ราย

เครองมอทใชในการศกษา เครองมอทใชในการเกบขอมลประกอบดวย

1. แบบบนทกและสมภาษณขอมลทวไปของผตดเชอ/ผปวยเอดส (ภาคผนวก 1.)

2. แบบสมภาษณการใชสมนไพรทผานมา (ภาคผนวก 2.)

3. แบบบนทกขอมลสมนไพร (ภาคผนวก 3.)

4. แบบบนทกการใชสมนไพรดวยตนเองของผตดเชอ/ผปวยเอดส (ภาคผนวก 4.)

4

ท าการอบรมเชงปฏบตการใหกบผรวมวจย และ ผปฏบตงานโครงการเอดส รวม 24 คน เปนระยะเวลา 3 วน และมการปรบปรงเครองมอรวมกน ทดลองเกบขอมลภาคสนาม ในพนท เพอ ใหเกดความชดเจนในเครองมอทจะใชจรง โดยมคมอประกอบ(ภาคผนวก 5.) ประชมชแจงรายละเอยดกบผตดเชอ/ผปวยทสมครใจใหขอมล และอธบายวธการบนทกขอมล

วธวเคราะหขอมล โดยการใชสถตอยางงาย เชนรอยละ และการประมวลเนอหาโดยมการตรวจสอบขอมลจากผ บนทกขอมล ดวยการประชม การวเคราะหผลการใชสมนไพร เปนการประมวลจากผใชจรงดวยความรสกและจากการบนทก โดยพจารณาจากหลกการทางเภสชวทยา และเทยบเคยงกบขอมลการศกษาทางวทยาศาสตรของสมนไพร โดยใชต ารา สมนไพร ไมพนบาน เลม 1 – 5 ซงจดท าโดย ส านกงานขอมลสมนไพรและศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต

ระยะเวลาของการศกษา กนยายน 2545 – ธนวาคม 2546

5

บทท 2 ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

การตดเชอ HIV ในประเทศไทย ผปวยรายแรกของประเทศไทยไดถกรายงานเมอเดอนกนยายน พ.ศ. 2527(1) หลงจากนนเปนตนมาการรายงานกมมากขน โดยมจ านวนถง 19,343 รายเมอสนป พ.ศ. 2538 จนถงวนท 31 ธนวาคม 2543 จากรายงานการเฝาระวงโรค ประจ าเดอน ปท 31 ฉบบท 12 ธนวาคม 2544 มรายงานผปวยโรคเอดสสะสมทงสน 160,350 ราย เปนชาย 123,190 ราย หญง 37,160 ราย(ชาย: หญง=3.3:1)ดงตารางท 1 (2) ตารางท 1 Distribution of Reported AIDS Cases by risk Behaviour, September 1984 – December 2000 Year

Risk behaviour Sexual related

IDUs Blood trans-mission

Vertical trans-mission

Other Un-known

Total

1984-1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000

646 1,361 5,246 10,968 16,731 20,754 22,444 22,293 21,205 11,729

93 150 522 924 1,337 1,095 1,105 1,165 987 558

7 10 9 7 10 1 3 2 1 3

96 139 463 808 948 1,228 1,260 1,126 984 498

0 0 1 2 1 3 2 5 6 5

20 105 665 1,170 1,634 1,470 1,718 2,131 1,721 775

862 1,765 6,906 13,879 20,661 24,551 26,532 26,722 24,904 13,568

Total 133,377 7,936 53 7,550 25 11,409 160,350 Percent 83.18 4.95 0.03 4.71 0.02 7.12 100.00 Source: Epidemiology Division, Ministry of Public Health, Thailand

6

กลมอาย ทพบมากทสดคอ 20-39 ป(กลมอาย 25-29 ป มผปวยสงทสดคดเปนรอยละ 28.0 รองลงมาอาย 30-34 ป รอยละ 24.4 กลมอาย 0-4 ปมรอยละ 4.1) ดงตารางท 2(2) ตารางท 2 Distribution of Reported AIDS Cases by Age Group, September 1984 – December 2000 Age Group 1984-1997 1998 1999 2000 Total

No. % 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60+ Unidentified

4,547 403 35 1,082 12,001 27,318 22,069 13,343 6,773 3,384 1,654 1,156 1,319 62

892 237 12 197 2,739 7,457 6,956 4,005 2,198 981 482 241 322 3

732 270 14 178 2,293 6,662 6,455 3,963 2,220 1,061 513 259 283 1

333 188 16 73 1,021 3,459 3,717 2,288 1,240 613 293 139 185 3

6,504 1,098 77 1,530 18,054 44,896 39,197 23,599 12,431 6,069 2,942 1,795 2,119 69

4.06 0.68 0.05 0.95 11.26 28.00 24.44 14.72 7.75 3.77 1.83 1.12 1.32 0.04

Total 95,156 26,722 24,904 13,568 160,350 100.00 อาชพ ผปวยสวนใหญประกอบอาชพรบจางมากทสด(รอยละ 46.9) รองลงมาคอ เกษตรกรรม(รอยละ 21.0) คาขาย(รอยละ 4.2) ขาราชการพลเรอน(รอยละ3.5)และแมบาน(รอยละ 3.2) ปจจยเสยงทสงทสด คอ การมเพศสมพนธ(รอยละ 82.7) รองลงมาคอยาเสพตดชนดเขาเสน(รอยละ 5.8) ตดเชอจากมารดา(4.9) และรบเลอด(รอยละ 0.04) ตงแตเดอนมกราคม ถงวนท 31 ธนวาคม 2542 จงหวดทมอตราปวยสงทสด 10 อนดบแรก คอ พะเยา รองลงมาคอ ระนอง ระยอง ภเกต เชยงราย ตราด ล าพน ล าปาง เชยงใหม จนทบร

7

(อตราปวยตอแสนประชากร เทากบ 175.2, 146.3, 133.6, 132.4, 129.4, 105.0, 103.4, 94.4 และ 89.6 ตามล าดบ) ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จงหวดทมอตราปวยสงสดคอ จงหวดเลย (อตราปวย 32.9 ตอแสนประชากร) ผตดเชอทมอาการ ตงแตป พ.ศ. 2527 ถงวนท 31 ธนวาคม 2543 พบวามจ านวน 61,034 ราย เปนเพศชาย 44,094 ราย เพศหญง 16,940 ราย(อตราสวน ชาย: หญง เทากบ 2.6: 1)ซงสามารถวเคราะหแยกตามเพศ และอาชพดงตารางท 3(2) มผเสยชวตแลว 765 ราย ตารางท 3 จ านวนผตดเชอ HIV ตามลกษณะของการประกอบอาชพ รายงานเมอ 31 ธนวาคม 2543 อาชพ HIV Cases จ านวน

ชาย หญง ราย % เกษตรกร ขาราชการ นกธรกจ พนกงาน คาขาย ผใชแรงงาน นกเรยน ชาวประมง รฐวสาหกจ ผคาบรการทางเพศ ท างานดานบนเทง พนกงานใหบรการ ชางเสรมสวย แมบาน นกโทษ เดก วางงาน อนๆ ไมทราบ

10,422 163 116 459 1,687 21,246 267 939 148 12 20 30 15 0 829 1,379 1,513 1,080 2,299

4,443 197 17 121 809 6,485 148 25 11 260 28 34 22 1,951 21 1,150 375 93 750

14,865 1,830 133 580 2,496 27,731 415 964 159 272 48 64 37 1,951 850 2,529 1,888 1,173 3,049

24.36 3.00 0.22 0.95 4.09 45.44 0.68 1.58 0.26 0.45 0.08 0.10 0.06 3.20 1.39 4.14 3.09 1.92 5.00

รวม 44,094 16,940 61,034 100.0

8

สถานการณผปวยเอดสในประเทศไทย จนถงวนท 30 เมษายน 2545 จ านวนผปวยเอดสมจ านวน 194,446 ราย ผตดเชอมอาการ จ านวน 72,108 ราย ซงอยในชวงอาย 20 – 39 ป เปนสวนใหญ HIV ทรจกกน ม 2 ตว คอ HIV-1 และ HIV-2 โดยท HIV-1 ถกคนพบและแบง ออกเปน 10 สายพนธ คอสายพนธ A-J(3) สายพนธ HIV ทพบในประเทศไทย คอ HIV-1 สายพนธ E และ B(Thai B) รอยละ 80 ของการตดเชอทางเพศสมพนธ เกดจากสายพนธ E สวนการตดเชอจากการฉดยาเสพตดพบวา ประมาณ รอยละ 80 เกดจากสายพนธ B แตในการศกษา molecular epidemiology พบวามการเปลยนแปลงสายพนธในชวง 4-5 ปทผานมา การตดเชอจากการฉดยาเสพตดไดเปลยนสายพนธจาก B เปน E มากขนตามล าดบ(4) ค านยาม ค านยามทใชไดดดแปลงมาจาก CDC ในป 1993(5) ผปวยเอดส(AIDS) คอผทมผลการตรวจเลอดพบ HIV Positive ทกราย ซงแบงออกเปนประเภทตางๆ 3 ประเภทดงน(6) ประเภทท 1 ผปวยเปนเอดสเพราะมอาการของภาวะภมคมกนเสอม โดยตรวจพบโรคหรอกลมอาการทปรากฏ 1 ใน 25 โรค ตามการจดกลมโรคของ CDC ดงตอไปน Candidiasis ของหลอดอาหาร หลอดลม (Trachea, bronchi) หรอ ปอด Invasive cervical cancer Coccidioidomycosis ชนดแพรกระจาย ของอวยวะตางๆ นอกเหนอจากปอด หรอ ตอมน าเหลองทคอ หรอขวปอด Cryptococcosis Cryptosporidiosis และมอจจาระรวง นานมากกวา 1 เดอน โรคตดเชอ Cytomegalovirus ของอวยวะใดอวยวะหนง นอกเหนอจากตบมามและตอมน าเหลอง โรคตดเชอ Cytomegalovirus retinitis HIV encephalopathy เรยก HIV dementia, AIDS dementia หรอ subacute cephalitis จากเชอ HIV Herpes simplex นานเกน 1 เดอน Histoplasmosis ชนดแพรกระจายของอวยวะตางๆ Isosporiasis และมอจจาระรวงนานเกน 1 เดอน Kaposi’s sarcoma Lymphoma, Burkitt’s (or equivalent term) Lymphoma, immunoblastic ( or equivalent term)

9

Lymphoma, primary in brain Mycobacterium avium complex หรอ โรคตดเชอ M. kansasii Mycobacterium, other species or unidentified species, disseminated or extrapulmonary Mycobacterium tuberculosis, Pulmonary or extrapulmonary Pneumonia recurrent(Bacteria) มากกวา 1 ครง ใน 1 ป โรคปอดบวมจากเชอ Pneumocystis carnii ตดเชอ Penicillium marneffei Progressive multifocal leukoencephalopathy Salmonella septicemia Toxoplasmosis ในสมอง Wasting syndrome (emaciation, slim disease) ประเภทท 2 ผปวยเปนเอดสเพราะตรวจพบ CD4 นอยกวา 200 ตอไมโครลตร อยางนอย 2 ครง ในกรณไมปรากฏโรคหรอกลมอาการอนๆ หรอการวนจฉยโดยอาศยโรคหรอกลมอาการอนๆ ยงไมแนนอน ประเภทท 3 ก. เดกทารกตดเชอจากมารดา (vertical transmission) ตองตรวจพบอาการอยางนอย 2 อยาง ใน Major signs และ 2 อยาง ใน Minor signs เดกทารกทตายกอนอาย 15 เดอน ตองตรวจพบอาการอยางนอย 1 อยาง ใน Major signs และ 1 อยาง ใน Minor signs Major signs Weight loss or failure to thrive Chronic/Recurrent diarrhea more than 1 month Chronic/Recurrent fever more than 1 month Persistent or severe lower respiratory tract infection Minor signs Generalized lymphadenopathy or hepatosplenomegaly Oral thrush Repeated common infections (otitis, pharyngitis) Chronic cough Generalized dermatitis Confirmed maternal or children HIV infection ผตดเชอทมอาการ(Symptomatic HIV Patient)

10

Oral candidiasis or hairy leukoplakia Herpes Zoster more than 1 dermatome Central nervous system dysfunction Diaarhea more than 1 month Fever for more than 1 month Cachexia or more than 10% weight loss Asthenia more than 1 month Persistent dermatitis more than 1 month Anemia, lymphopenia, thrombocytopenia Persistent cough or any pneumonia more than 2 months (except TB) Lymphadenopathy more than 1 cm. at least 2 noninguinal sites for more than 1 month พยาธวทยาของการเกดโรค และการด าเนนของโรค HIV ถกคนพบเมอ ป ค.ศ. 1983 วาเปน retrovirus ซงประกอบดวย enzyme reverse transcriptase และ capsid ทหอหมดวย membrane ทม lipid เปนสวนประกอบ โดยปรกตแลว HIV จะถกท าลายไดงาย ไมวาจะเปน hydrogen peroxide , น ายาซกผาขาวทใชตามบาน glutaraldehyde, isopropyl alcohol หรอแมกระทงความรอน (560C นาน 10 นาท)(7) เมอมนเขาใน cell กจะสราง DNA โดยอาศย enzyme reverse transcriptase DNA จะเขาไปเปนสวนหนงของ host และเมอมการสราง DNA ของ host ท าใหเกดการเพมจ านวนของ HIV จนในทสด host cell กจะถกท าลายลงไป กระบวนการท HIV มผลตอระบบภมคมกนของรางกายเกดเนองมาจาก การท T-lymphocyte ซงมสวนของผวเปน glycoprotein เรยกวา CD4 สามารถจบกนไดดกบ HIV virus แมวา monocytes และ macrophage จะม CD4 receptors ทผนงดวยกตาม แตไมมากเทากบทผนงของ T-lymphocytes ซงเปนตวทมบทบาทส าคญในกระบวนการสรางภมคมกนของรางกาย ดงนน การทม CD4 ลดลง และ lymphokines ทเพมขน จงเปนสญญาณทแสดงถงความบกพรองของรางกายในการทจะตอตานตอสงแปลกปลอม ผลทมกจะเกดตามมากคอ การตดเชอฉวยโอกาส ไมวาจะเปน ไวรส บกเตร โปรโตซว หรอเชอรากตาม หลงจากทรางกายไดรบเชอ HIV อาจไมมอาการใดๆปรากฏเลยนาน 8 – 10 ป ประมาณ 5-25% จะมอาการทางตอมน าเหลอง(Persistent generalized lymphadenopathy) ซงควรแยกออกจากภาวะการตดเชออนๆ และ กลมโรคมะเรง น าหนกลดลงจากเดม 10 % มไขประจ า หรออาจมอาการอจจาระรวงมานานมากกวา 1 เดอน ระยะนเรยกวา AIDS-related complex (ARC)

11

ลกษณะทางคลนกและระยะของการตดเชอ HIV ( Clinical Manifestation and Staging of HIV Infection) ลกษณะทางคลนกภายหลงการไดรบและตดเชอ HIV เขาไปในรางกาย สามารถแบงออกไดเปน 4 ระยะ คอ Acute HIV infection or primary HIV infection Asymptomatic stage or clinical latency Early symptomatic stage or AIDS-related complex(ARC) Advanced HIV diseases or AIDS Acute HIV Infection หรอ Primary HIV Infection จากรายงานของประเทศสหรฐอเมรกา และ ออสเตรเลย พบวา 50-90% ของผตดเชอ HIV มอาการของ Acute HIV Infection Syndrome(5)(6)(7) แตจากการศกษาในประเทศไทยโดย นพ.เกยรต รกษรงธรรม และคณะ ไดท าการศกษาแบบ ภาคตดขวาง(cross sectional) ในผตดเชอทมารบการรกษาทโรงพยาบาลจฬาลงกรณ จ านวนเกอบ 400 ราย พบวามเพยง 3 ราย(คดเปนรอยละ < 1) ทระบวามอาการน แมวาการศกษานจะเปนการซกอาการยอนหลงในอดต ซงอาจมผลท าใหตวเลขต ากวาความเปนจรง แตนาจะแสดงไดวา คนไทยทตดเชอ HIV มอตราการเกดอาการ acute HIV infection syndrome นอยกวาในสหรฐอเมรกา และออสเตรเลย ระยะเวลาตงแตตดเชอ HIV จนกระทงเรมแสดงอาการเฉยบพลนของการตดเชอ ประมาณ 2-4 สปดาห(5) แตสามารถเกดไดตงแต 6 วน ถง 6 สปดาห สวนระยะเวลาทเกดอาการตดเชอเฉยบพลน จะประมาณ 1-3 สปดาห อาการเเสดงทางคลนกทพบบอยทสด(พบมากกวารอยละ 50 ) ไดแก ไข ปวดกลามเนอ ปวดศรษะ ผน (erythematous maculopapular rash) คออกเสบ ออนเพลย ตอมน าเหลองโต จะเหนวา อาการสวนใหญจะคลายกบไขหวด ไขจากคออกเสบ รวมทงการตดเชอไวรสอนๆโดยเฉพาะอยางยง Epstein-Barr Virus Mononucleoside ดงนนการวนจฉย Acute HIV Infection จงตองอาศยการซกประวตความเสยงตอการรบเชอ HIV ในชวง 6 เดอนทผานมารวมดวย Asymptomatic HIV Infection หรอ Clinical Latency ภายหลงการตดเชอ HIV แลว ผตดเชอสวนใหญจะอยในสภาพไมแสดงอาการ ซงเปนเพยง clinical latency เชอ HIV ยงคงมการแบงตวในอตราทสงและภมคมกนของรางกาย CD4+

12

cell จะถกท าลายลงเรอยๆ อตราการลดลงของ CD4+ cell เฉลยประมาณปละ 40-60 cell/ml ส าหรบในรายทมปรมาณไวรสสงมาก การลดลงของ CD4+ cell กมากดวย โดยเฉลยพบวา ระยะเวลานบจากเรมตดเชอ HIV จนเกดอาการของ AIDS(incubation period) ประมาณ 8-10 ป แตมรายงานผตดเชอไมเกนรอยละ 5 มการด าเนนโรคแบบรวดเรว(rapid progression) คอนอยกวา 3 ป และอกประมาณไมเกนรอยละ 5 มการด าเนนโรคแบบ long term non-progressors คอตดเชอมานานเกนกวา 10 ปโดยไมมอาการและไมมการลดลงของ CD4+ cell อยางไรกตาม พบวา ปรมาณเชอไวรส(viral load) ยงสงจะยงมโอกาสด าเนนโรคเปนแบบรวดเรวและรนแรง นพ.เกยรต รกษรงธรรมและคณะ พบวาอตราการลดลงของ CD4+ cell ของคนไทย ใกลเคยงกบอตราของผตดเชอทางตะวนตก คอ ประมาณ 50 cell / ml ตอป และไมพบความแตกตางกนระหวางสายพนธ E และ B Early Symptomatic Disease หรอ AIDS-Related Complex (ARC) เมอภมตานทานถกท าลายลงเรอยๆ ผตดเชอจะเรมแสดงอาการทางคลนก โดยทวไปจะเรมเมอ CD4+ cell ต ากวา 500 cell / ml อาการทางคลนก ระดบ CD4+ count และสาเหตของ Early Symptomatic Disease ทพบบอย มดงน Clinical CD4+count Etiology - Herpes Zoster 300 – 500 Varicella – Zoster Virus (VRZ) - Oral Hairy Leukoplakia 200 – 500 Ebstein – Barr Virus (EBV) - Oral Thrush <300 Candida Albicans - Wasting Syndrome <300 Probably HIV – related - Seborrheic Dermatitis <300 Uncleared - Pruritic Papular Eruption (PPE) <300 Uncleared - Chronic Diarrhea <300 Probably HIV - related Advanced HIV Diseases หรอ AIDS เมอภมตานทานซงหมายถง CD4+ cell ถกท าลายลงจนเหลอนอยกวา 200 cell / ml ถอวาเขาสระยะภมคมกนทบกพรองอยางรนแรง มโอกาสทจะเกดโรคตดเชอฉวยโอกาสและมะเรงบางชนด ในอตราทสงขน แตมผปวยบางรายอาจเกดโรคตดเชอฉวยโอกาสหรอมะเรงบางชนดได ทงๆ ทมจ านวน CD4+ cell มากกวา 200 cell / ml ไดแก วณโรค ซงสามารถเกดในระยะใดของ HIV Disease กได และ Lymphoma เปนตน

13

โรคตดเชอฉวยโอกาสทพบบอยในคนไทยทเปนผใหญซงเปนเอดส( Common AIDS – defining illness in HIV – infected Thai Adults ) Diseases CD4+ count * Etiology - Tuberculosis <300 M. tuberculosis - PCP pneumonia <200 Pneumocystis carinii - Cryptococcal meningitis <100 C. neoformans - Penicillosis <200 Penicillium marneffei - Toxoplasmosis <100 Toxoplasmosis gondii *ปรบมาจาก RE Chaisson and PA Volberding , in Mandell’s Text Book of Infection Diseases 1995 จากความเจบปวยทเกดขนของผตดเชอ HIV มสาเหตมาจากการตดเชอฉวยโอกาส ซงจะแตกตางกนตามชนดของเชอทไดรบและความรนแรงของเชอนน นอกจากนยงขนอยกบการดแลสขภาพตนเอง และภมคมกนรางกาย ในปจจบนผตดเชอ/ผปวย ไมสามารถเขาถงการบรการไดทกครง เนองจากปจจยของผตดเชอ/ผปวย และปจจยจากสถานบรการ การดแลตนเองจงเปนสงทส าคญ เพอปองกนการตดเชอฉวยโอกาส การใชสมนไพร จงเปนอกทางเลอกหนงทเปนทสนใจอยางกวางขวาง ซงสมนไพรบางอยางกผานขนตอนของการศกษามาแลวเปนอยางด แตจ านวนไมนอยทมเพยงการศกษาในหองปฏบตการบางขนตอนเทานน อยางไรกตาม สมนไพรทผานการศกษาและมขอมลสนบสนน ในการรกษาอาการตางๆ ทเกดขนกบผตดเชอ/ผปวยเอดส ดงตารางท 4(8) ตารางท 4 อาการทเกดจากการตดเชอฉวยโอกาสทพบบอยและรายชอสมนไพรทใชรกษา อาการทเกดจากการตดเชอฉวยโอกาส สมนไพรทใชรบประทาน(สวนทใช) *เปนไข เจบคอ *ไอ *ทองอด ทองเฟอ *ทองเสย(แบบไมรนแรง)

ฟาทะลายโจร(ใบ) ขง(เหงา) มะนาว(น า) มะขามปอม(ผลแก) กระชาย(เหงา) กระเทยม(หวใตดน) กะเพราะ(ใบหรอทงตน) ขง(เหงา) ขมนชน(เหงา) ตะไคร(ล าตนและเหงาแก) กลวยน าวา(ผลดบ) ทบทม(เปลอกผลแกแหง) ฝรง(ใบหรอผลดบ) มงคด(เปลอกผลแหง)

14

*คลนไส อาเจยน *แผลรอนในภายในปาก *ลนและเพดานเปนฝา

ชา(ใบ) กะเพรา(ใบสด) ขง(เหงา) มะตม(ผล) ฟาทะลายโจร(ใบ) ลกใตใบ(ทงตน) มะระขนก(ผล) กระเทยม(หวใตดน) กลวยน าวา(ผลดบ) กานพล(ดอก) ขา(เหงาแก)

แมวาจะมการทดลองทางคลนกในบางกลมอาการทระบมาแลวขางตน ในการใชกบผตดเชอ/ผปวยเอดส กยงไมมรายงานทชดเจน หลกในการพจารณาวาสมนไพรใดทจะมควรใหความสนใจในการศกษาตอไป คอสมนไพรทมคณสมบตตอไปน ผานการศกษาทางหองปฏบตมาพอสมควร จนทราบวา มสารส าคญทเกยวของกบ การตานไวรส, การเสรมภมตานทานของรางกาย, รกษาอาการทเกดจากการตดเชอฉวยโอกาส และอาการทเกดเนองจากการด าเนนของโรค เปนสมนไพรทหางาย หรอสามารถแพรพนธไดอยางรวดเรว สารส าคญทมผลตอ enzyme reverse transcriptase สมนไพรทมสารส าคญในการ ยบย ง enzyme protease inhibitors สารส าคญทเพมภมคมกนใหแกรางกาย และ สมนไพรทมฤทธในการฆาเชอฉวยโอกาสตางๆ สมนไพรทมศกยภาพในการรกษา 1. นมสวรรค Clerodendrum paniculatum Linn. Family Verbinaceae เปนไมพมสง 2-3 เมตร ใบคลายใบนางแยม ขอบจกโตๆ ดอกเลกๆออกเปนชอเปนชน เหมอนฉตร มสองชนดคอ ชนดดอกสแดงอมสม เรยกวา นมสวรรคตวเมย และ ชนดดอกขาว เรยกวา นมสวรรคตวผ ราก รสเมาตดจะรอน แกพษฝภายใน เชนวณโรค แกไขเพอโลหต ใบ รสเมาตดจะรอน แกลมในทรวงอก แกพษฝดาษ ฤทธทางเภสชวทยา รบกวนการกนอาหารของมลง(9) ยบย งเอนไซม glutamate-pyruvate transaminase 2. เจตมลเพลงแดง Plumbago indica Linn. Family Plumbaginaceae. ชออนๆ เชน ปดปวแดง ไปใตดน เปนไมพม ยอดออนสแดง ล าตนกลมเรยบ มสแดงบรเวณขอ ราก รสรอน บ ารงธาต แกทองอดทองเฟอ ใชทาภายนอกแกโรคผวหนงกลากเกลอน แกน แกขเรอนกวาง

15

ลกแกโรคผวหนง แกฝ ฤทธทางเภสชวทยา ตานเชอรา ตานเชอแบคทเรย ตานยสต (10)(11)(12) 3. กระเมง Eclipta prostata Linn. Family Compositae ชออนเชน กระเมงตวเมย เปนไมลมลก อาย 1 ป ใบรปหอกหรอรปร กลบดอกสขาว ผลเปนรปลกขางสด า ตน แกดซาน แกโรคผวหนง แกไอ ลก ขบลม ฤทธทางเภสชวทยา ตานไวรส ตาน Mycobacterium ยบย งเอนไซม creatinkinase(13), alanine aminotransferase(14), -glutanyl transpeptidase, aspartase aminotransferase(15). 4. โดไมรลม Elephantopus scaber Linn. Family Compositae เปนไมลมลก ดอกชอแทงออกจากกลางตน ใบ แกไข ขบปสสาวะ แกออนเพลย รกษากามโรค รกษาโรคบรษ ทงตน ขบปสสาวะ แกไข แกไขจบสน ขบน าเหลองเสย แกบด แกทองเสย(15) ฤทธทางเภสชวทยา ยบย งเชอแบคทเรย (16)(17) ยบย งเชอไวรส (18) ตานความเปนพษตอตบ (19)(20)(21) ลดไข (22) ลดการอกเสบ (23) กระตนมดลก(24) ลดความดนโลหตและยบย งเอนไซม reverse transcriptase (25) glutamate-oxalate-transaminase และ glutamate- pyruvate-transaminase(20) 5. นมแมว Rauwenhoffia siamensis Scheff. Family Annonaceae เปนไมพม หรอไมเถารอเลอย ขนาด 1-2 เมตร ดอกมกลนหอม มสนวล ราก และเนอไม แกไขหวด แกไขเพอเสมหะ แกไขทบระด ฤทธทางเภสชวทยา ยบย งเอนไซม HIV-1 reverse transcriptase(26) 6. น านมราชสห Euphorbia hirta Linn. ชอพอง E.pilulifery L. Family Euphorbiaceae เปนพชลมลก ล าตนมขนสน าตาลปนเหลอง ดอกออกเปนชอตามซอกใบ ทงตน แกพษ ขบน านม แกผดผนคน แกบด แกโรคหนองใน แกฝในปอด แกฝทเตานม แกกลากเนาเปอย ฤทธทางเภสชวทยา กระตนระบบภมคมกน(27)(28) เรงใหแผลหายเรว(28) ตานฮสตามน(29) ตานเชอแบคทเรย(28)(30) ตานวณโรค(31) ตานเชอรา(28)(32)(33)(34) ตานเชอไวรส(35)

16

7. เนยมหเสอ Coleus amboinicus Lour. ชอพอง C. aromaticus Benth., C. suganda Blanco, Plectranthus aromaticus Roxb. Family Labiatae เปนพชลมลก ใบและตนฉ าน า ล าตนสเหลยมและมกลนหอม ดอกออกเปนชอทปลายกง มกใชเปนสมนไพรทรวมกบชนดอน ฤทธทางเภสชวทยา ยบย งเชอ แบคทเรย(36)(37) ยบย งเชอรา(37) ยบย งเอนไซม protease จากเชอ HIV(38) 8. ประยงค Aglaia odorata Lour. Family Meliaceae เปนไมพม มใบประกอบแบบขนนก ดอกออกเปนชอ มกลนหอม ออกเปนชอตามซอกใบและปลายกง ดอกมสเหลอง ราก ชวยใหเจรญอาหาร แกผอมแหง แกไข ใบ ชวยเจรญอาหาร แกไข รกษากามโรค รกษาฝมหนอง ฤทธทางเภสชวทยา ยบย งเอนไซม reverse transcriptase (39) เสรมฤทธยบย งเนองอก(40) เปนพษตอเซลล(41) 9. มะรม Moringa oleifera Lamk Family Moringaceae เปนไมยนตน ใบมลกษณะเปนใบประกอบ มใบยอย ใบเปนวงร ดอกเปนชอ กลบดอกสขาวแกมเหลอง ผลเปนฝก ใบ ท าใหนอนหลบ ยาระบาย รกษาเลอดออกตามไรฟน แกไข บ าบดโรคทองมาน ปวดเมอยตามขอ ผล และเมลด บ ารงก าลง ถอนพษไข แกขดเบา (42) ฤทธทางเภสชวทยา กระตนการสราง Interferon (43) ตานเชอ Mycobacterium (44)(45) ตานไวรส (46) ตานเชอรา และยสต (44) 10. หญาใตใบ Phyllanthus urinaria Linn. Family Euphorbiaceae เปนไมลมลก ใบเดยวเรยงสลบ ใบมขนาดเลก ดอกชอกระจกกลมออกทซอกใบ ผลแหงแตกได ใบ แกไขหวด แกปสสาวะขด (47) ทงตน แกพษไข แกพษตานซาง แกกามโรค กระตนกระเพาะอาหารใหท างาน ฤทธทางเภสชวทยา ตานเชอแบคทเรย (48)(49)(50)(51) ตานเชอรา (52) ตานไวรส (52)(53)(54)(55)(56) ยบย งเอนไซม viral DNA polymerase (53)(57)(58) glutamate oxaloacetate transaminase(59) และ glutamate pyruvate transaminase(59)(60) 11. หมอน Morus alba Linn. Family Moraceae เปนไมพมล าตนตงตรง ใบเดยวเรยงสลบ รปไข มหลายพนธ ใบอาจเปนขอบเรยบหรอหยกเวาเปนพ ผวใบสากคาย ผลเปนผลรวม รปทรงกระบอกเมอสกสมวงแดง

17

ใบ แกไอ แกเจบคอ ท าใหชมชน ขบเหงอ ผล ขบเสมหะ แกเจบคอ เปนยาระบายออนๆ ฤทธทางเภสชวทยา ตานเชอแบคทเรย (61)(62) ตานเชอ Mycobacteria (63) ตานไวรส(64)(65) จบกบอนมลอสระ (66) ท าใหสตวทดลองมอายยนยาวขน(66) กระตนภมคมกนของรางกาย(67) 12. ราชดด Brucea javanica (Linn.) Merr. Family Simaroubaceae ชอพอง B. amarissima Desv. เปนไมพม ใบประกอบแบบขนนกเรยงสลบรอบกง ใบยอย รปไขแกมใบหอก ขอบใบหยก มขนนมทง 2 ดาน ดอกชอ ออกทซอกใบ ผลเมอแหงมสน าตาลด าคลายเมลดมะละกอแหง ใบ ถอนพษตะขาบ แมลงปองขบ แกกลากเกลอน ผล แกกษย บ ารงน าด แกบด เจรญอาหาร แกอาเจยน แกไข ทงตน แกบด แกไขจบสนชนดวนเวนวน(68) ฤทธทางเภสชวทยา ตานมาลาเรย(67)(68)(69)(70) ยบย งการสงเคราะห RNA(71) ฆาเชอแบคทเรย(72) ตานเรม(73)(74) ยบย งการสงเคราะห DNA (75) ตานไวรส โปลโอ (76) 13. ผกโขมจน Amaranthus tricolor Linn. Family Amaranthaceae ชอพอง A.gangiticus Linn. A. olerceus Roxb. เปนไมลมลกล าตนตรง ใบเดยวเรยงสลบรปไขแกมสเหลยมขนมเปยกปน ผวใบเรยบ มกมแตมสมวง ดอกชอออกแนนเปนกระจกทซอกใบหรอปลายยอด ผลแหงแตกได เมลดเลกสน าตาลเขม ผวมน ไมระบสวนทใช แกไขสมประชวร แกไขสะบดรอนสะบดหนาว แกเสมหะ บ ารงไฟธาต แกฟกบวมในทอง ใหรจกรสอาหาร(77) ฤทธทางเภสชวทยา ตานเชอแบคทเรย(78)(79) ตานการแตกตวของเมดเลอดแดง จบกบเมดเลอดแดง(80)(81) ยบย งเอนไซม reverse transcriptase(82) 14. พลคาว Houttuynia cordata Thunb. Family Saururaceae เปนไมลมลก มกลนคาวคลายกลนคาวปลา ใบเดยวรปหวใจ เรยงสลบ ปลายใบแหลม ขอบใบเรยบ กานใบสวนโคนแผเปนกาบหมล าตน ดอกชอออกทปลายยอด ดอกยอยจ านวนมากขนาดเลกสเหลอง ไมมกลบดอก ผลแหงแตกได ใบ แกกามโรค แกโรคผวหนง ทงตน ขบปสสาวะ แกฝอกเสบ แกปอดอกเสบ แกไอ หลอดลมอกเสบ แกบด แกโรคตดเชอในทางเดนปสสาวะ แกกามโรค ท าใหแผลแหง แกเขาขอ ฤทธทางเภสชวทยา

18

ยบย งเอนไซม cyclooxygenase(83) ยบย งเอนไซม HMG-CoA reductase มผลตอการจบของ cholecystokinin receptor (84) ยบย งเอนไซม angiotensin converting enzyme (84)(85) ยบย งเอนไซม glutamate-pyruvate transaminase(86) ตานไวรส(81)(88) ตานเชอรา(89) กระตนผวหนงใหเกดการแพชาลง กระตนเซลลน าเหลอง(90) ลดไข กระตนการท างานของ phagocyte ลดการซมผานของหลอดเลอดฝอย(91) 15. ฟก Benincasa hispida (Thunb.) Cogn. Family Cucurbitaceae ชอพอง B. cerifera Savi เปนไมลมลกเลอยพน มมอเกาะ ล าตนและใบมขนหยาบ ล าตนหนารปทรงกระบอกยาวเรยว มรองตามยาว ใบเดยวเรยงสลบ โคนใบรปหวใจ ขอบใบเวาเปนแฉก 5-11 แฉก ดอกเดยวออกทซอกใบ กลบดอกสเหลองเชอมตดกนเปนรปปากแตร ผลมขนาดใหญ เมลดรปไขแกมวงรมจ านวนมาก ราก แกพษไขรอน ถอนพษทงปวง แกกระหายน า ใบ แกรอนในกระหายน า แกบด อาการบวมอกเสบมหนอง ผล ขบปสสาวะ ขบเสมหะ ขบน าเหลองเสย แกทองเสย แผลบวมอกเสบ เมลด บ ารงปอด ละลายเสมหะ ขบปสสาวะ ไอมเสมหะ วณโรค ล าไสอกเสบ รดสดวงทวาร ฤทธทางเภสชวทยา ตานไวรส(92) รกษาแผลในกระเพาะอาหาร(93) กระตนภมคมกน กระตน lymphocyte (94) ยบย งเอนไซม angiotensis-II (95) 16. สลอด Croton tigium Linn. Family Euphorbiaceae มการศกษา โดยน าสารสกดเมลดสลอดดวยเมทธานอล ไปทดสอบกบเชอ HIV ในหลอดทดลอง สามารถยบย งการเจรญของเชอไดด(96) 17. มะระขนก Momordica charantia Linn. Family Cucurbitaceae พบวา โปรตน MRK 29 ชวยยบย ง HIV-reverse transcriptase และเพม zctivity ของ tumour necrosis factor ท าใหระบบภมคมกนท างานดขน(97)

19

References 1. เกยรตคณ เผาทรงฤทธ และจราภรณ ยาชมภ. โครงการการศกษาการดแลผตดเชอเอดสใน ชมชนประเทศไทย. กรงเทพฯ, พฤษภาคม 2543. 2. Technical Coordination Center, Department of Communicable Disease Control, Ministry of Public Health. Communicable Disease Control in Thailand 2000. Ed. Wichai Satimai. Comp. and Trans. Pamornrat Asavasena. 1 st ed., Printing Press, Express Transportation Organisation. March 2001;48-57. 3. Expert Group of the Joint United Nations Programme on HIV/Aids. Implications of HIV variability for transmission: Scientific and Policy issues. AIDS 11:UNAIDS1- UNAIDS 25. 1997. 4. Wasi C, Herring B, Raktham S, et al. Determination of HIV-1 subtypes in injecting drug users in Bangkok, Thailand, using peptide-binding enzyme immunoassay and heteroduplex mobility assay: Evidence of increasing infection with HIV-1 subtype E. AIDS 9:843-849, 1995. 5. กองระบาดวทยาใ นยามผปวยโรคเอดส และผตดเชอโรคเอดสทใชในการเฝาระวงโรค ฉบบ แกไขปรบปรงครงท 4. รายงานการเฝาระวงโรคประจ าสปดาห 20(2S), 1993. 6. Centers for Disease Control. 1993 Revised classification system for HIV infection and expanded surveillance case definition for AIDS among adolescents and adults. MMWR 1992; 41 (RR-17):1-17. 7. Freidland G H, Klein R S. Transmission of the human immunodeficiency virus. New England Journal of Medicine 1987; 317: 1125-1135. 8. องคณา หรญสาล. สมนไพรกบการตดเชอฉวยโอกาสในผตดเชอ/ผปวยเอดส. การสมมนา ระดบชาตเรองโรคเอดส ครงท 8. จดโดยกองโรคเอดส กระทรวงสาธารณสข. อมแพค เมอง ทองธาน, นนทบร. 11-13 กรกฎาคม 2544. 9. วฒ วฒธรรมเวช. หนงสอสารานกรมสมนไพร. พมพครงท 1. 21 สงหาคม 2540. พมพท โอ. เอส. พรนตงเฮาส. 10. จนดาพร ภรพฒนาวงษ. เภสชเวทกบต ารายาแผนโบราณ. กรงเทพฯ: สถาบนการแพทยแผน ไทย กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข. พมพครงท 1 กรกฎาคม 2539. หนา 179. 11. นนทวน บญยะประภศร และอรนช โชคชยเจรญพร. สมนไพร ไมพนบาน(1). ส านกงานขอ มลสมนไพรและศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต, พมพครงท 1 พ.ศ. 2543,

20

บรษท ประชาชน จ ากด, กรงทพฯ; หนา 734-736. 12. ต าราแพทยแผนโบราณทวไป สาขาเภสชกรรม โดยกองการประกอบโรคศลปะ ส านกงานปลด กระทรวงสาธารณสข, หนา 23. 13. Wagner H, Geyer B, Kiso Y, Hikino H and Rao GS. Coumestans as the main active principles of the liver drugs Eclipta alba amd Wedelia calundulacea-1. Planta Med 1986;1986 (5):370-4. 14. Chandra T. Sadique J. Somasundraram S. Effect of Eclipta alba on inflammation and liver injury. Fitoterapia 1987;58(1):23-32. 15. Khun MA-MA, Nyunt N. and Khin Maung TIN. The protective effect of Eclipta alba on carbon tetrachloride-induced acute liver damage. Toxicol Appl Pharmacol 1978;45:723-8. 16. Chen CP, Lin CC, Namba T. Screening of Taiwanese crude drugs for antibacterial activity against Streptococcus mutans. J Ethnopharmacol 1989;27(3):285-95. 17. Chen CP, Lin CC, Namba T. Development of natural crude drug resources from Taiwan. (VI). In vitro studies of the inhibitory effect on 12 microorganisms. Shoyakugaku Zasshi 1987;41(3):215-25. 18. Kurokawa M, Ochiai H, Nagasaka K, et al. Antiviral traditional medicines against Herpes simplex virus (HSV-1), poliovirus, and measles virus in vitro and their therapeutic efficacies for HSV-1 infection in mice. Antiviral Res 1993;22(2/3):175-88. 19. Ohta S, Sato N, Tu SH, Skinoda M. Protective effects of Taiwan crude drugs on experimental liver injuries. Yakugaku Zasshi 1992;113(12):870-80. 20. Lin CC, Yen MH, Chiu HF. The pharmacological and pathological studies on Taiwan folk medicine (VI): The Effects of Elephantopus scaber subsp. Oblanceolata, E. mollis and Pseudoelephantopus spicatus. Amer J Chin Med 1991;19(1):41-50. 21. Lin C-C, Tsai C-C, Yen M-H. The evaluation of hepatoprotective effects of Taiwan folk medicine “Teng-Khia-U”. J Ethnopharmacol 1995;45:113-23. 22. Poli A, Nicolau M, Simoes CMO, Nicolau RMRVD, Zanin M. Preliminary pharmacologic evaluation of crude whole plant extracts of Elephantopus scaber. Part I: In vivo studies. Ibid 1992;37(1):71-6. 23. Asmawi MZ, Kankaanranta H, Moilanen E, Vapaatalo H. Antiinflammatory activity of some malaysian plants. The Int Conf on the Use of Trad Med & Other Nat Prod in Health-Care. Penang, Malaysia, 8-11 June 1993:38. 24. Goh SH, Soepadmo E, Chang P, et al. Studies on Malaysiam medicinal plants: preliminary

21

results. Proc Fifth Asian Symposium on Medicinal Plants and Spicies, Seoul Korea August 20-24 ;1984,(5):473-83. 25. Kusumoto IT, Shimada I Kakiuchi N, Hattori M, Namba T, Supriyatna S. Inhibitory effect of Indonesian plant extracts on reverse transcriptase of an RNA tumour virus (I) Phytother Res 1992;6(5):241-4. 26. Tan GT, Pezzuto JM, Kinghorn AD, Hughes SH. Evaluation of natural products as inhibitors of human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) reverse transcriptase. J Nat Prod 1991;54 (1):143-54. 27. Di Carlo FJ, Haynes LJ, Silver NJ, Phillips GE. Reticuloendothelial system stimulants of botanical origin. J Reticuloendothelial Soc 1964;1:224. 28. Eszter TS. Euphorbia hirta extracts as immunostimulants. Patent:Ger Offen-4 102,054,1992:5pp. 29. Hazleton LW, Hellerman RC. Studies on the pharmacology of Euphorbia pilulifera. J Amer pharm Ass Sci Ed 1948;37::491. 30. Rao CVK, Ganapaty S. Investigation on Euphorbia pilulifera L. Fitoterapia 1983;83:141-2. 31. Bhatnagar SS, Santapau H, Desa JDH, et al. Bioplogical activity of Indian medicinal plants Part I. Antibacterial, antitubercular and antifungal action. Ind J Med Res 1961;49(5):799- 809. 32. Bashir AK, Hassan ESS, Amiri MH, Abdalla AA< Wasfi LA. Antimicrobial activity of certain plants used in the folk-medicine of United Arab Emirates. Fitoterapia 1992;63 (4):371-5. 33. Mukadam DS, Balkhande LD, Umalkar GV. Antifungal activities in deproteinised leaf extracts of weeds and non-weeds. Indian J Microbiol 1976;16(2):78-9. 34. Renu. Fungitoxicity of leaf extracts of some higher plants against Rhizoctonia solani Kuehm. 35. Rai A, Sethi MS. Screening of some plants of their activity against vaccinia and fowl-pox viruses. Indian J Anim Sci 1972;42(12):1066-70. 36. Hafez SS. Essential oil of Coleus aromaticus Benth. Zagazig J Pharm Sci 1994;3(3A):93-6. 37. Okonogi S, Sekine T, Fujii Y, Pongpaibul Y, Murakoshi I. Antimicrobial activities of some medicinal plants family Labiatiae. Proceeding of 15th Asian Congress of Pharmaceutical Sciences, Bangkok, 15-19 November 1994. 38. Kusumoto IT, Nakabayashi T, Kida H, et al. Screening of various plant extracts used in

22

ayuravedic medicine for inhibitory effects on human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) protease. Phytother Res 1995;9(3):180-4. 39. Tan GT, Pezzuto JM, Kinghorn AD, Huges SH. Evaluation of natural products as inhibitors of human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) reverse transcriptase. J Nat Prod 1991;54 (1):143-54. 40. Murakami A, Jiwajiinda S, Koshimizu K, Ohigashi H. Screening for in vitro anti-tumor promoting activities of edible plants from Thailand. Cancer Lett 1995;95(1/2):137-46. 41. Saifah E, Puripattanavong J, Likhitwitayawud K, Cordell GA, Chai H, Pezzuto JM. Bisamides from Aglaia species: Structure analusis and potential to reverse drug resistance with cultured cells. J Nat Prod 1993;56(4):473-7. 42. นนทวน บณยะประภศร และ อรนช โชคชยเจรญพร. สมนไพรไมพนบาน(3). ส านกงานขอมล สมนไพร และศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต, พมพครงท 1 พ.ศ. 2542, บรษท ประชาชน จ ากด, กรงเทพ; หนา 693-700. 43. Babbar OP, Joshi MN, Madan AR. Evaluation of plants for antiviral activity. Indian J Med Res Suppl 1982;76:54-65. 44. Eilert U, Wolters B, Nahtstedt A. Antibiotic principles of seeds of Mringa oleifera. Ibid. 1980;39:235A. 45. Schramm G. Plant and animal drugs of the old Chinese Materia Medica in the therapy of pulmonary tuberculosis. Planta Med 1956;4(4):97-104. 46. Dhar ML, DhR MM, Dhawan BN, Mehrotra BN, Ray C. Screening of Indian plants for biological activity: Part I. Indian J Exp Biol 1968;6:232-47. 47. นนทวน บณยะประภศรและ อรนช โชคชยเจรญพร. สมนไพรไมพนบาน. คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล และ ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต : โรงพมพ บรษท ประชาชน กรงเทพ. พมพครงท 1 พ.ศ. 2543, หนา 41-45. 48. Haicour R. Comparison in Phyllanthus urinaria of the antibacterial activity of decoctions from various parts of the plant and their tissue cultures. Ibid. 1974;278:3323-5. 49. Cruz AB, Moretto E, Filho VC, Niero R, Nontanaria JL, Yunes RA. Antibacterial activity of Phyllanthus urinaria. Fitoterapia 1994;65(5):461-2 50. Verpoorte R, Dihal PP. Medicinal plants of Surinam. IV. Antimicrobial activity of some medicinal plants. J Ethnopharmacol 1987;21(3):315-8. 51. Haicour R. First elements of the biochemical identification of antibacterial substances in the extracts of Phyllanthus urinaria. C R Hebd Seances Acad Sci, Ser D 1975;280(15):1789-92.

23

52. Macrae WD, Hudson JB, Tower GHN. Studies on the pharmacological activity of Amazonian Euphorbiaceae. J Ethnopharmacol 1988;22(2):143-72. 53. Mi ZB, Chen HS, Zhang XT, Shao XW, Li Z, Wu XM. Duck hepatitis B virus model for screening of antiviral agents from medicinal herbs. Chin Med J 1995;126(4):350-2. 54. Wang MX, Cheng HW, Li YJ, Meng LM, Zhao GL, Mai K. Herbs of the genus Phyllanthus in the treatment of chronic hepatitis B: observation with three preparations from different geographic sites. J Lab Clin Med 1995;126(4):350-2. 55. Unander DW, Webster GL, Blumberg BS. Usage and bioassays in Phyllanthus (Euphorbiaceae).IV. Clustering of antiviral uses and other effects. J Ethnopharmacol 1995;45(1):1-18. 56. Zuo C, Li F, Yao Q. Antiviral dehydrochebulic acid methyl ester and its preparation. Patent:Faming Zhuanli Shenqing Gongkai Shuomingshu CN 1,093,361, 1994:21pp. 57. Unander DW. Callus induction in Phyllanthus species and inhibition of viral DNA polymerase and reverse transcriptase by callus extracts. Plant Cell Rep 1991;10(9):461-6. 58. Unander DW, Blumberg BS. In vitro activity of Phyllanthus (Euphorbiaceae) species against the DNA polymerase of hepatitis viruses: effects of growing environment and inter-and intra-specific differences. Econ Bot 1991;45(2):225-42. 59. Prakash A, Satyan KS, Wahi SP, Singh RP. Comparative hepatoprotective activity of three Phyllanthus species, P. niruri and P. simplex, on carbon tetrachloride induced liver injury in the rat. Phytother Res 1995;9(8):594-6. 60. Jawad AM, Jaffer HJ, Al-Naib A, Saber H, Razzak AAW. Antimicrobial activity of some Iraqi plants. Fitoterapia 1988;59(2):130-3. 61. Suido H, Ogawa Y Ootsuki H. White mulberry extracts for prevention and treatment of periodontal diseases. Patent : Jpn Kokai Tpkkyo Koho JP 05,271,085, 1993:5pp. 62. Rios JL, Recio MC, Villar A. Antimicrobial activity of selected plants employed in the Spanish Mediterranean area. J Ethnopharmacol 1987;21(2):139-52. 63. Luo S, Ning B. HIV1 inhibitors for treatment of AIDS. Patent : Faming Zhuanli Shenquing Gongkai Shuomingshu CN 1,107,152, 1995:11pp. 64. Luo S, Nemec J, Niong B. Anti-HIV flavanoids from Morus alba. Yunnan Zhiwu Yanju 1995;17(1):89-95. 65. Huang DQ, Xiao H, Fu WQ, Zhao B, Xin WJ. Effects of extract of mulberry leaves (Morus alba L.) on scavening oxygen free radicals in vitro and on the life span of Drosophilia

24

melanogaster. Fujian Shifan Daxue Xuebao Ziran Kezueban 1995;11(1):85-90 66. Wang S, Wen Y, Hu C. Immunoactivities of the polysaccharides from Morus alba, Chlamydomonous mexicana and Poria cocos. Phytother Res 1995;42:448-51. 67. Anderson MM, O’neil MJ, Phillipson JD, Bray DH, Kirby GC, Warhurst DC. Antimalarial activity of an aqueous tea prepared from Brucea javanica fruits. J Pharm Pharmacol Suppl 1988;40:52p 68. Pavanand K, Nutakul W, Dechatiwongse T, et al. In vivo antimalarial activity of Brucea javanica against multi-drug resistant Plasmodium falciparum. Planta Med 1986;2:108-11. 69. O’neil MJ, Boardman P, Chan KL, Bray DH, Phillipson JD, Warhurst DC. Antimalarial activity of Brucea javanica fruits. J Pharm Pharmacol Suppl 1985;37:49. 70. O’neil MJ, Bray DH, Boardman P, Chan KL, Phillipson JD, Warhurst DC, Peters W. Plants as sources of antimararial drugs, part 4-1:activity of Brucea Javanica fruits against chloroquine resistant Plasmodium falciparum in vitro and against Plasmodium berghei in vivo. J Nat Prod 1987;50(1):41-8. 71. Darwish FA, Evans FJ, Phillipson JD. Bruceolides and dehydrobruceolides from Fijian Brucea javanica.(Abstract). Planta Med 1980;39:232-3. 72. Wasuwat S, Disyaboot P, Chantarasomboon P, Panurai R, Satravaha P. Study on antidysentery and antidiarrhea properties of extracts of Brucea amarissima. Applied Science Research Center of Thailand-Research Project Report 1971;17/10(1):13pp. 73. Zheng MS. An experimental study of antiviral action of 472 herbs on herpes simplex virus. J Trad Chin Med 1988;9(2):113-6. 74. Xu H-X, Wan M, Loh B-N, Kon O-L, Chow P-W, Sim K-Y. Screening of traditional medicines for their inhibitory activity against HIV-1 protease. Phytother Res 1996;10:207- 10. 75. Philipson JD, Darwish FA. TLX-5 lymphoma cells in rapid screening for cytotoxixity in Brucea extracts. Planta Med 1979;35:308. 76. Kurokawa M, Ochiai H, Nagasaka K, et al. Antiviral traditional medicines against herpes simplex virus (HIV-1). Poliovirus, and measles virus in vitro and their therapeutic efficacies for HSV-1 infection in mice. Antiviral Res 1993:22(2/3):175-88. 77. นนทวน บณยะประภศรและ อรนช โชคชยเจรญพร. สมนไพรไมพนบาน(4). บรษท ประชา ชน จ ากด, กรงเทพ ; 2542:หนา 56-57. 78. Sharma RK. Phytosterols: wide-spectrum antibacterial agents. Bioorg Chem 1993;21(1):49-

25

60. 79. Sharma BK, Behari M. Screening of the compounds isolated from Amaranthus tricolor for antibacterial activity. Acta Cienc Indica Chem 1991;17C(4):357-62. 80. Kausalya S, Padmanabhan L, Durairajan S. Effect of certain plant extracts on chroropromazine induced haemolysis of human normal eruthrocytes in vitro-a preliminary report. Clinician 1984;48(12):460-4. 81. Hardman JT, Beck ML, Owensby CE. Range forb lectins. Transfusion 1983;23(6):519-22. 82.Tan GT, Pezzuto JM, Kinghorn AD. Hughes SH. Evaluation of natural products as inhibitors of human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) reverse transcriptase. J Nat Prod 1991;54(1):143-54. 83. Probstle A, Bauer R. Aristolactams and a 4,5-dioxoaporphine derivative from Houttuynia cordata. Planta Med 1992;58(6):568-9. 84. Han GQ, Pan JX, Li CL, Tu F. The screening of Chinese traditional drugs by biologial assay and the isolation of some active components. Int J Chinese Med 1991;16(1):1-17. 85. Hansen K, Nyman U, Smitt UW, et al. In vitro screening of traditional medicines for antihypertensive effect based on inhibition of the angiotensin converting enzyme(ACE). J Ethnopharmacol 1995:48(1):43-51. 86. Yanfg LL, Yen KY, Kiso Y, Kikino H. Antihepatotoxic actions of Formosan plant drugs. Ibid. 1987;19(1):103-10. 87. Morita N, Hayashi K, Fujita A, Matsui H. Extraction of antiviral substances from Houttuynia cordata Thunb. Patent: Japan Kokai Tokkyo Koho 07,118,160,1995:7pp. 88. Yip L, Pei S, Hudson JB, Towers GHN. Screening of medicainal plants from Yunnan province in southwest China for antiviral activity. Ibid. 1991;34(1):1-6. 89. Inagaki G. Houttuynia cordata extracts for treatment of athlete’s foot. Patent: Japan Kokai 78 50,313, 1978. 90. Song HJ, Shin MK. Effects of Houttuyniae herba on immune responses and histological findings in mice bearing pneumonitis. Korean J Pharmacog 1987;18(4):216-32. 91. Ye WY, Li MZ, Gian Zk. Sol. “antiinflammation no. 6” pro injection. Wu-Han I Hsueh Yuan Hsueh Pao 1979;8:96-7. 92. Chou SC, Ramanathan S, Cutting W. Chemical fractionation of antiviral plants. Med Pharmacol Exp 1967;16:407. 93. Yamazaki M, Shirota H. Application of experimental stress ulcer test in mice for the survey

26

of neurotropic naturally occuring drug materials. Shoyakugaku Zasshi 1981;35:96-102. 94. Kumazawa Y, Nakatsuru Y, Yamada A,et al. Immunopotentiator seperated from hot water extract of the seed of Benincasa cerifera Savi (Tohgashi). CII 1985;19:79-84. 95. Oh WK, Kang DO, Park CS, et al. Screening of the angiotensin II antagonists from medical Plants. Korean J Pharmacog 1997;28(1):26-34. 96. El-Mekkawy S., Meselhy M.R., Nakamura N., et al. Anti HIV-1 phorbolesters from the seed of Croton tigium. Phytochemistry., 53, 457-464(2000). 97. Jiratchariyakul W., Wiwat C., Vongsakul M., et al. HIV inhibitor from Thai bitter gourd. Planta Med. 2001 Jun;67(4):350-3.

27

บทท 3 ผลการศกษา

ลกษณะขอมลทวไปของผตดเชอ/ผปวยเอดส จากการศกษาผตดเชอ/ผปวย 87 ราย ลกษณะของประชากรทศกษามขอมลดงน ชวงอาย 17 – 47 ป เพศ ชาย 24 คน หญง 63 คน การทราบผลตรวจเลอดครงแรกวาตดเชอ HIV สวนมากระบเวลาไดชดเจนซงระยะเวลาการทราบผลมตงแต ภายใน 1 ป จนถง 10 ปมาแลว

ตารางท 5. แสดงรอยละของจ านวนครงทตรวจเลอดเพอความแนใจ

จ านวนครงทตรวจ จ านวนราย รอยละ จ าไมได 13 14.9

ตรวจ 1 ครง 35 40.2 ตรวจ 2 ครง 28 32.2 ตรวจ 3 ครง 7 8.0 ตรวจ 4 ครง 3 3.4 ตรวจ 7 ครง 1 1.1

รวม 87 100

จากตารางท 5. พบวาสวนใหญทราบผลการตรวจครงเดยวกเชอวาตนเองตดเชอเอดสจรง

มากกวาครงของผตดเชอ/ผปวย ทตรวจเลอดซ าหลงจากไดรบทราบผลการตรวจเลอดครงแรกและมบางรายทไมแนใจในผลตรวจไดท าการตรวจซ าครงท 3 ครงท 4 จนถงครงท 7 ดงตารางท 5. (ผลการตรวจเลอดแตละครงทแจงแกผรบการตรวจบรการ หมายถงการตรวจทมการยนยนผลทางหองปฏบตการตามหลกการแลว)

28

ตารางท 6. แสดงรอยละของเหตผลทท าใหไดรบการตรวจเลอด

สาเหตของการตรวจเลอด จ านวนคนทตอบ รอยละ ฝากครรภ 14 13.3

ตรวจรางกายทวไป 16 15.2 ใชเขมฉดยารวมกน 1 1 ไมใชถงยางอนามย 15 14.3 มอาการแสดงทสงสย 23 21.9 ตนเองและคนอนปวย 36 34.3

รวม 105 100 จากตารางท 6. ผตดเชอ/ผปวยตระหนกถงปจจยเสยงทท าใหตดเชอ HIV จากการใชเขมฉดยารวมกนและไมใชถงยางอนามยซงยงเปนปรมาณทต า (รอยละ 15.3) แตการตรวจเลอดเนองจากอาการแสดงทสงสยและอาการปวยหรอเสยชวตของคนอนซงรวมกนมจ านวน รอยละ 56.2 การฝากครรภและการตรวจรางกายทวไปเปนเหตการณทมกจะไมคาดคดมากอนมจ านวน 28.5

ตารางท 7. แสดงรอยละของผทเคยเกดโรค/อาการ

อาการ/โรค จ านวน (87)

เคยเปน ไมเคยเปน

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ 1. เชอราในปาก 33 28.71 54 71.29 2. งสวดเกดหลายต าแหนง 25 21.75 62 78.25 3. อจจาระรวงเรอรงนานเกน 1 เดอน 14 12.18 73 63.5 4. ไขเรอรงนานเกน 1 เดอน 12 13.8 75 86.2 5. น าหนกลดลงเกน 10% ของน าหนกเดม 23 26.4 64 73.6 6. ผนผวหนงอกเสบเรอรงนานเกน 1 เดอน 26 29.9 61 70.1 7. ไอเรอรงหรอปอดอกเสบนานเกน 2 เดอน 19 21.8 68 78.2 8. เยอหมสมองอกเสบจากเชอรา 10 11.5 77 88.5 9. วณโรคปอด 13 11.31 74 64.38 10. ปอดอกเสบจาก PCP 10 11.5 77 88.5

29

จากตารางท 7. แสดงถงอาการทเคยเปน ซง อาการทพบบอยมากทสดคอ ผนผวหนงอกเสบ ซงพบไดถง รอยละ 29.9 ตามมาดวยเชอราในปาก รอยละ 28.71 การลดลงของน าหนก รอยละ 26.4 ส าหรบไอเรอรงหรอปอดอกเสบนานเกน 2 เดอนและ งสวดหลายต าแหนง พบไดใกลเคยงกน

ตารางท 8. รอยละสาเหตของการไดรบเชอ HIV ตามการรบรของผตดเชอ/ผปวย

ชนดของสาเหต จ านวนราย (87)

จ านวน รอยละ 1. เพศสมพนธ 80 92 2. จากมารดา - - 3. ใชเขมรวมกน 5 5.7 4. รบเลอดทม HIV - - 5. หลายๆ ทาง 1 1.15 6. ไมทราบ 1 1.15

รวม 87 100.0 สวนใหญคดวาตนเองไดรบเชอโดยมเพศสมพนธ กบผตดเชอ รอยละ 92 ส าหรบการใชเขมฉดยารวมกบผตดเชอพบ รอยละ 5.7 จากตวอยางในการศกษาในครงน

ตารางท 9. รอยละของผมประสบการณการบ าบดรกษาและสงเสรมสขภาพแบงตามวธการตางๆ

วธการสงเสรมสขภาพ จ านวนราย (87)

เคย ไมเคย

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ 1. ออกก าลงกาย 69 79.3 18 20.7 2. ฝกสมาธ 52 59.8 35 40.2 3. โภชนาการ (อาหารเพอสขภาพ) 46 52.9 41 47.1 4. สมนไพร (ทางการรกษา) 81 93.1 6 6.9 ตารางท 9. รอยละ 93.1 เคยใชสมนไพรในการบ าบดรกษาและการสงเสรมสขภาพ รองลงมาไดแกการออกก าลงกาย รอยละ 79.3 โดยสวนใหญมประสบการณมากกวา 1 อยาง

30

มจ านวน 2 รายทใชยาตานไวรส คดเปนรอยละ 2.3 % โดยระบวาไดจากโรงพยาบาล 1 ราย อกรายไมระบแหลง ชนดของยาทไดจากโรงพยาบาลคอ Stavudine(d4T), Efavirenz(EFV) และ Didanosine(Ddl)

ตารางท 10. แสดงอาการ/โรค ทเคยใชสมนไพรรกษา จากผปวย 87 ราย

กลมอาการ จ านวนผทใชสมนไพร

รอยละ (จาก 87 ราย)

ผลการรกษา

หาย ดขน ไมหาย จ านวน

รอยละ

จ านวน

รอยละ

จ านวน

รอยละ

1. เชอราในชองปาก

19 21.8 9 47.4 6 31.6 4 21.1

2. งสวด 25 28.7 19 76 4 16 2 8 3. อจจาระรวงเรอรง

5 5.7 1 20 3 60 1 20

4. ไขเรอรง 10 11.5 3 30 4 40 3 30 5. ผนผวหนงอกเสบเรอรง

23 26.4 10 43.5 7 30.4 6 26.1

6. ไอเรอรง 16 18.4 5 31.3 11 68.8 0 0 จากตารางท 10. กลมอาการทพบบอยและใชสมนไพรบ าบดรกษาจากมากไปนอยไดแก งสวด ผนผวหนงอกเสบเรอรง เชอราในชองปาก ไอเรอรง ไขเรอรง และอจจาระรวงเรอรง พบวา *สมนไพรทใชรกษางสวด ผลดถงขนหาย รอยละ 92 *สมนไพรทใชรกษาอาการไอ ผลดขนถงหายทกคน *สมนไพรทใชรกษาอาการเชอราในชองปาก และอจจาระรวงเรอรงไดผลใกล เคยงกน รอยละ 79 และ 80 ตามล าดบ *สมนไพรรกษาอาการไขเรอรง ผลดถงหาย รอยละ 70 ขอมลจากตารางท 10. ไดจากการสมภาษณเหตการณในอดตทผานมา ซงสวนใหญไมสามารถระบชนดของสมนไพรไดเนองจากรบมาจากทอน และ อยในลกษณะทเปนต ารบ สมนไพรทระบไดมกเปนสมนไพรทหาไดไมยาก ซงรจกชอตนไมอยแลว โดยสวนใหญจะท าใชเอง ซงแสดงชนดของสมนไพรไวในตารางท 11.

31

ตารางท 11. แสดงชนดของสมนไพรทมประสบการณและผลของการใช อาการไอเรอรง หาย = 3 ดขน = 2 - จากโรงพยาบาล - จากโรงพยาบาล - กระเทยม - กระเทยม - มะนาว,เกลอ - ฟาทะลายโจร, ลกใตใบ - มะแวง - มะแวงเครอ - แฮม, ฝาง - ยาตม(ระบชนดไมได) เชอราในชองปาก หาย = 3 ดขน = 2 ไมดขน = 1 - กลวยดบ+มะยม - กระเทยม - ฝรง - กลวยดบ - น ายาสมนไพรบวนปาก - ใบขเหลก+ใบมะขาม+ใบสะเดา - แค - สมนไพรบานรมเยน - น าเกลอ - ยาอมสมนไพร - ยาของพระเพม - จากวดปานางเหรญ - สบด า - สดา,แค -สมนไพร งสวด หาย = 3 ดขน = 2 ไมดขน = 1 - ขมนขาว - สมนไพรแผนโบราณเปา - สมนไพรแผนโบราณเปา - เปลอกคอ,เปลอกกากะเลา - พล, หมาก - พล, หมาก - สมนไพรลงคาถา - เสลดพงพอน - เสลดพงพอน - นอยหนา,เปลอกตนโพธ - ปกไกด า - สมนไพรแผนโบราณเปา - พล,หมาก - มะนาว - เสลดพงพอน โรคอจจาระรวง หาย = 3 ดขน = 2 ไมดขน = 1 - กลวยดบ - ยาจากโรงพยาบาล - กลวยดบ

32

- ขนน - ทบทม, กลวยดบ รกษาผวหนงอกเสบเรอรง หาย = 3 ดขน = 2 ไมดขน = 1 - ขมน - ยาจากโรงพยาบาล - ขมน - แค,ขมน - บอระเพด - ยาทาสมนไพร - ใบหนาด - ยาของพระเพม - มะระขนก, ฟาทะลายโจร - ยาของพระเพม - ฟาทะลายโจร + บอระเพด - มะนาว - วานหางจระเข - ยาตม - เสลดพงพอน - สมนไพร - ยาหมอ(ไมทราบชนด) - เสลดพงพอน - เหงอกปลาหมอ+ใบหนาด อาการไข หาย = 3 ดขน = 2 ไมดขน = 1 - ฟาทะลายโจร - กดฝอยลม - สมนไพรบานรมเยน - ยาจากโรงพยาบาล - แค - ฟาทะลายโจร - ฟาทะลายโจร

จากตารางท 11. ชนดของสมนไพรทใชแยกตามกลมอาการ/โรค ซงสามารถระบไดชดเจนมจ านวนนอยลงคอมจ านวน 35 ราย เทานน (ซงบางรายมการระบชนดของสมนไพรหลายอาการ) พบวา บางคนใชสมนไพรชนดเดยวกนในกลมอาการเดยวกนหายหรออาการดขน แตบางรายอาการดงกลาวไมดขน ไดแก ฟาทะลายโจรเพอรกษาอาการไขเรอรง ขมนในการรกษาผวหนงอกเสบเรอรง กลวยดบส าหรบอาการอจจาระรวง และเสลดพงพอนส าหรบงสวด การสมภาษณการใชสมนไพรรวมกบการสงเกตชนดของสมนไพร โดยตดตามผลไปขางหนาอยางนอย ตดตอกน 3 สปดาหเปนตนไป และใหผตดเชอ/ผปวยเอดสไดบนทก เหตการณในการใชสมนไพรทไดใชจรง รายละเอยดของกรรมวธในการใช วตถประสงคในการใช ผลของการใช และการใชการรกษาแนวอนในชวงเวลาเดยวกน ดงรายละเอยดในตารางท 12.

33

ขอมลการใชสมนไพรในปจจบน ขอมลจากการสมภาษณการใชสมนไพรและจากการบนทกของผตดเชอ/ผปวยเอดส 87 รายไดน ามาสรปไวในตารางท 12. ซงแยกสรปเปนตารางท 13-16 ตารางท 13. แสดงรายชอสมนไพรทสามารถระบชนดไดชดเจน แบงตามการใชในกลมโรค/อาการ ตางๆ 6 กลม ไดแก เชอราในปาก งสวด อจจาระรวงเรอรง ไขเรอรง ผวหนงอกเสบเรอรง และไอเรอรง โดยสมนไพรชนดตางๆ ทสามารถระบชนดและแหลงไดอยางชดเจนนน มกเปนสมนไพรทรจกกนดอยแลว สามารถหาไดทวไป ทระบชนดไมไดมกเปนต ารบ ยาฝ นทแปรรปมาแลว หรออยในแคปซล ซงไดรบจากแหลงตางๆ เชนจากหลวงพอ จากโรงพยาบาล หรอพอคาเร ตารางท 14. และ ตารางท 15. แสดงขอมลชนดของสมนไพรเดยวและสมนไพรต ารบ แยกตามกลมอาการ 6 กลม ทงชนดของสมนไพร และวตถประสงคในการใชซงเกบขอมลจากการสมภาษณและการบนทกของผตดเชอ/ผปวยเอดส ทมการใชในปจจบนนน จะแตกตางจากการสมภาษณในอดตทผานมา ตารางท 16. แสดงผลการใชสมนไพรจากการประเมนของผตดเชอ/ผปวยเอดส ดวยการบนทกการใชสมนไพรดวยตนเอง และการใชวธการอนๆรวมการรกษา ซงพบวา ขอมลทไดจากการตดตามการใชในปจจบนมความแตกตางจากการสมภาษณการใชในอดต ในหลายประเดน ทงในดานความบอยของอาการทใชสมนไพร และผลของการใช ส าหรบความบอยของการใชสมนไพรแยกตามอาการทผตดเชอ/ผปวยระบสรปไดดงน บ ารงรางกาย/เจรญอาหาร 63 ราย รกษางสวด 5 ราย นอนหลบ 12 ราย แกอจจาระรวง 4 ราย แกไขเรอรง 11 ราย แกปวดตามตว 4 ราย แกไอเรอรง 11 ราย แกฝา/แผลในปาก 3 ราย แกคน 11 ราย แกวงเวยน 3 ราย แกโรคเอดส 10 ราย แกผวหนงอกเสบ 1 ราย เพมภมตานทาน 8 ราย แกอาเจยน 1 ราย แกทองอด 8 ราย บ ารงน านม 1 ราย บ ารงเลอด 7 ราย แกปวดโพรงจมก 1 ราย แกเชอราในปาก 6 ราย ปองกนมะเรง 1 ราย

ตารางท 12. การใชสมนไพรในผตดเชอ/ผปวยเอดส 87 ราย

รายท เพศ อาย น าหนก โรคทเปน ชอสมนไพร/ต ารบ ต ารบ/ผสร ผสร/วธใชผลต วธใชทาน ใชเพอ ผลของการใช แหลงทได ขอมลเพมเตม

1 ญ 28 53 cryptococcal- เปลอกทบทม สมนไพรเดยวใช เปลอกแหงตมกบน าเคยว เปลอกทบทม ลดอาการ ใชเวลา 1 วน ร ปลกทบาน เรมใชยา กย.44 มการใชยา 3 ครง โดย

Meningitis เปลอกตากแหง ใหไดน าสแดงใชเวลาตม แหง1/2ผล ทองเสย ผลถายนอยลง ออกก าลงกายทานอาหารครบ 5หม

ประมาณ 10 นาท น า 3 แกว ตม ท าบญใสบาตร และใชแบคทรมพาราเซต

1 ครงดมให MTV และยารกษาเชอราในปากรวมดวย

หมดภายใน

1 วน

กลวยน าหวาดบ สมนไพรเดยว กลวยน าหวาดบลางให ครงละ1-2 ผล ลดอาการ ใชเวลา 4 ชม. ปลกทบาน เรมใช กย.44 มการใชยา 3 - 4 ครง

สะอาดหนเปนแวนจมเกลอ วนละ 3 ครง ทองเสย รผล

ยาฝ น(ยาหมอนอย) ผสร.(ยาผง) น ายาฝ น 1 ชช.+น า 1 แกว ชงดมวนละ ฟอกเลอด ไดผลดไมวงเวยน พอคาเรขาย เรมใชยา กย.44 เปนเวลา 1 เดอน หยดใช

(200CC) ดม 1 ครง แกวงเวยน สผวดขนใชเวลา 2 เดอน เรมใชใหมเวลาทใชถงปจจบน

1 อาทตยรผล 9 เดอน และยงคงใชยาอย โดยใช

แบคทรม พาราเซต MTV รวมดวย

2 ญ 45 55 กลวยน าหวาดบ สมนไพรเดยว ผลดบเผาไฟ/ผลดบตม ลดอาการ ไดผล ปลกทบาน เรมใชยา พย. 44 ใชมากวา 10 ครง

ทานทงน าและเนอ ทองเดน

เปลอกตนมะกอก สมนไพรเดยว เปลอกไมสดรสฝาด น าเปลอกไป รกษาอาการ ไดผล ปลกทบาน ใชเมออาย 13-30 ป โดยใชมากกวา 10 ครง

ต าผสมมดแดง ถายเหลว

ใสพรก+เกลอ เปนมกเลอด

เปลอกตนแค สมนไพรเดยว เปลอกไมสดรสฝาด เปลอกตนสด รกษาแผลใน ไดผล ปลกทบาน เรมใชเมอ พศ.39 หลงจากตดเชอ3-4 ครง

น ามาเคยว ปาก,เชอรา เคยใชตงแตอาย13 ปใชมากกวา10 ครง

ใบฝรง สมนไพรเดยว ใบสด เคยวแลว เพอลดเชอรา ใชเวลา 3 วนรผล เกบตามทงนา เรมใชเมอ พศ.45 มการใชมากกวา

คายทง และรกษาแผลในปากไดผล และรมถนน 10 ครง


มะระขนก ต ารบ/ผสร 1/2 ช.ช.ผสม เพอสงเสรม ไดผลทานขาวได บานรมเยน เรมใชยา กค.44-11 กย.45 ปจจบนยงคงใช โดยมการออก

ฟาทะลายโจร น า1/2แกว สขภาพ มากขนไมมอาการ รพ.มหาสาร- ก าลงกาย พกผอนวนละ 8 ชม.ทานอาหารครบ 5 หม

ใบบวบก,ค าฝอย ดมกอนอาหาร เจรญอาหาร เจบปวยแทรก คาม ดมน ามากกวา 8 แกว/วน นงสมาธ และเขารวมกจกรรม

กระเพา,บอระเพด เชาวนละ 1 ครง เพมภม สงเสรมสขภาพบานรมเยนทกเดอน รวมกบการใชยา

ลกใตใบ ตานทาน แบคทรม พาราเซต MTV

3 ญ 33 59 หวใจ กลวยน าหวาดบ สมนไพรเดยว ผลดบต าผสมมะยมดบ ใชกลวยดบ รกษาเชอรา ใชเวลา 3 วนรผล ปลกทบาน เรมใชยา ตค.44 โดยมการออกก าลงกาย นงสมาธ

ใสน าปลา+น าตาล 5 ผล ทานวน ในปาก ไดผล เลอกทานอาหารชวย หยดใชยาเมอ 11 กย. 45 เนองจาก

ละ 1 ครง หายเปนปกต

ขมนขาว สมนไพรเดยว หวสดฝนผสมเหลาขาว ทาบรเวณ เพอรกษา ไดผล ใชเวลา 3 วน ปลกทบาน เรมใชยา ธค.44 ใชเวลา 4 วน

เปลอกสเขยว ทเปนวนละ งสวด แผลตกสะเกด

เนอสขาวรสฝาด 4-5 ครง

อมเปรยว ใบยาว

ร ปลายแหลม

เสนกลางใบเรยง

วานหวแดง และ ต ารบ หวสดตมจนน าแดง ใชดมแทนน า เพอบ ารงเลอด ใชไดผล 3 ชม. ปลกทบาน เรมใชยา พศ.33 ถงปจจบนยงใชอย( 3ธค.45)โดยท าให

วานหวใหญ แกของแสลง หายวงเวยน มอาการสดชน เจรญอาหาร และไมมอาการพงประสงค

แกวงเวยน ชวงหลงคลอด

บ ารงน านม น านมมากขน

วานผาก สมนไพรเดยว หวสดลางใหสะอาดฝาน ปนลกกลอน แกอาเจยน ไดผลใชเวลา10 ปลกทบาน เรมใชเมอ พศ.33 ถงปจจบน จะใชเฉพาะเวลามอาการ

ต าใสเกลอ1/2ชช.+มะนาว ขนาดหวแมมอ แกทองเสย ชม. รวมจ านวนท ตงแตเดอน มค.45 ถงปจจบน มการน าสมนไพร 7 อยาง

1/2ลก ปนเปนลกกลอน ทานครงละ เคยใช7 ครง จากบานรมเยน รพ.มหาสารคามมาใชรวม ซงไดผลทก

1 เมด อยางเหมอนกบ Pt อน


4 ญ 32 33 Wasting Syndromeมะนาว สมนไพรเดยว เปลอกของผลสด อม แกไอ ไดผล ตลาดสด มอาการไอเมอ พศ.45 โดยมการใชมากกวา 10 ครง

ตะไคร สมนไพรเดยว ล าตนและใบ 3 ตน ตมน าดม แกทองอด ไดผลหลงดมได ปลกทบาน มการใชเมอเดอน กพ.มย.กค. 45 รวม 3 ครง โดยมการ

น า 3 แกว 20 นาท มการเลอ ดแลอาหาร ออกก าลงกาย และนงสมาธชวยรวมกบใชยา

แบคทรม พาราเซต MTV

มะแวง สมนไพรเดยว ผลสดดบ เคยวแลวกลน แกไอ ไดผล ทงนาใกลบาน มการใชเมอเดอน กพ.มค. 45 รวม 2 ครง

หมาก,พล,ยาสบ ต ารบ น าผลหมาก ใบพล เปาเชา-เยน รกษางสวด ไดผล ตลาดสด มการใชยาเมอวนท 16-31 สค.45 รวม 15 วน

สเสยด ใบยาสบ และใยไม

สเสยดมาเคยวแลวเปา

ฟาทะลายโจร ผสร(แคปซล) แคปซล 1 แคปซล เพมความ ไมไดผล บานรมเยน มการใชยาเพยง 3 วน ปรากฏอาการไมพงประสงค

ใบบวบก,ค าฝอย กอนอาหาร อยากอาหาร มอาการคลนใส รพ.มหา-

กระเพา,บอระเพด 3 เวลา อาเจยนมาก สารคาม

ลกใตใบ

ตองแลง ยานาง ต ารบ(ยาตม) ใชล าตน/ราก/ใบของพช ตมดมแทนน า เพมความ ไดผลหลงดมได บรเวณปา เรมใชกลางเดอน กค.45 จนถงปจจบน โดยมการดแล

บวบก แหวหม ทง 4 ชนด ตม ใหหมดวนละ ยากอาหาร 15 นาท ในหมบาน อาหาร การออกก าลงกาย และนงสมาธชวยรวมกบใหยา

1 หมอ ลดอาการ แบคทรม พาราเซต MTV ท าใหมความอยากกนอาหาร

เหนอยหอบ มากขนอาการออนเพลยเหนอยหอบดขน

ใบหนาด ต ารบ(ยาสบ) ใชใบตองพนสมนไพร สลวนละ เพอลดอาการ ไดผล แถวหมบาน เรมใชเมอ 16 มย. -กลางสค.45 โดยสบทกวนแลวหยด

ใบดอกรก ทง 4 ชนด 1 หยบมอ 1 มวน ปวดโพรงจมก 1 อาทตย เรมสบใหมปลายสค. ปจจบนตองสบทกวน

ดอกปบ ชวยใหหายใจ โดยหลงสบ 10 นาท จะหายใจโลงเสมหะในจมกและคอ

ใบบวหลวง โลงขน หลดออกมา อาการปวดทเลาลง แตจะมอาการเมา


5 ช 34 66 ไดอบตเหตขาซาย มะระขนก ผสร(แคปซล) แคปซล จ 500มลก. 1 แคปซล เพมภมตานทาน ไมแนใจ บานรมเยน เรมใช มค.45 ถงปจจบน โดยมการออกก าลงกาย

เปนแผลเรอรง ได ฟาทะลายโจร กอนอาหาร ของรางกาย รพ.มหา- ทานอาหารทกชนด ใหก าลงใจตนเอง รวมกบใชยาแบคทรม

ตดขาซายออก ใบบวบก,ค าฝอย 3 เวลา เจรญอาหาร สารคาม Bco และ Brown Mixture รวมประมาณ

บรเวณใตเขา กระเพา,บอระเพด

ลกใตใบ

ไมทราบชอ ต ารบ(ยาตม) สมนไพรแหงตมใสมาด ดมครงละ รกษาโรคให ไมแนใจ วดทจงหวด เรมใชป พศ.43 หลงจากทราบวาตดเชอได 8 เดอน หยดใช

เคยวจนใหไดน าสโคก 1 แกว โดยใช หาย ปราจน เมอปลายป 44 เนองจากปกตทานขาวไดมาก โดยมการ

ดมแทนน า ออกก าลงรวมกบการใชยาพาราเซต และแคปซลสแดง

6 ช 27 40 ตกใจงาย มะระขนก สมนไพรเดยว ใบและผลสด ลางใหสะอาด บ าบดรกษา ไดผลหลงจากใชยา ปลกเองทวด เรมใชเดอน พค.45 จนถงปจจบน โดยทานอาหารมงสวรต

ทานวนละ โรคตดเชอHIV 1 เดอน รสกไม ออกก าลง สวดมนต นงสมาธ รวมกบใชสมนไพรอนๆ

3 ก ามอ เหนอยเหมอนเดม

ไมทราบชอ ต ารบ(ยาผง) 1 ช.ช./น าอน 1 แกว ดมวนละ บ าบดรกษา ไมแนใจหลงจากใช จ.สรนทร เรใชยาเดอน กค.45 จนถงปจจบน

ผงสน าตาล 2 ครงเชา-เยน โรคตดเชอHIV ยา 1 เดอนรสก

รสเผด ทานอาหารไดมาก

ไมเหนอยงาย

7 ช 34 50 ใบฝรง สมนไพรเดยว ใบแกสดครงละ4-5 ใบ เคยวอมกอน รกษาเชอรา ไมแนใจใช ปลกทบาน เรใชยาพศ. 44 โดยงดอาหารทมรสจด ทานอาหารออนๆ

และหลงอาหาร ในปาก 2 อาทตยจงรผล พบแพทยตามนด รวมกบยาแผนปจจบน 5 ชนด

และมอาการแสบ

แผลในปากทนท

ทเคยว

ใบพล สมนไพรเดยว ใบสด เคยว/พอก รกษาแผล ไมไดผล ปลกทบาน เคยใชเพยง 1 ครง เมอ พศ.42

งสวด

คณ สมนไพรเดยว ล าตนสด เคยว/พอก รกษาแผล ไมไดผล ปลกทบาน เคยใชเพยง 1 ครง เมอ พศ.42


ขนน สมนไพรเดยว รากสดตากแหงขนาด ตมน าดมเมอ รกษาอาการ ไมแนนอนใชเวลา ปลกทบาน เคยใช 2 ครง พศ.44 รวมกบยาแผนปจจบน 4 ชนด

10 ซม. 10 ราก มอาการทอง ทองเสย 1 วนรผลใช 3 วน และออกก าลงกาย ดแลเรองอาหารดวย

รวง

มะระขนก ต ารบ(ยาผง) เจรญอาหาร ไดผล บานรมเยน เรมใชมาได 2 เดอน

ฟาทะลายโจร รพ.มหาสาร-

ใบบวบก,ค าฝอย คาม

กระเพา,บอระเพด

ลกใตใบ

8 ช 27 45 PPEออนเพลย ตะไคร สมนไพรเดยว ล าตนสด ใชปรงอาหาร ลดอาการ ไดผล ปลกทบาน ใชสมนไพรเฉพาะเวลามอาการทองอด

ทองอด

หมากตองแลง ต ารบ(ยาตม) ใชสมนไพรอยางละ1/2 ดมแทนน า เพมความ ไดผลหลงจากกน พอใหญบน เรมใชครงแรกเมอ สค.45 ปจจบนยงใชอยรวมกบการนง

บวบก ก ามอ น า 1.5 ลตร ตม ตลอดวน อยากอาหาร ยา 15 นาท รสก ทกทา สมาธกอนนอน เดนออกก าลงกาย เนนอาหาร 5 หม และ

หญาแหวหม 20 นาท จนน าเปน ลดอาการเหนอย อยากทานอาหาร 137 ม.5 ใชยาแบคทรม MTV Atarax

สเหลอง ต.หนองโน

อ.เมอง(มค)

มะระขนก ต ารบ(ยาผง) ยาผง 1 ชต. น า 200 CC 3 เวลากอน ชวยเจรญ ไมแนใจ บานรมเยน เรมใฃ กย.45 ปจจบนยงใชอย โดยใชรวมกบแบคทรม

ฟาทะลายโจร อาหาร อาหาร รพ.มหาสาร- MTV Atarax อาการโดยทวไปปกต ทานขาวไดมากขน

ใบบวบก,ค าฝอย คาม ออนเพลย หอบนอยลง จนกระทง 2 พย.45 มอาการไมพง

กระเพา,บอระเพด ประสงคเปนไขหวด ปวดศรษะ ท าใหเหนอย ทานไดนอย

ลกใตใบ


9 ช 32 54 คนทผว กระเทยม สมนไพรเดยว หวสด จมเกลอทาน ลดอาการไอ ไดผล ตลาด เคยใชเมอ 2 ป ทผานมา

เมอมอาการ

3 - 4 ครง

มะนาว สมนไพรเดยว ผลสด จมเกลอทาน ลดอาการไอ ไดผล ตลาด เคยใชเมอ 2 ป ทผานมาโดยใชสลบกบกระเทยม

เมอมอาการ

พล/หมาก/นมฝก ต ารบ ใบพลสด/ผลหมากสด เคยว/ฟองคาถา ลดอาการคน ไดผล ตลาด เรมใช พค.45 จนถงปจจบน

กระเฉด ยาพนเปา เปลอกหมกระเฉดสด แลวเปา

ใชน าทาผวหนง

ตองแลง ยานาง ต ารบ(ยาตม) น ามาตากแหงอยางละ ดมแทนน าครง ลดอาการเหนอย ไดผลใชเวลา 3-4 วน พอใหญบน เรมใช สค. - กย. 45 รวม 1 เดอน 21 วน โดยทานรวมกบ

บวบก แหวหม 1 ก า น า 1500 ซซ. ตม ละ 1 แกว อาการคน จะรสกทานขาวได ทกทา แบคทรม Atarax และออกก าลง นงสมาธ เนนอาหาร 5 หม

เคยว 15 นาทจนน าเปน วนละ 5-6 ครง ชวยเจรญ มากขน เหนอยนอย 137 ม.5 รวมดวยหลงจากใชยาได 1 เดอน 15 วน มอาการเปนตม

สเหลองออน อาหาร คนนอยลง ต.หนองโน คนเจบบรเวณหนงศรษะ ถายอจจาระเปนเลอด(นาจะเปน

อ.เมอง(มค) รดสดวง)ฤทธขางเคยงของสมนไพรจงไปพบแพทย 15 กย.

หลงจากนนอาการทเลาลง แลวเรมใมอาการคนทหนงศรษะ

อก จงหยดทานยาตม

10 ช 31 61 ไอมเสมหะ- ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว 1 หยบมอ น า 3 แกว ดม 1 แกว ปองกนไมให ไมแนนอน หลงใช ซอทตลาด เรมใชเมอ สค.45 จนถงปจจบน โดยมการออกก าลง

สขาว ชนดแหง กอนอาหาร เปนไข ไมเจบ ยา 10 วน รสก บานไผ งดอาหารแสลง เชน ปลารา ของหมกดอง รวมกบใชยา

เชา-เยน ปวย สบายทองทางเดน อ.บานไผ แบคทรม

อาหารด ไมมไข จ.ขอนแกน


11 ช 25 40 บดเปนผงสเขยว แคปซล/2แคป 2 ครง แคปซล/2แคป บ ารงรางกาย ไมไดผล บานรมเยน เรมใชยา 1 ตค. 45 หยดใชยา 20 ตค.45 ผลทไดทานอาหาร

รสขม ตอวน 2 ครง/วน รพ.มหาสาร- ไดมากกวาเดม

คาม

12 ช 36 40 ขมนขาว/เหงา สมนไพรเดยว ใชเหงาฝนทาภายนอก 1 เหงา/วน ลดอาการ ไมไดผล ขอจาก เรมใชยา 6 สค. 45 หยดใชยา 20 ตค.45 สงเกตผลจากด

สเหลอง/กลนหอม ทาเวลาเชา แผลผผอง เพอนบาน แผลทผวหนง

เฉพาะ

13 ญ 32 37 ไมทราบชอสวนท สมนไพรเดยว ลางใหสะอาดตม ดมวนละ ทานอาหารได ใช 2 วน รผล/ไดผล วดหนองบว- เรมใชยา 10 กย. 45 บนทกถง 23ตค.45 มการใชยาทกวน

ใชท ายา ล าตน 3 เวลา นอนหลบ เกา ต.หนอง-

ราก คลายทอนไม หลงอาหาร ผกแวน

อ.โพนทอง

จ.รอยเอด

ขมน/รากเหงา- สมนไพรเดยว รากเหงาฝนทา 1 เหงา/วน แกคน สวนบาน เรมใช 11 กย.45 บนทกถง 23 ตค.45 ยงคงใชยาทกวน

สเหลอง ทากอนนอน ใหผวหนงเยน ไดผล ตวเอง

14 ญ 31 30 วานหางจระเข สมนไพรเดยว ใบ/ลางใหสะอาด 2 ใบ/ครง ทาท แกอาการ ไดผลอาการคน ปลกทบาน เรมใชยา 12 กย.-25 กย. 45 เรมใชมะขามเปยกรวม

ปอกเปลอกใชวนจากใบ แขนขาวนละ คนตามผวหนง ลดลง 26 กย.-29 ตค.45 เคยใชวธอมหมากเปาเพอรกษางสวด

2 ครง ผลการใช /หาย - แตไมไดแจงในรายละเอยด

15 ช 31 63 ไมทราบชอ ต ารบยาตม เปลอก/รากเกนจากตนสด ดม 1 ครง/วน ทานอาหารได ไดผลทานอาหารได เกบตามทาง เรมใชยา 10 มค.45 ใชเวลา 2 อาทตย รผล ออกก าลงกาย

สวนประกอบ ตม ใชน า 3 ขน ตมให นอนหลบ มากขน น าหนกเพม ทจะไปนา หยดยา กค.45 กลบมาใชใหม กย.45 ในบนทก 6 พย.45

31 ชนด เหลอ 1 ขน 2 กก. นอนหลบ (ตามความฝน) มการใชยาทกวน

ไมเหนอย


16 ช 34 40 มะนาวผสมเกลอ ลดอาการไอ ไดผลบางแต

แสบคอ

มะแวงเครอ ลดอาการไอ ไดผล

ฟาทะลายโจรบด สมนไพรเดยว แคปซล 3 แคปซล ลดอาการไอ ไดผลอาการไอดขน บานรมเยน เรมใชยา 11 กย.45 ใชเวลา 2 อาทตย รผล มการออกก าลง

เปนผงสเขยว บดเปนผง กอนอาหาร เบออาหาร ทานอาหารไดมาก รพ.มหาสาร- กาย ฝกสมาธรวมดวย 18 กย.45 ทานอาหารไดมากขน

รสขม 3 เวลา คาม บนทกการใชยาถง 22 ตค.45 ยงคงใชยาอย

17 ญ 38 43 ส าเรจรปบดเปนผง ส าเรจรป แคปซลครงละ 2 แคปซล 2 ครง / วน บ ารงรางกาย ไดผล บานรมเยน เรมใชยา สค.45 ใชเวลา 3 อาทตย รผล มการออกก าลงกาย

สเขยวรสขม ลดอาการไอ รพ.มหาสาร- ฝกสมาธรวม 13 กย.45 ใชยาเพมเปน 4 แคปซล/ครง

ทานอาหารได คาม บนทกแจงการใชรวม 1 ป 1 เดอน

มากขน

18 ช 29 ขมนเครอ(แฮม) สมนไพรเดยว ตมดม ครงละ 1 ถวย ชวยเจรญอาหาร ไดผลดทานขาวได รานปกกตง เรมใชยา พศ.38 รวมกบการออกก าลงกาย บนทกถง

เปนเครอในสเขยว วนละ 1 ครง อ.ชมแพ 18 ตค.45 ทานอาหารไดด รางกายแขงแรง ไมมอาการ

เปลอกสเหลอง ไม จ.ขอนแกน ทไมพงประสงค

มกลน รสขมมาก

19 ญ 37 ก าลงเสอโครง ต ารบยาตม ตมดม ครงละ 2 แกว ทานขาวได และ ไดผลดรสกหวขาว ซอจากราน เรมใชยา พศ.42 รวมกบการออกก าลงกาย ตมยานกนมา

มากระทบโรง ไมทราบชอมกม วนละ 4 ครง รางกายแขงแรง รางกายแขงแรง ยนงวนตง นาน 3 ปแลว

หวกระทอมเลอด กลมหอมสมน- เชา-กลางวน-

แกนฝางแดง ไพร สแดง เยน-กอนนอน

กระเทยม สมนไพรเดยว ทานหวสด ใชแปรงสฟน กดฝาจากปาก แจงในประสบการณการใชสมนไพรรกษาเชอราในปาก

มะนาว สมนไพรเดยว ทานเนอและน า ขดตามลนแลว

ทากระเทยม

หรอมะนาว

มะแวง สมนไพรเดยว ผลมะแวงสด ครงละ 1 เมด แกไอ แจงในประสบการณการใชสมนไพรรกษาไอเรอรง


20 ญ 36 กระเทยม สมนไพรเดยว หวกระเทยมสด ทานครงละ ชวยรกษาเชอรา ไดผลด แตเผด ตามรานคา เรมใชยา พศ.44 ถงปจจบน ขอมลทวไปบนทกวามการ

5-10 กลบ/วน ในชองปาก ออกก าลง นงสมาธ และดแลเรองอาหารรวมกบทาน

วนละ 3 เวลา มะระขนก

ใบมะขาม ต ารบ สมนไพรสดตมแช ตมแชน าอน ลดอาการ ไดผลดตมอกเสบ เรมใช 27 กย.ถง 30 กย.45 ใชอกครง 6 - 10 ตค.45

ตนสบเลอด 10 นาท อกเสบและคน รอยเกาเปนแผล

บอระเพด/ใบแจง หายคอยๆแหง

ใบตะไคร ผวหนงนมขน

ผล,ใบสะเดา

สมปอย

มะระขนก สมนไพรเดยว ยอดและผลทยงไมสก ครงละ 10 ยอด ชวยเจรญอาหาร หาเกบตาม เรมใช พศ.44 - 24 คต.45 ชวง 21 กย.45 มการใช

รสขมผลมผวขร 5 ผล ตอ และลดไข รมรวแถวบาน เหงอกปลาชนดเมดทาน และทาแผลแกตมคนปรากฎวา

ขระ ผลดบสเขยว อาหาร 1 มอ ดขน

ผลสกสเหลอง

เมลดสแดง

21 ญ 44 ไมทราบชอ ต ารบ ยาตม ครงละ 3 แกว ใหรางกายแขง- ไดผลด ปสาวะบอย เรมใช พศ.44 รวมเวลาใช 1 ป

เปนตนใหญมขน วนละ 3 เวลา แรง/ ไมเกดตม- ไมมตมทรางกาย

ไมมกลนรสขม ตามรางกาย ไอนอยลง

สแดง

22 ญ 43 เปลอกแตหลน ต ารบ ยาตม ครงละ 1 ถวย เจรญอาหาร ไดผลดหลงใชยา หาเองในปา เรมใชยาได 10 เดอน ตามบนทก ตงแต 27 กย. - 12 ตค.45

กะเลา/หวปลวก (ไมเปลอกแดง เชา-เยน รางกายแขงแรง 10 นาท ท าให ใกลบาน มอาการปวดศรษะ อาเจยน ท าใหไมอยากทานอาหาร

ไมมกลนรสขม นอนหลบด อาการ บางวนกไมทาน


เลกนอย) ไมพงประสงคม

อาการมนเมา

23 ญ 44 ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ตมดม ครงละ 2 แกว เจรญอาหาร ไดผลดหลงใชยา ปลกเองทบาน เรมบนทก 16 กย. - 18 ตค.45 หลงใชฟาทะลายโจร

เชา-เยน 30 นาท รสกแขง- ท าใหเจรญอาหาร นอนหลบด ไมรสกเหนอย

แรงทานอาหารได

24 ญ 30 แฮม/กตฝอยลม ต ารบ ยาตม ครงละ 2 แกว เจรญอาหาร ไดผลดหลงใช 4 ชม. รานปกกตง เรมบนทก 16 กย.45 - 18 ตค. 45 ทกครงจะมอาการไมพง

ฝาง เปลอกแฮม 3 ชน เชา - เยน รางกายแขงแรง อาการทแสดงคอ อ.ชมแพ ประสงค แตจะรสกแขงแรงทานอาหารได โดยจะใชรวมกบ

กตฝอยลม 1 ก า แสบคอ แสบทอง จ.ขอนแกน ยาทรมอสาโซน และฟลโคนาโซน

แกนฝางแดง 3ชน แตรสกอยากทาน

อาหาร

25 ญ 30 แฮม/กตฝอยลม ต ารบ ยาตม ครงละ 2 แกว เจรญอาหาร ไดผลดรผลหลงทาน รานปกกตง เรมบนทกการใช 16 กย. - 18 ตค.45

ฝาง เปลอกแฮม 3 ชน เชา - เยน รางกายแขงแรง ยา 30 นาท รสก อ.ชมแพ

กตฝอยลม 1 ก า รางกายแขงแรง จ.ขอนแกน

แกนฝางแดง3 ชน ไมเหนอยงาย

นอนหลบ

เจรยอาหาร

26 ญ 26 49 ต ารบ(ยาตม) ตมในหมอดน ไมแนนอน รกษาเอดส ไดผลหลงจากการ หลวงพอ เรมใชยา 10 สค.45 จนถงปจจบน

ดมแทนน า ใชยา 7 วน อาการ

ครงละ 1 ถวย ตางๆ ดขน แตถา

7 - 8 ถวย/วน ทานมากจะมอาการ

ปวดกลามเนอ

ประมาณ 6 ชม.

กจะหายไปเอง


27 ช 47 55 ต ารบ(ยาตม) ตมในหมอดน ดมกอนอาหาร รกษาเอดส อาการดขนผนหาย เรมใชยา 2 สค.45 จนถงปจจบนรวมกบการออกก าลงกาย

ต ารบ(ยาลกกลอน)ทานครงละ 6 - 7 เมด และกอนนอน ไมปวดหลงหลงจาก และใชยา พาราเซต MTV

วนละ 3 เวลา ใชยาได 10 วน

28 ญ 32 33 ต ารบ(ยาตม) 1 ถวย 3 เวลา หลง ไดผล แกปวดศรษะ ไดผลหลงจากใชยา หลวงพอ เรมใชยา กค.45 จนถงปจจบน รวมกบ MTV ยาอม และ

ต ารบ(ยาชง)ใช หลงอาหาร 1 ชช.ชงกบ เจรญอาหาร 9 วน เจรญอาหาร ยาบวนปาก

รวมกบยาตม น ารอนหรอกบยาตม นอนหลบหลงจาก

ใชยา 2 วน จะปวด

กลามเนอแตจะ

หายเอง

29 ช 31 50 HIV ไมทราบชอ ต ารบ(ยาตม) ไมไดผล พอคาเรขาย เรมใช พค.45 ใช 3 ครง ประมาณ 10 วน แลวเลกใช

ในหมบาน

บอกวาเปนยา

รกษาโรคตด-

ตอทางเพศ

ต ารบ(ยาตม) ตมในหมอดน ครงละ 1-2ถวย รกษาเอดส ไดผลหลงใชยา 5 วน หลวงพอ เรมใช 24 กค.45 จนถงปจจบน รวมกบยา รพ.ศรนครนทร

ต ารบ(ยาอม) 4 ครง อาการดขน

30 ญ 33 44 HIV ต ารบ(ยาตม) ตมในหมอดน ครงละ 1 ถวย รกษาเอดส ไดผล หลวงพอ เรมใช บนทกการใชยา 16 กย. 31 ตค.45

เชา - เยน

31 ญ 30 55 ต ารบ(ยาตม) ดมแทนน า รกษาเอดส ไมแนใจ ยงไมม หลวงพอ ใชรวมกบยาลกกลอน มการใชยา MTV รวมดวย

4 - 5 ถวย อาการผดปกต

ต ารบ(ยาลกกลอน) ปนเปนลกกลอน ครงละ 5 เมด ใชมา 5 เดอนแลว


กอนอาหาร และ 8 เดอนแลว

เชา - เยน

32 ช 32 49 HIV พลคาว สมนไพรเดยว ใชใบและล าตนทานแทน ใชครงละ 8 บ ารงสขภาพ ไดผล(ไมแนใจ ไดมาจาก เรมใชยา 18 กย.44 รวมเวลาใช 1 ป ปสสาวะสะดวก

วณโรค สเขยวกลนคาว ผกพรอมอาหาร กานวนละ ยารกษาโรค เพราะก าลงกนยง หมออดลย แผลหาย นอนหลบด ไมมอาการออนเพลย เบออาหาร

รสเปรยว ใบกลม 2 ครงเชา-เยน กนเปนอาหาร บอกไมได) รพ.ศนยสรรพ และไมมอาการทพงประสงค โดยมการออกก าลงกาย

มน ปลายแหลม ชวยใหนอนหลบ สทธประสงค และปฏบตตามค าแนะน าของแพทย

คลายใบพล รกษาผนคน

33 ช 30 47 HIV ไมทราบชอเปน ต ารบ(ยาหมอเปน น าทอนไมตมน า 5 ลตร ดมกอนอาหาร เพอใหรางกาย ไมแนใจ ไดมาจาก เรมใชเดอน สค. 45 โดยงดอาหารแสลง ออกก าลงกายรวม

ทอนไมสขาวไมม ทอนไมตมน ากน) นานจนน าออกเปนสน า- ครงละ 1 แกว แขงแรง หมอยาทมา ดวยใชเวลานาน 1 เดอน จงรผล รสกรางกายสดชน ทองไม

กลนรสขมฝาด ตาลแดง (15 นาท) นอนหลบ ขายตามบาน ผก ผวพรรณดขน

ลดอาการผนคน จากค าบอก

เลาคนแก

34 ญ 32 43 โลหตจาง/HIV พลคาว สมนไพรเดยว ใชใบและล าตน4 -5 ตน ทานเปนผก สรางภมตานทาน ผลไมแนนอน ไดมาจาก เรมใช 1 มค.44 รวมกบการออกก าลงกาย การท าสมาธ

สเขยวกลนคาว ลางใหสะอาด กอนอาหาร เจรญอาหาร หมออดลย ประมาณ 1 เดอน จงรผลชวยใหนอนหลบด เจรญอาหาร

รสเปรยว ใบกลม ชวยใหนอนหลบ รพ.ศนยสรรพ และระบาย 1 กค.45 มการใชฟาทะลายโจรรวม

มน ปลายแหลม สทธประสงค

คลายใบพล และหมอ-

พมนทกา

มาลาทอม

(สสจ)

ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ใบสดและล ากาน 4 -5 ใบ กนวนเวนวน แกไข ปวดหว ไดผล วดปาธรรมชา เรมใชยา 1 กค.45 รวมกบการออกก าลงกาย ท าสมาธ

(ขอบใบตรง) สเขยวเขมรสขม หรออาทตย 1 วน จงรผล 29 ตค.45 ยงมการใชพลคาวรวมกบ

ใบเรยวยาวมเสน 2 ครง กอน ฟาทะลายโจร และมอาการไมพงประสงคในบางวน เชน


ใบเปนแฉกๆอย อาหารเชา ทองเสย ไอมเสมหะ นอนไมหลบ

ตรงกลาง

35 ญ 26 57 HIV ขเหลก สมนไพรเดยว เอาล าตนตดเปนทอนๆ ตมดมแทนน า บ ารงสขภาพ ไดผล เจรญอาหาร ปลกเอง เรมใชยา 1 กค.45 รวมกบการออกก าลงกาย และใช

สเขยวกลมหอม ลางใหสะอาด เอามาตม เจรญอาหาร น าหนกเพม อลฟลฟาแคปซล ผลตภณฑแอมเวย ปจจบนยงใชรวม

รสขม ใชล าตน ชวยใหนอนหลบ ปสสาวะสะดวก กนอย

ตดเปนทอนๆ เปนยาระบาย แผลตมคนหาย

หลงจากใชยา

20 วน

อลฟลฟา แคปซล แคปซล 2 แคปซล บ ารงสขภาพ ไดผล เจรญอาหาร ซอจาก

ผลตภณฑแอมเวย สเขยว วนละ 3 ครง ใหแขงแรง น าหนกเพม รพ.จฬาภรณ

กลนเหมน หลงอาหาร เจรญอาหาร ปสสาวะสะดวก

ไมมรส แผลตมคนหาย

หลงจากใชยา

20 วน

36 ญ 42 53 HIV พลคาว สมนไพรเดยว เปนตนมใบ 4 - 5 ใบ ทานแทนผก เพอสขภาพ ไดผล เจรญอาหาร รพ.ศนยสรรพ เรมใชยา พศ.44 รวมกบการออกก าลงกาย และทานอาหาร

สเขยวกลนคาว สดพรอมอาหาร เจรญอาหาร เจรญอาหาร สทธประสงค ทมประโยชน พกผอน ประมาณ 1 เดอน รผล น าหนกเพม

รสเปรยว เหมอน 3 เวลา น าหนกเพมขน มาปลกกนเอง เจรญอาหาร นอนหลบด ปจจบนยงคงใชอย

ใบชะพลม4-5ใบ

ดอกสขาว ใบ

คลายใบโพธ

ขเหลก แคปซลสขาว แคปซล 2 แคปซล จากรานขาย เรมใช 25 กย. 45 ใชรวมกบพลคาว

กลนหอมรสขม 3 เวลากอน ยาสมนไพร


อาหาร 7 วน

เวน 1 อาทตย

37 ญ 29 54 ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ตม ใชใบ ล าตน แกไข/ปวดหว ไดผล ตามหมบาน เรมใชยา 20 กย.45 ท าใหเจรญอาหาร และอาการไมพง

3 -4 ยอดลาง รอนใน ประสงค นอนไมหลบ เปนตม PPE ตวด า มการใชรวมกบ

ใหสะอาดแช เจรญอาหาร บอระเพดในบางวน

น ารอนดม

ตอนเชากอน

อาหาร

บอระเพด สมนไพรเดยว เครอ ตม ใช 3 - 4 ทอน ท าใหนอนหลบ ไมแนใจ ตามหมบาน เรมใชยา 18 กย. 45 ท าใหเจรญอาหาร และอาการไมพง

ลางใหสะอาด แกปวดหว ประสงค คอ ทองเสย เปนตม PPE นอนไมหลบ ตวด า

ตมกนกอน กนขาวได ปวดศรษะ มการใชรวมกบฟาทะลายโจร

อาหารเชา บ ารงรางกาย

38 ช 32 41 พลคาว สมนไพรเดยว ใบ-ล าตน 10 ตน ทานเปนผก บ ารงสขภาพ ไมแนใจ เพอนกลม- เรมใชยา 11 สค.45 หลงจากใชยาได 2 เดอน เปนตม PPE

กอนอาหารเชา สรางภมคมกน รวมใจสายใย จงใชพลคาว 1 ก ามอ ลางใหสะอาดต าแลวทา ตงแต 2 ตค.

และต าให แกผนคน รกษ 45 อาการดขน ไมเหนอย เจรญอาหาร ไมมอาการทไม

ละเอยดทา พงประสงค 16 - 22 ตค.45 มอาการไอ เปนหวด และ

บรเวณทเปน เปนตม PPE

ตมคน

39 ญ 29 47 วณโรค HIV+ รากมะละกอ 7ราก ต ารบ/ยาตม น าสวนผสมทงหมดมาตม ดมครงละ 1ถวย บ ารงรางกาย อาการดขนน าหนกขน ยาพนบาน เรมใชยาเมอ 18 กนยายน45 ตมดมทกวนใชเวลา 20 วนจง

ตาไมไผ 7ตา รวมกนจนไดน ายาออกมา กอนอาหาร ชวยเจรญอาหาร ปสสาวะสะดวกและ รผล

ตนสบปะรด7ทอน เปนน าสเหลอง 3 เวลา ไมพบอาการไมพง

ตนออยด า 7 ทอน ประสงค

ตามะพราว 7 ตา


ล าตนดอกเกด ฝาน

เปนทอนเลกๆ7ทอน

ล าตนงวด าฝานเปน

ทอนเลกๆ 7 ทอน

40 ญ 29 43 _ สบด า สมนไพรเดยว ล าตนสบเปนชนเลกๆ แลว ดมกอน 1 แกว บ ารงโลหต ไดผลดชวยใหเจรญ ขางถนน เรมใชเมอตนป 2543รวมเวลา 1 ป 6 เดอน ใชเวลา 3- 4 เดอน

ตากแดด 1-3 แดดแลวน า กอนอาหารวนละ ชวยเจรญอาหาร อาหารขน ไมพบ ต.คเมอง จงเหนผล

มาตม 2 ครง เชา-เยน อาการไมพงประสงค

พลคาว สมนไพรเดยว น าสวนยอด 5-10 ยอด มา ใชทานเปนผก บ ารงสขภาพ ไดผลด ทานอาหารได ไดจากกลม เรมใชทานเมอกลางป 2543โดยทานอาหารใหครบ 5 หมรวม

ลางใหสะอาดใชสวนใบทาน รวมกบอาหาร อรอยไมพบอาการ สะเดาหวาน กบการออกก าลงกาย และนงสมาธ

ทานวนละ1-3ครง ทไมพงประสงค

เสลดพงพอน สมนไพรเดยว ใชทา ล าตน+ใบ ทาแกตมคนบร- ไมพบอาการแสดงท ปลกเอง

เวณผวหนง ไมพงประสงค

มะระขนก สมนไพรเดยว น าสวนยอด 6-10 ยอด ใชทานเปนผก ชวยเจรญอาหาร ไดผลดชวยใหเจรญ เรมใชเมอกลางป 2543 รวมเวลาประมาณ 2 ป ใชเวลา 1-2

มาลางใหสะอาดแลวลวก รวมกบอาหาร อาหารขน ไมพบ สปดาหจงรผล

ทานวนละ1-3ครง อาการไมพงประสงค

41 ญ 33 49 ไมไดแจง พลคาว สมนไพรเดยว น าสวนใบ 5-7 ใบมาลาง ทานวนละ1ครง บ ารงรางกาย ยงไมชดเจน เรมใชเมอ 14 กนยายน 44 โดยใชควบคกบ MTV การออก-

ใหสะอาด ก าลงกายและนงสมาธ

สบด า สมนไพรเดยว น าล าตนมาสบเปนทนๆ ดมครงละ1แกว บ ารงรางกาย ท าใหเจรญอาหาร เรมใชรวมเวลา 2 ปแลวโดยใชควบคกบ MTV และ Vit C

แลวตากแดด 1-2 แดด วนละ 2-3 ครง มากขน

จงน ามาตม

42 ช 32 63 ไมไดแจง พลคาว สมนไพรเดยว น าสวนตนและใบทานเปน ทานครงละ3-4 บ ารงรางกาย ไมแนนอนประเมนไม กลมสะเดา เรมใชเมอ เม.ย. 45หยดเมอ ก.ค. 45 โดยใชรวมกบ

ผก ยอด วนละ2ครง ตาน HIV ไดมอาการไมพงประ หวาน BactrimTab

เชา-เยน สงค คอผนคนหลง


จากใชยา 9 เดอน

มะระขนก สมนไพรเดยว น าสวนตนและใบทานเปน ทานครงละ 3-4 ตาน HIV สงเกตไดไมแนนอน เรมใช เม.ย. 45 รวมเวลาใช 3 เดอน รวมกบ Bactrim oil

ผก ยอดวนละ 1ครง ประเมนไมไดมอาการ

ไมพงประสงคหลงใช

ยา 9 เดอน

ใตใบ สมนไพรเดยว น าทงตนจ านวน 7 ตน ตมดม ตมดมวนละ กระตนภมคมกน ไมแนใจบอกไมถก หาเอาตามบาน เรมใชเมอ ก.พ. 2545รวมเวลาใชยา 3 เดอน

3-4 ครง ประเมนไมไดมอาการ

ไมพงประสงคคอผนคน

แตเกดกอนใชยา

ลกยอ สมนไพรเดยว น ามา 3-4 ผล ทาน ต าเปนสมต าทาน บ ารงเลอด ไมแนใจบอกไมถก ปลกเอง

1ครง/wk. ประเมนไมไดมอาการ

ไมพประสงคคอผนคน


ฝรง สมนไพรเดยว ผลสด 1-2 ผล/wk. กระตนภมคมกน ไมแนใจบอกไมถก ปลกเอง เรมใชเมอ ก.พ. 2545รวมเวลาใชยา 2 เดอนประเมนไมไดมอาการ

ไมพงประสงคคอผนคน


ยาหมอ ต ารบ/ยาตม เปนตนเถา รวมกนเปน1 มด ดมวนละ 2 ครง ตานเชอ HIV ประเมนไมไดผลพบ บชามาจาก เรมใชเมอ ก.พ. 45รวมเวลา 5 เดอนรวกบ TA ครม

เชา-เยน อาการเหมนจมก แพทยแผนโบ-

และมผนคน ราณ

43 ช 30 52 _ พลคาว สมนไพรเดยว ใชล าตนและใบ 3-5 ตนลาง ทานเปนผกกบ บ ารงสขภาพ ไดผลแตไมแนใจเพราะ กลมสะเดา เรมใชเมอก.ย. 2544 โดยใชรวมกบ Bactrim,Vit C,MTV

ใหสะอาด อาหารวนละ สรางภมคมกน สขภาพแขงแรงดอย หวาน

1-2 ครง แลว

สบด า สมนไพรเดยว ตนน ามาตม ไดมาจากเพอน


ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว/ผสมCap กลมสะเดาหวาน

วานหางจระเข สมนไพรเดยว ล าตน ใชทาแผลงสวด ปลกไวทบาน

44 ญ 46 65 ไมไดแจง สบด า สมนไพรเดยว ใชล าตนตดเปนทอน ตาก ตมดมครงละ บ ารงรางกาย อาการดขนและไมพบ บ.คเมอง เรมใชเมอพ.ศ.2542จนปจจบนใชเวลา 1 wk. จงรผลและใช

แดด 1แกววนละ2ครง อาการไมพงประสงค ต.คเมอง รวมกบ Vit C +MTV+Bactrim

หลงอาหาร อ.วารนช าราช

ลกยอ สมนไพรเดยว น าผลมาดองผสมน าตาล- ดมน าครงละ บ ารงรางกาย, ไดผลดมากใชเวลา

หมกทงไว 15 วน 1 แกววนละ2ครง บ ารงโลหต 15วนจงรผลและไมพบ

เชา-เยน อาการไมพงประสงค

หญาเทวดา สมนไพรเดยว ใบ ตมดมแทนน า บ ารงโลหต สขภาพแขงแรงและไม กลมสะเดา

พบอาการไมพงประสงค หวาน

เหดหลนจอ สมนไพรเดยว ดอก ตมดมกอน บ ารงรางกาย ไดผลดสขภาพแขงแ เรมใช 5 ม.ค. 2542 รวมเวลาทใช 4 ป โดยใชเวลา 1 wk.

อาหารเชา-เยน แรงด,ไมพบอาการไม จงรผล

พงประสงค

45 ญ 30 62 ไมไดแจง ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ใชทงตน ตมดมครงละ 1 แกไข ดขน เพอนบาน

แกววนละ2 ครง

กอนอาหาร

สบด า สมนไพรเดยว ล าตน ตมดมครงละ 1 บ ารงรางกาย ปาขางทาง

แกววนละ2 ครง

มะระขนก สมนไพรเดยว ใบ กอนอาหาร อยากอาหาร เพอนบาน

เสลดพงพอน สมนไพรเดยว น าใบมาดองกบแอล- ทาบรเวณทเปน ทาแกคน เพอนบาน

กอฮอล ตมแกคน

46 ญ 45 44 เบาหวาน สบด า สมนไพรเดยว ล าตน ตมดมกอนอาหาร บ ารงรางกาย รมแมน ามล

วณโรค เชาวนละ 1 ครง

ยาหมอ ต ารบ/ยาตม รากไม ตมดมกอนอาหาร ซอจากแพทย


เชาวนละ 1 ครง แผนโบราณหมอ

47 ญ 30 ไมแจง ไมไดแจง หญาปกกง สมนไพรเดยว ใบ 5-7 ใบ คนน าดมวนละ บ ารงรางกาย ไดผลดและไมพบอาการ กลมสะเดา เรมใช เดอน ก.พ.2545รวมเวลา 8 เดอน โดยใชรวมกบยา

1-3 ครง สรางภมตานทาน ไมพงประสงค หวาน บ ารงจากโรงพยาบาล

48 ญ 26 49 ไมไดแจง พลคาว สมนไพรเดยว ใบ ทานเปนผกสดครง บ ารงรางกาย ปลกไวทบาน เรมใชเดอน ก.ค.2545 รวมเวลา 2 เดอนโดยใชรวมกบVitC

ละ 3-4 ตนวนละ เสรมสรางภมคม- เรมใชเดอน ก.ค.2545 รวมเวลา 2 เดอนโดยใชรวมกบ

2ครง กนโรค Vit C+MTV+Bactrim 1x1 po pc

หญาปกกง สมนไพรเดยว ใบ ทานเปนอาหาร บ ารงรางกาย ปลกไวทบาน

ครงละ 3-5ใบวนละ 1 ครง

ลกยอ สมนไพรเดยว ผล 1 กก.ผสมน าตาล 2 ขด วนละ 1 แกว บ ารงโลหต เอามาจากญาต

ดองไว 1 wk. ตอนเชา บ ารงรางกาย ทบานดอนพอก

ต.พงมะแลง

สบด า สมนไพรเดยว ล าตนหนเปนทอนตากแดด วนละ 1 แกว บ ารงโลหต ไดมาจากบาน

กอนตม ตอนเชา เพอนทบานค า-

เจรญ

49 ญ 32 72 ไมไดแจง พลคาว สมนไพรเดยว ใบ ทานเปนผกสด บ ารงรางกาย ไมแนใจวาไดผลหรอไม

ครงละ 3 ใบ และไมมอาการทไมพง

วนละ 1 ครง ประสงค

50 ญ 25 65 ไมไดแจง สมนไพรรวม 7 ต ารบยา/ยาผง ผงบดละเอยด ละลายน าทรอน ชวยเจรญอาหาร ไมแนใจบอกไมถกหลง บานรมเยน เรมใชป พ.ศ.2544 รวมเวลาใชได 1 ปโดยใชรวมกบ

อยางทบานรมเยน กลนฉน รสขม ดมวนละ 3 เวลา และเสรมภมตาน จากใชยา2 wkทานขาว Bactrim และการออกก าลงกาย,พกผอนใหเพยงพอ

กอนอาหาร ทาน ไดดนอนหลบและไมม

อาการทไมพงประสงค

51 ญ 25 65 ไมไดแจง สมนไพรวม7อยาง ต ารบยา/ยาผง ผงบดละเอยด ละลายน าทรอน ชวยเจรญอาหาร ไมแนใจบอกไมถกหลง บานรมเยน เรมใชป พ.ศ. 2544 รวมเวลาใช 1 ป

กลนฉน รสขม ดมวนละ 3 เวลา จากใชยา 1เดอนรสก


กอนอาหาร ทานขาวไดดขนและไม

พบอาการไมพงประสงค

52 ญ 28 65 ไมไดแจง สมนไพรรวม 7 อยาง ต ารบยา/ยาผง ผงบดละเอยด ละลายน าทรอน ชวยเจรญอาหาร ไมไดผลพบอาการแนน- บานรมเยน เรมใชเดอน ก.ย. 2545

กลนฉน รสขม ดมวนละ 3 เวลา หนาอกหลงจากใชย

หลงอาหารครงละ า4วนจงหยดใชยา

1 ชอนชา

53 ญ 30 43 ไมไดแจง สมนไพรผง ต ารบ/ยาผงบรรจ สมนไพรไมทราบชอ 7 อยง ครงละ 1 เมดหลง ชวยเจรญอาหาร ผลไมแนนอนทานขาวไดบานรมเยน เรมใชยาเมอป 2544 รวมเวลาทใช 1 ปใชเวลานาน

บานรมเยน แคปซล บดเปนผงบรรจแคปซล อาหารวนละ1ครง ดเปนบางครงไมพบ 1 เดอนจงทราบผล

ขนาด 500 mg อาการทไมพงประสงค

54 ญ 24 54 ไมไดแจง หญาปกกง ตนสด 2 ก ามอ ใชใบและรากต าใหละเอยด ครงละ1แกวทกวน ปองกนมะเรง ไมแนใจและไมพบอาการปลกเอง เรมใช 17 เม.ย. 2545 รวมเวลาใช 6 เดอน

ละลายน าแลวกรองดม เวลาตอนเยน ไปพงประสงค

ค าฝอย

บวบก เจรญอาหารบ ารง บานรมเยน

กระเพา เลอด

บอระเพด ต ารบยาผง 1ครง เวลาตอน

ฟาทะลายโจร เชา

ลกใตใบ

มะระขนก

55 ญ 25 47 ไมไดแจง สมนไพรบานรมเยน ต ารบยาผง บรรจ น าสมนไพรทกชนดอยางละ ครงละ1แคปวนละ ชวยเจรญอาหาร ไดผลดโดยเรมใชนาน บานรมเยน เรมใช พ.ศ. 2544 จนถงปจจบนโดยมการใชแบคทรม

1.บอระเพด แคปซล 500 มก. เทาๆกนน ามาตากแดดให 1-3ครง หลงอาหาร บ ารงเลอด 1 เดอนจงรผลทานขาว รวมดวย

2.ลกใตใบ แหงแลวน ามาบดละเอยด บ ารงผวพรรณ ไดนอนหลบ,ไมพบ

3.กระเพา เปนผงบรรจใสแคปซล อาการทไมพงประสงค

4.ค าฝอย 500 มก.เอง

5.ฟาทะลายโจร


6.บวบก

7.มะระขนก

56 ช 35 58 ไมไดแจง สมนไพรบานรมเยน ต ารบยาผง กลนฉนบรรจใสแคปซล 500 มก. ครงละ 1 เมด ชวยเจรญอาหาร ผลไมแนนอน ทานขาวไดบานรมเยน เรมใช พ.ศ. 2544จนถงปจจบน นาน 1 เดอนจงรผลและใชรวม

7อยาง รสขม เอง วนละ1 ครง มากขนและไมมพบอา- กบแบคทรม

หลงอาหารเชา การไมพงประสงค

57 ช 25 52 ไมไดแจง สมนไพรบานรมเยน ต ารบ/ยาผง ครงละ 1 เมด ชวยเจรญอาหาร ไมไดผลและมอาการ บานรมเยน เรมใช 2544 รวมเวลาใช 2 เดอน

7อยาง วนละ1 ครงหลง อาเจยนจงหยดยา

อาหารเยน

ไมทราบชอ ต ารบ/ยาตม สมนไพรรวม15 ชนดมครบ ตมดมแทนน า แกออนเพลย ไดผลรสกแชงแรงกวา ซอจากหมอยา เรมใช 16 ก.ย. 45 เมอกนครงแรกจะถายแลวจะคอยๆถาย

มทงรากและล าตนตมรวม เบอ อาหาร เดมทานขาวมากขน พนบาน อ.เมอง นอยลง ถายปกต

กนไดน าสแดงกลนหอมม จ.มหาสารคราม

และรสฝาด ขม

58 ช 33 55 ไมไดแจง สมนไพรบานรมเยน ต ารบ/ยาผง ผงละเอยดบรรจแคปซล ครงละ 1 เมด ขวยเจรญอาหาร ไมไดผลและมอา- บานรมเยน เรมใช ม.ค. 45รวมเวลาใช 1 เดอนและไมไดใชยาอยางอน

7อยาง 500 มก. วนละ 1ครงกอน การอาเจยนเมอ รวมดวย

อาหารเชา ใชยามาก 2wk.

หลงจากนอก 2wk

จงหยดใชยา

59 ญ 43 46 วณโรค ขมนชน สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล วนละ 2 ครง แกทองอด ชวย ไดผล รพ.ยางชมนอย ใชยารวมเวลา

เจรญอาหาร 2 เดอน

บอระเพด สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ชวยเจรญอาหาร ไมไดผล รพ.ยางชมนอย รวมใช 5 ครง

ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ใชเฉพาะเวลามไข ลดไข ไดผล รพ.ยางชมนอย

เหงอกปลาหมอ สมนไพรเดยว ยาตม ตมอาบ แกแผล ไดผล หาตามบาน รวมเวลาใช

ตมตามตว 40 ครง

60 ญ 29 46 ไมไดแจง มะระขนก สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล วนละ 3 เวลา ชวยเจรญอาหาร ไมแนใจ รพ.ยางชมนอย

กอนอาหาร บอกไมถก


ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล วนละ 3เวลา ลดไข ลดน ามก ไดผลไมมอาการไอและ รพ.ยางชมนอย เรมใช ส.ค. 45รวมเวลาใช 7 วนรวมกบใช Bactrim

กอนอาหารครงละ แกเจบคอ เจบคอรวมทงไมม

2 แคปซล อาการไมพงประสงค

ขมนชน สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล วนละ 4 เวลาหลง แกทองอด ไดผลรสกวาดขนหลงจากรพ.ยางชมนอย เรมใชส.ค. รวมเวลาใช 7 วนจงหยดใชเพราะอาการดขน

อาหาร ครงละ 2 แนนทอง ใชยา 2วน

แคปซล

รางจด สมนไพรเดยว ผสม/ชาชง วนละ 2 ครง ดมเพอบ ารง ไมแนใจบอกไมถก รพ.ยางชมนอย

เชา-เยน สขภาพ

61 ญ 30 48 ไมไดแจง บอระเพด สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ชวยเจรญอาหาร ไดผล รพ.ยางชมนอย

ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล แกไข,ไอ,เจบคอ ไดผล รพ.ยางชมนอย

ขมนชน สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ครงละ 2 แคปซล แกปวด

วนละ 3 ครง แนนทอง ไดผลเมอใชยาได 3วนจง รพ.ยางชมนอย เรมใช ก.ย. 45 ใชยาครบ 7 วนอาการทเปน หายจง

ไดผลและไมพบอาก หยดใชยา

ารทไมพงประสงค

เถาวลยเปรยง สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ครงละ 2 แคปซล ปวดกลามเนอ ไดผล รผล เมอใชยาได รพ.ยางชมนอย เรมใช ก.ย. 45 ใชยาครบ 7 วนอาการทเปน หายจง

วนละ 3 ครง ปวดตามตว และ 4 วน และไมพบอาการไม หยดใชยา

นอนไมหลบ พงประสงค

62 ช 28 51 วณโรค ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล วนละ 3 เวลา แกไข,ไอ,เจบคอ ไดผล รพ.ยางชมนอย


บอระเพด สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล วนละ 3 เวลา แกเบออาหาร ไดผลรผลเมอใชยาได3วนรพ.ยางชมนอย เรมใช ก.ย. 45 ทานครบ 7 วนและอาการปกตจงหยด

กอนอาหาร และไมพบอาการไมพง

ครงละ 2 แคปซล ประสงค

ขมนชน สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล วนละ 3 เวลา แกแนนทอง ไดผล รพ.ยางชมนอย

หลงอาหาร จกเสยด


ขง สมนไพรเดยว ผสม/ชาชง วนละ 2 ครง แกแนนทอง ไดผล รพ.ยางชมนอย

เชา-เยน

น ามะนาว สมนไพรเดยว จบเวลาไอ แกไอ ไดผล

เถาวลยเปรยง 2 เมดวนละ3 ครง แกปวดกลามเนอ

และเพอสขภาพ

63 ช 34 60 วณโรค ขมนชน สมนไพรเดยว ขมนชนสด 1 หวโขลกให ทาวนละ 1 ครง แกผนขนตามตว ไดผลหลงจากใช 2 วนผนหาตามหมบาน เรมใช 3 ส.ค. รวมเวลาใช 3 วนเมอผนหายจงเลกใช

แหลก ลดลง

64 ช 33 54 ไมไดแจง ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ครงละ 2แคปซล แกไอ,เจบคอ ไดผล รพ.ยางชมนอย

วนละ 3 เวลา

บอระเพด สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ครงละ 2แคปซล ชวยเจรญอาหาร ไดผลหลงใชยาได 4 วน รพ.ยางชมนอย เรมใช ส.ค. 45รวมเวลาใช 7 วนเมออาการดขนจงเลกใช

วนละ 3 เวลา เหนผลและไมมอาการ

ขางเคยง

เถาวลยเปรยง สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล แกปวดกลามเนอ ไดผลสขภาพดไมมโรค รพ.ยางชมนอย เรมใช ส.ค. 45รวมเวลาใช 7 วนเมออาการดขนจงเลกใช

และนอนไมหลบ แทรก

มะระขนก สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล เพอสขภาพ ไมแนใจบอกไมถก รพ.ยางชมนอย

ขมนชน สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล แกทองอด ไดผล รพ.ยางชมนอย

65 ญ 30 45 ไมไดแจง ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล แกไข ไดผล รพ.พนา

บอระเพด สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ครงละ 2 แคปซล ชวยเจรญอาหาร ไดผลทานได 4 วนรผลวารพ.พนา

วนละ 3ครง ทานขาวไดมากขน

เถาวลยเปรยง สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ครงละ 2 แคปซล เพอสขภาพ ไมแนใจบอกไมถก รพ.พนา เรมใช ส.ค. รวมเวลาใช 7 วนประเมนผลไมไดจงหยดใชยา

วนละ 3ครง

มะระขนก สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล เพอสขภาพ ไมแนใจบอกไมถก รพ.บางกระทม

ขมนชน สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล แกทองอด ไดผล รพ.พนา

จกเสยด


66 ญ 35 45 ไมไดแจง ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ลดไข,แกรอนใน ไดผล รพ.พนา

อ านาจเจรญ

บอระเพด สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ครงละ 2แคปซล ชวยเจรญอาหาร ไดผลทานได 3 วนรผลวารพ.อ านาจเจรญ เรมใช 4 ก.ย.-11ก.ย. 45แลวหยดใชยาเพราะอาการดขน

วนละ3 เวลา ดขน

ขมนชน สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล เพอสขภาพ ไมแนใจบอกไมถก รพ.พนา

มะระขนก สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล เพอสขภาพ ไดผล รพ.พนา

ใบหนาด สมนไพรเดยว ใบสด ตมน าอาบ แกผนขนตามตว ไดผล ตามหมบาน

หมาก+พล ลงคาถา ต ารบ ผล+ใบสด เปาลงคาถา แกงสวด ไดผล หมอเปาทหม-

บาน

เถาวลยเปรยง สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล 2 เมดวนละ3เวลา เพอสขภาพ ไมทราบแนชด เรมใช 4-11 ก.ย.45 รวมเวลา 7 วน

67 ญ 34 57 ไมไดแจง บอระเพด สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล 3เวลา กอนอาหาร ชวยเจรญอาหาร ไดผลทานอาหารมากขน รพ.พนา เรมใช 2-9 ก.ย. 45 ระหวางนนใชรวมกบ Bactrim

ครงละ 2 แคปซล หลงใชยา4 วนรสกอาการดขน

ฟาทะลายโจร สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ลดไข ไดผล รพ.พนา

เถาวลยเปรยง สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล ครงละ 2 แคปซล เพอสขภาพ ไมแนใจไมทราบ รพ.พนา เรมใช 2-9 ก.ย.จงหยดใชยาเนองจากผลทไดไมแนใจและ

วนละ 3 เวลา ใชรวมกบ Bactrim

68 ญ 33 57 ไมไดแจง บอระเพด สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล วนละ 3 เวลา ชวยเจรญอาหาร ไดผล รพ.ยางชมนอย


ขเหลก สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล วนละ 3 เวลา ชวยใหนอนหลบ ไดผล รพ.ยางชมนอย

หลงอาหาร

มะระขนก สมนไพรเดยว ผสม/แคปซล วนละ 3 เวลา เพอสขภาพ ไมแนใจบอกไมถก รพ.ยางชมนอย


69 ญ 36 57 เชอราในปาก ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ยาตม 3 เวลาหลงอาหาร รกษาเชอราใน ไดผลรสกนอนหลบและ วดปานางเหรง

ครงละ 2 ถวย ปาก ไมปวดเมอย


70 ญ 29 53 ไมไดแจง ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ยาลกกลอน 3 เวลาหลงอาหาร บ ารงรางกาย ไดผล วดปานางเหรง

ครงละ 1 เมด

71 ญ 37 58 ไมไดแจง ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ยาลกกลอน ครงละ 2เมด บ ารงรางกาย ไดผล วดปานางเหรง เรมใช 4 ต.ค. 45

วนละ 3 เวลา

72 ญ 30 50 ไมไดแจง ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ยาลกกลอน 1 เมด 3 เวลา บ ารงรางกาย ไดผล วดปานางเหรง


ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ยาตม ดมกอนนอน ไดผล วดปานางเหรง

1 ถวย

73 ญ 26 48 ไมไดแจง ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ยาลกกลอน 3 เวลาหลงอาหาร บ ารงรางกาย ไดผลทานขาวได,ไมม

ครงละ 1 เมด อาการไมพงประสงค

74 ญ 18 85 ไมไดแจง ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ยาตม ประกอบดวย ดมกอนนอน บ ารงรางกาย ไดผลรสกเจรญอาหาร วดปานางเหรง

เปลอกไมและรากไม ครงละ 1 ถวย น าหนกตวเพมขน

ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ลกกลอน ครงละ 1 เมด บ ารงรางกาย ไดผลรสกเจรญอาหาร

วนละ 3 ครง น าหนกตวเพมขน

75 ญ 38 47 ไมไดแจง ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ลกกลอน ครงละ 1 เมด บ ารงรางกาย ไดผลรสกเจรญอาหาร วดปานางเหรง

วนละ 3ครงหลง น าหนกตวเพมขน

อาหาร

ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ยาตม ครงละ 2 ชอนโตะ บ ารงรางกาย ไดผลรสกเจรญอาหาร วดปานางเหรง

วนละ 3เวลา น าหนกตวเพมขน


76 ญ 35 52 ออนเพลยงาย ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ลกกลอน ครงละ 1 เมด บ ารงรางกาย ไดผล สมนไพรของ

วนละ 3ครงหลง หลวงพอ

ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ยาตม วนละ 3 เวลา บ ารงรางกาย ไดผล สมนไพรของ

หลงอาหาร หลวงพอ


77 ช 28 61 ไอเรอรง ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ลกกลอน ครงละ 1 เมด รกษาเชอราใน ไดผล สมนไพรวดปา

วนละ 3ครงหลง ปากและไอเรอรง นางเหรง

ไมทราบชอ ต ารบ ต ารบ/ยาตม ตมดม ไดผล วดปานางเหรง

78 ช 30 56 * จ าปาขาว ต ารบ/ยาตม ใบจ าปาขาว 3 ใบ ดมในขณะทยงรอน แกออนเพลย ไดผลด ในปาใกลหมบาน เรมใชยาป 42 เพอบ ารงรางกาย โดยการดแลเรอง

ออยสามสวน ออยสามสวนตดเปนทอน วนละ 5 ครงขนไป บ ารงรางกาย แตบางคนเมอดม อาหาร งดอาหารแสลง ออกก าลงกาย และพกผอน

เถาแกบ(เครองเขยว) ขนาด10 ซม. จ านวน 9 ทอน ดมแทนน าได เพอใหทานขาวไดครงแรกจะอาเจยน ใหเพยงพอ เรมบนทกการใชยา 14 กย.-31 ตค.45

ตนขาวเมาใหญ เถาแกบหรอเครองเขยว ตลอดวน เพมน าหนก ออกมาใชไดผล ไมมอาการทไมพงประสงค

ตนขาวเมานอย 10 ซม. จ านวน 9 ทอน 1 - 15 วน

น านอย ตนขาวเมาใหญตดเปน

ทอน10 ซม.จ านวน9ทอน

กง+ใบ 1 ก ามอ

ตนขาวเมานอยตดเปนทอน

10 ซม. จ านวน 9 ทอน


น าสวนผสมทงหมดมาตม

ใสน าพอทวมยาตม

ประมาณ 5 - 10 นาท

79 ญ 35 49 วณโรค จ าปาขาว ต ารบ/ยาตม ใบจ าปาขาว 3 ใบ ดมในขณะทยงรอน แกออนเพลย ไดผลด ในปาใกลหมบาน เรมใชยาตงแต ป 42 รวมเวลาใชยา 3 ป และยงใช

ออยสามสวน ออยสามสวนตดเปนทอน วนละ 5 ครงขนไป บ ารงรางกาย แตบางคนเมอดม อยเพอบ ารงสขภาพ เขารวมกลม โดยการดแลเรอง

เถาแกบ(เครองเขยว) ขนาด10 ซม.จ านวน 9ทอน ดมแทนน าได เพอใหทานขาวไดครงแรกจะอาเจยน อาหาร งดอาหารแสลง ออกก าลงกาย และพกผอน

ตนขาวเมาใหญ เถาแกบหรอเครองเขยว ตลอดวน เพมน าหนก ออกมาใชไดผล ใหเพยงพอ เรมบนทกการใชยา 14 กย.-3 ตค.45

ตนขาวเมานอย 10 ซม. จ านวน 9 ทอน 1 - 15 วน 4 ตค.45 เขา รพ.เลย รบการรกษาวณโรค จงหยดใชยา

น านอย ตนขาวเมาใหญตดเปนทอน ใชเวลา 1 เดอน สมนไพรชวงนรกษาโรคปอดใชยาของ รพ.เลย

10 ซม. จ านวน 9 ทอน เคยใชกลวยดบรกษาอาการอจจาระรวง



ตนขาวเมานอยตดเปนทอน

10 ซม. จ านวน 9 ทอน


น าสวนผสมทงหมดมาตม

ใสน าพอทวมยาตม

ประมาณ 5 - 10 นาท

80 ญ 27 45 * พลคาว สมนไพรเดยว ใชใบเปนผก ใชเปนผกทานทก กนเพอสขภาพ ทานอาหารไดมาก ปลกเองทบาน เคยใชผกสมนไพรมานานแลวแตไมเนนมาก พอป 44

มะระขนก ใชใบ/ยอด/ผลออนเปน วนใชทานวนละ ควบคมเชอเอดส สขภาพด ไมมอาการ จงมาเนนเพอบ ารงสขภาพและยงใชเปนผกเรอยมา

ชาพล(ผกอเลด) อาหารใชใบไมออนไมแก 1 - 2 มอ ทานอาหารไดด ทไมพงประสงค เรมบนทกการใช 14 กย.-15 พย.45 มการดแลเรอง

เกนไปเปนอาหาร ใชเวลา 1 เดอน อาหาร งดอาหารแสลง ออกก าลงกาย และนงสมาธ

81 ช 25 55 * ทบทม สมนไพรเดยว ใชสวนทเปนล าตน และใบ ใช 1 ก ามอตมทาน บ ารงเลอด ไดผลด มทบาน เรมบนทกการใช 1ตค .-15 พย.45 มการดแลเรอง

ตมน าดมและรบประทาน ครงละ 2 ถวย ประจ าเดอนมา ใชเวลา 1 เดอน อาหารการออกก าลงกาย

วนละ 3 เวลา ตามปกต

ตนขาไก สมนไพรเดยว ตนขาไก 2 ตน ตมน าดม ดมตอนเชาครงละ 2 ถวยบ ารงรางกาย ไดผลด มทบาน

ตอตานเชอโรค ใชเวลา 1 เดอน

ตนขาไก/มะระขนก ต ารบ/ยาตม ตนขาไก 1 ก ามอ มะระขนก ดมตอนเชา-เยน ใหทานอาหาร ไดผลด มทบาน

ใชทง 5 1 ก ามอ ครงละ1- 2 ถวย ไดมากขน ใชเวลา 1 เดอน

ตมประมาณ 5 - 10 นาท

82 ญ 25 65 * ตนปะค าใชล าตน ต ารบ/ยาตม ใชอยางละ 1 ก ามอ ดมครงละ 1 แกว วนละเพอสขภาพแขงแรงไดผลด ปาบรเวณใกล ใชยาเมอ มค.45 บนทกการใชยา 16 กย. - 14 พย.45

ผกกดโงงใชราก ตมประมาณ5 - 10 นาท 4 ครง ทานอาหารไดด ใชเวลา 3 อาทตย หมบาน ปจจบนยงใชอย และมการออกก าลงกาย

รผล ไมมอาการทไมพงประสงค

83 ญ 40 49 วณโรค ผลมะระขนก สมนไพรเดยว ใชผลสด 8 - 10 ผล ลวกทาน ทานวนละ 7 - 8ผล 2 มอทานอาหารไดด ไดผลดใชเวลา ปลกเองทบาน ใชยาสมนไพรรกษาป 42 เพอทานอาหารไดด และใช

และใชทง 5 ตมดม เปนผกและประกอบอาหาร ตมดมวนละ 3 เวลา แกไอหอบ/ไอมเสลด3 อาทตยเหนผล มาจนถงปจจบน เรมบนทกการใชยา 17 กย.- 15 พย.

61

ตารางท 13. ชนดของสมนไพรทเคยรกษาอาการตางๆจากผตดเชอ/ผปวยเอดส 87 ราย

เชอราในชองปาก

งสวด อจจาระรวงเรอรง

ไขเรอรง ผวหนงอกเสบเรอรง

ไอเรอรง

- ขเหลก + มะขาม+สะเดา

- กลวยดบ - สบด า - ฝรง - เมลด

กระถน+มะเขอขน + เกลอ+พรกไทยออน

- แค

- เสลดพงพอน - เปลอกกะเลา - เปลอกคอ - นอยหนา - เปลอกตน

โพธ - มะนาว - หมาก+พล +

ยาสบ + สเสยด (เปา)

- ใบพล (พอก) - คน - นมผกกะเฉด

+ ปนแดง - วานหาง

จระเข - ขมนขาว

- กลวยดบ - เปลอก

ทบทม - มะกอกด า+

มดแดง - ขนน

- ฟาทะลายโจร

- แค

- บอระเพด - วานหางจระเข - มะระขนก - ฟาทะลายโจร - เสลดพงพอน - เหงอกปลา

หมอ - ใบหนาด - ขมนชน - ขมน - แค

- มะนาว - ลกใตใบ - ฟาทะลายโจร - มะแวงเครอ - มะแวง - กระเทยมจม

เกลอ - มะนาวจม

เกลอ - มะค าดควาย+

หนมานประสานกาย+พระจนทรครงซก

62

ตารางท 14. ชนดของสมนไพรเดยวทผตดเชอ/ผปวยเอดสใช แบงตามอาการ

สมนไพรเดยว รกษาอาการ บอระเพด ผนผวหนงอกเสบเรอรง วานหางจรเข ผนผวหนงอกเสบเรอรง,งสวด

กลวยดบ แกทองเสย,เชอราในปาก

เสลดพงพอน งสวด ,ผนผวหนงอกเสบเรอรง

ฟาทะลายโจร ไขเรอรง,ผนผวหนงอกเสบเรอรง

ขมนชน ผนผวหนงอกเสบ

มะนาว งสวด.ไอเรอรง

ขมน ผนผวหนงอกเสบเรอรง

แค ผนผวหนงอกเสบ,เชอราในปาก ,ไขเรอรง

สบด า ใชอม เชอราในปาก

ใบหนาด (ตมอาบ) ผนผวหนงอกเสบเรอรง

ขมนขาว (ผสมเหลาขาว) งสวด

มะแวงเครอ ไอเรอรง

เปลอกทบทม อจจาระรวงเรอรง

ฝรง เชอราในปาก

มะแวง ไอเรอรง

ขนน (รากตม) อจจาระรวงเรอรง

กระเทยมจมเกลอ ไอเรอรง

มะนาวจมเกลอ ไอเรอรง

63

ตารางท 15. ต ารบสมนไพรทผตดเชอ/ผปวยเอดสใช แบงตามกลมอาการ

สมนไพรต ารบ รกษาอาการ ขเหลก มะขาม สะเดา เชอราในปาก มะระขนก ฟาทะลายโจร ผนผวหนงอกเสบเรอรง เปลอกกะเลา เปลอกคอ งสวด เหงอกปลาหมอ ใบหนาด ผนผวหนงอกเสบเรอรง นอยหนา เปลอกล าตนของตนโพธ งสวด หมาก,พล,ยาสบ,สเสยด งสวด ใบพล,คน งสวด พล+หมาก งสวด นมผกกะเฉด+ปนแดง งสวด มะกอกด า+มดแดง อจจาระรวงเรอรง

ลกไตใบ,ฟาทะลายโจร ไอเรอรง

ใบชมเหด+หนมานประสานกาย (ต าผสมกบก ามะถน,ดนประสว,สารสม แลวใสน ามะนาว) สตรของหลวงพอเพม

รกษาผนผวหนงอกเสบเรอรง

อบเมดกระถน+มะเขอขน+เกลอ 1 หยบมอ + พรกไทออน ต าใหเขากน ควไฟ แลวใชอม

เชอราในปาก

มะค าดควาย + หนมานประสานกาย + พระจนทรครงซก + สมนไพรอกหลายสบชนด รวมกนตม

ไอเรอรง

อาการสมนไพรทใชรกษา ยา/กจกรรมทปฏบตรวม สมนไพรทใชรกษา ยา/กจกรรมทปฏบตรวม สมนไพรทใชรกษา ยา/กจกรรมทปฏบตรวม

เชอราในชองปาก *ใบฝรง,เปลอกตนแค *ไมม *ใบฝรง(7) *งดอาหารรสจด,ทานยาทรวม 6 ราย (2). แพทยจาย 5 ชนด(7).

*กลวยน าวาดบ(3). *ออกก าลงกาย,นงสมาธ*กระเทยม(20). *ออกก าลงกาย,นงสมาธ

และดแลเรองอาหาร*ไมทราบ *ไมม(วดปานางเหรญ)(69)*ไมทราบ *ไมม(วดปานางเหรญ)(77)

งสวด *ขมนขาว(3) *ไมม *ใบพล(7) *ไมมรวม 5 ราย *หมาก,พล,ยาสบ *ไมม

สเสยด(4)*วานหางจระเข(43) *ไมม*หมาก,พล ลงคาถา *ไมม(66).

ไดผล ไมไดผล ไมแนใจ/ไมทราบ

ตารางท 16. แสดงผลการใชสมนไพรรกษาอาการของผตดเชอ/ผปวยเอดส


อจจาระรวงเรอรง *เปลอกทบทม(1) *ออกก าลงกาย,ทานอาหาร *ขนน(7) *ยาแผนปจจบน 4 ชนดรวม 4 ราย ครบ 5หม และใชยาไวตามน และออกก าลงกาย,ดแล

รวม,แบคทรม,พาราเซตามอล เรองการทานอาหารยารกษาเชอราในปาก

*เปลอกตนมะกอก(2) *ไมม*วานพาก(3) *สมนไพรบานรมเยน

ไขเรอรง *ฟาทะลายโจร(34). *ไมม *ฟาทะลายโจร(10) *ออกก าลงกาย,งดอาหารรวม 11 ราย *ฟาทะลายโจร(45). *ไมม แสลงเชนปลารา ของดอง

*ฟาทะลายโจร(59). *ไมม รวมกบยาแบคทรม*ฟาทะลายโจร(60). *ไมม*ฟาทะลายโจร(61). *ไมม*ฟาทะลายโจร(62). *ไมม*ฟาทะลายโจร(65). *ไมม*ฟาทะลายโจร(66). *ไมม*ฟาทะลายโจร(67). *ไมม*ฟาทะลายโจร(83). *นงสมาธ และใชยา

รกษาวณโรครวมดวย



ผวหนงอกเสบเรอรง *ขมนขาว/เหงาเหลอง ไมมรวม 1 ราย มกลนเฉพาะตว(12)ไอเรอรง *มะนาว(4) *ไมมรวม 11 ราย *กระเทยม,มะนาว(9) *ไมม

*มะนาว+เกลอ(16) *ไมม*มะแวงเครอ(16) *ไมม*ฟาทะลายโจร(16) *ออกก าลงกาย,ฝกสมาธ*ผงบดสเขยวแคปซล *ออกก าลงกาย,ฝกสมาธรสขม(17)*มะแวง(19) *ไมม*ฟาทะลายโจรแคปซล *ใชรวมกบแบคทรม(60).*ฟาทะลายโจร(61). *ไมม*น ามะนาว(62) *ไมม*ฟาทะลายโจร(62). *ไมม*ฟาทะลายโจร(64). *ไมม*ไมทราบชอ(ลกกลอน) *ไมมวดปานางเหรญ(77)



*ผลมะระขนก(83). *ออกก าลงกาย,ฝกสมาธ*ฟาทะลายโจร(83). *ออกก าลงกาย,ฝกสมาธ

ฝา/แผลในชองปาก *เปลอกตนแค(2) *ไมมรวม 3 ราย *กระเทยม,มะนาว(19) *ไมม

*ฟาทะลายโจร(37) *ไมม

บ ารงรางกายชวยให *มะระขนก,ใบบวบก *ออกก าลงกาย,พกผอน *ฟาทะลายโจร,ใบบวบก*ไมม *ฟาทะลายโจร(10) *ออกก าลงกาย งดอาหารเจรญอาหาร ฟาทะลายโจร,ค าฝอย วนละ 8 ชม. ทานอาหาร ค าฝอย,กระเพรา,ลกใต แสลงเชนปลารา ของหมกรวม 63 ราย กระเพรา,บอระเพด ครบ5หม,ใชยาแบคทรม ใบ,บอระเพด(4) ดอก ,ใชยาแบคทรม

ลกใตใบ(2) พาราเซตามอล,ไวตามนรวม *ผงสเขยวบด(11) *ไมม *มะระขนก,ใบบวบก *ใหก าลงใจตนเอง,ใชยา*ไมทราบชอ(57) *ไมม ฟาทะลายโจร,ค าฝอย แบคทรม,ไวตามนบรวม,

*ตองแลง,ยานาง *นงสมาธ,ใชยาแบคทรม กระเพรา,บอระเพด ยาแกไอน าด าบวบก,แหวหม(4) พาราเซตามอล,ไวตามนรวม *ต ารบบานรมเยน สมน- *ไมม ลกใตใบ(5)*มะระขนก,ใบบวบก *ไมม ไพร 7 ชนด(58)ฟาทะลายโจร,ค าฝอย *บอระเพด(59) *ไมม *มะระขนก,ใบบวบก *ใชรวมกบแบคทรม,ไวตามนกระเพรา,บอระเพด ฟาทะลายโจร,ค าฝอย รวม, Ataraxลกใตใบ(7) กระเพรา,บอระเพด มอาการไมพงประสงค



ลกใตใบ(7) เปนไขหวดปวดศรษะ*หมากตองแลง,บวบก *นงสมาธ,ออกก าลงกาย เหนอย ทานไดนอยลง*หญาแหวหม(8) *ใชแบคทรม,ไวตามนรวม *พลคาว(32) *ออกก าลงกายปฏบตตามท

Atarax เนนอาหาร 5หม แพทยสง*ตองแลง,ยานาง *ออกก าลงกายนงสมาธ *ไมทราบชอ(33) *งดอาหารแสลง,ออกก าลงบวบก,แหวหม(9) เนนอาหาร 5 หม ,ใชยา *พลคาว(34) *ออกก าลงกาย ท าสมาธ

แบคทรม Atarax ,อาการ *บอระเพด(37) *ใชรวกบฟาททะลายโจรคนทศรษะจงหยดใชยาตม *พลคาว(38) *ไมม

*ไมทราบชอ(15) *ออกก าลงกาย *พลคาว(41) *ใชกบแบคทรม*ฟาทะลายโจรบดผง *ออกก าลงกายและฝกนง *พลคาว(43) *ใชกบแบคทรม,ไวตามนซ,สเขยว(16) สมาธ ไวตามนรวม

*สมนไพรรวม 7 อยาง *ไมม*ฟาทะลายโจรบดผง *ออกก าลงกายและฝกนง (51,52)สเขยว(17) สมาธ *สมนไพรรวม 7 อยาง *ใชแบคทรม,ออกก าลงกาย*ขมนเครอ(แฮม)(18) *ออกก าลงกาย นงสมาธ*ก าลงเสอโครง,มากระ *ออกก าลงกายรวมกบกน *ไมทราบชอ(56) *ใชรวมกบแบคทรมทบโรง,แกนฝางแดง ยาตมมา 3 ป *มะระขนก(60) *ไมมหวกระทอมเลอด(19) *รางจด(60) *ไมม



*เปลอกแตหลน,กะเลา *ไมม *มะระขนก(64) *ไมมหวปลวก(22) *เถาวลยเปรยง(65) *ไมม*ฟาทะลายโจร(23) *ไมม *มะระขนก(65) *ไมม*แฮม,กดฝอยลม,ฝาง *ใชยาแบคทรม,ฟลโคนาโซน *ขมนชน(66) *ไมม(24). *เถาวลยเปรยง(67) *ใชรวมกบแบคทรม*แฮม,กดฝอยลม,ฝาง *ไมม *มะระขนก(68) *ไมม(25).*ไมทราบชอ เปนต ารบ *ใชไวตามนรวม,ยาบวนปากยาตม(28) ยาอม*ขเหลก(35) *ออกก าลงกายและใช

อลฟลฟาแคปซลผลตภณฑของแอมเวย

*อลฟลฟาของแอมเวย *ไมม(35).*พลคาว(36) *ออกก าลงกาย,พกผอน

ทานอาหารทมประโยชน*ฟาทะลายโจร(37) *ไมม*รากมะละกอ,ตาไมไผ



ตนสบปะรด,ออยด าตามะพราว,ตนดอก-เกด,ล าตนงวด า(39)*สบด า(40) *ไมม*พลคาว(40) *ออกก าลงกาย,นงสมาธ

ทานอาหารครบ 5หม*มะระขนก(40) *ไมม*สบด า(41) *ใชกบไวตามนรวม วตามนซ*สบด า(44) *ใชกบไวตามนรวม วตามนซ

และแบคทรม*เหดหลนจอ(44) *ไมม*สบด า(45) *ไมม*หญาปกกง(47) *ใชรวมกบยาบ ารงจาก

โรงพยาบาล*ลกยอ(48) *ไมม*มะระขนก,ใบบวบก *ใชรวมกบแบคทรมฟาทะลายโจร,ค าฝอยกระเพรา,บอระเพด



ลกใตใบ(55)*บอระเพด(61) *ไมม*บอระเพด(62) *ไมม*บอระเพด(64) *ไมม*มะระขนก(66) *ไมม*บอระเพด(67) *ไมม*บอระเพด(68) *ไมม*ต ารบยาลกกลอนของ *ไมมวดปานางเหรญ(70) ไมม*วดปานางเหรญ(71) *ไมม*วดปานางเหรญ(72) *ไมม*ไมทราบชอ(73) *ไมม*วดปานางเหรญ(74) *ไมม*วดปานางเหรญ(75) *ไมม*ไมทราบชอ(76) *ไมม*จ าปาขาว,ออยสาม- *ออกก าลงกาย,งดอาหารสวน,เถาแกลบ(เครอ- แสลง,พกผอนเพยงพองเขยว),ตนขาวเมา-



ใหญ ,ตนขาวเมานอย,น านอย(78)*จ าปาขาว,ออยสาม- *ออกก าลงกาย,งดอาหารสวน,เถาแกลบ(เครอ- แสลง,พกผอนเพยงพองเขยว),ตนขาวเมา- เมอใชยารกษาวณโรคจงใหญ ,ตนขาวเมานอย เลกใชยาสมนไพร,ใชยา,น านอย(79) รกษาโรคปอดโรงพยาบาล*พลคาว,มะระขนก, *ออกก าลงกาย,งดอาหารชาพล(ผกอเลด)(80) แสลง,นงสมาธ*ตนขาไก(81) *ไมม*ตนขาไก+มะระขนก *ไมม(81).*ล าตนของตนปะค า+ *ออกก าลงกายรากผกกดโงว(82)*มะระขนก(83) *ดแลเรองอาหารและ

ออกก าลงกาย*น าลกยอ,ฟาทะลาย- *ดแลเรองอาหาร,ออกก า-โจร(84) ลงกาย,ใชยาแบคทรม



*ลกใตใบ(87) *ดแลเรองอาหาร,ออกก า-ลงกาย,เขากลมกบเพอน

อาเจยน *วานพากจากบาน *ไมมรวม 1 ราย รมเยน(3)

วงเวยน *ยาฝ น(ยาหมอนอย) *ใชแบคทรม,พาราเซตามอลรวม 3 ราย (3). ไวตามนรวม

*ต ารบยาตม(28) *ใชกบไวตามนรวม,ยาอมยาบวนปาก

*ฟาทะลายโจร(34) *ไมม

ทองอด *ตะไคร(4) *ดแลเรองอาหาร,ออกก า-รวม 8 ราย ลงกาย,นงสมาธรวมกบ

ใชยาแบคทรม,ไวตามนรวมพาราเซตามอล

*ตะไคร(8) *ไมม*ขมนชน(59) *ไมม*ขมนชน(60) *ไมม



*ขมนชน(61) *ไมม*ขมนชน,ขง(62) *ไมม*ขมนชน(64) *ไมม*ขมนชน(65) *ไมม

เอดส *ต ารบยาตม(27) *ออกก าลงกาย,ใชยาพารา- *ไมทราบชอ(5) *ออกก าลงกายรวมกบใชยารวม 10 ราย เซตามอล,ไวตามนรวม พาราเซตามอลและยาแคป-

*ต ารบยาตม ใชรวมกบยาของรพ.ศร- ซลสแดง(ตมในหมอดน)(29) นครนทร *ไมทราบชอ(6) *ไมม*ต ารบยาตม *ไมม *ไมทราบชอ(29) *ไมม(ตมในหมอดน)(30) *ต ารบยาตม(31) *ใชรวมกบยาลกกลอน,

ไวตามนรวม*มะระขนก(80) *งดอาหารแสลง,ออกก าลง- *ต ารบยาหมอ(42) *รวมกบTriamcinolone ครม

กาย,นงสมาธ *พลคาว(32) *ออกก าลงกาย,ท าตามแพทยสง

แกคน *ตองแลง,ยานาง,บวบก *ใชรวมกบแบคทรม,Atarax *ไมทราบชอ(33) *ออกก าลงกาย,งดอาหาร-รวม 11 ราย แหวหม(9) ออกก าลงกาย,นงสมาธ แสลง

ทานอาหารครบ 5 หม *พลคาว(38) *ไมม*ขมน/เหงาสเหลอง(13) *ไมม



*วานหางจระเข(14) *ชวงแรกใชมะขามเปยกรวม*ใบมะขาม,ตนสบเลอด *ไมมบอระเพด/ใบแจง,ตะไคร,สมปอย,สะเดา*มะระขนก(20) *ไมม*เสลดพงพอน(40) *ไมม*เสลดพงพอน(45) *ไมม*เหงอกปลาหมอ(59) *ไมม*ขมนชน(63) *ไมม*ใบหนาด(66) *ไมม

นอนหลบ *ไมทราบชอ(13) *ไมม *พลคาว(32) *ออกก าลงกายตามแพทยสงรวม 12 ราย *ไมทราบชอ(15) *ไมม *ไมทราบชอ(34)

*ขเหลก(35) *ใชรวมกบอลฟลฟา *บอระเพด(37) *ใชรวมกบฟาทะลายโจร*อลฟลฟาของแอมเวย *ไมม(35).*เถาวลยเปรยง(61) *ไมม*ขมนชน(62) *ไมม



*เถาวลยเปรยง(64) *ไมม*ฟาทะลายโจร(84) *ดแลเรองอาหาร,ออกก าลง

กาย*ตนปกไกด า(85)

ภมตานทาน *หญาปกกง(47) *ใชรวมกบยาบ ารงของ รพ. *พลคาว(34) *ออกก าลงกายลนงสมาธรวม 8 ราย *พลคาว(48) *ใชรวมกบแบคทรม ไวตามน *พลคาว(38) *ไมม

รวม ไวตามนซ *พลคาว(42) *ใชรวมกบแบคทรม*น าลกยอ(84) *ใชรวมกบแบคทรม,ออกก า- *พลคาว(43) *ใชรวมกบแบคทรม,ไวตามน

ลงกาย,พบปะเพอนๆ รวม, ไวตามนซ*สมนไพรรวม 7 อยาง *ใชรวมกบแบคทรม,ออกก า-บานรมเยน(50) ลงกาย,พกผอนใหเพยงพอ

ปวดตามตว *ขมนชน(61) *ไมมรวม 4 ราย *เถาวลยเปรยง(61) *ไมม

*เถาวลยเปรยง(62) *ไมม*เถาวลยเปรยง(64) *ไมม*ลกใตใบ(87) *ดเรองอาหาร,ออกก าลงกาย

การเขารวมกลม



บ ารงเลอด *วานหวแดง+วานหว- *ไมม *ลกยอ(42) *ไมมรวม 7 ราย ใหญ(3)

*สบด า(40)*ลกยอ(44) *ไมม*หญาเทวดา(44) *ไมม*ลกยอ(48) *ไมม*ทบทม(81) *ออกก าลงกาย*ทบทม(86) *ออกก าลงกาย

บ ารงน านม *วานหวแดง+วานหว- *ไมมรวม 1 ราย ใหญ(3)

ปวดโพรงจมก *ใบหนาด,ใบดอกรก *ไมมรวม 1 ราย ดอกปบ,ใบบวหลวง(4)

ปองกนมะเรง *หญาปกกง(54) *ไมมรวม 1 ราย


ตารางท 17. ชนดและสรรพคณของสมนไพรทผตดเชอ/ผปวยเอดส 87 คน นยมใชชนดท ชอสมนไพร วธ/สวนทน ามาใช ประโยชน หมายเหต

1 สบด า 1.ล าตนสบตากแหง แลวตมน าดม บ ารงเลอด สวนของดอกและยอด มสแดง ใบม 5แฉก,รสขม

หรอเยาแดง รากและใบกใชได เจรญอาหาร นดหนอย,ใบมสน าตาลแดง

2.ใชยางจากตนอม มบางรายตมดมแทนน าใหผลดมากรสกอาการดขน

ไดรบมาจากต าบลคเมอง,ซอจากแพทยแผนโบราณทรม

แมน ามลขายเปนยาหมอ หมอละ 100บาท บานค าแกว

ต.กงโดม กงสวางวรวงค

2 พลคาว ใบ,ล าตนรบประทานกบอาหารสด บ ารงรางกาย รมาจากกลมสะเดาหวาน รพ.วารนช าราบ,รพ.ศนย

ยบย งเชอ สรรพสทธประสงค

คลายใบพลมกลนเหมอนคาวปลา,รสเปรยวนดหนอย

3 มะระขนก สวนของยอด,ใบ,ล าตนลวกหรอทาน บ ารงรางกาย รสกวาทานขาวอรอยมากขน,รพ.บางกระทมจ.พษณโลก

,ผกไสขนก, ใบสดๆ เจรญอาหาร

ผกไซ

4 เสลดพงพอน 1.ใบทาทตมบรเวณทคน แกตมคน

2.น าใบมาต าแลวดองกบอลกอฮอล ทาผวบรเวณทคน

5 ใตใบ ตนและใบน ามาตมดมสวนน า กระตนภมคมกน

6 ลกยอ 1.ทานผลสด บ ารงเลอด ใหผลดมากใชสตร ลกยอ ครงกโลกรมตอน าตาล 1 ขด

2.น าผลมาดองผสมน าตาลหมก 5 วน บ ารงรางกาย

แลวเอาน าดม

7 ฝรง ทานผลสด กระตนภมคมกน

8 วานหางจระเข ใชสวนตนทาแผลงสวด ทาแผลงสวด

9 ฟาทะลายโจร 1.แคปซลเมด กระตนภมคมกน รมาจากกลมสะเดาหวาน ,รพ.พนา จ.อ านาจเจรญ

2.ใบและตนปนเปนลกกลอน แกเจบคอไดผลด

10 หญาเทวดา ใชสวนของใบตมกบน าดมแทนน า บ ารงเลอด รมาจากกลมสะเดาหวาน,ใบเลยวยาวมยางเหนยว

หรอหญาปกกง

78

ชนดท ชอสมนไพร วธ/สวนทน ามาใช ประโยชน หมายเหต

11 เหดหลนจอ สวนของดอกเหดมาตมใสน าดม บ ารงรางกาย ลกษณะเปนสน าตาลแก,รสจด

12 ขมนชน 1.แคปซล แกทองอด,ทานอาหาร ไดรบมาจากโรงพยาบาลยางชมนอย

ไมได

2.เหงาผสมมะนาว,สบมะขาม ถตวแกตม,ผนคน

13 เหงอปลาหมอ ใชใบสดตมน าอาบ เปนแผล,ตมตามตว

14 บอระเพด แคปซล ชวยใหเจรญอาหาร ไดรบมาจากโรงพยาบาลยางชมนอย

15 รางจด ชาชงส าเรจรป บ ารงรางกาย

16 เถาวลยเปรยง ผสมมาแลวเปนเมด แกปวดตามตว,นอน ไดรบมาจากรพ.ยางชมนอย,รพ.พนา แกปวดตงกลาม-

ไมหลบ เนอและนอนหลบสบาย

17 หนาด ใบสด ทาแกผนตามตว

18 หมาก-พล ใบสด รกษางสวด ลงคาถาใหหมอเปา

19 ขเหลก 1.ผสมมาแลวเปนเมด ชวยใหเจรญอาหาร

2.ล าตนตดเปนทอนตมดมแทนน า ชวยใหนอนหลบ

เปนยาระบาย

20 ออย ล าตนตมดมแทนน า แกออนเพลย

21 ไผ ตาไมไผตมดมน า แกฝหนองภายใน

22 สบปะรด ล าตนตมดมแทนน า ขบปสสาวะ

23 มะละกอ รากมะละกอตมผสม ตนสบปะรด ,ตน ยาบ ารงรางกาย เปนยาหมอ ต.โคกกอง อ.ส าโรง จ.อบลราธานผททานม

ออย,ตาไผ,คางคก,ตนงวด า(หายาก) อาการดขน

79

80

ต ารบสมนไพรและวธการรกษา ของวดปานางเหรญ

ความเปนมา วดปานางเหรญ ตงอยท ต าบลเกษมทรพย อ าเภอปกธงชย จงหวดนครราชสมา หลวงพอทท าการรกษาผตดเชอ/ผปวยเอดสชอ หลวงพอคณ ฐตตตตโต อาย 66 ป บวชมาได 12 พรรษา กอนบวชไดเคยศกษาวชาสมนไพรกบป โดยเขาไปศกษาในปาเขาใหญ และจากต าราโบราณ แตยงไมเคยรกษาผปวยแตอยางใด ป พ.ศ. 2537 มผปวยในหมบานทคดวาจนเองตดเชอเอดสมาขอใหชวยท าการรกษา จงไดศกษาจากต าราอกครงและน ายาทรวบรวมไดจากทต าราเขยนสรรพคณวารกษาโรคกามโรคหรอโรคผหญงมาใชรกษา แตเทาทหลวงพอสงเกตอาการผปวยมกมอาการหลายอยาง ซงไมตรงกบอาการของกามโรคซงมกจะมหนอง มตม หรอหงอนไก ซงรายทมาใหรกษามกมอาการผอมลง ผวด า บางรายจะมตมด าๆ ท าใหลาย กนไมไดนอนไมหลบ มความเครยดมาก จงไดผสมยาทมคณสมบตเพอชวยใหกนขาวได นอนหลบ หรอถาในรายทมผนคนทผวหนง กจะใหยาทาและยาทใชตมอาบรวมดวย วธการรกษา เมอมผปวยมาหา ทานจะพดคยถงสาเหตของการเกดโรคและพฤตกรรมทท าใหไดรบเชอ วธการลดพฤตกรรมเสยงเหลานน และลดปจจยเสยงเชน การดมเหลา การสบบหร การดแลรกษาตนเอง ธรรมะส าหรบการใชชวตประจ าวน การนงสมาธกรรมฐาน 8 การสวดมนตเพอใหจตสงบ โดยสวดกอนนอนวนละ 1 ชวโมง ซงตองปฏบตอยางเขมงวด พรอมทงรบประทานยาอยางตอเนองอยางนอย 1 ป หรออาจตองรบประทานตลอดไป โดยสามารถรบประทานรวมกบยาทแพทยสงจายมา โดยงดการซอยากนเอง วธใหยาสมนไพร 1. ผตดเชอทไมมอาการหรอมอาการเลกนอย ถามาหาดวยอาการเครยด เบออาหาร น าหนกลด สตรต ารบดงน สวนประกอบ จ านวน มะระขนก(ทงตน ราก ใบ และผล) 5 ตน เหดมะขาม ครงดอก เหดประดและเหดไมแดง อยางละ 10 ดอก แกนสมกบไทย ขนาดยาว 10 นว หนา 1 นว จ านวน 10 ชน ออยสามสวน ขนาดยาว 10 นว หนา 1 นว จ านวน 10 ชน แกนก าแพงเจดชน ขนาดยาว 10 นว หนา 1 นว จ านวน 10 ชน

81

เถาวลยเปรยงแดง 5 เครอ ดอกลนทมแดง 10 ดอก รากปบ 1 ราก น ามาผสมน าตาลทรายแดง 1 ถวยแกง ตมกบน า 4-5 ถวยแกง ใหรบประทาน 2-3 แกว วนละ 2 ครง เชา – เยน ถาผปวยไมชอบรบประทานยาตม กจะใชน าผงผสมแทนน าตาลทรายแดง ปนเปนลกกลอน ขาดเสนผาศนยกลาง 0.5 เซนตเมตร ครงละ 2-3 เมด วนละ 2-3 ครง เชา-เยน 2. ผตดเชอทมอาการมากและมโรคแทรกซอน จะเพมขนาดยาแรงเปน 2 เทา ปรมาณทใชรบประทานเทาเดม และถามวณโรครวมดวย จะเพมหนมานประสานกาย ฟาทะลายโจร และรากปบ อก 3 ราก โดยจะใหเปนยาตมเทานน 3. ส าหรบผทไมอาการ และตองการยาลกกลอน และตองการบ ารงรางกาย สวนประกอบ เหดไมมะขาม เหดไมประด เหดไมแดง น ามาอยางละเทาๆ กน บด ผสมน าผง ปนเปนลกกลอน ขนาดปลายนวกอย รบประทานครงละ 2-3 เมด วนละ 3 ครง กอนอาหาร 4. ส าหรบผทมอาการไอ ใชแกนสมกบไทย ตมกบน าตาลกรวด หรอน าตาลทรายแดง ดมแทนน า จะแกอาการไอ และแกหอบได วธการหายาสมนไพร

1. รวมกบญาตผปวยในหมบานออกเกบสมนไพรบนเขาใหญ 2. ชาวบานทรจกสมนไพรสามารถเกบมาตากแหงทวด 3. สมนไพรทหาไดงาย เชน มะระขนก ฟาทะลายโจร ซงชาวบานหาไดงาย หลวงพอจะบอก

ขนาดและวธใชให ต ารบสมนไพรและวธรกษาของวดซบบอน

ความเปนมา วดซบบอน เปนวดปา ตงอยทหมบานซบปลากง ต าบลภแลนคา อ าเภอบานเขวา จงหวดชยภม เจาอาวาสคอ หลวงพอสธญ โธอรญ (ปทมวณโณ) ซงเปนผทสนใจสมนไพรมาตงแตเดกๆ และไดรบการถายทอดความรจากป ซงเปนหมอสมนไพร และอานจากต าราดวยตนเอง บางโอกาสไดเขารบการ

82

อบรมเพมเตมความรบาง ในอดตไดท าการรกษาเพอนรวมงานสมยทท างานรบจางอยกรงเทพฯ ดวยการใชสมนไพร เมอเพอนหายกบอกตอๆกน ท าใหตองคนควาความรเพมเตมดวยการอานจากต ารา ผทมารบการรกษามทงโรคเรอรง เชน มะเรง เอดส เบาหวาน ความดนโลหตสง เปนตน วธการรกษา ผปวยทมาท าการรกษาจะไดรบการลงทะเบยนประวตซงมรายละเอยด วาเปนรายเกาหรอรายใหม อาการทเปน ซงจะมการซกประวตจากผปวยและญาต การวนจฉยจะใหหลกการแพทยแผนไทย มการวเคราะหธาตเจาเรอน ดรปราง สผว วย เพศ ส าหรบผตดเชอเอดส และมอาการตางๆ จะพจารณาเปนรายๆ ซงการจดยา จะไมใชเปนสตรทตายตว สตรต ารบทคดคนขนมาอาศยหลกการของตวยาซงสามารถทดแทนสมนไพรบางตวกนได นอกจากนยงขนกบผปวยแตละรายวาถกกบยาประเภทใด ในกรณทยงไมทราบผลการรกษา จะลองใหยาไปกอน 7 วน ถาไมดขน กจะเปลยนสตรต ารบใหใหม สวนใหญทมารกษา จะมาเพอขอรบยา ยกเวนบางรายทมความจ าเปนจะตองคางคนจงอนญาตใหคางได ในการรกษาจะมการใหก าลงใจ และใชหลกธรรมะรวมดวย และถาจะใหผลการรกษาดขนควรทจะนงสมาธประกอบดวย สตรต ารบยาทปรงไวเพอรกษาอาการตางๆ มดงน

1. อาการปวดศรษะ นอนไมหลบ 2. อาการเบออาหาร รบประทานอาหารไมได ออนเพลย อาเจยน 3. เชอราในปาก ลนแตก 4. เรม งสวด แผลฝหนอง ตมผนคนตามผวหนง 5. อจจาระรวงเรอรง 6. อาการไขเรอรง 7. อาการไอ

วธใหยาสมนไพร อาการปวดศรษะ ใชหอมแดง ผสมกบน าออยสด ซงระงบอาการปวดชวคราว รางจด หรอ เถาวลยเปรยง ใชแกปวดศรษะเชนกน อาการนอนไมหลบ ใชเมลดเลนเคด ทบพอแตก ชงน าดม ท าใหนอน วธการหายาสมนไพร

1. หาสมนไพรจากปาเขา 2. บางชนดซอมาจากรานคา รานขายยาในจงหวด

83

3. สวนสมนไพร ซงไดงบประมาณจาก โครงการปลกปาสมนไพร 4. ลกศษย และชาวบานชวยการจดหา และชวยการเตรยมพชสมนไพร

เงอนไขของการรกษา เปนทนาสงเกตวา หลวงพอ ไมไดปฏเสธการแพทยแผนปจจบน และบางรายทานแนะน าใหไปตรวจเลอดเพอน าผลการทดสอบทางหองปฏบตการเพอประเมนสภาพของผปวยดวย เชน การตรวจ CD4 เปนตน ต ารบสมนไพรทไดจากโรงพยาบาล

สมนไพรจากบานรมเยน ศนยบรการทางการแพทยและสงคมในชวงกลางวน ซงคอฝาย เอดส วณโรค และโรคตดตอสมพนธ ใชชอวา บานรมเยน อยในบรเวณโรงพยาบาลมหาสารคาม ต าบลตราด อ าเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม มนโยบายทจะใหมทางเลอกส าหรบผตดเชอหรอผปวยเอดส ไดมคณภาพชวตทดขน โดยหาสตรต ารบสมนไพร ซงมนกวชาการดานสมนไพรเปนผแนะน า และน ามาผลตอยในรปทสะดวกตอการใช ส าหรบอาการทเกดขนบอย เชน เบออาหาร บ ารงรางกาย

สวนประกอบ ใบบวบก ค าฝอย มะระขนก บอระเพด ลกใตใบ ฟาทะลายโจร กระเพรา (แดง/ขาว) โดยน ามาอยางละ เทาๆกน น ามาตากแหง และบดเปนผง ใสแคปซลขนาด 500 มลลกรม ใหรบประทานกอนอาหาร ครงละ 1 เมด วนละ 3 ครง ซงทางโรงพยาบาลจะจายใหครงละ 90 เมด หรอประมาณ 1 เดอน วธหาสมนไพรทใชในการผลตยา ใหผตดเชอ/ผปวย หรอญาต น าพชตามต ารบเทาทจะหาไดมาใหศนยรมเยน โดยจะมบอรดแสดงขอมล รปราง และตวอยางของพชสมนไพร สวนทเหลอโรงพยาบาลจะหาเพมเตมเอง โดยใน

84

ระยะหลงจะใหรานขายยาแผนโบราณเปนผผลตให ซงรานขายยาจะน าสมนไพรทไดจากการรวบรวมของโรพยาบาลมาเพมเตมพชทขาด และผลตตามสตรทโรงพยาบาลก าหนด ต ารบสมนไพรทไดจากหลวงพอ จงหวดชยภม

แกไข ใบมะกา รากปลาไหลเผอก ตรผล ผลกระออม ฝกราชพฤกษ (ฝกคณ) 3 ฝก กานสะเดา 33 กาน

รากคนฑา รากชงช บอระเพด 7 ทอน รากกะทกรก แกนกนเกรา แกนมนปลา ใบควนน กาฝากมะมวง พระยามอเหลก

ยาทาแกคน สารสม ดนประสว ดนสอพอง ก ามะถนเหลอง ใบชมเหดเทศ กระเทยม 3 หว เกลอ 3 หยบ ใบ

เหงอกปลาหมอ ใบเสลดพงพอตวเมย พมเสน ขมนหวขน การบร ใบแฝกหอม ไพลสด ใบมะเฟอง ต ารวมกนผสมน าซาวขาว น าปนใส น าสรา น ามะนาว น ามนกาด

85

แสดงภาพวธการศกษาสมนไพรของสมาชกในเครอขายเพอจดท าระบบขอมลการใชสมนไพรของชมชน

ภาพ 1 วดซบบอน ภาพ 2 สมนไพรวดซบบอน

ภาพ 3 หลวงพอวดซบบอน ภาพ 4 วหารวดซบบอน

ภาพ 5 ขาวเมานอย อ.ปากชม ภาพ 6 ออยสามสวน อ.ปากชม

ภาพ 7 จ าปาขาว อ.ปากชม ภาพ 8 เถาวแกบ อ.ปากชม

86


ภาพ 9 ผปวย/ผตดเชอ ภาพ 10 ต ารบสมนไพร

ภาพ 11 ฟาทะลายโจร ภาพ 12 สบด า

ภาพ 13 ก าแพงเจดชน ภาพ 14 ปบ

ภาพ 15 ฟาทะลายโจร ภาพ 16 สมกบไทย

87


ภาพ 17 สมกบไทย ภาพ 18 ออยสามสวน

ภาพ 19 ลนทมแดง ภาพ 20 ฟาทะลายโจร

ภาพ 21 สมกบไทย ภาพ 22 ออยสามสวน

ภาพ 23 ก าแพงเจดชน ภาพ 24 ปบ

88


ภาพ 25 กนครก ภาพ 26 ยอปา

ภาพ 27 สมลม ภาพ 28 ตนตงเครอ

ภาพ 29 คณ ภาพ 30 แดง

89


ภาพ 31 นางแซง ภาพ 32 ขเหลก

ภาพ 33 หวาชาด ภาพ 34 ขมอด

ภาพ 35 ไสไก ภาพ36 ตองแลง

90


ภาพ 37 เชยงของ ภาพ 38 ครนกกด

ภาพ 39 สมด ภาพ 40 ชางนาว

ภาพ 41 กระดก ภาพ 42 เยา

91


ภาพ 43 ลนฟา ภาพ 44 ตนตงตน

ภาพ 45 เลนเคด ภาพ 46 สองฟา

ภาพ 47 ตมตง ภาพ 48 โกทา

92


ภาพท 49 ตนประค าและเนอไมประค า ภาพท 50 ผกกดโงวและรากผกกดโงว

ภาพท 51 เหงอกปลาหมอ

93


ภาพท 52 พลคาว ภาพท 53 มะระขนก

ภาพท 54 ขมน

ภาพท 55 ขมนขาว ภาพท 56 วานหางจระเข

94

ผลการพฒนาเครอขายการเกบขอมลสมนไพรทผตดเชอ/ผปวยเอดสใช หลงจากอบรมเชงปฏบตการ เปนระยะเวลา 3 วน มทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ส าหรบภาค

ทฤษฏ มเนอหาทเกยวของกบ ความหมายของค าทใชในปจจบนทเกยวของกบเอดส การตดตอ การแสดงออกและการด าเนนของโรคทพบบอย รวมถงผลการศกษาทเปนปจจบน โดยมเอกสารประกอบการบรรยาย และการน าเสนอดวย Power point จากนนเปนการอธบายวธการเกบขอมล จรรยาบรรณ และสทธผปวยทพงระมดระวง มการซกถามเหตผลของการเกบขอมลของตวแปรตางๆ และวธการกรอกขอมล

ผเขารวมรบการฝกอบรมเปนผทปฏบตหนาทเกยวกบการใหบรการผตดเชอ/ผปวย เอดส มาไมนอยกวา 2 ป และไดผานการอบรมทเกยวของกบการดแลผตดเชอ/ผปวยเอดส แตไมเคยผานการอบรมเรองสมนไพรมากอน ม 2 รายทก าลงศกษาหลกสตรแพทยแผนไทย ท าใหมความรพนฐานทางดานสมนไพรอยบาง

ในทประชมมการเสนอแนะ ปรบปรงเนอหาและรปแบบของการเกบขอมล รวมถงการท ารหสผปวย เพอความสะดวกในการวเคราะหขอมลในสวนน หวขอทเกยวของกบสมนไพร แบงเปนภาคบรรยาย และภาคปฏบตการเชนกน โดยมงเนนการพจารณารายละเอยดของสมนไพรอนเปนจดสงเกตทวๆไปในการจ าแนกพช ความส าคญของกรรมวธการใช เกบรกษาและการปรงยา วธการบนทก และปฏบตการบนทกจากตวอยางสมนไพร นอกจากนยงไดฝกการสมภาษณ การสงเกต และการวาดภาพตวอยางสมนไพร และน าเสนอขอมลเพอระดมสมอง พบวามปญหาในการถายทอดตวอยางของสมนไพร โดยการวาดภาพ เพราะขาดทกษะในการวาดภาพเหมอน อกทงไมสามารถประมาณอตราสวน ภาพจ าลองกบภาพจรงได ไดเสนอใหมการถายภาพของจรง พรอมทงระบสถานทไวดวย จะเปนเครองมอทใชเตอนความจ า อยางไรกตามจากการปฏบตจรงในพนท มการใชภาพถายเปนสวนใหญ และมการวาดภาพจากตวอยางจรงในกรณทไมไดเตรยมกลองถายรปไปดวย(ดงภาพประกอบท 55-56) ประเดนการสรางเครอขาย ไดเสนอแนะวา ควรเปนขนตอนตอไปหลงจากการเกบขอมลมประสทธภาพดแลว และไดมการวเคราะหขอมลจากนกวชาการทมความช านาญในเรองสมนไพรจากสวนกลางกอน จงจะรวบรวมเปนฐานขอมลทใชในชมชนตอไป จากนนจงพรอมทจะน าความรมาถายทอดกนระหวางกลมและเครอขายตอไป ปญหาและอปสรรคของการด าเนนงาน เนองจากมการเปลยนแปลงโครงสรางและนโยบายดานสาธารณสข ท าใหผทเคยปฏบตหนาทนอย อาจจะไมไดปฏบตตอไป เมอมคนใหมเขามาและขาด

95

ทงความรและทกษะดานสมนไพร อาจเกดปญหาการหยดชงกของโครงการกเปนได ไดเสนอแนะใหมการฝกอบรมส าหรบคนกลมใหมทกป และเปนการอบรมตอเนองในเนอหาทซบซอนขนส าหรบผทปฏบตงานและผานการอบรมเบองตนมาแลว ดงตารางท 14.

ควรมการปรบปรงแนวทางในการเกบขอมลสมนไพรจากผตดเชอ เนองจากบคลากรมจ านวนจ ากด ปฏบตหนาทหลายดาน แมวาจะมความสนใจและรกทจะปฏบตงาน แตตองใชเวลาในการศกษาและเรยนร ควรมบคลากรทมความรในพนทชวยเหลอ หรอสามารถเขาเชอมตอกบผตดเชอ/ผปวยเอดสได และตองการสนบสนนจากสวนกลางอยางมาก ตารางท 18. ผลการประเมนหลงการเขารบการอบรมเชงปฏบตการนกวจยดานสมนไพรเพอการดแลสขภาพทางเลอกส าหรบผตดเชอ ผปวยเอดส(จ านวนผตอบกลบการประเมน 12 คนจากจ านวนผเขารบการอบรม 24 คน) 1. ทานคดวาเนอหาของหลกสตรทเขารบการอบรมเปนอยางไร

หวขอ ดมาก ด พอใช ควรปรบปรง

1.1 หวขอความหมาย การตดตอ การแสดงออกของอาการและการด าเนนของโรคเอดส

3 9 - -

1.2 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย 1 8 2 1 1.3 หวขอทราบไดอยางไรวาขณะนตดเชอหรอปวยจากเชอ HIV 2 8 2 - 1.4 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย 1 6 4 - 1.5 หวขอตวแปรทควรสนใจดานการแพทยในการสมภาษณ HIV/AIDS

2 8 1 -

1.6 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย 1 9 2 - 1.7 การฝกปฏบตกลมยอย 2 5 3 2 1.8 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย - 8 3 1 1.9 หวขอสมนไพร ความหมาย รปแบบทน ามาใช 1 8 3 - 1.10 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย 1 8 3 - 1.11 หวขอความส าคญของชอ ลกษณะของตนไม รปแบบและวธใช

2 6 3 -

96

หวขอ ดมาก ด พอใช ควรปรบปรง

1.12 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย - 10 3 - 1.13 หวขอหลกการบนทก ชอลกษณะตนไม รปแบบทางยาและวธการใช

1 9 1 -

1.14 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย 1 7 2 - 1.15 การฝกปฏบตกลมยอย 3 5 3 - 1.16 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย 2 4 4 - 1.17 หวขอหลกการสมภาษณทวไป การสมภาษณแบบเจาะลก การสงเกต

- 10 2 -

1.18 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย - 10 2 - 1.19 หวขอการเกบตวอยางสมนไพร และการท า Mapping - 8 3 - 1.20 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย - 7 5 - 1.21 หวขอแนวทางการเกบขอมลจากผตดเชอ ผปวยเอดส - 7 3 1 1.22 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย - 7 3 1 1.23 ฝกปฏบตการเกบขอมล - 5 4 - 1.24 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย - 2 6 -

2. ความคดเหนตอประโยชนทไดรบจากการเขารบการอบรม

หวขอ มากทสด มาก ปานกลาง

ขอเสนอแนะ

2.1 ประโยชนทรบจากการเขารบอบรมตอทานทสามารถประยกตใชไดจรง

2 8 2 -

2.2 ประโยชนทไดรบจากการเขารบอบรมตอหนวยงาน - 11 - - 3. แนวทางในการวางเครอขายนกวจยระดบทองถน/เขต/ภาค



3.1 การเตรยมความพรอมในการสรางเครอขาย - 5 3 -

97



3.2 การแลกเปลยนความรระหวางทมงานทงภายในและนอกหนวยงาน

- 5 5 -

3.3 ความรวมมอในการวางเครอขายนกวจยระดบ ทองถน/เขต/ภาค

- 5 6 -

3.4 ทานคดวามความเปนไปไดในการวางเครอขายระดบจงหวดได - 4 7 - 3.5 ทานคดวามความเปนไปไดในการเชอมโยงเครอขายนกวจยเพอสรางเสรมศกยภาพในระดบจงหวดสระดบเขตและภาคได

- 3 7 -

4. ทานตองการไดรบการสนบสนนการพฒนาเครอขายนกวจยในสงตอไปน



4.1 นโยบายสวนกลาง 4 3 2 - 4.2 แนวทางระดบประเทศ 2 6 1 - 4.3 การสนบสนนจากผบงคบบญชา 5 5 - - 4.4 ดานวชาการ 4 4 - - 4.5 งบประมาณ 4 6 - - 4.6 เวทการแลกเปลยนความรและประสบการณ 4 6 - - 4.7 การเพมพนความรเฉพาะทาง ระบ………………………………………………………………………………………………………………

3 2 - -

5. ทานคดวาปญหาอปสรรคในการพฒนาเครอขายระดบทองถน/เขต/ภาค



5.1 นโยบายสวนกลาง 4 1 3 - 5.2 แนวทางระดบประเทศ 1 4 3 -

98



5.3 การสนบสนนจากผบงคบบญชา 3 3 2 - 5.4 ขาดความรและประสบการณ 2 6 2 - 5.5 งบประมาณ 3 3 2 - 5.6 อนๆ ระบ………………………………………….. - 1 - -

99

บทท 4 สรปและวเคราะหผลการศกษา

การใชสมนไพร

ผปวย มการรกษาปนกน ขนอยกบเหตการณ เชน ความรนแรงของโรค ซงกอใหเกดความทกขแกผปวยมากนอยเพยงไร อาการทสงผลตอรางกาย เชน อจจาระรวงเรอรง อาเจยน นอนไมหลบ ไอ เบออาหารจนท าใหน าหนกลด เปนอาการทรบกวนสภาวะปรกตของรางกาย ผปวยมกจะท าตามวธทไดรบทราบวาไดผลด เมออาการหายไปกจะใหความยอมรบกบวธการทใช และอาจบอกตอไปยงผอน เมอมอาการเกาซ าขนมาอกกจะใชวธเชนเดม จนกระทงไมสามารถระงบหรอหยดย งอาการทเปน จงเปลยนวธการใหม เนองจากการวจยในครงนไมไดมจดมงหมายในการประเมนกระบวนการตดสนใจของผปวย/ผตดเชอ แตเปนการศกษาเพอทจะทราบถงการดแลสขภาพส าหรบผ ตดเชอและผปวยเอดส ทมการใชสมนไพรในการบ าบดรกษาอาการทเกดขน ซงจะอธบายเฉพาะวตถประสงค กรรมวธการใชและผลของการใชสมนไพรเทานน พบวา การใชสมนไพรเปนทงเพอรกษา/บ าบด อาการ ซงใชอยางอนแลวไมไดผล และมทงใชรวมกบการรกษาดวยวธอนควบคกนไป และการใชแตสมนไพรมไดประกอบการรกษาดวยวธอน การหลกเลยงปจจยเสยง ถกกลาวถงนอยมาก มกจะพดถงแตเรองอาหารบางประเภททงด เทานน การปฏบตตนในการหลกเลยงปจจยสงเสรมโรค มกจะกระท าระยะสน เพอหวงผลการรกษาดวยสมนไพร การออกก าลงกายมการระบถงในบางราย ซงไมไดประเมนวา ออกเชนไร สม าเสมอหรอไม อยางไรกตามทกรายทราบถงความส าคญในการบ ารงสขภาพใหมความแขงแรง และเพอเพมภมตานทานโรค ซงมการเสรมสรางรางกายอยางหลากหลาย ทงการใชวตามนเสรม การรบประทานพชทมประโยชน การออกก าลงกาย และการท าสมาธ เนองจากการศกษาในครงนกระท าในกลมผตดเชอ/ผปวย ซงมบคลากรสาธารณสขดแลอยแลว จงมประวตการรกษาพยาบาลทคอนขางสมบรณ ผตดเชอ/ผปวย ไดรบการตดตามอยางสม าเสมอ เมอมปญหาทางสขภาพกสงผานไปตามระบบเปนขนตอน จงไดพบการใชยา แบคทรม กนมาก เนองจากเปนการใชยาตามนโยบายในการปองกนการตดเชอฉวยโอกาส ในสภาวะปรกต ผปวยใหความส าคญกบการรบประทานอาหารไมมากนก แตเมอปวยดวยโรคเอดส เมอใดทออนเพลย หรอเบออาหาร ตางกทราบวาจะน าไปสความผดปรกตอนทอาจตามมา การใชสมนไพรเพอบ ารงรางกายและการเพมความอยากรบประทานอาหารจงเปนประเดนทพบบอย มสมนไพรหลายชนดทนยมใช ซงหาไดตามทองถน ในการลองใชสมนไพรแตละชนด จะลองใชจรงกบตวเอง และสงเกตความเปลยนแปลงของอาการทตามมา ถารสกดขน กจะใชสมนไพรตวนนตอไป

100

จากการสงเกตเมอตดตามดการใชยาหมอ/ยาตม พบวา ขาดความใสใจในเรอง ความสะอาด และความถกตองของชนดของสมนไพรทไดมา ความรในเรองชนดของพชวามความแตกตางหรอใกลเคยงกนอยางไร เปนความรทชาวบานมอย แตกเปนเรองเฉพาะบคคลทคลกคลกบเรองดงกลาว สวนมากกจะไมรจกตนไม การรจกพชสวนใหญเปนพชทวๆไป ทใชเปนอาหารหรอพชทปลกรอบบานจงไดพบวา มการใชผดตนเกดขนจากความเขาใจผด จ าเปนทจะตองมการเหนตวอยางของจรง และมการตรวจสอบดวา สมนไพรทผปวยใชอยนน เปนตนเดยวกบทมสรรพคณจรงหรอไม หมอยาสมนไพร มทงทไดรบความรและการถายทอดจากผทมความรจรง และจากการเคยปฏบตและไดผลในการรกษาและเกดการบอกตอจงไดรบความยอมรบและมผปวยมารบการรกษาเพมขน ท าใหตองคนควาและหาความรเพมเตม โดยเฉพาะต าราทมจ าหนายในทองตลาด ความสามารถในการวนจฉยโรค/อาการ มาจากประสบการณในการคลกคลกบผปวย การรจกสงเกตและตดตามผล อยางตอเนอง ซงในผตดเชอ/ผปวยเอดสมความยากล าบากในการตดตาม เนองจากผตดเชอ/ผปวย มกจะแสวงหาการรกษาไปเรอยๆ เมอไมไดผลกจะไมตดตอมาอก สวนมากยงไมตองการเปดเผยตนเองซงเปนอปสรรคทส าคญในการสะสมองคความรอยางตอเนอง ส าหรบผทมฐานความรทเพยงพอกไมไดเกยวของกบกระบวนการรกษาพยาบาล หมอสมนไพรสวนมากจงมขอดอยและพฒนาไปไดชา มกจะอธบายไดในเงอนไขทจ ากด และขยายผลตอไดยาก วธการของหมอสมนไพรในการศกษาในครงน จะมงเนนไปทสรรรพคณของพชสมนไพร มากกวาจะเนนในเรองเทคนคการปรงยา และวธเกบรกษาสมนไพรเพอใหมคณภาพทด ความรทไดมามกจะเปนความรจากหนงสอ และจากการลองใชในผปวยและประเมนจากผลการใชโดยผปวยและการสงเกตดวยลกษณะภายนอก บางคนใหความส าคญกบยาสมนไพรมากกวาการบ าบดทางใจ และการใชสมาธ แตบางคนใหความส าคญกบการมสมาธมากกวา จงมขนตอนในการบ าบดรกษาทแตกตางกน จากการพดคยกบหลวงพอ ทง 2 วด ตางใหความส าคญกบการรกษาดวยสมนไพรพอประมาณ การมชวตทยนยาวขน และ อาการททกขทรมานของผปวยจะหายไป เกดจากการฟนฟสภาพรางกายโดยวธการตางๆ บางคนอาจจ าเปนทตองใชยาแผนปจจบน เพราะสมนไพรไมสามารถแกปญหาทเปนมากและเรงดวนไดทนการณ ส าหรบบคคลทสภาพรางกายไมไดทรดโทรมมากจนเกนไป การบ าบดอาการเครยด ซงมกจะแสดงออกดวยอาการปวดศรษะรวมดวย จงมความจ าเปน เมอรางกายไดรบการบ าบดอาการททกขทรมานไดแลว การมสต และมจตทไมสบสน จะน าไปสการปองกนอาการทจะยอนกลบมาใหม การมสมาธและเขาใจในความเปนไปของโรคและการด าเนนของโรความปจจยอะไรเขามาเกยวของ สงสงเสรมท าใหเกดโรคและอาการมากขนคออะไร สงทจะตาน

101

อาการคกคามของโรคคออะไร เปนปจจยทส าคญส าหรบการบ าบดรกษาผตดเชอ/ผปวยเอดส การเสรมก าลงใจเปนสวนทส าคญเพอใหเกดความเขาใจธรรมชาตของชวต และ เปาหมายาของการใชชวตทเหลออยอยางมศกดศร เนองจากผปวยมกจะเดนทางมาจากตางจงหวดไกลๆ มเวลาสนทจะพดคย อกทงมปญหาจากสขภาพ ท าใหเปนอปสรรคตอการพดคยและฝกสมาธ สวนมากตองการเพยงไดรบยาสมนไพรเทานน นอกจากนพบวา มเพยงญาตของผตดเชอ/ผปวยมาแทนกมบอย เนองจากไมตองการเปดเผยตว และสขภาพทไมด ไมสามารถเดนทางไกลได เนองจากสมนไพรบางตวหายากขนกบฤดกาล บางครง ใชพชทดแทนกนได แตบางตวจะยดเปนตวหลกทจ าเปนตองม สตรต ารบจงมเปลยนแปลงไดบาง มทงทจดหาให และบอกเปนสตรต ารบใหผปวยไปเตรยมเอง อยางไรกตามสวนใหญตองการไดรบยาไปพรอมโดยเฉพาะต ารบทมสวนประกอบมากตวยา และเปนสมนไพรหายาก เนองจากความยงยากในการหาตวยา และเกรงวาจะไดสมนไพรทไมถกตอง เปนทนาสงเกตวา ชอพชสมนไพร จะขนอยกบความคนเคยของหมอสมนไพร ซงอาจมชอเรยกไดหลายอยาง ในตางพนท ซงมโอกาสไดตวยาทผดพลาดได ขอสงเกตจากการใชสมนไพร การใชสมนไพรทดแทนกน เนองจาก

1. สมนไพรตนต ารบ หายาก 2. ไมใชตวยาหลก อาจ ไมจ าเปนทจะมอยในต ารบ 3. ต ารบดงเดมอนญาตใหมการทดแทนกนได 4. หมอสมนไพรตดสนใจวาสามารถทดแทนกนได 5. ทดแทนจากตวผปวยเองทไดรบทราบต ารบมาแลวทดแทนเอง 6. ทดแทนโดยผจ าหนายสมนไพร

อาการแสดง/ความรสก ของผปวย ------------------------ อธบายใหผท าการรกษา วธอนๆ ใชสมนไพร วนจฉย+ จดยาสมนไพร วนจฉย+ แนะน าสมนไพร เลอกเอง ผรจดให ระบสมนไพรโดยผอนหาให รานจ าหนาย ตามต าราดงเดม ปรบสตรเอง มผแนะน า

102

ชนดพชสมนไพร จากการทบทวนวรรณกรรมและคดเลอกผลการศกษาทเกยวของ ประกอบกบขอมลภาคสนามทไดจากการตดตามผลการใชสมนไพรในผตดเชอ/ผปวย 87 ราย มขอคดเหนดงตอไปน ขมนชน มการใช ทงภายนอก และ ใชรบประทาน ซงผตดเชอ/ผปวยเอดส บางคนยงสบสนกบขมนออย เนองจากบางครงและบางพนท ชาวบานเรยน ขมนออยวาขมนชน สาเหตทเรยกสบสนกนเนองมาจาก ในหนาแลงเหงาจะลอยขนมาเหนอดน ซงอาจใชผดตนได ขมนออยยงไมมรายงานการวจยวาสามารถกระตนภมตานทานในสตวทดลองได กลวยน าวาดบ ใบฝรง กระเทยม และเปลอกตนแค ซงใชแกเชอราในปาก ไดผลดในกรณทเปนเชอราทผว และไมไดลงลกไปจนถงชนขางลาง และไมไดเกดการลกลามของอาการไปจนถงหลอดอาหาร วธใชแตกตางกน กลวยดบจะใชผลดบ 5 ผลต าผสมมะยม รบประทาน ใบฝรง จะใชสดๆ โดยเคยวครงละ 5 ใบ กระเทยม ใชเคยวสด ประมาณ 5-10 กลบ ถาเผดมากอาจเตมเกลอ จะสามารถลดความเผดได ส าหรบเปลอกแค เคยวเปลอกซงมรสฝาด อม และบวนทงเมอรสฝาดจางลง ส าหรบอาการอจจาระรวงกสามารถใชกลวยน าวาดบ ใบฝรง หรอ เปลอกตนแคไดเชนกน นอกจากนจากการศกษาผตดเชอ/ผปวยเอดสพบวา เปลอกผลทบทมแหง ตมเคยวกบประทานแกอจจาระรวงกใหผลดเชนกน และผลการทดลองในสตวพบวา สามารถตานไวรส HIV-1 ได สมนไพรทมผลการศกษาในหองปฏบตการวาสามารถตานไวรสได ไดแก ไผ มะเขอพวง รางจด ฟาทะลายโจร ฝรง ยอ ซงเปนทนาสนใจในการศกษาคนควาตอไป สมกบไทย ดงภาพท16 และภาพท 17 จะตางจากสมกบในต ารา สมนไพร ไมพนบาน โดยสมกบไทยจากการศกษาในครงน เปนสมนไพรทไดมาจากวดปานางเหรญ โดยใชสวนของล าตนมาตมใสน าตาลกรวด ใหผตดเชอ/ผปวย รบประทาน จะมกลนหอมมาก ส าหรบแกไอ และแกหอบ เมลดเลนเคด หรอชมเหดไทย ทแกจดมาทบพอแตก ชงน าดม ส าหรบแกปวดศรษะเนองจากความเครยด และท าใหนอนหลบ เปนสมนไพรทนาท าการศกษาวจยอกตวหนง สมนไพรส าหรบบ ารงรางกาย มทงการรบประทานเปนอาหารสมนไพร เชน มะระขนก ลกยอ พลคาว และ สบด า (ดงภาพท 12.) บอระเพด ฟาทะลายโจร ซงเปนสมนไพรทมรสขม กเปนทนยม ส าหรบสมนไพรบานรมเยนเพอบ ารงรางกาย มสมนไพร 7 อยาง ไดแก ใบบวบก ดอกค าฝอย มะระขนก บอระเพด ลกใตใบ ฟาทะลายโจร และกระเพรา ซงท าอยในรปผงแหง ใสแคปซล มทงทใชไดผล และไมไดผล พจารณาจากชนดของสมนไพร นาทจะใชสมนไพรสด นาจะมฤทธทดกวา เปนทนาสงเกตวา ผตดเชอ/ผปวย สวนมากใชยาวตามนรวมควบคดวย

103

การพฒนาบคลากรเพอจดท าฐานขอมลสมนไพร ผปฏบตงานจากโรงพยาบาล ส านกงานปองกนควบคมโรคท 5, 6 และ 7 เจาหนาทจากส านกงานสาธารณสขจงหวด ไดรบการเขารบการอบรมเชงปฏบตการ 3 วน โดยมเนอหาททบทวนดานวชาการ ความเขาใจในปจจยเสยง การด าเนนการของโรคและอาการทแสดงออกทางคลนก การสงเกตและการบนทกชนดของสมนไพร เทคนคการสมภาษณแบบเจาะลก การเกบตวอยางสมนไพรขนตน และการท าแผนทแหลงทไดมาของสมนไพร หลงจากการฝกอบรม ไดมการปฏบตจรงในพนท โดยนกวจยสวนกลางไดลงไปจดเวทพดคยและตดตามไปดแหลงทมาของสมนไพร พบวา การออกเกบขอมลจรงชวยสรางความเขาใจและเสรมสรางกระบวนการเรยนรใหแกผปฏบตงานเปนอยางมาก ผปฏบตงานทมพนความรดานพชสมนไพรมากอนจะพฒนาไปไดอยางรวดเรว แตผทเพงมาเรยนรเกดความสนกกบงานมากขน และตองการเพมความสามารถในการระบชนดพช รวมถง การเดนปา และเขาใจหลกการของการปรงยาไทยเพมขน ผลจากโครงการน เปนเพยงการกอรปรางของ ความสมพนธระหวางเจาหนาท ผตดเชอ/ผปวย และผใหการดแลสขภาพทชมชนดวยการใชสมนไพร เจาหนาทตระหนกและเขาใจความเชอมโยงของวฒนธรรมและวธการแสวงหาหนทางในการเยยวยาของผตดเชอ/ผปวยมากขน การทจะทราบวาสมนไพรเหมาะสมกบอาการเชนไรนน ผลสรปไดมาจากความรสกของผใช และจากการใชซ าเมอเกดอาการเดม ซงเปนผลพลอยไดแกผปวยทเขารวมการศกษามความระมดระวงการใชสมนไพรมากขนจากการจดบนทก และใหความสนใจในความถกตองของการใชสมนไพรเพมขนจากการเยยมบาน และสมภาษณของนกวจย นอกจากนพบวาชอทใชเรยกสมนไพรในแตละพนทอาจมความแตกตางกนโดยเฉพาะพชทองถนทอยในปา หรอมจ ากดเฉพาะบางแหง ซงอาจพองกบชออนทมอยแลว จงมความจ าเปนทตองมผรประจ าทองถนไดมเวทพดคยและถกเถยงความรดานสมนไพรกนอยางตอเนอง และแลกเปลยนกนระหวางพนทเพอขยายความรและตรวจสอบความรซงกนและกน ประเดนทส าคญคอ ความเขาใจทเกยวกบกลไกของรางกายยามปรกต และเมอเกดโรค ยงไมเปนทเขาใจอยางถกตองโดยเฉพาะผตดเชอ/ผปวยทมการศกษาและโอกาสสมผสโลกภายนอกไดจ ากด ซงอาจถกชกจงใหใชสนคาสขภาพจากพอคาเร หรอผขายทตองการจ าหนายผลตภณฑสขภาพตางๆ ในการศกษาครงนพบการใชยาแผนปจจบนจากพอคาแร ซงมทงผลตภณฑเสรมอาหาร และ ยาสมนไพร นอกจากนควรมงเนนในการลดหรอก าจดปจจยเสยง จากพฤตกรรมทไมเหมาะสมดวย เชน การดมเบยร การสบบหร ซงผตดเชอบางรายเขาใจวาการดมเบยรไมใชการดมสรา ไมนาจะกอปญหาตอสขภาพแตอยางใด

104

บคลากรทปฏบตหนาทในการตดตามผตดเชอ/ผปวยเอดส ควรทจะมความรพนฐานทเพยงพอในการใหค าปรกษาเบองตนกรณดงกลาวนดวย นาทจะมหลกสตรหรอวธการอบรม เพอเสรมสรางศกยภาพอยางตอเนองและเปนระบบโดยมงเนนทจะไปปรบใชในพนทมากกวาจะมงเนนความรทฤษฎทางตะวนตก เนองจากมสอสงพมพ หนงสอ รวมถงเอกสารการอบรมทออกมามากมายตางกระบถงสรรพคณสมนไพร และสตรต ารบอยางหลากหลาย ซงท าใหเกดความสบสนในการเลอกเอกสารหรอต ารามาประกอบการพจารณา การศกษานไดน าผลการศกษาจากวทยาศาสตรทผานการคดกรองจากนกวทยาศาสตรมาเปนขอมลในการตดสนใจในผลการใชทผตด เชอ/ผปวยเอดสระบมา หนงสอสมนไพร ไมพนบาน เลม 1 – 5 ไดผานความเหนชอบจากเครอขายและผเชยวชาญดานสมนไพรวาเปนเอกสารทรวบรวมไวคอนขางสมบรณ ในระยะเวลาทจ ากดของการสบคนเชนน ขอมลสมนไพรทถกกลาวถงจากการศกษาบางสวน ไดถกคดเลอกมาไวเพอท าการตรวจสอบขอมลทางวชาการและเพอเปนแนวทางในการศกษาในสวนทขาดหายตอไป

105

รายการสมนไพรทมรายงานการศกษาวจยทนาสนใจ ซงคดเลอกเนอหาจากอางอง 5 เลม ดงน

สมนไพร….ไมพนบาน

เลม 1-5

บรรณาธการ นนทวน บณยะประภศร

บรรณาธการผชวย อรนช โชคชยเจรญพร

ผนพนธ เสรมสร วนจฉยกล นนทวน บณยะประภศร สวรรณ ธระวรพนธ วสดา สวทยาวฒน วงศสถตย ฉวกล อรนช โชคชยเจรญพร พนดา ใหญธรรมสาร ปารณฐ สขสทธ ศรพร เหลยงกอบกจ รชน จนทรเกษ สรมา สอนเลก สดาทพย เกยรตศรชาต

106

กลวย ( สมนไพร..ไมพนบาน 1 , หนา 137-138)

Musa sapientum Linn. Musaceae ชอพอง ; Musa paradisiaca var. sapientum (Linn.) O. Kuntze ชออนๆ ; กลวยไข , กลวยใต , กลวยนาก , กลวยน าวา , กลวยมณออง , กลวยเลบมอ , กลวยสม , กลวยหอม , กลวยหอมจนทน , กลวยหกมก , เจก , มะลออง , ยะไข , สะกย , แหลก , Cultivated banana ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมลมลก มล าตนใตดนอายหลายป ล าตนบนดนรปทรงกระบอก เปนล าตนปลอม เกดจากกาบใบหมซอนกน ใบออกเรยงเวยนสลบกนรปขอบขนาน ขนาดใหญ ปลายตด ขอบเรยบ เสนกลางใบแขง เสนใบมเปนจ านวนมาก โดยออกจากเสนกลางใบทง 2 ขาง ขนานกนไปจรดขอบใบ กานใบยาว ดานลางกลม ดานบนเปนรอง สวนโคนแผเปนกาบ ดอกออกเปนชอหอยลง กานชอดอกแขง ดอกยอยแยกเปนดอกเพศผและเพศเมย ดอกเพศเมยมกอยตอนลางของชอดอกยอยจะอยเปนกลมๆ แตละกลมรองรบดวยใบประดบขนาดใหญสมวงแดง ซงตดบนแกนกลางชอดอกแบบเรยงเวยนสลบกน ดอกยอยรปทรงกระบอก กลบดอกแยกเปน 3-5 แฉก ผลสดรปทรงกระบอกหรอเปนสเหลยมอยตดกนคลายหวเปลอกหนา เมอสกมรสหวานรบประทานได ต าราสมนไพร…ไมพนบานเลม 1 ระบไวหนาท 137 – 138 วา ผล สมานแผลแกบดมกเลอด แกทองรวง แกทองอดทองเฟอ นอกจากนยงแกผนคนตามผวหนง ฤทธทางเภสชวทยา ยบย งเอนไซม glycolic acid oxidase, lactase dehydrogenase (1), β-amylase (2) เปนพษตอตบ (1) ลดโคเลสเตอรอล ท าใหอตราการเตนของหวใจชาลง (3) และมรายงานในสตวทดลองวาสามารถลดบวมได (4)

ขนน

( สมนไพร..ไมพนบาน 1 , หนา 362-366 ) Artocarpus heterophyllus Lamk. Moraceae ชอพอง ; A. integrifolia Linn.f. ชออนๆ ; ขะน , ขะเนอ , ซคย , นะยวยชะ , นากอ , เนน , ปะหนอย , ลาง , หมกหม , หมากลาง , Jack , Jackfruit , Jackfruit tree

107

ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมตนขนาดใหญ ทรงพมรปทรงกระบอก ใบมนและหนาเหมอนแผนหนง ชอดอกตวผ และชอดอกตวเมยแยกกนแตอยบนตนเดยวกน ผลใหญมหลายขนาด รอบผลมหนามสนๆ ขนนมหลายพนธ เปนไมถนอนเดย ปลกทวไป ชอบทดอน ผลสกเดอนมกราคม – พฤษภาคม (พ83)

ฤทธทางเภสชวทยา

จบกลมกบอสจ (5-8) เมดเลอดแดง (6,7,9) แบคทเรย (7,10,11) และสารในของเหลวของรางกาย (5,7,12) ยบย งเอนไซมโปรตเอส (13-16) ลดน าตาลในเลอด (17) กระตนการเจรญเพมของเมดเลอดขาว (18,19)

ขมน ( สมนไพร..ไมพนบาน 1 , หนา 366-381 )

Curcuma longa Linn. Zingiberaceae ชอพอง ; Curcuma domestica Valeton ชออนๆ ; ขมนแกง , ขมนชน , ขมนหยอก , ขมนหว , ขมน , ตายอ , สะยอ , หมน , Turmeric

ลกษณะทางพฤกษศาสตร

ไมลมลก มเหงาใตดน เนอในสเหลองอมสม มกลนหอม ใบออกเปนรศมตดผงดน รปหอกแกมขอบขนาน ดอกออกเปนชอ ใบประดบสเขยวออนๆ หรอสขาว รปหอกเรยงซอนกน ใบประดบ1 ใบ ม 2 ดอก ใบประดบยอยรปขอบขนาน ดานนอกมขน กลบเลยงเชอมตดกนเปนรปทอ มขน กลบดอกสขาว โคนเชอมตดกนเปนทอยาว ปลายแยกเปน 3 สวน เกสรตวผคลายกลบดอก มขนอบเรณอยทใกลๆ ปลาย ทอเกสรตวเมยเลก ยาว ยอดเกสรตวเมยรปปากแตร เกลยง รงไขม 3 ชอง แตละชองมไขออน 2 ใบ


ตานเชอแบคทเรย (21,22-37) ตานยสต (38) ตานเชอรา (39-50) ตานเชอบดมตว (51) แกทองเดน (53) กระตนภมคมกน (54) กดภมคมกน (55-56) กระตนการสราง interferon (57) กระตน phagocytosis (54,58,59) ตานมะเรง (54,60,62,63-71 ท าใหตอม adrenal มขนาดใหญขน (52) การผสม oleoresin ในอาหารใหหมกนในขนาดตางๆไมพบพษ (20) สารสกดเหงาดวย 95%เอธานอลไมเปนพษตอลง (73) หนตะเภา หนขาว (73) และหนถบจกร (61) ขนาดของสารสกดเหงาดวยตวท าละลายตางๆ ทท าใหหนถบจกรตายเปนจ านวนครงหนงคอ 500 มก./กก. (51)

108

ขมนออย ( สมนไพร..ไมพนบาน 1 , หนา 385-391 )

Curcuma zedoaria Roscoe Zingiberaceae ชออนๆ ; ละเมยด , Indian arrow root , Long zedoaria , Shoti , Zedoary ลกษณะทางพฤกษศาสตร พชลมลก เหงาจะลอยขนมาเหนอพนดนในขณะทถงหนาแลง ใบแหงลงหว ท าใหบางครงเรยก “ขมนหว‛ ขน เนอในเหงาสออนกวาขมนชน (พ11) ฤทธทางเภสชวทยา ตานเชอแบคทเรย (75,76-79) ตานเชอรา (78,80-83) ตานยสต (79-81) ตานเชอบดมตว (84) ฆาพยาธตวกลม ฆาตวตด (85) ไมแสดงความเปนพษเมอใหสารสกดเหงาดวยอลกอฮอล (50%) ทางปากหรอโดยการฉดเขาใตผงหนงขนาด 10 ก./กก. เมอผสมเหงาลงในอาหารขนาด 200 ก./กก. เปนพษตอหนขาวแรกเกด และขนาด 320 ก./กก. ท าใหหนขาวอาย 5 สปดาหตายใน 6 วน (74)

ขเหลก

( สมนไพร..ไมพนบาน 1, หนา 532-537) Cassia siamea Lamk. Leguminosae ชอพอง ; Cassia florida Vahl ชออนๆ ; ขเหลกแกน , ขเหลกบาน , ขเหลกหลวง , ขเหลกใหญ , ผกจล , แมะขเหละพะโดะ , ยะหา , Cassod tree , Siamese cassia , Siamese senna , Thai copper pod ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมตนขนาดเลกถงกลาง ล าตนมกคดงอเปนปม เปลอกสเทาถงน าตาลด า กงออนมลายตามยาวและมขนละเอยดนม ใบประกอบยอดค ใบยอยรปขอบขนาน ดานบนเกลยง ดานลางมขนนม ดอกชอสเหลองอยตามปลายกง ผลเปนฝกแบนยาวขนเกลยงเปนรองมสคล า เมลดรปไข ยาวแบนสน าตาลออน เรยงตวตามขวาง ฤทธทางเภสชวทยา กดระบบประสาทสวนกลาง (86-90) ท าใหระบาย (91) ตานมาลาเรย (93)

109

สารสกดสวนทอยเหนอดนดวยเอธานอล : น า (1:1) และเมธานอล : น า (1:1) ใหในขนาดทท าใหสตวทดลองตายครงหนง คอ มากกวา 1ก/กก เมอฉดใหทางหนาทองหน (92)

คณ

( สมนไพร..ไมพนบาน 1 , หนา 626-631 ) Cassia fistula Linn. Leguminosae ชออนๆ ; กเพยะ , ชยพฤกษ , ปโย , เปอโซ , ปอย , แมะหลาหย , ราชพฤกษ , ลมแลง , Golden shower , Indian laburnum , Laburnum , Purging cassia , Pudding-pine tree


ไมยนตน ใบเปนชอประกอบดวยใบยอย 3-8 ค ใบรปไขแกมขอบขนาน เนอใบเกลยงคอนขางบาง หใบมขนาดเลกและรวงงาย ดอกออกเปนชอตามงามใบ 1-3 ชอ กลบรองกลบดอก 5 กลบ สเหลองรปไข เกสรเพศผ 10 อน อบเรณมขนาดเลก เกสรตวเมยและทอเกสรมขน ผลเปนฝกทรงกระบอก ฝกออนสเขยว ฝกแกสด า มเมลดจ านวนมาก เมลดรปรแบนสน าตาล (พ5)


กระตนการแบงตวของเซลล (94) ตานเชอแบคทเรย (95-99) ตานเชอรา(95,100-102) ตานยสต (98-103) ตานไวรส (104-106) ฆาพยาธไสเดอน (107-108) ขบปสสาวะ (109) ตานเชอบดมตว (111) แกทองเสย (112) ยบย งการท างานของเอนไซม acid phosphatase, alkaline phosphatase (110) และ polygalacturonase (113) เปนพษตอตวออน (114) พบพษในเดกทรบประทานสวนตางๆของพชนเขาไป (115)

ค าฝอย

( สมนไพร..ไมพนบาน 1, หนา 592-610) Carthamus tinctorius Linn. Compositae ชออนๆ ; ค า , ค ายอง , ดอกค า , American thistle , False saffron , Safflower ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมลมลก ล าตนเปนสน เกลยง ใบเปนใบเดยว ไมมกานหรอกานใบสน เรยงสลบ รปวงร ขอบขนานหรอรปใบหอก ขอบใบหยกเปนฟนเลอย ปลายใบเปนหนามแหลม ดอกเปนชอออกทปลายยอด มดอกยอยขนาดเลกจ านวนมาก กลบดอกมสเหลองเมอแรกออก แลวเปลยนเปนสแดง

110

อมสม ใบประดบแขงเปนหนามรองรบชอดอก ผลเปนผลแหง ไมแตก เมลดเปนรปสามเหลยมขนาดเลกสขาว (พ5,พ11) ฤทธทางเภสชวทยา ตานเชอแบคทเรย (116,118-122) ตานเชอรา (119,121) ตานไวรส (123) คลายกลามเนอลาย (124,125) ตานการหดเกรงของกลามเนอเรยบ (126) กดภมคมกน (117,127) กระตนภมคมกน (128,129) กดการสราง antibody (117,130,131) ตานการแพ (133) ลดน าตาลในเลอด (126) สงเสรมใหเกดเนองอก (134) กอเกดมะเรง (135-137) ยบย งเนองอก (138-143) ท าใหเกดโรคตบแขง (145) ท าใหตบมขนาดใหญขน (146) การทดสอบความเปนพษพบวา สารสกดดอกดวย 50% อลกอฮอลไมมพษในหนถบจกรเมอใหกนหรอฉดเขาใตผวหนงในขนาด 10ก/กก (147) สารสกดดอกดวย 95% อลกอฮอลไมมพษในหนถบจกรเมอใหกนในขนาด 3 ก/กก (144) และมขนาดทท าใหหนถบจกรตายครงหนงมากกวา 1 ก/กก เมอฉดเขาทางชองทอง (120) เชนเดยวกบสารสกดเมลดดวย 50% อลกอฮอล (126)

แค

( สมนไพร..ไมพนบาน 1 , หนา 632-642 ) Sesbania grandiflora Desv. Leguminosae ชออนๆ ; แคบาน , แคแดง , Agasta , Sesban , Vegetable huming bird ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมยนตนขนาดเลก ใบประกอบ ดอกสขาวหรอแดง ลกษณะของดอกเหมอนดอกถว ผลเปนฝก ฤทธทางเภสชวทยา ยบย งแบคทเรย (150) ลดการอกเสบ ลดระยะเวลาการหลบทเกดจากยานอนหลบในกลมบารบตเรท กดระบบประสาทสวนกลาง ลดความดนโลหต (149) กระตนการหดตวของกลามเนอเรยบ (149,151) ท าลายเมดเลอดแดง (148,152) ไมพบพษของใบเมอผสมอาหารใหหนขาวกน (153) ไมพบพษของสารสกด 50% เอธานอล ในขนาด 10 ก./กก. เมอใหหนถบจกรกนหรอใหโดยฉดเขาใตผวหนง (154).

เถาวลยเปรยง

( สมนไพร..ไมพนบาน 2 , หนา 290 – 291 ) Derris scandens Benth. Leguminosae

111

ชออนๆ ; เครอเขาหนง , เถาตาปลา , พานไสน

ลกษณะทางพฤกศาสตร

ไมเถาเลอยขนาดใหญ ยอดออนมขนนม ใบประกอบแบบขนนก เรยงสลบ ใบยอยรปไขหรอรปวงร ดอกชอออกทซอกใบ ดอกยอยรปดอกถว กลบดอกสขาว ผลเปนฝก


ตานแบคทเรย (155,156) ตานการบบตวของล าไส (155) ฤทธเหมอนฮสตมน ลดความดนโลหต คลายกลามเนอเรยบ (157) ฆาตาปลา (158) ฆาแมลง (159) เมอฉดสารสกดสวนทอยเหนอดนดวยอลกอฮอลและน า (1:1) เขาชองทองหนถบจกร พบวา ขนาดทท าใหสตวทดลองตายครงหนงคอ 1 มก./กก. (155)

ทบทม

( สมนไพร..พนบาน 2 , หนา 329 – 338 ) Punica Granatum Linn. Punicaceae ชออนๆ ; เซยะลว , พลา , พลาขาว , มะกองแกว , มะเกาะ , หมากจง , Pomegranate ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมพมสงไมเกน 3 เมตร ปลายกงออนหอยลลง ปลายกงเลกมกเปนหนามแหลมๆ ใบเปนใบเดยว ออกเปนคๆ ตรงขามกน รปขอบขนานแกมรปหอกกลบ โคนใบสอบแคบ สวนทคอนไปทางปลายใบจะกวาง เนอใบเนยนคอนขางบางและเปนมน ดอกสแดงออกเปนดอกเดยวๆ หรอรวมเปนกระจกไมเกน 5 ดอก ตามปลายกง กลบรองดอกหนา โคนกลบผนกกนเปนหลอด ปลายดอกจกเปนฟนเลอยและปลายหยกจะโคงออก กลบดอกมจ านวนเทาๆกบกลบรอง กลบดอกรวงงาย เกสรตวผตดอยตามผนงกลบรองดอกดานใน รงไขจะจมอยในฐานดอก ผลกลมโต ผวนอกแขงเปนมน ผลแกจะแตกอาออกเผยใหเหนเมลดทมเนอเยอใสๆ สขาวอมชมพภายใน


ตานเชอแบคทเรย (161-180) ตานไมโครแบคทเรย (181,182) ตานเชอรา (162,183,184) ตานยสต (163,165) ตานไวรส (185-189) ยบย ง Human Immunodeficiency Virus type 1 ( HIV-1 ) protease (190) แกทองเสย (191-193) ยบย งการเกรงของกลามเนอ (194) ท าใหกลามเนอมดลกบบตว (195-196) สารสกดสวนทม gallotannin จากเปลอกจากเปลอกของผลทบทมความเขมขน 0.5% เปนพษตอตบ (160) สาร tannic acid จากเปลอกผลปออนกระตายขนาด 1 ก./กก. เปนเวลา 40 วน ท าให

112

เกดอาการเปนพษ สารสกดจากผวทบทมดวยน า ขนาด 0.4 มล./วน ท าใหนกกระจอกตวผตายได (198) สารสกดทบทมสวนเหนอดนดวยเอธานอล 50% ฉดเขาชองทองหนถบจกรขนาด 0.25 ก./กก. ท าใหหนถบจกรตาย 50% (197)

ตะไคร

( สมนไพร..ไมพนบาน 2 , หนา 62-68 ) Cymbopogon citratus ( DC.) Stapf Gramineae ชออนๆ ; คาหอม , ไคร , จะไคร , เชดเกรย , หวสงโต , หอวอตะโป , เหละเกรย , Lepine , Lemongrass , West Indian lemongrass


ไมลมลก อายหลายป มกขนเปนกอใหญ ล าตนรปทรงกระบอก แขง เกลยง เหงาใตดนมกลนเฉพาะ ใบรปขอบขนานแคบ สขาวนวลหรอขาวปนมวง แผนใบสากและคม ตรงรอยตอระหวางกาบใบและตวใบมเกลดบางๆ ยาว 2 มม. ดอกออกยาก เปนชอกระจาย ชอดอกยอยมกานออกเปนคๆ ดอกหนงมกาน อกดอกไมมกาน ดอกยอยนยงประกอบดวยดอกเลกๆ 2 ดอก ดอกลางลดรปเปนเพยงกลบเดยวโปรงแสง ดอกบนสมบรณเพศ มใบประดบ 2 ใบ


ตานการกลายพนธ (200-204) ตานแบคทเรย (199,205-236) ตานเชอรา (215,217-228) ฆาไสเดอน (229,230) ตานยสต (206,215,217,219) ตานเชอบด (231) กระตนการท างานของเอนไซม glutathione-S-transferase (232) ลดคอเลสเตอรอล (233) กระตนการท างานของ glutamate-oxaloacetate transferase และกระตนการท างานของ glutamate-pyruvate transferase (234) การทดสอบความเปนพษของสารสกดใบดวยน าในขนาด 20-40 มล./กก. ไมพบพษเมอใหทางปากและไมมพษตอตวออน (236) และเมอทดลองในคน การรบประทานวนละ 2-10 กรม/วน เปนเวลา 2 อาทตยไมพบอนตราย มเพยง 2-3 รายทมบลรบน และ amylase เพมเลกนอย ไมมผลลดน าหนก (235) และมผศกษาพษของน ามนหอมระเหย พบวาอตราสวน LD50/TD =6.9 (237) การปอนยาชงตะไครใหหนขาวในขนาด 20 เทาของขนาดทใชในคนเปนเวลา 2 เดอน ไมพบความเปนพษ (236)

113

บอระเพด ( สมนไพร..พนบาน 2 , หนา 502-506 )

Tinospora crispa Miers ex Hook.f. &Thoms Menispermaceae ชอพอง ; T. tuberculata Beumee , T. rumphii Boerl. ชออนๆ ; เครอเขาฮอ , จมจง , เจตมลหนาม , ตวเจตมลยาน , เถาหวดวน , หางหน


ไมเถา ล าตนมตมปมทวไป ขนเกาะเกยวตามตนไม มกมรากอากาศคลายเชอกเสนเลกหอยยอยลงมาเปนสาย ใบเปนใบเดยว รปใบพลหรอรปหวใจ คอนขางกลม โคนใบหยกเวาลก ปลายใบหยกคอดเปนตงสนๆ มขนประปลาย ขอบใบเรยบ ดอกเลก สเหลองออน ออกรวมกนเปนชอตามปมของล าตน ทงกลบดอกและกลบรองดอกมอยางละ 6 กลบ ผลกลมร มเนอเยอบางๆหมเมลด (พ8,พ19,พ90)


ลดน าตาลในเลอด (238-240) เรงการหลงอนซลน (238,239,241) แกปวด (242) ลดการอกเสบ (242) ลดไข (243,244) เพมความดนโลหต กระตนกลามเนอเรยบ (243) ผลตอโครโมโซม (245) การทดสอบความเปนพษ พบวาเมอปอนหรอฉดสารสกดดวยอลกอฮอลและน า 1:1 เขาใตผวหนงขนาด 10 ก./กก. ไมพบพษ (246)

บวบก

( สมนไพร..พนบาน 2 , หนา 508 – 515 ) Centella asiatica ( Linn. ) Urban

Umbelliferae

ชออนๆ ; ปะหนะ , ผกแวน , ผกหนอก , เอขาเดาะ , Asiatic pennywort


ไมลมลกอายหลายป เลอยยาวไปตามพนดน แตกรากและใบตามขอ ใบเดยวออกเปนกระจกทขอขอละ 2-10 ใบ รปไต ขอบใบจกมนๆ ดอกชอ คลายรมเดยวๆ หรอม 2-5 ชอ ชอหนงมก

114

ม 3-4 ดอก กานชอดอกเมอแรกตงตรง ตอไปจะโคง รวประดบม 2-3 ใบ กานดอกยอยสนมาก กลบดอกสมวงอมแดง โคนจาง เกสรตวผสน ผลแบน


ยบย งเชอแบคทเรย (247-251) ยบย งเชอรา (247,251) ยบย งเชอไวรส (252-255) ลดการอกเสบ (257) ลดการหดเกรงของล าไสเลก (256,259,260) รกษาแผลในกระเพาะอาหาร (5261-264) ตานฤทธของแอมเฟตามน (265) แกปวด (258) ลดไข (259) ลดความเครยด (266) กระตนภมคมกนของรางกาย (267) การทดสอบความเปนพษ พบวาสารสกดดวย 50% เอธานอล ไมเปนพษตอหนถบจกรเมอฉดเขาชองทอง ขนาด 250 ก./กก. (256) หากใชวธฉดเขาใตผวหนงหรอใหกนขนาด 10 ก./กก. (ค านวนเปนน าหนกของผงยา) ไมพบพษ (268)

ปบ

( สมนไพร..ไมพนบาน 2 , หนา 603-605 ) Millingtonia hortensis Linn. F. Bignoniaceae ชออนๆ ; กาซะลอง , กาดสะลอง , เตกตองโพ , Cork tree , Indian cork tree


ไมยนตน ใบประกอบแบบขนนก 2-3 ชน ใบยอยรปไขแกมหอก ปลายใบแหลม ขอบใบหยกเวา หรอหยกกลมๆ หรอเรยบ โคนใบกลม มตอมขนอยตรงมมระหวางเสนกลางใบและเสนใบ ดอกออกเปนชอตงตรง มขนสนๆ มกลนหอม ดอกสขาว กลบดอกเชอมตดกนเปนทอยาว ผลเปนฝก ภายในมเมลดจ านวนมาก


ขบปสสาวะ (269) ยบย งการเจรญเตบโตของพช ยบย งการงอกของพช (270) ตานฮสตามน คลายกลามเนอเรยบ (271) ขยายหลอดลม (271,272) ยบย ง HIV-1 reverse transcriptase (273) ยบย งเชอแบคทเรย (274) ยบย งเอนไซม 5-lypoxygenase (275) การทดสอบความเปนพษพบวา เมอฉดสารสกดสวนทอยเหนอดนดวยอลกอฮอล:น า = 1:1 เขาชองทองหนถบจกร ขนาดทท าใหหนทดลองตายครงหนงคอ 1 ก./กก. (276) การฉดสารสกดคลอโรฟอรม เขาชองทองตดตอกน 45 วนพบความเปนพษ (272)

115

ฝรง

( สมนไพร..ไมพนบาน 3 , หนา 143-152 ) Psidium guajava Linn. Myrtaceae ชออนๆ ; จมโป , ชมพ , มะกวย , มะกวยกา , มะกา , มะจน , มะมน , ยะมบเตปนยา , ยารง , ยาม , ยาหม , สตา , Common guava, Guava


ไมยนตน สง 3-10 เมตร เปลอกตนเรยบ ใบเดยว เรยงตรงขาม รปวงร หรอรปวงรแกมขอบขนาน กวาง 3-8 ซม. ยาว 6-14 ซม. ดอกเดยวหรอชอ 2-3 ดอก ออกทซอกใบ กลบดอกสขาว รวงงาย เกสรตวผจ านวนมาก ผลเปนผลสด


ตานไวรส (278,279) ตานไวรสพช (280,281) ยบย งเอนไซม viral reverse transcriptase (282) กดประสาทสวนกลาง (277) ยบย งเอนไซม glutamyl-pyruvate-transaminase (283) และ Xanthine oxidase (284) การทดสอบความเปนพษ พบวาเมอฉดสารสกดสวนเหนอดนดวย 50% เอธานอล เขาชองทองหนถบจกร คา LD50 เทากบ 0.188 ก./กก. (285) เมอใหหนถบจกรกนสารสกดใบดวยน า คา LD50 เทากบ 20.3 และ 20.0 ก./กก. ในหนเพศผและเพศเมยตามล าดบ (286) ผลการศกษาพษกงเฉยบพลน พบวาการใหสารสกดใบดวยน า ขนาด 0.2 , 2.0 และ 20.0 ก./กก./วน นาน 6 เดอน ท าใหเกดพษตอตบ (287)

พลคาว

( สมนไพร..ไมพนบาน 3 , หนา 303-308 ) Houttuynia cordata Thunb.

Saururaceae

ชออนๆ ; ผกกานตอง , ผกเขาตอง , ผกคาวตอง , ผกคาวทอง , พลแก


ไมลมลกอายหลายป สง 15-40 ซม. ทงตนมกลนคาวคลายคาวปลา ใบเดยว เรยงสลบ รปหวใจ กวาง 4-6 ซม. ยาว 5-8 ซม. ปลายใบแหลม ขอบใบเรยบ กานใบยาว 1-3.5 ซม. กานใบสวน

116

โคนแผเปนกาบหมล าตน หใบอยตดกบกานใบ ดอกชอออกทปลายยอด มใบประดบสขาวคลายกลบดอก 4 กลบ ดอกยอยจ านวนมากขนาดเลกสเหลอง ไมมกลบดอก ผลแหงแตกได


ยบย งเอนไซม cyclooygenase (288) ยบย งการเกาะกลมของเกรดเลอด (289,290) ยบย งเอนไซม HMG-CoA reductase มผลตอการจบของ cholecystokinin receptor (290) ยบย งเอนไซม angiotensin converting enzyme (290,291) ยบย งเอนไซม glutamate-pyruvate transaminase (292) การทดสอบความเปนพษ พบวาเมอใหสารสกดสวนทอยเหนอดนของพชทสกดดวยน าเขาทางสายยางสกระเพาะอาหารของหนถบจกร พบวาขนาดทท าใหหนตายครงหนง คอ 0.75 ก./กก. (294)

ฟาทะลาย

( สมนไพร..ไมพนบาน 3 , หนา 406-416 ) Andrographis paniculata (Burm. f.) Nees Acanthaceae ชออนๆ ; คปงฮ , น าลายพงพอน , ฟาทะลายโจร , หญากนง ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมลมลกฤดเดยว สง 30-60 ซม. ล าตนตงตรง กงกานเปนสนสเหลยม ใบเดยว เรยงตรงขาม รปใบหอก กวาง 1-2.5 ซม. ยาว 4-10 ซม. โคนใบและปลายใบแหลม ขอบใบเรยบหรอเปนคลนเลกนอย เนอใบสเขยวเขม กานใบยาว 2-8 มม. ดอกชอแยกแขนงออกทซอกใบและปลายกง ดอกยอยสขาวเชอมตดกน ปลายแยกเปน 2 ปาก ปากบน 2 กลบ ปากลาง 3 กลบ ซงทงสองขางมแถบสมวงแดง และกลบกลางมแตมสมวงตรงกลางกลบ ผลเปนฝกรปทรงกระบอก ยาวไดถง 2 ซม. เมลดประมาณ 6 เมลดตอชอง รปไขสน าตาล


ตานเชอแบคทเรย (295,296,297-307) ตานเชอมาลาเรย (294,307) ตานไวรส (308-311) ยบย งเอนไซม reverse transcriptase (308,311) และ protease (312,313) การทดสอบความเปนพษ พบวาใหหนกนผงใบแหงขนาด 3 ก./กก. ไมพบหนตาย และใหหนกนผงยาขนาด 400 มก./กก.วนเวนวน นาน 4 สปดาห ไมพบความผดปกต (315) เมอฉดสารสกดทงตนดวย 50% เอธานอล เขาชองทองหนถบจกร ขนาดทท าใหสตวทดลองตายรอยละ 50 (LD50) มากกวา 1 ก./กก. (298)

117

สารสกดสวนเหนอดนดวย 50% เอธานอล มคา LD50 มากกวา 15 ก./กก. เมอใหกนหรอฉดเขาใตผวหนง หากใหโดยฉดเขาชองทอง คา LD50 14.98 ก./กก. เมอใหกนขนาด 2.4 ก./กก./วน ตดตอกนนาน 6 เดอน ไมพบพษ (316) ใหหนกนสารสกดดวย 70% เอธานอล ขนาด 1 ก./กก. นาน 60 วน ไมพบพษตอระบบสบพนธเพศผ (317)

ไผ

( สมนไพร..ไมพนบาน 3 , หนา 136-140 ) Bambusa arundinacea Willd. Gramineae ชออนๆ ; จะกวา , ชารอง , ชาเรยง , ซางหนาม , ทะงาน , ทน , ไผปา , ไผรวก , ไผหนาม , ระไซ , วาคย , วาช , วาฉ , วาซอ , วาทะ , แวซ ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมลมลกจ าพวกหญา อายหลายป สง 10-24 ม. ใบเดยว เรยงสลบรปดาบแกมใบหอก กวาง 0.5-1.5 ซม. ยาว 7-22 ซม. ปลายใบเรยวแหลม โคนใบมน ทองใบมขน ขอบใบสากคม กานใบยาวประมาณ 5 มม. ดอกเปนชอขนาดใหญ ไมมกลบเลยงกลบดอก


ลดการสรางอสจ (320,321) ลดโคเรสเตอรอล (322,323) ตานไวรส (324) ตานมะเรง (325-328) ฆาเชอแบคทเรยและราในเนอ (319) กระตนภมตานทาน (318)

พล

( สมนไพร..ไมพนบาน 3 , หนา 297-303 ) Piper betle Linn. Piperaceae ชออนๆ ; ซเกะ , Betel leaf vine , Betel pepper


ไมเถาเนอแขง งอกรากทขอส าหรบเลอยเกาะ ใบเดยว เรยงสลบ รปหวใจ กวาง 4-10 ซม. ยาว 10-15 ซม. ปลายใบแหลม มกลนหอมเฉพาะตว ดอกชอเชงลดอดแนนเปนกระจกรปทรงกระบอกยาวสขาว ยาว 5-15 ซม. ไมมกลบเลยงและกลบดอก ไมคอยตดผล

118


ยบย งการกอเกดมะเรง (329,332-337) ตานเชอรา (330,338-348) ยบย งการเกดกรดไนตรกและไนตรส (331) ยบย งเอนไซม glucosyl transferase (349) กอเกดมะเรง (350-352) ยบย งการตกไข ใชคมก าเนด (353,354,355) มผลตอการแบงนวเคลยสของเซลล (356) ท าใหโครโมโซมแบงตวผดปกต (356,357) ปรบภมคมกน (358) การทดสอบความเปนพษพบวา 50.95 ของหญงทเคยวหมากประจ ามเนอเยอผดปกตทปากมดลก (359)

มะกอก ( สมนไพร..ไมพนบาน 3 , หนา 454-456 )

Spondias pinnata (Linn. f.) Kurz Anacardiaceae ชอพอง ; S. mangifera Willd. ชออนๆ ; กราไพย , กอกกก , กอกเขา , กอกหมอง , กก , ไพย , ไพแซ , Hog plum


ไมยนตนผลดใบ สง 15-25 เมตร กกานมชองอากาศกระจดกระจาย ใบประกอบรปขนนก เรยงสลบ ใบยอย 9-13 ใบ รปวงรแกมไขกลบ กวาง 3-4 ซม. ยาว 7-12 ซม. ใบยอยบรเวณโคนตนฐานใบเบยว ดอกชอแยกแขนง ออกทปลายกงหรอซอกใบของกงทใบรวง ดอกยอยจ านวนมากขนาดเลก สขาวครม ผลสด รปไข มเนอฉ าน า


ตานฮสตามน (360) การศกษาพษเฉยบพลน พบวาสารสกดเอธานอลและน า (1:1) ของสวนเมลด เมอใหกนหรอฉดเขาใตผวหนงหนถบจกร ขนาด 10 ก./กก. ไมพบพษ (361)

มะกอกฝรง 1

( สมนไพร..ไมพนบาน 3 , หนา 456-477 ) Olea europaea Linn. Oleaceae ชออนๆ ; Olive , Olive tree

119


ไมยนตนขนาดเลก สงไดถง 6 เมตร ใบเดยวเรยงตรงขาม กวาง 1.3-2.5 ซม. ยาว 5-10 ซม. ขอบใบเรยบ ผวใบเกลยง สเขยวเขมเปนมน กานใบยาว 2.5-5 มม. ดอกชอแยกแขนงออกทซอกใบและปลายกง ดอกยอยขนาดเลก กลบดอกรปไขสขาว ผลสดรปไข ยาว 5-7 ซม. มกลบเลยงตดอย เมอสกมสด า


เพมปรมาณ albumin ในเลอด (364) ยบย งการสรางไขมน (365) เพมปรมาณไกลโคเจนในตบ (366) เพมระดบไตรกลเซอไรดในเลอด (367) เพมระดบไขมนในเลอด (368,369) เพมระดบคอเลสเตอรอลในตบ (370-343) ยบย งภาวะระดบคอเลสเตอรอลในเลอดสง (363) เพมปรมาณ HDL ในเลอด (374,375) กระตนเอนไซม Ac-Ac-CoA ligase, Ac-Ac-CoA thiolase, HMG-CaO reductase, HMG-CoA synthase (377) ยบย งเอนไซม proteease (378) , acetylglucose aminidase, arginine arylamidase (379), cellulase (380), ornithine decarboxylase และ tyrosine-specific protein kinase (381) เหนยวน าเอนไซม esterase (382) เพมปรมาณเอนไซม lipase ในเลอด (383-385) สารสกดใบดวยน า ไมเปนพษตอคน (362) สารสกดใบดวยอเธอร ไมเปนพษเชนกน แตผวจยไมไดรายงานวาท าการทดลองกบสตวทดลองชนดใดและใชขนาดเทาใด (376)

มะกอกฝรง 2

( สมนไพร..ไมพนบาน 3 , หนา 477-478 ) Spondias cythera Sonnerat Anacardiaceae ชอพอง ; S. dulcis Soland. Ex Forst.f. , Condondum malaccense Rumph. , Evia dulcis (Forst.f.) Comm. Ex Bl. , Poupartia dulcis (Forst.f.) Bl. ชออนๆ ; มะกอกหวาน , Golden apple , Jew plum , Otaheite apple


ไมยนตน สงไดถง 25 เมตร ใบประกอบแบบขนนกปลายค ใบยอย 4-10 ค รปไขแกมขอบขนานถงรปใบหอก กวาง 3-5 ซม. ยาว 7.5-15 ซม. ปลายใบแหลมเรยว โคนใบเบยว โคงมนหรอรปลม ขอบใบเรยบจกฟนเลอยหรอหยกมน ดอกชอแยกแขนงขนาดใหญ ยาวไดถง 35 ซม. ดอกยอยขนาดเลก กลบดอกสครมหรอสขาว ผลเปนผลเมลดเดยวแขง รปกระสวยหรอขอบขนาน เมอสกสสมสด

120


ลดระดบน าตาลในเลอด (386) มผลตอระบบประสาทสวนกลาง (387) ลดการหดเกรงของล าไส (387,388) การทดสอบความเปนพษพบวา สารสกดผลมะกอกฝรงดวย 95% เอธานอล ใหสตวทดลองกนหรอฉดเขาหลอดเลอดด า ขนาด 1 ก./กก. หรอ 100 มก./กก. ตามล าดบ ไมพบพษ (389) ฉดสารสกดสวนเหนอดนดวย 50% เอธานอลเขาชองทองหนถบจกร ขนาดทท าใหสตวทดลองตายรอยละ 50 มคามากกวา 1 ก./กก. (388)

มะเขอพวง

( สมนไพร..ไมพนบาน 3 , หนา 532-534 ) Solanum torvum Sw. Solanaceae ชออนๆ ; จะเคาะคะ , ตะโกงลาโน , ปอลอ , ปอลอ , มะเขอละคร , มะแควงกลา , มะแวง , มะแวงชาง , รบจงกลม , หมากแคง , Plate brush , Terongan , Turkey berry


ไมลมลกอายหลายป ล าตนตงตรง สงไดถง 3 เมตร ใบเดยวเรยงสลบ รปไขแกมวงรแกมขอบขนาน กวาง 5-20 ซม. ยาว 7-25 ซม. ขอบใบเวาเปนแฉก กานใบมหนาม ดอกชอออกทซอกใบและปลายกง ดอกยอยจ านวนมาก กลบดอกสขาวตรงกลางดอกสเหลอง ผลสดรปทรงกลม สเขยวเขม


ตานเชอแบคทเรย (390) ตานไวรส (391) ลดความดนโลหต (392) ตานมะเรง (393) เหนยวน าการเกดความผดปกตของโครโมโซม (394) กอการกลายพนธ (395) ท าใหเซลลจบกลม (394) การทดสอบความเปนพษ พบวาเมอฉดสารสกดสวนเหนอดนดวย 50% เอธานอล เขาชองทองหนถบจกร ขนาดทท าใหสตวทดลองตายรอยละ 50 (LD50) มคามากกวา 1ก./กก. (392) เมอฉดสารสกดล าตนและใบดวย 50% เมธานอล มคา LD50 มากกวา 1 ก./กก. เชนกน (395)

121

มะนาว

( สมนไพร..ไมพนบาน 3 , หนา 578-583 ) Citrus aurantifolia (Christm. Et. Panz.) Swing. Rutaceae ชออนๆ ; โกรยชะมา , ปะนอเกล , ปะโหนงกลยาน , มะนอเกละ , มะเนาดเล , ลมานปห , สมมะนาว , หมากฟา , Common lime , Lime


ไมพม สง 2-4 เมตร กงออนมหนาม ใบประกอกชนดมใบยอยใบเดยว เรยงสลบ รปไข รปวงรหรอรปไขแกมขอบขนาน กวาง 3-5 ซม. ยาว 4-8 ซม. เนอใบมจดน ามนกระจาย กานใบมครบเลกๆ ดอกเดยวหรอดอกชอ ออกทปลายกงและทซอกใบ กลบดอกสขาว กลนหอม รวงงาย ผลเปนผลสด กลมเกยง ฉ าน า


ตานเชอแบคทเรย (396) ตานเชอรา (397,398) ตานเชอราซงกอโรคพช (399) ลดระดบน าตาลในเลอด ลดระดบโคเลสเตอรอลในเลอด ลดระดบไตรกลเซอไรดในเลอด (400) แกโรคเลอดออกตามไรฟน (401) เพมการหลงกรดในกระเพาะอาหาร (402) ยบย งการกอการกลายพนธ (396) ตานความเปนพษตอ gene (403)

ยอ ( สมนไพร..ไมพนบาน 4 , หนา 1-5 )

Morinda citrifolia Linn. Rubiaceae ชออนๆ ; มะตาเสอ , ยอบาน , แยใหญ , Indian mulberry ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมยนตนสง 2-6 เมตร ใบเดยว เรยงตรงขามรปวงร กวาง 8-15 ซม. ยาว 10-20 ซม. หใบอยระหวางโคนกานใบ ดอกชอ ออกทซอกใบ ฐานดอกอดกนแนนเปนรปทรงกลม กลบดอกสขาว ผลเปนผลสด เชอมตดกนเปนผลรวม ผวเปนตมพอง ฤทธทางเภสชวทยา กระตนใหหลงฮสตามน กระตนกลามเนอเรยบ (405) ฆาแมลง (404,406) ตานมะเรง (407,408) มผลตอระบบประสาทสวนกลาง (409) ยบย ง HIV-1 reverse transcriptase (410) กระตน

122

การสราง interleukin-1 (408,411) กระตนการสราง interleukin-4 (411) ยบย งเชอรา (412) ขบลม (413) การทดสอบความเปนพษ พบวาเมอฉดสารสกดสวนทอยเหนอดนดวยอลกอฮอลกบน า (1:1) เขาชองทองหนถบจกร ขนาดทท าใหสตวทดลองตายครงหนงคอ 0.75 ก/กก (414) และการฉดสารสกดดอกหรอใบดวยอลกอฮอลกบน า (1:1) เขาชองทองหนถบจกร ขนาดทท าใหสตวทดลองตายครงหนง มากกวา 1ก/กก (415) เมอน าสารสกดผลดวยอลกอฮอลกบน า (1:1) มาทดลองในหนถบจกรดวยวธปอนหรอฉดเขาใตผวหนงในขนาด 10 ก/กก ไมพบพษ (416)

รก (สมนไพร..ไมพนบาน 4 , หนา 164-169)

Calotropis gigantea (Linn.) R.Br. ex Ait. Asclepiadaceae ชออนๆ ; ปอเถอน , ปานเถอน , รกดอก , รกดอกขาว , รกดอกมวง , Giant milkweed , Crown flower , Giant indian milkweed , Tembega ลกษณะทางพฤกษศาสตร

ไมพม ล าตนตงตรง น ายางขาว สง 1-3 ม. ใบเดยว เรยงตรงขาม รปขอบขนานหรอรปขอบแกมไขกลบ กวาง 4-15 ซม. ยาว 8-30 ซม. ผวใบมสนวลขาว ดอกชอออกทซอกใบ กลบดอกสมวงหรอขาว รยางครปมงกฎ ผลเปนฝกค เมลดสน าตาลมขนสขาว ฤทธทางเภสชวทยา เปนพษตอเซลล (418-421) ยบย งการฝงตวของตวออนทผนงมดลก (422) ตานไวรส (419) ฆาพยาธตวกลม (423-425) กระตนการบบตวของมดลก (417,426-429) ท าใหแทง (422,430,431) กระตนเอนไซม malate dehydrogenase ยบย งเอนไซม malic (432) ฆาแมลง (433-436) มฤทธตอหวใจคลายพวกดจตาลส (437) กระตนเอนไซม lipase ของเชอรา Aspergillus japonicus (438) การทดสอบความเปนพษ พบวาเมอฉดสารสกดจากใบดวย 50%อลกอฮอลเขาชองทองหนขาว ขนาดสงสดททนไดกอนเกดอาการพษ คอ 500 มก/กก เมอฉดสารสกดรากดวย 50%อลกอฮอลเขาชองทองหนขาว พบวาขนาดสงสดททนได คอ 100 มก/กก (420) ฉดสารสกดตนดวย 50% อลกอฮอลเขาชองทองหนขาวตวผ พบวาขนาดทท าใหหนตายเปนจ านวนครงหนง คอ 750 มก/กก (439)

123

รางจด Thunbergia laurifolia Linn. Acanthaceae ชออนๆ ; ก าลงชางเผอก ขอบชะนาง เครอเขาเขยว จอลอดเออ ซงกะ ดเหวา ทดพด น านอง ปงกะละ พอหนอเตอ ยาเขยว ย าแย รางเยน แอดแอ ลกษณะทางพฤกษศาสร ไมเถาเนอแขง ใบเดยว รปขอบขนานหรอรปไข กวาง 4-7 ซม. ยาว 8-14 ซม. ขอบใบเวาเลกนอย ดอกชอ ออกทปลายกง กลบดอกสมวงแกมน าเงน ใบประดบสเขยวประน าตาลแดง ผลแหงแตกได ฤทธทางเภสชวทยา ตานแบคทเรย(440) ตานไวรสเฮอรปส ซมเพลกซ(441) แกพษ (442-444)ยบย งneuromuscular ลดความดนโลหต(445)ฆาแมลง(446)

ลกใตใบ๑ Phyllanthus amarus Schum. Euphorbiaceae ชอพอง ; P.nanus Hook.f.,P.niruri Thw. ชออนๆ มะขามปอมดน หญาใตใบ หญาใตใบขาว ลกษณะทางพฤกษศาสตร

ไมลมลกอายปเดยว สง 10-50 ซม. ใบเดยว เรยงสลบ รปขอบขนานแกมวงร หรอรปไขกลบกวาง 3-6 มม. ยาว 5-11มม.ปลายใบมนหรอกลม โคนใบมนหรอกลม หใบรปใบหอกก บางและแหง ปลายเรยวแหลม ยาว 0.8-1.3 มม. ดอกชอกระจกกลมออกทซอกใบ ดอกยอยแยกเพศมดอกตวผ 1 ดอกและดกตวเมย 1 ดอก ดอกตวผมกานดอกยอยยาว 0.6-1.3 มม.กลบเลยง 5 กลบ หายากทม 6 กลบ รปไขหรอวงรกวาง 0.2-0.6มม. ปลายแหลมขอบเรยบ จานฐานดอกกลมและเกลยง ขอบเวาเปน 5 พ เสนผาศนยกลางประมาณ 0.1 มม. เกสรตวผ 3 อน พบนอยมากทม 2 อน กานเกสรตวผเชอมตดกกนเปนมดเดยว ยาว 0..2-0..3 มม. อบเรณ กวาง 0.2-0.3มม. ดอกตวเมยมกานดอกยอยยาว 1-1.7(-2) มม. เมอตดผลกลบเลยง 5 กลบ หายากทม 6 กลบ รปขอบขนานแกมไขกลบกวางประมาณ 0.4-0.6 มม. ยาว 0.9-1.1 มม. ปลายแหลม ขอบกลบกวาง บางและแหง สขาว จานฐานดอกเวาเปน 5 พรงไขเกลยงกานเกสรตวเมย ยาว0.1-0.2มม. ปลายแยกเปนแฉกตนๆ 2 แฉกผลแหงแตกได รปกลมแปน เสนผาศนยกลาง1.9-2.1 มม. เมลดมสามมม ยาว 0.9-1มม. มสนตามยาว 5-6 สน

124

ฤทธทางเภสชวทยา ตานเชอแบคทเรย (451-456) ตานเชอรา (451) ตานไวรส (451,457-469) ตานไวรสทกอโรคพช (470) ฆาไรทะเล (541) ลดฤทธของ hepatitis B surface antigen (457,468,469,471-473) ยบย งการจบตวระหวาง antibody กบ hepatitis B surface antigen (455,456,464) ยบย งhepatitis B antigen expression (459) ยบย งความเปนพษตอตบ (450,474-480) ยบย งเอนไซมDNA polymerase (458,459,462-464,468) reverse transcriptase (449,481-484) ,glutamaate-oxaloacetate transaminase,glutamaate-pyruvate transaminase (485) ,aldose reductase (447) angiotensis converting enzyme (448) และHIV-1 proteaase (486) ยบย งการเกดcrown gall tumor (451) ตานมะเรง (463,487) เปนพษตอเซลล (488) ท าใหเกดความผดปกตของโครโมโซม (487) การทดสอบความเปนพษพบวา สารสกดพชทงตนดวย 50%เอธานอล เมอใหหนกนหรอฉดเขาใตผวหนง ขนาด 10 ก/กก ไมพบพษ (490) และไมพบพษในเดกทรบประทานพชทงตน (ไมทราบขนาดทรบประทาน) (478) ผใหญทรบประทานพชสวนทอยเหนอดนขนาน 1.5 กรม ไมพบพษ(471) หนทกนสารสกดจากพชสวนทอยเหนอดน (ไมทราบชนดของสารสกด) ขนาด 0.2มก/กก ไมพบพษ (491) สารสกดพชทงตนดวยน า เมอฉดเขาชองทองหนถบจกรขนาด 0.1 มก. (468) หรอ 1.8มก. (469) ไมพบพษ สารสกดเเซลลทไดจากการเพาะเลยง (callus tissue) ดวยน า เมอฉดเขาทางชองทองของลกเปนขนาด 50 มก/กก ไมพบพษ (492) สารสกด callus tissue ดวย 50 % เอธานอล เมอใหหนถบจกรกน พบวา ขนาดสงสดกอนเกดอาการพษ 1 ก/กก (487)

วานหางจระเข

Aloe vera Linn. Aloaceae ชอพอง ; A.indica Royle, A.barbadensis Mill. ชออนๆ ; วานไฟไหม วานตะเข Aloe,Aloin,Barbados aloe, Crocodile’s tongue,Mediterranian aloe, Indian aloe, Jafferabad,Star cactus,True aloe ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมลมลก อายหลายป สง 0..5-1 เมตร ขอและปลองสน ใบเดยว เรยงรอบตน กวาง 5-12 ซม.ยาว30-80ซม. อวบน ามาก สเขยวออนหรอเขยวเขม ภายในมวนใส ใตผวสเขยวมน ายางสเหลอง ใบออนมประสขาว ดอกชอ ออกจากกลางตน ดอกยอยปนหลอดหอยลง สสม บานจากลางขนบน ผลเปนผลแหง แตกได วานหางจระเขทปลกในประเทศไทยสวนใหญเปนชนด Aloe vera Linn. var. chinensis (Haw) Berg.

125

ฤทธทางเภสชวทยา ยบย งเอนไซม alcohol dehydrogenase ยบย งเชอแบคทเรย(494,498-513) ยบย งเชอมยโค

แบคทเรย (493,496) ตานยสต (502,506) ยบย งเชอรา (494,502,506,514) กระตนการหลงสารในกระเพาะอาหาร(515-525) กระตนการหลงเมอก(521) รกษาแผลไหม (494,522-544) ตานไวรส(545-549) ยบย งcomplement (495,497,550,551)กระตนภมคมกน(552-557) การทดสอบความเปนพษ พบวา เมอปอนสารสกดพชสวนทเหนอดนดวยแอลกอฮอล(95%)ใหหนถบจกรขนาด 3 ก/กก ไมพบวามสตวทดลองตาย (558-559)และมผพบวาเมอน าสารสกดชนดเดยวกนน ผสมในน าใหหนกนขนาด 100 มก/กก เปนเวลา 3 เดอน ท าใหเกดอาการพษโดยท าใหขนรวง อวยวะเพศเสอมสภาพ เกดความผดปกตของตวอสจ และเมดเลอดแดงมปรมาณลดลง (559) สวนสารสกดสวนทเหนอดนดวยแอลกอฮอลและน า (1:1) เมอฉดเขาชองทองหนถบจกร พบวาขนาดทท าใหสตวทดลองตายเปนจ านวนครงหนงคอ 250 มก/กก และขนาดสงสดทสตวทดลองทนไดกอนเกดอาการพษ คอ 100มก/กก การทดสอบความเปนพษในหนถบจกรและหนขาว พบวา ขนาดทท าใหสตวทดลองตายเปนจ านวนครงหนงสงกวา 20 ก/กก(561) เมอปอนวนสดใหหนขาวทเพงหยานม พบวาไมเปนพษแตมผพบพษของสาร anthraquinone ในวานหางจระเข เมอใหในขนาดทสง โดยพบวาสารนท าลายตบ ไต หวใจ และปอด

สเสยด ( สมนไพร..ไมพนบาน 4 , หนา 648 – 658 )

Acacia catechu ( Linn. F. ) Willd. Leguminosae ( Fabaceae ) – Minosoideae ชออนๆ ; สะเจ , สเสยดแกน , สเสยดเหนอ , สเสยดเหลอง , Black catechu , Black cutch , Catechu , Cutch tree , Catechu tree


ไมยนตน สง 5 – 15 เมตร มหนามแหลมโคงสนกวา 1 ซม. หใบรปลมแคบขนาดเลก ใบประกอบแบบขนนกสองชน เรยงสลบ ชอใบยอย 9 – 30 ค ใบยอยรปขอบขนาน ยาว 2 – 6 มม. ดอกชอเชงลดออกเปนกลม 1 – 4 ชอทซอกใบ แกนกลางยาว 3.5 – 7.5 ซม. กลบดอกยาว 2 – 3 เทาของกลบเลยง เกสรตวผสขาวหรอขาวแกมเหลอง ฝกรปขอบขนาน แบน กวาง 1 – 1.5 ซม. ยาว 5 – 7.5 ซม. สน าตาล เปนมน มเมลด 3 – 10 เมลด

126


ตานเชอแบคทเรย (562) ตานไวรส (563-566) ตานเชอรา (567) เปนพษตอปลา (568) เปนพษตอสาหราย (569) ฆาหอย (570,571) ลดระดบน าตาลในเลอด (572) ยบย งการหดเกรงของล าไส (565) ตกตะกอนเมดเลอดขาว (573) ยบย งการแบงตวของเซลล (574) การทดสอบความเปนพษ พบวา สารสกดกงดวย 50% เอธานอล เมอฉดเขาชองทองหนถบจกรขนาดสงสดกอนกอนพบอาการพษ มคา 100 มก./กก. (565)

เสลดพงพอน

( สมนไพร..ไมพนบาน 4 , หนา 675 –677 ) Barleria lupulina Lindl. Acanthaceae ชออนๆ ; เชกเชเกยม , พมเสนตน


ไมพม สงไดถง 1.5 เมตร แตกกงกานมาก ใบเดยว เรยงตรงขาม รปแถบแกมขอบขนาน กวาง 0.9 – 1.4 ซม. ยาว 3 – 9.5 ซม. ปลายใบมนเปนตง หนามสน โคนใบรปลม ผวใบเกลยง กานใบยาวไดถง 6 มม. ซอกใบมหนามแหลม ดอกชอเชงลดออกทปลายกงยาวไดถง 9 ซม. ใบประดบรปไขกวางไดถง 1.2 ซม. ยาวไดถง 1.8 ซม. ปลายเปนตงหนามสน มขนครยสนทดานหลงของตอมทกาบหมผล ใบประดบยอยรปใบหอก ปลายเปนตงหนาม กลบเลยงเชอมตดกนนปลายแยกเปนแฉกรปไขกวาง ขนาดไมเทากน กวาง 1 – 4 มม. ยาว 6 – 9 มม. ปลายเปนรยางคแขงสน กลบดอกเชอมตดกนเปนหลอดยาวไดถง 3 ซม. ปลายผายออกเปน 2 ปาก สเหลอง ผลแหงแตกไดรปกระสวย


ตานไวรสเรม (575,576) แกพษงเหา (577) แกปวด (578) ตานการอกเสบ (579)

หญาปกกง ( สมนไพร..ไมพนบาน 5 , หนา 48-49)

Murdannia loriformis (Hassk.) Rolla Rao Et Kammathy Commelinaceae

127


ไมลมลก สงประมาณ 10 ซม. ใบเดยว เรยงสลบ ใบทโคนตนกวางประมาณ 1.5 ซม. ยาว 10 ซม. ใบสวนบนสนกวาใบทโคนตน ดอกชอออกทปลายยอด รวมกนเปนกระจกแนน ใบประดบยอยคอนขางกลมซอนกน สเขยวออนบางใส กลบดอกสฟาหรอมวงออน รวงงาย ผลเปนผลแหง แตกได


เพมปรมาณเอนไซม DT-diaphorase (582,583) กอการกลายพนธ (582) ยบย งการกลายพนธ (582,584) เปนพษตอเซลล (580-582) การทดสอบความเปนพษพบวา การกรอกน าคนจากหญาปกกงใหหนขาวขนาด 2.8,7.0 และ 14ก./กก. ตดตอกนนาน 3 เดอน ไมพบพษ (585)

หญาแหวหม ( สมนไพร..ไมพนบาน 5 , หนา 107-115 )

Cyperus rotundus Linn. Cyperaceae ชออนๆ ; หญาขนหม , Nut Gress , Nut Sedge , Purple Nut Sedge , Red Nut Sedge ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมลมลกอายหลายป มไหลและหว ล าตนสามเหลยม สง 10-60 ซม. ใบเดยวเกยวกบล าตน รปแถบ กวาง 2-5 มม. ยาวถง 60 ซม. ปลายเรยวแหลม กาบใบสน าตาลออน ดอกชอกระจกออกรวมเปนชอแยกแขนงทปลายยอด ใบประดบม 9 อนหรอมากกวา รปไขถงรปไขแกมวงรกวาง 2 มม. ยาว 3-3.5 มม. ปลายมนมตงหนามโคงเลกนอย สแดงหรอน าเงนแกมมวง ผลเปลอกแขงเมลดเดยว รปทรงกระบอกถงรปไขกลบกงทรงกระบอก มสามมม สน าตาล กวาง 0.5-0.7 มม. ยาว 1.3-1.5 มม.


ตานเชอแบคทเรย (587-605) ตานเชอรา (606-609) ตานเชอไวรส (610,611) แกปวด (613) ยบย งพรอสตาแกลนดน (586)กอการกลายพนธ (616) ลดระดบไขมนในเลอด (617) เพมระดบน าตาลในเลอด เพมความเขมขนของ plasma protein (615) การทดสอบความเปนพษ พบวาสารสกดพชทงตนดวย 95%เอธานอล เมอกรอกใหหนถบจกรขนาด 3 ก./กก. ไมพบพษ (612) สารสกดเหงาดวย 50%เอธานอล เมอฉดเขาชองทองหนถบจกร

128

พบวาขนาดทท าใหตายครงหนงมคาเทากบ 681 มก./กก. (614) แตหากใหโดยการปอนหรอฉดเขาใตผงหนงขนาด 10 ก./กก. ไมพบพษ (618)

หนาดใหญ

( สมนไพร..ไมพนบาน 5 ,หนา 124-126 ) Blumea balsamifera (Linn.) DC. Asteraceae (Compositae) ชอพอง ; Baccharis salvia Lour., Blumea appendiculata (Blume) DC., B. grandis (Wall.) DC., B. zollongeriana Clarke, Conyza. Appendiculata Blume, C. balsamifera Linnm C. grandis Wall, C. odorata Rumph., C.vestita Wall., Pluchea balsamifera (Linn.) Less. ชออนๆ ; ค าพอง , จะบอ , หนาดหลวง , ตงโฮงเชา , ใบหลม , ผกชชาง , พอบกวา , พมเสน , หนาด , Camphor tree


ไมพมอายหลายป หรอไมลมลกมเนอไมทโคน สง 0.5-4 เมตร ล าตนตงตรง แตกกงกาน มขนปกปยหนาแนนสขาวแกมเหลอง เปลอกตนเรยบสน าตาลแกมเทา ใบเดยว เรยงสลบ รปขอบขนาน แกมใบหอกแคบหรอรปขอบขนานแกมรปไขถงรปขอบขนานแกมไขกลบ กวาง 105-12 ซม. ยาว 6-30 ซม. ปลายใบแหลมหรอมตงหนาม โคนใบสอบ ขอบใบจกฟนเลอยถงฟนเลอยละเอยด ดอกชอกระจกแนนออกเปนชอแยกแขนงขนาดใหญทปลายกง กวาง 6-30 ซม. ยาว 10-50 ซม. กานชอดอกยาว 3-10 ซม. ชนใบประดบยาวกวาดอกยอย ยาว 1-9 มม. รปแถบ ปลายแหลม ดานนอกมขน กลบดอกสเหลอง เชอมตดกนเปนหลอดยาวไดถง 6 มม. ผลแหงมเมลดเดยว รปขอบขนานมสน สน าตาล ผวมน


ขบปสสาวะ (619) ยบย งการเกาะกลมของเซลล (611) ยบย งการหลงฮสตามน (612) เหนยวน าใหดอยา erythromycin (611) ยบย งเอนไซม reverse transcriptase (613)

หมากสง

Areca catechu Linn. Arecaceae (Palmae) ชออนๆ ; เคด เซยด แซ พลา มะ สะสา สซะ หมาก หมากผ หมากเมย Areca nut, Areca nut palm, Areca palm,Betel palm, Betelnut palm

129

ลกษณะทางพฤกษศาสตร ไมยนตนจ าพวกปาลม ล าตนเดยว สง 6-24 เมตร สเทา ใบประกอบแบบขนนก เรยงสลบเวยน หนาแนนบรเวณปลายยอด ยาว 120-180 เมตร ใบยอยกวาง 2.5-3.5 ซม. ยาว 30-60 ซม.กาบหมชอดอกรปชอนแกมขอบขนาน ดอกชอเชงลดมกาบออกรวมเปนชอแยกแขนง แยกเพศยาว 60 ซม. ชอยอยยาว 45 ซม. ดอกตวผสขาวออกบรเวณชวงปลายชอ ยาว 2.5 มม.กลบดอกรปไขปลายแหลม เกสรตวผ 6 อน ดอกเกสรตวเมยออกบรเวณโคนชอ ยาว 6 มม. กลบเลยงและกลบดอกรปไข เกสรตวผเปนหมน 6 อน เชอมตดกน ผลรปทรงกลมถงทรงรปไข เปลอกหนา เปนเสนใย เมลดทรงรปไขหรอกลม ฤทธทางเภสชวทยา การศกษาความเปนพษ พบวา คา LD50เมอฉดสารสกดเอธานอล 50% ของผลและใบ เขาชองทองของหนถบจกร มคา 681.0 มก/กก และมากกวา 1000 มก/กก ตามล าดบ (616,618)ขณะท LD50 ของสารสกดเอธานอล 95 %ของเมลดมคา 600 มก/กก(615) การทดสอบความเปนพษของหนถบจกร พบวาการใหสารสกด 95 %ของเปลอกหมเมลดผสมในน าดมขนาด 100 มก/กก ใหหนกนตดตอกนเปนเวลานาน 3 เดอน พบวาระดบฮโมโกลบนและจ านวนเมดเลอดขาวเพมขน และมการตาย(ไมไดระบจ านวน)(619)เมอผสมหมากสง (ไมไดระบชนดของสารสกด) ในอาหารใหหนขาวทเพงอดนมเปนเวลา 4 สปดาห พบวาความเปนพษขนอยกบขนาดทให ในขนาดทสงพบอาการทองเสยรนแรง และตายภายใน 1-3สปดาห ในขนาดต าไมมพษ การใหขนาดมากกวา 15 % พบลกษณะ necrosis ของเนอเยอบผวในชองปากและล าไส มการเปลยนแปลงของสวนประกอบไขมนในตบ กระเพาะอาหาร และล าไสอกเสบและมเลอดออก มามโต และชะลอการเจรญของกระดกโครงราง(620) มรายงานไมพบความเปนพษในหนถบจกร เมอใหสารสกดทงจากใบขนาด 10 ก/กก ทางปาก หรอ ฉดเขาใตผวหนง (630) หรอเมอใหสารสกดเอธานอล 95% ของเปลอกหมเมลดทางกระเพาะอาหารขนาด 3 ก/กก (619) หรอฉดสารสกดเอธานอล 50%ของใบเขาใตผวหนง(622)และผลผสมในอาหารขนาด 1 % (617)นอกจากนยงมรายงานไมพบความเปนพษในหนขาวทไดรบเมลดในขนาด 800 มก/กก ทางปาก (614) มรายงานความเปนพษในคนทไดรบประทานเมลด (ไมไดระบขนาด) พบอาการเกรงของหลอดลมและหมดสต(623)

เหงอกปลาหมอดอกขาว

( สมนไพร..ไมพนบาน 5 , หนา 261-263 ) Acanthus ebracteatus Vahl Acanthaceae ชออนๆ ; เหงอกปลาหมอ , Sea Holly

130


ไมลมลกคลายไมพม สง 60-120 ซม. ใบเดยว เรยงตรงขาม รปขอบขนาน กวางประมาณ 5 ซม. ยาว 12.5-17.5 ซม. สเขยวเขม ขอบใบเวาลก ปลายเปนหนามแหลม ดอกชอเชงลดออกทปลายกง ยาวประมาณ 15 ซม. ดอกยอยจ านวนมาก ใบประดบรปไข ยาว 7.5 มม. ไมมใบประดบยอย กลบเลยง 4 กลบเรยงเปน 2 ชนๆละ 2 กลบ ชนในกลบแคบกวาชนนอก กลบเลยงเชอมตดกน ปลายแยกเปนแฉกรปไข กลบดอกเชอมตดกน ปลายแยกเปน 2 ปาก รปขอบขนานแกมวงร สขาวหรออาจมสน าเงนซด ตรงกลางกลบสเหลอง กวาง 1.5 ซม. ยาว 2.5 ซม. เกสรตวผสชมพ 4 อน มขนสขาว ผลแหงแตกได รปขอบขนาน เปลอกแขง สน าตาลสด มเมลดรปกระดม 2 เมลด ผวเกลยง


ยบย งการสราง leukotriene B4 (624) ตานการกอมะเรง (625) ยบย งเอนไซม aniline hydroxylase (626) ตานการกอกลายพนธ (626)

เหงอกปลาหมอดอกมวง

( สมนไพร..ไมพนบาน 5 , หนา 263-265 ) Acanthus ilicifolius Linn. var. ilicifolius

Acanthaceae

ชออนๆ ; แกมหมอเล , จะเกรง , นางเกรง , อเกรง , เหงอกปลาหมอน าเงน


ไมพม ล าตนตงตรง สง 1-1.25 เมตร ใบเดยว เรยงตรงขาม รปขอบขนาน กวาง 3-4.8 ซม. ยาว 6.4-11 ซม. ปลายใบและโคนใบแหลม ขอบใบหยกแบบขนนกทปลายเปนหนาม กานใบหนา ยาว 8-10 มม. ทโคนกานใบมหนามแหลมคลายหใบ 2 อน ดอกชอเชงลดออกทปลายกงยาวไดถง 16.5 ซม. ใบประดบรปใบหอก กวาง 5 มม. ยาว 10 มม. ปลายเปนตงหนาม ใบประดบยอยม 2 ค รปใบหอกแกมขอบขนาน กวาง 2-3 มม. ยาว 3-8 มม. ปลายเปนตงหนาม กลบเลยง 4 กลบ เชอมตดกน รปขอบขนานแกมไขกลบ ชนนอก 2 กลบ กวาง 1 ซม. ยาว 2 ซม. ชนใน 2 กลบ กวาง 0.8 ซม. ยาว 1.8 ซม. ปลายเปนตงหนาม ขอบกลบบางและแหง มขนครยสน กลบดอกเชอมตดกนปลายแยกเปน 2 ปาก สมวงแกมน าเงนออนถงเขม ผลแหงแตกได ทรงรปไข ผวเกลยง ยาว 1.6-3.4 ซม. เมลดรปโล กวางไดถง 1.5 ซม. ผวยนหรอเปน

131


ยบย งเนองอก (627,628) ตานไวรส (628,629) ตานมะเรงในเมดเลอด (630) เสรมภมคมกน (631) การทดสอบความเปนพษ พบวาเมอฉดสารสกดพชทงตนดวยเอธานอล (90%) เขาชองทองหนถบจกร ขนาดทท าใหหนตายเปนจ านวนครงหนง (LD50) คอ >1 ก./กก. สารสกดใบดวยเมธานอล-น า (1:1) ฉดเขาชองทองหนถบจกรเพศผ คา LD50 > 1ก./กก. สกดจากใบรวมกบตน ฉดเขาชองทองหนถบจกรเพศผเชนเดยวกน คา LD50 เทากบ 750 มก./กก. และสารสกดจากตน คา LD50 > 1.0 ก./กก. (632)

ออยแดง ( สมนไพร..พนบาน 5 , หนา 352 – 356 )

Saccharum officinarum Linn. Poaceae ( Gramineae ) ชอพอง S. sinense Roxb. ชออนๆ ; กะท , ออย , ออยขม , ออยด า , อ าโป , Sugar cane , Sugarcane


ไมลมลกอายหลายป ล าตนสง 63 – 6 เมตร เสนผาศนยกลาง 2 – 5 ซม. สมวงแดง มกมไข ฉ าน า มรสหวาน ลนใบเปนเยอ ยาวประมาณ 5 มม. มกมขน ใบเดยว เรยงสลบ รปแถบ กวาง 3 – 6 ซม. ยาว 1 – 2 เมตร ปลายเรยวแหลม ขอบสาก ดอกชอดอกแขนง ยาว 50 – 100 ซม. ชอดอกยาว 2.6 – 4.0 มม. กาบชอยอยแผนลางยาว 2.8 – 4.0 มม. กาบชอยอยแผนบนยาว 2.6 – 3.9 มม. ขอบมขน กาบลางยาว 2.5 –3.5 มม. ดอกยอยบนๆ ไมมกาบลาง อบเรณสเหลอง ยาว 1.0 – 1.8 มม. ยอดเกสรตวเมยสมวง


แกปวด (635) ขบปสสาวะ (637) ลดความดนโลหต (636) เปนพษตอเซลล macrophage (638) ลดน าตาลในเลอด (633,634,639-641) ตาน insulin (633) เพม insulin (640) ยบย ง glutamate-oxalate-transaminase และ glutamate-pyruvate-transaminase ลดไขมนในเลอด เพม phospholipid ในตบ ท าใหน าหนกลด (642) ลดระดบไตรกลเซอรไรดในเลอด (641) ตานเชอรา (643) จบอนมลอสระ (644) เมอปอนตนออยใหหนขาวในขนาด 500 มล. / กก. เปนเวลา 12 เดอน ไมพบพษ (645)

132

เอกสารอางอง 1. Kailash P, Varalakshmi P. Effect of banana stem juice on biochemical changes in

liver of normal and hyperoxaluric rats. Indian J Exp Biol 1992;30(5):440-2. 2. Horigome T, Sakaguchi E, Kishimoto C. Hypocholesterolaemic effect of banana

(Musa sapientum L. var. cavendishii) pulp in the rat fed on a cholesterol-containing diet. Brit J Nutr 1992;68(1):231-44.

3. Benitez MA, Navarro E, Feria M, Trujillo J, Boada J. Pharmacological study of the muscle paralyzing activity of the juice of the banana trunk. Toxicon 1991;29(4/5):511-5.

4. Yasukawa K, Yamaguchi A, Arita J, Sakurai S, Ikeda A, Takido M. Inhibitory effect of edible plant extracts on 12-O-tetradecanoylphorbol-13-acetate-induced ear oedema in mice. Phytother Res 1993;7(2):185-9. 5. พรทพย ประพนธพจน มนตร จฬาวฒนทล. ปฎกรยาระหวางเลคตนจากเมลดขนน (JFL) กบน าเชออสจของคน. การประชมวชาการวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย ครงท12, กรงเทพฯ, 20-22 ต.ค. 2529:454. 6. Namjuntra P, Muanwongyathi P, Chulavatnatol M. A sperm-agglutination lectin from seeds of jack fruit (Artocarpus heterophyllus). Biochem Biophys Res Commun 1985;128(2):833-9. 7. Prapunpoj P, Chulavatnatol M. Diagnostic potentials of jack fruit lectin. Annual Research Abstracts 1986. Mahidol University, Bangkok, 1986:348. 8. ประภาพร อทารพนธ. เลคตนซงจบกลมอสจในเมลดพชทองถนภาคใตของประเทศ. วารสารสงขลานครนทร 1990;12(1):29-33. 9. อญชล ตณฑศภศร นรรตน กตตมานนท กานดา วฒโนภาส แฉลม จนทรศร. สารเลคตนจากพชทศกยภาพในการพสจนเชอเบตา-ฮโมลยตค สเตรปโตคอคคยกลมทส าคญทงการแพทย. รามาธปดสาร 2535;15(1):54-62. 10. พรทพย ประพนธพจน มนตร จฬาวฒนทล. การประยกตใชเลคตนจากขนนในการตรวจจลนทรย. การประชมวชาการวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงประเทศไทย ครงท13, สงขลา, 20-22 ตลาคม 2530:616. 11. Shukla OP, Krishna Murti CR. Bacteriolytic activity of plant latexes. J Sci Ind Res (India) 1961;20(C):225-6. 12. Soares MBM, Seuanez HN. Artocarpus integrifolia (jackfruit) lectin(s). II. Mitogenic and precipitating activities. Rev Bras Genet 1982;5(4):709-24.

133

13. Baht AV, Pattabiraman TN. Action of proteinase inhibitors in six underutillized seeds on human and bovine pancreatic proteinases. J Food Sci Techno 1985;22(4):227-81. 14. Baht AV, Pattabiraman TN. Protease inhibitors from jackfruit seed (Artocarpus integrifolia). J Biosci 1989;14(4):351-65. 15. Kundu GC, Sinha NK. Purification and characterization of proteinase inhibitor from Artocarpus integrifalia seeds. Phytochemistry 1989;28(3):725-8. 16. Nagaraj RH, Pattabiraman TN. Natural plant enzyme inhibitors. XXIII-A screening study for plant amylase inhibitors. Arogya (Manipal,India) 1985;11(1):58-64. 17. Fernando MR, Nalinie Wickramasinghe SMD, Thabrew MI, Ariyanayda PL, Karunanayake EH. Effect of Arteracanthus longifolia on glucose tolerance in normal human subjects and in maturity-onset diabetic patients. J Ethnopharmacol 1991;31:277-82. 18. Bunn-Moreno MM, Campos-Neto A. Lectin(s) extracted from seds of Artocarpus integrifolia (jackfruit): potent and selective stimulator(s) of distinct human T and B cell functions> J Immunol 1981;127(2):427-9. 19. Hashim OH, Gendeh GS, Jaafar MIN. Lectin extracts of champedak seeds demonstrate selective stimulation of T lymphocyte proliferation. Biochem Int 1992;27(1):139-43.

20. Bille N, Larsen JC, Hansen EV, Wurtzen G. Subchronic oral toxicity of turmeric oleoresin in pigs. Fod Chem Toxicity 1985;23(11):967-73.

21. Supniewski JV, Hano J. The pharmacological action of phenylethrlcarbinol and p-toluylmethylcarbinol. Bull Int Acad Pol Sci Lett CI Med 1935;573.

22. Ross SA, El-Keltawi NE, Megalla SE. Antimicrobial activity of some Egyptian aromatic plants. Fitoterapia 1980;51:201-5.

23. Bhavani Shankar TN, Murthy VS. Effect of tumeric (Cucurma longa) fraction on the growth of some intestinal and pathogenic bacteria in vitro. Indian J Exp Biol 1979;17:1363-6.

24. Naovi SAH, Khan MSY, Vohora SB. Antibacterial, anti-fungal and anhelmintic investigations on Indian medicinal plants. Fitoterapia 1991;62(3):221-8.

25. Shankar TN, Murthy VS. Effect of turmeric (Curcuma longa) on the rowth of some intestinal bacteria in vitro. J Food Sci Technol 1978;15:152.

26. Ungsurungsie M, Suthienkul O, Paovalo C. Mutagenicity screening of popular Thai spices. Food Chem Toxicol 1982;20:527-30.

134

27. Fitzpatrick FK. Plant substances active against Mycobacterium tuberculosis. Antibiot Chemather 1954;4:528.

28. Grange JM, Davey RW. Detection of antituberculous activity in plant extracts. J Appl Bacteriol 1990;86(6):587-91.

29. Banerjee A, Nigam SS. Antimicrobial efficacy of the essential oil of Curcuma longa. Indian J Med Res 1978;68:864.

30. Lutomski J, Keazia B, Debska W. Effect of an alcohol extract and active ingredients from Curcuma longa on bacteria and fungi. Planta Med 1974;26(1):9-19.

31. Shankar TNB, Murthy VS. Effects of turmeric (Curcuma longa) fractions on the growth of some intestinal an pathogenic bacteria in vitro. Indian J Exp Biol 1979;17(12):1363-6. 32. Huhtanen CN. Inhibition of Clostridium botulinum by spice extracts and aliphatic alcohols. J Food Prot 1980;43(3):195-6.

33. Iamthammachard S, Sukchotiratana N. Effects of some medicinal plants in the family Zingiberaceae on the growth f some bacteria. Symposium on Science and Technology of Thailand 13th, Songkhla, Thailand, Oct 20-22, 1987.

34. Ramaprasad C, Sirsi M. Indian medicinal plants: Curcuma longa; in vitro antibacterial activity of curcumin and the essential oil. J Sci Ind Res (India) 1956;15C:239-41.

35. Schraufstatter E, Bernt H. Antibacterial action of curcumin and related compounds. Nature 1949;164:456-7.

36. Ramaprasad C, Sirsi M. Indian medicinal plants Curcuma longo-Effect of curcumin and essential oil of C. longa on bile secretion. J Sci Ind Res 1956;15C:262-5.

37. Rumpel W. Zur Pharmakologie des Dianillal Cyclohexanon (DVC). Aech Pharm 1954;287:350-2.

38. Conner DE, Beuchat LR. Inhibitory effects of plant oleoresins on yeast. Interact Food Proc Int Iums-Icfmh Symp., 12th, 1983:447-51.

39. Mishra AK, Dubey NK. Fungitoxicity of essential of Amomum subulatum against Aspergillus flavus. Econ Bot 1990;44(4):530-2.

40. Banerjee A, Nigam SS. Antifungal efficacy of the essential oils derived from the various species of the gens-Curcuma Linn. J Res Indian Med Yoga Homeopathy 1978;13(2):63-70.

41. EL-Keltawi NEM, Megalla SE, Ross SA. Antimicrobial activity of some Egyptian

135

aromatic plants. Herba Pol 1980;26(4):245-50. 42. Mishra A, Dubey N. Evaluation of some essential oils for their toxicity against fungi

causing deterioration of stored food commodities. Appl Environ Microbiol 1994;60(4):1101-5. 43. Laohathai P, Ratanasangwan C. Antifungal activity of Thai medicinal plants.

Undergraduate Special Project Report, Faculty of Medicine (Siriraj), Mahidol Univ 1975:36pp. 44. Achararit C, Panyayong W, Ruchatakomut E. Inhibitory action of some Thai herbs.

Undergraduate Special Project Report, Faculty of Pharmacy, Mahidol Univ 1983:13pp. 45. Venkitraman S. Antifungal activity of certain rhizomes Curcuma longa, C. amada,

etc. Ind J Physiol Pharmac 1978;22(2):237. 46. Damrihanunt K, PoonsupayaN, Pithyanukul P, Wuthiudomlert M, Krisanabhun W.

Curcuma cream. Undergraduate Special Project Report, Faculty of Pharmacy, Mahidol Univ, 1990.

47. Miara SK, Sahu KC. Screening of some indirenous plants for antifungal ativity against Dermatophytes. Ind J Pharmac 1977;9(4):269-72.

48. Sawada T, Yamahara J, Shimazu S, Ohta T. Evaluation of crude drugs by bioassay. III. Omparison with local variation of contents and the fungistatic action of the essential oil from the roots of Curcuma longa. Shoyakugaku Zasshi 1971;25(1):11-6.

49. Nigam SS, Rao TS. Efficacy of some Indian essential oils against thermoplilic fungi and Penicillium species. Int Congr Essent Oils, (Pap.) 1977;7:485-7.

50. Madhyastha MS, Bhat RV. Evaluation of substrate potentiality and inhibitory effects to identify high risk spices for aflatoxin contamination. J Food Sci 1984:50(2):376-8.

51. Dhar ML, Dhar MM, Dhawan BN, Mehrotra BN, Ray C. Screening of Indian plants for biological activity: part I. Indian J Exp Biol 1968;6:232-47.

52. Liu YG. Hypolipemics and blood platelet aggregation inhibitors comprising fish oil and plant extracts. Patent: US 4,842,859, 1989:6pp.

53. Santoso SO. Research of phytotherapy in Indonesia. The First Princess Chulabhon Science Congress, International Congress on Natural Products, Bangkok, Thailand, Dec 10-13,1987.

54. Kinoshita G, Nakamura F, Maruyama T. Immunological studies on polysaccharide

fractions from crude drugs. Shoyakugaku Zasshi 1986;40(3):325-32. 55. Godhwani JL, Gupta JB. Modification of immunological response by garlic, guggal

136

and turmeric: an experimental study in animals. Abstr 13th Annu Conf Indian Pharmacol Soc Jamma Tawi India Sept 30-Oct 2 1980:Abstr-12.

56. Godhwani JL, Gupta JB, Dadhich AP. Modification of immunological response by garlic, guggal and turmeric: an experimental study in albino rats. Proc Indian Pharmacol Soc 1982: Abstr-I-2.

57. Cai DF, Wang JI, Xun DZ, Meng XJ, Ma J. Anti-viral and interferon-inducing effect of kangli powder. Chung His I Chieh Ho Ta Chih 1988;8(12):731-3.

58. Gonda R, Tomoda M, Shimizu N, Kanari M. Characterization of polysaccharides having activity on the reticuloendothelial system from the rhizome of Curcuma longa. Chem Pharm Bull 1990;38(2):482-6.

59. Ryoko G, Masashi T, Naoko O, Noriko S. The core structure of ukonan A, a phagocytosis-activating polysaccharides from the rhizome of Curcuma longa, and immunological activities of degradation products. Chem Pharm Bull 1992;40(4):990-3.

60. Azuine MA, Bhide SV. Chemopreventive effect of turmeric against stomach and skin tumors induced by chemical carcinogens in Swiss mice. Nutr Cancer 1992;17(1):77-83.

61. Qureshi S, Shah AH, Ageel AM. Toxicity studies on Alpinia galanga and Curcuma longa. Planta Med 1992;58(2):124-7.

62. Kosuge T, Yokota M, Sugiyama K, Yamamoto T, NiMy, Yan SC. Studies on antitumor activities and antitumor principles of Chinese herbs. I. Antitumor activities of Chinese herbs. Yakugaku Zasshi 1985;105(8):791-5.

63. Aruna K, Sivaramakrishnan VM. Anticarcinogenic effects of some Indian plant products. Food Chem Toxicol 1992;30(11):953-6.

64. Mukundan MA, Chacko MC, Annapurna VV, Krishnaswamy K. Effect of turmeric and curcumin on BP-DNA adducts. Carcinogenesis 1993;14(3):493-6.

65. Azuine MA, Bhide SV. Protective single/combined treatment with betel leaf and turmeric against methyl (acetoxymethyl) nitrosamine-induced hamster oral carcinogenesis. Int J Cancer 1992;51:412-5.

66. Itokawa H. Research on antineoplastic drugs from natural sources, especially from higher plants. Yakugaku Zasshi 1988;108(9):824-41.

67. Itokawa H, Hirayama F, Tsuruoka S, Mizuno K, Takeya K, Nitta A. Screening test for antitumor activity of crude drugs (III). Studies on antitumor activity of Indonesian medicinal plants. Shoyakugaku Zasshi 1990;44(1):58-62.

137

68. Chang IM, Woo WS. Screening of Korean medicinal plants for antitumor activity. Arch Pharm Res 1980;3(2):75-8.

69. Wang KR, Zhao YL, Wang DS, Zhao ML. Effect of traditional Chinese herbs, toad tincture and adenosine-3’,5’-cAMP on Ehrlich ascites tumor cells in mice. Chin Med J 1982;95(7):527-32.

70. Wang KR, Zhao YL, Wang DS, Zhao ML. Effect of traditional Chinese herbs, toad tincture and adenosine-3’,5’-cAMP on Ehrlich ascites tumor cells in mice. Chin Med J 1982;95(7):527-32.

71. Kuttan R, Sudheeran PC, Joseph CD. Turmeric and curcumin as topical agents in cancer therapy. Tumori 1987;73(1):29-32.

72. Azuine MA, Bhide SV. Adjuvant chemoprevention of experimental cancer: catechin and dietary turmeric in forestomach and oral cancer models. J Ethnopharmacol 1994;44:211-7. 73. Bhavani Shankar TN, Shantha NV, Ramesh HP, Murthy IAS, Murthy VS. Toxicity studies on turmeric (Circima longa). Acute toxicity studies in rats, guinea pigs&monkeys. Indian J Exp Biol 1980;18:73-5. 74. Latif MA, Morris TR, Miah AH, Hewitt D, Ford JE. Toxicity of shoti (Indian arrowroot:Curcuma zedoaria) for rats and chicks. Brit J Nutr 1979;41:57-63. 75.Ungsurungsie M, Suthienkul O, Paovalo C. Mutagenicity screening of popular Thai spices. Food Chem Toxicol 1982;20:527-30. 76. Chen CP, Li CC, Namba T. Screening of Taiwanese crude drugs for antibacterial activity against Streptococcus mutans. J Ethnopharmacol 1989;27(3):285-95. 77. Rao BGVN, Nigam SS. In vitro antimicrobial effiency of essential oils. Indian J Med Res 1970;58(5):627-33. 78. Banerjee A, Kaul VK, Nigam SS. Antimicrobial efficacy of the essential oil of Curcuma zedoaria (Rosc.) Roxb. Indian Perfum 1978;22(3):214-7. 79. Avirutnant W, Pongpan A. The antimicrobial activity of some Thai flowers and plants. Mahidol Univ J Pharm Sci 1983;10(3):81-5. 80. Banerjee A, Nigam SS. Antifungal efficacy of the essential oils derived from the various species of the genus-Curcuma Linn. J Res Indian Med Yoga Homeopathy 1978;13(2):63-70.

138

81. พบลย เลาหทย, ชยสทธ รตนสงวาลย. การศกษาคนควาสมนไพรตานเชอราทพบไดในประเทศไทย. รายงานโครงการพเศษ แพทยบณฑต, คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล, มหาวทยาลยมหดล, 2518. 82. Gupta SK, Banerjee AB, Achari B. Isolation of ethyl p-methoxycinnamate, the major antifungal principle of Curcuma zedoaria. Lloydia 1976;39(4):218-22. 83. Rao BGVN, Joseph PL. Activity of some essential oils toward phytopathogenic fungi Riechst, Aromen Koerperpflegem 1971;21(11):405-6. 84. Ansari MH, Ahmad S. Screening of some medicinal plants for antiamoebic action, Fitoterapia 1991;62(2):171-5. 85. Bannerjee A, Nigam SS. In vitro anthemitics activity of the essential oils derived from the various species of the genus Curcuma Linn. Sci Cult 1978;44:503-4. 86. Arunlakshana C. Pharmacological study of the leaves of Cassia siamea. Siriraj Hosp Gaz 1991;1:434-44. 87. Arunlakshana U. Pharmacological studies on Cassia siamea leaves. Undergraduate Special Project Report, Fac Med (Siriraj Hosp), Mahidol Univ, Bangkok, Thailand 1977:54pp. 88. Tongroach P, Jantarayota P, Tanrisira B, et al. Barakol, a neuroactive compound from Cassia siamea. JSPS-NRCT Seminar: Pharmacologically Active Substances from Natural Source 1992:39. 89. กฤษณา เกาะแกว วรชย สงหนยม พงศกด กรรณลวน ราตร สดทรวง สนนท ชยนะกล. ปฎกรยาไอโอดเนชนของสารสกดบาราคอลจากใบออนของตนขเหลก. การประชมวชาการวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย, ณ ศนยประชมแหงชาตสรกต, 27-29 ตลาคม 2535:18. 90. Bulyalert D. Effects of barakol on the central nervous system: Quantitative analysis of EEG in the rat. เชยงใหมเวชสาร 2536;32(4):191-6. 91. Owusu PD, Ampofo O. Evaluation of two Ghanaian laxative drugs. (abstract). Abstr Joint Meeting American Society of Pharmacognosy and Soceity for Economic Botany. Boston 13-17 July 1981;1981:1-6. 92. Nakanishi K, Sasaki SI, Kiang AK, et al. Phytochemical survey of Malaysian plants. Preliminary chemical and pharmacological screening. Chem Pharm Bull 1965;13:882-90. 93. Gbeassor M, Kossou Y, Amegbo K, et al. Antimalarial effects of eight African medicinal plants. J Ethnopharmacol 1989;25(1):115-8.

139

94. Namba T, Sawa K, Gewali MB, Hattori M, Naruse Y, Kagamimori S. Studies on development of immunomodulating drugs (II). Effect of ayurvedic medicines on blastogenesis of lymphocytes from mice. Shoyakugaku Zasshi 1989;43(3):250-5. 95. Ross SA, Megalla SE, Bisha DW, Awad AH. Studies for determining antibiotic substances in some Egypian plants. Part I. Screening for antimicrobial activity. Fitoterapia 1980;51:303-8. 96. Almagboul AZ, Bashir AK, Farouk A, Salih AKM. Antimicrobial activity of certain Sudanese plants used in folkloric medicine. Screening for antibacterial activity (IV). Fitoterapia 1985;56(6):331-7. 97. Silpasuwon S. Studies of the effects of some medicinaal plants on growth of some bacteria in the family Enterobacteriaceae. Thesis-MS. Chiangmai Univ, 1979. 98. Pongpan A, Chumsri P. Taworaste T. The antimicrobial activity of some Thai medicinal plants. Mahidol Univ J Pharm Sci 1982;9(4):88-91. 99. Gritsanapan W, Chulasiri M.. A preliminary study of antidiarrheal plants:I. Antibacterial activity. Ibid 1988;10(4):119-23. 100. Renu. Fungitoxicity of leaf extracts of some higher plants against Rhizoctonia solani Kuehn. Nat Acad Sci Lett 1983;6(8):245-6. 101. ขวญใจ กนกเมธากล สมเดช กนกเมธากล เกษม สรอยทอง. การทดสอบสารสกดจากพชบางชนดในสกล Cassia L. ตอเชอรา. วารสารวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน 2537ว20-22(3-3) [ฉบบพเศษ]: 112-9. 102. Srivastava SL, Kediyal VK, Sundriyal RC. Screening of floral extract of some flowering plants for antifungal activities against Bipolaris oryzae. J Environ Biol 1984;5(4):217-20. 103. Cacerez A, Giron LM,, Alvarado SR, Torres MF. Screening of antimicrobial activity of plants popularly used in Guatemala for the treatment of dermatomucosal diseases. J Ethnopharmacol 1987;20(3):223-37. 104. Dhar ML, Dhar MM, Dharwan BN, Mehrotra BN, Ray C. Screening of Indian plants for biological activity: Part I. Indian J Exp Biol 1968;6:232-47. 105. Babbar OP, Bajpai SK, Chowdhury BL, Khan SK. Occurrence of interferon-like antiviral & antitumor factor(s) in extracts of some indigenous plants. Ibid 1979;17:451-4.

140

106. Kurokawa M, Ochiai H, Nagasaka K, et al. Antiviral traditional medicines against Herpes simplex virus in vitro and their therapeutic efficacies for HSV-1 infection in mice. Antivirus Res 1993;22(2/3):175-88. 107. Kiuchi F, Hioki M, Nakamura N, Miyashita N, Ysuda Y, Kondo K. Screening of crude drugs used in Sri Lanka for nematocidal activity on the larva of Toxocaria canis. Shoyakugaku Zasshi 1989;43(4):288-93. 108. Ali MA, Mikage M, Kiuchi F, Tsuda Y, Kondo K. Screening of crude drugs used in Bangladesh for nematocidal activity on the larva of Toxocaria canis. Ibid 1991;45(3):206-14. 109. Caceres A, Giron LM, Martinez AM. Diuretic activity of plants used for the treatment of urinary ailments in Guatemala. J Ethnopharmacol 1987;19(3):233-45. 110. El-Saadany SS, El-Massry RA, Labib SM, Sitohy MZ. The biochemical role and hypocholesterolaemic potential of the legume Casia fistura in hypercholesterolaemic rats. Nahrung 1991;35(8):807-15. 111. Shukla SC, Das SR. Cure of amoebiasis by seed powder of Cassia fistula. Int J Crude Drug Res 1988;26(3):141-4. 112. Gupta S, Yadava JNS, Tandon JS. Antisecretory (antidiarrhoeal) activity of Indian medicinal plants agianst Escherichia coli enterotoxin-induced secretion in rabbit and guinea pig ileal loop models. Int J Pharmacog 1993;31(3):198-204. 113. Prasad V, Gupta SC. Inhibitory effect of bark and leaf decoctions on the activity of pectic enzymes of Alternaria tennis. Indian J Exp Biol 1967;5:192. 114. Prakash AO. Potentialities of some indigenous plants for antifertility activity. Int J Crude Drug Res 1986;24(1):19-24. 115. Bramley A, Goulding RR. Laburnum ‚poisoning‛ Brit Med J 1981;283(6301):1220-1.

116. Takahashi M, Osawa K. The components of Carthamus tinctorius L. Annu Rep Tohoku Coll Pharm 1981;1981(28):79-83. 117. Lu ZW, Lui FA, Hu J, Bian DI, Li FG. Suppressive effects of safflower yellow on immune functions. Chung-Kuo Yao Li Hsueh Pao 1991;12(6):537-42. 118. Avirutnant W, Pongpan A. The antimicrobial activity of some Thai flowers and plants. Mahidol Univ J Pharm Sci 1983;10(3):81-6. 119. Ray PG, Majumdar SK. Antimicrobial activity of some Indian plants. Econ Bot 1976;30:317-20.

141

120. Woo WS, Shin KH, Kwon YM. Biological evaluation of Korean medicinal plants Yakhak Hoe Chi 1972;16:121-8. 121. Ray PG, Majumdar SK. Antimicrobial activity of some Indian plants. Econ Bot 1976;32:317-20. 122. Kusaka K, Kanehira T, Wakayama Y, Yamato Y, Kawazu K, Kobayashi A. Stable bactericides and fungicides containing 3,11-tridecadiene-5,7,9,-triyn-l-ols and manufacture of the compounds by callus culture of safflower. Patent: Jpn Kokai Tokkyo Koho JP 055 85,904[93 85,904], 1993;4pp. 123. Hsien CM, Tung CC. The in vitro action of certain medicinal herbs on type I poliomyelitis virus (Bupleurum, Conioselinum univitatum, Paeonia albiflora, Zanthoxylum piperitum, siler divaricatum, eucommis ulmoides, Cathamus tinctorius). Wea Sheng Wu Hsueh Pao 1964;10(1):68-71. 124. Kasahara Y, Kumaki K, Sato T, Katagiri S. Pharmacological studies on flower petals of Carthamus tinctorius central actions and antiinflammation. Shoyakugaku Zasshi 1989;43(4):331-8. 125. Zhang C, Hu K. Muscle relaxing essence containing musk. Faming Zhuanli Shenqing Gongkai Shuomingshu CN 1,072,343, 1993;7pp. 126. Bhakuni OS, Dhar ML, Dhar MM, Dharwan BN, Mohrotra BN. Screening of Indian plants for biological activity. Part II. Indian J Exp Biol 1969;7:250-62. 127. Thomus IK, Erickson KL. Dietary fatty acid modulation of murine T-cell responses in vivo. J Nutr 1985;115(11):1528-34. 128. Huang H, Yu m< Qu S Shan M, Song C. Studies on the immunoactivity of polysaccharide from safflower (Carthamus tinctorius). Chung Ts’ao Yao 1984;15(5):213-6. 129. Berger A, German JB, Chiang BL, et al. Influence of feeding unsaturated fats on growth and immune status of mice. J Nutr 1993;123(2, Pt. 1):225-33. 130. Erickson KL, Adams DA, Scibienski J, Robert J. Dietary fatty acid modulator of marine B-cell responsiveness. Ibid 1986;116(9):1830-40. 131. McCoy H, Williams L, Carroll C. Interaction of dietary fat and route of immunization in the immune response of the rat. Nutr Rep Int 1979;19(3):289-98. 132. Wang XM, Terasaki PI, Loon J, Park MS, Chia D, Bernoco D. Detection of Lewis A antigenic determinants in Chinese medicinal herbs. Vox Sang 1983;45(4):320-5.

142

133. Kotani Y, Iwamoto S, Isoda Y. Antiallergy oily compositions containing unsaturated fatty acids. Patent: Jpn Kokai Tokkyo Koho JP 05 58,902 [93 58,902], 1993:9pp. 134. Lasekan JB, Clayton MK, Gendron-Fitzpatrick A, Ney DM. Dietary olive and safflower oils in promotion of DMBA-induced mammary tumorigenesis in rats. Nutr Cancer 1990;13(3):153-63. 135. Dayton S, Hashimoto S, Wollman J. Effect of high-oleic and high-linoleic safflower oils on mammary tumors induced in rats by 7,12-dimethylbenz-α -antracene. J Nutr 1977;107:1353. 136. Reddy BS, Maeura Y. Tumor promotion by dietary fat in azoxymethane-induced colon carcinogenesis in female F344 rats: Influence of amount and source of dietary fat. J Natl Cancer Inst 1984;72(3):745-50. 137. Yanagi S, Sakamoto M, Tsuda H, et al. Effect of safflower oil and safflower margarine on hepatic tumorigenesis by N, N’-2, 7-fluorenylene-bisacetamide. Nara Igaku Zasshi 1983;33(6):545-8. 138. Kosuge T, Yokota M, Sugiyama K, Yamamoto T, Ni MY, Yan SC. Studies on antitumor activities and antitumor principles of Chinese herbs. I. Antitumor activities of Chinese herbs. Yakugaku Zashi 1985;105(8):791-5.

139. Watanabe M, Oka S. Effect of dietary medication on tumor growth in mice

bearingsarcoma-i80 and ehrlich carcinoma. Gatus 1972;63:547.

140. Iwamoto KS, Bennett LR, Norman A, Vitle lobos AE, Hutson CA. Linoleate produce remisson in canine mycosis fungoides. Cancer Lett 1992;64(1):17-22. 141. Watanabe M, Oka S. Effect of dietary modification on tumor growth on mice bearing sarcoma-180 and Ehrlice carcinoma. Cann Jap J Cancer Res 1973;63(5):547-54. 142. Somers SD, Chapkin RS, Erickson KL. Alteration of in vitro murine peritoneal macrophage function by dietary enrichment with eicosapentaenoic and docosahexaenoic acids in menhaden fish oil. Cell Immune 1989;123(1):201-11. 143. Smith DE, Salerno JW. Selective growth inhibition of a human malignant melanone cell line by sesame oil in vitro. Prostaglandins, Leukotrienes Essent Fatty Acids 1992;46(2):145-50.

143

144. Mohsin A, Shah AH, Al-Yahya MA, Tariq M, Tanira MOM, Ageel AM. Analgesic antipyretic activity and phytochemical screening of some plants used in traditional Arab system of medicine. Fitoterapia 1989;60(2):174-7. 145. Patek AJ, Kendall FE, O’Brian NM, Hirsch RL. Dietary fat in experimental cirrhosis in the rat. Arch Pathol 1968;86(5):545-50. 146. Gershbein LL. Rat liver regeneration and feeding low carbohydrate diets supplemental with various lipids. J Nutr, Growth Cancer 1994;3(2):101-16. 147. Mokkhasmit M, Swatdimongkol K, Satrawaha P. Study on toxicity of Thai medicinal plants. Bull Dept Med Sci 1971;12(2/4):36-65. 148. Kalyanagurunathan P, Sulochana N, Murugesh N. In vitro haemolytic effect if the flowes of Sesbania grandiflora. Fitoteapia 1985;56(3):188-9.

149. Fojas FR, Barrientos CM, Capal TV, et al. Preliminary phytochemical and pharmacological studis of Sesbania grandiflora (L.) Pers. Philippine J Sci 1982;111(3/4):157-81. 150. Solis CS. Antibacterial and antibiotic properties of the Leguminosae. Acta Manilana Ser A 1969;(4):52-109. 151.Mokkhasmit M, Ngarmwathana W, Sawasdimongkol K, Permphiphat U, Pharmacological evaluation of Thai medicinal plants. (Continued). J Med Ass Thailand 1971;54(7):490-504. 152. Kumar VR, Murugesh N, Vembar S, Damodaran C. Studies on erythrocyte membrane. 7. In vitro haemolytic effect of Sesbania grandiflora leaves. Toxicol Lett 1982;10:157-61. 153. Devadatta SC, Appanna RC. Availability of calcim in some of the leafy vegetables. Proc Indian Acad Sci Ser B 1954;39:236-42. 154. Mokkhasmit M, Swatdimongkol K, Satrawaha P. Study on toxicity of Thai medicinal plants. Bull Dept Med Sci 1971;12(2/4):36-65. 155. Dhawan BN, Patnaik GK, Rastogi RP, Singh KK, Tandon JS. Screening of Indian plants for biological activity. VI. Indian J Exp Biol 1977;15:208-19.

156. อารรตน ลออปกษา สรตนา อ านวยผล วเชยร จงบญประเสรฐ. การศกษาสมนไพรทมฤทธตานแบคทเรยทท าใหเกดการตดเชอของระบบทางเดนหายใจ (ตอนท1). ไทยเภสชสาร 2531ว13(1):23-36.

144

157. Mokkhasmit M, Ngarmwathana W, Sawasdimongkol K, Permphiphat U. Pharmacological evaluation of Thai medicinal plants. (continued). J Med Ass Thailand 1971;54(7):490-504. 158. Chiayvareesajja S, Mahabusarakam W, Maxwel JF, Wiriyachitra P, Neil Towers HG. Thai piscicidal plants, I. J Sci Soc Thailand 1987;13:29-45. 159. Mc Indoo NE, Sievers AF, Abbott WS. Derris as an insecticide. J Agr Res 1919;17:177-201.

160. Anon. Studies on the toxic effect of certain burn escharotic herbs. Chung-Hua I Hsueh Tsa Chih (New Ser) 1978 ;4 :338. 161. Aynehchi Y , Salehi Sormaghi Mh , Shirudi M , Souri E. Screening of Iranian plants for antimicrobial activity. Acta Pharm Suecica 1982 ; 19(4) : 303-8.

162. Anesini C , Perez C. Screening of plants used in argentine folk medical for antimicrobial activity. J Ethnopharmacol 1993 ;39(2) :119-28.

163. Desta B. Ethiopian traditional herbal drugs. Past II : Antimicrobial activity of 63 medicinal plants. Ibid 1993 ;39 (2) :129-39.

164. Naovi SAH, Khan MSY, Vohora SB. Antibacterial, anti-fungal and anthelminitic investigations on Indian medicinal plants. Fitoterapia 1991 ; 62(3) :81-6.

165. Avirutnant W, Pongpan A. The antimicrobial activity of some Thai flowers and plants. Mahidol Univ J Pharm Sci 1983;10(3):81-6.

166. Collier WA, Van DE Piji L. The antibiotic action of plants, especially the higher plants. With results with Indonesian plants. Chron Nat 1949;105:8.

167. Misas CAJ, Hernandez NMR, Abraham AML. Contribution plants. IV. Rev Cub Med Trop 1979;31(1):29-35.

168. Perez C, Anesini C. Ihibition of Pseudomanas aerguinosa by Argentinean medicinal plants. Fitoterapia 1994;65 (2):169-72.

169. Chopra CL, Bhatia MC, Chopra IC. In vitro antibacterial activity of oils from Indian medicinal plants. J Amer Pharm Ass Sci Ed 1960;49:780.

170. Gritsanapan W, Chulasiri M. A preliminary study of antidiarrheal plants: I. Antibacterial activity. Mahidol Univ J Pharm Sci 1983;10(4):119-22.

171. Tangmananantakul J, Unchantra P. Study on medicinal plants use as antidiarrhoeal. Special project for the degree of B.Sc.( Pharm. ) , Faculty of Pharmacy, Mahidol Univ, 1984.

145

172. Praserdsook S, Sukchotiratana M. Effect of some medicinal plants extracts on the growth of dysenteric bacteria. Symposium on Science and Technology of Thailand 12th, Bangkok, Thailand, October 20-22, 1986.

173. Kow T, Chulasiri M, Weerawatanamethin K, Pavaro J. Antibacterial activity of ethanol extracts of pomegranate ( Punica granatum ) against Shigella sp. Special project for the degree of B.Sc. ( Pharm ), Faculty of Pharmacy, Mahidol Univ,1986.

174. Chulasili M, Temsiririrkkul T, Boonchai S, et al. A water soluble component with anti-microbial activity from pomegranate rind: anti-microbial potency and stability study. Mahidol Univ J Pharm Sci 1995;22(1) :1-7.

175. Chulasili M, Temsiririrkkul T, Boonchai S, et al. A water soluble component with anti-microbial activity from pomegranate rind: electron microscopic and preliminary chemical study. Mahidol Univ J Pharm Sci 1995;22(3) :107-12.

176. Chulasili M, Temsiririrkkul T, Boonchai S, et al. A water soluble component with anti-microbial activity from pomegranate rind: an ingredient in an antiseptic mouthwash. Mahidol Univ J Pharm Sci 1995;22(4):150-9.

177. Sempool S. The development of the extracts from galanga and pomegranate as disinfectants. MS Thesis Mahidol University 1991.

178. Gavarron FF. Antibiotic properties of tannic acid obtained from the rind of pomegranate. Ciencia 1950;10(9-10) : 285-6.

179. Zelepukha SI, Sagun TS. Antimicrobial properties of several anthocyanins. Veshest vam Plodov Yagod, 4th, 1970:386-9.

180. Perez C, Anesini C. In vitro antibacterial activity of Argentine folk medicinal plants against Salmonella typhi. Ethnopharmacol 1994;44:41-6.

181. Wang VFL. Invitro antibacterial activity of some common Chinese herbs on Mycobacterium tuberculosis. Chin Med J 1950;68:169-72.

182. Schramm G. Plant and animal drugs of the old Chinese Meteria Medica in the therapy of pulmonary tuberculosis. Planta Med 1956;4(4):97-104.

183. Wang G, Xu Z. Urea-containing fungicidal compositions for controlling plant and animal disease. Faming Zhuanli Shenqing Gongkai Shuomingshu CN 1,053,729, 1990:9pp.

184. รตนา สนธภค อรยา ตรณะประกจ อรยา จนดามพร วณณศร สนธภค. การยบย งการเจรญของเชอราทกอโรคกลากดวยสมนไพรไทย. วารสารวจยวทยาศาสตรการแพทย 2535;6(1):1013.

146

185. Konowalchuk J, Speirs JI. Antiviral activity of fruit extracts. J Food Sci 1976;41:1013.

186. Kurokawa M, Ochiai H, Nagasaka K, et al. Antiviral traditional medicines against herpes simplex virus ( HSV-1 ), poliovirus, and measles virus in vitro and their therapeutic efficacies for HSV-1 infection in mice. Antiviral Res 1993;22(2/3):175-88.

187.Yoshii H, Tominaga Y, Morioka T. Inactivating effect of plant juices on tobacco mosaic virus. Ann Phytopathol Soc Japan 1955;25-8.

188. Hattori M, Nakabayashi T, Lim YA, et al. Inhibitory effect of various ayurvedic and Panamanian medicinal plants on the infection of herpes simplex virus-1 in vitro and in vivo. Phytotherapy Res 1995;9:270-6.

189. Zhang J, Zhan B, Yao X, Song J. Antiviral activity of tannin from the pericarp of Punica granatum L. against genital herpes virus in vitro. Zhogguo Zhongyao Zazhi. 1995;20(9):556-8.

190. Kusumoto IT, Nakabayashi T, Kida H, et al. Screening of various plant extracts used in ayuvedic medicine for inhibitory effects on human immunodeficiency virus type 1 ( HIV-1 ) protease. Phytother Res 1995;9(3):180-4.

191. Rossitskii DM. Medicinal effects of pomegranate. Farmatsiya 1946;9(2):31-2. 192. Zheng YZ, Zhang N. Treatment of 305 casea of infantile diarrhea with Kexieding

capsule. Fujian J Traditional Chinese Med 1988;19(3):13-4. 193. Pillai NR. Anti-diarrhoeal activity of Punica granatum in experimental animals. Int J

Pharmacog 1992;30(3):201-4. 194. Sharf A, Fayez MBE, Negm AR. Pharmacological properties of Puniha granatum L.

Qual Plant Mater Veg 1967;14(4):311-6. 195. Goh Sh, Soepadmo E, Chang P, et al. Studies on Malasian medicinal plants:

preliminary results. Proc Fifth Asian Symposium on Medicinal Plants and Spices Seoul Korea, August 20-24,1984, BS Han DS Han YN Han and WS Woo (Eds) 1984;5:473-83.

196. Dhawan BN, Saxena PN. Evaluation of some indigenous drugs for stimulant effect on the rat uterus. A preliminary report. Indian J Med Res 1958;46(6):808-311.

197. Igea JM, Cuesta J, Cuevas M, et al. Adverse reaction to pomegranate ingestion. Allergy 1991;46(6):472-4.

198. Singh SP, Lal MB. Toxic effect of Punica granatum fruit skin on the house sparrow (Passer domesticus Linn.). J Sci Res Plants Med 1980;1(3-4):15-7.

147

199. Onawunmi GO, Yisak WA, Ogunlana EO. Antibacterial constituents in the essential oil of Cymbopogon citratus (DC.) Stapf. J Ethnopharmacol 1984;12(3):279-86. 200. Natake M, Kanazawa K, Mizuno M, et al. Herb water-extracts markedly suppress the mutagenicity of Trp-P-2. Agr Biol Chem 1989;53(5):1423-5. 201. Vinitketkummuen U, Puatanachokchai R, Kongtawelert P, Lertprasetsuke N, Matsushima T. Antimutagenicity of lemon gress (Cymbopogon citratus Stapf) to various know mutagens in the Salmonella mutation assay. Mutat Res 1994;341(1):71-5. 202. รววรรณ พวธนาโชคชย อษณย วนจเขตค านวณ. สารตานการกลายตอสารพยโรลยเสทจากสารสกดตะไคร. การประชมวชาการวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย ครงท19, สงขลา, 27-29 ตลาคม 2536, หนา 6-7. 203. Puatanachokchai R, Vinitketkumnuen U, Picha P. Antimutagenic and cytotoxic effects of lemon grass. The 11th Asia Pacific Cancer Conf, Thailand. November 16-19,1993,p.174. 204. วรยา เจรญคณธรรม ปรชญา คงทวเลศ อษณย วนจเขตค านวณ. การเหนยวน าเอนไซม ดท-ไดอะฟอเรสโดยสารสกดจากหญาปกกง ใบมะกรดและตะไคร. เชยงใหมเวชสาร 2537;33(2):71-7. 205. Onawunmi GO, Ogunlana EO. A study of the antibacterial activity of the essential oil of lemon grass (Cymbopogon citratus (DC.) Stapf). Int J Crude Drug Res 1986;24(2):64-8. 206. Lemos TLG, Matos FJA, Alencar JW, Craveiro A, Clark AM, MC Chesney JD. Antimicrobial activity of essential oils of Brazilian plants. Phytother Res 1990;4(2):82-4. 207. Orafidiva LO. The effect of autoxidation of lemon-grass oil on its antibacterial activity. Ibid 1993;7(3):269-71. 208. Syed M, Khalid MR, Chaudhary FM. Essential oils of Gramineae family having antibacterial activity Part-I. (Cymbopogon citratus, C.cartinii and C.jawarancusa Oils). Pak J Sci Ind Res 1990;33(12):529-31. 209. Alam K, Agua T, Maven H, et al. Preliminary screening of seaweeds, seagrass and lemongrass oil from Papua New Guinea for antimicrobial and antifungal activity. Int J Pharmacog 1994;32(4):396-9.

210. Nayak KP, Dutta NK. Role of essential oils and allied drugs in experimental cholera of the rabbit. Indian J Med Res 1961;49:51-4.

148

211. Bose SM, Rao CNB, Subramanyan V. Relationship between the chemical constilation and the constiuents of certain oils and their bactericidal properties. J Sci Ind Res (India) 1949;8b:160-2.

212. Ogunlana EO, Stefan H, Graze O, Ola S. Effects of lemongrass oil on the morphological characteristics and peptidoglycan synthesis of Escherichia coli cells. Microbiol 1987;50(202):43-59.

213. Onawunmi GO, Ogunlana EO. Effects of lemon grass oils on the cells and spheroplasts of Escherichia coli. Microbios Lett 1985;28(110):63-8.

214. Onawunmi GO. Effects of dimethylsulfoxide on the antibacterial activity of lemon grass oils. Ibid 1987;36(143-4):105-11.

215. Ibrahim D. Antimicrobial activity of the essential oil of the local serai, Cymbopogon citratus. J Biosci (Penang, Malays) 1992;3(1-2):87-90.

216. Syed M, Qamar S, Raiz M, Chaudhary FM. Essential oils of the family Gramineae with antibacterial activity. Part 2. The antibacterial activity of a local variety of Cymbopogon citratus oil and its dependence on the duration of storage. Pak J Sci Ind Res 1995;38(3/4):146-8.

217. Soytong K, Rakvidhvasastra V, Sommartya T. Effect of some medicinal plants on growth of fungi and potential in plant disease control. Abstr 11th Conference of Science and Technology, Thailand, Kasetsart University, Bangkok, Thailand, October 24-26,1985,p.361.

218. Maruzzella JC, Balter J. The action of essential oils on phytopathogenic fungi. Plant Dis Rept 1959;43:1143-7.

219. Onawunmi GO. Evaluation of the antifungal activity of lemon grass oil. Int J Crude Drug Res 1989;27(2):121-6.

220. Awuah RT. Fungitoxic effects of extracts from some West African plants. Ann Appl Biol 1989;1159(3):451-3.

221. Mishra A, Dubey N. Evaluation of some essential oils for their toxicity against fungi causing deterioration of stored food commodities. Appl Environ Microbiol 1994;60(4):1101-5.

222. Narasimha RBGV, Joseph PL. Activity of some essential oils toward phytopathogenic fungi. Riechst Aromen Koerperpflegem 1959;21(11):405-6,408-10.

223. Venkataramana M, Pattisapu N. Fungitoxicity of binary mixtures of citral, cinnamic aldehyde, menthol and lemon grass oils against Aspergillus niger and Rhizopus stoloniger. Lebensm Wiss Technol 1988;21(2):100-2.

149

224. Maruzzella JC, Ligouri L. The in vitro antifungal activity of essential oils. J Am Pharm Assoc 1958;47:250-4.

225. อจฉรา เหมทานนท สมาล เหลองสกล ธารารตน ศภศร. ฤทธของสารสกดจากตะไครในการตานเชอราทเปนสาเหตของโรคผวหนงบางชนด. วารสารวทยาศาสตร มศว 2532;5(2):115-23.

226. Caceres A, Alverez AV, Ovando AE, Samayao BE. Plants uesed in Guatemala for the treatment of respiratory diseases. I. Screening of 68 plants against gram-positive bacteria. J Ethnopharmacol 1991;31:193-208.

227. รตนา สนธภค อรยา ตรณะประกจ อรยา จนดามพร วณณศร สนธภค. การยบย งการเจรญของเชอราทกอโรคกลากดวยสมนไพรไทย. วารสารวจยวทยาศาสตรการแพทย 2535;6(1):9-20.

228. Wannisorn B, Punruckvong A, Jarikasem S, Thisayakom C, Suntorntanasat T. Antifungal activity of lemon grass oil and lemon grass oil cream. The Third Joint Seminar, NRCT-JSPS, Current Advances in Natural Product Research, Bangkok, Thailand, November 27-29,1996,p.241.

229. Kaleysa Raj R. Screening of indigenous plants for anthelmitic action against human Ascaris lumbricoides: Part II. Indian J Physiol Pharmacol 1975;19:47-9.

230. Chungsamarnvart N, Jiwajinda S. Acaricidal activity of volatile oil from lemon and citronella grasses on tropical cattle ticks. Kasetsart J Nat Sci 1992;26(5):46-51.

231. De Blasi V, Debrot S, Menoud PA, Gendre L, Schowing J. Amoebicidal effect of essential oils in vitro. J Toxicol Clin Exp 1990;10(6):361-73.

232. Lam LKT, Zheng BL. Effects of essential oils on Glutatione S-transferase activity in mice. J Agr Food Chem 1991;39(4):660-2.

233. Elson CE, Underbakke GL, Hanson P, Shrago E, Wainberg RH, Qureshi AA. Impact of lemongrass oil, an essential oil, on serum cholesterol. Lipids 1989;24(8):677-9.

234. Misbra AK, Kishore N, Dubey NK, Chansouria JPN. An evaluation of the toxicity of the oils of Cymbopogon citratus and Citrus medica in rats. Phytother Res 1992;6(5):279-81.

235. Kobayashi N. Pharmaceutical compositions containing lemongrass extracts and antioxidants. Japan Kokai Tokyo Koho 01 221,320,1989:2pp.

236. Souza Formigoni MLO, Lodder HM, Filho OG, Ferreira TMS, Caarlini EA. Pharmacology of lemongrass (Cymbopogon citratus Stapf). II. Effects of daily two month

150

administration in male and female rats and in offspring exposed ‚in utero‛. Ibid 1986;17(1):65-74.

237. Skramlik EV. Toxicity and toleration of volatile oils. Pharmazie 1959;14:435-45. 238. Noor H, Hammonds P, Sutton R, Ashcroft SJH. The hypoglycemic and insulinotropic activity of Tinospora crispa: studies with human and rat islets and HIT-T15 B-cells. Diabetologia 1989;32(6):149-61. 239. Noor H, Ashcroft SJH. Antidiabetic effects of Tinospora crispa in rats. J Ethnopharmacol 1989;27(1/2):149-61. 240. Noor H, Hammonds P, Ashcroft SJH. An aqueous extracts from Tinospora crispa lowers blood glucose levels in alloxan-diabetic rats and stimulates insulin release I rat islets and man. Daibetologia 1988;31:526A-7A. 241. Noor H, Ashcroft SJH. The mechanism of insulinotropic activity of Tinospora crispa extract. Abstr First International Congress On Ethnopharmacology, Strasbourg France June 1990, 1990:106. 242. Teruna HY. Analgesic effect of Tinospora crispa (L) Miers ex Hook f & Thoms stem infusion on mice with tail flick method. M.S. Thesis, Dept Pharm, Fac Math & Sci, Univ Andalas, Indonesia 1987. 243. Mookkhasmit M, Ngarmwathana W, Sawasdimongkol K, Permphiphat U. Pharmacological evaluation of Thai medicinal plants, (Continued). J Med Ass Thailand 1971;54(7):490-504. 244. บญเทยม คงศกดตระกล รงระว เตมศรฤทธกล วสดา สวทยาวฒน สมใจ นครชย ยวด วงศกระจาง. การศกษาฤทธลดไขของบอระเพด. วารสารเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล 2537;21(1):1-6. 245. Sucharit S, Surathint K. The role of medicinal plants for the study of mosquito species complex. Annual Research Abstracts Jan 1- Dec 31 1993 and Bibliography of Nonformal Publications 1993 1994;21:183. 246. Mokkhasmit M, Swatdimongkol K, Satrawaha P. Study on toxicity of Thai medicinal plants. Bull Dept Med Sci 1971;12(2/4)ซ36-65. 247. Ray PG, Majumdar SK. Antimicrobial activity of some Indian plants. Econ Bot 1976;30:317-20.

248. Yang HC, Chaug HH, Weng TC. Influence of several Chinese drugs on the growth of some pathologic organisms: preliminary report. J Formosa Med Ass 1953;52:109-12.

151

249. Boiteau P, Dureuil M, Ratsimamanga AR. Antitubercular properties of oxyasiaticoside (water-soluble derivative of asiaticoside from C.asiatica) . Compt Rend Acad Sci [Paris] 1949;228(13):1165-7.

250. สมาล เหลองสกล. ฤทธตานแบคทเรยทเปนสาเหตของการเกดหนองของสารสกดจากสมนไพร 6 ชนด. การประชมวชาการวทยาศาสตร และเทคโนโลยแหงประเทศไทย ครงท 13, หาดใหญ สงขลา, 20-22 ต.ค. 2530:522-3.

251. อารรตน ลออปกษา สรตนา อ านวยผล วเชยร จงบญประเสรฐ. การศกษาสมนไพรทมฤทธตานแบคทเรยทท าใหเกดการตดเชอของระบบทางเดนหายใจ. ไทยเภสชสาร 2531;13(1):23-35.

252. Yip L, Pei S, Hudson JB, Towers GHN. Screening of medicinal plants from Yunnan province in southwest China for antiviral activity. J Ethnopharmacol 1991;34(1):1-6.

253. Zheng MS. An experimental study of antiviral action of 472 herbs on herpes simplex virus J Trad Chin Med 1988;8(3):203-6.

254. Minshi Z.An experimental study of the anti-HSV II action of 500 herbal drugs. Ibid 1989;9(2):113-6.

255. ชตนนท กนตสข. การทดสอบเบยงตนเพอหาฤทธยบย งไวรสเฮอรปสซมเพลกซของสารสกดสมนไพรไทยบางชนด. วทยานพนธ วทยาศาสตรมหาบณฑต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยมหดล, 2535.

256. Dhar ML, Dhar MM, Dhawan BN, Mehrotra BN, Ray C. Screening of Indian plants for biological activity: Part I. Indian J Exp Biol 1968;6:232-47.

257. Dabral PK, Sharma RK. Evaluation of the role of rumalaya and geriforte in chronic arthritis-a preliminary study. Probe 1983;22(2):120-7.

258. Sakina MR, Dandiya PC. A psych-neuro-pharmacological profile of Centella asiatica extract. Fitoterapia 1990;61(4):291-6.

259. Ramaswamy AS, Periyasamy SM, Basu NK. Pharmacological studies on Centella asiatica. J Res Indian Med 1970;4:160.

260. Mokkhasmit M, Ngarmwathana W, Sawasdimongkol K, Permphiphat U. Pharmacological evaluation of Thai medicinal plants.(continued). J Med Ass Thailand 1971;54(7):490-504.

261. Chatterjee TK, Chakraborty A, Pathak M, Sengupta GC. Effects of plant extract Centella asiatica (Linn.) on cold restraint stress ulcer in rats. Indian J Exp Biol 1992;30(10):889-91.

152

262. Shin HS, Choi IG, Lee MH, Park KN. Clinical trials of madecassol (Centella asiatica) on gastrointestinal ulcer patient. Korean J Gastroenterol 1982;14(1):49-56.

263. Rhee JC, Choi KW. Clinical effect of thhe titrated extract of Centella asiatica (madecassol) on peptic ulcer. Ibid 1981;13(1):35-40.

264. Cho KH, Chung TJ, KIM SJ, Lee TH, Yoon CM. Clinical experiences of madecassol (Centella asiatica) in the treatment of peptic ulcer. Korean J Gastroenterol 1981;13(1):49-56.

265. Deshpande S, Gupta SS, Shinde S, Iyengar L, Shastry S. Psychotropic effect of Centella asiatica. Indian J Pharmacol 1980;12:64b.

266. Upadhyay SC, Khosa RL, Sharma DN, Kumar M, Chansauria JPN. Total glycoside content and antistress activity of Indian and Mauritius Centella asiatica-a comparison. Indian Drugs 1991;28(8):388-9.

267. Di Carlo Fj, Haynes Lj,Sliver Nj, Philips GE. Reticuloendothelial system stimulants of botanical origin. J Reticuloendothelial Soc 1964;1:224.

268. Mokkhasmit M, Swatdimongkol K, Satrawaha P. Study on toxicity of Thai medicinal plants. Bull Dept Med Sci 1971;12(2/4):36-65. 269. Kar K, Satyawan S, Khanna NM. A diuretic flavone glycoside from Millingtonia hortensis. Indian J Pharmacy 1976;38:26. 270. Chauhan JS, Singh NK, Singh SV. Screening of higher plants for specific herbicidal principle active against dodder, Cuscuta reflexa Roxb. Indian J Exp Biol 1989;27(10):877-84. 271. Panthong A, Kanjanapothi D, Taesotikul T, Tuntiwachwuttikul P, Reutrakul T. Anti-asthmatic plants: Investigation on Millingtonia hortensis Linn. Abstr 10th Conference of Science and Technology Thailand, Chiengmai Univ, Chiengmai Thailand 1984:372-3.

272. Anulakanapakorn K,Bunyapraphatsara N, Satayavivad J. Phytochemical and pharmacological studies of the flowers of Millingtonia hortensis Linn. F. J Sci Soc Thailand 1987;13:71-83. 273. Tan GT, Pezzuto JM, Kinghorn AD, Hughes SH. Evaluation of natural product as inhibitors of human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) reverse transcriptase. J Nat Prod 1991;54(1):143-54. 274. อารรตน ลออปกษา สรตนา อ านวยผล วเชยร จงบญประเสรฐ. การศกษาสมนไพรทมฤทธตานแบคทเรยทท าใหเกดการตดเชอของระบบทางเดนหายใจ (ตอนท 1). ไทยเภสชสาร 2531:13(1):23-36.

153

275. Moongkarandi P, Bunyapraphatsara N, Srisukh V, Wagner H. The inhibitory activity in 5-lipoxygenase pathway of hispidulin from Millingtonia hortensis Linn. f. J Sci Soc Thailand 1991;17:51-6. 276. Bhakuni DS, Dhar ML, Dhar MM, Dhawan BN, Gupta B, Srimali RC. Screening of Indian plants for biological activity. Past III. Indian J Exp Biol 1971;9:91. 277. Meckes M, Calzada F, Tortoriello J, Gonzalez JZ, Martinez M. Terpenoids isolated from Psidium guejava hexane extract with depressant activity on entral nervous system. Phytither Res 1996;10(7):600-3. 278. Delitheos A, Papadimitrior C, Yannitsaros A. Investigation for anitphage activity in plant extracts. Fitoterapia 1992;63(5):441-50. 279. Pientong C, Kongyyiingyoes B, Ekalaksananan T, Simasathiansophon S. Effect of Psidium guajava Linn. on herpes simolex virus infection. 2nd Western Pacific Congress on Infectious Disease ad Chemotherapy, Thailand, 11-14 December 1990;245-6. 280. Singh R, Gupta SN. Studies on a virus inhibitor from Psidium guajava L. bark. Phytopathol Z 1970;69(4):292-6. 281. Singh R. Inactivation of potato virus X by plant extracts. Phytopathol Mediter 1971;10(2):211-2. 282. Suthienkul O, Miyazaki O, Chulasiri M, Kositanont U, Oishi K. Retroviral reverse transcriptase inhibitory activity in Thai herbs and spces: screening with Moloney murine leukemia viral enzyme. Mahidol Univ Research Abstr 1991;19:350. 283. Yanfg LL, Yen KY, Kiso Y, Kikino H. Antihepatotoxic actions of Formosan plant drugs. J Ethnopharmacol 1987;19(1):103-10. 284. Theoduloz C, Franco L, Ferro E, Schmeda Hirschmann G. Xanthine oxidase inhibitory activity of Paraguayan Myrtaceae. Ibid. 1988;24(2/3):179-83. 285. Dhawan BN, Patnaik GK, Rastogi RP, Singh KK, Tandon JS. Screening of Indian plants for biological activity. VI. Indian J Exp Biol 1997;15:208-19. 286. Jaiarj P, et al. Acute and subacute toxicity and antimicrobial activity of Psidium guajava L. extracts. In: Mahidol Univ Annual Research Abstracts, Bangkok 1986;P317. 287. เอมมนส อตตวชญ ปราณ ชวลตธ ารง พช รกษามน ปราณ จนทเพชร. การศกษาพษของใบฝรง. วารสารกรมวทยาศาสตรการแพทย 2538;37(4):289-305. 288. Probstle A, Bauer R. Aristolactams and a 4,5-dioxoaporphine derivative from Houttuynia cordata. Planta Med 1992;58(6):568-9.

154

289. Nishiya H, Ishiwata K, Komatsu K, Nakata O, Kitamura K, Fujii S. Platalet aggregation inhibitors from Jyu-Yaku (Houttuyniae herb). Chem Pharm Bull 1988;36(5):1902-4. 290. Han GQ, Pan JX, LiCL, Tu F. The screening of Chinese traditional drugs by biological assay and the isolation of some active components. Int J Chinese Med 1991;16(1):1-17. 291. Hansen K, Nyman U, Smitt UW, et al. In vitro screening of traditional medicines for antihypertensive effect based on inhibition of the angiotensin converting enzyme (ACE). J Ethnopharmacol 1995;48(1):43-51. 292.Yanfg LL, Ten KY, Kiso Y, Kikino H. Antihepatotoxic actions of Formosan plant drugs. Ibid 1987;19(1):103-10. 293. Song HJ, Shin MK. Effects of Houttuyniae herba on immune responses and histological findings in mice bearing pneumonitis. Korean J Pharmacog 1987;18(4):216-32. 294. Misra P, Pal NL, Guru PY, Katiyar JC, Srivastava V, Tandon JS. Antimalarial activity of Andrographis paniculata (kalmegh) against Plasmodium berghei NK 65 in Mastomys natalensis. Int J Pharmacog 1992;30(4):263-74.

295. Puri A, Saxena R, Saxena RP, Saxena KC, Srivastava V, Tandon JS. Immunostimulant agents from Andrographis paniculata. J Nat Prod 1993;56(7):995-9. 296. Chaichantipyuth C, Thanagkul B. Andrographis paniculata Nees as antidiarrhoeal and antidysentery drug in Thailand. Asian J Pharm Suppl 1986;6(8):59-60. 297. Muangman V, Ratana-Olarn K, Viseshsindh V, Buadilok S. The usage of Andrographispaniculata following extracorporeal shock wave lithotripsy (ESWL). J Med Assn Thailand 1995;78(6):310-3. 298. Nakanishi K, Sasaki SI, Kiang AK, et al. Phytochemical survey of Malaysian plants. Preliminary chemical and pharmacological screening. Chem Pharm Bull 1965;13(7):882-90. 299. George M, Pandalai KM. Investigations on plaant antibiotics. Part IV. Further search for antibiotic substances in Indian medicinal plants. Indian J Med Res 1949;37:169-81. 300. Ray PG, Majumdar SK. Antimicrobial activity of some Indian plants. Econ Bot 1976;30:317-20. 301. อารรตน ลออปกษา สรตนา อ านวยผล วเชยร จงบญประเสรฐ. การศกษาสมนไพรทมฤทธตานแบคทเรยทท าใหเกดการตดเชอของระบบทางเดนหายใจ (ตอนท1)ใ ไทยเภสชสาร 2531:13(1):23-36. 302. Joshi CG, Magar NG. Antibiotic activity of some Indian medicinal plants. J Sci Ind J Res 1952;11B:261-3.

155

303. ธดารตน ปลมใจ. ฤทธตานเชอแบคทเรยของฟาทะลายโจร. วารสารวทยาศาสตรการแพทย 2535;34(1):9-15. 304. วษณ ธรรมลขตกล สรภ พฤกษชาตวฒ. การศกษาฤทธตานเชอแบคทเรยของสมนไพรฟาทะลายโจร. สารศรราช 2533;42(8):431-4. 305. Triratana T, Amornchat C, Kraivaphan P. The antibacterial activity of Andrographis paniculata crude extracts on oral bacteria. Mahidol Univ Ann Res Abstr and Bibliography of Non Formal Publications. 1990;17:5. 306. เทอดพงษ ตรรตน ชลธชา อมรฉตร เพชรรตน ไกรวพนธ. สมนไพรทางทนตกรรม. บทคดยอผลงานวจยคณะทนตแพทยศาสตร ม.มหดล 2515-2536. 2537;3:308-9. 307. Leanbunlertchai T, Leungsakul S. Antibacterial activities of Andrographis paniculata extracts. Srinakharinwirot Univ Sci J 1988;4(2):128-35.

308. Misra P, Pal NL, Guru PY, Katiyar JC, Tandon JS. Antimalarial activity of traditional plants against erythrocytic stages of Plasmodium berghei. Int J Pharmacog 1991;29(1):19-23.

309. Yao XJ, Wainberg MA, Parniak MA. Mechanism of inhibition of HIV-1 infection in vitro by purified extract of Prunella vulgaris. Virology 1992;187(1):56-62.

310. Chang RS, Yeung HW. Inhibition of growth of human imunodeficiency virus in vitro by crude extracts of Chunese medicinal herbs. Antiviral Res 1988;9(3):163-75.

311. Caceres DD, Harcke JL, Burgos RA, Wikman GK. Prevention of common colds with Andrographis paniculata dried extract. A pilot double blind trial. Phytomedicine 1977;4(2):101-4.

312. Otake T, Mori H, Morimoto M, et al. Screening of Indonesian plant extracts for anti-human immunodeficiency virus-type 1 (HIV-1) activity. Phytother Res 1995;9(1):6-10.

313. Kusumoto IT, Kakiuchi N, Hattori M, Nanba T, Sutardjo S, Shimotohno K. Screening of some Indonesian medicinal plants for inhibitory effects on HIV-1 protease. Shoyakugaku Zasshi 1992;46(2):190-3.

314. Xu H-X, Wan M, Loh B-N, Kon O-L, Chow P-W, Sim K-Y. Screening of traditional medicines for their inhibitory activity against HIV-1 protease. Phytother Res 1996;10:207-10.

315. ประสาน ธรรมอปกรณ ชยโย ชยชาญทพยทธ. พษเฉยบพลนและพษกงเรอรงของฟาทะลายโจรในหนถบจกรและหนขาว. การประชมเสนอผลงานวจยคณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ครงท 8, 2532:2.

156

316. นาถฤด สทธสมวงศ เจษฎา เพงชะตา ทรงพล ชวะพฒน และคณะ. พษเฉยบพลยและกงเรอรงของฟาทะลายโจร. ไทยเภสชสาร 2535;14(2):109-18.

317. Burgos RA, Caballero EE, Sanchez NS, Schroeder RA, Wikman GK, Hancke JL. Testicular toxicity assessment of Andrographis paniculata dried extract in rats. J Ethnopharmacol 1997;58:219-24. 318. Aoyama M, Seki K, Kubota M, Uekusa T. Effect of soluble xylan prepared from bamboo grass on mouse immunocytes. Bamboo J 1993;11:36-40.

319. Nishima A, Suzuki H, Kihara H. Bactericides and fungicides for meat products containing bamboo extracts and acetates. Patent: Jpn Kokai Tokkyo Koho JP 05 07,453 [93 07,453], 1993:8pp. 320. Vanithakumari G, Manonayagi S, Padma S, Malini T. Antifertility effect of Bambusa arundinacea shoot extracts in male rats. J Ethnopharmacol 1989;25(2);173-80.

321. Vanithakumari G, Manonayagi S, Padma S, Malini T. Effects of bamboo buds: structural and functional changes in the epididymis of rats. Ibid. 1989;25(20;201-12. 322. Ebihara K, Hirao A, Kiriyama S. Cholesterollowering activity of various dietary in vitro Nippon Nogei Kagaku Kaishi 1978;52(9):401-8.

323. Shimizu J, Yamada N, Nakamura K, Takita T, Innami S. Effects of different types of dietary fiber preparations isolated from bamboo shoots, edible burdock, apple and corn on fecal steroid profiles of rats. J Nutr Sci Vitaminol 1996;42(6):527-39.

324. Noda Shokkin Kogyo KK. Antiviral agents from bagasse and bamboo. Patent: Jpn Kokai Tokkyo Koho JP 82,106,624,1982;3pp.

325. Kuboyama N, Fujii A, Tamura T. Antitumor activities of bamboo leaf extracts (BLE) and its lignin (BLL). Nippon Yakurigaku Zasshi 1981;77(6):579-96.

326. Kamasuka T, Sugayama J, Takada S, Yamamoto T, Momoki K, Sakai S. An anticancer polysaccharide from Gramineae. Patent: Japan 69 13,957,1969:4pp.

327. Mizuno T, Shibata F. Anticarcinogenic polysaccharides. I. Carbohydrate composition of bamboo graee, Sasa nipponica. Shizuoka Daigaku Nogakubu Kenkyu Hokoku 1968;18:113-8.

328. Iio M, Yamafuji K. Antitumor activity of a bamboo-leaf poltsaccharide. Kyushu Daigaku Nogakubu Gakugei Zsaahi 1968;23(3):113-8.

157

329. Azuine MA, Amonkar AJ, Bhide SV. Chemopreventive efficacy of betel leaf extract and its constituents on 7,12-dimethylbenz(a)anthracene induced carcinogenesis and their effect on drug detoxification system in mouse skin. Indian J Exp Biol 1991;29(4):346-51.

330. Evans PH, Bowers WS, Funk EJ. Identification of fungicidal and nematocidal components in the leaves of Piper betle (Piperaceae). J Agr Food Chem 1984;32(6):1254-6.

331.Nagabhushan M, Amonkar AJ, Nair UJ, D’souza AV, Bhide SV. Hydroxychavicol: a new antinitrosating phenolic compound from betel leaf. Mutagenesis 1989;4(3):200-4.

332. Sarkar S, Azuine MA, Amonkar AJ, Bhide SV. Anticarcinogenic properties of betel leaf extract (BLE) and its constituents against methylacetoxymethylnitrosamine and benzo[a]pyrene-induced tumors. N-Nitroso Compd Pap Int Symp 1990:141-9.

333. Azuine MA, Bhide SV. Protective single/combined treatment with betel leaf and turmeric against methy (acetoxymethyl) nitrosamine-induced hamter oral carcinogenesis. Int J Cancer 1992;51(3):412-5. 334. Bhide SV, Magnus D, Azuine A, Lahiri M, Telang NT. Chemoprevention of mammary tumor virus-induced and chemical carcinogen-induced rodent mammary tumors by natural plant products. Breast Cancer Res Treat 1994;30(3):233-42.

335. Bhide SV, Zariwala MBA, Amonkar AJ, Azuine MA. Chemopreventive efficacy of a batel leaf extract against benzo[a]pyrene-induced forestomach tumors in mice. J Ethnopharmacol 1991;34(2/3):207-13.

336. Padma PR, Lalitha VS, Amonkar AJ, Bhide SV. Anticarcinogenic effect of betel leaf extract against tobao carcinogens. Cancer Lett 1989;45(3):195-202. 337. Rao AR, Sinha A, Selvan RS. Inhibitory action of Piper betel on the initiation of 7,12-dimethylbenz(a)anthracene-induced mammary carcinogenesis in rats. Ibid. 1985;26(2):207-14.

338. Chile SK, Vyas KM. Inhibitors of certain enzymes(of Botryodiplodia theobromae) in Piper betel leaf extracts. Hindustan Antibiot Bull 1984;26(1/2):27-32.

339. Tewari SN, Dath AP. Effect of leaf extract media of some plants on the growth of 340. Ju RC, Chou CC. Antimicrobial activity of various solvent extracts of Piper betel. Natl Sci Counc Monthly 1983;11(5):385-94.

158

341. Singh KV, Pathak RK. Effect of leaves extracts of some higher plants on spore germination of Ustilago maydes and U. nuda. Fitoterapia 1984;55(5):318-20.

342. Garg SC, Jain R. Biological activity of the essential oil of Piper betel L. J Essent Oil Res 1992;4(6):601-6.

343. To-A-Num C, Sommart T, Rakvidhyasastra V. Effect of some medicinal plants and spices on growth of Aspergillus. Abstr 11th Conference of Science and Technology Thailand, Kasetsart university, Bangkok, Thailand, October 24-26,1985:364-5.

344. ลดดาวลย บญรตนกรกจ สาร วรฬหผล ประนอม โพธยานนท และคณะ. ฤทธของขผงพลตอโรคผวหนง. วารสารไทยเภสชสาร 2533;15(4):277-81.

345. ลดดาวลย บญรตนกรกจ องอร มนทรานนท สนต ถงสวรรณ และคณะ. ฤทธของสมนไพรพลตอเชอจลนทรยทท าใหเกดโรคผวหนง. การประชมวชาการเรองการพฒนาเภสชภณฑจากสมนไพร: ยาภายนอกคณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย วนท 7-8 พ.ค. 2535:94.

356. รตนา สนธภค อรยา ตรณะประกจ อรยา จนดามพร วณณศร สนธภค. การยบย งการเจรญของเชอราทกอโรคกลากดวยสมนไพรไทย. วารสารวจยวทยาศาสตรการแพทย 2535;6(1):9-20.

347. Chou C-C, Yu R-C. Effect of Piper betle and its extracts on th growth and aflatoxin production by Aspergillus parasiticus. Proc Natl Sci Counc epub China Part B Life Sci 1984;8(1):30-5.

348. กอเกยรต กลกลการ. การศกษาประสทธภาพในการรกษาโรคกลากทล าตวและขาหนบของเจล พล. วทยานพนธ วทม. จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2537:63 หนา.

349. Hada S, Kakiuchi N, Hattori M, Namba T. Identification of antibacterial principles against Streptococcus mutans and inhibitory principles against glucosyltransferase from the seed of Areca catechu L. Phytother Res 1989;3(4):140-4.

350. Sheikh MY, Rizvi IH, Ahmed I. Oesophageal carcinoma caused by betel nut. J Pak Med Assn 1992;42(6):145-6.

351. Stich HF, Stich W, Parida BB. Elevated frequency of micronucleated cells in the Buccal mucosa of individuals at high risk for oral cancer. Betel quid chewers. Cancer Lett 1982;17(2):125-34.

352. Khrime RD, Mehra YN, Mann SBS, Mehta SK, Chakraborti RN. Effect of instant preparation of betel nut (Pan Masala) on the pral mucosa of albino rats. Indian J Med Res 1991;94(2):119-24.

159

353. Adhikary P, Banerji J, Chowdhury D, et al. Antifertility effect of Piper betle Linn. extract on ovary and testis of albino rats. Indian J Exp Biol 1989;27(10):868-70.

354. Das PC. Oral contraceptive(long-action). Patent: Brit 1,445,599,1976:11pp. 355. Tewari PV, Chaturvedi C, Dixit SN. Antifertility effect of betel leaf stalk (Tambul

patrabrint) (a preliminary experimental report). J Res Indian Med 1970;4:143-50. 356. Sen S, Talukder G, Sharma A. Betel cytotoxicity: further evidence from mouse bone

marrow cells. Int J Pharmacog 1991;29(2):130-40. 357. Mukherjee A, Giri AK. Sister chromatid exchange induced by ‘Pan Masala’ (a betel

quid ingredient) in male mice in vivo. Food Chem Toxicol 1991;29(6):401-3. 358. Sutarjadi, Santosa MH, Bendryman, Dyatmiko W. Immunomodulatory activity of

Piper betle, Zingiber aromatica, Andrographis paniculata, Allium sativum, and Oldenlandia corymbosa grown in Indonesia. Planta Med 1991;57(Suppl2):A136.

359. Chakrabarti RN, Dutta K, Ghosh K, Sikdar S. Uterine cervical dysplasia with reference to the betel quid chewing habit. Eur J Gynaecol Oncol 1990;11(1):57-9. 360. Mokkhasmit M, Ngarmwathana W, Sawasdimongkol K, Perphiphat U. Pharmacologocal evaluation of Thai medicinal plants. (continued). J Med Ass Thailand 1971;54(7):490-504. 361. มงคล โมกขะสมต กมล สวสดมงคล ประยทธ สาตราวาหะ. การศกษาพษของสมนไพรไทย. วารสารกรมวทยาศาสตรการแพทย 2513;12(2-4):36-65. 362. Cavanna D, Pirona M. Hypotensor action of leaves of Olea europea. Boll Chim Farm 1950;89:3-8. 363. De Pasquale R, Monforte MT, Trozzi A, Raccuia A, Tommansini S, Ragusa S. Effects of leaves and shoots of Olea europaea L. and oleuropein on experimentatal hypercholesteromia in rat. Ibid. 1991;25(2/3):134-40. 364. Morisio Guidetti L, Gattullo D. Electrophoretic serum protein patterns of chickens on supplementary oil diets. Minerva Dietol Gastroenterol 1977;23(3):193-5. 365. Bussman LE, Ward S, Kuhn NJ. Lactose and fatty acid synthesis in lactating-rat mammary gland. Biochem J 1984;219(1):173-80. 366. Hahn P, Koldovsky O, Melichar V, Novak M. Interrelation between fat and sugar metabolism in infant rats. Nature 1961;192:1296. 367. Del Moral ML, Esteban FJ, Torres MI, et al. High-fat sunflower and olive oils diets affect serum lipid levels in steatotic rat liver differently. J Nutr Sci Vitaminol 1997;43(1):155-60.

160

368. Baggio G, Pagnan A, Muraca M et al. Olive-oil-enriched diet: effect on serum lipoprotein levels and biliary cholesterol saturation. Amer J Clin Nutr 1988;47(6):960-4. 369. Gounelle H, Fontan P, Demarne M. Olive oil and blood cholesterol levels. Ibid. 1962;10:119-23. 370. Smit MJ, Wolters H, Temmerman AM, Kuipers F, Beynen AC, Vonk RJ. Effects of dietary cholesterol in rats. Acta Aliment 1987;18(3):295-7. 371. Beynen AC. Dietary olive oil and liver cholesterol in rats. Acta Aliment 1989;18(3):295-7. 372. Beynen AC, Visser JJ, Schouten JA, Katan MB. Cholesterol metabolism in rabbits fed diet containing either corn oil or olive oil. Nutr Rep Int 1987;35(1):111-6. 373. Betnen AC. Serum and liver cholesterol in rats fed cholesterol-free or high-cholesterol diet differing in type and amount of fat. Ibid. 1987;35(6):1327-32. 374. Mensink RP, Katan MB. Effect of monoun-saturated fatty acids versus complex carbohydrates on high-density lipoproteins in healthy men and woman. Lancet 1987;1(8525):122-4. 375. Sola Alberich R, Masana Marin L, Sarda Aure P, Joven Maried J, Escobar Ferrate A, Salas Salvado J. Metabolic determinants of cholesterol concentrations in men. (II). Importance of dietary factors. Med Clin (Barcelona) 1987;89(19):811-4. 376. Brunet AD, Oliviero M. The principle of olive-tree leaves and its physiological action. Bull Acad Med 1939;122:191-8. 377. Salam WH, Cagen LM, Heimberg M. Regulation of hepatic cholesterol biosynthesis by fatty acids: Effect of feeding olive oil on cytoplasmic aetoacetyl-coenzyme A thiolase, β -hydroxy-β -methylglutaryl CoA synthase, and acetoacetyl-coenzyme A ligase. Biochem Biophys Res Commun 1988;153(1):442-7. 378. Homer KA, Manji F, Beighton D. Inhibition of protease activities of periodontopathic bacteria by extracts of plants used in Kenya as chewing sticks (Mswaki). Arch Oral Biol 1990;35(6):421-4. 379. Homer KA, Manji F, Beighton D. Inhibition of peptidase and glycosidase activities of Porphyromonas gingivalis, Bacteroides intermedius and Treponema denticola by plant extracts. J Clin Periodontol 1992;19(5):305-10. 380. Heredia A, Fernandez-Bolanos J, Guillen R. Cellulase inhibition by polyphenols in olive fruits. Food Chem 1990;38(1):69-73.

161

381. Rao CV, Reddy BS. Modulating effect of amount and types of dietary fat on ornithine decarboxylase, tyrosine protein kinase and prostaglandins production during colon carcinogenesis in male F344 rats. Carcinogenesis 1993;14(7):1327-33. 382. Van Lith HA, Meijer GW, Van der Wouw MJA, et al. Influence of amount of dietary fat and protein on esterase-1 (ES-1) activities of plasma and small intestine in rats. Br J Nutr 1992;67(3):379-90. 383. Hess W, Viollier G. Behavior of the lipase of the plasma and lungs after intravenous injection of olive oil. Helv Plwgiol el Pharmacol Acta 1948;6:C19-20. 384. Taylor JD, Tuba J. Rat serum lipase. IV. Effect of various dietary fats. Can J Med Sci 1952;30:453-6. 385. Deschodt-Lanckman M, Robberecht P, Camus J, Christophe J. Short-term adaptation of pancreatic hydrolases to nutritional and physiological stimuli in adult rats. Biochimie 1971;53(6-7)789-96.

386. Morrison ETSA, West M. A preliminary study of the effects of some west Indian medicinal plants on blood sugar levels in the dog. West Indian Med J 1982;31:194-7.

387. Cox PA, Sperry LB, Tuominen M, Bohlin L. Pharmacological activity of the Samoan ethnopharmacopoeia. Econ Bot 1989;43(4):487-97.

388. Bhakuni OS, Dhar MM, Dhawan BN, Mehrotra BN. Screening of Indian plants for biological activity. Part II. Indian J Exp Biol 1969;7:250-62.

389. Forgacs P, Jacquemin H, Moretti C, Provost J, Touche A. Phytochemical and biological activity studies on 18 plants from French Guyana. Plant Med Phytother 1983;17(1):22-32.

390. Caceres A, Cano O, Samayoa B, Aguilar L. Plants used in Guatemala for the treatment of gastrointestinal disorders. 1. Screening of 84 plants against Enterobacteria. J Ethnopharmacol 1990;30(1):55-73. 391. Roychoudhury R. Virus inhibitor from Solanum torvum. Indian Phytopathol 1984;37(4):665-8.

392.Bhakuni OS, Dhar ML, Dhar MM, Dhawan BN, Mehrotra BN. Screening of Indian plants for biological activity. Part II. Indian J Exp Biol 1969;7:250-62. 393. Murakami A, Jiwajiinda S, Koshimizu K, Ohigashi H. Screening for in vitro anti-tumor promoting activities of edible plants from Thailand. Cancer Lett 1995;95(1/2):137-46.

162

394. Balachandran B, Sivaswamy SN, Sivaramakrishnan VM. Genotoxic effects of some foods&food components in Swiss mice. Indian J Med Res 1991;94(5):378-83.

395. Nakanishi K, Sasaki SI, Kiang AK, et al. Phytochemical survey of Malaysian plants. Preliminary chemical and pharmacological screening. Chem Pharm Bull 1965;13(7):882-90. 396. ธราภา แสนเสนา นภดล กตตวราฤทธ มาลน จลศร รงระว เตมศรฤกษกล. ฤทธตานเชอและฤทธตานการกอการกลายพนธของสารสกดจากผวผลพชตระกลสม. รายงานโครงการพเศษนกศกษาคณะเภสชศาสตร ม.มหดล 2536. 397. Caceres A, Lopez BR, Giron MA, Logemann H. Plants used in Guatemala for the treatment of dermatophytic infections. 1. Screening for antimycotic activity of 44 plant extracts. J Ethnopharmacol 1991;31:263-76. 398. ดษณ ธนะบรพฒน นวลพรรณ ณ ระนอง ณ หทย พระปกรณ. ผลของสมนไพรบางชนดตอการเจรญของเชอราทสรางสารพษแอฟฟลาทอกซน. วารสารวทยาศาสตร มศว 2532;5(1):33-9. 399. Martin JT, Baker EA, Byrde RJW. The fungitoxicities of cuticular and cellular components of citrus lime leaves. Ann Appl Biol 1966;57(3):491-500. 400. Sethi N, Pant MC. Effect of administration of Citrus aurantifolia (Kagzi Nimbu) fruit juice on blood sugar level and the lipid profile in normal albino rabbits. Acta Cienc Indica, Chem 1995;21(2):61-4. 401. Hassan A, Basili R. Antiscorbutic value of fresh lime juice. Biochem J 1932;26:1846-50. 402. สทศน กอยชสกล สรเชษฐ สถตนรามย. ผลไมเปรยวกบการหลงกรดในกระเพาะอาหาร. รายงานโครงการพเศษนกศกษาคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล ม.มหดล 2520. 403. Taj S, Nagarajan B. Induction of genotoxicity by salted deep-fried fish and mutton. Mutat Res 1994;322(1):45-54. 404. Legal L, Chappe B, Jallon JM. Molecular basis of Morinda citrifolia (L.) toxicity on Drosophila. J Chem Ecol 1994;20(8):1931-43. 405. Mokkhasmit M, Ngarmwathana W, Sawasdimongkol K, Permphiphat U. Pharmacological evaluation of Thai medicinal plants. (continued). J Med Ass Thailand 1971;54(7):490-504. 406. Farine J-P, Legal L, Moretfau B, Le Quere JL. Volatile components of ripe fruits of Morinda citrifolia and their effects on Drosophilia. Phytochemistry 1996;41(2):433-8.

163

407. Hirazumi A, Furuzawa E, Chou SC, Hokama Y. Anticancer activity of Morinda citrifolia (noni) on intraperitoneally implanted lewis lung carcinoma in synergenic mice. Proc West Pharmacol Soc 1994;37(1):145-6. 408. Hirazumi A, Furuzawa E, Chou SC, Hokama Y. Immunomodulation contributes to the anticancer activity of Morinda citrifolia (noni) fruit juice. Ibid. 1996;39(1):7-9. 409. Cox PA, Sperry LB, Tuominen M, Bohlin L. Pharmacological activity of the Samoan ethnopharacopeia. Econ Bot 1989;43(4):487-97. 410. Tan GT, Pezzuto JM, Kinghorn AD, Hughes SH. Evaluation of natural products as inhibitors of human immunodeficiency virus type 1 (HIV-!) reverse transcriptase. J Nat Prod 1991;54(1):143-54. 411. Lee BK, Chu MK, Chung HK, Kim JD. Effect of adaptagen-a on the mouse peritoneal macrophages and spleen cells in vivo. Taehan Misangmul Hakhoechi 1994;29(5):507-15. 412. รตนา สนธภค อรยา ตรณะประกจ อรยา จนดามพร วณณศร สนธภค. การยบย งเชอราทกอโรคกลากดวยสมนไพรไทย. วารสารวจยวทยาศาสตรการแพทย 2535;6(1):9-20. 413. วรรณ แตโสตภกล พกตรพรง แสงด. การศกษาฤทธทางเภสชวทยาของพชสมนไพร ทใชเปนยาลดความดนโลหต ยาขบลม และยาระบาย. ส านกงานคณะกรรมการสาธารณสขมลฐาน ศนยฝกอบรมและพฒนาการสาธารณสขมลฐานภาคเหนอ จ.นครสวรรค รายงานผลการวจยเอกสารดานการแพทยแผนไทยรวบรวมโดย ศนยประสานงานการพฒนาการแพทยและเภสชกรรมแผนไทย กองแผนงานสาธารณสข ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข 2527:34. 414. Dhawan BN, Patnaik GK, Rastogi RP, Singh KK, Tandon JS. Screening of Indian plants for biological activity. VI. Indian J Exp Biol 1977;15:208-19. 415. Nakanishi K, Sasaki SI, Kiang AK, et al. Phytochemical survey of Malaysian plants. Preliminary chemical and pharmacological screening. Chem Pharm Bull 1965;13(7):882-90. 416. Mokkhasmit M, Swatdimongkol K, Satrawaha P. Study on toxicity of Thai medicinal plants. Bull Dept Med Sci 1971;12(2/4):36-65. 417. Saha JC, Kasinathan S. Histamine action of the latex of Calotropis gigantea. Arch Int Pharmacodyn Ther 1963;143:78-89. 418. Azariah J, Azariah H, Mallikesan S, Sumathi MV, Sundararaj C. Toxicology of the plant Calotropis gigantea. Toxicon 1988;26(1):15.

164

419. Locher CP, Witvrouw M, De Bethune MP, et al. Antiviral activity of Hawaiian medicinal plants against human immunodeficiency virus type-1 (HIV-1). Phytomedicine 1996;2(3):259-64. 420. Dhar ML, Dhar MM, Dhar BN, Mehrotra BN. Ray C. Screening of Indian plants for biological activity: Part I. Indian L Exp Biol 1968;6:232-47. 421. Anon. Unpublished data, National Cancer Institute, 1976. 422. Kamboj VP. A review of Indian medicinal plants with interceptive activity. Indina J Med Res 1988;4:336-55. 423. Vijayalakshimi K, Mishra SD, Prasad SK. Nematicidal properties of some indigenous plant materials against second stage juveniles of Meloidogyne incognita (koffoid and white) chitwood. Indian J Entomol 1979;41(4):326-31. 424. Kiuchi F, Hioki M, Nakamura N, Miyashita N, Tsuda Y, Kondo K. Screening of crude drugs used in Sri Lanka for nematocidal activity on the larva of Toxocaria canis. Shoyakugaku Zasshi 1989;43(4):288-93. 425. Ali MA, Mikaga M, Kiuchi F, Tsuda Y, Kondo K. Screening of crude druges used in Bangladesh for nematocidal activity on the larva of Toxocara canis. Shoyakugaku Zasshi 1991;45(3):206-14. 426. Dhawan BN, Saxena PN. Evaluation of some indigenous drugs for stimulant effect on the rat uterus. A preliminary report. Indian J Med Res 1958;46(6):808-11. 427. Sharma GK. Calotropis procera and Calotropis gigantea. Indian Vet J 1933;10:108. 428. Sharma GK. Calotropis procera and Calotropis gigantea. Indian J Vet Sci 1934;4:63. 429. Saha JC, Kasinathan S. Ecbolic properties of Indian medicinal plants. II. Indian J Med Res 1961;49:1094-8. 430. Rao BSB, Sarkar HBD, Sheshadri HS. Effect of latex of Calotropis gigantea on pregnancy in the albino rat. J Reprod Fertil 1974;38:234. 431. Vohora SB, Garg SK, Chaudhury RR. Antifertility screening of plants. Part III. Effect of six indigenous plants on early pregnancy in albino rats. Indian J Med Res 1969;57:893-9. 432. Banu MJ, Nellaiappan K, Dhandayuthapani S. Mitochondrial malate dehydrogenase and malic enzyme of a filarial worm Setaria digitata: some properties and effects of drugs and herbal extracts. Japan J Med Sci Biol 1992;45(3):137-50.

165

433. Sievers AF, Archer WA, Moore RH, Mc Govran BR. Insecticidal tests of plants from tropical America. J Econ Entomol 1949;42:549. 434. Rao DS. Insecticidal properties of several common plants of India. Econ Bot 1957;11:274-6. 435. Kwangvanshiratada K. Toxicity test of crude extracted from the giant Indian milkweed, Calotropis gigantea B.R. on the brown planthopper, Nilaparvata lugens (Stal) and cowpea weevil, Callosobruchus chinensis L. MS Thesis, Mahidol Univ, 1988:640-2. 436. Pugalenthi P,, David BV. Efficacy of cardenolides as deterrent for phytosuccivorous insects. Shashpa 1997;4(1):14-5. 437. Chen KK, Bliss CI, Robbins EB. The digitalis-like principles of Calotropis compared with other cardioactive substances. J Pharmacol 1942;74:223-34. 438. Vora KA, Bhandara SS, Pradhan RS, Amin AR, Modi VV. Characterization of extracellular lipase produced by Aspergillus japonicus in response to Calotropis gigantea latex. Biotechnol Appl Biochem 1988;10(5):465-72. 439. Nakanishi K, Sasaki SI, Kiang AK, et al. Phytochemical survey of Malatsian plants. Preliminary chemical and pharmacological screening. Chem Pharm Bull 1965;13(7):882-90.

440. Silpasucinal plants on growth of some bacteria in the family Enterobacteriaceae.MS Thesis,Chiangmai Univ 1979.

441. Kogyingyoes B,Pientong C,Ekalaksananaan T,Simasathiansophon S.Antiviral activity of Thaimedicinal herbs on herbes simplex viru. 16th Conf on Sci and Technology of Thailand,October 25-27,1990.

442. ธระ พงศววฒน ธ ารง สมบญตนนท.การแกพษสตรคนนซลเฟตดวยรางจด.โครงการพเศษ นกศกษาคณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล 2521.

443. Ruangyuttikarn W.The Pharmacological studies of rung jert leaves.MS Thesis,Chiagmai Univ 1980.

444. Tejasen P,Thongthapp T.The study of the insecticide antitoxicity of Thunbergia laurifolia L. Chieng Mai Med Bull 1980;19(3):105-14.

445. Sunyapriddakul L. Pharmacologic neuromuscular blocking effect of rung jert (Thunbergia laurifolia Linn.). Abstr 4th Asia Symp Med Plants Spices,Bangkok,Thailand,September15-19,1980:132.

446. Areeekul S,Sinchaisri P,Tigvatananon S.Effects of Thai plant extracts on the oriental fruit fly I.Toxicity test.Kasetsart J (nat Sci)1987;21(4):395-407.

166

447. Shimizu M,Horie S,Terashima S,et al.Studies on aldose reductase inhibitors from natural products.II.Active components of a Paraguayan crude drug‛Para-Parai Mi‛,Phyllanthus niruri.Chem Pharm Bull 1989;37(9):2531-2

448. Ueno H,Horie S,Nishi Y,et al.Chemical and pharmaceutical studies on medicinal plantin Paraguay.Geraniin,an angiotensin-conveeerting enzyme inhhibitor from ‚Paraparai Mi‛,Phyllanthus niruri.J Nat Prod1988;51(2):3557-9

449. Ogata T,Higuchi H,Mochida S,et al.HIV-1 reverse transcriptase inhibitor from Phyllanthus niruri.A Res Humam Retroviruses 1992;8:1937-44

450. Syamsundar KV,Singh B,Thakur RS,Husain A,Kiso Y,Hikino H. Antihepatotoxic principles of Phyllanthus niruri herbs. J Ethnopharmacol 1985;14(1):41-4

451. Macrae WD,Hudson JB,Towers GHN.Studies on the pharmacological activity of Amazonian Euphorbiaceae. J Ethnopharmacol 1988;22(2):143-72

452. Verpoorte R,Dihal PP.Medicinal plant of Surinam.IV.Antimicrobial activity of some medicinal plants.Ibid .1987;21(3)315-8.

453. Collier WA,Van De Piji L. The antibiotic action of plant, especially the higher plants, with results with Indonesian plants.Chron Nat 1949;105:8.

454. Farouk A,Bashir AK,Salih AKM.Antimicrobial activity of certain Sudanese plannts used in folkloric medicine.Screening for antibacterial activity(I).Fitoterapia 1983;54(1):3-7.

455. Sripanldkulchal B,Laupattalakasem P,Tattawasart U,et al.Potential pharmacological actions and anticarcinogenicityy of aqueous extract from Phyllanthus amarus Schum.et Thonn.JSPSNRCT Core University Exchange System on pharmaceutical Sciences,Chiang Mai,3-5 Dec 1992;PO-17.

456. พสมย เหลาภทรเกษม บงคม ศรพานชกลชย อญชล ตตตะวะศาสตร และคณะ.การศกษาศกยภาพฤทธทางเภสชวทยา ของสวนสกดจากลกใตใบ และหญาใตใบ.รายงานการวจยซงไดรบทนออดหนนการวจยจากสภาวจยแหงชาต ประเภทก าหนดเรอง ประจ าปงบประมาณ ประจ าป 2532. 457. Thyagaarajan SP,Subramanian S,ThirunalasundariT,Venkateswaran PS,Blumbeeerg BS.Effect of Phyllanthus amarus on chronic carriers of hepatitis B virus. Lancet1988;8614:764-6.63.Brook MG.Effect of Phyllanthus amarus on chronic carriers of hepatitis B virus.Ibid.1988;86(180;1017-8.

167

458. Blumberg BS,Millman I,Venkateswaran PS,Thyagarajan SP.Hepatitis B virus and hepatocellular carcinoma treatment of HBV carriers with Phyllanthus amarus.Asean J Clin Sci 1990;11:35-47.

459. Mehrotra R,Rawat S,Kalshrehtha DK,Goyal P,Patnaik GK,Dhawan BN. In vitro effect of Phyllanthus amarus on hepatitis B virus.Indian J Med Res 1991;93(2):71-3

460. Munshi A,Mehrotra R,Ramesh R,PandaSK.Evaluation of anti-hepa DNA virus activity Phyllanthus amarus and Phyllanthus maderaspatensis in duck hepatitis B virus carrier pekin ducks.J Med Virol 1993;41:275-81.

461. Ott M,Thyagarajan SP, Gupta S.Phyllanthus amarus suppresses hepatitis B virus by interrupting interaction between HBV enhancer I and cellular transcription factors.Eur J Clin Invest 1997;27(11):908-15.

462. Venkateswaran PS,Millman I, Blumberg BS.Method of treating retrovirus infection.Patent:US 4,937,074,1990:59-65.

463. Blumberg BS, Millman I, . Venkateswaran PS, Thyagarajan SP.Hepatitis B virus and hepatocellular carcinoma-treatment of HBV carriers with Phyllanthus amarus.cancer detect Prevent 1989;14:195-201.

464. Blumberg BS, Millman I, . Venkateswaran PS, Thyagarajan SP.Hepatitis B virus and hepatocellular carcinoma-treatment of HBV carriers with Phyllanthus amarus.Vaccine 1990;S86-92.

465. Wang Mx,Cheng HW,Li YJ,Meng LM,Zhao GL,Mai K.Herbs of the genus Phyllanthus in treatment of chronic hepatitis B: observation with three preparation from different geographic sites. Jlab Clin Med 1995;126(4):350-2.

466. Unander DW,Webster GL,blumberg BS. Usage and bioassays in Phyllanthus(Euphorbiaceae).IV.Clustering of antiviral uses and other effect J Ethnopharmacol 1995;45(1):1-18.

467. Mehrotra R,Rawat S,Kulshreshtha DK,Patnaik GK,Dhawan BN.In vitro studies on the effect of certain natural product aginst hepatitis B virus. Indian J med Res[B]1990;92(2):133-8.

468. Venkateswaran PS,Millman I, Blumberg BS.Effect of an extract from Phyllanthus niruri on hepatitis Band wood chuck hepatitis viruses :in vitro and in vivo studies. Proc Nat Acad Sci (USA)1987;84(1):274-8.

168

469. Venkateswaran PS,Millman I, Blumberg BS.Composition,pharmaaceutical preparation andmethod for treating viral hepatitis.Patent:US 4,673,575,1987:10pp.

470. Saigopal DVR,Prasad VS,Sreenivasulu P.Antiviral activity in extract of Phyllanthus fratemus Webst(P.niruri).Curr Sci 1986;55(5):264-5.

471. Thamlikikul V,Wasuwat S,Kanchanapee P.Effecacy of Phyllanthus amarusfor eradication of hepatitis B virus in chronic carriers .J Med Ass Thailand 1991;74(9):381-5.

472. Thyarajan SP,Thiruneelakantan K,Subramanian S,Sundaravelu T.In vitro inactivation of HBSAg y Eclipta alba Hassk and Phyllanthus niruri Linn.Indian J Med Res Suppl 1982;76:124-30.

473. Pousset JL,Rey JP,Levesque J,Coursaget P,Galen FX.Hepatitis B surface antigen(HBSAg)inactivation and angiotension-converting enzyme (ACE)inhibition in vitro by Combretum glutinosum Perr.(Combretaceae)extract.Phytother Res 1993;7(1):101-2.

474. Sane RT,Kuber VV,Chalissery MS,Menon S.Hepatoprotection by Phyllanthus debilis in CCI4-induced liver dysfunction.Curr Sci 1995;68(12):1243-6.

475. Bhaumik A,Sharma MC.Therapeutic efficacy of two herbal preparations in induced hepatopathy in sheep.J Res Indian Med 1993;12(1):33-42.

476. Umarani D,Devaki T,Govindaraju P,Shanmugasundaram KR.Ethanol induced metabolic alteration and the effect of Phyllanthus niruri in their reversal.Ancient Sci Life 1985;4(3):174-80.

477. Sreenivasa Rao Y.Experimental production of liver damage and its protection with Phyllanthus niruri and Capparis spinosa (both ingredients of LIV 52)in white albino rats.Probe 1985;24(2):117-9.

478. Thabrew MR,Hughes RD.Phytogenic agents in the therapy of liver disease.Phytother Res 1996;10(6):461-7.

479. Dixit SP,Achar MP.Bhumyamalaki(Phyllanthus niruri)and jaundice in children.J Natl Integ Med Ass 1983;25(8)269-72.

480. Kuber VV,Chawala JL,Sane RT.Thin layer chromatographic differentiation of Phyllanthus species and its implication in rational search for antihepatotoxic agents from them.Indian Drugs 1997;34(1):36-42.

481. Unander DW.Callus induction in Phyllanthus species and inhibition of viral DNA polymerase and reverse trnascriptase by callus extracts.Plant Cell Rep 1991;10(9):461-6.

169

482. Unander DW,Blumberg BS.In vitro activity of Phyllanthus (Euphorbiaceae)species against the DNA polymerase of hepatitis viruses:Effects of growing environment and inter-and inter-species differences.Econ Bot 1991;45(2):225-42.

483. Shead A,Vickery K,Pajkos A,et al.Effects of Phyllanthus plant extracts on duck hepatitis B virus in vitro and in vivo .Antiviral Res 1992;18(2):127-38.

484. Unander DW,Bryan HH,Lance CJ,Mc Millan Jr RT.Cultivation of Phyllanthus amarus and evaluation of variables potentially affecting yield and theinhibition of viral DNA polymerase.Econ Bot1993;47(1):79-88.

485. Prakash A,Satyan KS,Wahi SP,Singh RP.Comparative hepatoprotective activity of three Phyllanthus species,P.urinaria,P.niruri and P.simplex,on carbon tetrachloride induced liver injury in the rat.Phytother Res 1995;9(8):594-6.

486. Wan M,Bloor S,Foo L-Y,Loh B-N.Screening of New Zealand plant extracts for inhibitory activity agenst HIV-1 protease.Ibid.1996;10:589-95.

487. Dhar ML,Dhar MM,Dhawan BN,Mehrotra BN,Ray C.Screening ofIndian plants for biological activity:Part I.Indian J Exp Biol 1968;6:232-47.

488. Yeh SF,Hone CY,Huang YL,Liu TY,Choo KB,Chou CK.Effect of an extract from Phyllanthus amarus on hepatitis B surface antigen gene expression in human hepatomacells.Antiviral Res 1993;20:185-92.

489. Dhir H,Roy AK,Sharma A,Talukder G.Protection afforded by aqueous extracts of Phyllanthus species against cytotoxicity induced Phyllanthus species against cytotoxicity induced by lead and aluminium salts.Phytother Res 1990;4(5):172-6.

490. Mokkhasmit M,Swatdimongkol K,Satrawaha P.Study on toxicity of Thai medicinal plants.Bull Dept Med Sci 1971;12(2/4):36-65.

491. Jayaram S,Thyagarajan SP,Panchanadam M,Subramanian S.Anti-hepatitis-B virus pro-perties of Phyllanthus niruri Linn.and Eclipta alba Hassk:in vitro and in vivo safety studies.Bio-Medicine 1987;7(2):9-16. 492. Munshi A,Mehrotra R,Panda SK.Evaluation of Phyllanthus amarus and Phyllanthus maderaspatensis as agents for postexposure prophylaxis in neonatal duck hepatitis B virus infection.J Med Virol 1993;40(1):53-8.

493. Doff W.In vitro tuberculostatis action of aloe and its most important components.Arzneim Forsch 1953;3:627-30.

170

494. Suga T,Hirata T.The effecacy of the aloe plannts chemical constituents and biological activities. Cosmet Toiletries 1983;98(6):105-8.

495. Hart LA,van Enckevort PH,Van Dijk H,Zaat R,de Silva KTD,Labadie RP.Two functionally and chemically distinct immunomodulatory compounds in the gel Aloe vera.J Ethnopharmacol 1988;23(1):61-71.

496. Gottshall RY,Jennings JC,Weller LE,Redemann CT,Lucas EH,Sell HM.Antibacterial substances in seed plants active against tubercle bacilli.Amer Rev Tuberculosis 1950;497.

497.Hart LA,van den Berg AJJ,Kuis L,van Dijk H,Labadie RP .An anti-complementary poly-saccharide with immunological adjuvant activity from the leaf parenchymagel of Aloe vera.Planta Med 1989;55(6):509-12.

498. Levin H,Hazenfrratz R,Friedman J,Palevitch D,Perl M.Partial purification and some properties of an antibacterial compound from Aloe vera.Phytother Res 1988;2(2):67-9.

499. Lorenzetti LJ,Salisbury R,Beal JL,Baldwin JN.Bacteriostatic property of Aloe vera,J Pharm Sci1964;53:1287.

500. Davis RH,Kabbani JM,Maro NP.Aloe vera and wound healing.J Amer Podiater Med Ass 1987;77(4):165-9.

501. Chen Dp, Lin CC, Namba T. Screening of Taiwanese crude ddrugs for antibacterial activity against Streptococcus mutans. J Ethnopharmacol 1989;27(3):285-95.

502. Youssef KA. Preventing the growing fungi and yeasts. Patent:Ger Offen2,740,013,1979:26pp.

503. Patel RB, Gandhi TP, Chakrathy BK, Patel RJ, Pundarikakshudu K, Dhyani HK. Antibacterial activity of phenolic and non-phenolic fractions on some Indian medicinal plants.Indian Drug 1986;23(11):595-7.

504. D’Amico ML. Investigation of the presense of substances having antibiotic action in the higher plants. Fitoterapia 1950;21:77-9.

505. Momoe S, Otomo M, Ome M, Kawashima K. Studies on anti-bacterial and anti-fungal activity of cape aloe. Jap J Bacteriol 1966;21(100:609-14.

506. Vichkanova SA, Izoimova SB, Adgina VV, Shipulina LD. Prospects of the search of antimicrobial agents among quinones of plant origin. Rastit Resur 1979;15(2):167-77.

171

507. Chen C-H, Li T-T, Su H-L, Wang C-I. Chinese rhubart. VII. Mechanism of antibiotic action of anthraquinone derivatives. Effects on the respiration of Staphylococcus aureus. Sheng Wu Hua Hsueh YuSheng Wu Wu Li-sueh Pao 1963;3(4):426-33.

508. Kashcheeva GM. The combineduse of penicilin and placenta extract in experimental Staphylococcus infection. Ref Zh Otd VypFarmakol Khimioter Sredstva Toksikol 1967, No. 7.54.665.

509. Okamoto A, Nakano S, Uno H. Antibacterial regenerated cellulosic fibers with lasting antibacterial properties. Patent : Jpn Kokai Tokkyo Koho JP08,325,831 (96,325,831), 1996:5pp.

510. Burns MJ. Topical agent and method for the treatment of pseudofolliculitis barbae. Patent : US 5,435,997, 1995:4pp.

511. Rashidova RA, Dzhalilova NI, Muradova MK. Effect of some biostimulants on the cumulative effect during experimental Salmonella infection. Med Zh Uzb 1978;(5):57-8.

512. Kohori S. Antimicrobial chewing gum containing Aloe. Patent : Jpn Kokai Tokkyo Koho JP 82 54,118, 1982:2pp.

513. Fly LB, Kiem I. Tests of Aloe vera for antibiotic activity. Econ Bot 1963;17(1):46-50.

514. Toh CA, Jung ES. Chemotaxonomical study on aloe species. Nonchong-Han’guk Saenghwal Kwahak Yonguwon 1985;36:151-63.

515. Saito H, Imanishi K, Okabe S. Effects of aloe extract, aloctin A, on gastric secretion and on experimental gastric lesions in rats. Yakugaku Zasshi 1989;109(5):335-9.

516. Chikalo II, Solov’eva VP. Enzyme activity of intestinal of an aloe extract. Uch Zap Ukr Nauchn-Issled Eksperim Inst Glazn Boleznei I Tkanevoni Terapii 1962;5:250-7.

517. Faitel’berg RO, Stambol’skii MM. Dynamics of the secretion of gastric juice in dogs during the long-term administration of vitamins, biogenic stimulants, and organic preparations. Vop Fiziol Pishch 1969:107-18.

518. Pantev T, Topalov S. Effectt on thegonads and peripheral blood on mice during independent and combined treatment with adaptogens before radiation. Probl Rentgenol Radiobiol 1984;5(0):28-34.

519. Marchuk GI, Zhivoderov VM, Berbentsova AP, et al. Biological stimulation in chronic non-specific pulmonary diseases. Ter Arkh 1982;54(1):31-7.

172

520. Imanishi K, Ishiguro T, Saito H, Suzuki I. Pharmacological studies on a plant lectin, aloctin A. Experimentia 1981;37(11):1186-7.

521. วนดา วสทธพานช. การเปลยนแปลงทางเนอเยอวทยาและพยาธสภาพของเยอบผวกระเพาะอาหารในหนทเกดจากการกนวนวานหางจระเข และจากการฉดคอรตฅอล. วทยานพนธวทยาลยมหดล 2531.

522. Rowe TD, Lovell BK, Parks LM. Further observations on the use of Aloe vera leaf in the treatment of third degree X-ray reactions. J Amer Pharm Ass Sci Ed 1941;30:266-9.

523. Ccrewe JE. Aloes in the treatment of burns and scalds. Minnesota Med 1939;22:538-9.

524. Rodriquez-Bigaas M, Cruz NI, Suarez A, Comparative evaluation of Aloe vera in the management of burn wounds in guinea pigs. Plastic&Reconstructive Surgery 1988;81(3):386-9.

525. Ship AG. Is topical Aloe vera plant mucus helpful in burn treatment ? J Amer Med Ass 1977;238:1770.

526. Bunyapraphatsara N, Jirakulchaiwong S, Thirawarapan S, Manonukul J. The efficacy of Aloe vera cream in the treatment of first, second and third degree burns in mice. Phytomeddicine 1996;2(3):247-51.

527. Collins CE, Collins C. Roentgen dermatitis treated with fresh whole leaf of Aloe vera. Amer J Roentgen 1937;33:396-7.

528. Wright CS. Aloe vera in the treatment of roentgen ulcers and telangiectasis. J Amer Med Ass 1936;106:1363-4.

529. Bracken WM, Cuppage F, McLaury RL, Kirwin C, Klaassen CD. Comparative effectiveness of topical treatments for hydrofluoric acid burns. J Occup Med 1985;27(10):733-9.

530. Farkas A. Topical medicament containing Aloe polyuronide for treatment of wounds and burn. Patent : US 3,103,466, 1963:4pp.

531. Farkas A. Methylation of polysaccharides from aloe plants for use in treatment of wounds and burn. Patent : US 3,360,510, 1967:4pp.

532. Visuthikosol V. Effect of aloe gel to healing of burn wound, a clinical and histological study. Mahidol Univ Ann Res Abstr and Bibliography of Non-formal publication 1994, 1995;22:96.

533. Heck E, Head M, Nowak D, Helm P, Baxter C. Aloe vera (gel) cream as a topical treatment for outpatient burns. Burns 1979;7(4):291-4..

173

534. ณรงชย ประสทธภรปรชา นศา อนทรโกเศศ โอภา วชระคปต พสมย ทพยธนทรพย. การทดลองใชสารสกดวานหางจระเขกบแผลทเกดจากรงสบ าบด. รายงานโครงการพเศษ นกศกษาเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล 2529.

535. โอภา วชระคปต พสมย ทพยธนทรพย พ.อ.ชชวาลย โรจนานนท พ.อ.วฒนา บษปะวรรณ. วานหางจระเข 1 : การทดสอบฤทธขนตนในการรกษาโรคผวหนง. วทยาสารเสนารกษ 2529;39(4):223-30.

536. Cera LM, Heggers JP, Robson MC, Hagstrom WJ. The therapeutic efficacy of Aloe vera cream (Dermaide Aloe) in thermal injuries : 2 cases. J Am Anim Hosppn Assoc 1980;16(5):768-72.

537. Flagg J. Aloe vera gel in dermatological preparations. Am Perfumer Aromat 1959;74(4):27-8.

538. Visuthisol V, Chowchuen B, Boonpucknavig V, Sukwanaarat vY, Sriurataana S. Effect of aloe gel on healing of burn wounds : a prospective clinical and histologic study. Mahidol Univ Ann Res Abstr and Bibliography of Non-formal Publication 1993 1994;21:96.

539. Lawrence D. Treatment of flash burns of the conjunctiva. New England J Med 1984;311(6):413.

540. Crewe JE. The external use of aloe. Minnesota Med 1937;20:670-3. 541. Thamlikitkul V, Bunyapraphatsara N, Riewpaiboon W, et al. Clinical trial of Aloe

vera Linn. For treatment of minor burns 542. Schifferli E. Abtreibungen and antreibungsversuche mit pflanzlichen materiation.

Disch Z Ges Gesicht Med 1939;31:239-45. 543. Rowe TD. Effect of fresh Aloe vera jel in the treatment of third-degree Roengent

reactions on white rats. J mer Pharm Assoc 1940;29:348-50. 544. Fine A, Brown S. Cultivation and clinical application of Aloe vera leaf. Radiology

1938;31(6):735-6. 545. Saoo K, Miki H, Ohmiri M, Winters WD. Antiviral activity of aloe extracts against

cytomegalovirus. Phytother Res 1996;10(4):348-50. 546. Khurana SMP, Bhargava KS. Effect of plant extracts on the activity of tree papaya

viruses. J Gen Appl Microbiol 1970;16 ;225-30. 547.Simon JN, Swidler R, Mosa LM. Succulenttype plants as sourcse of plant virus

inhibitors. Phytopathology 1963;53:677-83.

174

548. Singh L, Joshi R. The inhibitory activity of some plant juices and chemicals on the infectivity of potato virus X (PVX). Geobiols (Jodhhpur) 1977;4(3):116-7.

549. Nordgren RM. Vaccine containing acemannan as an adjuvant. Patent : PCT Int Appl WO 93 14,195, 1993:92pp.

550. Hart LA, van Enckevort PH, Labadie RP. Anionic polymers with anti-complementary activity from Aloe vera gel. Pharm Weekbl(Sci Ed) 1987;9(4):223.

551. Hart LA, van Enckevort PH, Labadie RP. Analysis of two functionally and chemically different immune-modulators from Aloe vera gel. Ibid Eed 1987;9(2):157.

552. Strickland FM, Pelley RP, Kripke ML. Prevention of ultraviolet radiation-induced suppression of contact and delayed hypersensitivity by Aloe barbadensis gel extract. J Invest Dermatol 1994;102(2):197-204.

553. Fukuyasu K, Okada T. Improving agents for immunosuppressive state containing aloe extracts. Patent : Japan Kokai Tokkyo Koho 08,208,495, 1996:7pp.

554. Malinin Oi, Doroha ZI. Role of the nervous system in the mechanism stimulating the effect of tissue preparation in immunogenesis. Vet Respub Mizhvidom Temat Nauk Zb1969;22:118-27.

555. Olechnowicz-Stepien W, Rzadkowska-Bodalska H, Gasiorowski K. Chemical charateristics of some Aloe arborescens Mill. Extracts and their influence on the defensive functions of granulocytes. Herba Pol 1988;34(1-2):35-42.

556. Tsurumaki T, Ogiu K, Marui E. Acquired immunity of rabbit kidney to poisons. Folia Pharmacol Japonica 1928;6(3):329-56.

557. Wirth W. Aloe drug. Patent : Ger Offen DE 1,447,572, 1986:26pp. 558. Mohsin A, Shah AH, Al-Yahya MA, Tariq MA, Tanira MOM, Ageel AM.

Analgesic antipyretic activity and phytochemical screening of some plants used in traditional Arab system of medicine. Fitoterapia 1989;60(2):174-7.

559. Shah AH, Qureshi S, Tariqu M,Ageel AM. Toxicity Studies on six plants used in the traditional Arab system of medicine. Phytother Res 1989;3(1):25-9.

560. Dhar ML, Dhar MM, Dhawan BN, Mehrotra BN, Ray C. Screening of indian plants for biological activity: Part I. Indian J Exp Biol 1968;6:232-47.

561. Jirakulchaiwong S, Wongkrajang Y, Bunyapraphatsara N, Atisuk K. Toxicological evaluation of fresh and preserved aloe gel. Progress on Terrestrial and Marine Natural Products of

175

Medicinal and Biological Interest. Proceedings of a Symposium Help on Occasion of the 60th Birthday of Prof.Norman R. Farnsworth. 1990:91-7.

562. Ray PG, Majumdar SK. Antimicrobial activity of some Indian plants. Econ Bot 1976;30:317-20.

563. Zhang MS. An experimental study of antiviral action of 472 herbs on herpes simplex virus. J Trad Chin Med 1988;8(3):203-6

564. Minshi Z. An experimental study of the anti-HSV II action of 500 herbal drugs. J Trad Chin Med 1989;9(2):113-6.

565. Dhar ML, Dhar MM, Dhawan BN, Mehrotra BN, Ray C. Screening of Indian plants for biological activity: Part I. Indian J Exp Biol 1968;6:232-47.

566. Hattori M, Nakabayashi T, Lim YA, et al. Inhibitory effects of various ayurvedic and Panamanian medicinal plants on the infection of herpes simplex virus-1 in vitro and in vivo. Phytother Res 1995;9:270-6.

567. Gupta SC, Bilgrami RS. Inhibitory effect of some plant decoctions on the production and activity of cellulolytic (GX) enzyme of there pathogenic fungi. Proc Nat Acad Sci India Sert B 1970;40(1):6-8.

568. Kulakkattolickal A. Piscicidal plants of Nepal:preliminary toxicity screening using grass carp (Ctenopharyngodon idella) fingerlings. J Ethnopharmacol 1987;21(1):1-9.

569. Ayoub SHM, Yankov LK. Algicidal properties of tannins. Fitoterapia 1985;56(4):227-9.

570. Hussein Ayoub SM, Yankov LK. On the molluscicidal activity of the plant phenolics. Fitoterapia 1985;56(4):225-6.

571. Schaufelberger D, Hostettmann K. on the molluscicidal activity of tannin containing plants. Planta Med 1983;48(2):105-7.

572. Singh KN, Mittal RK, Barthwal KC. Hypoglycemic activity of Acacia catechu, Acacia suma, and Albizzia odoratissima seed diets in normal albino rats. Indian J Med Res 1976;64(5):754-7.

573. Agrawal S, Agarwal SS. Preliminary observations on leukaemia specific agglutinins from seeds. Indian J Med Res [B] 1990;92(1):38-42.

574. Shrimal SK. Antimitotic effect of certain bark extracts. Broteria Ser Trimest Cienc Nat 1978;48(3/4):55-8.

176

575. Kongyingyoes B , Pientong C , Ekalaksananan T , Simasathiansophon S. Antiviral activity of Thai madicinal herbs on herpes simplex virus. 16th Conf on Science and Technology of Thailand, 25 – 27 Oct 1990. 576. ชนฤด ไชยวส ทวผล เดชาตวงศ ณ อยธยา เครอวลย พลจนทร ปราณ ชวลตธ ารง สทธโชค จงตระกลศร. การศกษาฤทธของสารสกดจากใบเสลดพงพอนและใบพญายอตอเชอ Herpes simplex virus type-2 ในหลอดทดลอง. วารสารกรมวทยาศาสตรการแพทย 2535;34(4):153 – 8. 577. พาณ เตชะเสน ชชวด ทองทาบ. การแกพษงเหาในสตวทดลอง : เปรยบเทยบผลการใชสมนไพร , คอรตสเตอรอยดและเซรมแกพษง. เชยงใหมเวชสาร 2521 ; 17 (4) : 160 – 8 578. Reanmongkol W , Subhadhirasakul S. Antinociceptive effects of Barleria lupulina extract in mice. Songklanakarin J Sci Technol 1997 ; 19(2) : 189 – 95 579. Satayavivad J , Suksamrarn A , Tanasomwong W , Tonsuwonnont W , Chantraraksri U . The antiinflammatory action of iridolids obtained from Barleria lupulina. Princess Congress I , 10 – 13 Dec , 1987 :26. 580. วณา จรจฉรยากล พรทพา พชา. การศกษาองคประกอบเคมและความเปนพษตอเซลลในหลอดทดลองของหญาปกกง. หนงสอรวบรวมผลงานการวจยโครงการรวบรวมการใชสมนไพรและยาไทยทางคลนค (2525-2536) มหาวทยาลยมหดล 2536:205-24. 581. Jiratchriyakul W, Okabe H, Moongkarndi P, Frehm AW. Cytotoxic glycosphingolipid from Murdannia loroformis (Hassk. Rolla Rao et Kammathy. Proceeding of the 15th Asian Congress of Pharmaceutical Sciences, Bangkok, 15-19 Novenber, 1994:156-67. 582. Vinitketkumnuen U, Charoenkunathum W, Kongtawelert P, Lertprasertsuke N, Picha P, Matsushima T. Antimutagenicity and DT-diaphorase inducer activity of the Thai medicinal plant, Murdannia loriformis. J Herbs Spices Med Plants 1996;4(1):45-52. 583. วรยา เจรญคณธรรม ปรชญา คงทวเลศ อษณย วนจเขตค านวณ. การเหนยวน าเอนไซม ดท-ไดอะฟอเรสโดยสารสกด จากหญาปกกง ใบมะกรด และตะไคร. เชยงใหมเวชสาร 2537;33(2):71-7.

584. วรยา เจรญคณธรรม ปรชญา คงทวเลศ อษณย วนจเขตค านวณ. การเหนยวน าเอนไซม ดท-ไดอะฟอเรสโดยสารสกด จากหญาปกกงตอสาร pyrolysate. การประชมวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย ครงท 19, สงขลา, 27-29 ตลาคม 2536:738-9. 585. พมลวรรณ ทพยทธพจารณ เพยงจต สตตบศย พรรณ พเดช. พษกงเรอรงของหญาปกกงในหนขาว. สารศรราช 2534;43(8):529-33.

177

586. Sankawa U. Modulator of arachidonate cascade contained in medicinal plants used in traditional medicine. Abstr 3th Congress of the Federation of Asian and Oceanian Biochemists, Bangkok, Thailand, 1983:28. 587. ฑฆาย ชยยะโสตถ วชย ฤกษโสภา พเยาว เหมอนวงศญาต. การศกษาพชสมนไพรทมฤทธท าลายเชอ. โครงการพเศษส าหรบนกศกษาคณะเภสชศาสตร ม.มหดล. 2518:109. 588. อารรตน ลออปกษา สรตนา อ านวยผล วเชยร จงบญประเสรฐ. การศกษาพชสมนไพรทมฤทธตานแบคทเรยทท าใหเกดการตดเชอของระบบทางเดนหายใจ (ตอนท1). ไทยเภสชสาร 2531:13(1):23-36. 589. Almagboul AZ, Bashir AK, Farouk A, Salih AKM. Antimicrobial activity of certain Sudanese plants used in folkloric medicine. Screening for antibacterial activity (IV). Fitoterapia 1985;56(6):331-7. 590. Chen CP, Lin CC, Namba T. Development of natural crude drug resources from Taiwan. (IV). In vitro studies of the inhibitory effect on 12 microorganisms. Shoyakugaku Zasshi 1987;41(3):215-25. 591. Radomir S, Dev S, Sirsi M. Chemistry and antibacterial activity of nut grass. Curr Sci(India) 1956;25:118-9. 592. Chen CP, Lin CC, Namba T. Screening of Taiwanese crude drugs for antibacterial activity against Streptococcus mutans. J Ethnopharmacol 1989;27(3):285-95. 593. Choe TY. Antibacterial activities of some herb drugs. Korean J Pharmacog 1986;17(4):302-7. 594. Avirutnant W, Pongpan A. The antimicrobial activity of some Thai flowers and plants. Mahidol Univ J Pharm Sci 1983;10(3):81-6. 595. Chaisothi T, Rueaksopaa V. Antibacterial activity of some medical plants. Undergraduate Special Project Report, Fac Pharm, Mahidol Univ, 1975:109pp. 596. Khan MR, Ndaalio G, Nkunya MH, Wevers H, Sawhney AN. Studies on African medicinal plant. Part I. Preliminary screening of medicinal plants for antibacterial activity. Planta Med Suppl 1980;40:91-7. 597. Meguro M, Bonomi MV. Inhibitory action of Cyperus rotundus rhizome extracts on the development of some fungi. Univ Sao Paulo Fac Fil Cienc Let Bol Bot 1969;24:173. 598. Oh KB, Iida Y, Matsuoka H, Kurata H. Rapid and sensitive screening of antifungal activity in medicinal plants by a single-cell biosensing system. Biosci Biotech Biochem 1996;60(5):911-3.

178

599. Begum J, Yusuf M, Chowdhury U, Wahab MA. Studies on essential oils for their anti-bacterial and antifungal properties. Part I. Preliminary screening of 35 essential oils. Bangladesh J Sci Ind Res 1993;28(4):25-34. 600. วนด อวรทธนนท แมนสรวง วฒอดมเลศ. ฤทธตานเชอราของพชสมนไพร. วารสารเภสชศาสตร 2526:10(3):87-9. 601. Delitheos A, Papadimitrior C, Yannitsaros A. Investigation for aniphage activity in plant extracts. Fitoterapia 1992;63(5):441-50. 602. Yu LA, Xu QL. Treatment of infectious hepatitis with an herbal decoction. Phytother Res 1989;3(3):13-4. 603. Mohsin A, Shah AH, AL-Yahya MA, Tariq M, Tanira MOM, Ageel AM. Analgesic antipyretic activity and phytochemical screening of some plants used in traditional Arab system of medicine. Fitoterapia 1989;60(2):174-7. 604. Vu VD, Mai TT. Study on analgesic effect of Cyperus stoloniferus Retz. Tap Chi Duoc Hoc 1994;1:16-7. 605. Dhawan BN, Dubey MP, Mehrotra BN, Rastogi RP, Tandon JS. Screening of Indian plants for biological activity. Part IX. Indian J Exp Biol 1980;18:594-606. 606. Shanmugasundaram ERB, Radah Shanmugasundar K. An Indian herbal formula (SKV) for controlling voluntary ethanol intake in rats with chronic alcoholism. Ibid. 1986;17(2):171-82. 607. Kangsadalampai K, Huaimukda S. Inhibitory effects of medicinal plants with and without nitrite on in vitro digestion of bovine serum albumin. Mahidol Univ Ann Res Abstr 1991:532. 608. Khanna AK, Chander R, Kapoor NK. Hypolipidemic activity of abana in rats. Fitoterapia 1991;62(3):271-4. 609. Mokkhasmit M, Swatdimongkol K, Satrawaha P. Study on toxicity of Thai medicinal plants. Bull Dept Med Sci 1971;12(2/4):36-65.

610. van der Woerd LA. The native medicines of the east Indian archipelago. VII. The diuretic action of some of the most common herbs used in the Netherland east Indians in native medicines against diseases of the urinary system. Geneeskd Tijdschr Nederland Indie 1941;81:1963-80. 611. Lim-Sylianco CY, Concha JA, Jocano AP, Lim CM. Antimutagenic effects of eighteen Philippine plants. Philippine J Sci 1986;115(4):293-6.

179

612. Rimando AM, Inoshiri S, Otsuka H, et al. Screening for mast cell histamine release inhibitory activity of Philippine medicinal plants. Active constituent of Ehretia microphylla. Shoyakugaku Zasshi 1987;41(3):242-7. 613. Tan GT, Pezzuto JM, Kinghorn AD, Hughes SH. Evaluation of natural products as inhibitors of human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) reverse transcriptase. J Nat Prod 1991;54(1):143-54.

614. Suganthan D,Santhakumari G.Antifertility activity of indigenous preparations.Indian J Pharmacol 1978;10:85.

615. Dar A,Khatoon S.Antidepressant effect of ethanol extract of Areca catechu in rodents Phytother Res 1997;11(2):174-6.

616. Dhar ML,Dhar MN,Dhawan BN,Mehrotra BN,Srimal RC,TandonJS.Screening of Indian plants for biological activity.Part IV.Induan J Exp Biol 1973;11:43-54.

617. Singh A,Rao AR.Modulatory influence of arecanut on the mouse hepatic xenobiotic detoxicaantion system and skin papillomagenesis.Teretogen Carcinogen Mutagen 1995;15(3):135-46.

618. Dhawan BN,Dubey MP,Mehrotra BN,Rastogi RP,Tandon JS.Screening of Indian plants for biological activity.Part IX.Indian J Exp Biol 1980;18:594-606.

619. Shah AH,Qureshi S,Tariqu M,Ageel Am. Toxicity studies on six plants used in the traditional Arab system of medicine.Phytother Res 1989;3(1):25-9.

620. Saikia M,Vaidehi MP.Studiees on the pathological effects of feeding betel nut (Areca catechu)meal in albino rats.Br J Exp Pathol 1983;64(5):515-7.

621. มงคล โมกขะสมต กมล สวสดมงคล ประยทธ สาตราวาหะ.การศกษาพษของสมนไพรไทย.วารสารกรมวทยาศาสตรการแพทย 2513;12(2-4):36-65.

622. Mokkhasmit M,Swatdimongkol K,Satrawaha P.Study on toxicity of Thai medicinal plants Bull Dept Med Sci 1971;12(2/4):36-65

623. Choudhury SNS.Betel nut syndrome-a rare cause of bronchospasm following general anaesthesia.Bangladesh Med J 1980;9(2):84-8. 624. Hoult JRS, Houghton PJ, Laupattarakesem P. Investigation of four Thai medicinal plants for inhibition of pro-inflammatory eicosanoid synthesis in activated leukocytes. J Pharm Pharmacol Suppl 1997;49(4):218. 625. Murakami A, Kondo A, Nakamura Y, Ohigashi H, Koshimizu K. Possible anti-tumor promoting propoties of edible plants from Thailand, and identification of an active

180

constituent, cardamonin, of Boesenbergia pandurata. Biosci Biotech Biochem 1993;57(11);1971-3. 626. Rojanapo W, Tepsuwan A, Siripong P. Muagenicity and antimutagenicity of Thai medicinal plants. Basic Life Sci 1990;52:447-52.

627. Jongsuwat Y. Antileukemic activity of Acanthus illicifolius. MS Thasis, chulalongkorn Univ, 1981:151pp. 628. Srivatanakul P, Naka L. Effect of Acanthus ilicifolius Linn. in treatment of leukemic mice. Cancer J (Thailand) 1981;27(3):89-93. 629. Bhakuni DS, Dhawan BN, Garg HS, et al. Bioactivity of marine organisms. Part VI. Screening of some marine flora from Indiana coasts. Indian J Exp Biol 1992;30(6):512-517. 630. นางสาวย จงสวฒน. การศกษาพษและผลตอตานโรคมะเรงของตนเหงอกปลาหมอในหนขาวพนธสวสทท าใหเกดอรโทรลวคเมยดวยเฟรนดลวคเมยไวรส. บทคดยอวทยานพนธจฬาลงกรณมหาวทยาลย 2524. 631. ชล มาเสถยร ผองพรรณ ศรพงษ จงรกษ เพมมงคล. ฤทธสรางเสรมภมคมกนของสารสกดจากรากเหงอกปลาหมอทมผลตอ Lymphocytes ของคนในหลอดทดลอง. Bull Fac Med Tech Mahidol Univ 1991;15(2):104. 632.Nakanishi K, Sasaki SI, Kiang AK, et al. Phytochemical survey of Malaysian plants. Preliminary chemical and pharmacological screeing. Chem Pharm Bull 1965;13(7):882-890. 633. Kimura Y, Okuda H, Shoji N, Takemoto T, Arichi S. Effects of non-sugar fraction in black sugar on lipid and carbohydrate metabolism; Part II. New compounds inhibiting elevation of plasma insulin. Planta Med 1984;5:469-73. 634. Takahashi M, Konno C, Hikino H. Isolation and hypoglycemic activity of saccharans A,B,C,D,E and F, glycans of Saccharum stalks. Planta Med 1985;3:258-60. 635. Costa M, Di Stasi LC, Kirizawa M, Mendacolli SLJ, Gomes C, Trolin G. Screening in mice of some medicinal plants used for analgesic purposes in the state of Sao Paolo. J Ethnopharmacol 1989;27(1/2):25-33. 636. de A Ribeiro R, Fiuza de Melo MMR, de Barros F, Gomes C, Trolin G. Acute antihypertensive effect in concious rats produced by some medicinal plants used in the state of Sao Paolo. Ibid. 1986;15(3):261-9. 637. de A Ribeiro R, Barros F, Margarida M, et al. Acute diuretic effects in concious rats produced by some medicinal plants used in the state of Sao Paulo, Brasil. Ibid. 1988;24(1):19-29.

181

638. Bhattacharjee JW, Saxena RP, Zaidi SH. Experimental studies on the toxicity of bagasse. Environ Res 1980;23:68-76. 639. Lin YC, Huang JT, Hsiu HC. Studies on the hypoglycemic activity of the medical herbs. Formosan Med Ass 1964;63(8):400-4. 640. Kimura Y, Okuda H, Arichi S. Effects of non-sugar fraction in black sugar on lipid and carbohydrate metabolism; Part I. Planta Med 1984;4:465-8. 641. Fukuda N, Sato M, Oku H, Rao H, Chinen I. Effects of sugarcane wax on serum and liver lipids of rats. Nippon Nogei Kagaku Kaishi 1986;60(12):1023-5. 642. Hikino H, Takahashi M, Konno C, Ishimori A, Kawamura T, Namiki T. effect of glycans of Saccharum officinarum on carbohydrate and lipid metabolism of rats. J Ethnopharmacol 1985;14(2/3):261-8. 643. Godshall MA,Lonergan TA. The effect of sugarcane on the growth of the pathogenic fungus, Colltotrichum falcatum. Physiol Ml Plant Pathol 1987;30(2):299-308. 644. Sanchez GM, Perez RL, Cruz R. Superoxide radical trapping activity of sugarcane lignan. Rev CENIC, Cienc Biol 1995;26(1-2-3):29-30. 645. Aleman CL, Mas R, Hernandez C, et al. A 12-mont studybof policosanol oral toxicity in Sprague Dawley rats. Toxicol Lett 1994;70(1):77-87.

ภาคผนวก

ขอมลทวไปของผตดเชอ HIV รายละเอยด วนทใหขอมล ……………… ลง วน เดอน ป ทใหขอมล

ID Number ___________________

ให ID ตาม ระบบรายงาน 506/1

ทอย บานเลขท …… หมท …. ถนน ……………… ต าบล ………………. อ าเภอ ……………… จงหวด ………………

ทอยจรงทสามารถตดตอได

เพศ ชาย หญง

อาย ….. ป

นบจนถงวนทใหขอมล คดเปนป เศษเปนเดอนใหตดทง

ทราบผลการตรวจเลอดครงแรกวาตดเชอ HIV เมอ เดอน …………. พ.ศ. …………..

เหตผลในการตรวจเลอด ฝากครรภ ตรวจรางกายทวไป ใชเขมฉดยาเสพตดรวมกน เพศสมพนธไมใชถงยางอนามย มอาการแสดง อนๆ ระบ …………….

กอนแนใจวาตดเชอ เอช ไอ ว ไดตรวจเลอดทงหมด ……. ครง

คดวาตดเชอ เอช ไอ ว จากวธใด เพศสมพนธ ยาเสพตดชนดฉดเขาเสน คลอดจากแมตดเชอ HIV รบเลอดตดเชอ HIV ไมทราบ อน ๆ ระบ …………………..

ปจจบนน ทานสบบหร หรอไม ไมสบ สบ จ านวน …….. มวน / วน

ปจจบนน ทานดมสรา หรอไม ไมดม ดมเปนครงคราว ดมเปนประจ า

เคยตรวจหาจ านวนเมดเลอดขาวชนด CD4 หรอไม ไมเคย เคย ตรวจวนท ……..……..….. ผล ………... เซลล / มล.

ภาคผนวก 1. แบบฟอรมขอมลทวไปผตดเชอ/ผปวยเอดส

ขอมลทวไปของผตดเชอ HIV รายละเอยด เคยตรวจหาจ านวนไวรสในกระแสเลอด (Viral load) หรอไม ไมเคย เคย ตรวจวนท ………….. ผล ……………….... copies / ml

เคยเปนโรคตดเชอฉวยโอกาสหรอมอาการตอไปนหรอไม 1.เชอราในปาก ไมเคย เคย 2.งสวดเกดหลายต าแหนง ไมเคย เคย 3.อจจาระรวงเรอรงนานเกน 1 เดอน ไมเคย เคย 4.ไขเรอรงนานเกน 1 เดอน ไมเคย เคย 5.น าหนกลดเกน 10% ของน าหนกเดม ไมเคย เคย 6.ผนผวหนงอกเสบเรอรงนานเกน 1 เดอน ไมเคย เคย 7.ไอเรอรง หรอปอดอกเสบนานเกน 2 เดอน ไมเคย เคย 8.เยอหมสมองอกเสบจากเชอรา ไมเคย เคย 9.วณโรคปอด ไมเคย เคย 10.ปอดอกเสบจาก PCP ไมเคย เคย

เคยเขารบการรกษาในโรงพยาบาลดวยโรคตดเชอฉวยโอกาส หรอไม ไมเคย เคย จ านวน ………….. ครง

ขณะนทานกนยาปองกนการตดเชอฉวยโอกาส หรอไม ไมกน กน ระบชอยา ………………………………

ขณะนทานกนยาตานไวรสเอดส หรอไม ไมกน กน รบยาจากทใด ระบ ………………………………

เคยมประสบการณการสงเสรมสขภาพ / การรกษาดวยทางเลอก วธตอไปนหรอไม 1.การออกก าลงกาย ไมเคย เคย โดยวธ …………………………….……… 2.การฝกสมาธ ไมเคย เคย โดยวธ …………………………….……… 3.โภชนาการ ไมเคย เคย โดยใช …………………………….……… 4.สมนไพร ไมเคย เคย โดยใช …………………………….………


ขอมลทวไปของผตดเชอ HIV รายละเอยด ประสบการณการใชสมนไพรรกษาอาการ / โรค 1.เชอราในปาก ไมเคย เคย ใช ………………………………….. ผลการใช หาย อาการดขน อาการไมดขน 2.งสวด ไมเคย เคย ใช ………………………………….. ผลการใช หาย อาการดขน อาการไมดขน 3.อจจาระรวงเรอรง ไมเคย เคย ใช ………………………………….. ผลการใช หาย อาการดขน อาการไมดขน 4.ไขเรอรง ไมเคย เคย ใช ………………………………….. ผลการใช หาย อาการดขน อาการไมดขน 5.ผนผวหนงอกเสบเรอรง ไมเคย เคย ใช ………………………………….. ผลการใช หาย อาการดขน อาการไมดขน 6.ไอเรอรง ไมเคย เคย ใช ………………………………….. ผลการใช หาย อาการดขน อาการไมดขน


ภาคผนวก 2. แบบฟอรม การใชสมนไพรของผตดเชอ/ผปวยเอดส ID NO…………… เดก ตงครรภ ใหนมบตร

เพศ หญง ชาย

อาย ……ป

น าหนก …...กก.

โรคทเปนอย ตบ ไต เบาหวาน ความดน อนๆ ระบ……………… สง

วนทเกบขอมล…………………. ผสมภาษณ……………………………………………

ขอมล สมนไพรทเคยใช ประสบการณการใชสมนไพร

จ านวนครงทใช วตถประสงคทใช ประเมนผลของการใช (กาเครองหมายถก )

เดยว ต ารบ แผนโบราณ ไมไดผล ไดผล ไมแนใจ

………………………… …………… ……………

……………………………………………………………………………………………… ………………………………

……………………………… …………

……………………………………………………

……………………………… ……………… ………………

กรณทแปรรป เชน อยในรปยาน า หรอ แคปซล และไมทราบวามกชนด ให กรอกใน ชองแผนโบราณโดยระบวา ไมทราบ No… .

ภาคผนวก 3. แบบฟอรม ขอมลทวไปของสมนไพรทเคยใช ชนด รปแบบยา ประเภท แหลงทไดมา รหสสมนไพร

รบประทาน

ใชทาภายนอก

อนๆระบ(เชนสอด สด อาบ ประคบ)

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ภาคผนวก 4. ส าหรบผใชสมนไพร กรอกดวยตนเอง รหสสมนไพร……………………ID No…………………….. วนท เดอน ป วนท เดอน ป วนท เดอน ป วนท เดอน ป วนท เดอน ป วนท เดอน ป วนท เดอน ป

ไมใช ปรมาณ

ครง/วน


ครง/วน

ไมใช ปรมาณ ครง/วน


ครง/วน




ครง/วน

ใช/ไมใช

อาการทเปน

ผล

อาการไมพง ประสงค

ภาคผนวก 5. คมอประกอบการสมภาษณ/บนทก การใชสมนไพรส าหรบผตดเชอ/ผปวยเอดส

ค าแนะน า 1. โปรดท าความเขาใจกบเอกสารชดนกอนท าการบนทก

2. การถายภาพ/วาดภาพและ ระบต าแหนงแหลงทมาของสมนไพร หรอ การเกบตวอยางจากพนทจะท าใหการวเคราะหและตรวจสอบสมนไพรมความแมนย าขน ค าจ ากดความทควรทราบ

การรกษาแบบองครวม หมายถง การบ าบดรกษาทเกยวของกบ การใชยา และไมใชยา ตลอดทงมวธ การเสรมทางดานจตใจและพธกรรมตางๆ ควบคไปดวยกน

พชสมนไพร หมายถง สงทไดจากตนไม เชน ราก(รวมถง หวใตดน และ เหงา) ล าตน(เถา เครอ หนอ) ใบ(ใบออน ใบแก ใบเพสลาดคอใบทเตบโตเตมทไมแกและไมออน) ดอก(ตวผ ตวเมย ดอกสตางๆ ดอกตม ดอกบาน ดอกสด ดอกแหง) ผล(เปลอกผล เยอหมผล เนอในผล เยอหมเนอผล ผลแก ผลหาม ผล สก ผลดบ) เมลด(เปลอกเมลด เนอในเมลด เยอหมเมลด) เปลอกตน แกน ยาง น าคนจากสวนของตนไม น ามนทไดจากสวนของตนไม ยาเตรยมสมนไพรจากพช หมายถง ผลตภณฑทไดจากสวนตางๆ ของพช เปนสวนส าคญ อาจมการเพมเตรยม แรธาต และสารประกอบอนๆทไมใชสมนไพร เขาไปบาง แตเปนเพยงสวนเสรม หรอสวนนอย กระบวนการเตรยมยา อาจใชวธดงเดมพนบาน หรอโดยอาศยเทคโนโลยเขาชวย ผลตภณฑสมนไพรส าเรจรป หมายถง ผลตภณฑทอยในลกษณะทพรอมจะน าไปใช โดยระบวธใช ชอสมนไพร หรอชอต ารบ และมสวนประกอบของสมนไพรระบไว ในกรณทผลตตามเงอนไขของกฎหมายและมการขอ

ขนทะเบยนยาไวอยางถกตอง จะอยในรปของยาแผนโบราณ หรอ ยาสามญประจ าบาน หรออาจขนทะเบยนเปนอาหาร ตวอยางเชน ยาสตรเพญภาค ยาหอม ขมนชน แคปซลขององคการเภสชกรรม ฯลฯ กรณนจะใชตวยอวา ผสร(ทบ) ซงยอมาจาก ผลตภณฑส าเรจรปขนทะเบยนต ารบ แตถาเปนสมนไพรทใสในภาชนะบรรจ พรอมทจะน าไปใชไดแตไมมการขนทะเบยนต ารบ อาจจะมสวนประกอบระบไวหรอไมกตาม ใหใชค าวา ผสร เทานน รสของสมนไพร การบนทก รส ของสมนไพร ควรระบใหชดเจนวา เปนรสของสมนไพรสดหรอรสของยาเปนต ารบ การบนทกรส จะชวยให ผศกษาสามารถน ามาประกอบในการแยกแยะประเภทของพชสมนไพร ไดแมนย าขน ขอควรระวงของการชมรส คอ อาจไดรบสารพษได การสมภาษณผทเคยใชมาแลว จะชวยปองกนปญหาจากการลองชมดวยตนเองได นอกจากนยงเปนการยนยนวา มการใชสมนไพรดงกลาวจรงจงสามารถระบรสชาดได ตวอยางของรส เชน

ขม หวาน เผด เคม เปรยว ฝาด จด ซา ชา มน เฝอน ขน รอน กรอย เลยน สมนไพรบางชนดจะมหลายรสปะปนกน เชน ขง มรส เผดรอน เทยนด า มรส เผดขม สมอ

มรส ฝาดอมเปรยว มะมวงสก มรส เปรยวอมหวาน มะมวงดบ มรส เปรยวมน สของสมนไพร ในการบนทกสของสมนไพรควรระบดวยวาเปนสขณะสดหรอแหง การระบสทมความเขม จาง การมสผสมหรอ โทนสทไลเลยงกนนน เปนการยากทจะอธบายดวยค าพด แตถาใชการเทยบเคยงกบสของสงทรจกกนดอยแลวจะท าใหนกภาพไดงายขน เชน สแดงเลอดนก เขยวใบไม เขยวมะกอก ฟาน าทะเล สแดงอฐ สเทาควนบหร สเปลอกมงคด ฯลฯ กลนของสมนไพร ส าหรบผทค นเคยกบสมนไพร กลนจะมความจ าเพาะและใชแยกความแตกตางของสมนไพรไดดในระดบหนง เชน กลนดอกกานพล กลนดอกมะล กลนตะไคร กลนการบร แตมสมนไพรหลายชนดทมกลน โดยอาจจะไมรจก หรอไดกลนมากอน กรณดงกลาวการบนทกกลนกจะมความส าคญเชนกน โดยอาจเทยบเคยงกบกลนทคนเคยกนดอยแลว หรอระบกลนคราวๆ เชน หอมเยน เหมนฉน คลายอจจาระ เหมอนกลนก ามะถน เหมนหน หอมหวาน ฉนแสบจมก ลกษณะทางกายภาพของพชสมนไพรทควรบนทก

สวนของพชสมนไพร

ผลตภณฑส าเรจรปหรอในลกษณะของวตถดบ

สด หรอ แหง เปยก น ามน น า และรปแบบของยาเตรยม

ส กลน รส ชอพชสมนไพร การบนทกชอของสมนไพร ควรระบวา ใครเปนผเรยกชอดงกลาว เปนทรจกกนทวไปหรอรจกเฉพาะบคคล ค าทใชเรยกเปนภาษาทองถนหรอภาษากลาง หรอเปนค ายอ ค าเตมเรยกวาอะไร วธการทเหมาะสมและมนใจไดวาก าลงกลาวถงพชชนดเดยวกน คอ การยนยน ดวยตวอยางพชหรอจากภาพ แตถาผศกษาวจยไมรจกพชดงกลาว และไมมตวอยางใหเหนมนชวงเวลาทสอบถาม อาจใหผถกสมภาษณ อธบาย ลกษณะราก ล าตน ใบ ดอก ผล ใหละเอยดทสด การดภาพประกอบเชนลกษณะตางๆ ของใบไม จะชวยใหการบนทกแมนย าและงายขน แหลงทไดมาของพชหรอผลตภณฑสมนไพร ซอมาจากทใด เกบมาจากไหน ระบสถานทซงสามารถตามไปเกบตวอยางในภายหลงได วธใชสมนไพร ควรตรวจสอบดวยค าถามวา ใครเปนผใช ผใหขอมลเปนผใชเองหรอไม ในกรณทไมใชผใชแตเปนผดแลผปวย (Carer) หรอผปรงยา กสามารถเชอถอขอมลได ประเดนทควรซกถามไดแก วธใช เชน อบ อาบ รม ดม พอก ทา ปาย ประคบ อม บวนปาก เคยวแลวคาย เคยวแลวกลน ลาง แช สอด สดไอระเหย สบ เปา ขนาดทใชแตละครง จ านวนครงตอวน ใชนานแคไหน ปรมาณทใชแตละครงโดยระบเปนน าหนก หรอปรมาตร ซงอาจดจากภาชนะทใชในกรณทไมทราบปรมาณทแนนอน แลวท าการค านวณโดยประมาณใหใกลเคยงมากทสด ใชเพออะไร รกษา ปองกน โรคหรออาการอะไร หรอเพอสงเสรมสขภาพ พฤตกรรมดานอนในชวงเวลาทใชสมนไพร มอะไรบาง การท าจตบ าบด หรอท าสมาธ การออกก าลงกาย การใชยาแผนปจจบน การรบประทานอาหาร/อาหารเสรม ผลของการใชสมนไพร ผลของการใชสมนไพร อาจแบงไดเปน 2 ลกษณะใหญๆ คอ

1. ประสทธผล (Efficacy) คอผลจากการใชสมนไพรดงกลาว 2. ปฏกรยาไมพงประสงค (Adverse drug reaction) ซงหมายถง ปฏกรยา ของรางกายท

ตอบสนองตอสมนไพร ทไมใชผลของการบ าบดรกษาทพงประสงค โดยใชในขนาดปกตและไมตงใจใหเกด ปฏกรยาดงกลาว และอาจเกดขนเฉพาะบางคนเทานน

หมายเหต อาการบางอยาง แมวาจะไมปรากฏอาการออกมาใหผอนสงเกตได แตเปนความรสกของผใช เชน อาการคลนไส วงเวยน แนนหนาอก แสบทอง ฯลฯ กจดวาเปนอาการไมพงประสงคเชนกน

ในการบนทกผลจากการใชในดานประสทธผล (Efficacy) ควรบนทกใหชดเจนวาเปนการใชเพอวตถประสงคเพอบ าบดหรอปองกน โรค/อาการอะไร สงเกตหรอทราบไดอยางไรวาเปนเชนนน โรค/อาการดงกลาวเปลยนแปลงหรอไม อะไรทเปลยนแปลง อะไรทไมเปลยนแปลง อาการทเกดขนอนไมพงประสงคจากการใชยา มหรอไมอยางไร ผตดเชอ/ผปวย A รบรโรค/อาการทใชสมนไพร B ใชสมนไพร ผลการรกษา D

โรค/อาการทสงเกต C อาการไมพงประสงค F A = ระยะเวลาททราบวาตดเชอ/ผปวย จนถงเวลาทเกดโรค/อาการทตองการใชสมนไพรและตดสนใจวาจะใชสมนไพร (ทใหขอมลอยในปจจบนน) B = ระยะเวลาตงแตรบรและตดสนใจวาจะใชสมนไพรจนถงเวลาทเรมใชสมนไพรดงกลาว C = ระยะเวลาทใชสมนไพร D = ระยะเวลาหลงจากใชสมนไพรจนเกดผลตอรางกายในการบ าบดรกษา E = ระยะเวลาหลงจากใชสมนไพร จนเกดอาการไมพงประสงค

ภาคผนวก 6

โครงการอบรมเชงปฏบตการนกวจยดานสมนไพรเพอการดแล สขภาพทางเลอกส าหรบผตดเชอ ผปวยเอดส

ผรบผดชอบโครงการ ความรวมมอระหวางกองโรคเอดส ส านกงานควบคมโรคตดตอเขต สถาบนวจยสมนไพร สถาบนแพทยแผนไทย ศนยประสานงานการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยขอนแกน มหาวทยาลยสงขลานครนทร ความเปนมา การสรางเครอขายและชองทางประสานงานในกระบวนการวจยสมนไพรและการรกษาพนบานดวยสขภาพทางเลอก เปนการด าเนนงานเพอสงเสรมศกยภาพการวจยทางคลนก ซงจ าเปนตองวดผลการรกษาหรอผลไดจากการดแลทางเลอก ดวยวธการทางวทยาศาสตรกอนทจะน ามาใช กองโรคเอดสจงไดจดท าโครงการอบรมเชงปฏบตการนกวจยสขภาพทางเลอกส าหรบผตดเชอ ผปวยเอดส เพอเตรยมความพรอมของบคลากรในการประสานความรวมมอการสรางขายงานทางหองปฏบตการรองรบการศกษาวจยการดแลสขภาพทางเลอกดานสมนไพร ในกลมผดแลผปวย ซงจ าเปนตองปรบกลยทธในการด าเนนการศกษา พฒนาดานสขภาพทางเลอก สรางเครอขายการทดลองทางหองปฏบตการ เพอสนบสนนกระบวนการศกษาวจยสมนไพรส าหรบการดแลผตดเชอ ผปวยเอดสดานสขภาพทางเลอก โดยวางแนวทางการปฏบตการทดสอบขนพนฐาน จดระบบชองทางการประสานความรวมมอเพอใหหนวยงานในสวนภมภาค ไดมชองทางการน าสมนไพรเขาสกระบวนการตรวจสอบในเชงวทยาศาสตรอยางจรงจงและน ามาใชในรปแบบตางๆ ไดอยางปลอดภยและมประสทธภาพเปนทยอมรบในระดบสากล ใหเกดในวงการบ าบดรกษา เทาทนกบสถานการณความตองการทางเลอกอนๆ ซงเปนหนทางทสงเสรมใหเกดการพงพาตนเองอยางมศกยภาพของผตดเชอ ผปวยเอดสตอไป วตถประสงคทวไป เพอสรางเครอขายการทดลองในหองฏบตการสนบสนนกระบวนการศกษาวจยสมนไพรส าหรบการดแลผตดเชอ ผปวยเอดสดานสขภาพทางเลอกภายใตโครงการประสานคววามรวมมอการสรางขายงานทางหองปฏบตการรองรบการศกษาวจย

วตถประสงคเฉพาะ 1. เพอสงเสรมศกยภาพการเปนทมงานนกวจยดานการสกษาและพฒนาระบบการดแลสขภาพ

ทางเลอกส าหรบผตดเชอ ผปวยเอดส ดานสมนไพร 2. ประสานความรวมมอระหวางองคกรในการพฒนากระบวนการวจยในขนพนฐานของการ

วจยดานสมนไพร เพอวางเครอขายทมงานนกวจยดานการศกษาและพฒนาระบบการดแลสขภาพทางเลอกส าหรบผตดเชอ ผปวยเอดส ดานสมนไพร ทมแนวทางและมาตรฐานชดเจน

กลมเปาหมาย

1. เจาหนาททเคยผานการอบรมกระบวนการวจยทางสงคมศาสตรในโครงการพฒนาระบบการดแลสขภาพทางเลอกส าหรบผตดเชอผปวยเอดสปงบประมาณ พ.ศ 2544 จ านวน 24 คน

2. เจาหนาททเคยรวมโครงการศกษาดแลสขภาพทางเลอกส าหรบผตดเชอ ผปวยเอดส ดานสมนไพรจ านวน 24 คน

(หมายเหต เนองจากผจดท าโครงการคาดวาผทเคยผานการอบรมและพรอมทจะรบรองการอบรมอยางตอเนองจะมจ านวน 1 ใน 4 ของกลมทเคยรบการอบรม จงเตรยมเจาหนาทในกลม 2 ทพรอมเขารบการพฒนา โดยผานการพจารณากลนกลองจากคณะกรรมการระดบสวนภมภาคของโครงการแลว)

ตวอยางภาพ ลกษณะของตวใบ

ตวอยางภาพ ชนดของใบประกอบ

ก าหนดการอบรมเชงปฏบตการ นกวจยดานสมนไพร เพอการดแลสขภาพทางเลอก HIV/AIDS รนท 1 วนท 21 – 23 กรกฎาคม 2545 ณ หองประชมโรงแรมเจรญธาน ขอนแกน

วนท 21 กรกฎาคม 2545 8.30 – 9.00 น. การบรรยายหวขอ การพฒนาเครอขายสนบสนนกระบวนการศกษา

วจยสมนไพร โดย ผศ.ดร.สพตรา ชาตบญชาชย และผแทนจากกองโรคเอดส

9.00 – 10.30 น. การบรรยายหวขอ ความหมาย การตดตอ การแสดงออกของอาการและการด าเนนของโรคเอดส โดย น.พ. อสระ เจยวรยะบญญา ส านกควบคมโรคตดตอเขต 6

10,45 – 12.00 น. การบรรยายหวขอ ทราบไดอยางไรวาขณะนตดเชอหรอปวยจาก HIV โดย น.พ. อสระ เจยวรยะบญญา ส านกควบคมโรคตดตอเขต 6

12.00 – 13.00 น. รบประทานอาหารกลางวน 13.00 – 14.00 น. การบรรยายหวขอ ตวแปรทควรสนใจดานการแพทยในการสมภาษณ

HIV/AIDS โดย โดย น.พ. อสระ เจยวรยะบญญา

14.00 – 16.30 น. ฝกปฏบตการสมภาษณและการเกบขอมล (แบงกลมยอย) (10.30 – 10.45น. / 15.00 – 15.15 น. พกรบประทานอาหารวาง) วนท 22 กรกฎาคม 2545 8.30 – 9.30 น. สมนไพร ความหมาย รปแบบทน ามาใช โดย ศ.ดร. นนทวน บญยประภศร 9.30 – 10.30 น. ความส าคญของชอ ลกษณะของตนไม รปแบบ (Dosage form)

และวธการใช โดย ศ.ดร. นนทวน บญยประภศร 10.45 – 12.00 น. หลกการบนทกชอ ลกษณะของตนไม รปแบบทางยาและวธการใช โดย ศ.ดร. นนทวน บญยประภศร 12.00 – 13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน 13.00 – 16.30 น. ฝกปฏบตการบนทกขอมลสมนไพร จากตวอยาง (กลมยอย) (10.30 – 10.45 น./14.30 – 14.45 น. พกรบประทานอาหารวาง)

วนท 23 กรกฏาคม 2545 8.30 – 9.30 หลกการสมภาษณทวไป การสมภาษณเจาะลก การสงเกต โดย ผศ.ดร.สพตรา ชาตบญชาชย 9.30 – 10.30 การเกบตวอยางสมนไพรและการท า mapping โดย ผศ.ดร.สพตรา ชาตบญชาชย 10.45 – 12.00 แนวทางการเกบขอมลจากผตดเชอ ผปวยเอดส โดย ผศ.ดร.สพตรา ชาตบญชาชย 12.00 – 13.00 พกรบประทานอาหารกลางวน 13.00 – 16.30 ฝกปฏบตการเกบขอมล

(10.30 – 10.45 น./14.30 – 14.45 น. พกรบประทานอาหารวาง)

หวขอ ดมาก ด พอใช ควรปรบปรง1.1 หวขอความหมาย การตดตอ การแสดงออกของอาการและการด าเนนของโรคเอดส1.2 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย1.3 หวขอทราบไดอยางไรวาขณะนตดเชอหรอปวยจากHIV1.4 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย1.5 หวขอตวแปรทควรสนใจดานการแพทยในการสมภาษณ HIV/AIDS1.6 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย1.7 การฝกปฏบตกลมยอย1.8 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย1.9 หวขอสมนไพร ความหมาย รปแบบทน ามาใช1.10 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย1.11 หวขอความส าคญของชอ ลกษณะของตนไม รปแบบ และวธใช1.12 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย1.13 หวขอหลกการบนทก ชอลกษณะตนไม รปแบบทางยาและวธการใช1.14 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย1.15 การฝกปฏบตกลมยอย1.16 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย1.17 หวขอหลกการสมภาษณทวไป การสมภาษณแบบเจาะลก การสงเกต1.18 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย

ภาคผนวก 7

วตถประสงค 1. เพอพฒนาศกยภาพในการศกษาวจยดานสมนไพรเบองตน 2. เพอวางแผนสนบสนนการพฒนาศกยภาพนกวจยในทองถน/เขต

1. ทานคดวาเนอหาของหลกสตรทเขารบการอบรมเปนอยางไร

สขภาพทางเลอกส าหรบผตดเชอ ผปวยเอดส แบบประเมนหลงการเขารบการอบรมเชงปฏบตการนกวจยดานสมนไพรเพอการดแล

หวขอ ดมาก ด พอใช ควรปรบปรง1.19 หวขอการเกบตวอยางสมนไพร และการท า Mapping 1.20 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย1.21 หวขอแนวทางการเกบขอมลจากผตดเชอผปวยเอดส1.22 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย1.23 ฝกปฏบตการเกบขอมล1.24 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการบรรยาย

หวขอ มากทสด มาก ปานกลาง ขอเสนอแนะ2.1 ประโยชนทไดรบจากการอบรมตอ ทาน ท(สามารถประยกตใชไดจรง)2.2 ประโยชนทรบจากการเขารบการอบรม ตอ หนวยงาน

หวขอ มากทสด มาก ปานกลาง ขอเสนอแนะ3.1 การเตรยมความพรอมในการสรางเครอขาย3.2 การแลกเปลยนความรระหวางทมงานทงภายในและนอกหนวยงาน3.3 ความรวมมอในการวางเครอขายนกวจยระดบ ทองถน/เขต/ภาค3.4 ทานคดวามความเปนไปไดในการวางเครอขายระดบจงหวด3.5 ทานคดวามความเปนไปไดในการเชอมโยงเครอขายนกวจยเพอสรางเสรมศกยภาพในระดบจงหวด สระดบเขตและภาคได

2. ความคดเหนตอประโยชนทไดรบจากการเขารบการอบรม

3. แนวทางในการวางเครอขายนกวจยระดบทองถน/เขต

หวขอ มากทสด มาก ปานกลาง ขอเสนอแนะ4.1 นโยบายจากสวนกลาง4.2 แนวทางระดบประเทศ4.3 การสนบสนนจากผบงคบบญชา4.4 ดานวชาการ4.5 งบประมาณ4.6 เวทแลกเปลยนความรและประสบการณ4.7 การเพมพนความรเฉพาะทางระบ……………………………………………………………………………………..

หวขอ มากทสด มาก ปานกลาง ขอเสนอแนะ5.1 นโยบายของสวนกลาง5.2 แนวทางระดบประเทศ5.3 การสนบสนนจากผบญชาการ5.4 ขาดความรและประสบการณ5.5 งบประมาณ5.6 อนๆ ระบ……………………………………………….

6. เสนอความเหน…………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. ทานคดวาปญหาอปสรรคในการพฒนาเครอขายระดบทองถน/เขต

4.ทานตองการไดรบการสนบสนนการพฒนาเครอขายนกวจยในสงตอไปน

กการประมวลและสังเคราะห์องค์ความร้...

Documents

Transcript of กการประมวลและสังเคราะห์องค์ความร้...